1 Baala Kaandam- in telugu words explained.docx

NagasaiHema 73 views 174 slides Oct 15, 2024
Slide 1
Slide 1 of 174
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28
Slide 29
29
Slide 30
30
Slide 31
31
Slide 32
32
Slide 33
33
Slide 34
34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
37
Slide 38
38
Slide 39
39
Slide 40
40
Slide 41
41
Slide 42
42
Slide 43
43
Slide 44
44
Slide 45
45
Slide 46
46
Slide 47
47
Slide 48
48
Slide 49
49
Slide 50
50
Slide 51
51
Slide 52
52
Slide 53
53
Slide 54
54
Slide 55
55
Slide 56
56
Slide 57
57
Slide 58
58
Slide 59
59
Slide 60
60
Slide 61
61
Slide 62
62
Slide 63
63
Slide 64
64
Slide 65
65
Slide 66
66
Slide 67
67
Slide 68
68
Slide 69
69
Slide 70
70
Slide 71
71
Slide 72
72
Slide 73
73
Slide 74
74
Slide 75
75
Slide 76
76
Slide 77
77
Slide 78
78
Slide 79
79
Slide 80
80
Slide 81
81
Slide 82
82
Slide 83
83
Slide 84
84
Slide 85
85
Slide 86
86
Slide 87
87
Slide 88
88
Slide 89
89
Slide 90
90
Slide 91
91
Slide 92
92
Slide 93
93
Slide 94
94
Slide 95
95
Slide 96
96
Slide 97
97
Slide 98
98
Slide 99
99
Slide 100
100
Slide 101
101
Slide 102
102
Slide 103
103
Slide 104
104
Slide 105
105
Slide 106
106
Slide 107
107
Slide 108
108
Slide 109
109
Slide 110
110
Slide 111
111
Slide 112
112
Slide 113
113
Slide 114
114
Slide 115
115
Slide 116
116
Slide 117
117
Slide 118
118
Slide 119
119
Slide 120
120
Slide 121
121
Slide 122
122
Slide 123
123
Slide 124
124
Slide 125
125
Slide 126
126
Slide 127
127
Slide 128
128
Slide 129
129
Slide 130
130
Slide 131
131
Slide 132
132
Slide 133
133
Slide 134
134
Slide 135
135
Slide 136
136
Slide 137
137
Slide 138
138
Slide 139
139
Slide 140
140
Slide 141
141
Slide 142
142
Slide 143
143
Slide 144
144
Slide 145
145
Slide 146
146
Slide 147
147
Slide 148
148
Slide 149
149
Slide 150
150
Slide 151
151
Slide 152
152
Slide 153
153
Slide 154
154
Slide 155
155
Slide 156
156
Slide 157
157
Slide 158
158
Slide 159
159
Slide 160
160
Slide 161
161
Slide 162
162
Slide 163
163
Slide 164
164
Slide 165
165
Slide 166
166
Slide 167
167
Slide 168
168
Slide 169
169
Slide 170
170
Slide 171
171
Slide 172
172
Slide 173
173
Slide 174
174

About This Presentation

ramayanam balakanda in telugu word

Size: 1.66 MB
Language: none
Added: Oct 15, 2024
Slides: 174 pages

Slide Content

P a g e | 1
శ్
రీమద్వాల్మీకి రామాయణం
శ్
రీమతే రామానుజాయ నమః శ్రీ సీతారామచంద్ర
ప
రబ్రహ్మణే నమః
అ
స్మద్గురుభ్యోనమః


శ్
రీమద్రామాయణ
పా
రాయణోపక్రమ
:
శ్
రీ వైష్ణవ సాంప్రదాయ
:

ఆ
చార్య స్తుతి
:
శ్
రీశైలేశ దయాపాత్రం దీభక్త్యాది గుణార్ణవం
య
తీంద్ర ప్రవణం వందే రమ్యజామాతరం ముని౦
వా
రా
మానుజ దయాపాత్రం జ్ఞాన వైరాగ్య భూషణ౦
శ్
రీమాన్ వేంకట నాథార్యం వందే వేదాంత దేశికం
1
ల
క్ష్మీ నాథ సమారంభాం నాథ యామున మధ్యమాం
అ
స్మదాచార్య పర్యంతాం వందే గురు పరంపరాం
2
యో
నిత్య మచ్యుత పదాంబుజ యుగ్మరుక్మ
వ
్యామోహత స్త దితరాణి తృణాయ మేనే
అ
స్మ ద్గురో ర్భగవతో౭స్య దయైక సింధో
:
రా
మానుజస్య చరణౌ శరణం ప్రపద్యే
3
మా
తా పితా యువతయ స్తనయా విభూతి
:
స
ర్వం యదేవ నియమేన మదన్వయానాం
ఆద్య
స్య న
: కు
లపతే ర్వకుళాభిరామం
శ్
రీమ త్తదంఘ్రి యుగళం ప్రణమామి మూర్ధ్నా
4
భూ
తం సరశ్చ మహదాహ్వయ భట్టనాథ
శ్
రీభక్తిసార కులశేఖర యోగి వాహాన్

P a g e | 2
భ
క్తాంఘ్రి రేణు పరకాల యతీంద్ర మిశ్రాన్
శ్
రీమత్పరాంకుశ ముని ప్రణతో౭స్మి నిత్యం
5
శ్
రీశైల పూర్ణ విషయం
పి
తామహ స్యా౭పి పితామహాయ
ప్
రాచేతసా౭౭దేశ ఫల ప్రదాయ
శ్
రీ భాష్యకారోత్తమ దేశికాయ
శ్
రీశైల పూర్ణయ నమో నమస్తాత్
6
శ్
రీ విష్వక్సేన ధ్యానం
:
శు
క్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజమ్
ప్
రసన్న వదనం ధ్యాయేత్ సర్వ విఘ్నోపశాంతయే
1
య
స్య ద్విరద వక్త్రాద్యాః పారిషద్యా
: ప
రశ్శతం
వి
ఘ్నం నిఘ్నంతి సతతం విష్వక్సేనం తమాశ్రయే
2
శ్
రీ హయగ్రీవ ధ్యానం
:
జ
్ఞానానందమయం దేవం నిర్మల స్ఫటికా౭౭కృతిం
ఆ
ధారం సర్వ విద్యానాం హయగ్రీవ ముపాస్మహే
1
అ
భంగుర కలాదాన స్థూల లక్షత్వ మీయుషే
తుం
గాయ మహాసే తస్మై తురంగాయ ముఖే నమః
2
శ్
రీ వాల్మీకి ధ్యానం
:
కూ
జంతం రామ రామేతి మధురం మధురాక్షరం
ఆ
రుహ్య కవితా శాఖాం వందే వాల్మీకి కోకిలం
1
వా
ల్మీకే ర్ముని సింహస్య కవితా వనచారిణః
శ్
రుణ్వన్ రామ కధా నాదం కో న యాతి పరా౦గతిం
2
యః
పిబన్ సతతం రామ చరితామృత సాగరం
అ
తృప్తస్తం మునిం వందే ప్రాచేతస మకల్మషం
3
శ్
రీ ఆంజనేయ ప్రార్ధనా
:
గో
ష్పదీకృత వారాశిం మశకీ కృత రాక్షసం
రా
మాయణ మహా మాలారత్నం వందే౭నిలాత్మజం
1
అం
జనా నందనం వీరం జానకీ శోక నాశనం
క
పీశమ౭క్ష హన్తారం వందే లంకా భయంకరం
2
ఆ
మిషీ కృత మార్తాండం గోష్పదీ కృత సాగరం
తృ
ణీ కృత దశగ్రీవ మాంజనేయం నమా మ్య౭హం
3
మ
నోజవం మారుత త్యుల్య వేగం
జి
తేంద్రియం బుద్ధిమతాం వరిష్ట౦
వా
తాత్మజం వానర యూధ ముఖ్యం
శ్
రీ రామ దూతం శిరసా నమామి
4
ఉల్
లంఘ్య సింధో స్సలిలం సలీలం
య శ్
శోక వహ్నిం జనకాత్మజాయాః
ఆ
దాయ తేనైవ దదాహ లంకాం

P a g e | 3
న
మామి తమ్ ప్రాంజలిరాంజనేయం
5
ఆం
జనేయ మతి పాటలాననం
కా
న్చనాద్రి కమనీయ విగ్రహం
పా
రిజాత తరు మూల వాసినం
భా
వయామి పవమాన నందనం
6
య
త్ర యత్ర రఘునాధ కీర్తనం
త
త్ర తత్ర కృత మస్తకాంజలిం
బా
ష్ప వారి పరిపూర్ణ లోచనం
మా
రుతిం నమత రాక్షసాన్తకం
7
శ్
రీ రామాయణ ప్రార్ధనా
:
వే
ద వేద్యే పరే పుంసి జాతే దశరాధాత్మజే
వే
దః ప్రాచేత సాదాసీత్ సాక్షాత్ రామాయణాత్మనా
1
చ
రితం రఘునాధస్య శతకోటి ప్రవిస్తరం
ఏ
కైక మక్షరం ప్రోక్తం మహా పాతక నాశనం
2
శ్
రుణ్వన్ రామాయణం భక్త్యా యః పాదం పదమేవవా
స
యాతి బ్రహ్మణ స్థానం బ్రహ్మణా పూజ్యతే సదా
3
వా
ల్మీకి గిరి సంభూతా రామ సాగర గామినీ
పు
నాతి భువనం పుణ్యా రామాయణ మహా నదీ
.
4
శ్
లోక సార సమా కీర్ణం సర్గ కల్లోల సంకులం
కా
౦డ గ్రాహ మహా మీనం వందే రామాయణార్ణవం
5
యః
కర్ణా౦జలి సంపుటై రహ రహ స్సమ్యక్
పి
బత్యాదరాత్
వా
ల్మీకే ర్వదనారవింద గళితం రామాయణాఖ్యం మధు
6
జ
న్మ వ్యాధి జరా విపత్తి మరణై రత్యంత
సో
పద్రవం
సం
సారం స విహాయ గచ్ఛతి పుమా న్విష్ణో
: ప
దం
శా
శ్వతం
7
త
దుపగత సమాస సంధి యోగం
స
మ మధురోపనతార్ధ వాక్య బద్ధం
ర
ఘువర చరితం ముని ప్రణీతం
దశ
శిరస శ్చ వధం నిశామయధ్వం
8
శ్
రీ రామ ప్రార్ధనా
:
శ్
రీ రాఘవం దశరధాత్మజ మప్రమేయం
సీ
తాపతిం రఘుకులాన్వయ రత్న దీపం
ఆ
జానుబాహుమ౭రవింద దళాయతాక్షం

P a g e | 4
రా
మం నిశాచర వినాశకరం నమామి
. 1
వై
దేహీ సహితం సుర ద్రుమతలే హైమే మహా మండపే
మధ్
యే పుష్పక మాసనే మణిమయే వీరాసనే సుస్థితం
అ
గ్రే వాచయతి ప్రభంజన సుతే తత్త్వమ్ మునిభ్యః
ప
రం
వ
్యాఖ్యాంతం భారతాదిభి
: ప
రివృతం రామం భజే
శ్
యామలం
2
ఆప
దామపహర్తారం దాతారం సర్వ సంపదాం
లో
కాభిరామం శ్రీ రామం భూయో భూయో నమామ్యహం
3
( య
ధా శక్తి శ్రీ కోశోపరి ఆరాధనం కర్తవ్యం
. )
జ
య మంత్రం
.
జ
యత్యతి బలో రామో లక్ష్మణ శ్చ మహా బలః
రా
జా జయతి సుగ్రీవో రాఘవే ణాభిపాలితః
1
దా
సో౭హం కోసలేన్ద్ర స్య రామస్యా౭క్లిష్ట
క
ర్మణా
హ
నుమాన్ శత్రు సైన్యానాం నిహన్తా మారుతాత్మజః
2
న
రావణ సహస్రం మే యుద్ధే ప్రతిబలం భవేత్
శి
లాభిస్తు పహరతః పాదపైశ్చ సహశ్రశ
:
3
అ
ర్దయిత్వా పురీం ల౦కామభివాద్యచ మైదిలీం
స
మృద్ధార్ధో గమిష్యామి మిషతాం సర్వరక్షసాం
4
ధ
ర్మాత్మా సత్య సంధశ్చ రామో దాశరధి ర్యది
పౌ
రుషే చా౭ప్రతిద్వంద్వ శ్శరైనం జహి రావణి౦
5
త
పస్స్వాధ్యాయ నిరతం తపస్వీ వాగ్విదాం వరం
నా
రదం పరి పప్రచ్ఛ వాల్మీకిర్ముని పు౦గవం
6
( య
ధా శక్తి శ్రీకోశోపరి ఆరాధనం కర్తవ్యం
.
)
======================================
శ్
రీ మాధ్వ సంప్రదాయ
:
శ్
రీ విష్వక్సేన ధ్యానం
:
శు
క్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజమ్
ప్
రసన్న వదనం ధ్యాయేత్ సర్వ విఘ్నోపశాంతయే

P a g e | 5
ఆ
చార్య స్తుతి
:
ల
క్ష్మీ నారాయణం వందే త ద్భక్త ప్రవరో హి య
:
శ్
రీమదానంద తీర్థా౭౭ఖ్యో గురు స్తం చ నమా
మ్య౭
హం
1
వం
దే రామాయణో చైవ పురాణో భారతే తథా
ఆ
దా వ౭౦తే చ మధ్యే చ విష్ణు
: స
ర్వత్ర గీయతే
2
స
ర్వ విఘ్న ప్రశమనం సర్వ సిద్దికరం పరం
స
ర్వ జీవ ప్రణేతారం వందే విజయద౦ హరిం
3
స
ర్వాభీష్టప్రదం రామం సర్వా౭రిష్ట నివారకం
జా
నకీ జాని మ౭నిశం వందే మ ద్గురు వందితం
4
అభ్
రమం భంగ రహితం అజడం విమలం సదా
ఆ
నంద తీర్థ మ౭తులం భజే తాపత్రయా౭పహం
5
భ
వతి య దనుభావా దేడ మూకో౭పి వాగ్మీ
జ
డ మతి ర౭పి జంతు ర్జాయతే ప్రాజ్ఞ మౌళి
:
స
కల వచన చేతో దేవతా భారతీ సా
మమ
వచసి విధత్తాం సన్నిధిం మానసే చ
6
మి
ధ్యా సిధ్ధాంత దుర్ధ్వాంత విధ్వంసన విచక్షణ
:
జ
య తీర్థా౭ఖ్య తరణి ర్భాస్వతాం నో హృదంబరే
7
చి
త్రై
: ప
దై శ్చ గంభీరై
: వా
క్యై ర్మానై ర౭ఖండితై
:
గు
రు భావం వ్యంజయన్తీ భాతి శ్రీ జయ తీర్థ వాక్
8
శ్
రీ వాల్మీకి ధ్యానం
:
కూ
జంతం రామ రామేతి మధురం మధురాక్షరం
ఆ
రుహ్య కవితా శాఖాం వందే వాల్మీకి కోకిలం
1
వా
ల్మీకే ర్ముని సింహస్య కవితా వనచారిణః
శ్
రుణ్వన్ రామ కధా నాదం కో న యాతి పరా౦గతిం
2
యః
పిబన్ సతతం రామ చరితామృత సాగరం
అ
తృప్తస్తం మునిం వందే ప్రాచేతస మకల్మషం
3
శ్
రీ ఆంజనేయ ప్రార్ధనా
:
గో
ష్పదీకృత వారాశిం మశకీ కృత రాక్షసం
రా
మాయణ మహా మాలా రత్నం వందే౭నిలాత్మజం
1
అం
జనా నందనం వీరం జానకీ శోక నాశనం
క
పీశమ౭క్ష హన్తారం వందే లంకా భయంకరం
2

P a g e | 6
ఆ
మిషీ కృత మార్తాండం గోష్పదీ కృత సాగరం
తృ
ణీ కృత దశగ్రీవ మాంజనేయం నమా మ్య౭హం
3
మ
నోజవం మారుత త్యుల్య వేగం
జి
తేంద్రియం బుద్ధిమతాం వరిష్ట౦
వా
తాత్మజం వానర యూధ ముఖ్యం
శ్
రీ రామ దూతం శిరసా నమామి
4
ఉల్
లంఘ్య సింధో స్సలిలం సలీలం
య శ్
శోక వహ్నిం జనకాత్మజాయాః
ఆ
దాయ తేనైవ దదాహ లంకాం
న
మామి తమ్ ప్రాంజలి రాంజనేయం
5
ఆం
జనేయ మతి పాటలాననం
కా
న్చనాద్రి కమనీయ విగ్రహం
పా
రిజాత తరు మూల వాసినం
భా
వయామి పవమాన నందనం
6
య
త్ర యత్ర రఘునాధ కీర్తనం
త
త్ర తత్ర కృత మస్తకా౭౦జలిం
బా
ష్ప వారి పరిపూర్ణ లోచనం
మా
రుతిం నమత రాక్షసాన్తకం
7
శ్
రీ రామ ప్రార్ధనా
:
వే
ద వేద్యే పరే పుంసి జాతే దశరాధాత్మజే
వే
దః ప్రాచేత సాదాసీత్ సాక్షాత్ రామాయణాత్మనా
1
ఆప
దా మపహర్తారం దాతారం సర్వ సంపదాం
లో
కాభి రామం శ్రీ రామం భూయో భూయో నమామ్యహం
2
త
దుపగత సమాస సంధి యోగం
స
మ మధురోపనతార్ధ వాక్య బద్ధం
ర
ఘువర చరితం ముని ప్రణీతం
దశ
శిరసశ్చ వధం నిశామయధ్వం
3
వై
దేహీ సహితం సుర ద్రుమతలే హైమే మహా మండపే
మధ్
యే పుష్పక మాసనే మణిమయే వీరాసనే సుస్థితం
అ
గ్రే వాచయతి ప్రభంజన సుతే తత్త్వమ్ మునిభ్యః
ప
రం
వ
్యాఖ్యాంతం భారతాదిభి
: ప
రివృతం రామం భజే
శ్
యామలం
4
వం
దే వంద్యం విధిభవ మహేంద్రాది బృన్దార కేంద్రై
:
వ
్యక్తం వ్యాప్తం స్వ గుణ గణతో దేశత
: కా
లత శ్చ
ధూ
తావద్యం సుఖ చితి మయై ర్మంగళై యుక్త మంగై
:
సా
నాథ్యం నో విదధ డధికం బ్రహ్మ నారాయణాఖ్య౦
5

P a g e | 7
భూ
షా రత్నం భువన వలయ స్యాఖిలాశ్చర్య రత్నం
లీ
లా రత్నం జలధి దుహితు ర్దేవతా మౌళి రత్నం
చిం
తారత్నం జగతి భజతాం సత్సరోజ ద్యురత్నం
కౌ
సల్యాయా లసతు మమ హృన్మండలే పుత్ర రత్నం
6
మ
హా వ్యాకరణా౦భోధి మంథ మానస మందరం
క
వయంతం రామ కీర్త్యా హనుమంత ముపాస్మహే
7
ము
ఖ్య ప్రాణాయ భీమాయ నమో యస్య భుజాంతర౦
నా
నా వీర సువర్ణానాం నికషాశ్మాయితం బభౌ
8
స
్వా౦త స్థానంత శయ్యాయ పూర్ణ జ్ఞాన
మ
హార్ణసే
ఉ
త్తుంగ వాక్తరంగాయ మథ్వ దుగ్దాభ్ధయే నమ
:
9
వా
ల్మీకే ర్గౌ
: పు
నీయా న్నో మహీధర పదాశ్రయా
య ద్
దుగ్ధ ముపజీవంతి కవయ స్తర్ణకా ఇవ
10
సూ
క్తి రాత్నాకరే రమ్యే మూల రామాయణార్ణవే
వి
హరంతో మహీయాంస
: ప్
రీయంతాం గురవో మమ
11
హయ
గ్రీవ హయగ్రీవ హయగ్రీవేతి యో వదేత్
త
స్య నిస్సరతే వాణీ జహ్ను కన్యా ప్రవాహవత్
12
( య
ధా శక్తి శ్రీకోశోపరి ఆరాధనం కర్తవ్యం
. )
======================================================
శ్
రీ
స
్మార్త సాంప్రదాయ
:
శ్
రీ మహా గణపతి ధ్యానం
శు
క్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజమ్
ప్
రసన్న వదనం ధ్యాయేత్ సర్వ విఘ్నోపశాంతయే
1
అ
గజానన పద్మార్కం గజానన మహర్నిశం
అ
నేక దంతం భక్తానాం ఏక దంత ముపాస్మహే
2
వా
గీశాద్యా
: సు
మనస
: స
ర్వార్థానా ముపక్రమే
యం
నత్వా కృత కృత్యా
: స
్యు స్తం నమామి గజాననం
3
శ్
రీ సరస్వతీ ప్రార్ధనా

P a g e | 8
దో
ర్భిర్యుక్తా చతుర్భి
: స
్ఫటిక మణి మయీ మక్ష
మా
లాం దధానా
హ
స్తే నైకేన పద్మం సిత మ౭పి చ శుకం పుస్తకం
చా
పరేణ
భా
సా కుందేందు శంఖ స్ఫటిక మణి నిభా భాసమానా సమానా
సా
మే వాగ్దేవతేయం నివసతు వదనే సర్వదా
సు
ప్రసన్నా
శ్
రీ వాల్మీకి నమస్క్రియా

కూ
జంతం రామ రామేతి మధురం మధురాక్షరం
ఆ
రుహ్య కవితా శాఖాం వందే వాల్మీకి కోకిలం
1
వా
ల్మీకే ర్ముని సింహస్య కవితా వనచారిణః
శ్
రుణ్వన్ రామ కధా నాదం కో న యాతి పరా౦గతిం
2
యః
పిబన్ సతతం రామ చరితామృత సాగరం
,
అ
తృప్తస్తం మునిం వందే ప్రాచేతస మకల్మషం
.
3
శ్
రీ ఆంజనేయ నమస్క్రియా
గో
ష్పదీ కృత వారాశిం మశకీ కృత రాక్షసం
రా
మాయణ మహా మాలా రత్నం వందే౭నిలాత్మజం
1
అం
జనా నందనం వీరం జానకీ శోక నాశనం
క
పీశమ౭క్ష హన్తారం వందే లంకా భయంకరం
2
ఆ
మిషీ కృత మార్తాండం గోష్పదీ కృత సాగరం
తృ
ణీ కృత దశగ్రీవ మాంజనేయం నమా మ్య౭హం
3
ఉల్
లంఘ్య సింధో స్సలిలం సలీలం
యశ్
శోక వహ్నిం జనకాత్మజాయాః
ఆ
దాయ తేనైవ దదాహ లంకాం
న
మామి తమ్ ప్రాంజలిరాంజనేయం
4
ఆం
జనేయ మతి పాటలాననం
కా
న్చనాద్రి కమనీయ విగ్రహం
పా
రిజాత తరుమూల వాసినం
భా
వయామి పవమాన నందనం
5
య
త్ర యత్ర రఘునాధ కీర్తనం
త
త్ర తత్ర కృత మస్తకాంజలిం
బా
ష్ప వారి పరిపూర్ణ లోచనం
మా
రుతిం నమత రాక్షసాన్తకం
6
మ
నోజవం మారుత త్యుల్య వేగం
జి
తేంద్రియం బుద్ధిమతాం వరిష్ట౦

P a g e | 9
వా
తాత్మజం వానర యూధ ముఖ్యం
శ్
రీ రామ దూతం శిరసా నమామి
7
శ్
రీ రామాయణ ప్రార్ధనా
:
వా
ల్మీకి స్మృతి మందరేణ మథిత
: సీ
తా రమా సంభవ
సు
గ్రీవా౭మర భూరుహో౭౦గద స్సౌమిత్రి చంద్రోదయ
:
1
వా
తోత్పన్న మణి ర్విభీషణ సుధ
: పౌ
లస్త్య హాలా
హల
శ్
రీరామాయణ దుగ్ధ సింధు రమలో భూయా త్స న
శ్శ్
రేయసే
2
యః
కర్ణా౦జలి సంపుటై రహ రహ స్సమ్యక్
పి
బత్యాదరాత్
వా
ల్మీకే ర్వదనారవింద గళితం రామాయణాఖ్యం మధు
3
జ
న్మ వ్యాధి జరా విపత్తి మరణైరత్యంత సోపద్రవం
సం
సారం స విహాయ గచ్ఛతి పుమా న్విష్ణో
: ప
దం
శా
శ్వతం
4
త
దుపగత సమాస సంధి యోగం
స
మ మధురోపనతార్ధ వాక్య బద్ధం
ర
ఘువర చరితం మునిప్రణీతం
దశ
శిరసశ్చ వధం నిశామయధ్వం
5
వా
ల్మీకి గిరి సంభూతా రామ సాగర గామినీ
పు
నాతి భువనం పుణ్యా రామాయణ మహా నదీ
6
శ్
లోక సార సమా కీర్ణం సర్గ కల్లోల సంకులం
కా
౦డ గ్రాహ మహా మీనం వందే రామాయణార్ణవం
7
వే
ద వేద్యే పరే పుంసి జాతే దశరాధాత్మజే
,
వే
దః ప్రాచేత సాదాసీత్ సాక్షాత్ రామాయణాత్మనా
8
శ్
రీ రామ ధ్యానం
వై
దేహీ సహితం సుర ద్రుమతలే హైమే మహా మండపే
మధ్
యే పుష్పక మాసనే మణిమయే వీరాసనే సుస్థితం
అ
గ్రే వాచయతి ప్రభంజన సుతే తత్త్వమ్ మునిభ్యః
ప
రం
వ
్యాఖ్యాంతం భారతాదిభి
: ప
రివృతం రామం భజే
శ్
యామలం
.1
వా
మే భూమి సుతా పురశ్చ హనుమాన్ పశ్చా త్సుమిత్రా
సు
త
:
శ
త్రుఘ్నో భరత శ్చ పార్శ్వ దళయో ర్వాయ్వాది
కో
ణేషు చ
సు
గ్రీవ శ్చ విభీషణ శ్చ యువరాట్ తారా సుతో
జా
మ్బవాన్

P a g e | 10
మధ్
యే నీల సరోజ కోమల రుచిం రామం భజే శ్యామలం
2
మా
తా రామో మత్పితా రామభద్రో
భ్
రాతా రామో మత్ సఖా రాఘవేశ
:
స
ర్వస్వం మే రామచంద్రో దయాళు
:
నా
౭న్యం దేవం నైవ జానే న జానే
3
సా
కేతే శర దిందు కుంద ధవళే సౌధే మహా మండపే
ప
ర్యస్తాగరు ధూప దీప లలితే కర్పూర దీపోజ్జ్వలే
సు
గ్రీవా౭౦గద జామ్బవత్ పరివృతం సౌమిత్రిణా
సే
వితం
లీ
లా మానుష విగ్రహం రఘువరం రామం భజే శ్యామలం
4
న
మోస్తు రామాయ స లక్ష్మణాయ
దే
వ్యై చ తస్యై జనకాత్మజాయై
న
మోస్తు రుద్రేంద్ర యమా౭నిలేభ్యో
న
మోస్తు చంద్రార్క మరు ద్గణేభ్య
:
5
( య
ధా శక్తి శ్రీకోశోపరి ఆరాధనం కర్తవ్యం
. )
1. బా
ల కాండ
:
ప్
రధమ సర్గః

త
పః స్వాధ్యాయ నిరతం తపస్వీ వాగ్విదాం వరమ్
నా
రదం పరిపప్రచ్ఛ వాల్మీకి ర్ముని పుంగవమ్
1
కో
న్వ౭స్మిన్ సామ్ప్రతం లోకే గుణవాన్ కశ్చ
వీ
ర్యవాన్
ధ
ర్మజ్ఞ శ్చ కృతజ్ఞ శ్చసత్య వాక్యో దృఢవ్రతః
?
2
చా
రిత్రేణ చ కో యుక్తః సర్వ భూతేషు కో హితః
వి
ద్వాన్కః క స్సమర్థ శ్చ క శ్చైక ప్రియ దర్శనః
?
3
ఆ
త్మవాన్ కో జిత క్రోధో మతిమాన్ కో
ऽన
సూయకః
క
స్య బిభ్యతి దేవా శ్చ జాత రోష స్య సంయుగే
?
4
ఏ
త దిచ్ఛా మ్యహం శ్రోతుం పరం కౌతూహలం హి మే
మహ
ర్షే త్వం సమర్థో
ऽసి
జ్ఞాతు మేవం విధం నరమ్
5
శ్
రుత్వా చైత త్త్రిలోకజ్ఞో వాల్మీకే ర్నారదో
వ
చః
శ్
రూయతామ్ ఇతి చా౭౭మన్త్ర్య ప్రహృష్టో
వా
క్యమ్ అబ్రవీత్
6

P a g e | 11
బహ
వో దుర్లభా శ్చైవ యే త్వయా కీర్తితా గుణాః
ము
నే వక్ష్యామ్య౭హం బుద్ధ్వా తై ర్యుక్తః
శ్
రూయతాం నరః
7
ఇ
క్ష్వాకు వంశ ప్రభవో రామో నామ జనైః శ్రుతః
ని
యతా౭౭త్మా మహా వీర్యో ద్యుతిమాన్ ధృతిమా
న
్వశీ
8
బు
ద్ధిమా న్నీతిమాన్ వాగ్మీ శ్రీమాన్ శత్రు
ని
బర్హణః
వి
పులాంసో మహా బాహుః కమ్బు గ్రీవో మహా హనుః
9
మ
హో రస్కో మహేష్వాసో గూఢ జత్రు రరిందమః
ఆ
జాను బాహుః సుశిరాః సులలాటః సువిక్రమః
10
స
మః సమ విభక్తా౭ఙ్గః స్నిగ్ధ వర్ణః ప్రతాపవాన్
పీ
న వక్షా విశాలా౭క్షో లక్ష్మీవాన్ శుభ లక్షణః
11
ధ
ర్మజ్ఞః సత్య సంధ శ్చ ప్రజానాం చ హితే రతః
యశ
స్వీ జ్ఞాన సంపన్నః శుచి ర్వశ్యః సమాధిమాన్
12
ప్
రజాపతి స్సమ శ్రీమాన్ ధాతా రిపు నిషూదనః
ర
క్షితా జీవలోక స్య ధర్మ స్య పరిరక్షితా
13
ర
క్షితా స్వస్య ధర్మ స్య స్వజన స్య రక్షితా
వే
ద వేదాఙ్గ తత్త్వజ్ఞో ధనుర్వేదే చ నిష్ఠితః
14
స
ర్వ శాస్త్రా౭ర్థ తత్త్వజ్ఞో స్మృతిమాన్
ప్
రతిభానవాన్
స
ర్వ లోకప్రియః సాధుర౭దీనాత్మా విచక్షణః
15
స
ర్వదా౭భిగతః సద్భిః సముద్ర ఇవ సిన్ధుభిః
ఆ
ర్యః సర్వ సమ శ్చైవ సదైక ప్రియ దర్శనః
16
స
చ సర్వ గుణోపేతః కౌసల్యా౭౭నన్ద వర్ధనః
స
ముద్ర ఇవ గామ్భీర్యే ధైర్యేణ హిమవా నివ
17
వి
ష్ణునా సదృశో వీర్యే సోమవత్ ప్రియదర్శనః

కా
లా౭గ్నిసదృశః క్రోధే క్షమయా పృథివీ సమః
18
ధ
నదేన సమ స్త్యాగే సత్యే ధర్మ ఇవా౭పరః
త
మేవం గుణ సంపన్నం రామం సత్య పరాక్రమమ్

19
జ
్యేష్ఠం శ్రేష్ఠ గుణైర్ యుక్తం ప్రియం దశరథః
సు
తమ్

P a g e | 12
ప్
రకృతీనాం హితై ర్యుక్తం ప్రకృతి ప్రియ
కా
మ్యయా
20
యౌ
వ రాజ్యేన సంయోక్తుమ్ ఐచ్ఛత్ ప్రీత్యా
మ
హీపతిః
త
స్యా౭భిషేక సంభారాన్ దృష్ట్వా భార్యా౭థ
కై
కయీ
21
పూ
ర్వం దత్త వరా దేవీ వరమ్ ఏనమ౭యాచత
వి
వాసనం చ రామ స్య భరత స్యా౭భిషేచనమ్
22
స
సత్య వచనా ద్రాజా ధర్మ పాశేన సంయతః
వి
వాసయా మాస సుతం రామం దశరథః ప్రియమ్
23
స
జగామ వనం వీరః ప్రతిజ్ఞామ్ అనుపాలయన్
పి
తు ర్వచన నిర్దేశాత్ కైకేయ్యాః ప్రియ కారణాత్
24
తం
వ్రజన్తం ప్రియో భ్రాతా లక్ష్మణో
ऽను
జగామ హ
స
్నేహా ద్వినయ సంపన్నః సుమిత్రా౭౭నన్ద వర్ధనః
25
భ్
రాతరం దయితో భ్రాతు
: సౌ
భ్రాత్రమ౭ను
ద
ర్శయన్
రా
మ స్య దయితా భార్యా నిత్యం ప్రాణ సమాహితా
26
జ
నక స్య కులే జాతా దేవ మాయేవ నిర్మితా
స
ర్వ లక్షణ సంపన్నా నారీణామ్ ఉత్తమా వధూః
27
సీ
తా౭ప్యను గతా రామం శశినం రోహిణీ యథా
పౌ
రైర్ అనుగతో దూరం పిత్రా దశరథేన చ
28
శృ
ఙ్గిబేరపురే సూతం గఙ్గా కూలే వ్యసర్జయత
గు
హమాసాద్య ధర్మాత్మా నిషాదాధి పతిం ప్రియం
29
గు
హేన సహితో రామో లక్ష్మణేన చ సీతయా
తే
వనేన వనం గత్వా నదీ స్తీర్త్వా బహూదకాః

30
చి
త్రకూట మ౭నుప్రాప్య భరద్వాజ స్య శాసనాత్
ర
మ్యమ్ ఆవసథం కృత్వా రమమాణా వనే త్రయః

31
దే
వ గన్ధర్వ సంకాశా స్తత్ర తే న్యవసన్ సుఖమ్
చి
త్రకూటం గతే రామే పుత్ర శోకా౭౭తుర స్తదా
32
రా
జా దశరథః స్వర్గం జగామ విలపన్ సుతమ్
మృ
తే తు తస్మిన్ భరతో వసిష్ఠ ప్రముఖై ర్ద్విజైః
33
ని
యుజ్యమానో రాజ్యాయ నైచ్ఛద్రాజ్యం
మ
హాబలః

P a g e | 13
స
జగామ వనం వీరో రామ పాద ప్రసాదకః

34
గ
త్వా తు సుమహాత్మానం రామం సత్య పరాక్రమం
అ
యాచ త్భ్రాతరం రామ మార్య భావ పురస్కృతః
35
త
్వమేవ రాజా ధర్మజ్ఞ ఇతి రామం వచోబ్రవీత్
రా
మో౭పి పరమోదార స్సుముఖ స్సుమహాయశా
:
36
న
చైచ్ఛత్పితు రాదేశా ద్రాజ్యం రామో మహాబలః
పా
దుకే చా౭స్య రాజ్యాయ న్యాసం దత్త్వా పునః
పు
నః
37
ని
వర్తయా మాస తతో భరతం భరతా౭గ్రజః
స
కామమ్ అనవాప్యైవ రామ పాదా వుపస్పృశన్
38
న
న్దిగ్రామే
ऽక
రో ద్రాజ్యం రామా౭౭గమన
కా
౦క్షయా
గ
తే తు భరతే శ్రీమాన్ సత్య సంధో జితేన్ద్రియః
39
రా
మ స్తు పునరా౭౭లక్ష్య నాగర స్య జన స్య చ
త
త్రా౭౭గమన మేకా౭గ్రో దణ్డకాన్ ప్రవివేశ హ
40
ప్
రవిశ్య తు మహా౭రణ్యం రామో రాజీవ లోచనః
వి
రాధం రాక్షసం హత్వా శరభఙ్గం దదర్శ హ

41
సు
తీక్ష్ణం చా౭ప్యగస్త్యం చ అగస్త్య భ్రాతరం
త
థా
అ
గస్త్య వచనా చ్చైవ జగ్రా హైన్ద్రం శరాసనమ్
42
ఖ
డ్గం చ పరమ ప్రీత స్తూణీ చాక్షయ సాయకౌ
వ
సత స్తస్య రామ స్య వనే వనచరైః సహ
43
ఋష
యో
ऽభ్
యాగమన్సర్వే వధాయా౭సుర రక్షసామ్
స
తేషాం ప్రతి శుశ్రావ రాక్షసానాం తధా వనే
44
ప్
రతిజ్ఞాత స్య రామేణ వధ స్సంయతి రక్షసాం
ఋ
షీణామ౭గ్నికల్పానాం దండకా౭౭రణ్య వాసినాం
45
తే
న తత్రైవ వసతా జనస్థాన నివాసినీ
వి
రూపితా శూర్పణఖా రాక్షసీ కామ రూపిణీ
46
త
తః శూర్పణఖా వాక్యాత్ ఉద్యుక్తాన్ సర్వ
రా
క్షసాన్
ఖ
రం త్రిశిరసం చైవ దూషణం చైవ రాక్షసం
47
ని
జఘాన రణే రామ స్తేషాం చైవ పదా౭నుగాన్

P a g e | 14
వ
నే తస్మి న్నివసతా జనస్థాన నివాసినాం
48
ర
క్షసాం నిహతా న్యాస స్సహస్రాణి చతుర్దశ
త
తో జ్ఞాతి వధం శ్రుత్వా రావణః క్రోధ మూర్ఛితః
49
స
హాయం వరయా మాస మారీచం నామ రాక్షసం
వా
ర్యమాణః సుబహుశో మారీచేన స రావణః
50
న
విరోధో బలవతా క్షమో రావణ తేన తే
అ
నాదృత్య తు త ద్వాక్యం రావణః కాల చోదితః
51
జ
గామ సహ మారీచ
: త
స్య ఆశ్రమ పదం తదా
తే
న మాయావినా దూరమ్ అపవాహ్య నృపా౭౭త్మజౌ
52
జ
హార భార్యాం రామ స్య గృధ్రం హత్వా
జ
టాయుషమ్
గృ
ధ్రం చ నిహతం దృష్ట్వా హృతాం శ్రుత్వా చ
మై
థిలీమ్
53
రా
ఘవః శోక సంతప్తో విలలాపా౭౭కులేన్ద్రియః
త
త స్తేనై వ శోకేన గృధ్రం దగ్ధ్వా జటాయుషమ్
54
మా
ర్గమాణో వనే సీతాం రాక్షసం సందదర్శ హ
క
బన్ధం నామ రూపేణ వికృతం ఘోర దర్శనమ్
55
తం
నిహత్య మహా బాహు ర్దదాహ స్వర్గత శ్చ సః
స
చా౭స్య కథయా మాస శబరీం ధర్మ చారిణీమ్
56
శ్
రమణీం ధర్మ నిపుణామ్ అభిగచ్ఛేతి రాఘవ
సోऽభ్య
గచ్ఛన్ మహాతేజాః శబరీం శత్రు సూదనః
57
శబ
ర్యా పూజితః సమ్య గ్రామో దశరథా౭౭త్మజః
పమ్
పాతీరే హనుమతా సంగతో వానరేణ హ
58
హ
నుమ ద్వచనా చ్చైవ సుగ్రీవేణ సమాగతః
సు
గ్రీవాయ చ తత్ సర్వం శంస ద్రామో మహాబలః
59
ఆ
దిత
: త
త్ యథా వృత్తం సీతాయా శ్చ విశేషతః
సు
గ్రీవ శ్చా౭పి తత్సర్వం శ్రుత్వా రామ స్య
వా
నరః
60
చ
కార సఖ్యం రామేణ ప్రీత శ్చైవా౭గ్ని సాక్షికం
త
తో వానర రాజేన వైరా౭ను కథనం ప్రతి
61
రా
మాయా౭౭వేదితం సర్వం ప్రణయా ద్దుఃఖితేన చ
ప్
రతిజ్ఞాతం చ రామేణ తదా వాలి వధం ప్రతి
62
వా
లిన శ్చ బలం తత్ర కథయా మాస వానరః
సు
గ్రీవః శఙ్కిత శ్చాసీ న్నిత్యం వీర్యేణ రాఘవే
63

P a g e | 15
రా
ఘవః ప్రత్యయా౭ర్థం తు దున్దుభేః కాయ
ము
త్తమమ్
ద
ర్శయా మాస సుగ్రీవో మహా పర్వత సన్నిభం
64
ఉ
త్ స్మయిత్వా మహా బాహు
: ప్
రేక్ష్య చా౭స్థి
మ
హాబలః
పా
దా౭ఙ్గుష్ఠేన చిక్షేప సంపూర్ణం దశ యోజనమ్
65
బి
భేద చ పునః సాలాన్ సప్తైకేన మహేషుణా
గి
రిం రసా తలం చైవ జనయన్ ప్రత్యయం తదా
66
త
తః ప్రీత మనా శ్చైవ విశ్వస్త స్స మహా కపిః
కి
ష్కిన్ధాం రామ సహితో జగామ చ గుహాం తదా
67
త
తో
ऽగ
ర్జ ద్ధరివరః సుగ్రీవో హేమ పిఙ్గళః
తే
న నాదేన మహతా నిర్జగామ హరీశ్వరః
68
అ
నుమాన్య తదా తారాం సుగ్రీవేణ సమాగతః
ని
జఘాన చ తత్రైనం శరేణ ఏకేన రాఘవః
69
త
తః సుగ్రీవ వచనాత్ హత్వా వాలినమ్ ఆహవే
సు
గ్రీవమేవ తద్రాజ్యే రాఘవః ప్రత్యపాదయత్
70
స
చ సర్వాన్ సమానీయ వానరాన్ వానరర్షభః
ది
శః ప్రస్థాపయా మాస దిదృక్షు ర్జనకా౭౭త్మజామ్
71
త
తో గృధ్ర స్య వచనాత్ సంపాతే ర్హనుమాన్ బలీ
శ
త యోజన విస్తీర్ణం పుప్లువే లవణా౭౭ర్ణవమ్
72
త
త్ర లఙ్కాం సమాసాద్య పురీం రావణ పాలితామ్
దద
ర్శ సీతాం ధ్యాయన్తీమ్ అశోక వనికాం గతామ్
73
ని
వేదయిత్వా౭భిజ్ఞానం ప్రవృత్తిం చ నివేద్య చ
స
మాశ్వాస్య చ వైదేహీం మర్దయా మాస తోరణమ్
74
ప
ఞ్చ సేనాగ్రగాన్ హత్వా సప్త మన్త్రి సుతాన్ అపి
శూ
ర మ౭క్షం చ నిష్పిష్య గ్రహణం సముపాగమత్
75
అ
స్త్రేణోన్ముక్తమా౭౭త్మానం జ్ఞాత్వా
పై
తామహా ద్వరాత్
మ
ర్షయ న్రాక్షసాన్ వీరో యన్త్రిణస్తాన్
య
దృచ్ఛయా
76
త
తో దగ్ధ్వా పురీం లఙ్కామ్ ఋతే సీతాం చ
మై
థిలీమ్
రా
మాయ ప్రియమా ఖ్యాతుం పునరాయాన్ మహా కపిః
77
సోऽభి
గమ్య మహాత్మానం కృత్వా రామం
ప్
రదక్షిణమ్
న
్యవేదయత్ అమేయాత్మా దృష్టా సీతేతి
త
త్త్వతః
78
త
తః సుగ్రీవ సహితో గత్వా తీరం మహోదధేః

P a g e | 16
స
ముద్రం క్షోభయా మాస శరైర్ ఆదిత్య సన్నిభైః
79
ద
ర్శయా మాస చ ఆత్మానం సముద్రః సరితాం పతిః
స
ముద్ర వచనా చ్చైవ నలం సేతుమ్ అకారయత్
80
తే
న గత్వా పురీం లఙ్కాం హత్వా రావణమ్ ఆహవే
రా
మ స్సీతామ౭ను ప్రాప్య పరాం వ్రీడా ముపాగమత్
81
తా
మ్ ఉవాచ తతో రామః పరుషం జన సంసది
అ
మృష్యమాణా సా సీతా వివేశ జ్వలనం సతీ
82
త
తో౭గ్ని వచనాత్సీతాం జ్ఞాత్వా విగత కల్మషాం
బ
భౌ రామ స్సంప్రహృష్ట
: పూ
జిత స్సర్వ దైవతై
:
83
క
ర్మణా తేన మహతా త్రైలోక్యం సచరా౭చరం
స
దేవర్షి గణం తుష్టం రాఘవ స్య మహాత్మనః
84
అభ్య
షిచ్య చ లఙ్కాయాం రాక్షసేన్ద్రం విభీషణమ్
కృ
త కృత్య స్తదా రామో విజ్వరః ప్రముమోదహ
85
దే
వతాభ్యో వర౦ ప్రాప్య సముత్థాప్య చ
వా
నరాన్
అ
యోధ్యాం ప్రస్థితో రామ
: పు
ష్పకేణ సుహృ ద్వృతః
86
భ
రద్వాజా౭౭శ్రమం గత్వా రామ స్సత్య పరాక్రమః
భ
రత స్యా౭న్తికం రామో హనూమంతం వ్యసర్జయత్
87
పు
నరాఖ్యాయికాం జల్పన్ సుగ్రీవ స్సహిత శ్చ సః
పు
ష్పకం తత్ సమారుహ్య నన్దిగ్రామం యయౌ తదా
88
న
న్దిగ్రామే జటాం హిత్వా భ్రాతృభిః సహితో
ऽన
ఘః
రా
మః సీతామ్ అనుప్రాప్య రాజ్యం
పు
నర౭వాప్తవాన్
89
ప్
రహృష్టముదితో లోకస్తుష్టః పుష్టః సుధార్మికః
ని
రామయో హి అరోగ శ్చ దుర్భిక్ష భయ వర్జితః
90
న
పుత్ర మరణం కే చిత్ ద్రక్ష్యన్తి పురుషాః క్వ
చి
త్
నా
ర్య శ్చా౭విధవా నిత్యం భవిష్యన్తి పతివ్రతాః
91
న
చా౭గ్నిజం భయం కించి న అప్సు మజ్జన్తి జన్తవః
న
వాతజం భయం కిం చిన్నా౭పి జ్వర కృతం తథా
92
న
చా౭పి క్షుద్భయం తత్ర న తస్కర భయం తథా
నా
గరాణి చ రాష్ట్రాణి ధన ధాన్య యుతాని చ
93
ని
త్యం ప్రముదితా స్సర్వే యదా కృత యుగే తథా
అశ్
వమేధ శతై
: ఇష్ట్
వా తథా బహు సువర్ణకైః
94

P a g e | 17
గ
వాం కోట్య౭యుతం దత్త్వా బ్రహ్మ లోకం
ప్
రయాస్యతి
అ
సంఖ్యేయం ధనం దత్వా బ్రాహ్మణేభ్యో మహా
య
శాః
95
రా
జ వంశాన్ శత గుణాన్ స్థాపయిష్యతి రాఘవః
చా
తుర్వర్ణ్యం చ లోకే
ऽస
్మిన్ స్వే స్వే ధర్మే
ని
యోక్ష్యతి
96
దశ
వర్ష సహస్రాణి దశ వర్ష శతాని చ
రా
మో రాజ్యమ్ ఉపాసిత్వా బ్రహ్మలోకం
గ
మిష్యతి
97
ఇ
దం పవిత్రం పాపఘ్నం పుణ్యం వేదై శ్చ సమ్మితమ్
యః
పఠే ద్రామ చరితం సర్వ పాపైః ప్రముచ్యతే
98
ఏ
తత్ ఆఖ్యానమ్ ఆయుష్యం పఠన్ రామాయణం నరః
స
పుత్ర పౌత్రః స గణః ప్రేత్య స్వర్గే మహీయతే
99
ప
ఠన్ ద్విజో వాగృషభత్వమ్ ఈయాత్
;
స
్యాత్ క్షత్రియో భూమి పతిత్వమ్ ఈయాత్
వ
ణిగ్జనః పణ్య ఫలత్వమ్ ఈయాత్
;
జ
న శ్చ శూద్రో
ऽపి
మహత్త్వమ్ ఈయాత్
100
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే
సం
క్షేపో నామ ప్రధమస్సర్గః

ద్
వితీయ సర్గః
;
నా
రద స్య తు తద్వాక్యం శ్రుత్వా వాక్య విశారదః
పూ
జయా మాస ధర్మాత్మా సహశిష్యో మహా మునిః
1
య
థావత్ పూజిత స్తేన దేవర్షి ర్నారద స్తథా
ఆ
పృష్ట్వైవ అభ్యనుజ్ఞాతః స జగామ విహాయసం
2
స
ముహూర్తం గతే తస్మిన్ దేవ లోకం ముని స్తదా
జ
గామ తమసా తీరం జాహ్నవ్యా స్త్వ౭విదూరతః
3
స
తు తీరం సమాసాద్య తమసాయా మహామునిః
శి
ష్యమ్ ఆహ స్థితం పార్శ్వే దృష్ట్వా తీర్థమ్
అ
కర్దమమ్
4
అ
కర్దమమ్ ఇదం తీర్థం భరద్వాజ నిశామయ
ర
మణీయం ప్రసన్నామ్బు సన్మనుష్య మనో యథా
5
న
్యస్యతాం కలశ స్తాత దీయతాం వల్కలం మమ
ఇద
మ్ ఏవ అవగాహిష్యే తమసా తీర్థమ్ ఉత్తమమ్
6
ఏ
వమ్ ఉక్తో భరద్వాజో వాల్మీకేన మహాత్మనా
ప్
రాయచ్ఛత మునే స్తస్య వల్కలం నియతో గురోః
7
స
శిష్యహస్తాత్ ఆదాయ వల్కలం నియతేన్ద్రియః
వి
చచార హ పశ్యం స్తత్ సర్వతో విపులం వనమ్
8
త
స్యాభ్యాశే తు మిథునం చరన్తమ్ అనపాయినమ్
దద
ర్శ భగవాన్ స్తత్ర క్రౌఞ్చయో శ్చారు

P a g e | 18
ని
స్వనమ్
9
త
స్మాత్తు మిథునాత్ ఏకం పుమాంసం పాప నిశ్చయః
జ
ఘాన వైర నిలయో నిషాద స్తస్య పశ్యతః
10
తం
శోణిత పరీతా౭ఙ్గం వేష్టమానం మహీ తలే
భా
ర్యా తు నిహతం దృష్ట్వా రురావ కరుణాం గిరమ్
11
వి
యుక్తా పతినా తేన ద్విజేన సహ చారిణా
తా
మ్ర శీర్షేణ మత్తేన పత్రిణా సహ తేన వై
12
త
థా తు తం ద్విజం దృష్ట్వా నిషాదేన నిపాతితమ్
ఋ
షే ర్ధర్మాత్మన స్తస్య కారుణ్యం సమపద్యత
13
త
తః కరుణ వేదిత్వాత్ అధర్మో
ऽయ
మ్ ఇతి ద్విజః
ని
శామ్య రుదతీం క్రౌఞ్చీమ్ ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్
14
మా
నిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమ్ అగమః శాశ్వతీ స్సమాః
య
త్ క్రౌఞ్చమిథునాత్ ఏకమ్ అవధీః కామ
మో
హితమ్
15
త
స్యైవం బ్రువత శ్చిన్తా బభూవ హృది వీక్షతః
శో
కా౭౭ర్తేనా౭స్య శకునేః కిమ్ ఇదం వ్యాహృతం
మ
యా
16
చి
న్తయన్ స మహా ప్రాజ్ఞ శ్చకార మతిమాన్ మతిమ్
శి
ష్యం చైవా౭బ్రవీ ద్వాక్యమ్ ఇదం స ముని పుంగవః
17
పా
ద బద్ధో
ऽక
్షర సమ స్తన్త్రీ లయ సమన్వితః
శో
కా౭౭ర్తస్య ప్రవృత్తో మే శ్లోకో భవతు
నా
న్యథా
18
శి
ష్య స్తు తస్య బ్రువతో మునే ర్వాక్యమ్
అ
నుత్తమమ్
ప్
రతిజగ్రాహ సంహృష్ట స్తస్య తుష్టో
ऽభ
వ ద్గురు
:
19
సోऽభి
షేకం తతః కృత్వా తీర్థే తస్మిన్ యథా విధి
త
మ్ ఏవ చిన్తయన్ అర్థమ్ ఉపావర్తత వై మునిః
20
భ
రద్వాజస్తతః శిష్యో వినీతః శ్రుతవాన్ ముని
:
క
లశం పూర్ణమ్ ఆదాయ పృష్ఠతో
ऽను
జగామ హ
21
స
ప్రవిశ్యా౭౭శ్రమ పదం శిష్యేణ సహ ధర్మవిత్
ఉప
విష్టః కథా శ్చా౭న్యా శ్చకార ధ్యానమ్
ఆ
స్థితః
22
ఆ
జగామ తతో బ్రహ్మా లోక కర్తా స్వయం ప్రభుః
చ
తుర్ముఖో మహాతేజా ద్రష్టుం తం ముని పుంగవమ్
23
వా
ల్మీకి
: అ
థ తం దృష్ట్వా సహసోత్థాయ వాగ్యతః
ప్
రాఞ్జలిః ప్రయతో భూత్వా తస్థౌ పరమ విస్మితః
24
పూ
జయా మాస తం దేవం పాద్య అర్ఘ్య ఆసన వన్దనైః

P a g e | 19
ప్
రణమ్య విధివచ్చైనం పృష్ట్వా అనామయ
మ
వ్యయమ్
25
అ
థోపవిశ్య భగవాన్ ఆసనే పరమార్చితే
వా
ల్మీకయే మహర్షయే సందిదేశ ఆసనం తతః
బ్
రహ్మణా సమనుజ్ఞాత స్సో౭ప్యుపావిశత్ ఆసనే
26
ఉప
విష్టే తదా తస్మిన్ సాక్షాత్ లోక పితామహే
త
ద్గతే నైవ మనసా వాల్మీకి ర్ధ్యానమ్ ఆస్థితః
27
పా
పాత్మనా కృతం కష్టం వైర గ్రహణ బుద్ధినా
య
స్తాదృశం చారు రవం క్రౌఞ్చం హన్యాత్
అ
కారణాత్
28
శో
చ న్నేవ ముహుః క్రౌఞ్చీమ్ ఉప శ్లోకమ్ ఇమం పునః
జ
గావ౭న్తర్గత మనా భూత్వా శోక పరాయణః
29
త
మ్ ఉవాచ తతో బ్రహ్మా ప్రహసన్ ముని పుంగవమ్
శ్
లోక ఏవ త్వయా బద్ధో నాత్ర కార్యా విచారణా
30
మ
చ్ఛన్దా దేవ తే బ్రహ్మన్ ప్రవృత్తేయం
స
రస్వతీ
రా
మ స్య చరితం కృత్స్నం కురు త్వమ్ ఋషి సత్తమ
31
ధ
ర్మాత్మనో గుణవతో లోకే రామ స్య ధీమతః
వృ
త్తం కథయ ధీర స్య యథా తే నారదాత్ శ్రుతమ్
32
ర
హస్యం చ ప్రకాశం చ య ద్వృత్తం తస్య ధీమతః
రా
మ స్య సహ సౌమిత్రే రాక్షసానాం చ సర్వశః
33
వై
దేహ్యా శ్చా౭పి య ద్వృత్తం ప్రకాశం యది వా
ర
హః
త
చ్చాప్య౭విదితం సర్వం విదితం తే భవిష్యతి
34
న
తే వాక్ అనృతా కావ్యే కాచిద౭త్ర భవిష్యతి
కు
రు రామ కథాం పుణ్యాం శ్లోక బద్ధాం మనో రమామ్
35
యా
వత్ స్థాస్యన్తి గిరయః సరిత శ్చ మహీ తలే
తా
వ ద్రామాయణ కథా లోకేషు ప్రచరిష్యతి
36
యా
వ ద్రామ స్య చ కథా త్వ త్కృతా ప్రచరిష్యతి
తా
వత్ ఊర్ధ్వమ్ అధశ్చ త్వం మల్లోకేషు
ని
వత్స్యసి
37
ఇ
తి ఉక్త్వా భగవాన్ బ్రహ్మా తత్రైవా౭౭న్తర

P a g e | 20
ధీ
యత
త
త స్స శిష్యో భగవా న్ముని ర్విస్మయమ్ ఆయయౌ
38
త
స్య శిష్యా స్తతః సర్వే జగుః శ్లోకమ్ ఇమం పునః
ము
హు ర్ముహుః ప్రీయమాణాః ప్రాహు శ్చ భృశ
వి
స్మితాః
39
స
మాక్షరై శ్చతుర్భి ర్యః పాదై ర్గీతో మహర్షిణా
సోऽను
వ్యాహరణా ద్భూయః శోకః శ్లోకత్వమ్ ఆగతః
40
త
స్య బుద్ధి రియం జాతా వాల్మీకే
ర
్భావితా౭౭త్మనః
కృ
త్స్నం రామాయణం కావ్యమ్ ఈదృశైః
క
రవాణ్య౭హమ్
41
ఉ
దార వృత్తా౭ర్థ పదై ర్మనోరమై
:
త
దా అస్య రామ స్య చకార కీర్తిమాన్
స
మా౭క్షరైః శ్లోక శతైర్యశస్వినో
;
యశ
స్కరం కావ్యమ్ ఉదార ధీ ర్మునిః
42
త
దుపగత సమాస సంధి యోగం
,
స
మ మధుర ఉపనతా౭ర్ధ వాక్య బద్ధం
,
ర
ఘువర చరితం ముని ప్రణీతం
,
దశ
శిరస శ్చ వధం నిశామయధ్వం
. 43
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వితీయస్సర్గః

తృ
తీయ సర్గః
శ్
రుత్వా వస్తు సమగ్రం తద్ధర్మా౭౭త్మా ధర్మ
సం
హితమ్
వ
్యక్తమ్ అన్వేషతే భూయో య ద్వృత్తం తస్య
ధీ
మతః
1
ఉప
స్పృశ్యోదకం సమ్యక్ ముని
: స
్థిత్వా
కృ
తాఞ్జలిః
ప్
రాచీనా౭గ్రేషు దర్భేషు ధర్మేణా౭న్వేషతే
గ
తిమ్
2
రా
మ లక్ష్మణ సీతాభీ రాజ్ఞా దశరధేన చ
స
భార్యేణ స రాష్ట్రేణ య త్ప్రాప్తం తత్ర
త
త్త్వతః
3
హ
సితం భాషితం చైవ గతిర్యా యచ్చ చేష్టితం
త
త్ సర్వం ధర్మ వీర్యేణ యధా వత్సం ప్రపశ్యతి
4
స
్త్రీ తృతీయేన చ తదా యత్ప్రాప్తం చరతా వనే
స
త్య సంధేన రామేణ తత్సర్వం చ అ౭న్వవేక్షితం
5
త
తః పశ్యతి ధర్మా౭౭త్మా తత్సర్వం
యో
గమాస్థితః

P a g e | 21
పు
రా యత్తత్త్ర నిర్వృత్తం పాణావా౭౭మలకం యధా
6
త
త్సర్వం తత్త్వతో దృష్ట్వా ధర్మేణ స మహా
ద్
యుతి
:
అ
భిరామ౭ స్య రామ స్య చరితం కర్తుముద్యతః
7
కా
మా౭ర్ధ గుణ సంయుక్తం ధర్మా౭ర్ధ గుణ విస్తరం
స
్సముద్రమివ రత్నా౭౭డ్య౦ సర్వ శృతి మనోహరం
8
స
యదా కధితం పూర్వం నారదేన మహర్షిణా
ర
ఘు వంశ స్య చరితం చకార భగవాన్ ఋషి
: 9
జ
న్మ రామ స్య సుమహ ద్వీర్యం సర్వా౭ నుకూలతామ్
లో
క స్య ప్రియతాం క్షాన్తిం సౌమ్యతాం సత్య
శీ
లతామ్‌‍
10
నా
నాచిత్రాః కథా శ్చా౭న్యా విశ్వామిత్ర సమాగమే
జా
నక్యా శ్చ వివాహం చ ధనుష శ్చ విభేదనమ్
11
రా
మ రామ వివాదం చ గుణాన్ దాశరథే స్తథా
త
థా౭భిషేకం రామ స్య కైకేయ్యా దుష్ట భావతామ్
12
వి
ఘాతం చా౭భిషేక స్య రామ స్య చ వివాసనమ్
రా
జ్ఞః శోకం విలాపం చ పరలోక స్య చా౭౭శ్రయమ్
13
ప్
రకృతీనాం విషాదం చ ప్రకృతీనాం విసర్జనమ్
ని
షాదా౭ధిప సంవాదం సూతో పావర్తనం తథా
14
గ
ఙ్గాయా శ్చా౭భిసంతారం భరద్వాజ స్య దర్శనమ్
భ
రద్వాజా౭భ్యనుజ్ఞానా చ్చిత్రకూట స్య
ద
ర్శనమ్
15
వా
స్తు కర్మ నివేశం చ భరతా౭౭గమనం తథా
ప్
రసాదనం చ రామ స్య పితు శ్చ సలిల క్రియామ్
16
పా
దుకాగ్ర్యా౭భిషేకం చ నన్దిగ్రామ నివాసనమ్
ద
ణ్డకా౭రణ్య గమనం విరాధ స్య వధం తధా
17
ద
ర్శనం శరభంగ స్య సుతీక్ష్ణేన సమాగమమ్
అ
నసూయా సమాశ్వ్యా చ అంగరాగ స్య చ అర్పణమ్
18
అ
గస్త్య దర్శనం చైవ జటాయోర౭భి సంగమం
పం
చవట్యా శ్చ గమనం శూర్పణఖ్యా శ్చ దర్శనం
19
శూ
ర్పణఖ్యా శ్చ సంవాదం విరూప కరణం తథా
వ
ధం ఖర త్రిశిరసో
: ఉ
త్థానం రావణ స్య చ
20
మా
రీచ స్య వధం చైవ వైదేహ్యా హరణం తథా
రా
ఘవ స్య విలాపం చ గృధ్ర రాజ నిబర్హణమ్
21
క
బన్ధ దర్శనం చైవ పమ్పాయా శ్చా౭పి దర్శనమ్
శబ
ర్యా దర్శనం చైవ హనూమ ద్దర్శనం తథా
22
వి
లాపం చైవ పమ్పాయాం రాఘవ స్య మహాత్మనః
ఋష్య
మూక స్య గమనం సుగ్రీవేణ సమాగమమ్
ప్
రత్యయోత్పాదనం సఖ్యం వాలి సుగ్రీవ విగ్రహమ్
23

P a g e | 22
వా
లి ప్రమథనం చైవ సుగ్రీవ ప్రతిపాదనమ్
తా
రా విలాప౦ సమయం వర్ష రాత్ర నివాసనమ్
24
కో
పం రాఘవ సింహ స్య బలానామ్ ఉపసంగ్రహమ్
ది
శః ప్రస్థాపనం చైవ పృథివ్యా శ్చ నివేదనమ్
25
అఙ్
గులీయక దానం చ ఋక్ష స్య బిల దర్శనమ్
ప్
రాయోపవేశనం చా౭పి సంపాతే శ్చా౭పి దర్శనమ్
26
ప
ర్వతా౭౭రోహణం చా౭పి సాగర స్య చ లఙ్ఘనమ్
స
ముద్ర వచనా చ్చైవ మైనాక స్య చ దర్శనం
27
సిం
హికాయా శ్చ నిధనం లంకా మలయ దర్శనం
రా
త్రౌ లఙ్కా ప్రవేశం చ ఏక స్యా౭థ విచిన్తనమ్
28
ద
ర్శనం రావణస్యా౭పి పుష్పక స్య చ దర్శనం
ఆ
పాన భూమి గమనమ్ అవరోధ స్య దర్శనమ్
29
అ
శోక వనికా యానం సీతాయా శ్చా౭పి దర్శనమ్
అ
భిజ్ఞాన ప్రదానం చ సీతాయా శ్చా౭పి భాషణమ్
30
రా
క్షసీ తర్జనం చైవ త్రిజటా స్వప్న దర్శనమ్
మ
ణి ప్రదానం సీతాయా వృక్ష భఙ్గం తథైవ చ
31
రా
క్షసీ విద్రవం చైవ కింకరాణాం నిబర్హణమ్
గ
్రహణం వాయు సూనో శ్చ లఙ్కాదాహా౭భిగర్జనమ్
32
ప్
రతిప్లవనమ్ ఏవా౭థ మధూనాం హరణం తథా
రా
ఘవా౭౭శ్వాసనం చా౭పి మణి నిర్యాతనం తథా
33
సం
గమం చ సముద్ర స్య నళ సేతో శ్చ బన్ధనమ్
ప్
రతారం చ సముద్ర స్య రాత్రౌ లఙ్కా౭వరోధనమ్
34
వి
భీషణేన సంసర్గం వధోపాయ నివేదనమ్
కు
మ్భకర్ణ స్య నిధనం మేఘనాద నిబర్హణమ్
35
రా
వణస్య వినాశం చ సీతావాప్తిమ్ అరేః పురే
వి
భీషణా౭భిషేకం చ పుష్పక స్య చ దర్శనమ్
36
అ
యోధ్యాయా శ్చ గమనం భరతేన సమాగమమ్
రా
మా౭భిషేకా౭భ్యుదయం సర్వ సైన్య విసర్జనమ్
స
్వరాష్ట్ర రఞ్జనం చైవ వైదేహ్యా శ్చ
వి
సర్జనమ్
37
అ
నాగతం చ యత్ కించి ద్రామస్య వసుధా తలే
త
త్ చకారోత్తరే కావ్యే వాల్మీకి ర్భగవాన్ ఋషిః
38
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే తృతీయ సర్గః
చ
తుర్ధ సర్గః

ప్
రాప్తరాజ్య స్య రామ స్య వాల్మీకి ర్భగవాన్
ఋ
షిః
చ
కార చరితం కృత్స్నం విచిత్ర పదమా౭౭త్మవాన్
1

P a g e | 23
చ
తుర్వింశ త్సహస్రాణి శ్లోకానా ముక్తవాన్ ఋషిః
త
థా సర్గ శతాన్ పంచ షట్ కాన్డాని తధో త్తరమ్
2
కృ
త్వా తు త న్మహాప్రాజ్ఞః స భవిష్యం సహో
త
్తరమ్
చి
న్తయా మాస కో న్వేతత్ ప్రయుఞ్జీయాత్ ఇతి
ప్
రభుః
3
త
స్య చిన్తయమాన స్య మహర్షే
ర
్భావితా౭౭త్మనః
అ
గృహ్ణీతాం తతః పాదౌ ముని వేషౌ కుశీ లవౌ
4
కు
శీ లవౌ తు ధర్మజ్ఞౌ రాజ పుత్రౌ యశస్వినౌ
భ్
రాతరౌ స్వర సంపన్నౌ దదర్శా౭౭శ్రమ వాసినౌ
5
స
తు మేధావినౌ దృష్ట్వా వేదేషు పరినిష్ఠితౌ
వే
దోప బృహ్మణా౭ర్థాయ తౌ అగ్రాహయత ప్రభు
:
6
కా
వ్యం రామాయణం కృత్స్నం సీతాయా శ్చరితం మహత్
పౌ
లస్త్య వధమ్ ఇత్యేవ చకార చరిత వ్రతః
7
పా
ఠ్యే గేయే చ మధురం ప్రమాణై స్త్రిభి
ర
న్వితమ్
జా
తిభిః సప్తభి ర్యుక్తం తన్త్రీ లయ సమన్వితమ్
8
ర
సైః శృఙ్గార కారుణ్య రౌద్ర వీర భయానకైః
రౌ
ద్రాదిభి శ్చ సంయుక్తం కావ్యమ్ ఏతత్
అ
గాయతామ్
9
తౌ
తు గాన్ధర్వ తత్త్వజ్ఞౌ స్థాన మూర్చ్ఛనా
స
్థాన కోవిదౌ
భ్
రాతరౌ స్వర సంపన్నౌ గన్ధర్వా వివ రూపిణౌ
10
రూ
ప లక్షణ సంపన్నౌ మధుర స్వర భాషిణౌ
బి
మ్బాదివో ద్ధృతౌ బిమ్బౌ రామ దేహా త్తథా పరౌ
తౌ
రాజపుత్రౌ కార్త్స్న్యేన ధర్మ్యమ్
ఆఖ్
యానమ్ ఉత్తమమ్
11
వా
చో విధేయం తత్ సర్వం కృత్వా కావ్యమ్ అని
న
్దితౌ
ఋ
షీణాం చ ద్విజాతీనాం సాధూనాం చ సమాగమే
12
య
థోప దేశం తత్త్వజ్ఞౌ జగతు
: తౌ
సమాహితౌ
మ
హాత్మానౌ మహాభాగౌ సర్వ లక్షణ లక్షితౌ
13
తౌ
కదాచిత్ సమేతానామ్ ఋషీణాం
భా
వితా౭౭త్మనామ్
ఆ
సీనానాం సమీపస్థౌ ఇదం కావ్యమ్ అగాయతామ్

P a g e | 24
14
త
చ్ఛ్రుత్వా మునయః సర్వే బాష్ప
ప
ర్యాకులేక్షణాః
సా
ధు సాధ్వితి తా వూచుః పరం విస్మయ మాగతాః
15
తే
ప్రీత మనసః సర్వే మునయో ధర్మ వత్సలాః
ప్
రశశంసుః ప్రశస్తవ్యౌ గాయమానౌ కుశీ లవౌ
16
అ
హో గీత స్య మాధుర్యం శ్లోకానాం చ విశేషతః
చి
ర నిర్వృత్త మప్యేతత్ ప్రత్యక్షమ్ ఇవ
ద
ర్శితమ్
17
ప్
రవిశ్య తా వుభౌ సుష్ఠు భావమ్
స
మ్యగ౭గాయతామ్
స
హితౌ మధురం రక్తం సంపన్నం స్వర సంపదా
18
ఏ
వం ప్రశస్యమానౌ తౌ తపః శ్లాఘ్యై
ర
్మహాత్మభిః
సం
రక్త తర మత్యర్థం మధురం తౌ అగాయతామ్
19
ప్
రీతః కశ్చిన్ ముని స్తాభ్యాం సంస్థితః కలశం దదౌ
ప్
రసన్నో వల్కలం కశ్చి ద్దదౌ తాభ్యాం మహాయశాః
20
ఆశ్
చర్యమ్ ఇదమ్ ఆఖ్యానం మునినా
సం
ప్రకీర్తితమ్
ప
రం కవీనామ్ ఆధారం సమాప్తం చ యథా క్రమమ్
21
అ
భిగీత మిదం గీతం సర్వ గీతేషు కోవిదౌ
ఆ
యుష్యం పుష్టి జనకం సర్వ శ్రుతి మనోహరం
22
ప్
రశస్యమానౌ సర్వత్ర కదాచిత్ తత్ర గాయకౌ
ర
థ్యాసు రాజ మార్గేషు దదర్శ భరతా౭గ్రజః
23
స
్వ వేశ్మ చ ఆనీయ తతో భ్రాతరౌ స కుశీ లవౌ
పూ
జయా మాస పూజార్హౌ రామః శత్రు నిబర్హణః
24
ఆ
సీనః కాఞ్చనే దివ్యే స చ సింహాసనే ప్రభుః
ఉ
పోపవిష్టైః సచివై ర్భ్రాతృభి శ్చ పరంతపః
25
దృ
ష్ట్వా తు రూప సంపన్నౌ తా వుభౌ వీణినౌ తతః
ఉ
వాచ లక్ష్మణం రామః శత్రుఘ్నం భరతం తథా
26
శ్
రూయతామ్ ఇదమ్ ఆఖ్యానమ్ అనయో ర్దేవ
వ
ర్చసోః
వి
చిత్రా౭ర్థ పదం సమ్య గ్గాయతో ర్మధుర స్వరమ్
27
తౌ
చా౭పి మధురం రక్తం స్వ చిత్తాయత నిస్స్వనం
తం
త్రీ లయవత్ అత్యర్ధం విశ్రుతా౭ర్ధమ్
అ
గాయతాం
28
హ్
లాదయ త్సర్వ గాత్రాణి మనా౦సి హృదయాని చ
శ్
రోత్రా౭౭శ్రయ సుఖం గేయం త ద్బభౌ జన సంసది
29

P a g e | 25
ఇ
మౌ మునీ పార్థివ లక్ష్మణా౭న్వితౌ

కు
శీ లవౌ చైవ మహా తపస్వినౌ
మ
మా౭పి తద్ భూతికరం ప్రవక్ష్యతే

మ
హానుభావం చరితం నిబోధత
30
త
తస్తు తౌ రామ వచః ప్రచోదితౌ

అ
గాయతాం మార్గ విధాన సంపదా
స
చా౭పి రామః పరిషద్గతః శనై
:
బు
భూషయా౭౭సక్త మనా బభూవ
31
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతుర్ధ సర్గః
పం
చమ సర్గః
స
ర్వాపూర్వ మియం యేషామ్ ఆసీత్ కృత్స్నా
వ
సుంధరా
ప్
రజాపతిమ్ ఉపాదాయ నృపాణాం జయ శాలినామ్
1
యే
షాం స సగరో నామ సాగరో యేన ఖానితః
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి యం యాన్తం పర్యవారయన్
2
ఇ
క్ష్వాకూణామ్ ఇదం తేషాం రాజ్ఞాం వంశే
మ
హాత్మనామ్
మహ
దుత్పన్నమ్ ఆఖ్యానం రామాయణమ్ ఇతి శ్రుతమ్
3
త
దిదం వర్తయిష్యామి సర్వం నిఖిలమా౭౭దితః
ధ
ర్మ కామా౭ర్థ సహితం శ్రోతవ్యమ్ అనసూయయా
4
కో
సలో నామ ముదితః స్ఫీతో జనపదో మహాన్
ని
విష్టః సరయూ తీరే ప్రభూత ధన ధాన్యవాన్
5
అ
యోధ్యా నామ నగరీ తత్రా౭౭సీ ల్లోక విశ్రుతా
మ
నునా మానవేన్ద్రేణ యా పురీ నిర్మితా స్వయమ్
6 ఆయ
తా దశ
చ
ద్వే చ యోజనాని మహా పురీ
శ్
రీ మతీ త్రీణి విస్తీర్ణా సువిభక్త మహా పథా
7
రా
జ మార్గేణ మహతా సువిభక్తేన శోభితా
ము
క్తా పుష్పా౭వకీర్ణేన జల సిక్తేన నిత్యశః
8 తాం
తు రాజా దశరథో
మ
హారాష్ట్ర వివర్ధనః
పు
రీమ్ ఆవాసయా మాస దివి దేవపతి ర్యథా
9 క
వాట తోరణవతీం
సు
విభక్తా౭న్తరా౭౭పణామ్
స
ర్వ యన్త్రా౭౭యుధ వతీమ్ ఉపేతాం సర్వ శిల్పిభిః
10
సూ
త మాగధ సంబాధాం శ్రీమతీమ్ అతుల ప్రభామ్

P a g e | 26
ఉ
చ్చాట్టాల ధ్వజవతీం శతఘ్నీ శత సంకులామ్
11
వ
ధూ నాటక సఙ్ఘై శ్చ సంయుక్తాం సర్వతః పురీమ్
ఉద్
యానా౭౭మ్ర వణో పేతాం మహతీం సాల మేఖలామ్
12
దు
ర్గ గమ్భీర పరిఘాం దుర్గామ్ అన్యై ర్దురాసదమ్
వా
జీ వారణ సంపూర్ణాం గోభి
: ఉష్ట్
రైః ఖరై స్తథా
13
సా
మన్త రాజ సఙ్ఘై శ్చ బలి కర్మభిరా౭౭వృతమ్
నా
నా దేశ నివాసై శ్చ వణిగ్భి రుప శోభితమ్
14
ప్
రసాదై రత్నవికృతైః పర్వతై రుప శోభితామ్
కూ
టాగారై శ్చ సంపూర్ణామ్
ఇ
న్ద్రస్యేవా౭మరావతీమ్
15
చి
త్రా మ౭ష్టా పదాకారాం వర నారీ గణైర్యుతామ్
స
ర్వ రత్న సమాకీర్ణాం విమాన గృహ శోభితామ
16
గృ
హ గాఢా మవిచ్ఛిద్రాం సమ భూమౌ నివేశితామ్
శా
లి తణ్డుల సంపూర్ణామ్ ఇక్షు కాణ్డ రసో దకామ్
17
దు
న్దుభీభి ర్మృదఙ్గై శ్చ వీణాభిః పణవై స్తథా
నా
దితాం భృశ మ౭త్యర్థం పృథివ్యాం తామ్
అ
నుత్తమామ్
18
వి
మానమ్ ఇవ సిద్ధానాం తపసా౭ధిగతం దివి
సు
నివేశిత వేశ్మా౭న్తాం నరోత్తమ సమావృతామ్
19
యే
చ బాణై ర్నవిధ్యన్తి వివిక్తమ్ అపరా పరమ్
శబ్ద
వేధ్యం చ వితతం లఘు హస్తా విశారదాః
20
సిం
హ వ్యాఘ్ర వరాహాణాం మత్తానాం నదతాం వనే
హ
న్తారో నిశితైః శస్త్రై ర్బలాత్ బాహు బలై ర౭పి
21
తా
దృశానాం సహస్రై స్తామ్ అభిపూర్ణాం మహారథైః
పు
రీమ్ ఆవాసయా మాస రాజా దశరథ
: త
దా
22
తా
మ౭గ్నిమద్భి ర్గుణవద్భిరా౭౭వృతాం
;
ద్
విజోత్తమై ర్వేద షడఙ్గ పారగైః
స
హస్రదైః సత్య రతై ర్మహాత్మభిః
;
మహ
ర్షి కల్పై
: ఋ
షిభి శ్చ కేవలైః
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచమ సర్గః
షష్
ఠ సర్గః
త
స్యామ్ పుర్యాం అయోధ్యాయాం వేదవిత్ సర్వ
సం
గ్రహః
దీ
ర్ఘ దర్శీ మహాతేజాః పౌర జానపద ప్రియః

P a g e | 27
1
ఇ
క్ష్వాకూణామ్ అతిరథో యజ్వా ధర్మరతో వశీ
మహ
ర్షి కల్పో రాజర్షి స్త్రిషు లోకేషు విశ్రుతః
2
బల
వా న్నిహతా మిత్రో మిత్రవాన్ విజితేన్ద్రియః
ధ
నై శ్చ సంగ్రహై శ్చా౭న్యైః శక్ర వైశ్రవణోపమః
3
య
థా మను ర్మహాతేజా లోక స్య పరిరక్షితా
త
థా దశరథో రాజా వసన్ జగత్ అపాలయత్
4
తే
న సత్యా౭భిసంధేన త్రి వర్గమ్ అనుతిష్ఠతా
పా
లితా సా పురీ శ్రేష్ఠా ఇన్ద్రేణేవా౭మరావతీ
5
త
స్మిన్ పుర వరే హృష్టా ధర్మాత్మానో బహు
శ్
రుతాః
న
రా స్తుష్టా ధనైః స్వైః స్వై
: అ
లుబ్ధాః సత్య
వా
దినః
6
నా
౭ల్ప సన్నిచయః కశ్చిత్ ఆసీత్ తస్మిన్
పు
రోత్తమే
కు
టుమ్బీ యో హ్యసిద్ధార్థో
ऽగ
వా౭శ్వ ధన
ధా
న్యవాన్
7
కా
మీ వా న కదర్యో వా నృశంసః పురుషః క్వచిత్
ద్
రష్టుం శక్యమ్ అయోధ్యాయాం నా౭విద్వా న్న
చ
నాస్తికః
8
స
ర్వే నరా శ్చ నార్య శ్చ ధర్మ శీలాః సుసంయతాః
ము
దితాః శీల వృత్తాభ్యాం మహర్షయ ఇవా౭మలాః
9
నా
౭కుణ్డలీ నా౭మకుటీ నా౭స్రగ్వీ నా౭ల్ప భోగవాన్
నా
౭మృష్టో నా౭నులిప్తాఙ్గో నా౭సుగన్ధ శ్చ
వి
ద్యతే
10
నా
౭మృష్ట భోజీ నా౭దాతా నా౭ప్యనఙ్గద నిష్కధృక్
నా
౭హస్తా భరణో వా౭పి దృశ్యతే
నా
౭ప్యనాత్మవాన్
11
నా
౭నాహితాగ్ని ర్నా౭యజ్వా న క్షుద్రో వా న
త
స్కరః
క
శ్చిత్ ఆసీదయోధ్యాయాం న చ నిర్వృత్త సంకరః
12
స
్వ కర్మ నిరతా నిత్యం బ్రాహ్మణా
వి
జితేన్ద్రియాః
దా
నా౭ధ్యయన శీలా శ్చ సంయతా శ్చ పరిగ్రహే
13
న
నాస్తికో నా౭నృతకో న కశ్చిద౭బహు శ్రుతః
నా
౭సూయకో న చా౭శక్తో నా౭విద్వాన్ విద్యతే తదా
14

P a g e | 28
నా
౭షడ౦గ విత్ అత్ర ఆసీ న్నా౭వ్రతో నా౭సహస్రదః
న
దీనః క్షిప్త చిత్తో వా వ్యథితో వా౭పి కశ్చన
15
క
శ్చి న్నరో వా నారీ వా నా౭శ్రీమాన్
నా
౭ప్యరూపవాన్
ద్
రష్టుం శక్యమ్ అయోధ్యాయాం నా౭పి రాజన్య
భ
క్తిమాన్
16
వ
ర్ణే ష్వ౭గ్ర్య చతుర్థేషు దేవతా౭తిథి పూజకాః
కృ
తజ్ఞా శ్చ వదాన్యా శ్చ శూరా విక్రమ సంయుతాః
17
దీ
ర్ఘాయుషో నరాః సర్వే ధర్మం సత్యం చ సంశ్రితాః
సం
హితాః పుత్ర పౌత్రై శ్చ నిత్యం స్త్రీభిః
పు
రోత్తమే
18
క
్షత్రం బ్రహ్మ ముఖం చ ఆసీ ద్వైశ్యాః క్షత్రమ
ను
వ్రతాః
శూ
ద్రాః స్వ ధర్మ నిరతా స్త్రీన్ వర్ణాన్
ఉప
చారిణః
19
సా
తే నేక్ష్వాకు నాథేన పురీ సుపరిరక్షితా
య
థా పుర స్తా న్మనునా మానవేన్ద్రేణ ధీమతా
20
యో
ధానామ్ అగ్నికల్పానాం పేశలానామ్
అమ
ర్షిణామ్
సం
పూర్ణా కృత విద్యానాం గుహా కేసరిణామ్ ఇవ
21
కా
మ్బోజవిషయే జాతై ర్బాహ్లికై శ్చ
హ
యోత్తమైః
వ
నాయుజై ర్నదీజై శ్చ పూర్ణా హరి హయోపమైః
22
వి
న్ధ్య పర్వతజై ర్మత్తైః పూర్ణా హైమవతై ర౭పి
మ
దాన్వితై
: అ
తిబలై
: మా
తఙ్గైః పర్వతోపమైః
23
ఐ
రావత కులీనై శ్చ మహా పద్మ కులై స్తథా
అ
ఞ్జనా ద౭పి నిష్క్రాన్తై ర్వామనా ద౭పి చ
ద్
విపైః
24
భద్
రై ర్మన్ద్రై ర్మృగై శ్చైవ భద్ర మంద్ర మృగై
స
్తథా
భద్
ర మంద్రై ర్భద్ర మృగై మృగ మంద్రై శ్చసా పురీ
ని
త్య మత్తైః సదా పూర్ణా నాగై రచల సన్నిభైః
25
సా
యోజనే చ ద్వే భూయః సత్య నామా ప్రకాశతే
య
స్యాం దశరధో రాజా వసన్ జగద౭పాలయత్
26
తాం
పురీం స మహా తేజా రాజా దశరధో మహాన్
శా
శాస శమితా౭మిత్రో నక్షత్రాణీవ చంద్రమాః
27
తాం
సత్యనామాం దృఢ తోరణా౭ర్గళామ్
;
గృ
హై ర్విచిత్రై
: ఉప
శోభితాం శివామ్
పు
రీమ్ అయోధ్యాం నృ సహస్ర సంకులాం
;

P a g e | 29
శ
శాస వై శక్ర సమో మహీపతిః
28
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షష్ఠ సర్గః
స
ప్తమ సర్గః
త
స్యా౭మాత్యా గుణై రాస న్నిక్ష్వాకో స్తు
మ
హాత్మనః
మం
త్రజ్ఞా శ్చేంగితగ్ఞా శ్చ నిత్యం ప్రియ హితే
ర
తాః
1
అష్
టౌ బభూవు ర్వీర స్య తస్యా౭మాత్యా
యశ
స్వినః
శు
చయ శ్చా౭నురక్తా శ్చ రాజ కృత్యేషు నిత్యశః
2
ధృ
ష్టిర్ జయన్తో విజయః సిద్ధార్థో హ్య౭ర్థ
సా
ధకః
అ
శోకో మన్త్ర పాల శ్చ సుమన్త్ర
శ్
చా౭ష్టమో
ऽభ
వత్
3
ఋ
త్విజౌ ద్వౌ అభిమతౌ తస్యా
: తా
మ్ ఋషి
స
త్తమౌ
వ
సిష్ఠో వామదేవ శ్చ మన్త్రిణ శ్చ తథా౭పరే
4
వి
ద్యా వినీతా హ్రీమంతః కుశలా నియతేన్ద్రియా
:
శ్
రీమన్త శ్చ మహాత్మానః శాస్త్రజ్ఞా దృఢ
వి
క్రమాః
5
కీ
ర్తిమన్తః ప్రణిహితా యథా వచన కారిణః
తే
జః క్షమా యశః ప్రాప్తాః స్మిత పూర్వా౭భి
భా
షిణః
క
్రోధాత్ కామార్థ౭ హేతోర్వా న బ్రూయు రనృతం
వ
చః
6
తే
షామ్ అవిదితం కించిత్ స్వేషు నా౭స్తి పరేషు వా
క
్రియమాణం కృతం వా౭పి చారేణా౭పి చికీర్షితమ్
7
కు
శలా వ్యవహారేషు సౌహృదేషు పరీక్షితాః
ప్
రాప్త కాలం తు తే దణ్డం ధారయేయుః సుతేష్వ౭పి
8
కో
శ సంగ్రహణే యుక్తా బల స్య చ పరిగ్రహే
అ
హితం చా౭పి పురుషం న విహింస్యుర్ అదూషకమ్
9
వీ
రా శ్చ నియతోత్సాహా రాజ శాస్త్రమ్ అనుష్ఠితాః
శు
చీనాం రక్షితార శ్చ నిత్యం విషయ వాసినామ్
10
బ్
రహ్మక్షత్రమ్ అహింసన్త
: తే
కోశం సమపూరయన్
సు
తీక్ష్ణదణ్డాః సంప్రేక్ష్య పురుషస్య
బ
లాబలమ్
11
శు
చీనామ్ ఏక బుద్ధీనాం సర్వేషాం సంప్రజానతామ్
నా
౭౭సీత్ పురే వా రాష్ట్రే వా మృషా వాదీ నరః
క
్వచిత్
12
క
శ్చి న్న దుష్ట స్తత్రా౭౭సీత్ పర దార రతో నరః

P a g e | 30
ప్
రశాన్తం సర్వమ్ ఏవా౭౭సీత్ రాష్ట్రం పుర వరం చ
త
త్
13
సు
వాస స్సువేషా శ్చ తే చ సర్వే సుశీలినః
హి
తా౭ర్థం చ నరేన్ద్ర స్య జాగ్రతో నయ చక్షుషా
14
గు
రౌ గుణ గృహీతా శ్చ ప్రఖ్యాతా శ్చ పరాక్రమే
వి
దేశేష్వ౭పి విజ్ఞాతాః సర్వతో బుద్ధి
ని
శ్చయాత్
15
సం
ధి విగ్రహ తత్వగ్ఞాః ప్రకృత్యా సంపదా౭న్వితా
:
మం
త్ర సంవరణే శక్తా శక్తా స్సూక్ష్మా
సు
బుద్ధిషు
16
నీ
తి శాస్త్ర విశేషజ్ఞా
: స
తతం ప్రియ వాదినః
17
ఈ
దృశై స్తైర్ అమాత్యై స్తు రాజా దశరథో
ऽన
ఘః
ఉపప
న్నో గుణోపేతై
: అ
న్వశాస ద్వసుంధరామ్
18
అ
వేక్షమాణ శ్చారేణ ప్రజా ధర్మేణ రఞ్జయన్
ప్
రజానాం పాలనం కుర్వ న్నధర్మాన్ పరివర్జయన్
19
వి
శ్రుత స్త్రిషు లోకేషు వదాన్య స్సత్య సంగరః
స
తత్ర పురుష వ్యాఘ్ర శ్శశాస పృధివీ మిమాం
20
న
అధ్యగచ్ఛత్ విశిష్టం వా తుల్యం వా శత్రుమ్
ఆ
త్మనః
మి
త్రవాన్ నత సామంతః ప్రతాప హత కంటకః
స
శాశాస జగద్రాజా దివం దేవపతి ర్యధా
21
తై: మ
న్త్రిభి ర్మన్త్రహితై ర్నివిష్టై
:
వృ
తో
ऽను
రక్తైః కుశలైః సమర్థైః
స
పార్థివో దీప్తిమ౭వాప యుక్త
:
తే
జోమయై ర్గోభి రివోదితో
ऽర
్కః
22
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్తమ సర్గః
అష్టమ
సర్గః
త
స్య త్వేవం ప్రభావ స్య ధర్మజ్ఞ స్య
మ
హాత్మనః
సు
తా౭ర్థం తప్యమాన స్య న ఆసీత్ వంశకరః సుతః
1
చి
న్తయాన స్య తస్యైవం బుద్ధి
: ఆ
సీన్ మహాత్మనః
సు
తా౭ర్థం హయ మేధేన కిమ౭ర్థం న
య
జామ్య౭హమ్
2
స
నిశ్చితాం మతిం కృత్వా యష్టవ్యమ్ ఇతి
బు
ద్ధిమాన్
మ
న్త్రిభిః సహ ధర్మాత్మా సర్వై రేవ

P a g e | 31
కృ
తా౭౭త్మభిః
3
త
తో
ऽబ్
రవీత్ ఇదం రాజా సుమన్త్రం మన్త్రి
స
త్తమమ్
శీ
ఘ్రమ్ ఆనయ మే సర్వాన్ గురూన్ తాన్ స
పు
రోహితాన్
4
త
త స్సుమంత్ర స్త్వరితం గత్వా త్వరిత విక్రమః
స
మానయ త్సతాన్ సర్వాన్ సమస్తా న్వేద పారగాన్
5
సు
యజ్ఞం వామదేవం చ జాబాలి మధ కాశ్యపం
పు
రోహితం వశిష్ఠం చ యే చా౭న్యే ద్విజ సత్తమా
:
6
తా
న్ పూజయిత్వా ధర్మాత్మా రాజా దశరధ స్తధా
ఇ
దం ధర్మా౭ర్ధ సహితం శ్లక్ష్ణం వచన మబ్రవీత్
7
మమ
లాలప్యమాన స్య పుత్రా౭ర్ధ న్నాస్తి వై
సు
ఖం
త
ద౭హం హయ మేధేన యక్క్ష్యామీతి మతి ర్మమ
8
త
ద౭హం యష్టు మిచ్చామి శాస్త్ర దృష్టేన కర్మణా
క
ధం ప్రాప్స్యా మ౭హం కామం బుద్ధి రత్ర
వి
చార్యతాం
9
త
త స్సాధ్వితి తద్వాక్యం బ్రాహ్మణాః
ప్
రత్యపూజయన్
వ
సిష్ఠ ప్రముఖా స్సర్వే పార్దివ స్య ముఖా
చ
్యుతం
10
ఊ
చు శ్చ పరమ ప్రీతా స్సర్వే దశరధం వచః
సం
భారా స్సంభ్రియన్తాం తే తురగ స్య విముచ్యతాం
11
స
ర్వధా ప్రాప్స్యసే పుత్రా నభిప్రేతాంశ్చ
పా
ర్ధివ
య
స్య తే ధార్మికీ బుద్ధి రియం పుత్రా౭ర్ధ మాగతా
12
త
తః ప్రీతో౭భవ ద్రాజా శ్రుత్వా త ద్ద్విజ భాషితం
అ
మాత్యాం శ్చా౭బ్రవీ ద్రాజా హర్ష
ప
ర్యాకులేక్షణః
13
సం
భారా స్సంభ్రియన్తాం మే గురూణాం వచనాత్ ఇహ
స
మర్థ అధిష్ఠిత
: చ
అశ్వ స్సోపాధ్యాయో
వి
ముచ్యతాం
14
స
రవ్యా శ్చోత్తరే తీరే యజ్ఞ భూమి ర్విధీయతాం
శాం
తయ శ్చ అభివర్ధన్తాం యధా కల్పం యధా విధి
15
శ
క్యః ప్రాప్తుం అయం యజ్ఞ స్సర్వే ణా౭పి
మ
హీక్షితా

P a g e | 32
నా
౭పరాధో భవేత్కష్టో యద్య౭స్మిన్ క్రతు
స
త్తమే
16
ఛి
ద్రం హి మృగయంతే౭త్ర విద్వాంసో బ్రహ్మ
రా
క్షసా
:
ని
హత స్య చ యజ్ఞ స్య సద్య
: క
ర్తా వినశిష్యతి
త
ద్యధా విధి పూర్వం మే క్రతు రేష సమాప్యతే
17
త
ధా విధానం క్రియతాం సమర్ధాః కరణే ష్విహ
18
త
ధేతి చాబృవన్ సర్వ మంత్రిణః ప్రత్యపూజయన్
పా
ర్దివేన్ద్ర స్య త ద్వాక్యం యధా౭౭జ్ఞప్తం
ని
శమ్య తే
19
త
ధా ద్విజాస్తే ధర్మజ్ఞా వర్ధయంతో నృపోత్తమం
అ
నుజ్ఞాతా స్తత స్సర్వే పున ర్జగ్ము ర్యధాగతం
20
వి
సర్జయిత్వా తాన్ విప్రాన్ సచివా నిద మబ్రవీత్
ఋ
త్విగ్భిరుపదిష్టో౭యం యధా వత్
క
్రతురాప్యతాం
21
ఇ
త్యుక్త్వా నృప శార్దూల స్సచివాన్
స
ముపస్థితాన్
వి
సర్జయిత్వా స్వం వేశ్మ ప్రవివేశ మహా ద్యుతి
:
22
త
త స్స గత్వా తాః పత్నీ ర్నరేంద్రో హృదయ ప్రియాః
ఉ
వాచ దీక్షాం విశత యక్ష్యే౭హం సుత కారణాత్
23
తా
సాం తేన అతి కాన్తేన వచనేన సువర్చసాం
ము
ఖ పద్మా న్యశోభంత పద్మా నీవ హిమాత్యయే
24
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్టమ సర్గః
న
వమ సర్గః
ఏ
త చ్ఛ్రుత్వా రహః సూతో రాజానమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
ఋ
త్విగ్భి
: ఉప
దిష్టో
ऽయం
పురా వృత్తో మయా శ్రుతః
1
స
నత్కుమారో భగవాన్ పూర్వం కథితవాన్ కథామ్
ఋ
షీణాం సన్నిధౌ రాజన్ తవ పుత్రా౭౭గమం ప్రతి
2
కా
శ్యప స్య తు పుత్రో
ऽస
్తి విభాణ్డక ఇతి శ్రుతః
ఋష్య
శృఙ్గ ఇతి ఖ్యాత స్తస్య పుత్రో భవిష్యతి
3
స
వనే నిత్య సంవృద్ధో ముని ర్వన చరః సదా
నా
౭న్యం జానాతి విప్రేన్ద్రో నిత్యం పిత్ర౭ను
వ
ర్తనాత్
4

P a g e | 33
ద్
వైవిధ్యం బ్రహ్మచర్య స్య భవిష్యతి
మ
హాత్మనః
లో
కేషు ప్రథితం రాజన్ విప్రై శ్చ కథితం సదా
5
త
స్యైవం వర్తమాన స్య కాలః సమ౭భివర్తత
అ
గ్నిం శుశ్రూషమాణ స్య పితరం చ యశస్వినమ్
6
ఏ
తస్మి న్నేవ కాలే తు రోమపాదః ప్రతాపవాన్
అఙ్
గేషు ప్రథితా రాజా భవిష్యతి మహాబలః
7
త
స్య వ్యతిక్రమాత్ రాజ్ఞో భవిష్యతి సుదారుణా
అ
నావృష్టిః సుఘోరా వై సర్వ భూత భయావహా
8
అ
నావృష్ట్యాం తు వృత్తాయాం రాజా దుఃఖ సమన్వితః
బ్
రాహ్మణాన్ శ్రుత వృద్ధాంశ్చ సమానీయ
ప్
రవక్ష్యతి
9
భ
వన్తః శ్రుత ధర్మాణో లోకే చారిత్ర వేదినః
స
మాదిశన్తు నియమం ప్రాయశ్చిత్తం యథా భవేత్
10
వ
క్ష్యన్తి తే మహీపాలం బ్రాహ్మణా వేద పారగాః
వి
భణ్డక సుతం రాజన్ సర్వోపాయై
: ఇ
హా౭౭నయ
11
ఆ
నాయ్య చ మహీపాల ఋష్యశృఙ్గం సుసత్కృతమ్
ప్
రయచ్ఛ కన్యాం శాన్తాం వై విధినా సుసమాహితః
12
తే
షాం తు వచనం శ్రుత్వా రాజా చిన్తాం
ప్
రపత్స్యతే
కే
న ఉపాయేన వై శక్యమ్ ఇహా౭౭నేతుం స వీర్యవాన్
13
త
తో రాజా వినిశ్చిత్య సహ మన్త్రిభిరాత్మవాన్
పు
రోహితమ్ అమాత్యాం శ్చ ప్రేషయిష్యతి
స
త్కృతాన్
14
తే
తు రాజ్ఞో వచః శ్రుత్వా వ్యథితా౭వనతాననాః
న
గచ్ఛేమ ఋషే ర్భీతా అనునేష్యన్తి తం నృపమ్
15
వ
క్ష్యన్తి చిన్తయిత్వా తే తస్యోపాయాం శ్చ
త
త్ క్షమాన్
ఆ
నేష్యామో వయం విప్రం న చ దోషో భవిష్యతి
16
ఏ
వమ్ అఙ్గాధిపే నైవ గణికాభి
: ఋ
షేః సుతః
ఆ
నీతో
ऽవ
ర్షయత్ దేవః శాన్తా చా౭స్మై ప్రదీయతే
17
ఋష్య
శృఙ్గ స్తు జామాతా పుత్రాం స్తవ
వి
ధాస్యతి
స
నత్కుమార కథితమ్ ఏతావత్ వ్యాహృతం మయా

P a g e | 34
18
అ
థ హృష్టో దశరథః సుమన్త్రం ప్రత్యభాషత
య
థా ఋష్యశృఙ్గ స్త్వానీతో విస్తరేణ త్వ
యో
చ్యతామ్
19
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే నవమ సర్గః
దశమ
సర్గ
:
సు
మన్త్ర శ్చోదితో రాజ్ఞా ప్రోవా చేదం వచ
స
్తదా
య
థా ఋష్యశృఙ్గ స్త్వానీతః శృణు మే మన్త్రిభిః
స
హ
1
రో
మపాదమ్ ఉవాచేదం సహా౭మాత్యః పురోహితః
ఉ
పాయో నిరపాయో
ऽయ
మ్ అస్మాభి రభిచిన్తితః
2
ఋష్య
శృఙ్గో వన చర స్తపః స్వాధ్యాయనే రతః
అ
నభిజ్ఞః స నారీణాం విషయాణాం సుఖ స్య చ
3
ఇ
న్ద్రియార్థై రభిమతై ర్నర చిత్త ప్రమాథిభిః
పు
రమ్ ఆనాయయిష్యామః క్షిప్రం చ
అధ్య
వసీయతామ్
4
గ
ణికా స్తత్ర గచ్ఛన్తు రూపవత్యః స్వలంకృతాః
ప్
రలోభ్య వివిధోపాయై రానేష్య న్తీహ సత్కృతాః
5
శ్
రుత్వా తథేతి రాజా చ ప్రత్యువాచ పురోహితమ్
పు
రోహితో మన్త్రిణ శ్చ తథా చక్రు శ్చ తే తదా
6
వా
రముఖ్యా స్తు త చ్ఛ్రుత్వా వనం ప్రవివిశు
ర
్మహత్
ఆశ్
రమ స్య అవిదూరే
ऽస
్మిన్ యత్నం కుర్వన్తి
ద
ర్శనే
7
ఋ
షి పుత్ర స్య ధీర స్య నిత్యమ్ ఆశ్రమ వాసినః
పి
తుః స నిత్య సంతుష్టో నా౭తి చక్రామ
చా
౭౭శ్రమాత్
8
న
తేన జన్మ ప్రభృతి దృష్ట పూర్వం తపస్వినా
స
్త్రీ వా పుమా న్వా యచ్చా౭న్యత్ సత్త్వం నగర
రా
ష్ట్రజమ్
9
త
తః కదాచిత్ తం దేశమ్ ఆజగామ యదృచ్ఛయా
వి
భాణ్డక సుత స్తత్ర తా శ్చా౭పశ్యత్
వ
రా౭ఙ్గనాః
10
తా
శ్చిత్ర వేషాః ప్రమదా గాయన్త్యో మధుర
స
్వరైః
ఋ
షి పుత్రమ్ ఉపాగమ్య సర్వా వచనమ్ అబ్రువన్
11
క
స్త్వం కిం వర్తసే బ్రహ్మన్ జ్ఞాతుమ్
ఇ
చ్ఛామహే వయమ్

P a g e | 35
ఏ
క స్త్వం విజనే ఘోరే వనే చరసి శంస నః
12
అ
దృష్ట రూపా
: తా: తే
న కామ్య రూపా వనే స్త్రియః
హా
ర్దా త్తస్య మతి ర్జాతా ఆఖ్యాతుం పితరం
స
్వకమ్
13
పి
తా విభాణ్డకో
ऽస
్మాకం త స్యా౭హం సుత ఔరసః
ఋష్య
శృఙ్గ ఇతి ఖ్యాతం నామ కర్మ చ మే భువి
14
ఇ
హా౭౭శ్రమ పదో
ऽస
్మాకం సమీపే శుభ దర్శనాః
క
రిష్యే వో
ऽత
్ర పూజాం వై సర్వేషాం విధి పూర్వకమ్
15
ఋ
షి పుత్ర వచః శ్రుత్వా సర్వాసాం మతిరాస వై
త
త్ ఆశ్రమపదం ద్రష్టుం జగ్ముః సర్వా శ్చ తేన తాః
16
ఆ
గతానాం తు తతః పూజామ్ ఋషి పుత్ర శ్చకార హ
ఇద
మ్ అర్ఘ్యమ్ ఇదం పాద్యమ్ ఇదం మూలం ఫలం చ నః
17
ప్
రతిగృహ్య చ తాం పూజాం సర్వా ఏవ సముత్సుకాః
ఋ
షే ర్భీతా శ్చ శీఘ్రం తు గమనాయ మతిం దధుః
18
అ
స్మాకమ్ అపి ముఖ్యాని ఫలానీమాని వై ద్విజః
గృ
హాణ ప్రతి భద్రం తే భక్షయస్వ చ మా చిరమ్
19
త
త
: తా: తం
సమాలిఙ్గ్య సర్వా హర్ష సమన్వితాః
మో
దకాన్ ప్రదదు స్తస్మై భక్ష్యాం శ్చ వివిధాన్
బ
హూన్
20
తా
ని చా౭౭స్వాద్య తేజస్వీ ఫలానీతి స్మ మన్యతే
అ
నాస్వాదిత పూర్వాణి వనే నిత్య నివాసినామ్
21
ఆ
పృచ్ఛ్య చ తదా విప్రం వ్రత చర్యాం నివేద్య చ
గ
చ్ఛన్తి స్మ అపదేశాత్ తా భీతా స్తస్య పితుః
స
్త్రియః
22
గ
తాసు తాసు సర్వాసు కాశ్యప స్యా౭౭త్మజో ద్విజః
అ
స్వస్థ హృదయ శ్చా౭౭సీత్ దుఃఖం స్మ పరివర్తతే
23
త
తో
ऽప
రేద్యు స్తం దేశమ్ ఆజగామ స వీర్యవాన్
మ
నోజ్ఞా యత్ర తా దృష్టా వారముఖ్యా
:
స
్స్వలంకృతాః
24
దృ
ష్ట్వైవ తా స్తదా విప్రమ్ ఆయాన్తం హృష్ట
మా
నసాః
ఉప
సృత్య తతః సర్వా
: తా: త
మ్ ఊచు
: ఇ
దం వచః
25
ఏ
హి ఆశ్రమ పదం సౌమ్య అస్మాకమ్ ఇతి చా౭బ్రువన్
త
త్రా౭పి ఏష విధిః శ్రీమాన్ విశేషేణ భవిష్యతి

P a g e | 36
26
శ్
రుత్వా తు వచనం తాసాం సర్వాసాం హృదయంగమమ్
గ
మనాయ మతిం చక్రే తం చ నిన్యు స్తదా స్త్రియః
27
త
త్ర చ ఆనీయమానే తు విప్రే తస్మిన్ మహాత్మని
వ
వర్ష సహసా దేవో జగత్ ప్రహ్లాదయం స్తదా
28
వ
ర్షేణ ఏవ ఆగతం విప్రం విషయం స్వం నరాధిపః
ప్
రత్యుద్గమ్య మునిం ప్రహ్వః శిరసా చ మహీం గతః
29
అ
ర్ఘ్యం చ ప్రదదౌ తస్మై న్యాయతః సుసమాహితః
వ
వ్రే ప్రసాదం విప్రేన్ద్రాన్ మా విప్రం
మ
న్యురా౭౭విశత్
30
అ
న్తఃపురం ప్రవిశ్యా స్మై కన్యాం దత్త్వా యథా
వి
ధి
శా
న్తాం శాన్తేన మనసా రాజా హర్షమ్ అవాప సః
ఏ
వం స న్యవసత్ తత్ర సర్వ కామైః సుపూజితః
31
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే దశమ సర్గః
ఏ
కాదశ సర్గః
:
భూ
య యేవ హి రాజేంద్ర శృణు మే వచనం హితం
య
ధా స దేవ ప్రవరః కథాయా మేష మబ్రవీత్
1
ఇ
క్ష్వాకూణాం కులే జాతో భవిష్యతి సుధార్మికః
నా
మ్నా దశరధో నామ శ్రీమాన్సత్య ప్రతిశ్రవః
2
అం
గ రాజేన సఖ్య౦ చ తస్య రాజ్ఞో భవిష్యతి
క
న్యా చా౭స్య మహాభాగా శాంతా నామ భవిష్యతి
3
పు
త్ర
: తు
అంగరాజ స్య రోమపాద ఇతి శ్రుతః
తం
స రాజా దశరధో గమిష్యతి మహా యశాః
4
అ
నపత్నో౭స్మి ధర్మాత్మన్ శాంతా భర్తా మమ
క
్రతుం
ఆహ
రేత త్వయా౭౭జ్ఞప్త స్సంతానార్ధం కులస్య చ
5
శ్
రుత్వా రాగ్ఞో౭ధ తద్వాక్యం మనసా స
వి
చిన్త్య చ
ప్
రదాస్యతే పుత్రవంతం శాంతా భర్తార మాత్మ
వా
న్
6
ప్
రతిగృహ్య చ తం విప్రం స రాజా విగత జ్వరః
ఆహ
రిష్యతి తం యజ్ఞం ప్రహృష్టే
నా
౭న్తరాత్మనా
7

P a g e | 37
తం
చ రాజా దశరథో యష్టు కామః కృతాంజలి
:
ఋశ్య
శృంగం ద్విజ శ్రేష్ఠం వరయిష్యతి ధర్మవిత్
8
య
జ్ఞా౭ర్ధం ప్రసవా౭ర్ధం చ స్వర్గా౭ర్ధం చ
న
రేశ్వరః
లభ
తే చ స తం కామం ద్విజ ముఖ్యాత్ విశామ్పతి
:
9
పు
త్రా శ్చా౭స్య భవిష్యంతి చత్వారో౭మిత
వి
క్రమాః
వం
శ ప్రతిష్టాన కరా స్సర్వ లోకేషు విశ్రుతాః
10
ఏ
వం స దేవ ప్రవరః పూర్వం కధితవాన్ కధాం
స
నత్కుమారో భగవాన్ పురా దేవ యుగే ప్రభు
: 11
స
త్వం పురుష శార్దూల తం ఆనయ సుసత్కృతం
స
్వయమేవ మహారాజ గత్వా స బలవాహన
: 12
అ
నుమాన్య వసిష్ఠం చ సూత వాక్యం నిశమ్య చ
సాం
త
: పు
ర సహా౭మాత్యః ప్రయయౌ యత్ర స ద్విజః
13
వ
నాని సరిత శ్చైవ వ్యతిక్రమ్య శనై శ్శనై
:
అ
భిచక్రామ త౦ దేశం యత్ర వై ముని పున్గవః
14
ఆ
సాద్య తం ద్విజ శ్రేష్ఠం రోమపాద సమీపగం
ఋ
షి పుత్రం దదర్శా౭౭దౌ దీప్యమాన మివా౭నలం
15
త
తో రాజా యధా న్యాయం పూజాం చక్రే విశేషతః
స
ఖిత్వా త్తస్య వై రాజ్ఞః పహృష్టే
నా
౭న్తరాత్మనా
16
రో
మపాదేన చ ఆఖ్యాతమృషి పుత్రాయ ధీమతే
స
ఖ్యం సంబంధకం చైవ తదా తం ప్రత్యపూజయత్
17
ఏ
వం సుసత్కృత స్తేన సహోషిత్వా నరర్షభః
స
ప్తాష్ట దివసాన్ రాజా రాజాన మిద మబ్రవీత్
18
శాం
తా తవ సుతా రాజన్ సహ భర్త్రా విశామ్పతే
మ
దీయ నగరం యాతు కార్యం హి మహదుద్యతం
19
త
ధేతి రాజా సంశ్రుత్య గమనం తస్య ధీమతః
ఉ
వాచ వచనం విప్రం గచ్ఛ త్వం సహ భార్యయా
20
ఋ
షి పుత్రః ప్రతి శ్రుత్య తధే త్యా౭౭హ నృపం తదా
స
నృపేణా౭భ్యనుజ్ఞాతః ప్రయయౌ సహ భార్యయా
21
తౌ
అన్యోన్యాంజలిం కృత్వా స్నేహా
త
్సంశ్లిష్య చోరసా
న
నందతు ర్దశరధో రోమపాద శ్చ వీర్యవాన్
22
త
త స్సుహృద మా౭౭పృచ్ఛ్య ప్రస్థితో రఘునందనః

P a g e | 38
పౌ
రేభ్యః ప్రేషయా మాస దూతాన్వై శీఘ్ర గామినః
23
క
్రియతాం నగరం సర్వం క్షిప్ర మేవ స్వలంకృతం
ధూ
పితం సిక్త సంమ్రుష్టం పతాకాభి రలంకృతం
24
త
తః ప్రహృష్టాః పౌరా స్తే శ్రుత్వా రాజాన మాగతం
త
ధా ప్రచకృ
: చ
తత్సర్వం రాజ్ఞా య త్ప్రేషితం
య
ధా
25
త
తః స్వలంకృతం రాజా నగరం ప్రవివేశ హ
శం
ఖ దుందుభి నిర్ఘోషై
: పు
రస్కృత్య ద్విజర్షభం
26
త
తః ప్రముదితా స్సర్వే దృష్ట్వా తం నాగరా ద్విజం
ప్
రవేశ్యమానం సత్కృత్య నరేంద్రేణేన్ద్ర
క
ర్మణా
27
అం
తఃపురం ప్రవేశ్యైనం పూజాం కృత్వా చ శాస్త్రతః
కృ
త కృత్యం తదా౭౭త్మానం మేనే తస్యోపవాహనాత్
28
అం
తఃపుర స్త్రియ స్సర్వా శ్శాన్తాం దృష్ట్వా
త
ధా౭౭గతాం
స
హ భర్త్రా విశాలాక్షీం ప్రీత్యానందమ్
ఉ
పాగమన్
29
పూ
జ్యమానా చ తాభి స్సా రాజ్ఞా చైవ విశేషతః
ఉ
వాస తత్ర సుఖితా కించిత్కాలం సహ ద్విజా
30
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకాదశ సర్గః
ద్
వాదశ సర్గః

త
తః కాలే బహు తిథే కస్మింశ్చిత్ సుమనోహరే
వ
సన్తే సమ౭నుప్రాప్తే రాజ్ఞో యష్టుం
మ
నో
ऽభ
వత్
1
త
తః ప్రసాద్య శిరసా తం విప్రం దేవ వర్ణినమ్
య
జ్ఞాయ వరయా మాస సంతానా౭ర్థం కులస్య చ
2
త
థేతి చ స రాజానమ్ ఉవాచ చ సుసత్కృతః
సం
భారాః సంభ్రియన్తాం తే తురగ శ్చ విముచ్యతామ్
3
త
తో రాజా౭బ్రవీద్ వాక్యం సుమన్త్రం మన్త్రి
స
త్తమమ్
సు
మన్త్రా౭౭వాహయ క్షిప్రమ్ ఋత్విజో బ్రహ్మ
వా
దినః
4
సు
యజ్ఞం వామదేవం చ జాబాలిమ్ అథ కాశ్యపమ్
పు
రోహితం వసిష్ఠం చ యే చా౭న్యే ద్విజ సత్తమాః
5
త
తః సుమన్త్ర స్త్వరితం గత్వా త్వరిత విక్రమః
స
మానయత్ స తాన్ విప్రాన్ సమస్తాన్ వేద పారగాన్
6

P a g e | 39
తా
న్ పూజయిత్వా ధర్మత్మా రాజా దశరథ స్తదా
ధ
ర్మార్థ సహితం యుక్తం శ్లక్ష్ణం వచన మబ్రవీత్
7
మమ
లాలప్యమాన స్య పుత్రా౭ర్థం నాస్తి వై
సు
ఖమ్
త
ద౭ర్థం హయ మేధేన యక్ష్యామీతి మతి ర్మమ
8
త
ద౭హం యష్టుమ్ ఇచ్ఛామి శాస్త్ర దృష్టేన
క
ర్మణా
ఋ
షి పుత్ర ప్రభావేన కామాన్ ప్రాప్స్యామి
చా
౭ప్యహమ్
9
త
తః సాధ్వితి తత్ వాక్యం బ్రాహ్మణాః
ప్
రత్యపూజయన్
వ
సిష్ఠ ప్రముఖాః సర్వే పార్థివ స్య
ము
ఖాచ్చ్యుతమ్
10
ఋష్య
శృఙ్గ పురోగా శ్చ ప్రత్యూచు
: నృ
పతిం తదా
సం
భారాః సంభ్రియన్తాం తే తురగ శ్చ విముచ్యతామ్
11
స
ర్వథా ప్రాప్యసే పుత్రాం శ్చతురో
ऽమి
త
వి
క్రమాన్
య
స్య తే ధార్మికీ బుద్ధి రియం పుత్రా౭ర్థమ్
ఆ
గతా
12
త
తః ప్రీతో
ऽభ
వ ద్రాజా శ్రుత్వా తత్ ద్విజ
భా
షితమ్
అ
మాత్యాంశ్చా౭బ్రవీ ద్రాజా హర్షే ణేదం
శు
భా౭క్షరమ్
13
గు
రూణాం వచనా చ్ఛీఘ్రం సంభారాః సంభ్రియన్తు మే
స
మర్థ అధిష్ఠిత
: చ
అశ్వః సోపాధ్యాయో
వి
ముచ్యతామ్
14
స
రయ్వా శ్చోత్తరే తీరే యజ్ఞ భూమి
ర
్విధీయతామ్
శా
న్తయ శ్చాభి వర్ధన్తాం యథా కల్పం యథా విధి
15
శ
క్యః కర్తుమ్ అయం యజ్ఞః సర్వేణా౭పి
మ
హీక్షితా
నా
౭పరాధో భవేత్ కష్టో యద్య౭స్మిన్ క్రతు
స
త్తమే
16
ఛి
ద్రం హి మృగయన్తే
ऽత
్ర విద్వాంసో
బ్
రహ్మరాక్షసాః
ని
హత స్య యజ్ఞ స్య సద్యః కర్తా వినశ్యతి
17
త
ద్యథా విధి పూర్వం మే క్రతు రేష సమాప్యతే
త
థా విధానం క్రియతాం సమర్థాః కరణేష్విహ
18

P a g e | 40
త
థేతి చ తతః సర్వే మన్త్రిణః ప్రత్యపూజయన్
పా
ర్థివేన్ద్ర స్య త ద్వాక్యం
య
థా౭౭జ్ఞప్తమ్ అకుర్వత
19
త
తో ద్విజా స్తే ధర్మజ్ఞమ్ అస్తువన్
పా
ర్థివర్షభమ్
అ
నుజ్ఞాతా స్తతః సర్వే పున ర్జగ్ము
ర
్యథా౭౭గతమ్
20
గ
తేష్వ౭ధ ద్విజాగ్ర్యేషు మన్త్రిణస్తాన్
న
రాధిపః
వి
సర్జయిత్వా స్వం వేశ్మ ప్రవివేశ మహా ద్యుతిః
21
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వాదశ సర్గః
త
్రయోదశ సర్గః
పు
నః ప్రాప్తే వసన్తే తు పూర్ణః సంవత్సరో
ऽభ
వత్
ప్
రసవా౭ర్ధం గతో యష్టుం హయ మేధేన వీర్యవాన్
1
అ
భివాద్య వసిష్ఠం చ న్యాయతః ప్రతిపూజ్య చ
అబ్
రవీత్ ప్రశ్రితం వాక్యం ప్రసవా౭ర్థం
ద్
విజోత్తమమ్
2
య
జ్ఞో మే క్రియతాం విప్ర యథోక్తం మునిపుంగవ
య
థా న విఘ్నః క్రియతే యజ్ఞా౭ఙ్గేషు విధీయతామ్
3
భ
వాన్ స్నిగ్ధః సుహృన్ మహ్యం గురు శ్చ పరమో
భ
వాన్
వో
ఢవ్యో భవతా చైవ భారో యజ్ఞ స్య చోద్యతః
4
త
థేతి చ స రాజానమ్ అబ్రవీత్ ద్విజ సత్తమః
క
రిష్యే సర్వమ్ ఏవై తత్ భవతా యత్ సమర్థితమ్
5
త
తో
ऽబ్
రవీత్ ద్విజాన్ వృద్ధాన్ యజ్ఞ కర్మసు
ని
ష్ఠితాన్
స
్థాపత్యే నిష్ఠితాం శ్చైవ వృద్ధాన్ పరమ
ధా
ర్మికాన్
6
క
ర్మాన్తికాన్ శిల్ప కారాన్ వర్ధకీన్ ఖనకాన్ అపి
గ
ణకాన్ శిల్పిన శ్చైవ తథైవ నట నర్తకాన్
7
త
థా శుచీన్ శాస్త్ర విదః పురుషాన్ సుబహు శ్రుతాన్
య
జ్ఞ కర్మ సమీహన్తాం భవన్తో రాజ శాసనాత్
8
ఇష్ట
కా బహు సాహస్రా శీఘ్రమ్ ఆనీయతామ్ ఇతి
ఔప
కార్యాః క్రియన్తాం చ రాజ్ఞాం బహు
గు
ణాన్వితాః
9
బ్
రాహ్మణ ఆవసథా శ్చైవ కర్తవ్యాః శతశః శుభాః

P a g e | 41
భ
క్ష్యా౭న్న పానై ర్బహుభిః సముపేతాః సునిష్ఠితాః
10
త
థా పౌరజనస్యా౭పి కర్తవ్యా బహు విస్తరాః
ఆ
వాసా బహు భక్ష్యా వై సర్వ కామైరుపస్థితాః
11
త
థా జానపద స్యా౭పి జన స్య బహు శోభనమ్
దా
తవ్యమ్ అన్నం విధివత్ సత్కృత్య న తు లీలయా
12
స
ర్వే వర్ణా యథా పూజాం ప్రాప్నువన్తి సుసత్కృతాః
న
చా౭వజ్ఞా ప్రయోక్తవ్యా కామ క్రోధ వశాత్ అపి
13
య
జ్ఞ కర్మసు యే
ऽవ
్యగ్రాః పురుషాః శిల్పిన స్తథా
తే
షామ౭పి విశేషేణ పూజా కార్యా యథా క్రమమ్
14
తే
చ స్యు
: సం
భృతా స్సర్వే వసుభి ర్భోజనేన చ
య
థా సర్వం సువిహితం న కిం చిత్ పరిహీయతే
15
త
థా భవన్తః కుర్వన్తు ప్రీతి స్నిగ్ధేన చేతసా
త
తః సర్వే సమాగమ్య వసిష్ఠమ్ ఇదమ్ అబ్రువన్
16
య
థోక్తం తత్ సువిహితం న కించిత్ పరిహీయతే
య
థోక్తం తత్ కరిష్యామో న కిం చిత్ పరిహాస్యతే
17
త
తః సుమన్త్రమ్ ఆహూయ వసిష్ఠో వాక్యమ్
అబ్
రవీత్
ని
మన్త్రయస్వ నృపతీన్ పృథివ్యాం యే చ ధార్మికాః
18
బ్
రాహ్మణాన్ క్షత్రియాన్ వైశ్యాన్ శూద్రాం
శ్
చైవ సహస్రశః
స
మానయస్వ సత్కృత్య సర్వ దేశేషు మానవాన్
19
మి
థిలాధి పతిం శూరం జనకం సత్య విక్రమమ్
ని
ష్ఠితం సర్వ శాస్త్రేషు తథా వేదేషు నిష్ఠితమ్
20
త
మ్ ఆనయ మహాభాగం స్వయమ్ ఏవ సుసత్కృతమ్
పూ
ర్వ సంబన్ధినం జ్ఞాత్వా తతః పూర్వం బ్రవీమి తే
21
త
థా కాశీపతిం స్నిగ్ధం సతతం ప్రియ వాదినమ్
స
ద్వృత్తం దేవ సంకాశం స్వయమ్ ఏవా౭౭నయస్వ హ
22
త
థా కేకయ రాజానం వృద్ధం పరమ ధార్మికమ్
శ్
వశురం రాజసింహ స్య సపుత్రం తమ్ ఇహా౭౭నయ
23
అఙ్
గేశ్వరం మహాభాగం రోమపాదం సుసత్కృతమ్
వ
యస్యం రాజసింహ స్య తమ్ ఆనయ యశస్వినమ్
24
ప్
రాచీనాన్ సిన్ధు సౌవీరాన్ సౌరాష్ఠ్రేయాం శ్చ

P a g e | 42
పా
ర్థివాన్
దా
క్షిణాత్యాన్ నరేన్ద్రాం శ్చ సమస్తాన్
ఆ
నయస్వ హ
25
స
న్తి స్నిగ్ధా శ్చ యే చా౭న్యే రాజానః పృథివీ తలే
తా
న్ ఆనయ యథా క్షిప్రం సానుగాన్ సహ బాన్ధవాన్
26
వ
సిష్ఠ వాక్యం తచ్ ఛ్రుత్వా సుమన్త్ర
: త
్వరిత
:
త
దా
వ
్యాదిశత్ పురుషాం స్తత్ర రాజ్ఞామ్ ఆనయనే
శు
భాన్
27
స
్వయమ్ ఏవ హి ధర్మాత్మా ప్రయయౌ ముని
శా
సనాత్
సు
మన్త్ర స్త్వరితో భూత్వా సమా నేతుం మహీక్షితః
28
తే
చ కర్మాన్తికాః సర్వే వసిష్ఠాయ చ ధీమతే
స
ర్వం నివేదయన్తి స్మ యజ్ఞే యత్ ఉపకల్పితమ్
29
త
తః ప్రీతో ద్విజ శ్రేష్ఠస్తాన్ సర్వాన్ పున
:
అబ్
రవీత్
అ
వజ్ఞయా న దాతవ్యం కస్య చి ల్లీలయా౭పి వా
30
అ
వజ్ఞయా కృతం హన్యాత్ దాతారం నా౭త్ర సంశయః
త
తః కైశ్చిత్ అహో రాత్రై రుపయాతా మహీక్షితః
31
బ
హూని రత్నాన్యా౭౭దాయ రాజ్ఞో దశరథ స్య హ
త
తో వసిష్ఠః సుప్రీతో రాజానమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
32
ఉప
యాతా నరవ్యాఘ్ర రాజాన స్తవ శాసనాత్
మ
యా౭పి సత్కృతాః సర్వే యథా౭ర్హం రాజ సత్తమాః
33
య
జ్ఞీయం చ కృతం రాజన్ పురుషైః సుసమాహితైః
ని
ర్యాతు చ భవాన్ యష్టుం యజ్ఞ ఆయతనమ్
అ
న్తికాత్
34
స
ర్వకామై
: ఉప
హృతై
: ఉ
పేతం వై సమన్తతః
ద్
రష్టు మర్హసి రాజేంద్ర మన సేవ వినిర్మితం
35
త
థా వసిష్ఠ వచనాత్ ఋష్యశృఙ్గ స్య చోభయోః
శు
భే దివస నక్షత్రే నిర్యాతో జగతీ పతిః
36
త
తో వసిష్ఠ ప్రముఖాః సర్వ ఏవ ద్విజోత్తమాః
ఋష్య
శృఙ్గం పురస్కృత్య యజ్ఞ కర్మారభన్ తదా
య
జ్ఞవాట గతా స్సర్వే యధా శాస్త్రం యధా విధి
37

P a g e | 43
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రయోదశ సర్గః
చ
తుర్దశ సర్గః

అ
థ సంవత్సరే పూర్ణే తస్మిన్ ప్రాప్తే తురఙ్గమే
స
రయ్వా శ్చోత్తరే తీరే రాజ్ఞో
య
జ్ఞో
ऽభ్య
వర్తత
1
ఋష్య
శృఙ్గం పురస్కృత్య కర్మ చక్రు
: ద్
విజర్షభాః
అశ్
వ మేధే మహా యజ్ఞే రాజ్ఞో
ऽస
్య సుమహాత్మనః
2
క
ర్మ కుర్వన్తి విధివత్ యాజకా వేద పారగాః
య
థా విధి యథా న్యాయం పరిక్రామన్తి శాస్త్రతః
3
ప్
రవర్గ్యం శాస్త్రతః కృత్వా తథా ఏవ ఉపసదం
ద్
విజాః
చ
క్రుశ్చ విధివత్ సర్వమ్ అధికం కర్మ శాస్త్రతః
4
అ
భిపూజ్య తతో హృష్టాః సర్వే చక్రు
: య
థా విధి
ప్
రాతఃసవన పూర్వాణి కర్మాణి ముని పుంగవాః
5
ఇం
ద్ర శ్చ విధివ ద్దత్తో రాజా చ అభిష్టుతో౭నఘః
మా
ధ్యన్దినం చ సవనం ప్రావర్తత యథా క్రమం
6
తృ
తీయ సవనం చైవ రాజ్ఞో౭స్య సుమహాత్మనః
చ
క్రు
: తే
శాస్త్రతో దృష్ట్వా తథా బ్రాహ్మణ
పుం
గవాః
7
ఆహ్
వయాం చక్రిరే తత్ర శక్రాదీన్ విబుధోత్తమాన్
ఋష్య
శృంగాదౌ మంత్రై
: శి
క్షా౭క్షర సమన్వితౌ
8
గీ
తిభి
: మ
థురై
: స
్నిగ్ధై
: మం
త్ర ఆహ్వానై
:
య
థా౭ర్హత
:
హో
తారౌ దదు
: ఆ
వాహ్య హవిర్భాగాన్ దివౌకసాం
9
న
చ ఆహుతమ్ అభూత్ తత్ర స్ఖలితం వా౭పి కించన
దృ
శ్యతే బ్రహ్మవ త్సర్వం క్షేమ యుక్తం హి
చ
క్రిరే
10
న
తేషు అహస్సు శ్రాన్తో వా క్షుధితో వా న దృశ్యతే
న
అవిద్వాన్ బ్రాహ్మణ స్తత్ర న అశత అనుచర స్తథా
11
బ్
రాహ్మణా భుఞ్జతే నిత్యం నాథవన్త శ్చ
భు
ఞ్జతే
తా
పసా భుఞ్జతే చా౭పి శ్రమణా భుఞ్జతే తథా
12
వృ
ద్ధా శ్చ వ్యాధితా శ్చైవ స్త్రియో బాలా
:
త
థైవ చ
అ
నిశం భుఞ్జమానానాం న తృప్తి
: ఉపలభ్య
తే

P a g e | 44
13
దీ
యతాం దీయతామ్ అన్నం వాసాంసి వివిధాని చ
ఇ
తి సంచోదితా స్తత్ర తథా చక్రు
: అ
నేకశః
14
అ
న్నకూటా శ్చ బహవో దృశ్యన్తే పర్వతోపమాః
ది
వసే దివసే తత్ర సిద్ధస్య విధివత్ తదా
15
నా
నా దేశాద౭నుప్రాప్తా
: పు
రుషా స్త్రీ గణా స్తదా
అ
న్న పానై స్సువిహితా
: త
స్మిన్యజ్ఞే మహాత్మనః
16
అ
న్నం హి విధివత్ స్వాదు ప్రశంసన్తి ద్విజర్షభాః
అ
హో తృప్తాః స్మ భద్రం తే ఇతి శుశ్రావ రాఘవః
17
స
్వలంకృతా శ్చ పురుషా బ్రాహ్మణాన్ పర్యవేషయన్
ఉ
పాసతే చ తాన్ అన్యే సుమృష్ట మణి కుణ్డలాః
18
క
ర్మా౭న్తరే తదా విప్రా హేతు వాదాన్ బహూన్ అపి
ప్
రాహు శ్చ వాగ్మినో ధీరాః పరస్పర జిగీషయా
19
ది
వసే దివసే తత్ర సంస్తరే కుశలా ద్విజాః
స
ర్వ కర్మాణి చక్రుస్తే యథా శాస్త్రం
ప్
రచోదితాః
20
న
అషడఙ్గ విత్ అత్ర ఆసీత్ న అవ్రతో న అబహు శ్రుతః
స
దస్యా
: త
స్య వై రాజ్ఞో న అవాద కుశలా ద్విజాః
21
ప్
రాప్తే యూపోచ్ఛ్రయే తస్మిన్ షడ్బైల్వాః
ఖా
దిరా స్తథా
తా
వన్తో బిల్వ సహితాః పర్ణిన శ్చ తథా౭పరే
22
శ్
లేష్మాతక మయో దిష్టో దేవదారు మయ స్తథా
ద్
వావేవ తత్ర విహితౌ బాహువ్యస్త పరిగ్రహౌ
23
కా
రితాః సర్వ ఏవైతే శాస్త్రజ్ఞై ర్యజ్ఞ
కో
విదైః
శో
భా౭ర్థం తస్య యజ్ఞ స్య కాఞ్చ నా౭లంకృతా
భ
వన్
24
ఏ
క వింశతి యూపా
: తే
ఏక వింశత్య౭రత్నయః
వా
సోభి
: ఏ
క వింశద్భి
: ఏ
కైకం సమలంకృతా
: 25
వి
న్యస్తా విధివ త్సర్వే శిల్పిభిః సుకృతా దృఢాః
అష్
టా౭౭శ్రయః సర్వ ఏవ శ్లక్ష్ణ రూప సమన్వితాః
26
ఆ
చ్ఛాదితా స్తే వాసోభిః పుష్పై ర్గన్ధై శ్చ
భూ
షితాః

P a g e | 45
స
ప్తర్షయో దీప్తిమన్తో విరాజన్తే యథా దివి
27
ఇష్ట
కా శ్చ యథా న్యాయం కారితా శ్చ ప్రమాణతః
చి
తో
ऽగ
్ని ర్బ్రాహ్మణై స్తత్ర కుశలైః శుల్బ
క
ర్మణి
28
స
చిత్యో రాజ సింహ స్య సంచితః కుశలై ర్ద్విజైః
గ
రుడో రుక్మ పక్షో వై త్రిగుణో
అష్
టా దశాత్మకః
29
ని
యుక్తా స్తత్ర పశవ స్తత్తత్ ఉద్దిశ్య
దై
వతమ్
ఉ
రగాః పక్షిణ శ్చైవ యథా శాస్త్రం ప్రచోదితాః
30
శా
మిత్రే తు హయ స్తత్ర తథా జల చరా శ్చ యే
ఋ
త్విగ్భిః సర్వమ్ ఏవై త న్నియుక్తం శాస్త్రత
స
్తదా
31
ప
శూనాం త్రిశతం తత్ర యూపేషు నియతం తదా
అశ్
వ రత్నోత్తమం తస్య రాజ్ఞో దశరథ స్య చ
32
కౌ
సల్యా తం హయం తత్ర పరిచర్య సమన్తతః
కృ
పాణై
: వి
శశాస
: ఏ
నం త్రిభిః పరమయా ముదా
33
ప
తత్రిణా తదా సార్ధం సుస్థితేన చ చేతసా
అ
వసత్ రజనీమ్ ఏకాం కౌసల్యా ధర్మ కామ్యయా
34
హో
తా అధ్వర్యు
: త
థో ద్గాతా హయేన సమయోజయన్
మ
హిష్యా పరివృత్యా చ వావాతామ్ చ తథా౭పరాం
35
ప
తత్రిణ స్తస్య వపామ్ ఉద్ధృత్య నియతే
న
్ద్రియః
ఋ
త్విక్ పరమ సంపన్నః శ్రపయా మాస శాస్త్రతః
36
ధూ
మ గన్ధం వపాయా స్తు జిఘ్రతి స్మ నరాధిపః
య
థా కాలం యథా న్యాయం నిర్ణుదన్ పాప మాత్మనః
37
హయ
స్య యాని చా౭ఙ్గాని తాని సర్వాణి
బ్
రాహ్మణాః
అ
గ్నౌ ప్రాస్యన్తి విధివత్ సమస్తాః షోడశ
ఋ
త్విజః
38
ప్ల
క్ష శాఖాసు యజ్ఞానామ్ అన్యేషాం క్రియతే
హ
విః
అశ్
వ మేధ స్య యజ్ఞ స్య వైతసో భాగ ఇష్యతే
39
త
్ర్యహో
ऽశ్
వ మేధః సంఖ్యాతః కల్ప సూత్రేణ
బ్
రాహ్మణైః
చ
తుష్టోమమ్ అహ స్తస్య ప్రథమం పరికల్పితమ్
40
ఉ
క్థ్యం ద్వితీయం సంఖ్యాతమ్ అతిరాత్రం
త
థోత్తరమ్
కా
రితా స్తత్ర బహవో విహితాః శాస్త్ర దర్శనాత్
41

P a g e | 46
జ
్యోతిష్టోమ ఆయుషీ చైవ అతిరాత్రౌ చ
వి
నిర్మితౌ
అ
భిజిత్ విశ్వజిత్ చ ఏవమ్ అప్తోర్యామో మహా
క
్రతుః
42
ప్
రాచీం హోత్రే దదౌ రాజా దిశం స్వ కుల వర్ధనః
అధ్
వర్యవే ప్రతీచీం తు బ్రహ్మణే దక్షిణాం దిశమ్
43
ఉద్
గాత్రే తు తథోదీచీం దక్షిణైషా వినిర్మితా
అశ్
వ మేధే మహా యజ్ఞే స్వయమ్భు విహితే పురా
44
క
్రతుం సమాప్య తు తదా న్యాయతః పురుషర్షభః
ఋ
త్విగ్భ్యో హి దదౌ రాజా ధరాం తాం క్రతు వర్ధనః
45
ఋ
త్విజ
: స
్తు అబ్రువన్ సర్వే రాజానం గత కల్మషమ్
భ
వాన్ ఏవ మహీం కృత్స్నామ్ ఏకో రక్షితుమ్ అర్హతి
46
న
భూమ్యా కార్యమ్ అస్మాకం న హి శక్తాః స్మ
పా
లనే
ర
తాః స్వాధ్యాయ కరణే వయం నిత్యం హి భూమిప
47
ని
ష్క్రయం కించిత్ ఏవ ఇహ ప్రయచ్ఛతు భవాన్ ఇతి
మ
ణి రత్నం సువర్ణం వా గావో యద్వా సముద్యతం
48
త
త్ప్రయచ్ఛ నర శ్రేష్ట ధరణ్యా న ప్రయోజనం
ఏ
వముక్త్వా నరపతి
: బ్
రాహ్మణై
: వే
ద పారగై
:
49
గ
వాం శత సహస్రాణి దశ తేభ్యో దదౌ నృపః
శ
త కోటి సువర్ణ స్య రజత స్య చతు ర్గుణమ్
50
ఋ
త్విజ శ్చ తతః సర్వే ప్రదదుః సహితా వసు
ఋశ్య
శృఙ్గాయ మునయే వసిష్ఠాయ చ ధీమతే
51
త
త స్తే న్యాయతః కృత్వా ప్రవిభాగం
ద్
విజోత్తమాః
సు
ప్రీత మనసః సర్వే ప్రత్యూచు
: ము
దితా భృశమ్
52
త
తః ప్రసర్పకేభ్యస్తు హిరణ్యం సుసమాహితాః
జా
మ్బూనదం కోటి సంఖ్యం బ్రాహ్మణేభ్యో దదౌ
త
దా
53
ద
రిద్రాయ ద్విజా యాధ హస్తా౭౭భరణ ముత్తమం
క
స్మైచి ద్యాచమానాయ దాదౌ రాఘవ నందనః
54
త
తః ప్రీతేషు నృపతి
: ద్
విజేషు ద్విజ వత్సలః
ప్
రణామ మకరో త్తేషా౦ హర్ష పర్యాకులేక్షణ
:
55
త
స్య ఆసిషో౭ధ విధివత్ బ్రాహ్మణై
: స
ముదీరితాః
ఉ
దార స్య నృవీర స్య ధరణ్యా ప్రణత స్య చ
56
త
తః ప్రీతమనా రాజా ప్రాప్య యజ్ఞమ్ అనుత్తమమ్
పా
పా౭పహం స్వర్నయనం దుస్తరం పార్థివర్షభైః
57
త
తో
ऽబ్
రవీత్ ఋశ్యశృఙ్గం రాజా దశరథ స్తదా

P a g e | 47
కు
ల స్య వర్ధనం త్వం తు కర్తుమ్ అర్హసి సువ్రత
58
త
థేతి చ స రాజానమ్ ఉవాచ ద్విజ సత్తమః
భ
విష్యన్తి సుతా రాజన్ చత్వార
: తే
కులోద్వహాః
59
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతుర్దశ సర్గః

పం
చదశ సర్గః
మే
ధావీ తు తతో ధ్యాత్వా స కించిత్ ఇదమ్
ఉ
త్తమమ్
లబ్ధ
సంజ్ఞ
: త
త
: తం
తు వేదజ్ఞో నృపమ్ అబ్రవీత్
1
ఇష్
టిం తే
ऽహం
కరిష్యామి పుత్రీయాం పుత్ర కారణాత్
అ
థర్వ శిరసి ప్రోక్తై
: మ
న్త్రైః సిద్ధాం విధానతః
2
త
తః ప్రాక్రమ్యతా మిష్టిం తాం పుత్రీయాం పుత్ర
కా
రణాత్
జు
హావ చా౭గ్నౌ తేజస్వీ మన్త్ర దృష్టేన కర్మణా
3
త
తో దేవాః సగన్ధర్వాః సిద్ధా శ్చ పరమర్షయః
భా
గ ప్రతిగ్రహా౭ర్థం వై సమవేతా యథా విధి
4
తాః
సమేత్య యథా న్యాయం తస్మిన్ సదసి దేవతాః
అబ్
రువ న్లోక కర్తారం బ్రహ్మాణం వచనం మహత్
5
భ
గవన్ త్వ త్ప్రసాదేన రావణో నామ రాక్షసః
స
ర్వా న్నో బాధతే వీర్యా చ్ఛాసితుం తం న శక్నుమః
6
త
్వయా తస్మై వరో దత్తః ప్రీతేన భగవన్ పురా
మా
నయన్త శ్చ తం నిత్యం సర్వం తస్య క్షమామహే
7
ఉద్
వేజయతి లోకాన్ త్రీన్ ఉచ్ఛ్రితాన్ ద్వేష్టి
దు
ర్మతిః
శ
క్రం త్రిదశ రాజానం ప్రధర్షయితుమ్ ఇచ్ఛతి
8
ఋ
షీన్ యక్షాన్ సగన్ధర్వాన్ అసురాన్
బ్
రాహ్మణాం స్తథా
అ
తిక్రమతి దుర్ధర్షో వర దానేన మోహితః
9
నై
నం సూర్యః ప్రతపతి పార్శ్వే వాతి న మారుతః
చ
లోర్మిమాలీ తం దృష్ట్వా సముద్రో
ऽపి
న కమ్పతే
10
త
న్ మహ న్నో భయం తస్మాత్ రాక్షసాత్ ఘోర
ద
ర్శనాత్
వ
ధా౭ర్థం తస్య భగవన్ ఉపాయం కర్తుమ్ అర్హసి
11
ఏ
వమ్ ఉక్తః సురైః సర్వై శ్చిన్తయిత్వా

P a g e | 48
త
తో
ऽబ్
రవీత్
హ
న్తా౭యం విహిత స్తస్య వధోపాయో దురాత్మనః
12
తే
న గన్ధర్వ యక్షాణాం దేవ దానవ రక్షసామ్
అ
వధ్యో
ऽస
్మీతి వాగ్ ఉక్తా తథే త్యు క్తం చ తన్
మ
యా
13
నా
కీర్తయత్ అవజ్ఞానాత్ త ద్రక్షో మానుషాం
స
్తదా
త
స్మాత్ స మానుషా ద్వధ్యో మృత్యు
ర
్నా౭న్యో
ऽస
్య విద్యతే
14
ఏ
త చ్ఛ్రుత్వా ప్రియం వాక్యం బ్రహ్మణా
స
ముదాహృతమ్
దే
వా మహర్షయః సర్వే ప్రహృష్టా స్తే
ऽభ
వం స్తదా
15
ఏ
తస్మిన్న్ అన్తరే విష్ణు
: ఉప
యాతో మహా ద్యుతిః
శం
ఖ చక్ర గదా పాణి
: పీ
తా వాసా జగత్పతి
:
16
బ్
రహ్మణా చ సమాగమ్య తత్ర తస్థౌ సమాహితః
త
మ్ అబ్రువన్ సురాః సర్వే సమభిష్టూయ సన్నతాః
17
త
్వాం నియోక్ష్యామహే విష్ణో లోకానాం హిత
కా
మ్యయా
రా
జ్ఞో దశరథ స్య త్వమ్ అయోధ్యా౭ధిపతే
ర
్విభో
: 18
ధ
ర్మజ్ఞ స్య వదాన్య స్య మహర్షి సమ తేజసః
త
స్య భార్యాసు తిసృషు హ్రీ శ్రీ కీర్త్యు పమాసు చ
19
వి
ష్ణో పుత్రత్వమ్ ఆగచ్ఛ కృత్వా౭౭త్మానం
చ
తుర్విధమ్
త
త్ర త్వం మానుషో భూత్వా ప్రవృద్ధం లోక
క
ణ్టకమ్
20
అ
వధ్యం దైవతై ర్విష్ణో సమరే జహి రావణమ్
స
హి దేవాన్ సగన్ధర్వాన్ సిద్ధాం శ్చ ఋషి
స
త్తమాన్
21
రా
క్షసో రావణో మూర్ఖో వీర్యోత్సేకేన బాధతే
ఋషయ శ్
చ తత స్తేన గంధర్వా౭ప్సరస స్తధా
22
క
్రీడంతో నందన వనే కౄరేణ కిల హింసితా
:
వ
ధా౭ర్ధం వయ మా౭౭యాతా స్తస్య వై మునిభి స్సహ
23
సి
ద్ధ గంధర్వ యక్షా శ్చ తత స్త్వాం శరణం గతా
:
త
్వం గతి
: ప
రమా దేవ సర్వేషా న్న
: ప
రంతప
24
వ
ధాయ దేవ శతౄణా౦ నృణా౦ లోకే మన
: కు
రు

P a g e | 49
ఏ
వముక్త స్తు దేవేశో విష్ణు స్త్రిదశ పు౦గవ
:
25
పి
తామహ పురోగా౦ స్తాన్ సర్వ లోక నమస్కృత
:
అబ్
రవీత్ త్రిదశాన్ సర్వాన్ సమేతాన్ ధర్మ
సం
హితాన్
26
భ
యం త్యజత భద్రం వో హితా౭ర్ధం యుధి రావణం
స
పుత్ర పౌత్రం సా౭మాత్యం సమిత్ర జ్ఞాతి
బాం
ధవం
27
హ
త్వా క్రూరం దురా౭౭త్మానం దేవర్షీణా౦
భ
యావహం
దశ
వర్ష సహస్రాణి దశ వర్ష శతాని చ
28
వ
త్స్యామి మానుషే లోకే పాలయన్ పృధివీ మిమాం
ఏ
వం దత్వా వరం దేవో దేవానాం విష్ణు రాత్మవాన్
మా
నుషే చిన్తయామాస జన్మ భూమిమ్ అధా౭౭త్మన
:
29
త
త
: పద్మ ప
లాశాక్ష
: కృ
త్వా౭౭త్మానం చతుర్విధం
పి
తరం రోచయా మాస తదా దశరధం నృపం
30
త
తో దేవా స్స గంధర్వా స్స రుద్రా స్సా ప్సరోగణా
:
స
్తుతిభి ర్దివ్య రూపాభి స్తుస్టువు ర్మధుసూదనం
31
త
ముద్ధతం రావణ ముగ్ర తేజసం
ప్
రవృద్ధ దర్పం త్రిదశేశ్వర ద్విషమ్
వి
రావణం సాధు తపస్వి కణ్టకం
త
పస్వినామ్ ఉద్ధర తం భయావహమ్
32
త
మేవ హత్వా స బలం స బాన్ధవం

వి
రావణం రావణ మగ్ర్య పౌరుషం
స
్వర్లోక మాగచ్ఛ గత జ్వర శ్చిరం
సు
రేంద్ర గుప్తం గత దోష కల్మషం
33
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ దశ సర్గః
షో
డశ సర్గః

త
తో నారాయణో విష్ణు
: ని
యుక్తః సుర సత్తమైః
జా
న న్న౭పి సురాన్ ఏవం శ్లక్ష్ణం వచనమ్ అబ్రవీత్
1
ఉ
పాయః కో వధే తస్య రావణ స్య దురా౭౭త్మనః

య
మ్ అహం తం సమాస్థాయ నిహన్యామ్ ఋషి
క
ణ్టకమ్
2
ఏ
వమ్ ఉక్తాః సురాః సర్వే ప్రత్యూచు ర్విష్ణుమ్
అ
వ్యయమ్
మా
నుషీం తనుమ్ ఆస్థాయ రావణం జహి సంయుగే
3
స
హి తేపే తప స్తీవ్రం దీర్ఘ కాలమ్ అరిందమ
యే
న తుష్టో
ऽభ
వత్ బ్రహ్మా లోకకృ ల్లోక పూర్వజ
:
4

P a g e | 50
సం
తుష్టః ప్రదదౌ తస్మై రాక్షసాయ వరం ప్రభుః
నా
నా విధేభ్యో భూతేభ్యో భయం నా౭న్యత్ర
మా
నుషాత్
5
అ
వజ్ఞాతాః పురా తేన వర దానేన మానవాః
ఏ
వం పితామహా త్తస్మా ద్వరం ప్రాప్య స దర్పితః
6
ఉ
త్సాదయతి లోకాం స్త్రీన్ స్త్రియ శ్చా
ప్యప
కర్షతి
త
స్మాత్ తస్య వధో దృష్టో మానుషేభ్యః పరంతప
7
ఇ
త్యేత ద్వచనం శ్రుత్వా సురాణాం
వి
ష్ణురా౭౭త్మవాన్
పి
తరం రోచయా మాస తదా దశరథం నృపమ్
8
స
చా౭ప్యపుత్రో నృపతి స్తస్మిన్ కాలే
మ
హాద్యుతిః
అయ
జత్ పుత్రియామ్ ఇష్టిం పుత్రేప్సు
: అ
రి సూదనః
9
స
కృత్వా నిశ్చయం విష్ణు
: ఆ
మంత్ర్య చ పితామహం
అం
తర్ధాన౦ గతో దేవై
: పూ
జ్యమానో మహర్షిభి
:
10
త
తో వై యజమాన స్య పావకాత్ అతుల ప్రభమ్
ప్
రాదుర్భూతం మహ ద్భూతం మహా వీర్యం మహా బలమ్
11
కృ
ష్ణం రక్తా౭మ్బర ధరం రక్తా౭౭స్యం దున్దుభి
స
్వనమ్
స
్నిగ్ధ హర్యృక్ష తనుజ శ్మశ్రు ప్రవర మూర్ధజమ్
12
శు
భ లక్షణ సంపన్నం దివ్యా౭౭భరణ భూషితమ్
శై
ల శృఙ్గ సముత్సేధం దృప్త శార్దూల విక్రమమ్
13
ది
వాకర సమా౭౭కారం దీప్తా౭నల శిఖోపమమ్
త
ప్త జామ్బూనద మయీం రాజతా౭న్త పరిచ్ఛదామ్
14
ది
వ్య పాయస సంపూర్ణాం పాత్రీం పత్నీమ్ ఇవ
ప్
రియామ్
ప్
రగృహ్య విపులాం దోర్భ్యాం స్వయం
మా
యామయీమ్ ఇవ
15
స
మవేక్ష్యా బ్రవీ ద్వాక్యమ్ ఇదం దశరథం నృపమ్
ప్
రాజాపత్యం నరం విద్ధి మామ్ ఇహా౭భ్యాగతం నృప
16
త
తః పరం తదా రాజా ప్రత్యువాచ కృతాఞ్జలిః
భ
గవన్ స్వాగతం తే
ऽస
్తు కిమ్ అహం కరవాణి తే
17
అ
థో పున రిదం వాక్యం ప్రాజాపత్యో నరో
ऽబ్
రవీత్

P a g e | 51
రా
జన్ అర్చయతా దేవాన్ అద్య ప్రాప్తమ్ ఇదం
త
్వయా
18
ఇ
దం తు నృప శార్దూల పాయసం దేవ నిర్మితమ్
ప్
రజా కరం గృహాణ త్వం ధన్యమ్ ఆరోగ్య వర్ధనమ్
19
భా
ర్యాణామ్ అనురూపాణామ్ అశ్నీత ఇతి ప్రయచ్ఛ
వై
తా
సు త్వం లప్స్యసే పుత్రాన్ యద౭ర్థం యజసే
నృ
ప
20
త
థేతి నృపతిః ప్రీతః శిరసా ప్రతిగృహ్య తామ్
పా
త్రీం దేవా౭న్నసంపూర్ణాం దేవ దత్తాం
హి
రణ్మయీమ్
21
అ
భివాద్య చ త ద్భూతమ్ అద్భుతం ప్రియ దర్శనమ్
ము
దా పరమయా యుక్త శ్చకార అభిప్రదక్షిణమ్
22
త
తో దశరథః ప్రాప్య పాయసం దేవ నిర్మితమ్
బ
భూవ పరమ ప్రీతః ప్రాప్య విత్తమ్ ఇవ అధనః
23
త
త స్తద౭ద్భుత ప్రఖ్యం భూతం పరమ భాస్వరమ్
సం
వర్తయిత్వా తత్ కర్మ తత్రై వా౭న్తర ధీయత
24
హ
ర్ష రశ్మిభి
: ఉద్
యోతం తస్యా౭న్తః పురమ్
ఆబ
భౌ
శా
రద స్యాభిరామ స్య చన్ద్ర స్యేవ నభ
: అం
శుభిః
25
సోऽన
్తఃపురం ప్రవిశ్యైవ కౌసల్యామ్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
పా
యసం ప్రతిగృహ్ణీష్వ పుత్రీయం త్విదమ్ ఆత్మనః
26
కౌ
సల్యాయై నరపతిః పాయసా౭ర్ధం దదౌ తదా
అ
ర్ధాత్ అర్ధం దదౌ చా౭పి సుమిత్రాయై నరా౭ధిపః
27
కై
కేయ్యై చ అవశిష్ట అర్ధం దదౌ పుత్రా౭ర్థ
కా
రణాత్
ప్
రదదౌ చ అవశిష్టా౭ర్ధం పాయసస్య అమృతోపమమ్
28
అ
నుచిన్త్య సుమిత్రాయై పున
: ఏ
వ మహీపతిః
ఏ
వం తాసాం దదౌ రాజా భార్యాణాం పాయసం పృథక్
29
తా: తు
ఏతత్ పాయసం ప్రాప్య నరేన్ద్ర
స
్యోత్తమాః స్త్రియః
స
మ్మానం మేనిరే సర్వాః ప్రహర్షోదిత చేతసః
30

P a g e | 52
త
తస్తు తా
: ప్
రాశ్య త దుత్తమ స్త్రియో
;
మ
హీపతే
: ఉ
త్తమ పాయసం పృధక్
హు
తాశనా౭౭దిత్య సమాన తేజసా
చి
రేణ గర్భాన్ ప్రతిపేదిరే తదా
31
త
తస్తు రాజా ప్రసమీక్ష్య తా
: స
్త్రియః
ప్
రరూఢ గర్భా
: ప్
రతి లబ్ధ మానసా
బ
భూవ హృష్ట స్త్రిదివే యధా హరి
:
సు
రేంద్ర సిద్ధర్షి గణా౭భిపూజిత
:
32
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షోడశ సర్గః

స
ప్త దశ సర్గః
పు
త్రత్వం తు గతే విష్ణౌ రాజ్ఞ స్తస్య
మ
హాత్మనః
ఉ
వాచ దేవతాః సర్వాః స్వయమ్భూ ర్భగవాన్ ఇదమ్
1
స
త్యసంధ స్య వీర స్య సర్వేషాం నో హితైషిణః
వి
ష్ణోః సహాయాన్ బలినః సృజధ్వం కామ రూపిణః
2
మా
యావిద శ్చ శూరాం శ్చ వాయు వేగ సమా౦ జవే
న
యజ్ఞాన్ బుద్ధి సంపన్నాన్ విష్ణు తుల్య
ప
రాక్రమాన్
3
అ
సంహార్యాన్ ఉపాయజ్ఞాన్ దివ్య
సం
హననా౭న్వితాన్
స
ర్వా౭స్త్ర గుణ సంపన్నాన్ అమృత ప్రాశనాన్ ఇవ
4
అప్
సరః సు చ ముఖ్యాసు గన్ధర్వీణాం తనూషు చ
య
క్ష పన్నగ కన్యాసు ఋక్ష విద్యాధరీషు చ
5
కి
న్నరీణాం చ గాత్రేషు వానరీణాం తనూషు చ
సృ
జధ్వం హరి రూపేణ పుత్రాన్ తుల్య పరాక్రమాన్
6
పూ
ర్వ మేవ మయా సృష్టో జామ్బవాన్ ఋక్ష పున్గవః
జ
్రుమ్భమాణ స్య సహసా మమ వక్త్రాత్ అజాయత
7
తే
తథోక్తా భగవతా తత్ ప్రతిశ్రుత్య శాసనమ్
జ
నయా మాసు
: ఏ
వం తే పుత్రాన్ వానర రూపిణః
8
ఋషయ శ్
చ మహాత్మానః సిద్ధ విద్యాధర ఉరగాః
చా
రణా శ్చ సుతాన్ వీరాన్ ససృజు ర్వన చారిణః
9
వా
నరేంద్రం మహేన్ద్రాభమ్ ఇన్ద్రో వాలినమ్
ఆ
త్మజం
సు
గ్రీవం జనయా మాస తపన
: త
పతాం వరః
10
బృ
హస్పతి స్తు అజనయత్ తారం నామ మహా హరిం

P a g e | 53
స
ర్వ వానర ముఖ్యానాం బుద్ధిమంతం అనుత్తమం
11
ధ
నద స్య సుత శ్రీమాన్ వానరో గంధమాదనః
వి
శ్వకర్మా త్వజనయత్ నళ౦ నామ మహా హరిం
12
పా
వక స్య సుతః శ్రీమాన్ నీలో౭గ్ని సదృశ ప్రభః
తే
జసా యశసా వీర్యాత్ అత్యరిచ్యత వానరాన్
13
రూ
ప ద్రవిణ సంపన్నౌ అశ్వినౌ రూప సమ్మతౌ
మై
న్ద శ్చ ద్వివిద శ్చైవ జనయా మాసతు స్వయం
14
వ
రుణో జనయా మాస సుషేణ౦ వానరర్షభం
శ
రభం జనయామాస పర్జన్య స్తు మహాబలం
15
మా
రుత స్యా౭౭త్మజ శ్రీమాన్ హనుమ న్నామ
వీ
ర్యవాన్
వ
జ్ర సంహననో పేతో వైనతేయ సమో జవే
16
తే
సృష్టా బహు సాహస్రా దశగ్రీవ వధోద్యతాః
అప్
రమేయ బలా వీరా విక్రాన్తాః కామ రూపిణః
17
మే
రు మందర సంకాశా వపుష్మన్తో మహాబలాః
ఋ
క్ష వానర గోపుచ్ఛాః క్షిప్రమ్ ఏవా౭భిజజ్ఞిరే
18
య
స్య దేవ స్య య ద్రూపం వేషో యశ్చ పరాక్రమః
అ
జాయత సమ స్తేన తస్య తస్య సుతః పృథక్
19
గో
లాఙ్గూలీషు చోత్పన్నాః కేచిత్ సంమత విక్రమాః
ఋ
క్షీషు చ తథా జాతా వానరాః కిన్నరీషు చ
20
దే
వా మహర్షి గంధర్వా
: తా
ర్క్ష్యా యక్షా
యశ
స్వినః
నా
గాః కిమ్పురుషా శ్చైవ సిద్ధ విద్యాధరోరగాః
21
బహ
వో జనయా మాసు
: హృ
ష్టా స్తత్ర సహస్రశః
వా
నరాన్ సుమహా కాయాన్ సర్వా న్వై వన చారిణ
;
22
అప్
సరః సు చ ముఖ్యాసు తధా విద్యాధరీషు చ
నా
గ కన్యాసు చ తధా గన్ధర్వీణాం తనూషు చ
23
కా
మ రూప బలో పేతా యధా కామం విచారిణ
:
సిం
హ శార్దూల సదృశా దర్పేణ చ బలేన చ
24
శి
లా ప్రహరణాః సర్వే సర్వే పాదప యోధినః
న
ఖ దంష్ట్ర ఆయుధాః సర్వే సర్వే సర్వా౭స్త్ర
కో
విదాః
25

P a g e | 54
వి
చాలయేయుః శైలేన్ద్రాన్ భేదయేయుః స్థిరాన్
ద్
రుమాన్
క
్షోభయేయు శ్చ వేగేన సముద్రం సరితాం పతిమ్
26
దా
రయేయుః క్షితిం పద్భ్యామ్ ఆప్లవేయు
ర
్మహా౭ర్ణవమ్
న
భ స్తలం విశేయు శ్చ గృహ్ణీయుర౭పి తోయదాన్
27
గృ
హ్ణీయుర౭పి మాతఙ్గాన్ మత్తాన్ ప్రవ్రజతో
వ
నే
న
ర్దమానాం శ్చ నాదేన పాతయేయు ర్విహంగమాన్
28
ఈ
దృశానాం ప్రసూతాని హరీణాం కామ రూపిణామ్
శ
తం శత సహస్రాణి యూథపానాం మహాత్మనామ్
29
తే
ప్రధానేషు యూధేషు హరీణా౦ హరి యూధపా
:
బ
భూవుర్ యూథప శ్రేష్ఠా వీరాం శ్చ అజనయన్ హరీన్
30
అ
న్యే ఋక్షవతః ప్రస్థాన్ అవతస్థుః సహస్రశః
అ
న్యే నానా విధాన్ శైలాన్ భేజిరే కాననాని చ
31
సూ
ర్య పుత్రం చ సుగ్రీవం శక్ర పుత్రం చ వాలినమ్
భ్
రాతరా వుపతస్థు స్తే సర్వ ఏవ హరీశ్వరాః
న
ళం నీలం హనూమంతం అన్యాం శ్చ హరి యూధపాన్
32
తే
తార్క్ష్య బల సంపన్నా సర్వే యుద్ధ విశారదా
:
వి
చరన్తో౭ర్దయన్ దర్పాత్ సింహ వ్యాఘ్ర
మ
హోరగాన్
33
తాం
శ్చ సర్వాన్ మహా బాహు
: వా
లీ విపుల విక్రమః
జు
గోప భుజ వీర్యేణ ఋక్ష గో పుచ్ఛ వానరాన్
34
తై
రియం పృధివీ శూరై
: స
పర్వత వనా౭ర్ణవా
:
కీ
ర్ణా వివిధ సంస్థానై
: నా
నా వ్యంజన లక్షణై
:
35
తై: మే
ఘ బృన్దా౭చల తుల్య కాయై
:
మ
హా బలై
: వా
నర యూథ పాలైః
బ
భూవ భూ
: భీ
మ శరీర రూపైః

స
మావృతా రామ సహాయ హేతో
: 36
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్త దశ స్సర్గః
అష్
టాదశ స్సర్గః
: శ్
రీ రామ జననం
.
ని
ర్వృత్తే తు క్రతౌ తస్మిన్ హయ మేధే మహాత్మనః
ప్
రతిగృహ్య సురా భాగాన్ ప్రతిజగ్ము
ర
్యథా౭౭గతమ్
1
స
మాప్త దీక్షా నియమః పత్నీ గణ సమన్వితః
ప్
రవివేశ పురీం రాజా స భృత్య బల వాహనః

P a g e | 55
2
య
థా౭ర్హం పూజితా స్తేన రాజ్ఞా వై పృథివీశ్వరాః
ము
దితాః ప్రయయు ర్దేశాన్ ప్రణమ్య ముని పుంగవమ్
3
శ్
రీమతాం గచ్ఛతాం తేషాం స్వ పురాణి పురా త్తతః
బ
లాని రాజ్ఞాం శుభ్రాణి ప్రహృష్టాని చకాశిరే
4
గ
తేషు పృథివీశేషు రాజా దశరథః తధా
ప్
రవివేశ పురీం శ్రీమాన్ పురస్కృత్య
ద్
విజోత్తమాన్
5
శా
న్తయా ప్రయయౌ సార్ధమ్ ఋష్యశృఙ్గః
సు
పూజితః
అ
న్వీయమానో రాజ్ఞా౭థ సా౭నుయాత్రేణ ధీమతా
6
ఏ
వం విసృజ్య తాన్ సర్వాన్ రాజా సంపూర్ణ మానసః
ఉ
వాస సుఖితః తత్ర పుత్రోత్పత్తిం విచిన్తయన్
7
త
తో యజ్ఞే సమాప్తే తు ఋతూనాం షట్ సమత్యయు
:
త
త శ్చ ద్వాదశే మాసే చైత్రే నావమికే తిథౌ
8
న
క్షత్రే ౭ దితి దైవత్యే స్వ ఉచ్చ సంస్థేషు పంచ
షు
గ
్రహేషు కర్కటే లగ్నే వాక్పతా వి౦దునా సహ
8
ప్
రోద్యమానే జగన్నాధం సర్వ లోక నమస్కృతం
కౌ
సల్యా అజనయత్ రామం దివ్య లక్షణ సంయుతమ్
10
వి
ష్ణో
: అ
ర్ధం మహాభాగం పుత్రమ్ ఇక్ష్వాకు
న
న్దనమ్
కౌ
సల్యా శుశుభే తేన పుత్రే ణ అమిత తేజసా
11
య
థా వరేణ దేవానామ్ అదితి
: వ
జ్ర పాణినా
భ
రతో నామ కైకేయ్యాం జజ్ఞే సత్య పరాక్రమః
12
సా
క్షాత్ విష్ణో
: చ
తు ర్భాగః సర్వైః సముదితో గుణైః
అ
థ లక్ష్మణ శత్రుఘ్నౌ సుమిత్రా అజనయత్ సుతౌ
13
వీ
రౌ సర్వా౭స్త్ర కుశలౌ విష్ణో
: అ
ర్ధ సమన్వితౌ
పు
ష్యే జాత స్తు భరతో మీన లగ్నే ప్రసన్నధీ
:
14
సా
ర్పే జాతౌ తు సౌమిత్రీ కుళీరే అభ్యుదితౌ రవౌ
రా
జ్ఞః పుత్రా మహాత్మాన శ్చత్వారో జజ్ఞిరే
పృ
థక్
15
గు
ణవన్తో
ऽను
రూపా శ్చ రుచ్యా ప్రోష్ఠపదో పమాః

P a g e | 56
జ
గు
: క
ళ౦ చ గంధర్వా ననృతు శ్చా౭ప్సరో గణా
: 16
దే
వ దున్దుభయో నేహు
: పు
ష్ప వృష్టి శ్చ ఖా చ్యుతా
ఉ
త్సవ శ్చ మహాన్ ఆసీత్ అయోధ్యాయాం జనాకులః
17
ర
ధ్యా శ్చ జన సంబాధా నట నర్తక సంకులా
:
గా
యనై శ్చ విరావిణ్యో వాదనై శ్చ తథా పరిై
:
18
ప్
రదేయా౦ శ్చ దదౌ రాజా దూత మాగధ వందినాం
బ్
రాహ్మణేభ్యో దదౌ విత్తం గో ధనాని సహస్రశ
:
19
అ
తీత్య ఏకాదశా౭హం తు నామ కర్మ తథా అకరోత్
జ
్యేష్ఠం రామం మహాత్మానం భరతం కైకయీ సుతమ్
20
సౌ
మిత్రిం లక్ష్మణమ్ ఇతి శత్రుఘ్నమ్ అపరం తథా
వ
సిష్ఠః పరమ ప్రీతో నామాని కృతవాం స్తదా
21
బ్
రాహ్మణాన్ భోజయా మాస పౌరాన్ జానపదాన౭పి
అద
దా ద్బ్రాహ్మణానా౦ చ రాత్నౌఘ మమితం బహు
తే
షాం జన్మ క్రియాదీని సర్వ కర్మాణ్య౭కారయత్
22
తే
షాం కేతుర్ ఇవ జ్యేష్ఠో రామో రతికరః పితుః
బ
భూవ భూయో భూతానాం స్వయమ్భూ
: ఇ
వ సమ్మతః
23
స
ర్వే వేదవిదః శూరాః సర్వే లోక హితే రతాః
స
ర్వే జ్ఞానోప సంపన్నాః సర్వే సముదితా గుణైః
24
తే
షామ్ అపి మహాతేజా రామః సత్య పరాక్రమః
ఇష్ట
స్సర్వ స్య లోక స్య శశాంక ఇవ నిర్మలః
25
గ
జ స్కంధే౭శ్వ పృష్ఠే చ రధ చర్యాసు సమ్మతః
ధ
నుర్వేదే చ నిరతః పితృ శుశ్రూషణే రత
: 26
బా
ల్యాత్ ప్రభృతి సుస్నిగ్ధో లక్ష్మణో లక్ష్మి
వ
ర్ధనః
రా
మ స్య లోక రామ స్య భ్రాతు
: జ
్యేష్ఠ స్య
ని
త్యశః
27
స
ర్వ ప్రియ కర స్తస్య రామస్యా౭పి శరీరతః
ల
క్ష్మణో లక్ష్మి సంపన్నో బహిః ప్రాణ ఇవా౭పరః
28
న
చ తేన వినా నిద్రాం లభతే పురుషోత్తమః
మృ
ష్టమ్ అన్నమ్ ఉపానీతమ్ అశ్నాతి న హి తం వినా
29
య
దా హి హయమ్ ఆరూఢో మృగయాం యాతి రాఘవః
త
దైనం పృష్ఠతో
ऽభ్
యేతి స ధనుః పరిపాలయన్
30
భ
రత స్యా౭పి శత్రుఘ్నో లక్ష్మణ అవరజో హి సః
ప్
రాణైః ప్రియతరో నిత్యం తస్య చ ఆసీత్ తథా

P a g e | 57
ప్
రియః
31
స
చతుర్భి
: మ
హాభాగైః పుత్రై
: దశ
రథః ప్రియైః
బ
భూవ పరమ ప్రీతో దేవై
: ఇ
వ పితామహః
32
తే
యదా జ్ఞాన సంపన్నాః సర్వే సముదితా గుణైః
హ్
రీమన్తః కీర్తిమన్త శ్చ సర్వజ్ఞా దీర్ఘ దర్శినః
33
తే
షా మేవం పభావానాం సర్వేషాం దీప్త తేజసాం
పి
తా దశరధో హృష్టో బ్రహ్మ లోకాధిపో యధా
34
తే
చా౭పి మనుజ వ్యాఘ్రా వైదికా౭ధ్యయనే రతా
:
పి
తృ శుశ్రూషణ రతా ధనుర్వేదే చ నిష్టితా
:
35
అ
థ రాజా దశరథ స్తేషాం దార క్రియాం ప్రతి
చిం
తయా మాస ధర్మాత్మా సోపాధ్యాయ
: స
బాంధవ
:
36
త
స్య చింతయ మానస్య మంత్రి మధ్యే మహాత్మన
:
అభ్
యా౭౭గచ్ఛన్ మహా తేజో విశ్వామిత్రో
మ
హాముని
: 37
స
రాజ్ఞో దర్శనా౭౭కాంక్షీ ద్వారా౭ధ్యక్షాన్
ఉ
వాచ హ
శీ
ఘ్రం ఆఖ్యాత మాం ప్రాప్తం కౌశికం గాధిన
: సు
తం
38
త
చ్ఛృత్వా వచనం తస్య రాజ వేశ్మ ప్రదుద్రువు
:
సం
భ్రాంత మనస
: స
ర్వే తేన వాక్యేన చోదితా
:
39
తే
గత్వా రాజ భవనం విశ్వామితం ఋషిం తదా
ప్
రాప్తం ఆవేదయా మాసు
: నృ
పాయై ఇక్ష్వాకవే తదా
40
తే
షాం తత్ వచనం శ్రుత్వా స పురోథా
: స
మాహిత
:
ప్
రత్యుజ్జగామ సంహృష్టో బ్రహ్మాణం ఇవ వాసవ
:
41
స
దృష్ట్వా జ్వలితం దీప్త్య తపసం సంశిత వ్రతం
ప్
రహృష్ట వదనో రాజా తతో౭ర్ఘ్యం ఉపహారయత్
42
స
రాజ్ఞ
: ప్
రతిగృహ్యా౭ర్ఘ్యం శాస్త్ర దృష్టేణ
క
ర్మణా
కు
శలం అవ్యయం చైవ పర్య పృచ్ఛన్ నరా౭ధిపమ్
43
పు
రే కోశే జనపదే బాన్ధవేషు సుహృత్సు చ
కు
శలం కౌశికో రాజ్ఞః పర్య పృచ్ఛత్ సుధార్మిక
:
44
ఆ
పి తే సన్నతా స్సర్వే సామంతా రిపవో జితా
: ?
దై
వం చ మానుష౦ చా౭పి కర్మ తే సాధ్వనుష్ఠితం
?
45

P a g e | 58
వ
సిష్ఠం చ సమాగమ్య కుశలం ముని పుంగవః
ఋ
షీంశ్చ తాన్ యథా న్యాయం మహాభాగాన్ ఉవాచ హ
46
తే
సర్వే హృష్ట మనస స్తస్య రాజ్ఞో నివేశనమ్
వి
విశుః పూజితా స్తత్ర నిషేదు శ్చ యథా౭ర్హతః
47
అ
థ హృష్ట మనా రాజా విశ్వామిత్రం మహామునిమ్
ఉ
వాచ పరమోదారో హృష్ట స్తమ్ అభిపూజయన్
48
య
థా౭మృత స్య సంప్రాప్తి
: య
థా వర్షమ్ అనూదకే
య
థా సదృశ దారేషు పుత్ర జన్మా ప్రజస్య చ
49
ప్
రనష్ట స్య యథా లాభో యథా హర్షో మహోదయే
త
థా ఏవ ఆగమనం మన్యే స్వాగతం తే మహామునే
50
కం
చ తే పరమం కామం కరోమి కిము హర్షితః
పా
త్ర భూతో
ऽసి
మే బ్రహ్మన్ దిష్ట్యా
ప్
రాప్తో
ऽసి
కౌశిక
51
అద్య
మే సఫలం జన్మ జీవితం చ సుజీవితమ్
పూ
ర్వం రాజర్షి శబ్దేన తపసా ద్యోతిత ప్రభః
52
బ్
రహ్మర్షి త్వమ్ అనుప్రాప్తః పూజ్యో
ऽసి
బహుధా
మ
యా
53
త
త్ అద్భుతమ్ ఇదం బ్రహ్మన్ పవిత్రం పరమం మమ
శు
భ క్షేత్ర గతశ్చా౭ హం తవ సందర్శనాత్ ప్రభో
54
బ్
రూహి యత్ ప్రార్థితం తుభ్యం కార్యమ్ ఆగమనం
ప్
రతి
ఇ
చ్ఛాం అనుగృహీతో
ऽహం
త్వద౭ర్థ పరివృద్ధయే
55
కా
ర్య స్య న విమర్శం చ గన్తుమ్ అర్హసి కౌశిక
క
ర్తా చ అహమ్ అశేషేణ దైవతం హి భవాన్ మమ
56
మమ
చ అయమ్ అనుప్రాప్తో మహాన౭భ్యుదయో ద్విజ
త
వ ఆగమనజ
: కృ
త్స్నో ధర్మ శ్చ అనుత్తమో మమ
57
ఇ
తి హృదయ సుఖం నిశమ్య వాక్యం

శ్
రుతి సుఖమ్ ఆత్మవతా వినీతమ్ ఉక్తమ్
ప్
రథిత గుణ యశా గుణై
: వి
శిష్టః

ప
రమ ఋషిః పరమం జగామ హర్షమ్
58
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్టాదశ స్సర్గః
ఏ
కోన వి౦శ స్సర్గః
త
చ్ఛ్రుత్వా రాజ సింహ స్య వాక్యమ్ అద్భుత
వి
స్తరమ్
హృ
ష్ట రోమా మహాతేజా విశ్వామిత్రో
ऽభ్య
భాషత

P a g e | 59
1
స
దృశం రాజ శార్దూల తవైతత్ భువి న అన్యతః
మ
హా వంశ ప్రసూత స్య వసిష్ఠ వ్యపదేశినః
2
య
త్ తు మే హృత్ గతం వాక్యం తస్య కార్య స్య
ని
శ్చయమ్
కు
రుష్వ రాజ శార్దూల భవ సత్య ప్రతిశ్రవా
:
3
అ
హం నియమమ్ ఆతిష్ఠే సిద్ధ్య౭ర్థం పురుషర్షభ
త
స్య విఘ్నకరౌ ద్వౌ తు రాక్షసౌ కామ రూపిణౌ
4
వ
్రతే మే బహుశ శ్చీర్ణే సమాప్త్యాం రాక్షసా
వి
మౌ
మా
రీచ శ్చ సుబాహు శ్చ వీర్యవన్తౌ సు శిక్షితౌ
తౌ
మాంస రుధిరౌఘేణ వేదిం తామ్ అభ్యవర్షతామ్
5
అ
వధూతే తథా భూతే తస్మిన్ నియమ నిశ్చయే
కృ
త శ్రమో నిరుత్సాహ స్తస్మాత్ దేశాత్
అ
పాక్రమే
6
న
చ మే క్రోధమ్ ఉత్స్రష్టుం బుద్ధి
: భ
వతి పార్థివ
త
థా భూతా హి సా చర్యా న శాప స్తత్ర ముచ్యతే
7
స
్వ పుత్రం రాజ శార్దూల రామం సత్య పరాక్రమమ్
కా
క పక్ష ధరం శూరం జ్యేష్ఠం మే దాతుమ్ అర్హసి
8
శ
క్తో హ్యేష మయా గుప్తో దివ్యేన స్వేన తేజసా
రా
క్షసా యే వికర్తార స్తేషామ్ అపి వినాశనే
9
శ్
రేయ శ్చ అస్మై ప్రదాస్యామి బహు రూపం న
సం
శయః
త
్రయాణామ్ అపి లోకానాం యేన ఖ్యాతిం గమిష్యతి
10
న
చ తౌ రామమ్ ఆసాద్య శక్తౌ స్థాతుం కథంచన
న
చ తౌ రాఘవాత్ అన్యో హన్తుమ్ ఉత్సహతే
పు
మాన్
11
వీ
ర్యోత్సిక్తౌ హి తౌ పాపౌ కాల పాశ వశం గతౌ
రా
మ స్య రాజ శార్దూల న పర్యాప్తౌ మహాత్మనః
12
న
చ పుత్ర కృతం స్నేహం కర్తుమ్ అర్హసి పార్థివ
అ
హం తే ప్రతిజానామి హతౌ తౌ విద్ధి రాక్షసౌ
13
అ
హం వేద్మి మహాత్మానం రామం సత్య పరాక్రమమ్
వ
సిష్ఠో
ऽపి
మహా తేజా యే చ ఇమే తపసి స్థితాః
14

P a g e | 60
య
ది తే ధర్మ లాభం చ యశ శ్చ పరమం భువి
స
్థిరమ్ ఇచ్ఛసి రాజేన్ద్ర రామం మే దాతుమ్
అ
ర్హసి
15
య
ది అభ్యనుజ్ఞాం కాకుత్స్థ దదతే తవ మన్త్రిణః
వ
సిష్ఠ ప్రముఖాః సర్వే తతో రామం విసర్జయ
16
అ
భిప్రేతమ్ అసంసక్తమ్ ఆత్మజం దాతుమ్ అర్హసి
దశ
రాత్రం హి యజ్ఞ స్య రామం రాజీవ లోచనమ్
17
న
అత్యేతి కాలో యజ్ఞ స్య యథా అయం మమ రాఘవ
త
థా కురుష్వ భద్రం తే మా చ శోకే మనః కృథాః
18
ఇ
త్యేవమ్ ఉక్త్వా ధర్మాత్మా ధర్మా౭ర్థ
స
హితం వచః
వి
రరామ మహాతేజా విశ్వామిత్రో మహామునిః
19
స
త న్నిశమ్య రాజేంద్రో విశ్వామిత్ర వచ శ్శుభం
శో
కమ౭భ్యగమ త్తీవ్రం వ్యషీదత భయా౭న్వితః
20
ఇ
తి హృదయ మనో విదారణం

ము
ని వచనం తత్ అతీవ శుశ్రువాన్
న
రపతి
: అ
గమత్ భయం మహత్

వ
్యథిత మనాః ప్రచచాల చ ఆసనాత్
21
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకోనవి౦శ స్సర్గః
విం
శ స్సర్గః
త
చ్ఛ్రుత్వా రాజ శార్దూలో విశ్వామిత్ర స్య
భా
షితమ్
ము
హూర్తమ్ ఇవ నిఃస్సంజ్ఞః సంజ్ఞావాన్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
1
ఊ
న షోడశ వర్షో మే రామో రాజీవ లోచనః
న
యుద్ధ యోగ్యతామ్ అస్య పశ్యామి సహ
రా
క్షసైః
2
ఇయ
మ్ అక్షౌహిణీ పూర్ణా యస్యా౭హం పతిరీశ్వరః
అ
నయా సంవృతో గత్వా యోద్ధా౭హం తై ర్నిశాచరైః
3
ఇ
మే శూరా శ్చ విక్రాన్తా భృత్యా మే
ऽస
్త్ర
వి
శారదాః
యో
గ్యా రక్షోగణై ర్యోద్ధుం న రామం నేతుమ్
అ
ర్హసి
4
అహ
మ్ ఏవ ధను ష్పాణి ర్గోప్తా సమర మూర్ధని
యా
వత్ ప్రాణాన్ ధరిష్యామి తావత్ యోత్స్యే
ని
శాచరైః
5
ని
ర్విఘ్నా వ్రత చర్యా సా భవిష్యతి సురక్షితా

P a g e | 61
అ
హం తత్ర ఆగమిష్యామి న రామ౦ నేతుమ్ అర్హసి
6
బా
లో హి అకృత విద్య శ్చ న చ వేత్తి బలా బలమ్
న
చ అస్త్ర బల సంయుక్తో న చ యుద్ధ విశారదః
7
న
చ అసౌ రక్షసాం యోగ్యః కూట యుద్ధా హి తే
ధ్
రువమ్
వి
ప్రయుక్తో హి రామేణ ముహూర్తమ్ అపి న ఉత్సహే
జీ
వితుం ముని శార్దూల న రామం నేతుమ్ అర్హసి
8
య
ది వా రాఘవం బ్రహ్మన్ నేతుమ్ ఇచ్ఛసి సువ్రత
చ
తురఙ్గ సమాయుక్తం మయా చ సహితం నయ
9
షష్
టి ర్వర్ష సహస్రాణి జాత స్య మమ కౌశిక
క
్రుచ్ఛ్రేణ ఉత్పాదిత శ్చ అయం న రామం నేతుమ్

అ
ర్హసి
10
చ
తుర్ణామ్ ఆత్మజానాం హి ప్రీతిః పరమికా మమ
జ
్యేష్ఠం ధర్మ ప్రధానం చ న రామం నేతుమ్ అర్హసి
11
కిం
వీర్యా రాక్షసా స్తే చ కస్య పుత్రా శ్చ కే చ
తే
క
థం ప్రమాణాః కే చ ఏతాన్ రక్షన్తి ముని పుంగవ
12
క
థం చ ప్రతి కర్తవ్యం తేషాం రామేణ రక్షసామ్
మా
మకై
: వా
బలై
: బ్
రహ్మన్ మయా వా కూట
యో
ధినామ్
13
స
ర్వం మే శంస భగవన్ కథం తేషాం మయా రణే
స
్థాతవ్యం దుష్ట భావానాం వీర్యోత్సిక్తా హి
రా
క్షసాః
14
త
స్య త ద్వచనం శ్రుత్వా విశ్వామిత్రో
ऽభ్య
భాషత
పౌ
లస్త్య వంశ ప్రభవో రావణో నామ రాక్షసః
15
స
బ్రహ్మణా దత్త వర
: త
్రైలోక్యం బాధతే భృశమ్
మ
హా బలో మహా వీర్యో రాక్షసై
: బ
హుభి
: వృ
తః
16
శ్
రూయతే హి మహా వీర్యో రావణో రాక్షసా౭ధిపః
సా
క్షాత్ వైశ్రవణ భ్రాతా పుత్రో విశ్రవసో మునేః
17
య
దా స్వయం న యజ్ఞ స్య విఘ్న కర్తా మహాబలః
తే
న సంచోదితౌ తౌ తు రాక్షసౌ సుమహా బలౌ
18
మా
రీచ శ్చ సుబాహు శ్చ యజ్ఞ విఘ్నం కరిష్యతః
ఇ
త్యుక్తో మునినా తేన రాజోవాచ మునిం తదా
19
న
హి శక్తో
ऽస
్మి సంగ్రామే స్థాతుం తస్య
దు
రాత్మనః

P a g e | 62
స
త్వం ప్రసాదం ధర్మజ్ఞ కురుష్వ మమ పుత్రకే
20
మమ
చ ఏవా అల్ప భాగ్య స్య దైవతం హి భవాన్ గురు
:
దే
వ దానవ గన్ధర్వా యక్షాః పతగ పన్నగాః
21
న
శక్తా రావణం సోఢుం కిం పున
: మా
నవా యుధి
స
హి వీర్యవతాం వీర్యమ్ ఆదత్తే యుధి రాక్షసః
22
తే
న చా౭హం న శక్తో
ऽస
్మి సంయోద్ధుం తస్య వా
బ
లైః
స
బలో వా ముని శ్రేష్ఠ సహితో వా మమ ఆత్మజైః
23
క
థమ్ అపి అమర ప్రఖ్యం సంగ్రామాణామ్ అకోవిదమ్
బా
లం మే తనయం బ్రహ్మన్ నైవ దాస్యామి
పు
త్రకమ్
24
అ
థ కాలోపమౌ యుద్ధే సుతౌ సున్దోప సున్దయోః
య
జ్ఞ విఘ్న కరౌ తౌ తే నైవ దాస్యామి పుత్రకమ్
25
మా
రీచ శ్చ సుబాహు శ్చ వీర్యవన్తౌ సు శిక్షితౌ
త
యో
: అ
న్యతరేణ అహం యోద్ధాస్యాం ససుహృ ద్గణః
26
ఇ
తి నరపతి జల్పనాత్ ద్విజేంద్రం
;
కు
శిక సుతం సుమహాన్ వివేశ మన్యు
:
సు
హుత ఇవ మఖే అగ్ని
: ఆ
జ్య సిక్త
:
స
మభవ జ్జ్వలితో మహర్షి వహ్ని
:
27
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే వింశ స్సర్గః
ఏ
క వింశ స్సర్గః
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య స్నేహ పర్యాకులాక్షరమ్
స
మన్యుః కౌశికో వాక్యం ప్రత్యువాచ మహీపతిమ్
1
పూ
ర్వమ్ అర్థం ప్రతిశ్రుత్య ప్రతిజ్ఞాం
హా
తుమ్ ఇచ్ఛసి
రా
ఘవాణామ్ అయుక్తో
ऽయం
కులస్యా స్య
వి
పర్యయః
2
య
దిదం తే క్షమం రాజన్ గమిష్యామి యథా ఆగతమ్
మి
థ్యా ప్రతిజ్ఞః కాకుత్స్థ సుఖీ భవ స బాన్ధవః
3
త
స్య రోష పరీత స్య విశ్వామిత్ర స్య ధీమతః
చ
చాల వసుధా కృత్స్నా వివేశ చ భయం సురాన్
4
త
్రస్త రూపం తు విజ్ఞాయ జగత్ సర్వం మహాన్ ఋషిః
నృ
పతిం సువ్రతో ధీరో వసిష్ఠో వాక్యమ్ అబ్రవీత్

P a g e | 63
5
ఇ
క్ష్వాకూణాం కులే జాతః సాక్షాత్ ధర్మ ఇవా౭పరః
ధృ
తిమాన్ సువ్రతః శ్రీమాన్ న ధర్మం హాతుమ్
అ
ర్హసి
6
త
్రిషు లోకేషు విఖ్యాతో ధర్మాత్మా ఇతి రాఘవ
స
్వ ధర్మం ప్రతిపద్య స్వ న అధర్మం వోఢుమ్
అ
ర్హసి
7
సం
శ్రుత్య ఏవం కరిష్యామి ఇతి అకుర్వాణ స్య రాఘవ
ఇష్
టాపూర్త వధో భూయాత్ తస్మాత్ రామం
వి
సర్జయ
8
కృ
తా౭ స్త్రమ్ అకృతా౭స్త్రం వా న ఏనం
శ
క్ష్యన్తి రాక్షసాః
గు
ప్తం కుశిక పుత్రేణ జ్వలనేన అమృతం యథా
9
ఏష
విగ్రహవాన్ ధర్మ ఏష వీర్యవతాం వరః
ఏష
బుద్ధ్యా౭ధికో లోకే తపస శ్చ పరాయణమ్
10
ఏ
షో
ऽస
్త్రాన్ వివిధాన్ వేత్తి త్రైలోక్యే స
చ
రా౭చరే
నై
నమ్ అన్యః పుమాన్ వేత్తి న చ వేత్స్యన్తి
కే
చన
11
న
దేవా న ర్షయః కేచిన్ న అసురా న చ రాక్షసాః
గ
న్ధర్వ యక్ష ప్రవరాః స కిన్నర మహోరగాః
12
స
ర్వా౭స్త్రాణి భృశాశ్వ స్య పుత్రాః పరమ
ధా
ర్మికాః
కౌ
శికాయ పురా దత్తా యదా రాజ్యం ప్రశాసతి
13
తేऽపి
పుత్రాః భృశాశ్వ స్య ప్రజాపతి సుతా సుతాః
న
ఏక రూపా మహావీర్యా దీప్తిమన్తో జయావహాః
14
జ
యా చ సుప్రభా చైవ దక్ష కన్యే సుమధ్యమే
తే
సువాతే అస్త్ర శస్త్రాణి శతం పరమ భాస్వరమ్
15
ప
ఞ్చాశతం సుతాన్ లేభే జయా నామ పరాన్ పురా
వ
ధాయ అసుర సైన్యాన్ అప్రమేయాన్ కామ రూపిణః
16
సు
ప్రభా జనయత్ చ అపి పుత్రాన్ పఞ్చాశతం పునః
సం
హారాన్ నామ దుర్ధర్షాన్ దురాక్రమాన్ బలీయసః
17
తా
ని చ అస్త్రాణి వేత్తి ఏష యథావత్
కు
శికా౭౭త్మజః
అ
పూర్వాణాం చ జననే శక్తో భూయ శ్చ ధర్మవిత్
18

P a g e | 64
ఏ
వం వీర్యో మహాతేజా విశ్వామిత్రో మహా తపాః
న
రామ గమనే రాజన్ సంశయం కర్తుమ్ అర్హసి
19
తే
షాం నిగ్రహణే శక్త
: స
్వయ౦ చ కుశికా౭౭త్మజ
:
త
వ పుత్ర హితా౭ర్ధాయ త్వాం ఉపేత్య అభియాచతే
20
ఇ
తి ముని వచనాత్ ప్రసన్న చిత్తో
;
ర
ఘు వృషభ స్తు ముమోద భాస్వరాంగ
:
గ
మన మభి రురోచ రాఘవ స్య
;
ప్
రదిత యశా
: కు
శికా౭౭త్మజాయ బుద్ధ్యా
21
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏక వింశ స్సర్గః
ద్
వా వింశ స్సర్గః
త
థా వసిష్ఠే బ్రువతి రాజా దశరథః స్వయమ్
ప్
రహృష్ట వదనో రామమ్ ఆజుహావ స లక్ష్మణమ్
1
కృ
త స్వస్త్య౭యనం మాత్రా పిత్రా దశరథేన చ
పు
రోధసా వసిష్ఠేన మఙ్గళై
: అ
భిమన్త్రితమ్
2
స
పుత్రం మూర్ధ్ని ఉపాఘ్రాయ రాజా దశరథః
ప్
రియమ్
ద
దౌ కుశిక పుత్రాయ సుప్రీతే న అన్త రాత్మనా
3
త
తో వాయుః సుఖ స్పర్శో విరజస్కో వవౌ తదా
వి
శ్వామిత్ర గతం రామం దృష్ట్వా రాజీవ లోచనమ్
4
పు
ష్ప వృష్టి
: మహ
త్యా౭౭సీత్ దేవ దున్దుభి నిస్వనః
శఙ్ఖ
దున్దుభి నిర్ఘోషః ప్రయాతే తు మహాత్మని
5
వి
శ్వామిత్రో యయౌ అగ్రే తతో రామో మహాయశాః
కా
క పక్ష ధరో ధన్వీ తం చ సౌమిత్రి
: అ
న్వగాత్
6
క
లాపినౌ ధనుష్పాణీ శోభయానౌ దిశో దశ
వి
శ్వామిత్రం మహాత్మానం త్రి శీర్షా వివ పన్నగౌ
7
అ
నుజగ్మతు
: అ
క్షుద్రౌ పితామహమ్ ఇవ అశ్వినౌ

P a g e | 65
త
థా కుశిక పుత్రం తు ధనుష్పాణీ స్వ లంకృతౌ
8
బద్ధ
గోధాఙ్గులి త్రాణౌ ఖడ్గవన్తౌ మహా ద్యుతీ
కు
మారౌ చారు వపుషౌ భ్రాతరౌ రామ లక్ష్మణౌ
9
అ
నుయాతౌ శ్రియా దీప్తౌ శోభయేతామ్ అనిందితౌ
స
్థాణుం దేవమ్ ఇవాచిన్త్యం కుమారౌ ఇవ పావకీ
10
అధ్య౭
ర్ధ యోజనం గత్వా సరయ్వా దక్షిణే తటే
రా
మేతి మధురా వాణీం విశ్వామిత్రో
ऽభ్య
భాషత
11
గృ
హాణ వత్స సలిలం మా భూత్ కాల స్య పర్యయః
మ
న్త్రగ్రామం గృహాణ త్వం బలామ్ అతిబలాం తథా
12
న
శ్రమో న జ్వరో వా తే న రూప స్య విపర్యయః
న
చ సుప్తం ప్రమత్తం వా ధర్షయిష్యన్తి నైరృతాః
13
న
బాహ్వోః సదృశో వీర్యే పృథివ్యామ్ అస్తి కశ్చన
త
్రిషు లోకేషు వై రామ న భవేత్ సదృశ స్తవ
14
న
సౌభాగ్యే న దాక్షిణ్యే న జ్ఞానే బుద్ధి
ని
శ్చయే
న
ఉత్తరే ప్రతి వక్తవ్యే సమో లోకే తవా౭నఘ
15
ఏ
తత్ విద్యా ద్వయే లబ్ధే భవితా నాస్తి తే సమః
బ
లా చ అతిబలా చైవ సర్వ జ్ఞాన స్య మాతరౌ
16
క
్షుత్పిపాసే న తే రామ భవిష్యతే నరోత్తమ
బ
లామ్ అతిబలాం చైవ పఠతః పథి రాఘవ
వి
ద్యా ద్వయమ్ అధీయానే యశ శ్చా౭ప్యతులం భువి
17
పి
తామహ సుతే హి ఏతే విద్యే తేజః సమన్వితే
ప్
రదాతుం తవ కాకుత్స్థ సదృశ స్త్వం హి ధార్మిక
18
కా
మం బహు గుణాః సర్వే త్వయి ఏతే న అత్ర సంశయః
త
పసా సంభృతే చ ఏతే బహు రూపే భవిష్యతః
19
త
తో రామో జలం స్పృష్ట్వా ప్రహృష్ట వదనః శుచిః
ప్
రతిజగ్రాహ తే విద్యే మహర్షే
: భా
వితాత్మనః
20
వి
ద్యా సముదితో రామః శుశుభే భూరి విక్రమః
స
హస్ర రశ్మి
: భ
గవాన్ శరదీవ దివాకర
: 21
గు
రు కార్యాణి సర్వాణి నియుజ్య కుశికా౭౭త్మజే
ఊ
షు స్తాం రజనీం తత్ర సరయ్వాం సు సుఖం త్రయః
22
దశ
రధ సూను సత్తమాభ్యాం
;
తృ
ణ శయనే అనుచితే సహ ఉషితాభ్యాం

P a g e | 66
కు
శిక సుత వచో లాలితాభ్యాం
;
సు
ఖమివ సా విబభౌ విభావరీ చ
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వా వింశ స్సర్గః
త
్రయో వింశ స్సర్గః
ప్
రభాతాయాం తు శర్వర్యాం విశ్వామిత్రో
మ
హామునిః
అభ్య
భాషత కాకుత్స్థౌ శయానం పర్ణ సంస్తరే
1
కౌ
సల్యా సుప్రజా రామ పూర్వా సంధ్యా ప్రవర్తతే
ఉ
త్తిష్ఠ నర శార్దూల కర్తవ్యం దైవమ్ ఆహ్నికమ్
2
త
స్య ఋషే
: ప
రమ ఉదారం వచః శ్రుత్వా నృపాత్మజౌ
స
్నాత్వా కృతోదకౌ వీరౌ జేపతుః పరమం జపమ్
3
కృ
తాహ్నికౌ మహా వీర్యౌ విశ్వామిత్రం తపో ధనమ్
అ
భివాద్య అభిసంహృష్టౌ గమనాయ ఉపతస్థతుః
4
తౌ
ప్రయాతౌ మహా వీర్యౌ దివ్యాం త్రిపథగాం
న
దీమ్
ద
దృశాతే తత స్తత్ర సరయ్వాః సంగమే శుభే
5
త
త్ర ఆశ్రమ పదం పుణ్యమ్ ఋషీణామ్
ఉ
గ్ర
తే
జసామ్
బ
హు వర్ష సహస్రాణి తప్యతాం పరమం తపః
6
తం
దృష్ట్వా పరమ ప్రీతౌ రాఘవౌ పుణ్యమ్
ఆశ్
రమమ్
ఊ
చతు స్తం మహాత్మానం విశ్వామిత్రమ్ ఇదం వచః
7
క
స్య అయమ్ ఆశ్రమః పుణ్యః కో ను అస్మిన్ వసతే
పు
మాన్
భ
గవన్ శ్రోతుమ్ ఇచ్ఛావః పరం కౌతూహలం హి నౌ
8
త
యో స్త ద్వచనం శ్రుత్వా ప్రహస్య ముని పుంగవః
అబ్
రవీత్ శ్రూయతాం రామ యస్యా౭యం పూర్వ
ఆశ్
రమః
9
క
న్దర్పో మూర్తిమాన్ ఆసీత్ కామ ఇత్యుచ్యతే
బు
ధైః
త
పస్యన్తమ్ ఇహ స్థాణుం నియమేన సమాహితమ్
10
కృ
త ఉద్వాహం తు దేవేశం గచ్ఛన్తం స మరు ద్గణమ్
ధ
ర్షయా మాస దుర్మేధా హుంకృత శ్చ మహాత్మనా

P a g e | 67
11
ద
గ్ధ స్య తస్య రౌద్రేణ చక్షుషా రఘు నన్దన
వ
్యశీర్యన్త శరీరాత్ స్వాత్ సర్వ గాత్రాణి
దు
ర్మతేః
12
త
స్య గాత్రం హతం తత్ర నిర్దగ్ధస్య మహాత్మనా
అ శ
రీరః కృతః కామః క్రోధాత్ దేవేశ్వరేణ హి
13
అ
నఙ్గ ఇతి విఖ్యాత స్తదా ప్రభృతి రాఘవ
స
చ అఙ్గ విషయః శ్రీమాన్ యత్రా౭ఙ్గం స ముమోచ హ
14
త
స్యా౭యమ్ ఆశ్రమః పుణ్య స్త స్యేమే మునయః
పు
రా
శి
ష్యా ధర్మపరా నిత్యం తేషాం పాపం న విద్యతే
15
ఇ
హా౭ద్య రజనీం రామ వసేమ శుభ దర్శన
పు
ణ్యయోః సరితో
: మధ్
యే శ్వ
: త
రిష్యామహే
వ
యమ్
16
అ
భిగచ్ఛామహే సర్వే శుచయ
: పు
ణ్య మా౭౭శ్రమం
స
్నాతా శ్చ కృత జప్యా శ్చ హుత హవ్యా నరోత్తమ
17
తే
షాం సంవదతాం తత్ర తపో దీర్ఘేణ చక్షుషా
వి
జ్ఞాయ పరమ ప్రీతా మునయో హర్షమ్ ఆగమన్
18
అ
ర్ఘ్యం పాద్యం తథా౭౭తిథ్యం నివేద్య
కు
శికా౭౭త్మజే
రా
మ లక్ష్మణయోః పశ్చాత్ అకుర్వన్ అతిథి
క
్రియామ్
19
స
త్కారం సమ౭ను ప్రాప్య కథాభి
: అ
భిరఞ్జయన్
య
ధా౭ర్హ మజపన్ సంధ్యామ్ ఋషయ స్తే సమాహితా
:
20
త
త్ర వాసిభి
: ఆ
నీతా మునిభి
: సు
వ్రతై
: స
హ
న
్యవసన్ సుసుఖం తత్ర కామా౭౭శ్రమ పదే తదా
21
క
దాభి రభి రామాభి రభి రామౌ నృపాత్మజౌ
ర
మయా మాస ధర్మాత్మా కౌశికో ముని పున్గవః
22
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రయో వింశ స్సర్గః
చ
తుర్ వింశ స్సర్గః
త
తః ప్రభాతే విమలే కృత ఆహ్నికమ్ అరిందమౌ
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య నద్యా
: తీ
రమ్ ఉపాగతౌ
1
తే
చ సర్వే మహాత్మానో మునయః సంశిత వ్రతాః
ఉప
స్థాప్య శుభాం నావం విశ్వామిత్రమ్

P a g e | 68
అ
థా౭బ్రువన్
2
ఆ
రోహతు భవాన్ నావం రాజ పుత్ర పురస్కృతః
అ
రిష్టం గచ్ఛ పన్థానం మా భూత్ కాల విపర్యయః
3
వి
శ్వామిత్ర స్తథే త్యు క్త్వా తాన్ ఋషీన్
అ
భిపూజ్య చ
త
తార సహిత స్తాభ్యాం సరితం సాగరం గమామ్
4
త
త
: శు
శ్రావ వై శబ్దం అతి సంరంభ వర్ధితం
మధ్య
మ్ ఆగమ్య తోయ స్య సహ రామ
: క
నీయసా
5
అ
థ రామః సరి న్మధ్యే పప్రచ్ఛ ముని పుఙ్గవమ్
వా
రిణో భిద్యమాన స్య కిమ్ అయం తుములో ధ్వనిః
6
రా
ఘవ స్య వచః శ్రుత్వా కౌతూహల సమన్వితమ్
క
థయా మాస ధర్మాత్మా తస్య శబ్ద స్య నిశ్చయమ్
7
కై
లాస పర్వతే రామ మనసా నిర్మితం సరః
బ్
రహ్మణా నర శార్దూల తేన ఇదం మానసం సరః
8
త
స్మాత్ సుస్రావ సరసః సా అయోధ్యామ్ ఉప గూహతే
స
రః ప్రవృత్తా సరయూః పుణ్యా బ్రహ్మ సర
శ్
చ్యుతా
9
త
స్యా౭యమ్ అతులః శబ్దో జాహ్నవీమ్ అభివర్తతే
వా
రి సంక్షోభజో రామ ప్రణామం నియతః కురు
10
తా
భ్యాం తు తౌ వుభౌ కృత్వా ప్రణామమ్ అతి
ధా
ర్మికౌ
తీ
రం దక్షిణమ్ ఆసాద్య జగ్మతు
: ల
ఘు విక్రమౌ
11
స
వనం ఘోర సంకాశం దృష్ట్వా నృపవరా౭౭త్మజః
అ
విప్రహతమ్ ఐక్ష్వాకః పప్రచ్ఛ ముని పుంగవమ్
12
అ
హో వనమ్ ఇదం దుర్గం ఝిల్లికా గణ నాదితమ్
భై
రవైః శ్వాపదైః కీర్ణం శకున్తై
: దా
రుణా రవైః
13
నా
నా ప్రకారైః శకునై
: వా
శ్యద్భి
: భై
రవ స్వనైః
సిం
హ వ్యాఘ్ర వరాహై శ్చ వారణై శ్చా౭పి
శో
భితమ్
14
ధ
వ అశ్వకర్ణ కకుభై
: బి
ల్వ తిన్దుక పాటలైః
సం
కీర్ణం బదరీభి శ్చ కిం ను ఏతత్ దారుణం వనమ్
15
త
మ్ ఉవాచ మహా తేజా విశ్వామిత్రో మహామునిః
శ్
రూయతాం వత్స కాకుత్స్థ యస్య ఏతత్ దారుణం
వ
నమ్
16

P a g e | 69
ఏ
తౌ జనపదౌ స్ఫీతౌ పూర్వమ్ ఆస్తాం నరోత్తమ
మల
దా శ్చ కరూషా శ్చ దేవ నిర్మాణ నిర్మితౌ
17
పు
రా వృత్ర వధే రామ మలేన సమ౭భిప్లుతమ్
క
్షుధా చైవ సహస్రాక్షం బ్రహ్మ హత్యా సమా
వి
శత్
18
త
మ్ ఇన్ద్రం స్నాపయన్ దేవా ఋషయ శ్చ తపో ధనాః
క
లశైః స్నాపయా మాసు
: మ
లం చా౭స్య ప్రమోచయన్
19
ఇహ
భూమ్యాం మలం దత్త్వా దత్త్వా కరూశమ్ ఏవ చ
శ
రీరజం మహేన్ద్ర స్య తతో హర్షం ప్రపేదిరే
20
ని
ర్మలో నిష్కరూశ శ్చ శుచి
: ఇ
న్ద్రో యదా భవత్
ద
దౌ దేశ స్య సుప్రీతో వరం ప్రభు
: అ
నుత్తమమ్
21
ఇ
మౌ జనపదౌ స్ఫీతౌ ఖ్యాతిం లోకే గమిష్యతః
మల
దా శ్చ కరూశా శ్చ మమా౭ఙ్గ మల ధారిణౌ
22
సా
ధు సాధ్వితి తం దేవాః పాకశాసనమ్ అబ్రువన్
దే
శ స్య పూజాం తాం దృష్ట్వా కృతాం శక్రేణ ధీమతా
23
ఏ
తౌ జనపదౌ స్ఫీతౌ దీర్ఘ కాలమ్ అరిందమ
మల
దా శ్చ కరూశా శ్చ ముదితౌ ధన ధాన్యతః
24
క
స్యచి త్వ౭థ కాల స్య యక్షీ వై కామ రూపిణీ
బ
లం నాగ సహస్ర స్య ధారయన్తీ తదా హ్యభూత్
25
తా
టకా నామ భద్రం తే భార్యా సున్ద స్య ధీమతః
మా
రీచో రాక్షసః పుత్రో యస్యాః శక్ర పరాక్రమః
26
వృ
త్త బాహు ర్మహా వీర్యో విపులా౭౭స్య తను
:
మ
హాన్
రా
క్షసో భైరవా౭౭కారో నిత్యం త్రాసయతే ప్రజాః
27
ఇ
మౌ జనపదౌ నిత్యం వినాశయతి రాఘవ
మల
దాం శ్చ కరూశా౦ శ్చ తాటకా దుష్ట చారిణీ
28
సే
యం పన్థానమ్ ఆవృత్య వసతి అర్ధ యోజనే
అ
త ఏవ చ గన్తవ్యం తాటకాయా వనం యతః
29
స
్వ బాహు బలమ్ ఆశ్రిత్య జహి ఇమాం దుష్ట
చా
రిణీమ్
మ
న్నియోగాత్ ఇమం దేశం కురు నిష్కణ్టకం పునః
30
న
హి కశ్చిత్ ఇమం దేశం శక్తో హి ఆగన్తుమ్ ఈదృశమ్
య
క్షిణ్యా ఘోరయా రామ ఉత్సాదితమ్ అసహ్యయా

P a g e | 70
31
ఏ
తత్ తే సర్వమ్ ఆఖ్యాతం యథా ఏతత్ దారుణం
వ
నమ్
య
క్ష్యా చ ఉత్సాదితం సర్వమ్ అద్యా౭పి న
ని
వర్తతే
32
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతుర్వింశ స్సర్గః
పం
చ వి౦శ స్సర్గః
అ
థ తస్య అప్రమేయ స్య మునే
: వ
చనమ్ ఉత్తమమ్
శ్
రుత్వా పురుష శార్దూలః ప్రత్యువాచ శుభాం గిరమ్
1
అల్ప
వీర్యా యదా యక్షాః శ్రూయన్తే ముని పుంగవ
క
థం నాగ సహస్ర స్య ధారయతి అబలా బలమ్
2
వి
శ్వామిత్రో
ऽబ్
రవీత్ వాక్యం శృణు యేన
బ
లోత్తరా
వ
ర దాన కృతం వీర్యం ధారయతి అబలా బలమ్
3
పూ
ర్వమ్ ఆసీన్ మహా యక్షః సుకేతు
: నా
మ వీర్యవాన్
అ
నపత్యః శుభా౭౭చారః స చ తేపే మహత్ తపః
4
పి
తామహ స్తు సుప్రీత స్తస్య యక్ష పతే స్తదా
క
న్యా రత్నం దదౌ రామ తాటకాం నామ నామతః
5
ద
దౌ నాగ సహస్ర స్య బలం చా౭స్యాః పితామహః
న
తు ఏవ పుత్రం యక్షాయ దదౌ బ్రహ్మా మహాయశాః
6
తాం
తు జాతాం వివర్ధన్తీం రూప యౌవన శాలినీమ్
ఝ
ర్ఝ పుత్రాయ సున్దాయ దదౌ భార్యాం
యశ
స్వినీమ్
7
క
స్యచిత్ తు అధ కాలస్య యక్షీ పుత్రం అజాయత
మా
రీచం నామ దుర్ధర్షం యః శాపాత్ రాక్షసో అభవత్
8
సు
న్దే తు నిహతే రామ సా అగస్త్యమ్ ఋషి
స
త్తమమ్
తా
టకా సహ పుత్రేణ ప్రధర్షయితుమ్ ఇచ్ఛతి
9
భ
క్షార్ధం జాత సంరంభా గర్జన్తీ సా అభ్యధావత
ఆప
తంతీం తు తాం దృష్ట్వా అగస్త్యో భగవాన్ ఋషి
:
10
రా
క్షసత్వం భజస్వేతి మారీచం వ్యాజహార సః
అ
గస్త్యః పరమ క్రుద్ధ
: తా
టకామ్ అపి శప్తవాన్
11
పు
రుషాదీ మహా యక్షీ విరూపా వికృత ఆననా
ఇ
దం రూపమ్ విహాయ అధ దారుణం రూపమ్ అస్తు తే
12
సై
షా శాప కృతాం అమర్షా తాటకా క్రోధ మూర్ఛితా
దే
శమ్ ఉత్సాదయతి ఏనమ్ అగస్త్య చరితం శుభమ్
13

P a g e | 71
ఏ
నాం రాఘవ దుర్వృత్తాం యక్షీం పరమ దారుణామ్
గో
బ్రాహ్మణ హితార్థాయ జహి దుష్ట పరాక్రమామ్
14
న
హి ఏనాం శాప సంసృష్టాం కశ్చిత్ ఉత్సహతే పుమాన్
ని
హన్తుం త్రిషు లోకేషు త్వామ్ ఋతే రఘు నన్దన
15
న
హి తే స్త్రీ వధ కృతే ఘృణా కార్యా నరోత్తమ
చా
తుర్వర్ణ్య హితార్థాయ కర్తవ్యం రాజ సూనునా
16
నృ
శంశం అనృశంసం వా ప్రజా రక్షణ కారణాత్
పా
తకం వా సదోషం వా కర్తవ్యం రక్షతా సదా
17
రా
జ్య భార నియుక్తానామ్ ఏష ధర్మః సనాతనః
అధ
ర్మ్యాం జహి కాకుత్స్థ ధర్మో హి అస్యాం న
వి
ద్యతే
18
శ్
రూయతే హి పురా శక్రో విరోచన సుతాం నృప
పృ
థివీం హన్తుమ్ ఇచ్ఛన్తీం మన్థరామ్
అభ్య
సూదయత్
19
వి
ష్ణునా చ పురా రామ భృగు పత్నీ దృఢ వ్రతా
అ
నిన్ద్రం లోకమ్ ఇచ్ఛన్తీ కావ్యమాతా నిషూదితా
20
ఏ
తై
: చ
అన్యై శ్చ బహుభీ రాజ పుత్రైః మహాత్మభిః
అధ
ర్మ సహితా నార్యో హతాః పురుష సత్తమైః
21
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ వి౦శ స్సర్గః
ష
డ్వి౦శ స్సర్గః
ము
నేర్ వచనమ్ అక్లీబం శ్రుత్వా నర వరా౭౭త్మజః
రా
ఘవః ప్రాఞ్జలి ర్భూత్వా ప్రత్యువాచ దృఢ వ్రతః
1
పి
తు ర్వచన నిర్దేశాత్ పితు ర్వచన గౌరవాత్
వ
చనం కౌశిక స్య ఇతి కర్తవ్యమ్ అవిశఙ్కయా
2
అ
నుశిష్టో
అ
స్మి అయోధ్యాయాం గురు మధ్యే
మ
హాత్మనా
పి
త్రా దశరథే న అహం న అవజ్ఞేయం చ తత్ వచః
3
సోऽహం
పితు ర్వచః శ్రుత్వా శాసనాత్ బ్రహ్మ వాదినః
క
రిష్యామి న సందేహ
: తా
టకా వధమ్ ఉత్తమమ్
4
గో
బ్రాహ్మణ హితార్థాయ దేశ స్య అస్య సుఖాయ
చ
త
వ చైవ అప్రమేయ స్య వచనం కర్తుమ్ ఉద్యతః
5
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా ధనుర్మధ్యే బద్ధ్వా ముష్టిమ్

P a g e | 72
అ
రిందమః
జ
్యా శబ్దమ్ అకరోత్ తీవ్రం దిశః శబ్దేన పూరయన్
6
తే
న శబ్దేన విత్రస్తా
: తా
టకా వన వాసినః
తా
టకా చ సు సంక్రుద్ధా తేన శబ్దేన మోహితా
7
తం
శబ్దమ్ అభినిధ్యాయ రాక్షసీ క్రోధ మూర్ఛితా
శ్
రుత్వా చ అభ్యద్రవత్ వేగాత్ యతః శబ్దో
వి
నిస్సృతః
8
తాం
దృష్ట్వా రాఘవః క్రుద్ధాం వికృతాం వికృత
ఆ
ననామ్
ప్
రమాణే న అతి వృద్ధాం చ లక్ష్మణం సో
ऽభ్య
భాషత
9
పశ్య ల
క్ష్మణ యక్షిణ్యా భైరవం దారుణం వపుః
భి
ద్యేరన్ దర్శనాత్ అస్యా భీరుణాం హృదయాని చ
10
ఏ
నాం పశ్య దురాధర్షాం మాయా బల సమన్వితామ్
వి
నివృత్తాం కరోమి అద్య హృత కర్ణా౭గ్ర నాసికామ్
11
న
హి ఏనామ్ ఉత్సహే హన్తుం స్త్రీ స్వభావేన
ర
క్షితామ్
వీ
ర్యం చ అస్యా గతిం చా౭పి హనిష్యా మీతి మే మతిః
12
ఏ
వం బ్రువాణే రామే తు తాటకా క్రోధ మూర్ఛితా
ఉద్యమ్య
బాహూ గర్జన్తీ రామమ్ ఏవ అభ్య ధావత
13
వి
శ్వామిత్ర స్తు బ్రహ్మర్షి
: హుం
కారేణ
అ
భిభర్త్స్య తాం
స
్వస్తి రాఘవయో
: అ
స్తు జయం చైవా౭భ్యభాషత
14
ఉద్
ధున్వానా రజో ఘోరం తాటకా రాఘవౌ ఉభౌ
ర
జో మేఘేన మహతా ముహూర్తం సా వ్యమోహయత్
15
త
తో మాయా౦ సమాస్థాయ శిలా వర్షేణ రాఘవౌ
అ
వాకిరత్ సుమహతా తత
: చు
క్రోధ రాఘవ
: 16
శి
లా వర్షం మహత్ తస్యా శర వర్షేణ రాఘవ
:
ప్
రతిహత్యోప ధావంత్యా
: క
రౌ చిచ్ఛేద పత్రిభి
:
17
త
త శ్ఛిన్న భుజా౦ శ్రాంతాం అభ్యాశే పరిగర్జతీం
సౌ
మిత్రి
: అ
కరోత్ క్రోధాత్ హృత కర్ణా౭గ్ర
నా
సికాం
18
కా
మరూప ధరా సద్య
: కృ
త్వా రూపాణి అనేకశః
అం
తర్ధానం గతా యక్షీ మొహయంతి స్వ మాయయా

P a g e | 73
అశ్మ
వర్షం విమున్చంతీ భైరవం విచచార సా
19
త
త
: తౌ
అశ్మ వర్హేణ కీర్యమాణౌ సమంతత
:
దృ
ష్ట్వా గాధి సుత
: శ్
రీమాన్ ఇదం వచన మ౭బ్రవీత్
20
అ
లం తే ఘృణయా రామ పాపా ఏషా దుష్ట చారిణీ
య
జ్ఞ విఘ్న కరీ యక్షీ పురా వర్ధతి మాయయా
21
వ
ధ్యతాం తావత్ ఏవ ఏషా పురా సంధ్యా ప్రవర్తతే
ర
క్షాంసి సంధ్యా కాలేషు దుర్దర్షాణి భవంతి వై
22
ఇ
తి ఉక్త స్తు తదా యక్షీమ్ అశ్మ వృష్ట్యా
అ
భివర్షతీం
ద
ర్శయన్ శబ్ద వేధిత్వం తాం రురోధ స సాయకై
:
23
సా
రుద్ధా శర జాలేన మాయా బల సమన్వితా
అ
భిదుద్రావ కాకుత్స్థం లక్ష్మణం చ వినేదుషీ
24
తా
మ్ ఆపతన్తీం వేగేన విక్రాన్తామ్ అశనీమ్ ఇవ
శ
రేణ ఉరసి వివ్యాధ సా పపాత మమార చ
25
తాం
హతాం భీమ సంకాశాం దృష్ట్వా సుర పతి స్తదా
సా
ధు సాధ్వితి కాకుత్స్థం సురా శ్చ సమపూజయన్
26
ఉ
వాచ పరమ ప్రీతః సహస్రాక్షః పురందరః
సు
రా శ్చ సర్వే సంహృష్టా విశ్వామిత్రమ్
అ
థా౭బ్రువన్
27
ము
నే కౌశికే భద్రం తే సహ ఇన్ద్రాః సర్వే మరు
ద్
గణాః
తో
షితాః కర్మణా అనేన స్నేహం దర్శయ రాఘవే
28
ప్
రజాపతే
: భృ
శాశ్వస్య పుత్రాన్ సత్య
ప
రాక్రమాన్
త
పో బల భృతాన్ బ్రహ్మన్ రాఘవాయ నివేదయ
29
పా
త్ర భూత శ్చ తే బ్రహ్మన్ తవ అనుగమనే ధృతః
క
ర్తవ్యం చ మహత్ కర్మ సురాణాం రాజ సూనునా
30
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా సురాః సర్వే హృష్టా జగ్ము
:
య
థా౭౭గతమ్
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య తతః సంధ్యా ప్రవర్తతే
31
త
తో ముని వరః ప్రీత
: తా
టకా వధ తోషితః
మూ
ర్ధ్ని రామమ్ ఉపాఘ్రాయ ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్
32

P a g e | 74
ఇహ అద్య
రజనీం రామ వసేమ శుభ దర్శన
శ్
వః ప్రభాతే గమిష్యామ
: త
త్ ఆశ్రమ పదం మమ
33
వి
శ్వామిత్ర వచ
: శ్శ
త్వా హృష్టో దశరధా౭౭త్మజః
ఉ
వాస రాజనీం తత్ర తాటకాయా వనే సుఖం
34
ము
క్త శాపం వనం తత్ చ తస్మిన్ ఏవ తత్ అహని
ర
మణీయ౦ విబభ్రాజ యధా చైత్ర రధం వనం
35
ని
హత్య తాం యక్ష సుతాం స రామ
:
ప్
రశశ్యమాన
: సు
ర సిద్ధ సంఘై
:
ఉ
వాస తస్మిన్ మునినా సహ ఏవ
ప్
రభాత వేళా౦ ప్రతిబోధ్యమాన
:
36
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షడ్వి౦శ స్సర్గః
స
ప్త వి౦శ స్సర్గః
అ
థ తాం రజనీమ్ ఉష్య విశ్వామిత్రో మహాయశాః
ప్
రహస్య రాఘవం వాక్యమ్ ఉవాచ మధురా౭క్షరమ్
1
ప
రితుష్టో
ऽస
్మి భద్రం తే రాజ పుత్ర మహాయశః
ప్
రీత్యా పరమయా యుక్తో దదామ్య౭స్త్రాణి
స
ర్వశః
2
దే
వా౭౭సుర గణాన్ వా౭పి సగన్ధ ర్వోరగాన్ అపి
యై: అ
మిత్రాన్ ప్రసహ్యా౭౭జౌ వశీ కృత్య
జ
యిష్యసి
3
తా
ని దివ్యాని భద్రం తే దదామ్య౭స్త్రాణి
స
ర్వశః
ద
ణ్డ చక్రం మహ ద్దివ్యం తవ దాస్యామి రాఘవ
4
ధ
ర్మచక్రం తతో వీర కాల చక్రం తథైవ చ
వి
ష్ణు చక్రం తథా అత్యుగ్రమ్ ఐన్ద్రం చక్రం
త
థైవ చ
5
వ
జ్రమ్ అస్త్రం నర శ్రేష్ఠ శైవం శూల వరం తథా
అ
స్త్రం బ్రహ్మశిర శ్చైవ ఐషీకమ్ అపి రాఘవ
ద
దామి తే మహా బాహో బ్రాహ్మమ్ అస్త్రమ్
అ
నుత్తమమ్
6
గ
దే ద్వే చైవ కాకుత్స్థ మోదకీ శిఖరీ ఉభే
ప్
రదీప్తే నర శార్దూల ప్రయచ్ఛామి నృపా౭౭త్మజ
7
ధ
ర్మ పాశమ్ అహం రామ కాల పాశం తథైవ చ
పా
శమ్ వారుణం అస్త్రం చ దదామి అహమ్ అనుత్తమమ్
8

P a g e | 75
అశ
నీ ద్వే ప్రయచ్ఛామి శుష్కార్ద్రే రఘు నన్దన
ద
దామి చ అస్త్రం పైనాకమ్ అస్త్రం నారాయణం తథా
9
ఆ
గ్నేయమ్ అస్త్ర దయితం శిఖరం నామ నామతః
వా
యవ్యం ప్రథమం నామ దదామి తవ రాఘవ
10
అ
స్త్రం హయ శిరో నామ క్రౌఞ్చమ్ అస్త్రం తథైవ
చ
శ
క్తి ద్వయం చ కాకుత్స్థ దదామి తవ చా౭నఘ
11
క
ఙ్కాలం ముసలం ఘోరం కాపాలమ్ అథ కఙ్కణమ్
వ
ధా౭ర్ధం రాక్షసా యాని దదామి ఏతాని సర్వశః
12
వై
ద్యాధరం మహా౭స్త్రం చ నన్దనం నామ నామతః
అ
సి రత్నం మహా బాహో దదామి నృవరాత్మజ
13
గా
న్ధర్వమ్ అస్త్రం దయితం మానవం నామ నామతః
ప్
రస్వాపన ప్రశమనే దద్మి సౌరం చ రాఘవ
14
ద
ర్పణం శోషణం చైవ సంతాపన విలాపనే
మద
నం చైవ దుర్ధర్షం కన్దర్ప దయితం తథా
15
పై
శాచమ్ అస్త్రం దయితం మోహనం నామ నామతః
ప్
రతీచ్ఛ నర శార్దూల రాజ పుత్ర మహాయశః
16
తా
మసం నర శార్దూల సౌమనం చ మహా బల
సం
వర్తం చైవ దుర్ధర్షం మౌసలం చ నృపాత్మజ
17
స
త్యమ్ అస్త్రం మహా బాహో తథా మాయాధరం పరమ్
ఘో
రం తేజః ప్రభం నామ పర తేజో
ऽప
కర్షణమ్
18
సౌ
మ్యా౭స్త్రం శిశిరం నామ త్వష్టు ర౭స్త్రం
సు
దామనమ్
దా
రుణం చ భగస్యా౭పి శీతేషుమ్ అథ మానవమ్
19
ఏ
తాన్ నామ మహా బాహో కామ రూపాన్ మహా బలాన్
గృ
హాణ పరమోదారాన్ క్షిప్రమ్ ఏవ నృపాత్మజ
20
స
్థిత స్తు ప్రాఙ్ముఖో భూత్వా శుచి ర్ముని వర
స
్తదా
ద
దౌ రామాయ సుప్రీతో మన్త్ర గ్రామమ్
అ
నుత్తమమ్
21
స
ర్వ సంగ్రహణం యేషాం దైవతైర౭పి దుర్లభం
తా
న్య౭స్త్రాణి తదా విప్రో రాఘవాయ
న
్యవేదయత్
22
జ
పతస్తు మునే స్తస్య విశ్వామిత్ర స్య ధీమతః
ఉప
తస్థు
: మ
హా౭ర్హాణి సర్వాణ్య౭స్త్రాణి
రా
ఘవమ్
23
ఊ
చు శ్చ ముదితా రామం సర్వే ప్రాఞ్జలయ స్తదా

P a g e | 76
ఇ
మే స్మ పరమోదారాః కింకరా స్తవ రాఘవ
24
ప్
రతిగృహ్య చ కాకుత్స్థః సమాలభ్య చ పాణినా
మ
నసా మే భవిష్యధ్వమ్ ఇతి తాని అభ్యచోదయత్
25
త
తః ప్రీత మనా రామో విశ్వామిత్రం మహా మునిమ్
అ
భివాద్య మహాతేజా గమనా య ఉపచక్రమే
26
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్త వి౦శ స్సర్గః
అష్
టా వి౦శ స్సర్గః
ప్
రతిగృహ్య తతో
ऽస
్త్రాణి ప్రహృష్ట వదనః శుచిః
గ
చ్ఛన్ ఏవ చ కాకుత్స్థో విశ్వామిత్రమ్
అ
థా౭బ్రవీత్
1
గృ
హీతా౭స్త్రో
ऽస
్మి భగవన్ దురాధర్షః సురైర౭పి
అ
స్త్రాణాం తు అహమ్ ఇచ్ఛామి సంహారం ముని పుంగవ
2
ఏ
వం బ్రువతి కాకుత్స్థే విశ్వామిత్రో మహామునిః
సం
హారం వ్యాజహారా౭థ ధృతిమాన్ సువ్రతః శుచిః
3
స
త్యవన్తం సత్య కీర్తిం ధృష్టం రభసమ్ ఏవ చ
ప్
రతిహారతరం నామ పరా ఙ్ముఖమ్ అవా ఙ్ముఖమ్
4
ల
క్ష్యా అలక్ష్యా
: వి
షమౌ చైవ దృఢ నాభ సునాభకౌ
ద
శాక్ష శత వక్త్రౌ చ దశ శీర్ష శతోదరౌ
5
పద్మ
నాభ మహానాభౌ దున్దునాభ సునాభకౌ
జ
్యోతిషం కృశనం చైవ నైరాశ్య విమలా వుభౌ
6
యౌ
గన్ధర హరిద్రౌ చ దైత్య ప్రమథనౌ తథా
సా
ర్చిస్మాలీ ధృతిర్మాలీ వృత్తి మాన్ రుచిర స్తదా
7
పి
తృ సౌమనసం చైవ విధూత మకరా వుభౌ
క
రవీరకరం చైవ ధన ధాన్యౌ చ రాఘవ
8
కా
మ రూపం కామ రుచిం మోహమ్ ఆవరణం తథా
జృ
మ్భకం సర్వనాభం చ సన్తాన వరణౌ తథా
9
భృ
శాశ్వ తనయాన్ రామ భాస్వరాన్ కామ రూపిణః
ప్
రతీచ్ఛ మమ భద్రం తే పాత్ర భూతో
ऽసి
రాఘవ
10
బా
ఢ మిత్యేవ కాకుత్స్థ
: ప్
రహృష్టే న
అ
న్తరాత్మనా
ది
వ్య భాస్వర దేహా శ్చ మూర్తి మన్తః సుఖ ప్రదాః
11

P a g e | 77
కే
చిత్ అంగార సదృశా
: కే
చిత్ ధూమోపమ స్తదా
చం
ద్రా౭ర్క సదృశా
: కే
చిత్ ప్రహ్వ అంజలి పుటా
: త
దా
12
రా
మం ప్రాఞ్జలయో భూత్వా౭బ్రువన్ మధుర భాషిణః
ఇ
మే స్మ నర శార్దూల శాధి కిం కరవామ తే
13
మా
నసాః కార్య కాలేషు సాహాయ్యం మే కరిష్యథ
గ
మ్యతామ్ ఇతి తాన్ ఆహ యథేష్టం రఘు నన్దనః
14
అ
థ తే రామమ్ ఆమన్త్ర్య కృత్వా చా౭పి
ప్
రదక్షిణమ్
ఏ
వమ్ అస్తు ఇతి కాకుత్స్థమ్ ఉక్త్వా జగ్ము
ర
్యథా౭౭గతమ్
15
స
చ తాన్ రాఘవో జ్ఞాత్వా విశ్వామిత్రం
మ
హామునిమ్
గ
చ్ఛన్ ఏవ అథ మధురం శ్లక్ష్ణం వచనమ్ అబ్రవీత్
16
కిం
ఏతన్ మేఘ సంకాశం పర్వత స్య అవిదూరతః
వృ
క్ష షణ్డమ్ ఇతో భాతి పరం కౌతూహలం హి మే
17
ద
ర్శనీయం మృగ ఆకీర్ణం మనోహరమ్ అతీవ చ
నా
నా ప్రకారైః శకునై
: వ
ల్గు నాదై
: అ
లంకృతమ్
18
ని
స్సృతా స్మ ముని శ్రేష్ఠ కాన్తారాత్ రోమ
హ
ర్షణాత్
అ
నయా తు అవగచ్ఛామి దేశ స్య సుఖవత్తయా
19
స
ర్వం మే శంస భగవన్ కస్య ఆశ్రమపదం తు ఇదమ్
సం
ప్రాప్తా
: య
త్ర తే పాపా
: బ్
రహ్మఘ్నా
: దు
ష్ట
చా
రిణః
20
త
వ యజ్ఞ స్య విఘ్నాయ దురాత్మానో మహా మునే
భ
గవన్ తస్య కో దేశ
: సా
యత్ర తవ యాజ్ఞికీ
21
ర
క్షితవ్యా క్రియా బ్రహ్మన్ మయా వధ్యా
: చ

రా
క్షసా
:
ఏ
త త్సర్వం ముని శ్రేష్ఠ శ్రోతు మిచ్ఛామి అహం
ప్
రభో
22
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్టా వి౦శ స్సర్గః
ఏ
కోన త్రి ౦శ స్సర్గః
అ
థ తస్య అప్రమేయస్య తత్ వనం పరిపృచ్ఛతః
వి
శ్వామిత్రో మహాతేజా వ్యాఖ్యాతుమ్
ఉప
చక్రమే
1
ఇహ
రామ మహా బాహో విష్ణు
: దే
వవర ప్రభు
:
వ
ర్షాణి సుబహూని ఇహ తథా యుగ శాతాని చ
2

P a g e | 78
త
పశ్చరణ యోగా౭ర్ధం ఉవాస సుమహాతపా
:
ఏష
పూర్వ ఆశ్రమో రామ వామన స్య మహాత్మనః
3
సి
ద్ధా౭౭శ్రమ ఇతి ఖ్యాతః సిద్ధో హి అత్ర
మ
హాతపాః
ఏ
తస్మిన్ ఏవ కాలే తు రాజా వైరోచనిర్ బలిః
4
ని
ర్జిత్య దైవత గణాన్ స ఇంద్రాన్ స మరు ద్గణాన్
కా
రయా మాస తత్ రాజ్యం త్రిషు లోకేషు విశ్రుతః
5
య
జ్ఞం చకార సుమహాన్ అసురేన్ద్రో మహా బల
:
బ
లే స్తు యజమాన స్య దేవాః స అగ్ని పురోగమాః
స
మాగమ్య స్వయం చైవ విష్ణుమ్ ఊచు
: ఇ
హా౭౭శ్రమే
6
బ
లి
: వై
రోచని
: వి
ష్ణో యజతే యజ్ఞమ్ ఉత్తమమ్
అ
సమాప్తే క్రతౌ తస్మిన్ స్వ కార్యమ్
అ
భిపద్యతామ్
7
యే
చ ఏనమ్ అభివర్తన్తే యాచితార ఇత స్తతః
య
త్ చ యత్ర యథావత్ చ సర్వం తేభ్యః ప్రయచ్ఛతి
8
స
త్వం సుర హితార్థాయ మాయా యోగమ్ ఉపాశ్రితః
వా
మనత్వం గతో విష్ణో కురు కల్యాణమ్ ఉత్తమమ్
9
ఏ
తస్మిన్ అంతరే రామ కాశ్యపో అగ్ని సమ ప్రభ
:
అ
దిత్యా సహితో రామ దీప్యమాన ఇవ ఓజసా
10
దే
వీ సహాయో భగవాన్ దివ్యం వర్ష సహస్రకం
వ
్రతం సమాప్య వరదం తుష్టావ మధుసూదనం
11
త
పోమయ౦ తపోరాశిం తపోమూర్తిం తపాత్మకం
త
పసా త్వామ్ సుతప్తేన పశ్యామి పురుషోత్తమం
12
శ
రీరే తవ పశ్యామి జగత్ సర్వ మిద౦ ప్రభో
త
్వం అనాది
: అ
నిర్దేశ్య
: త
్వామ్ అహం శరణం గత
:
13
త
మ్ ఉవాచ హరి
: ప్
రీత
: కా
శ్యపం ధూత కల్మషం
వ
రం వరయ భద్రం తే వరా౭ర్హో౭సి మతం మమ
14
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య మరీచో కాశ్యపో౭బ్రవీత్
అ
దిత్యా దేవతానామ్ చ మమ చ ఏవ అనుయాచత
: 15
వ
ర వరద సుప్రీతో దాతు మ౭ర్హసి సువ్రత
పు
త్రత్వం గచ్ఛ భగవన్ అదిత్యా మమ చా౭నఘ
16
భ్
రాతా భవ యవీయాన్ త్వం శక్ర స్య అసుర సూదన
శో
కా౭౭ర్తానాం తు దేవానాం సాహాయ్యం కర్తు
మ
ర్హసి
17

P a g e | 79
అ
యం సిద్ధా౭౭శ్రమో నామ ప్రసాదాత్ తే
భ
విష్యతి
సి
ద్ధే కర్మణి దేవేశ ఉత్తిష్ఠ భగవన్ ఇతః
18
అ
థ విష్ణుర్ మహాతేజా అదిత్యాం సమజాయత
వా
మనం రూపమ్ ఆస్థాయ వైరోచనిమ్ ఉపాగమత్
19
త
్రీన్ పాదాన్ అథ భిక్షిత్వా ప్రతిగృహ్య చ మానద
:
ఆ
క్రమ్య లోకాన్ లోకా౭౭త్మా సర్వ భూత హితే రతః
20
మ
హేన్ద్రాయ పునః ప్రాదాత్ నియమ్య బలిమ్ ఓజసా
త
్రైలోక్యం స మహా తేజా శ్చక్రే శక్ర వశం పునః
21
తే
న ఏష పూర్వమ్ ఆక్రాన్త ఆశ్రమః శ్రమ నాశనః
మ
యా౭పి భక్త్యా తస్య ఏవ వామన స్య ఉపభుజ్యతే
22
ఏ
నమ్ ఆశ్రమమ్ ఆయాన్తి రాక్షసా విఘ్న కారిణః
అ
త్ర తే పురుష వ్యాఘ్ర హన్తవ్యా దుష్ట చారిణః
23
అద్య
గచ్ఛామహే రామ సిద్ధాశ్రమమ్ అనుత్తమమ్
త
త్ ఆశ్రమ పదం తాత తవా౭పి తత్ యథా మమ
24
ఇ
తి ఉక్త్వా పరమ ప్రీతో గృహ్య రామం సలక్ష్మణం
ప్
రవిశన్ ఆశ్రమ పదం వ్యరోచత మహా ముని
:
శ
శీవ గత నీహార
: పు
నర్వసు సమన్విత
: 25
తం
దృష్ట్వా మునయః సర్వే సిద్ధాశ్రమ నివాసినః
ఉ
త్పత్యోత్పత్య సహసా విశ్వామిత్రమ్
అ
పూజయన్
26
య
థా అర్హం చక్రిరే పూజాం విశ్వామిత్రాయ ధీమతే
త
థైవ రాజ పుత్రాభ్యామ్ అకుర్వన్ అతిథి
క
్రియామ్
27
ము
హూర్తమ్ అథ విశ్రాన్తౌ రాజ పుత్రౌ అరిందమౌ
ప్
రాఞ్జలీ ముని శార్దూలమ్ ఊచతూ రఘు నన్దనౌ
28
అద్య ఏ
వ దీక్షాం ప్రవిశ భద్రం తే ముని పుంగవ
సి
ద్ధాశ్రమో
ऽయం
సిద్ధః స్యాత్ సత్యమ్ అస్తు
వ
చ స్తవ
29
ఏ
వమ్ ఉక్తో మహాతేజా విశ్వామిత్రో మహామునిః
ప్
రవివేశ తదా దీక్షాం నియతో నియతేన్ద్రియః
30
కు
మారౌ అపి తాం రాత్రిమ్ ఉషిత్వా సుసమాహితౌ
ప్
రభాత కాలే చ ఉత్థాయ పూర్వం సంధ్యాం ఉపాస్య
చ

31
స
్పృష్టోదకౌ శుచీ జప్య౦ సమాప్య నియమేన చ

P a g e | 80
హు
త అగ్నిహోత్రమ్ ఆసీనం విశ్వామిత్రమ్
అ
వన్దతామ్
32
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకోన త్రి౦శ స్సర్గః
త
్రి౦శ స్సర్గః
అ
థ తౌ దేశకాలజ్ఞౌ రాజ పుత్రౌ అరిందమౌ
దే
శే కాలే చ వాక్యజ్ఞో అబ్రూతాం కౌశికం వచః
1
భ
గవన్ శ్రోతుమ్ ఇచ్ఛావో యస్మిన్ కాలే నిశాచరౌ
సం
రక్షణీయౌ తౌ బ్రహ్మన్ అతివర్తేత తత్
క
్షణమ్
2
ఏ
వం బ్రువాణౌ కాకుత్స్థౌ త్వరమాణౌ
యు
యుత్సయా
స
ర్వే తే మునయః ప్రీతాః ప్రశశంసు
: నృ
పాత్మజౌ
3
అద్య ప్
రభృతి షడ్రాత్రం రక్షతం రాఘవౌ యువామ్
దీ
క్షాం గతో హి ఏష మునిః మౌనిత్వం చ గమిష్యతి
4
తౌ
తు తద్వచనం శ్రుత్వా రాజ పుత్రౌ యశస్వినౌ
అ
నిద్రౌ షట్ అహో రాత్రం తపో వనమ్ అరక్షతామ్
5
ఉ
పాసాం చక్రతు
: వీ
రౌ మత్తౌ పరమ ధన్వినౌ
ర
రక్షతుర్ మునివరం విశ్వామిత్రమ్ అరిందమౌ
6
అ
థ కాలే గతే తస్మిన్ షష్ఠే
అహ
ని సమాగతే
సౌ
మిత్రమ్ అబ్రవీత్ రామో యత్తో భవ సమాహితః
7
రా
మ స్య ఏవం బ్రువాణ స్య త్వరిత స్య
యు
యుత్సయా
ప్
రజజ్వాల తతో వేదిః సోపాధ్యాయ పురోహితా
8
స
దర్భ చమస సృక్కా స సమిత్ కుసుమోచ్చయా
వి
శ్వామిత్రేణ సహితా వేది ర్జజ్వాల స ఋత్విజా
9
మ
న్త్రవత్ చ యథా న్యాయం యజ్ఞో
అ
సౌ
సం
ప్రవర్తతే
ఆ
కాశే చ మహాన్ శబ్దః ప్రాదుర్ ఆసీత్ భయానకః
10
ఆ
వార్య గగనం మేఘో యథా ప్రావృషి నిర్గతః
త
థా మాయాం వికుర్వాణౌ రాక్షసౌ అభ్యధావతామ్
11
మా
రీచ శ్చ సుబాహు శ్చ తయో
: అ
నుచరా స్తథా
ఆ
గమ్య భీమ సంకాశా రుధిర ఓఘాన్ అవాసృజన్
12
తాం
తేన రుదిర ఔఘేణ వేదిర్ జజ్జ్వాల మండితా

P a g e | 81
స
హసా అభిద్రుతో రామ
: తా
న్ అపశ్యత్ తతో దివి
13
తౌ
ఆపతన్తౌ సహసా దృష్ట్వా రాజీవ లోచనః
ల
క్ష్మణం తు అభి సంప్రేక్ష్య రామో వచనమ్
అబ్
రవీత్
14
పశ్య ల
క్ష్మణ దుర్వృత్తాన్ రాక్షసాన్ పిశిత
అశ
నాన్
మా
నవా౭స్త్ర సమాధూతాన్ అనిలేన యథా ఘనాన్
15
మా
నవం పరమోదారమ్ అస్త్రం పరమ భాస్వరమ్
చి
క్షేప పరమ క్రుద్ధో మారీచ ఉరసి రాఘవః
16
స
తేన పరమా౭స్త్రేణ మానవేన సమాహితః
సం
పూర్ణం యోజన శతం క్షిప్తః సాగర సంప్లవే
17
వి
చేతనం విఘూర్ణన్తం శీతేషు బల పీడితమ్
ని
రస్తం దృశ్య మారీచం రామో లక్ష్మణమ్
అబ్
రవీత్
18
పశ్య ల
క్ష్మణ శీతేషుం మానవం ధర్మ సంహితమ్
మో
హయిత్వా నయతి ఏనం న చ ప్రాణైర్ వియుజ్యత
19
ఇ
మాన్ అపి వధిష్యామి నిర్ఘృణాన్ దుష్ట చారిణః
రా
క్షసాన్ పాప కర్మస్థాన్ యజ్ఞ ఘ్నాన్ రుధిర
అశ
నాన్
20
స
౦గృహ్య అస్త్రమ్ తతో రామో దివ్యం ఆగ్నేయం
అద్
భుతం
సు
బాహు ఉరసి చిక్షేప స విద్ధః ప్రాపతత్ భువి
21
శే
షాన్ వాయవ్యమ్ ఆదాయ నిజఘాన మహాయశాః
రా
ఘవః పరమోదారో మునీనాం ముదమ్ ఆవహన్
22
స
హత్వా రాక్షసాన్ సర్వాన్ యజ్ఞ ఘ్నాన్ రఘు
న
న్దనః
ఋ
షిభిః పూజిత
: త
త్ర యథేన్ద్రో విజయే పురా
23
అ
థ యజ్ఞే సమాప్తే తు విశ్వామిత్రో మహామునిః
ని
ర్ ఈతికా దిశో దృష్ట్వా కాకుత్స్థమ్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
24
కృ
తా౭ర్థో
అ
స్మి మహాబాహో కృతం గురు వచ
: త
్వయా
సి
ద్ధా౭౭శ్రమమ్ ఇదం సత్యం కృతం రామ మహాయశః
స
హి రామం ప్రశస్య ఏవం తాభ్యాం సంధ్యాం
ఉ
పాగమత్
25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రి౦శ స్సర్గః

P a g e | 82
ఏ
క త్రి౦శ స్సర్గః
అ
థ తాం రజనీం తత్ర కృతార్థౌ రామ లక్ష్మణౌ
ఊష
తు
: ము
దితౌ వీరౌ ప్రహృష్టే న అన్తరాత్మనా
1
ప్
రభాతాయాం తు శర్వర్యాం కృత పౌర్వా౭హ్ణిక
క
్రియౌ
వి
శ్వామిత్రమ్ ఋషీం చ అన్యాన్ సహితౌ
అ
భిజగ్మతుః
2
అ
భివాద్య ముని శ్రేష్ఠం జ్వలన్తమ్ ఇవ పావకమ్
ఊ
చతు
: మ
ధురోదారం వాక్యం మధుర భాషిణౌ
3
ఇ
మౌ స్మ ముని శార్దూల కింకరౌ సముపస్థితౌ
ఆ
జ్ఞాపయ యథేష్టం వై శాసనం కరవావ కిమ్
4
ఏ
వమ్ ఉక్తా తత స్తాభ్యాం సర్వ ఏవ మహర్షయః
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య రామం వచనమ్ అబ్రువన్
5
మై
థిల స్య నర శ్రేష్ఠ జనక స్య భవిష్యతి
య
జ్ఞః పరమ ధర్మిష్ఠ స్తత్ర యాస్యామహే
వ
యమ్
6
త
్వం చైవ నర శార్దూల సహ అస్మాభి
: గ
మిష్యసి
అద్
భుతం చ ధను రత్నం తత్ర త్వం ద్రష్టుమ్
అ
ర్హసి
7
త
త్ హి పూర్వం నర శ్రేష్ఠ దత్తం సదసి దైవతైః
అప్
రమేయ బలం ఘోరం మఖే పరమ భాస్వరమ్
8
న
అస్య దేవా న గన్ధర్వా న అసురా న చ రాక్షసాః
క
ర్తుమ్ ఆరోపణం శక్తా న కథంచన మానుషాః
9
ధ
నుషస్య తస్య వీర్యం హి జిజ్ఞాసన్తో
మ
హీక్షితః
న
శేకుర్ ఆరోపయితుం రాజ పుత్రా మహాబలాః
10
త
త్ ధను
: న
ర శార్దూల మైథిల స్య మహాత్మనః
త
త్ర ద్రక్ష్యసి కాకుత్స్థ యజ్ఞం చ అద్భుత
ద
ర్శనమ్
11
త
త్ హి యజ్ఞ ఫలం తేన మైథిలేన ఉత్తమం ధనుః
యా
చితం నర శార్దూల సునాభం సర్వ దైవతైః
12
ఆ
యాగభూతం నృపతేః తస్య వేశ్మని రాఘవ
అ
ర్చితం వివిధై ర్గంధై ర్దూపై శ్చా౭గరు గంధిభి
:
13
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మునివరః ప్రస్థానమ్ అకరోత్ తదా
స
ఋషి సంఘః సకాకుత్స్థ ఆమన్త్ర్య వన దేవతాః
14
స
్వస్తి వో
ऽస
్తు గమిష్యామి సిద్ధః
సి
ద్ధా౭౭శ్రమాత్ అహమ్
ఉ
త్తరే జాహ్నవీ తీరే హిమవన్తం శిలోచ్చయమ్

P a g e | 83
15
ప్
రదక్షిణం తతః కృత్వా సిద్ధాశ్రమమ్ అనుత్తమమ్
ఉ
త్తరాం దిశమ్ ఉద్దిశ్య ప్రస్థాతుమ్ ఉపచక్రమే
16
తం
వ్రజన్తం మునివరమ్ అన్వగాత్ అనుసారిణామ్
శ
కటీ శత మాత్రం తు ప్రయాణే బ్రహ్మ వాదినామ్
17
మృ
గ పక్షి గణా శ్చైవ సిద్ధాశ్రమ నివాసినః
అ
నుజగ్ముర్ మహాత్మానం విశ్వామిత్రం మహా
ము
నిమ్
ని
వర్తయా మాస తత
: స
పక్షి సంఘాన్ మృగాన౭పి
18
తే
గత్వా దూరమ్ అధ్వానం లమ్బమానే దివాకరే
వా
సం చక్రుర్ ముని గణాః శోణా కూలే సమాహితాః
19
తే అ
స్తం గతే దినకరే స్నాత్వా హుత హుతాశనాః
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య నిషేదుర్ అమిత ఓజసః
20
రా
మో
ऽపి
సహ సౌమిత్రి
: ము
నీం తాన్ అభిపూజ్య చ
అ
గ్రతో నిషసాదా౭థ విశ్వామిత్ర స్య ధీమతః
21
అ
థ రామో మహాతేజా విశ్వామిత్రం మహా మునిమ్
పప్
రచ్ఛ ముని శార్దూలం కౌతూహల సమన్వితః
22
భ
గవన్ క
: ను
అయం దేశః సమృద్ధ వన శోభితః
శ్
రోతుమ్ ఇచ్ఛామి భద్రం తే వక్తుమ్ అర్హసి
త
త్త్వతః
23
చో
దితో రామ వాక్యేన కథయా మాస సువ్రతః
త
స్య దేశ స్య నిఖిలమ్ ఋషి మధ్యే మహాతపాః
24
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏక త్రి౦శ స్సర్గః
ద్
వా త్రి౦శ స్సర్గః
బ్
రహ్మయోనిర్ మహాన్ ఆసీత్ కుశో నామ మహాతపాః
అ
క్లిష్ట వ్రత ధర్మజ్ఞ
: స
జ్జన ప్రతిపూజక
:
1
స
మహాత్మా కులీనాయాం యుక్తాయాం సుమహా బలాన్
వై
దర్భ్యాం జనయా మాస చతురః సదృశాన్ సుతాన్
2
కు
శామ్బం కుశనాభం చ ఆధూర్తరజసం వసుమ్
దీ
ప్తి యుక్తాన్ మహో త్సాహాన్ క్షత్ర ధర్మ
చి
కీర్షయా
3
తా
న్ ఉవాచ కుశః పుత్రాన్ ధర్మిష్ఠాన్ సత్య వాదినః
క
్రియతాం పాలనం పుత్రా ధర్మం ప్రాప్స్యథ
పు
ష్కలం
4

P a g e | 84
కు
శ స్య వచనం శ్రుత్వా చత్వారో లోక సమ్మతాః
ని
వేశం చక్రిరే సర్వే పురాణాం నృవరా
: త
దా
5
కు
శామ్బ స్తు మహాతేజాః కౌశామ్బీమ్ అకరోత్
పు
రీమ్
కు
శనాభ స్తు ధర్మాత్మా పరం చక్రే మహోదయమ్
6
ఆ
ధూర్తరజసో రామ ధర్మారణ్యం మహీపతిః
చ
క్రే పుర వరం రాజా వసుశ్చక్రే గిరివ్రజమ్
7
ఏ
షా వసుమతీ రామ వసో
: త
స్య మహాత్మనః
ఏ
తే శైల వరాః పఞ్చ ప్రకాశన్తే సమన్తతః
8
సు
మాగధీ నదీ రమ్యా మాగధాన్ విశ్రుతా యయౌ
ప
ఞ్చానాం శైల ముఖ్యానాం మధ్యే మాలా ఇవ శోభతే
9
స
ఏషా హి మాగధీ రామ వసో
: త
స్య మహాత్మనః
పూ
ర్వా౭భి చరితా రామ సుక్షేత్రా సస్య మాలినీ
10
కు
శనాభ స్తు రాజర్షిః కన్యా శతమ్ అనుత్తమమ్
జ
నయా మాస ధర్మాత్మా ఘృతాచ్యాం రఘు నన్దన
11
తా: తు
యౌవన శాలిన్యో రూపవత్యః స్వలంకృతాః
ఉద్
యాన భూమిమ్ ఆగమ్య ప్రావృషీవ శతహ్రదాః
12
గా
యన్త్యో నృత్యమానా శ్చ వాదయన్త్య శ్చ
రా
ఘవ
ఆ
మోదం పరమం జగ్ము
: వ
ర ఆభరణ భూషితాః
13
అ
థ తా
: చా
రు సర్వా౭ఙ్గ్యో రూపేణ అప్రతిమా భువి
ఉద్
యాన భూమిమ్ ఆగమ్య తారా ఇవ ఘనా౭న్తరే
14
తాః
సర్వగుణ సంపన్నా రూప యౌవన సంయుతాః
దృ
ష్ట్వా సర్వాత్మకో వాయు
: ఇ
దం వచనమ్ అబ్రవీత్
15
అ
హం వః కామయే సర్వా భార్యా మమ భవిష్యథ
మా
నుష
: త
్యజ్యతాం భావో దీర్ఘమ్ ఆయు
:
అ
వాప్స్యథ
16
చ
లం హి యౌవనం నిత్యం మానుషేషు విశేషత
:
అ
క్షయ్యం యౌవనం ప్రాప్తౌ అమర్య శ్చ
భ
విష్యథః
17
త
స్య తత్ వచనం శ్రుత్వా వాయో
: అ
క్లిష్ట కర్మణః
అప
హాస్య తతో వాక్యం కన్యా శతమ్ అథా౭బ్రవీత్
18
అ
న్త
: చ
రసి భూతానాం సర్వేషాం త్వం సురోత్తమ

P a g e | 85
ప్
రభావజ్ఞా
: చ
తే సర్వాః కిమ్ అస్మాన్
అ
వమన్యసే
19
కు
శనాభ సుతాః దేవం సర్వాః సమస్తా సురోత్తమ
స
్థానాత్ చ్చ్యావయితుం దేవం రక్షామ
: తు
తపో
వ
యమ్
20
మా
భూత్ స కాలో దుర్మేధః పితరం సత్య వాదినమ్
న
అవమన్యస్వ స్వధర్మేణ స్వయం వరమ్
ఉ
పాస్మహే
21
పి
తా హి ప్రభు
: అ
స్మాకం దైవతం పరమం హి సః
య
స్య నో దాస్యతి పితా స నో భర్తా భవిష్యతి
22
తా
సాం తత్ వచనం శ్రుత్వా వాయుః పరమ కోపనః
ప్
రవిశ్య సర్వ గాత్రాణి బభఞ్జ భగవాన్ ప్రభుః
23
తాః
కన్యా వాయునా భగ్నా వివిశు
: నృ
పతే
: గృ
హమ్
ప్
రాపతన్ భువి సంభ్రాంతా
: స
లజ్జ స్సా౭స్స్ర
లో
చనా
: 24
స
చ తా దయితా దీనా
: క
న్యా
: ప
రమ శోభనా
:
దృ
ష్ట్వా భగ్నా స్తదా రాజా సంభ్రాన్త ఇదమ్
అబ్
రవీత్
25
కి
మ్ ఇదం కథ్యతాం పుత్ర్యః కో ధర్మమ్
అ
వమన్యతే
కు
బ్జా
: కే
న కృతా స్సర్వా వేష్టన్త్యో
నా
౭భిభాషథ
ఏ
వం రాజా వినిశ్వశ్య సమాధిం సందధే తత
:
26
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వా త్రి ౦శ స్సర్గః
త
్రయ స్త్రింశ స్సర్గః

త
స్య తద్వచనం శ్రుత్వా కుశనాభ స్య ధీమతః
శి
రోభి
: చ
రణౌ స్పృష్ట్వా కన్యా శతమ్ అభాషత
1
వా
యుః సర్వా౭౭త్మకో రాజన్ ప్రధర్షయితుమ్
ఇ
చ్ఛతి
అ
శుభం మార్గమ్ ఆస్థాయ న ధర్మం ప్రత్యవేక్షతే
2
పి
తృమత్యః స్మ భద్రం తే స్వచ్ఛన్దే న వయం
స
్థితాః
పి
తరం నో వృణీష్వ త్వం యది నో దాస్యతే తవ
3
తే
న పాప అనుబన్ధేన వచనం న ప్రతీచ్ఛతా
ఏ
వం బ్రువన్త్యః సర్వాః స్మ వాయునా నిహతా భృశమ్
4
తా
సాం త ద్వచనం శ్రుత్వా రాజా పరమ ధార్మికః

P a g e | 86
ప్
రత్యువాచ మహాతేజాః కన్యా శతమ్ అనుత్తమమ్
5
క
్షాన్తం క్షమావతాం పుత్ర్యః కర్తవ్యం
సు
మహత్ కృతమ్
ఐ
కమత్యమ్ ఉపాగమ్య కులం చ అవేక్షితం మమ
6
అ
లంకారో హి నారీణాం క్షమా తు పురుష స్య వా
దు
ష్కరం తత్ చ వః క్షాన్తం త్రిదశేషు విశేషతః
7
యా
దృశీ
: వః
క్షమా పుత్ర్యః సర్వాసామ్ అవిశేషతః
క
్షమా దానం క్షమా యజ్ఞః క్షమా సత్యం చ
పు
త్రికాః
8
క
్షమా యశః క్షమా ధర్మః క్షమాయాం విష్ఠితం జగత్
వి
సృజ్య కన్యాః కాకుత్స్థ రాజా త్రిదశ విక్రమః
9
మ
న్త్రజ్ఞో మన్త్రయా మాస ప్రదానం సహ
మ
న్త్రిభిః
దే
శే కాలే చ కర్తవ్యం సదృశే ప్రతిపాదనమ్
10
ఏ
తస్మి న్నేవ కాలే తు చూళీ నామ మహా మునిః
ఊ
ర్ధ్వరేతాః శుభాచారో బ్రాహ్మం తప ఉపాగమత్
11
త
ప్యన్తం తమ్ ఋషిం తత్ర గన్ధర్వీ పర్యుపాసతే
సో
మదా నామ భద్రం తే ఊర్మిళా తనయా తదా
12
సా
చ తం ప్రణతా భూత్వా శుశ్రూషణ పరాయణా
ఉ
వాస కాలే ధర్మిష్ఠా తస్యాస్ తుష్టో
అభ
వత్
గు
రుః
13
స
చ తాం కాల యోగేన ప్రోవాచ రఘు నన్దన
ప
రితుష్టో
ऽస
్మి భద్రం తే కిం కరోమి తవ ప్రియమ్
14
ప
రితుష్టం మునిం జ్ఞాత్వా గన్ధర్వీ మధుర స్వరా
ఉ
వాచ పరమ ప్రీతా వాక్యజ్ఞా వాక్య కోవిదమ్
15
ల
క్ష్మ్యా సముదితో బ్రాహ్మ్యా బ్రహ్మభూతో
మ
హాతపాః
బ్
రాహ్మేణ తపసా యుక్తం పుత్రమ్ ఇచ్ఛామి
ధా
ర్మికమ్
16
అప
తి శ్చ అస్మి భద్రం తే భార్యా చ అస్మి న
క
స్యచిత్
బ్
రాహ్మేణ ఉపగతాయా
: చ
దాతుమ్ అర్హసి మే సుతమ్
17
త
స్యాః ప్రసన్నో బ్రహ్మర్షి
: ద
దౌ పుత్రమ్
అ
నుత్తమమ్
బ్
రహ్మ దత్త ఇతి ఖ్యాతం మానసం చూళినః సుతమ్

P a g e | 87
18
స
రాజా బ్రహ్మదత్త స్తు పురీమ్ అధ్యవసత్ తదా
కా
మ్పిల్యాం పరయా లక్ష్మ్యా దేవ రాజో యథా
ది
వమ్
19
స
బుద్ధిం కృతవాన్ రాజా కుశనాభః సుధార్మికః
బ్
రహ్మదత్తాయ కాకుత్స్థ దాతుం కన్యా శతం తదా
20
త
మ్ ఆహూయ మహాతేజా బ్రహ్మదత్తం మహీపతిః
ద
దౌ కన్యా శతం రాజా సుప్రీతే న అన్తరాత్మనా
21
య
థా క్రమం తతః పాణిం జగ్రాహ రఘు నన్దన
బ్
రహ్మదత్తో మహీపాల స్తాసాం దేవపతి
: య
థా
22
స
్పృష్ట మాత్రే తతః పాణౌ వికుబ్జా విగత జ్వరాః
యు
క్తాః పరమయా లక్ష్మ్యా బభుః కన్యా శతం తదా
23
స
దృష్ట్వా వాయునా ముక్తాః కుశనాభో మహీపతిః
బ
భూవ పరమ ప్రీతో హర్షం లేభే పునః పునః
24
కృ
తోద్వాహం తు రాజానం బ్రహ్మదత్తం మహీపతిః
స
దారం ప్రేషయా మాస సోపాధ్యాయ గణం తదా
25
సో
మదా౭పి సుసంహృష్టా పుత్ర స్య సదృశీం
క
్రియామ్
య
థా న్యాయం చ గన్ధర్వీ స్నుషా
: తాః

ప్
రత్యనన్దత
స
్పృష్ట్వా స్పృష్ట్వా చ తా
: క
న్యా
: కు
శనాభం
ప్
రశస్య చ
26
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రయ స్త్రింశ స్సర్గః
చ
తు స్త్రింశ స్సర్గః
కృ
త ఉద్వాహే గతే తస్మిన్ బ్రహ్మదత్తే చ రాఘవ
అ
పుత్రః పుత్ర లాభాయ పౌత్రీమ్ ఇష్టిమ్
అ
కల్పయత్
1
ఇష్ట్
యాం తు వర్తమానాయాం కుశనాభం మహీపతిమ్
ఉ
వాచ పరమ ప్రీతః కుశో బ్రహ్మ సుత స్తదా
2
పు
త్ర
: తే
సదృశః పుత్ర భవిష్యతి సుధార్మికః
గా
ధిం ప్రాప్స్యసి తేన త్వం కీర్తిం లోకే చ
శా
శ్వతీమ్
3
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా కుశో రామ కుశనాభం మహీపతిమ్
జ
గామ ఆకాశమ్ ఆవిశ్య బ్రహ్మ లోకం సనాతనమ్
4
క
స్యచిత్ తు అథ కాల స్య కుశనాభ స్య ధీమతః

P a g e | 88
జ
జ్ఞే పరమ ధర్మిష్ఠో గాధి
: ఇ
తి ఏవ నామతః
5
స
పితా మమ కాకుత్స్థ గాధిః పరమ ధార్మికః
కు
శ వంశ ప్రసూతో
ऽస
్మి కౌశికో రఘు నన్దన
6
పూ
ర్వజా భగినీ చా౭పి మమ రాఘవ సువ్రతా
నా
మ్నా సత్యవతీ నామ ఋచీకే ప్రతిపాదితా
7
స
శరీరా గతా స్వర్గం భర్తారమ్ అనువర్తినీ
కౌ
శికీ పరమోదారా సా ప్రవృత్తా చ మహా నదీ
8
ది
వ్యా పుణ్య ఉదకా రమ్యా హిమవన్తమ్
ఉ
పాశ్రితా
లో
క స్య హిత కామా౭ర్థం ప్రవృత్తా భగినీ మమ
9
త
తో
ऽహం
హిమవ త్పార్శ్వే వసామి నియతః సుఖమ్
భ
గిన్యాః స్నేహ సంయుక్తః కౌశిక్యా రఘు నన్దన
10
సా
తు సత్యవతీ పుణ్యా సత్యే ధర్మే ప్రతిష్ఠితా
ప
తివ్రతా మహా భాగా కౌశికీ సరితాం వరా
11
అ
హం హి నియమాత్ రామ హిత్వా తాం సముపాగతః
సి
ద్ధాశ్రమమ్ అనుప్రాప్య సిద్ధో
ऽస
్మి తవ తేజసా
12
ఏ
షా రామ మమ ఉత్పత్తిః స్వస్య వంశ స్య కీర్తితా
దే
శ స్య చ మహా బాహో యన్ మాం త్వం పరిపృచ్ఛసి
13
గ
తో
అ
ర్ధ రాత్రః కాకుత్స్థ కథాః కథయతో మమ
ని
ద్రామ్ అభ్యేహి భద్రం తే మా భూత్
వి
ఘ్నోఅధ్వని ఇహ నః
14
ని
ష్పన్దా
: త
రవః సర్వే నిలీనా మృగ పక్షిణః
నై
శేన తమసా వ్యాప్తా దిశ శ్చ రఘు నన్దన
15
శ
నై
: వి
యుజ్యతే సంధ్యా నభో నేత్రై
: ఇ
వ ఆవృతమ్
న
క్షత్ర తారా గహనం జ్యోతిర్భి
: అ
వభాసతే
16
ఉ
త్తిష్ఠతి చ శీతాంశుః శశీ లోక తమో నుదః
హ్
లాదయన్ ప్రాణినాం లోకే మనాంసి ప్రభయా విభో
17
నై
శాని సర్వ భూతాని ప్రచరన్తి తత స్తతః
య
క్ష రాక్షస సంఘా శ్చ రౌద్రా శ్చ పిశిత అశనాః
18
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాతేజా విరరామ మహా మునిః
సా
ధు సాధ్వితి తం సర్వే మునయో
: హి
అభ్య పూజయన్
19

P a g e | 89
కు
శికానామ్ అయం వంశో మహాన్ ధర్మపర స్తదా
బ్
రహ్మోపమా మహాత్మాన
: కు
శ వంశ్యా నరోత్తమా
:
20
వి
శేషేణ భవాన్ ఏవ విశ్వామిత్రో మహా యశా
:
కౌ
శికీ సరితాం శ్రేష్ఠా కులో ద్యోతకరీ తవ
21
ఇ
తి తై
: ము
ని శార్దూలై
: ప్
రశస్త
: కు
శికా౭౭త్మజ
:
ని
ద్రామ్ ఉపాగమత్ శ్రీమాన్ అస్తంగత ఇవ అంశుమాన్
22
రా
మో
ऽపి
సహ సౌమిత్రిః కించిత్ ఆగత విస్మయః
ప్
రశస్య ముని శార్దూలం నిద్రాం సముప సేవతే
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతు స్త్రింశ స్సర్గః
పం
చ త్రింశ స్సర్గః
ఉ
పాస్య రాత్రి శేషం తు శోణా కూలే మహర్షిభిః
ని
శాయాం సుప్రభాతాయాం విశ్వామిత్రో
ऽభ్య
భాషత
1
సు
ప్రభాతా నిశా రామ పూర్వా సంధ్యా ప్రవర్తతే
ఉ
త్తిష్ఠ ఉత్తిష్ఠ భద్రం తే గమనాయ అభిరోచయ
2
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య కృత్వా పౌర్వాహ్ణికీం
క
్రియామ్
గ
మనం రోచయా మాస వాక్యం చ ఇదమ్ ఉవాచ హ
3
అ
యం శోణః శుభ జలో గాధః పులిన మణ్డితః
క
తరేణ పథా బ్రహ్మన్ సంతరిష్యామహే వయమ్
4
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తు రామేణ విశ్వామిత్రో
అబ్
రవీత్
ఇద
మ్
ఏష ప
న్థా మయా ఉద్దిష్టో యేన యాన్తి మహర్షయః
5
ఏ
వం ఉక్త్వా మహర్షయో విశ్వామిత్రేణ ధీమతా
పశ్
యంత
: తే
ప్రయాతా వై వనాని వివిధాని చ
6
తే
గత్వా దూరమ్ అధ్వానం గతే
అ
ర్ధ దివసే తదా
జా
హ్నవీం సరితాం శ్రేష్ఠాం దదృశు
: ము
ని సేవితామ్
7
తాం
దృష్ట్వా పుణ్య సలిలాం హంస సారస సేవితామ్
బ
భూవు
: ము
దితాః సర్వే మునయః సహ రాఘవాః
8
త
స్యా
: తీ
రే తత
: చ
క్రు
: తే
ఆవాస పరిగ్రహమ్
త
తః స్నాత్వా యథా న్యాయం సంతర్ప్య పితృ
దే
వతాః
9
హు
త్వా చైవ అగ్నిహోత్రాణి ప్రాశ్యచ అమృతవత్
హ
విః

P a g e | 90
వి
విశు
: జా
హ్నవీ తీరే శుచౌ ముదిత మానసాః
10
వి
శ్వామిత్రం మహాత్మానం పరివార్య సమన్తతః
సం
ప్రహృష్ట మనా రామో విశ్వామిత్రమ్ అథ
అబ్
రవీత్
11
భ
గవన్ శ్రోతుమ్ ఇచ్ఛామి గఙ్గాం త్రి పథగాం నదీమ్
త
్రైలోక్యం కథమ్ ఆక్రమ్య గతా నద నదీ పతిమ్
12
చో
దితో రామ వాక్యేన విశ్వామిత్రో మహా మునిః
వృ
ద్ధిం జన్మ చ గఙ్గాయా వక్తుమ్ ఏవ ఉపచక్రమే
13
శై
లేన్ద్రో హిమవాన్ నామ ధాతూనామ్ ఆకరో మహాన్
త
స్య కన్యా ద్వయం రామ రూపేణ అప్రతిమం భువి
14
యా
మేరు దుహితా రామ తయో
: మా
తా సుమధ్యమా
నా
మ్నా మనోరమా నామ పత్నీ హిమవతః ప్రియా
15
త
స్యాం గఙ్గ ఇయమ్ అభవన్ జ్యేష్ఠా హిమవతః సుతా
ఉ
మా నామ ద్వితీయా అభూత్ కన్యా తస్య ఏవ రాఘవ
16
అ
థ జ్యేష్ఠాం సురాః సర్వే దేవతా౭ర్థ చికీర్షయా
శై
లేన్ద్రం వరయామాసు
: గ
ఙ్గాం త్రి పథగాం నదీమ్
17
ద
దౌ ధర్మేణ హిమవాన్ తనయాం లోక పావనీమ్
స
్వచ్ఛన్ద పథగాం గఙ్గాం త్రైలోక్య హిత
కా
మ్యయా
18
ప్
రతిగృహ్య తతో దేవా
: త
్రిలోక హిత కారిణః
గ
ఙ్గామ్ ఆదాయ తే
అ
గచ్ఛన్ కృతార్థేన
అ
న్తరాత్మనా
19
యా
చ అన్యా శైల దుహితా కన్యా ఆసీత్ రఘు నన్దన
ఉ
గ్రం సా వ్రతమ్ ఆస్థాయ తప
: తే
పే తపోధనా
20
ఉ
గ్రేణ తపసా యుక్తాం దదౌ శైలవరః సుతామ్
రు
ద్రాయ అప్రతిరూపాయ ఉమాం లోక నమస్కృతామ్
21
ఏ
తే తే శైల రాజ స్య సుతే లోక నమస్కృతే
గ
ఙ్గా చ సరితాం శ్రేష్ఠా ఉమా దేవీ చ రాఘవ
22
ఏ
తత్ తే సర్వమ్ ఆఖ్యాతం యథా త్రి పథగా నదీ
ఖం
గతా ప్రథమం తాత గతిం గతిమతాం వర
23
స
ఏషా సుర నదీ రమ్యా శైలేన్ద్ర స్య సుతా తదా
సు
ర లోకం సమారూఢా విపాపా జల వాహినీ
24
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ త్రింశ స్సర్గః
ష
ట్ త్రింశ స్సర్గః

P a g e | 91
ఉ
క్త వాక్యే మునౌ తస్మిన్ ఉభౌ రాఘవ లక్ష్మణౌ
ప్
రతినన్ద్య కథాం వీరౌ ఊచతు
: ము
ని పుంగవమ్
1
ధ
ర్మ యుక్తమ్ ఇదం బ్రహ్మన్ కథితం పరమం త్వయా
దు
హితుః శైల రాజ స్య జ్యేష్ఠాయ వక్తుమ్ అర్హసి
2
వి
స్తరం విస్తరజ్ఞో
అ
సి దివ్య మానుష సంభవమ్
త
్రీన్ పథో హేతునా కేన ప్లావయే ల్లోక పావనీ
3
క
థం గఙ్గాం త్రి పథగా విశ్రుతా సరిత్ ఉత్తమా
త
్రిషు లోకేషు ధర్మజ్ఞ కర్మభిః కైః సమన్వితా
4
త
థా బ్రువతి కాకుత్స్థే విశ్వామిత్ర
: త
పో ధనః
ని
ఖిలేన కథాం సర్వామ్ ఋషి మధ్యే న్యవేదయత్
5
పు
రా రామ కృత ఉద్వాహః నీల కణ్ఠో మహా తపాః
దృ
ష్ట్వా చ స్పృహయా దేవీం మైథునా య ఉపచక్రమే
6
శి
తి కణ్ఠస్య దేవ స్య దివ్యం వర్ష శతం గతమ్
న
చా౭పి తనయో రామ తస్యామ్ ఆసీత్ పరంతప
7
త
తో దేవాః సముద్విగ్నాః పితామహ పురోగమాః
య
త్ ఇహ ఉత్పద్యతే భూతం క
: త
త్ ప్రతిసహిష్యతే
8
అ
భిగమ్య సురాః సర్వే ప్రణిపత్య ఇదమ్ అబ్రువన్
దే
వదేవ మహాదేవ లోకస్యా౭స్య హితే రత
9
సు
రాణాం ప్రణిపాతేన ప్రసాదం కర్తుమ్ అర్హసి
న
లోకా ధారయిష్యన్తి తవ తేజః సురోత్తమ
10
బ్
రాహ్మేణ తపసా యుక్తో దేవ్యా సహ తప శ్చర
త
్రైలోక్య హిత కామా౭ర్థం తేజ
: తే
జసి ధారయ
ర
క్ష సర్వాన్ ఇమా న్లోకాన్ న అలోకం కర్తుమ్
అ
ర్హసి
11
దే
వతానాం వచః శ్రుత్వా సర్వ లోక మహేశ్వరః
బా
ఢమ్ ఇతి అబ్రవీత్ సర్వాన్ పునశ్చ ఇదమ్ ఉవాచ హ
12
ధా
రయిష్యామి అహం తేజ
: తే
జసి ఏవ సహ ఉమయా
త
్రిదశాః పృథివీ చైవ నిర్వాణమ్ అధిగచ్ఛతు
13
య
త్ ఇదం క్షుభితం స్థానాత్ మమ తేజో హి
అ
నుత్తమమ్
ధా
రయిష్యతి క
: త
త్ మే బ్రువన్తు సుర సత్తమాః
14
ఏ
వమ్ ఉక్తా
: త
తో దేవాః ప్రత్యూచు
: వృ
షభ ధ్వజమ్

P a g e | 92
య
త్ తేజః క్షుభితం హి ఏతత్ తత్ ధరా ధారయిష్యతి
15
ఏ
వమ్ ఉక్తః సురపతిః ప్రముమోచ మహీ తలే
తే
జసా పృథివీ యేన వ్యాప్తా స గిరి కాననా
16
త
తో దేవాః పున
: ఇద
మ్ ఊచు శ్చ అథ హుతాశనమ్
ప్
రవిశ త్వం మహాతేజో రౌద్రం వాయు సమన్వితః
17
త
త్ అగ్నినా పున
: వ
్యాప్తం సంజాతః శ్వేత పర్వతః
ది
వ్యం శరవణం చైవ పావక ఆదిత్య సన్నిభమ్
18
య
త్ర జాతో మహాతేజాః కార్తికేయో
అ
గ్నిసంభవః
అ
థో మాం చ శివం చైవ దేవాః సర్షి గణా
: త
దా
19
పూ
జయా మాసు
: అ
త్యర్థం సుప్రీత మనస
: త
తః
అ
థ శైల సుతా రామ త్రిదశాన్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
20
స
మన్యు
: అశప
త్ సర్వాన్ క్రోధ సంరక్త లోచనా
య
స్మాన్ నివారితా చైవ సంగతా పుత్ర కామ్యయా
21
అప
త్యం స్వేషు దారేషు తస్మాన్ న
ఉ
త్పాదయిష్యథ
అద్య ప్
రభృతి యుష్మాకమ్ అప్రజాః సన్తు పత్నయః
22
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా సురాన్ సర్వాన్ శశాప పృథివీమ్ అపి
అ
వనే న ఏక రూపా త్వం బహు భార్యా భవిష్యసి
23
న
చ పుత్ర కృతాం ప్రీతిం మత్ క్రోధ కలుషీ కృతా
ప్
రాప్స్యసి త్వం సుదుర్మేధే మమ పుత్రమ్
అ
నిచ్ఛతీ
24
తా
న్ సర్వాన్ వ్రీళితాన్ దృష్ట్వా సురాన్ సుర పతి
:
త
దా
గ
మనా య ఉపచక్రామ దిశం వరుణ పాలితామ్
25
స
గత్వా తప ఆతిష్ఠత్ పార్శ్వే తస్య ఉత్తరే గిరేః
హి
మవత్ ప్రభవే శృఙ్గే సహ దేవ్యా సహ మహేశ్వరః
26
ఏష
తే విస్తరో రామ శైల పుత్ర్యా నివేదితః
గ
ఙ్గాయాః ప్రభవం చైవ శృణు మే సహ లక్ష్మణ
:
27
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షట్ త్రింశ స్సర్గః
స
ప్త త్రింశ స్సర్గః
త
ప్యమానే తపో దేవే దేవాః సర్షిగణాః పురా
సే
నాపతిమ్ అభీప్సన్తః పితామహమ్ ఉపాగమన్
1
త
తో అబ్రువన్ సురాః సర్వే భగవన్తం పితామహమ్

P a g e | 93
ప్
రణిపత్య సురా
: స
ర్వే స ఇన్ద్రాః స
అ
గ్నిపురోగమాః
2
యే
న సేనాపతి
: దే
వ దత్తో భగవతా పురా
స
తపః పరమ్ ఆస్థాయ తప్యతే స్మ సహ ఉమయా
3
య
త్ అత్ర అనన్తరం కార్యం లోకానాం హిత
కా
మ్యయా
సం
విధత్స్వ విధానజ్ఞ త్వం హి నః పరమా గతిః
4
దే
వతానాం వచః శ్రుత్వా సర్వ లోక పితామహః
సా
న్త్వయన్ మధురై
: వా
క్యై
: త
్రిదశాన్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
5
శై
ల పుత్ర్యా యత్ ఉక్తం తన్ న ప్రజాస్యథ
ప
త్నిషు
త
స్యా వచనమ్ అక్లిష్టం సత్యమ్ ఏవ న సంశయః
6
ఇయ
మ్ ఆకాశగా గఙ్గా యస్యాం పుత్రం హుతా౭శనః
జ
నయిష్యతి దేవానాం సేనాపతిమ్ అరిందమమ్
7
జ
్యేష్ఠా శైలేన్ద్ర దుహితా మానయిష్యతి తం
సు
తమ్
ఉ
మాయా
: త
త్ బహుమతం భవిష్యతి న సంశయః
8
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య కృతార్థా రఘు నన్దన
ప్
రణిపత్య సురాః సర్వే పితామహమ్ అపూజయన్
9
తే
గత్వా పర్వతం రామ కైలాసం ధాతు మణ్డితమ్
అ
గ్నిం నియోజయా మాసుః పుత్రార్థం సర్వ దేవతాః
10
దే
వ కార్యమ్ ఇదం దేవ సమాధత్స్వ హుతాశన
శై
లపుత్ర్యాం మహాతేజో గఙ్గాయాం తేజ ఉత్సృజ
11
దే
వతానాం ప్రతిజ్ఞాయ గఙ్గామ్ అభ్యేత్య పావకః
గ
ర్భం ధారయ వై దేవి దేవతానామ్ ఇదం ప్రియమ్
12
త
స్య త ద్వచనం శ్రుత్వా దివ్యం రూపమ్ అధారయత్
స
తస్యా మహిమాం దృష్ట్వా సమన్తాత్ అవకీర్యత
13
స
మన్తత
: త
దా దేవీమ్ అభ్యషిఞ్చత పావకః
స
ర్వ స్రోతాంసి పూర్ణాని గఙ్గాయా రఘు నన్దన
14
త
మ్ ఉవాచ తతో గఙ్గా సర్వ దేవ పురోహితమ్
అశ
క్తా ధారణే దేవ తవ తేజః సముద్ధతమ్
దహ్య
మానా అగ్నినా తేన సంప్రవ్యథిత చేతనా
15
అ
థ అబ్రవీత్ ఇదం గఙ్గాం సర్వ దేవ హుతా౭శనః

P a g e | 94
ఇహ
హైమవతే పాదే గర్భో
ऽయం
సన్నివేశ్యతామ్
16
శృ
త్వా తు అగ్ని వచో గఙ్గా తం గర్భమ్ అతి
భా
స్వరమ్
ఉ
త్ససర్జ మహాతేజ
: స
్రోతోభ్యో హి తదా౭నఘ
17
య
త్ అస్యా నిర్గతం తస్మాత్ తప్త జామ్బూనద
ప్
రభమ్
కా
ఞ్చనం ధరణీం ప్రాప్తం హిరణ్యమ్ అమలం శుభమ్
18
తా
మ్రం కార్ష్ణాయసం చైవ తైక్ష్ణ్యాత్ ఏవ
అ
భిజాయత
మ
లం తస్యా భవత్ తత్ర త్రపు సీసకమ్ ఏవ చ
19
త
త్ ఏతత్ ధరణీం ప్రాప్య నానా ధాతు
: అ
వర్ధత
ని
క్షిప్త మాత్రే గర్భే తు తేజోభి
: అ
భిర౦జితమ్
20
స
ర్వం పర్వత సన్నద్ధం సౌవర్ణమ్ అభవత్ వనమ్
జా
త రూపమ్ ఇతి ఖ్యాతం తదా ప్రభృతి రాఘవ
21
సు
వర్ణం పురుష వ్యాఘ్ర హుతా౭శన సమ ప్రభమ్
తృ
ణ వృక్ష లతా గుల్మం సర్వం భవతి కాంచనం
22
తం
కుమారం తతో జాతం స ఇన్ద్రాః సహ మరుద్గణాః
క
్షీర సంభావన అర్థాయ కృత్తికాః సమయోజయన్
23
తాః
క్షీరం జాత మాత్రస్య కృత్వా సమయమ్
ఉ
త్తమమ్
ద
దుః పుత్రో అయమ్ అస్మాకం సర్వాసామ్ ఇతి
ని
శ్చితాః
24
త
త స్తు దేవతాః సర్వాః కార్తికేయ ఇతి బ్రువన్
పు
త్ర
: త
్రైలోక్య విఖ్యాతో భవిష్యతి న సంశయః
25
తే
షాం తత్ వచనం శ్రుత్వా స్కన్నం గర్భ పరిస్రవే
స
్నాపయన్ పరయా లక్ష్మ్యా దీప్యమానమ్
ఇ
వా౭నలమ్
26
స
్కన్ద ఇత్య౭బ్రువన్ దేవాః స్కన్నం గర్భ
ప
రిస్రవాత్
కా
ర్తికేయం మహాభాగం కాకుత్స్థ జ్వలనోపమమ్
27
ప్
రాదుర్భూతం తతః క్షీరం కృత్తికానామ్
అ
నుత్తమమ్
ష
ణ్ణాం షడా౭౭ననో భూత్వా జగ్రాహ స్తనజం పయః
28
గృ
హీత్వా క్షీరమ్ ఏక అహ్నా సుకుమార వపు
: త
దా
అ
జయత్ స్వేన వీర్యేణ దైత్య సైన్య గణాన్ విభుః
29

P a g e | 95
సు
ర సేనా గణ పతిం తత
: త
మ్ అమల ద్యుతిమ్
అభ్య
షిఞ్చన్ సుర గణాః సమేత్యా౭గ్నిపురోగమాః
30
ఏష
తే రామ గఙ్గాయా విస్తరో అభిహితో మయా
కు
మార సంభవ
: చ
ఏవ ధన్యః పుణ్య స్తథైవ చ
31
భ
క్త శ్చ య
: కా
ర్తికేయే కాకుస్థ భువి మానవ
:
ఆ
యుష్మాన్ పుత్ర పౌత్రై శ్చ స్కంద
సా
లోక్యతాం వ్రజేత్
32
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్త త్రింశ స్సర్గః
అష్ట
త్రింశ స్సర్గః

తాం
కథాం కౌశికో రామే నివేద్య మధురా౭క్షరం
పు
న
: ఏ
వ అపరం వాక్యం కాకుత్స్థమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
1
అ
యోధ్యా౭ధిపతిః శూరః పూర్వమ్ ఆసీత్ నరా౭ధిపః
స
గరో నామ ధర్మాత్మా ప్రజా కామః స చ అప్రజః
2
వై
దర్భ దుహితా రామ కేశినీ నామ నామతః
జ
్యేష్ఠా సగర పత్నీ సా ధర్మిష్ఠా సత్య వాదినీ
3
అ
రిష్టనేమి దుహితా రూపేణ అప్రతిమా భువి
ద్
వితీయా సగర స్య ఆసీత్ పత్నీ సుమతి సంజ్ఞికా
4
తా
భ్యాం సహ తదా రాజా పత్నీభ్యాం తప్తవాన్ తపః
హి
మవన్తం సమాసాద్య భృగు ప్రస్రవణే గిరౌ
5
అ
థ వర్ష శతే పూర్ణే తపసా ఆరాధితో మునిః
స
గరాయ వరం ప్రాదాత్ భృగుః సత్యవతాం వరః
6
అప
త్య లాభః సుమహాన్ భవిష్యతి తవా౭నఘ
కీ
ర్తిం చ అప్రతిమాం లోకే ప్రాప్స్యసే పురుషర్షభ
7
ఏ
కా జనయితా తాత పుత్రం వంశకరం తవ
షష్
టి
; పు
త్ర సహస్రాణి అపరా జనయిష్యతి
8
భా
షమాణం మహాత్మానం రాజ పత్న్యౌ ప్రసాద్య
త
మ్
ఊ
చతుః పరమ ప్రీతే కృత అఞ్జలి పుటే తదా
9
ఏ
కః కస్యాః సుతో బ్రహ్మన్ కా బహూన్ జనయిష్యతి
శ్
రోతుమ్ ఇచ్ఛావహే బ్రహ్మన్ సత్యమ్ అస్తు
వ
చ
: త
వ
10
త
యో
: త
త్ వచనం శ్రుత్వా భృగుః పరమ ధార్మికః
ఉ
వాచ పరమాం వాణీం స్వచ్ఛన్దో అత్ర విధీయతామ్
11

P a g e | 96
ఏ
కో వంశకరో వ అస్తు బహవో వా మహా బలాః
కీ
ర్తిమన్తో మహోత్సాహాః కా వా కం వరమ్ ఇచ్ఛతి
12
ము
నే స్తు వచనం శ్రుత్వా కేశినీ రఘు నన్దన
పు
త్రం వంశకరం రామ జగ్రాహ నృప సన్నిధౌ
13
షష్
టి
: పు
త్ర సహస్రాణి సుపర్ణ భగినీ తదా
మ
హోత్సాహాన్ కీర్తిమతో జగ్రాహ సుమతిః సుతాన్
14
ప్
రదక్షిణమ్ ఋషిం కృత్వా శిరసా అభిప్రణమ్య చ
జ
గామ స్వపురం రాజా సభార్యా రఘు నన్దన
15
అ
థ కాలే గతే తస్మిన్ జ్యేష్ఠా పుత్రం
వ
్యజాయత
అ
సమఞ్జ ఇతి ఖ్యాతం కేశినీ సగర ఆత్మజమ్
16
సు
మతి స్తు నరవ్యాఘ్ర గర్భ తుమ్బం వ్యజాయత
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి తుమ్బ భేదాత్ వినిస్సృతాః
17
ఘృ
త పూర్ణేషు కుమ్భేషు ధాత్ర్య
: తా
న్
స
మవర్ధయన్
కా
లేన మహతా సర్వే యౌవనం ప్రతిపేదిరే
18
అ
థ దీర్ఘేణ కాలేన రూప యౌవన శాలినః
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి సగర స్య అభవన్ తదా
19
స
చ జ్యేష్ఠో నర శ్రేష్ఠ సగర స్య ఆత్మ సంభవః
బా
లాన్ గృహీత్వా తు జలే సరయ్వా రఘు నన్దన
ప్
రక్షిప్య ప్రహసన్ నిత్యం మజ్జత
: తా
న్
స
మీక్ష్య వై
20
ఏ
వం పాప సమాచార
: స
జ్జన ప్రతిబాధక
:
పౌ
రాణామ్ అహితే యుక్తః పుత్రో నిర్వాసితః
పు
రాత్
21
త
స్య పుత్ర
: అం
శుమాన్ నామ అసమఞ్జ స్య
వీ
ర్యవాన్
స
మ్మతః సర్వలోక స్య సర్వ స్యా౭పి ప్రియం వదః
22
త
తః కాలేన మహతా మతిః సమభి జాయత
స
గర స్య నర శ్రేష్ఠ యజేయమ్ ఇతి నిశ్చితా
23
స
కృత్వా నిశ్చయం రాజా స ఉపాధ్యాయ గణ స్తదా
య
జ్ఞ కర్మణి వేదజ్ఞో యష్టుం సముపచక్రమే
24

P a g e | 97
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్ట త్రింశ స్సర్గః
ఏ
కోన చత్వారింశ స్సర్గ
:
వి
శ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా కథా అంతే రఘు నన్దన
ఉ
వాచ పరమ ప్రీతో మునిం దీప్తమ్ ఇవా౭నలమ్
1
శ్
రోతుమ్ ఇచ్ఛామి భద్రం తే విస్తరేణ కథామ్
ఇ
మామ్
పూ
ర్వజో మే కథం బ్రహ్మన్ యజ్ఞం వై సముపాహరత్
వి
శ్వామిత్ర స్తు కాకుత్స్థమ్ ఉవాచ ప్రహసన్ ఇవ
2
శ్
రూయతాం విస్తరో రామ సగర స్య మహాత్మనః
శం
కర శ్వశురో నామ హిమవాన్ అచలోత్తమః
3
వి
న్ధ్య పర్వతమ్ ఆసాద్య నిరీక్షేతే పరస్పరమ్
త
యో
: మధ్
యే ప్రవృత్తో
అ
భూత్ యజ్ఞః స
పు
రుషోత్తమ
4
స
హి దేశో నర వ్యాఘ్ర ప్రశస్తో యజ్ఞ కర్మణి
త
స్య అశ్వ చర్యాం కాకుత్స్థ దృఢ ధన్వా మహారథః
5
అం
శుమాన్ అకరోత్ తాత సగర స్య మతే స్థితః
త
స్య పర్వణి తం యజ్ఞం యజమాన స్య వాసవః
6
రా
క్షసీం తనుమ్ ఆస్థాయ యజ్ఞియ అశ్వమ్
అ
పాహరత్
హ్
రియమాణే తు కాకుత్స్థ తస్మిన్ అశ్వే
మ
హాత్మనః
7
ఉ
పాధ్యాయ గణాః సర్వే యజమానమ్ అథా బ్రువన్
అ
యం పర్వణి వేగేన యజ్ఞియ అశ్వో అపనీయతే
8
హ
ర్తారం జహి కాకుత్స్థ హయ శ్చ ఏవ అపనీయతామ్
య
జ్ఞ చ్ఛిద్రం భవతి ఏతత్ సర్వేషామ్ అశివాయ నః
9
త
త్ తథా క్రియతాం రాజన్ యథా అచ్ఛిద్రః కృతో
భ
వేత్
ఉ
పాధ్యాయ వచః శ్రుత్వా తస్మిన్ సదసి పార్థివః
10
షష్
టిం పుత్ర సహస్రాణి వాక్యమ్ ఏతత్ ఉవాచ హ
గ
తిం పుత్రా న పశ్యామి రక్షసాం పురుషర్షభాః
11
మ
న్త్ర పూతై
: మ
హాభాగై
: ఆ
స్థితో హి మహా క్రతుః
త
త్ గచ్ఛత విచిన్వధ్వం పుత్రకా భద్రమ౭స్తు వః
12
స
ముద్ర మాలినీం సర్వాం పృథివీమ్ అనుగచ్ఛత
ఏ
క ఏకం యోజనం పుత్రా విస్తారమ్ అభిగచ్ఛత
13

P a g e | 98
యా
వత్ తురగ సందర్శ
: తా
వత్ ఖనత మేదినీమ్
త
మ్ ఏవ హయ హర్తారం మార్గమాణా మమ ఆజ్ఞయా
14
దీ
క్షితః పౌత్ర సహితః సోపాధ్యాయ గణో హి అహమ్
ఇహ
స్థాస్యామి భద్రం వో యావత్ తురగ దర్శనమ్
15
ఇ
త్యు క్త్వా హృష్ట మనసో రాజ పుత్రా మహాబలాః
జ
గ్ము
: మ
హీ తలం రామ పితు
: వ
చన యన్త్రితాః
16
యో
జనాయామ్ అవిస్తారమ్ ఏకైకో ధరణీ తలమ్
బి
భిదుః పురుష వ్యాఘ్ర వజ్ర స్పర్శ సమై
: న
ఖై
:
17
శూ
లై
: అశ
ని కల్పై శ్చ హలై శ్చా౭పి సుదారుణైః
భి
ద్యమానా వసుమతీ ననాద రఘు నన్దన
18
నా
గానాం వధ్యమానానామ్ అసురాణాం చ రాఘవ
రా
క్షసానాం చ దుర్ధర్షః సత్త్వానాం నినదో
ऽభ
వత్
19
యో
జనానాం సహస్రాణి షష్టిం తు రఘు నన్దన
బి
భిదు
: ధ
రణీం వీరా రసా తలమ్ అనుత్తమమ్
20
ఏ
వం పర్వత సంబాధం జమ్బూ ద్వీపం నృపా౭౭త్మజాః
ఖ
నన్తో నృప శార్దూల సర్వతః పరిచక్రముః
21
త
తో దేవాః స గన్ధర్వాః స అసురాః సహ పన్నగాః
సం
భ్రాన్త మనసః సర్వే పితామహమ్ ఉపాగమన్
22
తే
ప్రసాద్య మహాత్మానం విషణ్ణ వదనా
: త
దా
ఊ
చుః పరమ సంత్రస్తాః పితామహమ్ ఇదం వచః
23
భ
గవన్ పృథివీ సర్వా ఖన్యతే సగర ఆత్మజైః
బహ
వ శ్చ మహాత్మానో వధ్యన్తే తల వాసిన
:
24
అ
యం యజ్ఞ హరో౭స్మాకమ్ అనేన శ్వో
అప
నీయతే
ఇ
తి తే సర్వ భూతాని నిఘ్నన్తి సగర ఆత్మజా
: 25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకోన చత్వారింశ స్సర్గ
:
చ
త్వారింశ స్సర్గ
:
దే
వతానాం వచః శ్రుత్వా భగవాన్ వై పితామహః
ప్
రత్యువాచ సుసంత్రస్తాన్ కృతాన్త బల
మో
హితాన్
1
య
స్య ఇయం వసుధా కృత్స్నా వాసుదేవ స్య ధీమతః
కా
పిలం రూపమ్ ఆస్థాయ ధారయతి అనిశం ధరామ్
2
త
స్య కోపా౭గ్నినా దగ్ధా భవిష్యంతి నృపాత్మజా
:
పృ
థివ్యా శ్చా౭పి నిర్భేదో దృష్ట ఏవ సనాతనః
3
స
గర స్య చ పుత్రాణాం వినాశో దీర్ఘ దర్శినామ్

P a g e | 99
పి
తామహ వచః శ్రుత్వా త్రయ
: త
్రింశత్ అరిందమ
4
దే
వాః పరమ సంహృష్టాః పున
: జ
గ్ము
: య
థా౭౭గతమ్
స
గర స్య చ పుత్రాణాం ప్రాదుర్ ఆసీన్
మ
హాత్మనామ్
5
పృ
థివ్యాం భిద్యమానాయాం నిర్ఘాత సమ నిస్స్వనః
త
తో భిత్త్వా మహీం సర్వే కృత్వా చా౭పి
ప్
రదక్షిణమ్
6
స
హితాః సగరాః సర్వే పితరం వాక్యమ్ అబ్రువన్
ప
రిక్రాన్తా మహీ సర్వా సత్త్వవన్త శ్చ సూదితాః
7
దే
వ దానవ రక్షాంసి పిశాచ ఉరగ కిన్నరాః
న
చ పశ్యామహే అశ్వం తమ్ అశ్వ హర్తారమ్ ఏవ చ
8
కిం
కరిష్యామ భద్రం తే బుద్ధి
: అ
త్ర
వి
చార్యతామ్
తే
షాం తత్ వచనం శ్రుత్వా పుత్రాణాం రాజ సత్తమః
9
స
మన్యు
: అబ్
రవీత్ వాక్యం సగరో రఘు నన్దన
భూ
యః ఖనత భద్రం వో నిర్భిద్య వసుధా తలమ్
10
అశ్
వ హర్తారమ్ ఆసాద్య కృతార్థా శ్చ నివర్తథ
పి
తు
: వ
చనమ్ ఆస్థాయ సగర స్య మహాత్మనః
11
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి రసా తలమ్ అభిద్రవన్
ఖ
న్యమానే తత
: త
స్మిన్ దదృశుః పర్వతోపమమ్
12
ది
శా గజం విరూపాక్షం ధారయన్తం మహీ తలమ్
స
పర్వత వనాం కృత్స్నాం పృథివీం రఘు నన్దన
13
శి
రసా ధారయా మాస విరూపాక్షో మహా గజః
య
దా పర్వణి కాకుత్స్థ విశ్రమా౭ర్థం మహా గజః
14
ఖే
దాత్ చాలయతే శీర్షం భూమి కమ్ప స్తధా భవేత్
తం
తే ప్రదక్షిణం కృత్వా దిశా పాలం మహా గజమ్
15
మా
నయన్తో హి తే రామ జగ్ము
: భి
త్త్వా రసా తలమ్
త
తః పూర్వాం దిశం భిత్త్వా దక్షిణాం బిభిదుః పునః
16
ద
క్షిణస్యామ్ అపి దిశి దదృశు
: తే
మహా గజమ్
మ
హాపద్మం మహాత్మానం సుమహా పర్వతో పమమ్
17
శి
రసా ధారయన్తం తే విస్మయం జగ్ము
: ఉ
త్తమమ్
త
తః ప్రదక్షిణం కృత్వా సగర స్య మహాత్మనః
18
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి పశ్చిమాం బిభిదుర్ దిశమ్

P a g e | 100
పశ్
చిమాయామ్ అపి దిశి మహాన్తమ్ అచలోపమమ్
19
ది
శా గజం సౌమనసం దదృశు
: తే
మహాబలాః
తం
తే ప్రదక్షిణం కృత్వా పృష్ట్వా చా౭పి
ని
రామయమ్
20
ఖ
నన్తః సముపక్రాన్తా దిశం హైమవతీం తదా
ఉ
త్తరస్యాం రఘు శ్రేష్ఠ దదృశు
: హి
మ పాణ్డురమ్
21
భద్
రం భద్రేణ వపుషా ధారయన్తం మహీమ్ ఇమామ్
స
మాలభ్య తతః సర్వే కృత్వా చ ఏనం ప్రదక్షిణమ్
22
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి బిభిదుర్ వసుధా తలమ్
త
తః ప్రాక్ ఉత్తరాం గత్వా సాగరాః ప్రథితాం దిశమ్
23
రో
షాత్ అభ్యఖనన్ సర్వే పృథివీం సగరా౭౭త్మజాః
తే
తు సర్వే మహాత్మానో భీమ వేగా మహాబలా
:
24
ద
దృశుః కపిలం తత్ర వాసుదేవం సనాతనమ్
హ
యం చ తస్య దేవ స్య చరన్తమ్ అవిదూరతః
25
ప్
రహర్ష మతులం ప్రాప్తా
: స
ర్వే తే రఘు నందన
తే
తం హయ హరం జ్ఞాత్వా క్రోధ పర్యాకులేక్షణాః
26
ఖ
నిత్ర లాంగల ధరా నానా వృక్ష శిలా ధరా
:
అభ్య
ధావన్త సంక్రుద్ధా
: తి
ష్ఠ తిష్ఠేతి
చా
బ్రువన్
27
అ
స్మాకం త్వం హి తురగం యజ్ఞీయం హృతవాన్ అసి
దు
ర్మేధ
: త
్వం హి సంప్రాప్తాన్ విద్ధి నః
స
గరా౭౭త్మజాన్
28
శ్
రుత్వా తత్ వచనం తేషాం కపిలో రఘు నన్దన
రో
షేణ మహతా ఆవిష్టో హుంకారమ్ అకరోత్ తదా
29
త
త
: తే
న అప్రమేయేణ కపిలేన మహాత్మనా
భ
స్మ రాశీ కృతాః సర్వే కాకుత్స్థ సగరా౭౭త్మజాః
30
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చత్వారింశ స్సర్గ
:
ఏ
క చత్వారింశ స్సర్గ
:
పు
త్రాన్ చిర గతాన్ జ్ఞాత్వా సగరో రఘు నన్దన
1
న
ప్తారమ్ అబ్రవీత్ రాజా దీప్యమానం స్వ తేజసా
శూ
ర శ్చ కృత విద్య శ్చ పూర్వై
: తు
ల్యో
ऽసి
తేజసా
పి
తౄణాం గతిమ్ అన్విచ్ఛ యేన చ అశ్వో అపహారితః
2

P a g e | 101
అ
న్తర్భౌమాని సత్త్వాని వీర్యవన్తి మహాన్తి చ
తే
షాం త్వం ప్రతిఘాతా౭ర్థం స అసిం గృహ్ణీష్వ
కా
ర్ముకమ్
3
అ
భివాద్య అభివాద్యాన్ త్వం హత్వా విఘ్న కరాన్
అ
పి
సి
ద్ధా౭ర్థః సన్ నివర్తస్వ మమ యజ్ఞస్య పారగః
4
ఏ
వమ్ ఉక్తో అంశుమాన్ సమ్యక్ సగరేణ మహాత్మనా
ధ
ను
: ఆ
దాయ ఖడ్గం చ జగామ లఘు విక్రమః
5
స
ఖాతం పితృభి
: మా
ర్గమ్ అన్తర్భౌమం మహాత్మభిః
ప్
రాపద్యత నర శ్రేష్ఠ తేన రాజ్ఞా౭భిచోదితః
6
దై
త్య దానవ రక్షోభిః పిశాచ పతగోరగైః
పూ
జ్యమానం మహాతేజా దిశాగజమ్ అపశ్యత
7
స
తం ప్రదక్షిణం కృత్వా పృష్ట్వా చైవ నిరామయమ్
పి
తౄన్ స పరిపప్రచ్ఛ వాజి హర్తారమ్ ఏవ చ
8
ది
శాగజ స్తు తత్ శృత్వా ప్రీత్యా ఆహ అంశుమతో వచః
అ
సమంజ కృతార్థ
: త
్వం సహ అశ్వః శీఘ్రమ్ ఏష్యసి
9
త
స్య త ద్వచనం శ్రుత్వా సర్వాన్ ఏవ దిశాగజాన్
య
థా క్రమం యథా న్యాయం ప్రష్టుం సముపచక్రమే
10
తై
శ్చ సర్వై
: ది
శాపాలై
: వా
క్యజ్ఞై
: వా
క్య
కో
విదైః
పూ
జితః స హయ శ్చైవ గన్తా అసి ఇత్య౭భిచోదితః
11
తే
షాం తత్ వచనం శ్రుత్వా జగామ లఘు విక్రమః
భ
స్మ రాశీ కృతా యత్ర పితర స్తస్య సాగరాః
12
స
దుఃఖవశమ్ ఆపన్న
: తు
అసమంజ సుత స్తదా
చు
క్రోశ పరమ ఆర్త
: తు
వధాత్ తేషాం సుదుఃఖితః
13
య
జ్ఞీయం చ హయం తత్ర చరన్తమ్ అవిదూరతః
దద
ర్శ పురుష వ్యాఘ్రో దుఃఖ శోక సమన్వితః
14
స
తేషాం రాజ పుత్రాణాం కర్తు కామో జల క్రియామ్
స
లిలా౭ర్థీ మహాతేజా న చ అపశ్యత్ జలా౭౭శయమ్
15
వి
సార్య నిపుణాం దృష్టిం తతో
అపశ్య
త్
ఖ
గా౭ధిపమ్
పి
తౄణాం మాతులం రామ సుపర్ణమ్ అనిలోపమమ్
16
స
చైనమ్ అబ్రవీత్ వాక్యం వైనతేయో మహాబలః
మా
శుచః పురుష వ్యాఘ్ర వధో
ऽయం
లోక సమ్మతః
17

P a g e | 102
క
పిలేన అప్రమేయేన దగ్ధా హి ఇమే మహా బలాః
స
లిలం న అర్హసి ప్రాజ్ఞ దాతుమ్ ఏషాం హి లౌకికమ్
18
గ
ఙ్గా హిమవతో జ్యేష్ఠా దుహితా పురుషర్షభ
త
స్యాం కురు మహాబాహో పితౄణాం తు జల క్రియాం
19
భ
స్మ రాశీ కృతాన్ ఏతాన్ పావయే ల్లోక పావనీ
త
యా క్లిన్నమ్ ఇదం భస్మ గఙ్గయా లోక కాన్తయా
షష్
టిం పుత్ర సహస్రాణి స్వర్గ లోకం నయిష్యతి
20
ని
ర్గచ్ఛ చ అశ్వం మహాభాగ సంగృహ్య పురుషర్షభ
య
జ్ఞం పైతామహం వీర నిర్వర్తయితుమ్ అర్హసి
21
సు
పర్ణ వచనం శ్రుత్వా సో
అం
శుమాన్ అతి వీర్యవాన్
త
్వరితం హయమ్ ఆదాయ పునర్ ఆయాన్ మహాయశాః
22
త
తో రాజానమ్ ఆసాద్య దీక్షితం రఘు నన్దన
న
్యవేదయత్ యథా వృత్తం సుపర్ణ వచనం తథా
23
త
త్ శృత్వా ఘోర సంకాశం వాక్యమ్ అంశుమతో నృపః
య
జ్ఞం నిర్వర్తయా మాస యథా కల్పం యథా విధి
24
స
్వపురం చ అగమత్ శ్రీమాన్ ఇష్ట యజ్ఞో మహీపతిః
గ
ఙ్గాయా శ్చ ఆగమే రాజా నిశ్చయం న అధ్యగచ్ఛత
25
అ
కృత్వా నిశ్చయం రాజా కాలేన మహతా మహాన్
త
్రింశ ద్వర్ష సహస్రాణి రాజ్యం కృత్వా దివం గతః
26
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏక చత్వారింశ స్సర్గ
:
ద్
వి చత్వారింశ స్సర్గ
:
కా
ల ధర్మం గతే రామ సగరే ప్రకృతీ జనాః
రా
జానం రోచయా మాసు
: అం
శుమన్తం సుధార్మికమ్
1
స
రాజా సుమహాన్ ఆసీత్ అంశుమాన్ రఘు నన్దన
త
స్య పుత్రో మహాన్ ఆసీత్ దిలీప ఇతి విశ్రుతః
2
త
స్మిన్ రాజ్యం సమావేశ్య దిలీపే రఘు నన్దన
హి
మవత్ శిఖరే రమ్యే తప
: తే
పే సుదారుణమ్
3
ద్
వాత్రింశ చ్చ సహస్రాణి వర్షాణి సుమహాయశాః
త
పో వన గతో రాజా స్వర్గం లేభే తపో ధనః
4
ది
లీప స్తు మహాతేజాః శృత్వా పైతామహం వధమ్
దుః
ఖోప హతయా బుద్ధ్యా నిశ్చయం న అధ్యగచ్ఛత
5

P a g e | 103
క
థం గఙ్గా అవతరణం కథం తేషాం జల క్రియా
తా
రయేయం కథం చ ఏతాన్ ఇతి చిన్తా పరో
ऽభ
వత్
6
త
స్య చిన్తయతో నిత్యం ధర్మేణ విదితా౭౭త్మనః
పు
త్రో భగీరథో నామ జజ్ఞే పరమ ధార్మికః
7
ది
లీప
: తు
మహాతేజా యజ్ఞై
: బ
హుభి
: ఇష్ట
వాన్
త
్రింశ ద్వర్ష సహస్రాణి రాజా రాజ్యమ్ అకారయత్
8
అ
గత్వా నిశ్చయం రాజా తేషామ్ ఉద్ధరణం ప్రతి
వ
్యాధినా నర శార్దూల కాల ధర్మమ్ ఉపేయివాన్
9
ఇ
న్ద్ర లోకం గతో రాజా స్వా౭౭ర్జితే న ఏవ కర్మణా
రా
జ్యే భగీరథం పుత్రమ్ అభిషిచ్య నరర్షభః
10
భ
గీరథ స్తు రాజర్షి
: ధా
ర్మికో రఘు నన్దన
అ
నపత్యో మహాతేజాః ప్రజా కామః స చ ప్రజా
:
11
మం
త్రిషు ఆధాయ తద్రాజ్యం గంగ అవతరణే రత
:
స
తపో దీర్ఘమ్ ఆతిష్ఠత్ గోకర్ణే రఘు నన్దన
12
ఊ
ర్ధ్వ బాహుః పఞ్చ తపా మాస ఆహారో జితేన్ద్రియః
త
స్య వర్ష సహస్రాణి ఘోరే తపసి తిష్ఠతః
13
అ
తీతాని మహా బాహో తస్య రాజ్ఞో మహాత్మన
:
సు
ప్రీతో భగవాన్ బ్రహ్మా ప్రజానాం పతి
: ఈశ్
వరః
14
త
తః సురగణైః సార్ధమ్ ఉపాగమ్య పితామహః
భ
గీరథం మహాత్మానం తప్యమానమ్ అథా౭బ్రవీత్
15
భ
గీరథ మహాభాగ ప్రీత స్తే
ऽహం
జనేశ్వర
త
పసా చ సుతప్తేన వరం వరయ సువ్రత
16
త
మ్ ఉవాచ మహాతేజాః సర్వ లోక పితామహ
:
భ
గీరథో మహాభాగః కృతాఞ్జలి
: అ
వస్థితః
17
య
ది మే భగవన్ ప్రీతో యది అస్తి తపసః ఫలమ్
స
గర స్య ఆత్మజాః సర్వే మత్తః సలిలమ్ ఆప్నుయుః
18
గ
ఙ్గాయాః సలిల క్లిన్నే భస్మని ఏషాం
మ
హాత్మనామ్
స
్వర్గం గచ్ఛేయు
: అ
త్యన్తం సర్వే మే
ప్
రపితామహాః
19
దే
యా చ సంతతి
: దే
వ న అవసీదేత్ కులం చ నః
ఇ
క్ష్వాకూణాం కులే దేవ ఏష మే
అ
స్తు వరః పరః
20

P a g e | 104
ఉ
క్త వాక్యం తు రాజానం సర్వ లోక పితామహః
ప్
రత్యువాచ శుభాం వాణీం మధురాం మధురా౭క్షరామ్
21
మ
నోరథో మహాన్ ఏష భగీరథ మహారథ
ఏ
వం భవతు భద్రం తే ఇక్ష్వాకు కుల వర్ధన
22
ఇ
యం హైమవతీ గఙ్గా జ్యేష్ఠా హిమవతః సుతా
తాం
వై ధారయితుం శక్తో హర
: త
త్ర నియుజ్యతామ్
23
గ
ఙ్గాయాః పతనం రాజన్ పృథివీ న సహిష్యతి
తాం
వై ధారయితుం వీర న అన్యం పశ్యామి శూలినః
24
త
మ్ ఏవమ్ ఉక్త్వా రాజానం గఙ్గాం చ ఆభాష్య లోక
కృ
త్
జ
గామ త్రిదివం దేవః సహ సర్వై
: మ
రు ద్గణైః
25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వి చత్వారింశ స్సర్గ
:
త
్రి చత్వారింశ స్సర్గ
:
దే
వ దేవే గతే తస్మిన్ సో అఙ్గుష్ఠ అగ్ర
ని
పీడితామ్
కృ
త్వా వసుమతీం రామ సంవత్సరమ్ ఉపాసత
1
అ
థ సంవత్సరే పూర్ణే సర్వ లోక నమస్కృతః
ఉ
మా పతిః పశు పతీ రాజానమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
2
ప్
రీత
: తేऽహం
నరశ్రేష్ఠ కరిష్యామి తవ ప్రియమ్
శి
రసా ధారయిష్యామి శైల రాజ సుతామ్ అహమ్
3
త
తో హైమవతీ జ్యేష్ఠా సర్వ లోక నమస్కృతా
త
దా సా అతిమహత్ రూపం కృత్వా వేగం చ దుస్సహమ్
ఆ
కాశాత్ అపతత్ రామ శివే శివ శిరసి ఉత
4
అ
చింతయ చ్చ సా దేవీ గంగా పరమ దుర్ధరా
వి
శామి అహం హి పాతాళం శ్రోతసా గృహ్య శంకరం
5
త
స్యా
: అ
వలేపనం జ్ఞాత్వా క్రుద్ధ స్తు భగవాన్
హ
రః
తి
రోభావయితుం బుద్ధిం చక్రే త్రి నయన
: త
దా
6
సా
తస్మిన్ పతితా పుణ్యా పుణ్యే రుద్ర స్య
మూ
ర్ధని
హి
మవత్ ప్రతిమే రామ జటా మండల గహ్వారే
7
సా
కదంచిన్ మహీం గంతుం న శక్నోత్
య
త్నమా౭౭స్థితా
నై
వ సా నిర్గమనం లేభే జటా మణ్డల మోహితా
8
త
త్ర ఏవ ఆబంభ్రమత్ దేవీ సంవత్సర గణాన్ బహూన్

P a g e | 105
తా
మ్ అపశ్యన్ పున
: త
త్ర తప
: ప
రమమా౭౭స్థిత
:
9
అ
నేన తోషిత శ్చ ఆసీత్ అత్యర్థం రఘు నన్దన
వి
ససర్జ తతో గఙ్గాం హరో బిన్దు సరః ప్రతి
10
త
స్యాం విసృజ్యమానాయాం సప్త స్రోతాంసి
జ
జ్ఞిరే
హ్
లాదినీ పావనీ చైవ నళినీ చ తధా అపరా
11
తి
స్ర
: ప్
రాచీం దిశం జగ్ము
: గం
గా శివ జలా
: శు
భా
:
సు
చక్షు
: శ్
చ ఏవ సీతా చ సిన్దు
: చ
ఏవ మహా నదీ
12
తి
స్ర
: ఏ
తా దిశం జగ్ము
: ప్
రతీచీం తు శుభోదకా
:
స
ప్తమీ చ అన్వగాత్ తాసాం భగీరథ రథం తదా
13
భ
గీరథో౭పి రాజర్షి
: ది
వ్యం స్యందనమ్ ఆస్థిత
:
ప్
రాయాత్ అగ్రే మహా తేజా గంగా తమ్ చ అపి
అ
నువ్రజత్
14
గ
గనాత్ శంకర శిర
: త
తో ధరణిమ్ ఆగతా
వ
్యసర్పత జలం తత్ర తీవ్ర శబ్ద పురస్కృతమ్
15
మ
త్స్య కచ్ఛప సంఘై శ్చ శింశు మార గణై
: త
దా
ప
తత్భి
: ప
తితై శ్చ అన్యై
: వ
్యరోచత వసుంధరా
16
త
తో దేవర్షి గన్ధర్వా యక్షాః సిద్ధ గణా
: త
థా
వ
్యలోకయన్త తే తత్ర గగనాత్ గామ్ గతాం తదా
17
వి
మానై
: న
గర ఆకారై
: హ
యై
: గ
జ వరై
: త
థా
పా
రిప్లవ గతా
: చా
౭పి దేవతా
: త
త్ర విష్ఠితాః
18
త
త్ అద్భుతతమం లోకే గఙ్గా పతనమ్ ఉత్తమమ్
ది
దృక్షవో దేవగణాః సమేయు
: అ
మిత ఓజసః
19
సం
పతద్భిః సుర గణై
: తే
షాం చ ఆభరణ ఓజసా
శ
త ఆదిత్యమ్ ఇవ ఆభాతి గగనం గత తోయదమ్
20
శిం
శుమార ఉరగ గణై
: మీ
నై
: అ
పి చ చఞ్చలైః
వి
ద్యుద్భి
: ఇ
వ విక్షిప్తై
: ఆ
కాశమ్ అభవత్ తదా
21
పా
ణ్డురైః సలిల ఉత్పీడైః కీర్యమాణైః సహస్రధా
శా
రద అభ్రై
: ఇ
వ ఆకీర్ణం గగనం హంస సంప్లవైః
22
క
్వచిత్ ద్ధృత తరం యాతి కుటిలం క్వచిత్ ఆయతమ్
వి
నతం క్వచిత్ ఉద్ధూతం క్వచిత్ యాతి శనైః శనైః
23
స
లిలే నైవ సలిలం క్వచిత్ అభ్యాహతం పునః
ము
హుర్ ఊర్ధ్వ పథం గత్వా పపాత వసుధా తలం
24

P a g e | 106
త
చ్ఛంకర శిరో భ్రష్టం భ్రష్టం భూమి తలే పునః
వ
్యరోచత తదా తోయం నిర్మలం గత కల్మషమ్
25
త
త్ర దేవర్షి గన్ధర్వా వసుధా తల వాసినః
భ
వ అఙ్గ పతితం తోయం పవిత్రమ్ ఇతి పస్పృశుః
26
శా
పాత్ ప్రపతితా యే చ గగనాత్ వసుధా తలమ్
కృ
త్వా తత్రా౭భిషేకం తే బభూవు
: గ
త కల్మషాః
27
ధూ
త పాపాః పున
: తే
న తోయేన అథ అన్వితా
పు
న
: ఆ
కాశమ్ ఆవిశ్య స్వాన్ లోకాన్ ప్రతిపేదిరే
28
ము
ముదే ముదితో లోక
: తే
న తోయేన సుభాస్వతా
కృ
తా౭భిషేకో గఙ్గాయాం బభూవ విగత క్లమః
29
భ
గీరథో
ऽపి
రాజర్షి
: ది
వ్యం స్యన్దనమ్ ఆస్థితః
ప్
రాయాత్ అగ్రే మహాతేజా
: తం
గఙ్గా పృష్ఠతో

అ
న్వగాత్
30
దే
వాః సర్షిగణాః సర్వే దైత్య దానవ రాక్షసాః
గ
న్ధర్వ యక్ష ప్రవరాః సకిన్నర మహోరగాః
31
స
ర్పా
: చ
అప్సరసో రామ భగీరథ రథా౭నుగాః
గ
ఙ్గామ్ అన్వగమన్ ప్రీతాః సర్వే జల చరా
: చ
యే
32
య
తో భగీరథో రాజా తతో గఙ్గా యశస్వినీ
జ
గామ సరితాం శ్రేష్ఠా సర్వ పాప వినాశినీ
33
త
తో హి యజమాన స్య జహ్నో
: అద్
భుత కర్మణ
:
గం
గా సంప్లావయా మాస యజ్ఞ వాటం మహాత్మన
:
34
త
స్యా అవలేపనం జ్ఞాత్వా క్రుద్థో జహ్ను
: చ
రాఘవ
అ
పిబత్ తు జలం సర్వం గంగాయా
: ప
రమ అద్భుతం
35
త
తో దేవా
: స
గంధర్వా ఋషయ శ్చ సువిస్మితా
:
పూ
జయంతి మహాత్మానం జహ్నుం పురుష సత్తమం
36
గం
గాం చా౭పి నయంతి స్మ దుహితృ త్వే మహాత్మన
:
త
త
: తు
ష్టో మహాతేజా శ్శ్రోత్రాభ్యాం అసృజ
త
్పునః
37
త
స్మాత్ జహ్ను సుతా గంగా ప్రోచ్యతే జాహ్నవీతి చ
జ
గామ చ పున ర్గంగా భగీరథ రథా౭నుగా
38
సా
గరం చా౭పి సంప్రాప్తా సా సరిత్ప్రవరా తదా
ర
సా తలమ్ ఉపాగచ్చత్ సిధ్య౭ర్ధం తస్య కర్మణ
:
39
భ
గీరథో౭పి రాజర్షి
: గం
గామ్ ఆదాయ యత్నత
:

P a g e | 107
పి
తామహాన్ భస్మ కృతాన్ అపశ్యత్ దీన చేతన
:
40
అ
థ తత్ భస్మనాం రాశిం గంగా సలిలమ్ ఉత్తమం
ప్
లావయత్ దూత పాప్మాన
: స
్వర్గం ప్రాప్తా
ర
ఘూత్తమ
41
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రి చత్వారింశ స్సర్గ
:
చ
తు శ్చత్వారింశ స్సర్గ
:
స
గత్వా సాగరం రాజా గఙ్గయా అనుగత
: త
దా
ప్
రవివేశ తలం భూమే
: య
త్ర తే భస్మసాత్ కృతాః
1
భ
స్మని యథా ఆప్లుతే రామ గఙ్గాయాః సలిలేన వై
స
ర్వ లోక ప్రభు
: బ్
రహ్మా రాజానమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
2
తా
రితా నర శార్దూల దివం యాతా శ్చ దేవవత్
షష్
టిః పుత్ర సహస్రాణి సగర స్య మహాత్మనః
3
సా
గర స్య జలం లోకే యావత్ స్థాస్యతి పార్థివ
స
గర స్య ఆత్మజా
: తా
వత్ స్వర్గే స్థాస్యన్తి
దే
వవత్
4
ఇ
యం చ దుహితా జ్యేష్ఠా తవ గఙ్గా భవిష్యతి
త
్వత్ కృతేన చ నామ్నా వై లోకే స్థాస్యతి
వి
శ్రుతా
5
గ
ఙ్గా త్రిపథగా నామ దివ్యా భాగీరథీ ఇతి చ
త
్రి పథో భావయన్తి ఇతి తత స్త్రిపథగా స్మృతా
6
పి
తామహానాం సర్వేషాం త్వమ్ అత్ర మనుజాధిప
కు
రుష్వ సలిలం రాజన్ ప్రతిజ్ఞామ్ అపవర్జయ
7
పూ
ర్వకేణ హి తే రాజన్ తేన అతియశసా తదా
ధ
ర్మిణాం ప్రవరేణా౭థ న ఏష ప్రాప్తో మనోరథః
8
త
థైవ అంశుమతా తాత లోకే
అప్
రతిమ తేజసా
గ
ఙ్గాం ప్రార్థయతా నేతుం ప్రతిజ్ఞా న అపవర్జితా
9
రా
జర్షిణా గుణవతా మహర్షి సమ తేజసా
మ
త్ తుల్య తపసా చైవ క్షత్ర ధర్మ స్థితేన చ
10
ది
లీపేన మహాభాగ తవ పిత్రా అతి తేజసా
పు
న ర్న శఙ్కితా నేతుం గఙ్గాం ప్రార్థయతా౭నఘ
11
సా
త్వయా సమతిక్రాన్తా ప్రతిజ్ఞా పురుషర్షభ
ప్
రాప్తో
ऽసి
పరమం లోకే యశః పరమ సమ్మతమ్

P a g e | 108
12
య
త్ చ గఙ్గా౭వతరణం త్వయా కృతమ్ అరిందమ
అ
నేన చ భవాన్ ప్రాప్తో ధర్మస్య ఆయతనం మహత్
13
ప్
లావయస్వ త్వమ్ ఆత్మానం నరోత్తమ సదా ఉచితే
స
లిలే పురుష వ్యాఘ్ర శుచిః పుణ్య ఫలో భవ
14
పి
తామహానాం సర్వేషాం కురుష్వ సలిల క్రియామ్
స
్వస్తి తే
అ
స్తు గమిష్యామి స్వం లోకం గమ్యతాం
నృ
ప
15
ఇ
తి ఏవమ్ ఉక్త్వా దేవేశః సర్వ లోక పితామహః
య
థా ఆగతం తథా అగచ్ఛత్ దేవ లోకం మహాయశాః
16
భ
గీరథో
అ
పి రాజర్షిః కృత్వా సలిలమ్ ఉత్తమమ్
య
థా క్రమం యథా న్యాయం సాగరాణాం మహాయశాః
17
కృ
తోదకః శుచీ రాజా స్వ రాజ్యం ప్రవివేశ హ
స
మృద్ధా౭ర్థో నర శ్రేష్ఠ స్వ రాజ్యం ప్రశశాస హ
18
ప్
రముమోద చ లోక స్తం నృపమ్ ఆసాద్య రాఘవ
న
ష్ట శోకః సమృద్ధా౭ర్థో బభూవ విగత జ్వరః
19
ఏష
తే రామ గఙ్గాయా విస్తరో
అ
భిహితో మయా
స
్వస్తి ప్రాప్నుహి భద్రం తే సంధ్యా కాలో
అ
తివర్తతే
20
ధ
న్యం యశస్యమ్ ఆయుష్యం పుత్ర్యమ్
స
్వర్గ్యం అతీవ చ
య: శ్
రావయతి విప్రేషు క్షత్రియేషు ఇతరేషు చ
21
ప్
రీయన్తే పితర
: త
స్య ప్రీయన్తే దైవతాని చ
ఇద
మ్ ఆఖ్యానమ్ అవ్యగ్రో గఙ్గా అవతరణం శుభం
22
య శ్
శృణోతి చ కాకుస్థ సర్వాన్ కామాన్
అ
వాప్నుయాత్
స
ర్వే పాపా
: ప్
రణశ్యన్తి ఆయు
: కీ
ర్తి శ్చ వర్ధతే
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతు శ్చత్వారింశ స్సర్గః
పం
చ చత్వారింశ స్సర్గః
వి
శ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా రాఘవః సహ లక్ష్మణః
వి
స్మయం పరమం గత్వా విశ్వామిత్రమ్
అ
థా౭బ్రవీత్
1
అ
త్య౭ద్భుతమ్ ఇదం బ్రహ్మన్ కథితం పరమం
త
్వయా
గ
ఙ్గా అవతరణం పుణ్యం సాగర స్య చ పూరణమ్

P a g e | 109
2
త
స్య సా శర్వరీ సర్వా సహ సౌమిత్రిణా తదా
జ
గామ చిన్తయానస్య విశ్వామిత్ర కథాం శుభామ్
3
త
తః ప్రభాతే విమలే విశ్వామిత్రం మహామునిమ్
ఉ
వాచ రాఘవో వాక్యం కృత ఆహ్నికమ్ అరిందమః
4
గ
తా భగవతీ రాత్రిః శ్రోతవ్యం పరమం శ్రుతమ్
క
్షణ భూతేవ సా రాత్రిః సంవృత్తేయం మహాతపః
5
ఇ
మాం చిన్తయతః సర్వాం నిఖిలేన కథాం తవ
త
రామ సరితాం శ్రేష్ఠాం పుణ్యాం త్రిపథగాం నదీమ్
6
నౌ: ఏ
షా హి సుఖ ఆస్తీర్ణా ఋషీణాం పుణ్య
క
ర్మణామ్
భ
గవన్తమ్ ఇహ ప్రాప్తం జ్ఞాత్వా త్వరితమ్ ఆగతా
7
త
స్య తత్ వచనం శ్రుత్వా రాఘవ స్య మహాత్మనః
సం
తారం కారయా మాస సర్షి సంఘః స రాఘవః
8
ఉ
త్తరం తీరమ్ ఆసాద్య సంపూజ్య ర్షిగణం తదా
గ
ఙ్గా కూలే నివిష్టా
: తే
విశాలాం దదృశుః పురీమ్
9
త
తో మునివర
: తూ
ర్ణం జగామ సహ రాఘవః
వి
శాలాం నగరీం రమ్యాం దివ్యాం స్వర్గ ఉపమాం తదా
10
అ
థ రామో మహా ప్రాజ్ఞో విశ్వామిత్రం మహా
ము
నిమ్
పప్
రచ్ఛ ప్రాఞ్జలి
: భూ
త్వా విశాలామ్ ఉత్తమాం
పు
రీమ్
11
క
తరో రాజ వంశో
ऽయం
విశాలాయాం మహామునే
శ్
రోతుమ్ ఇచ్ఛామి భద్రం తే పరం కౌతూహలం హి మే
12
త
స్య తత్ వచనం శ్రుత్వా రామ స్య ముని పుంగవః
ఆఖ్
యాతుం తత్ సమారేభే విశాల స్య పురాతనమ్
13
శ్
రూయతాం రామ శక్ర స్య కథాం కథయతః శుభామ్
అ
స్మిన్ దేశే హి యత్ వృత్తం శృణు తత్త్వేన రాఘవ
14
పూ
ర్వం కృత యుగే రామ దితేః పుత్రా మహాబలాః
అ
దితే శ్చ మహాభాగా వీర్యవన్తః సుధార్మికాః
15
త
త
: తే
షాం నర శ్రేష్ఠ బుద్ధి
: ఆ
సీన్ మహాత్మనామ్
అమ
రా నిర్జరా శ్చైవ కథం స్యామ నిరామయాః
16
తే
షాం చిన్తయతాం రామ బుద్ధి
: ఆ
సీన్ మహాత్మనాం

P a g e | 110
క
్షీర ఉద మథనం కృత్వా రసం ప్రాప్స్యామ తత్ర వై
17
త
తో నిశ్చిత్య మథనం యోక్త్రం కృత్వా చ వాసుకిమ్
మ
న్థానం మన్దరం కృత్వా మమన్థు
: అ
మిత ఓజసః
18
అధ
వర్ష సహస్రేణ యోక్త్ర సర్ప శిరాంశి చ
వ
మన్తో అతి విషం తత్ర దదంశు ర్గగనై శ్శిలా
:
19
ఉ
త్పపాతమ్ అగ్ని సంకాశం హాలాహల మహా విషం
తే
న దగ్ధం జగత్సర్వం స దేవా సుర మానుషం
20
అధ
దేవా మహాదేవం శంకరం శరణా౭ర్ధిన
:
జ
గ్ము
: ప
శుపతిం రుద్రం త్రాహి త్రాహీతి తుష్టువు
:
21
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తతో దేవై
: దే
వ దేవేశ్వర
: ప్
రభు
:
ప్
రాదురా౭౭సీత్ తతో అత్రై ఏవ శంఖ చక్ర ధరో హరి
:
22
ఉ
వాచ ఏనం స్మితం కృత్వా రుద్రం శూల భృతం హరి
:
దై
వతై
: మధ్య
మానో తు యత్ పూర్వం సముపస్థితం
23
త
త్ త్వదీయం హి సుర శ్రేష్ఠ సురాణామ్ అగ్రతో హి
య
త్
అ
గ్ర పూజామ్ ఇమాం మత్వా గృహాణ ఇదం విషం ప్రభో
ఇ
తి ఉక్త్వా చ సుర శ్రేష్ఠ
: త
త్ర ఏవ అన్తర్ధీయత
24
దే
వతానాం భయం దృష్ట్వా శ్రుత్వా వాక్యం తు
శా
ర్ఙిణ
:
హా
లాహల విషం ఘోరం స జగ్రాహ అమృతోపమం
25
దే
వాన్ విసృజ్య దేవేశో జగామ భగవాన్ హర
:
త
తో దేవా
: అ
సురా
: స
ర్వే మమంథూ రఘు నందన
26
ప్
రవివేశ అధ పాతాళం మంథాన
: ప
ర్వతో౭నఘ
త
తో దేవా
: స
గన్ధర్వా
: తు
ష్టువు
: మ
ధుసూదనం
27
త
్వం గతి స్సర్వ భూతానాం విశేషేణ దివౌకసాం
పా
లయ అస్మాన్ మహా బాహో గిరిమ్ ఉద్ధర్తుమ్
అ
ర్హసి
28
ఇ
తి శ్రుత్వా హృషీకేశ
: కా
మఠం రూపమ్ ఆస్థిత
:
ప
ర్వతం పృష్టత
: కృ
త్వా శిశ్యే తత్ర ఓషధౌ హరి
:
29
ప
ర్వత అగ్రే తు లోకాత్మా హస్తేన ఆక్రమ్య కేశవః
దే
వానాం మధ్యతః స్థిత్వా మమంథ పురుషోత్తమ
:
30
అధ
వర్ష సహస్రేణ స దండ
: స
కమండలు
:
పూ
ర్వం ధన్వన్తరి
: నా
మ అప్సరా శ్చ సువర్చసః
31
అప్
సు నిర్మథనాత్ ఏవ రసాత్ తస్మాత్ వర స్త్రియః

P a g e | 111
ఉ
త్పేతు
: మ
నుజ శ్రేష్ఠ తస్మాత్ అప్సరసో
ऽభ
వన్
32
షష్
టిః కోట్యో అభవన్ తాసామ్ అప్సరాణాం
సు
వర్చసామ్
అ
సంఖ్యేయా స్తు కాకుత్స్థ యా
: తా
సాం పరిచారికాః
33
న
తాః స్మ ప్రతిగృహ్ణన్తి సర్వే తే దేవ దానవాః
అప్
రతి గ్రహణాత్ ఏవ తా చ సర్వా సాధారణాః స్మృతాః
34
వ
రుణ స్య తతః కన్యా వారుణీ రఘు నన్దన
ఉ
త్పపాత మహాభాగా మార్గమాణా పరిగ్రహమ్
35
ది
తేః పుత్రా న తాం రామ జగృహు
: వ
రుణ ఆత్మజామ్
అ
దితే
: తు
సుతా వీర జగృహు
: తా
మ్ అనిన్దితామ్
36
అ
సురా
: తే
న దైతేయాః సురా
: తే
న అదితేః సుతాః
హృ
ష్టాః ప్రముదితా శ్చా౭౭సన్ వారుణీ గ్రహణాత్
సు
రాః
37
ఉ
చ్చైశ్రవా హయ శ్రేష్ఠో మణి రత్నం చ
కౌం
స్తుభమ్
ఉద
తిష్ఠన్ నర శ్రేష్ఠ తథైవ అమృతమ్ ఉత్తమమ్
38
అ
థ తస్య కృతే రామ మహాన్ ఆసీత్ కుల క్షయః
అ
దితే
: తు
తతః పుత్రా దితేః పుత్రాన్ అసూదయన్
39
ఏ
కతో అభ్యాగామన్ సర్వే అసురా రాక్షసై స్సహ
యు
ద్ధ మాసీత్ మహా ఘోరం వీర త్రైలోక్య మోహనం
40
య
దా క్షయం గతం సర్వం తదా విష్ణు
: మ
హాబలః
అ
మృతం స
: అహ
రత్ తూర్ణం మాయామ్ ఆస్థాయ
మో
హినీం
41
యే
గతా అభిముఖం విష్ణుమ్ అక్షయం పురుషోత్తమం
సం
పిష్టా
: తే
తదా యుద్ధే విష్ణునా ప్రభ విష్ణునా
42
అ
దితే
: ఆ
త్మజా వీరా దితే
: పు
త్రాన్ నిజఘ్నిరే
త
స్మిన్ ఘోరే మహా యుద్ధే దైతేయా
అ
దిత్యాయో
: భృ
శమ్
43
ని
హత్య దితి పుత్రాన్ తు రాజ్యం ప్రాప్య
పు
రందరః
శ
శాస ముదితో లోకాన్ సర్షి సంఘాన్ స చారణాన్
44
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ చత్వారింశ స్సర్గః

P a g e | 112
షట్
చత్వారింశ స్సర్గః
హ
తేషు తేషు పుత్రేషు దితిః పరమ దుఃఖితా
మా
రీచం కాశ్యపం రామ భర్తారమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
1
హ
త పుత్రా౭స్మి భగవన్ తవ పుత్రై
: మ
హాబలైః
శ
క్ర హన్తారమ్ ఇచ్ఛామి పుత్రం దీర్ఘ
త
పో౭ర్జితమ్
2
సా
అహం తప శ్చరిష్యామి గర్భం మే దాతుమ్ అర్హసి
ఈ
దృశం శక్ర హన్తారం త్వమ్ అనుజ్ఞాతుమ్ అర్హసి
3
త
స్యా
: త
ద్వచనం శ్రుత్వా మారీచః కాశ్యప స్తదా
ప్
రత్యువాచ మహాతేజా దితిం పరమ దుఃఖితామ్
4
ఏ
వం భవతు భద్రం తే శుచి ర్భవ తపో ధనే
జ
నయిష్యసి పుత్రం త్వం శక్ర హన్తారమ్ ఆహవే
5
పూ
ర్ణే వర్ష సహస్రే తు శుచి
: య
ది భవిష్యసి
పు
త్రం త్రైలోక్య భర్తారం మత్త
: త
్వం
జ
నయిష్యసి
6
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాతేజాః పాణినా స మమార్జ తామ్
స
మాలభ్య తతః స్వస్తీ త్యుక్త్వా స తపసే యయౌ
7
గ
తే తస్మిన్ నర శ్రేష్ఠ దితిః పరమ హర్షితా
కు
శప్లవనమ్ ఆసాద్య తప
: తే
పే సుదారుణమ్
8
త
ప
: త
స్యాం హి కుర్వత్యాం పరిచర్యాం చకార హ
స
హస్రా౭క్షో నర శ్రేష్ఠ పరయా గుణ సంపదా
9
అ
గ్నిం కుశాన్ కాష్ఠమ్ అపః ఫలం మూలం తథైవ చ
న
్యవేదయత్ సహస్రాక్షో యత్ చ అన్యత్ అపి
కాం
క్షితమ్
10
గా
త్ర సంవాహనై శ్చైవ శ్రమ అపనయనై స్తథా
శ
క్రః సర్వేషు కాలేషు దితిం పరిచచార హ
11
అ
థ వర్ష సహస్రే తు దశ ఊనే రఘు నన్దన
ది
తిః పరమ సంప్రీతా సహస్రా౭క్షమ్ అథా౭బ్రవీత్
12
యా
చితేన సుర శ్రేష్ఠ తవ పిత్రా మహాత్మనా
వ
రో వర్ష సహస్రా౭న్తే దత్తో మమ సుతం ప్రతి
13
త
ప
: చ
రన్త్యా వర్షాణి దశ వీర్యవతాం వర
అ
వశిష్టాని భద్రం తే భ్రాతరం ద్రక్ష్యసే తతః
14
త
మ్ అహం త్వత్కృతే పుత్ర సమాధాస్యే
జ
యోత్సుకమ్
త
్రైలోక్య విజయం పుత్ర సహ భోక్ష్యసి విజ్వరః

P a g e | 113
15
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా దితిః శక్రం ప్రాప్తే మధ్యం
ది
వాకరే
ని
ద్రయా అపహృతా దేవీ పాదౌ కృత్వా అథ శీర్షతః
16
దృ
ష్ట్వా తామ్ అశుచిం శక్రః పాదతః కృత మూర్ధజామ్
శి
రః స్థానే కృతౌ పాదౌ జహాస చ ముమోద చ
17
త
స్యాః శరీర వివరం వివేశ చ పురందరః
గ
ర్భం చ సప్తధా రామ బిభేద పరమ్ ఆత్మవాన్
18
బి
ధ్యమాన
: త
తో గర్భో వజ్రేణ శత పర్వణా
రు
రోద సుస్వరం రామ తతో దితి
: అ
బుధ్యత
19
మా
రుదో మా రుద
: చ
ఇతి గర్భం శక్రో అభ్యభాషత
బి
భేద చ మహా తేజా రుదన్తమ్ అపి వాసవః
20
న
హన్తవ్యో న హన్తవ్య ఇతి ఏవం దితి
: అబ్
రవీత్
ని
ష్పపాత తతః శక్రో మాతు
: వ
చన గౌరవాత్
21
ప్
రాఞ్జలి
: వ
జ్ర సహితో దితిం శక్రో
అభ్య
భాషత
అ
శుచి
: దే
వి సుప్తా౭సి పాదయోః కృత మూర్ధజా
22
త
ద౭న్తరమ్ అహం లబ్ధ్వా శక్ర హన్తారమ్ ఆహవే
అ
భిన్దం సప్తధా దేవి తన్ మే త్వం క్షన్తుమ్
అ
ర్హసి
27
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షట్చత్వారింశ స్సర్గః
స
ప్త చత్వారింశ స్సర్గః
స
ప్తధా తు కృతే గర్భే దితిః పరమ దుఃఖితా
స
హస్రాక్షం దురాధర్షం వాక్యం స అనునయా
అబ్
రవీత్
1
మమ అప
రాధాత్ గర్భో అయం సప్తధా విఫలీ కృతః
న
అపరాధో
అ
స్తి దేవేశ తవ అత్ర బల సూదన
2
ప్
రియం తు కర్తుమ్ ఇచ్ఛామి మమ గర్భ విపర్యయే
మ
రుతాం సప్తం సప్తానాం స్థాన పాలా భవన్తు ఇమే
3
వా
త స్కన్ధా ఇమే సప్త చరన్తు దివి పుత్రకాః
మా
రుతా ఇతి విఖ్యాతా దివ్య రూపా మమ ఆత్మజాః
4
బ్
రహ్మ లోకం చరతు ఏక
: ఇ
న్ద్ర లోకం తథా అపరః
ది
వ్య వాయు
: ఇ
తి ఖ్యాత
: తృ
తీయో
ऽపి
మహాయశాః
5
చ
త్వార
: తు
సుర శ్రేష్ఠ దిశో వై తవ శాసనాత్

P a g e | 114
సం
చరిష్యన్తి భద్రం తే దేవ భూతా మమ ఆత్మజాః
6
త
్వత్కృతే న ఏవ నామ్నా చ మారుతా ఇతి విశ్రుతాః
త
స్యా
: త
ద్వచనం శ్రుత్వా సహస్రాక్షః పురందరః
7
ఉ
వాచ ప్రాఞ్జలి
: వా
క్యం దితిం బల నిషూదనః
స
ర్వమ్ ఏతత్ యథోక్తం తే భవిష్యతి న సంశయః
8
వి
చరిష్యన్తి భద్రం తే దేవ భూతా
: త
వా౭౭త్మజాః
ఏ
వం తౌ నిశ్చయం కృత్వా మాతా పుత్రౌ తపో వనే
9
జ
గ్మతు
: త
్రిదివం రామ కృతా౭ర్థౌ ఇతి నః శ్రుతమ్
ఏష
దేశః స కాకుత్స్థ మహేన్ద్రాత్ అధ్యుషితః పురా
10
ది
తిం యత్ర తపః సిద్ధామ్ ఏవం పరిచచార సః
ఇ
క్ష్వాకో స్తు నర వ్యాఘ్ర పుత్రః పరమ ధార్మికః
11
అలమ్
బుసాయామ్ ఉత్పన్నో విశాల ఇతి విశ్రుతః
తే
న చ ఆసీత్ ఇహ స్థానే విశాలే ఇతి పురీ కృతా
12
వి
శాల స్య సుతో రామ హేమచన్ద్రో మహాబలః
సు
చన్ద్ర ఇతి విఖ్యాతో హేమచన్ద్రాత్ అనన్తరః
13
సు
చన్ద్ర తనయో రామ ధూమ్రాశ్వ ఇతి విశ్రుతః
ధూ
మ్రాశ్వ తనయ శ్చా౭పి సృంజయః సమపద్యత
14
సృం
జయ స్య సుతః శ్రీమాన్ సహదేవః ప్రతాపవాన్
కు
శాశ్వః సహదేవ స్య పుత్రః పరమ ధార్మికః
15
కు
శాశ్వ స్య మహాతేజాః సోమదత్తః ప్రతాపవాన్
సో
మదత్త స్య పుత్ర స్తు కాకుత్స్థ ఇతి విశ్రుతః
16
త
స్య పుత్రో మహాతేజాః సంప్రతి ఏష పురీమ్ ఇమామ్
ఆ
వసత్ అమరప్రఖ్యః సుమతి
: నా
మ దుర్జయః
17
ఇ
క్ష్వాకో స్తు ప్రసాదేన సర్వే వైశాలికా నృపాః
దీ
ర్ఘా౭౭యుషో మహాత్మానో వీర్యవన్తః
సు
ధార్మికాః
18
ఇహ అద్య
రజనీం రామ సుఖం వత్స్యామహే వయమ్
శ్
వః ప్రభాతే నరశ్రేష్ఠ జనకం ద్రష్టుమ్ అర్హసి
19
సు
మతి స్తు మహాతేజా విశ్వామిత్రమ్ ఉపాగతమ్
శ్
రుత్వా నర వర శ్రేష్ఠః ప్రత్యాగచ్ఛన్
మ
హాయశాః
20
పూ
జాం చ పరమాం కృత్వా సోపాధ్యాయః సబాన్ధవః
ప్
రాఞ్జలిః కుశలం పృష్ట్వా విశ్వామిత్రమ్ అథా

P a g e | 115
బ్
రవీత్
21
ధ
న్యో౭స్మి అనుగృహీతో
ऽస
్మి యస్య మే విషయం
ము
నే
సం
ప్రాప్తో దర్శనం చైవ నా౭స్తి ధన్యతరో మయా
22
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్త చత్వారింశ స్సర్గః
అష్ట
చత్వారింశ స్సర్గః

పృ
ష్ట్వా తు కుశలం తత్ర పరస్పర సమాగమే
క
థా అన్తే సుమతి
: వా
క్యం వ్యాజహార మహా మునిమ్
1
ఇ
మౌ కుమారౌ భద్రం తే దేవ తుల్య పరాక్రమౌ
గ
జ సింహ గతీ వీరౌ శార్దూల వృషభో పమౌ
2
పద్మ ప
త్ర విశాలా౭క్షౌ ఖడ్గ తూణీ ధనుర్ధరౌ
అశ్
వినావివ రూపేణ సముపస్థిత యౌవనౌ
3
య
దృచ్ఛయా ఏవ గాం ప్రాప్తౌ దేవ లోకాత్
ఇ
వా౭మరౌ
క
థం పద్భ్యామ్ ఇహ ప్రాప్తౌ కిమ౭ర్థం కస్య వా
ము
నే
4
భూ
షయన్తౌ ఇమం దేశం చన్ద్ర సూర్యౌ
ఇ
వా౭మ్బరమ్
ప
రస్పరస్య సదృశౌ ప్రమాణ ఇఙ్గిత చేష్టితైః
5
కి
మ౭ర్థం చ నర శ్రేష్ఠౌ సంప్రాప్తౌ దుర్గమే పథి
వ
ర ఆయుధ ధరౌ వీరౌ శ్రోతుమ్ ఇచ్ఛామి తత్త్వతః
6
త
స్య తద్వచనం శ్రుత్వా యథా వృత్తం
న
్యవేదయత్
సి
ద్ధా౭౭శ్రమ నివాసం చ రాక్షసానాం వధం తథా
7
వి
శ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా రాజా పరమ హర్షితః
అ
తిథీ పరమౌ ప్రాప్తౌ పుత్రౌ దశరథ స్య తౌ
8
పూ
జయా మాస విధివత్ సత్కారా౭ర్హౌ మహా బలౌ
త
తః పరమ సత్కారం సుమతేః ప్రాప్య రాఘవౌ
9
ఉష్య
తత్ర నిశామ్ ఏకాం జగ్మతు
: మి
థిలాం తతః
తాం
దృష్ట్వా మునయః సర్వే జనక స్య పురీం శుభామ్
10
సా
ధు సాధ్వితి శంసన్తో మిథిలాం సమపూజయన్
మి
థిల ఉప వనే తత్ర ఆశ్రమం దృశ్య రాఘవః
11
పు
రాణం
ని
ర్జనం రమ్యం పప్రచ్ఛ ముని పుంగవమ్

P a g e | 116
శ్
రీమత్ ఆశ్రమ సంకాశం కిం ను ఇదం ముని వర్జితమ్
12
శ్
రోతుమ్ ఇచ్ఛామి భగవన్ కస్య అయం పూర్వ
ఆశ్
రమః
త
చ్ఛ్రుత్వా రాఘవేణోక్తం వాక్యం వాక్య
వి
శారదః
13
ప్
రత్యువాచ మహాతేజా విశ్వమిత్రో మహా మునిః
హ
న్త తే కథయిష్యామి శృణు తత్త్వేన రాఘవ
14
య
స్య ఏతత్ ఆశ్రమపదం శప్తం కోపాన్ మహాత్మనా
గౌ
తమ స్య నర శ్రేష్ఠ పూర్వమ్ ఆసీత్ మహాత్మనః
15
ఆశ్
రమో దివ్య సంకాశః సురై
: అ
పి సుపూజితః
స
చ ఇహ తప ఆతిష్ఠత్ అహల్యా సహితః పురా
16
వ
ర్ష పూగాని అనేకాని రాజ పుత్ర మహాయశః
త
స్య అన్తరం విదిత్వా తు సహస్రాక్షః శచీ పతిః
17
ము
ని వేష ధరో
భూ
త్వా అహల్యామ్ ఇదం అబ్రవీత్
ఋ
తు కాలం ప్రతీక్షన్తే న అర్థినః సుసమాహితే
18
సం
గమం తు అహమ్ ఇచ్ఛామి త్వయా సహ సుమధ్యమే
ము
ని వేషం సహస్రా౭క్షం విజ్ఞాయ రఘు నన్దన
19
మ
తిం చకార దుర్మేధా దేవరాజ కుతూహలాత్
అ
థా బ్రవీత్ నర శ్రేష్ఠ కృతార్థేన
అ
న్తరా౭౭త్మనా
20
కృ
తా౭ర్థో
ऽసి
సుర శ్రేష్ఠ గచ్ఛ శీఘ్రమ్ ఇతః ప్రభో
ఆ
త్మానం మాం చ దేవేశ సర్వదా రక్ష మానద
21
ఇ
న్ద్ర స్తు ప్రహసన్ వాక్యమ్ అహల్యామ్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
సు
శ్రోణి పరితుష్టో
ऽస
్మి గమిష్యామి
య
థా౭౭గతమ్
22
ఏ
వం సంగమ్య తు తయా నిశ్చక్రామ ఉటజాత్ తతః
స
సంభ్రమాత్ త్వరన్ రామ శంకితో గౌతమం ప్రతి
23
గౌ
తమం సందదర్శ అథ ప్రవిశన్తి మహా మునిమ్
దే
వ దానవ దుర్ధర్షం తపోబల సమన్వితమ్
24
తీ
ర్థ ఉదక పరిక్లిన్నం దీప్యమానమ్ ఇవా౭నలమ్
గృ
హీత సమిధం తత్ర స కుశం ముని పుఙ్గవమ్
25
దృ
ష్ట్వా సురపతి
: త
్రస్తో విషణ్ణ వదనో
ऽభ
వత్
అ
థ దృష్ట్వా సహస్రా౭క్షం ముని వేష ధరం మునిః
26
దు
ర్వృత్తం వృత్త సంపన్నో రోషాత్ వచనమ్

P a g e | 117
అబ్
రవీత్
మమ
రూపం సమాస్థాయ కృతవాన్ అసి దుర్మతే
27
అ
కర్తవ్యమ్ ఇదం తస్మాత్ విఫల
: త
్వం భవిష్యతి
గౌ
తమేన ఏవమ్ ఉక్తస్య స రోషేణ మహాత్మనా
28
పే
తతు
: వృ
షణౌ భూమౌ సహస్రాక్ష స్య తత్క్షణాత్
త
థా శప్త్వా స వై శక్రం భార్యామ్ అపి చ శప్తవాన్
29
ఇహ
వర్ష సహస్రాణి బహూని త్వం నివశిష్యసి
వా
యు భక్షా నిరా౭౭హారా తప్యన్తీ భస్మ శాయినీ
30
అ
దృశ్యా సర్వ భూతానామ్ ఆశ్రమే
ऽస
్మిన్
ని
వత్స్యసి
య
దా తు ఏతత్ వనం ఘోరం రామో దశరథా౭౭త్మజః
31
ఆ
గమిష్యతి దుర్ధర్ష
: త
దా పూతా భవిష్యసి
త
స్య ఆతిథ్యేన దుర్వృత్తే లోభ మోహ వివర్జితా
32
మ
త్సకాశే ముదా యుక్తా స్వం వపు
: ధా
రయిష్యసి
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాతేజా గౌతమో దుష్ట చారిణీమ్
33
ఇమ
మ్ ఆశ్రమమ్ ఉత్సృజ్య సిద్ధ చారణ సేవితే
హి
మవత్ శిఖరే రమ్యే తప స్తేపే మహాతపాః
34
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్ట చత్వారింశ స్సర్గః
ఏ
కోన పంచాశ స్సర్గః

అఫల
స్తు తతః శక్రో దేవాన్ అగ్ని పురోగమాన్
అబ్
రవీత్ త్రస్త వదనః సర్షి సంఘాన్ సచారణాన్
1
కు
ర్వతా తపసో విఘ్నం గౌతమ స్య మహాత్మనః
క
్రోధమ్ ఉత్పాద్య హి మయా సుర కార్యమ్ ఇదం
కృ
తమ్
2
అఫ
లో
ऽస
్మి కృత
: తే
న క్రోధాత్ సా చ నిరాకృతా
శా
ప మోక్షేణ మహతా తపో
అ
స్య అపహృతం మయా
3
త
స్మాత్ సురవరాః సర్వే సర్షిసంఘాః స చారణాః
సు
ర సాహ్య కరం సర్వే సఫలం కర్తుమ్ అర్హథ
4
శ
తక్రతో
: వ
చః శ్రుత్వా దేవాః స అగ్నిపురోగమాః
పి
తృ దేవాన్ ఉపేత్య ఆహుః సహ సర్వై
: మ
రు ద్గణైః
5
అ
యం మేషః స వృషణః శక్రో హి అవృషణః కృతః
మే
ష స్య వృషణౌ గృహ్య శక్రాయ ఆశు ప్రయచ్ఛత
6

P a g e | 118
అఫల
స్తు కృతో మేషః పరాం తుష్టిం ప్రదాస్యతి
భ
వతాం హర్షణా౭ర్థాయ యే చ దాస్యన్తి మానవాః
7
అ
క్షయం హి ఫలం తేషాం
యూ
యం దాస్యథ పుష్కలం
అ
గ్నే స్తు వచనం శ్రుత్వా పితృ దేవాః సమాగతాః
ఉ
త్పాట్య మేష వృషణౌ సహస్రాక్షే న్యవేశయన్
8
త
దా ప్రభృతి కాకుత్స్థ పితృ దేవాః సమాగతాః
అఫ
లాన్ భుఞ్జతే మేషాన్ ఫలై
: తే
షామ్ అయోజయన్
9
ఇ
న్ద్ర స్తు మేష వృషణ
: త
దా ప్రభృతి రాఘవ
గౌ
తమ స్య ప్రభావేన తపస శ్చ మహాత్మనః
10
త
త్ ఆగచ్ఛ మహాతేజ ఆశ్రమం పుణ్య కర్మణః
తా
రయ ఏనాం మహాభాగామ్ అహల్యాం దేవ రూపిణీమ్
11
వి
శ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా రాఘవః సహ లక్ష్మణః
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య ఆశ్రమం ప్రవివేశ హ
12
దద
ర్శ చ మహాభాగాం తపసా ద్యోతిత ప్రభామ్
లో
కై
: అ
పి సమాగమ్య దుర్నిరీక్ష్యాం సురా౭సురైః
13
ప్
రయత్నాత్ నిర్మితాం ధాత్రా దివ్యాం మాయా
మ
యీమ్ ఇవ
ధూ
మేన అభి పరీత అఙ్గీం పూర్ణ చన్ద్ర ప్రభామ్ ఇవ
14
స
తుషార ఆవృతాం స అభ్రాం పూర్ణ చన్ద్ర ప్రభామ్
ఇ
వ
మధ్
యే
అమ్భ
సో దురాధర్షాం దీప్తాం సూర్య
ప్
రభామ్ ఇవ
స
హి గౌతమ వాక్యేన దుర్నిరీక్ష్యా బభూవ హ
15
త
్రయాణామ్ అపి లోకానాం యావత్ రామ స్య
ద
ర్శనమ్
శా
పస్య అన్త ముపాగమ్య తేషాం దర్శనమ్ ఆగతా
16
రా
ఘవౌ తు తత స్తస్యాః పాదౌ జగృహతు స్తదా
స
్మరన్తీ గౌతమ వచః ప్రతిజగ్రాహ సా చ తౌ
17
పా
ద్యమ్ అర్ఘ్యం తథా ఆతిథ్యం చకార
సు
సమాహితా
ప్
రతిజగ్రాహ కాకుత్స్థో విధి దృష్టేన కర్మణా
18
పు
ష్ప వృష్టి
: మహ
త్ ఆసీత్ దేవ దున్దుభి నిస్వనైః
గ
న్ధర్వ అప్సరసాం చా౭పి మహాన్ ఆసీత్ సమాగమః

P a g e | 119
19
సా
ధు సాధ్వితి దేవా
: తా
మ్ అహల్యాం సమపూజయన్
త
పోబల విశుద్ధ అంగీం గౌతమ స్య వశా౭నుగామ్
20
గౌ
తమో
ऽపి
మహాతేజా అహల్యా సహితః సుఖీ
రా
మం సంపూజ్య విధివత్ తప స్తేపే మహాతపాః
21
రా
మో
ऽపి
పరమాం పూజాం గౌతమ స్య మహామునేః
స
కాశాత్ విధివత్ ప్రాప్య జగామ మిథిలాం తతః
22
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకోన పంచాశ స్సర్గః
పం
చాశ స్సర్గః

త
తః ప్రాక్ ఉత్తరాం గత్వా రామః సౌమిత్రిణా సహ
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య యజ్ఞ వాటమ్ ఉపాగమత్
రా
మ స్తు ముని శార్దూలమ్ ఉవాచ సహ లక్ష్మణః
1
సా
ధ్వీ యజ్ఞ సమృద్ధి ర్హి జనక స్య మహాత్మనః
బ
హూని ఇహ సహస్రాణి నానా దేశ నివాసినామ్
2
బ్
రాహ్మణానాం మహాభాగ వేదా౭ధ్యయన శాలినామ్
ఋ
షి వాటా శ్చ దృశ్యన్తే శకటీ శత సంకులాః
3
దే
శో విధీయతాం బ్రహ్మన్ యత్ర వత్స్యామహే
వ
యమ్
రా
మ స్య వచనం శ్రుత్వా విశ్వామిత్రో మహా మునిః
4
ని
వేశమ్ అకరోత్ దేశే వివిక్తే సలిలా౭౭యుతే
వి
శ్వామిత్రం ముని శ్రేష్ఠం శృత్వా స నృపతి స్తదా
5
శ
తానన్దం పురస్కృత్య పురోహితమ్ అనిన్దితమ్
ప్
రత్యుజ్జగామ సహసా వినయేన సమన్విత
:
6
ఋ
త్విజో
ऽపి
మహాత్మాన స్తు అర్ఘ్యమ్ ఆదాయ
స
త్వరమ్
వి
శ్వామిత్రాయ ధర్మేణ దదు
: మ
న్త్ర పురస్కృతమ్
7
ప్
రతిగృహ్య తు తాం పూజాం జనక స్య మహాత్మనః
పప్
రచ్ఛ కుశలం రాజ్ఞో యజ్ఞ స్య చ నిరామయమ్
8
స
తాం శ్చా౭పి మునీన్ పృష్ట్వా సోపాధ్యాయ
పు
రోధసః
య
థా న్యాయం తతః సర్వైః సమాగచ్ఛత్
ప్
రహృష్టవాన్
9
అ
థ రాజా ముని శ్రేష్ఠం కృతాఞ్జలి
: అ
భాషత

P a g e | 120
ఆ
సనే భగవాన్ ఆస్తాం సహ ఏభి
: ము
ని సత్తమైః
10
జ
నక స్య వచః శ్రుత్వా నిషసాద మహా మునిః
పు
రోధా ఋత్విజ శ్చైవ రాజా చ సహ మన్త్రిభిః
11
ఆ
సనేషు యథా న్యాయమ్ ఉపవిష్టాన్ సమన్తతః
దృ
ష్ట్వా స నృపతి స్తత్ర విశ్వామిత్రమ్
అ
థా౭బ్రవీత్
12
అద్య య
జ్ఞ సమృద్ధి
: మే
సఫలా దైవతైః కృతా
అద్య య
జ్ఞ ఫలం ప్రాప్తం భగవ ద్దర్శనాత్ మయా
13
ధ
న్యో
అ
స్మి అనుగృహీతో
అ
స్మి యస్య మే ముని
పుం
గవ
య
జ్ఞ ఉపసదనం బ్రహ్మన్ ప్రాప్తో
అ
సి మునిభిః సహ
14
ద్
వాదశా౭హం తు బ్రహ్మర్షే దీక్షాం ఆహు
: మ
నీషిణః
త
తో భాగా౭ర్థినో దేవాన్ ద్రష్టుమ్ అర్హసి
కౌ
శిక
15
ఇ
త్యుక్త్వా ముని శార్దూలం ప్రహృష్ట వదన స్తదా
పు
న
: తం
పరిపప్రచ్ఛ ప్రాఞ్జలిః ప్రయతో నృపః
16
ఇ
మౌ కుమారౌ భద్రం తే దేవ తుల్య పరాక్రమౌ
గ
జ సింహ గతీ వీరౌ శార్దూల వృషభ ఉపమౌ
17
పద్మ ప
త్ర విశాలా౭క్షౌ ఖడ్గ తూణీ ధనుర్ధరౌ
అశ్
వినా వివ రూపేణ సముపస్థిత యౌవనౌ
18
య
దృచ్ఛ యైవ గాం ప్రాప్తౌ దేవ లోకాత్ ఇవ అమరౌ
క
థం పద్భ్యామ్ ఇహ ప్రాప్తౌ కిమ౭ర్థం కస్య వా
ము
నే
19
వ
ర ఆయుధ ధరౌ వీరౌ కస్య పుత్రౌ మహా మునే
భూ
షయన్తౌ ఇమం దేశం చన్ద్ర సూర్యౌ ఇవ
అమ్బ
రమ్
20
ప
రస్పరస్య సదృశౌ ప్రమాణ ఇఙ్గిత చేష్టితైః
కా
క పక్షధరౌ వీరౌ శ్రోతుమ్ ఇచ్ఛామి తత్త్వతః
21
త
స్య త ద్వచనం శ్రుత్వా జనక స్య మహాత్మనః
న
్యవేదయన్ మహాత్మానౌ పుత్రౌ దశరథ స్య తౌ
22
సి
ద్ధాశ్రమ నివాసం చ రాక్షసానాం వధం తథా
త
చ్చా౭౭గమనమ్ అవ్యగ్రం విశాలాయా శ్చ
ద
ర్శనమ్
23
అహల్
యా దర్శనం చైవ గౌతమేన సమాగమమ్
మ
హా ధనుషి జిజ్ఞాసాం కర్తుమ్ ఆగమనం తథా
24
ఏ
తత్ సర్వం మహాతేజా జనకాయ మహాత్మనే

P a g e | 121
ని
వేద్య విరరామ అథ విశ్వామిత్రో మహామునిః
25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచాశ స్సర్గః
ఏ
క పంచాశ స్సర్గః
త
స్య త ద్వచనం శ్రుత్వా విశ్వామిత్ర స్య ధీమతః
హృ
ష్ట రోమా మహాతేజాః శతానన్దో మహాతపాః
1
గౌ
తమ స్య సుతో జ్యేష్ఠ
: త
పసా ద్యోతిత ప్రభః
రా
మ సందర్శనాత్ ఏవ పరం విస్మయ మాగతః
2
స
తౌ నిషణ్ణౌ సంప్రేక్ష్య సుఖా౭౭సీనౌ
నృ
పా౭౭త్మజౌ
శ
తానన్దో ముని శ్రేష్ఠం విశ్వామిత్రమ్ అథ
అబ్
రవీత్
3
అ
పి తే ముని శార్దూల మమ మాతా యశస్వినీ
ద
ర్శితా రాజ పుత్రాయ తపో దీర్ఘమ్ ఉపాగతా
4
అ
పి రామే మహాతేజా మమ మాతా యశస్వినీ
వ
న్యై
: ఉ
పాహరత్ పూజాం పూజా౭ర్హే సర్వ
దే
హినామ్
5
అ
పి రామాయ కథితం యథా వృత్తం పురాతనమ్
మమ
మాతు
: మ
హాతేజో దేవేన దుర౭నుష్ఠితమ్
6
అ
పి కౌశిక భద్రం తే గురుణా మమ సంగతా
మా
తా మమ ముని శ్రేష్ఠ రామ సందర్శనాత్ ఇతః
7
అ
పి మే గురుణా రామః పూజితః కుశికా౭౭త్మజ
ఇహ ఆ
గతో మహాతేజాః పూజాం ప్రాప్య మహాత్మనః
8
అ
పి శాన్తేన మనసా గురు
: మే
కుశికా౭౭త్మజ
ఇహ ఆ
గతేన రామేణ పూజితేన అభివాదితః
9
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య విశ్వామిత్రో మహామునిః
ప్
రత్యువాచ శతానన్దం వాక్యజ్ఞో వాక్య
కో
విదమ్
10
న
అతిక్రాన్తం మునిశ్రేష్ఠ యత్ కర్తవ్యం కృతం
మ
యా
సం
గతా మునినా పత్నీ భార్గవేణ ఇవ రేణుకా
11
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య విశ్వామిత్ర స్య భాషితం
శ
తానన్దో మహాతేజా రామం వచనమ్ అబ్రవీత్
12
స
్వాగతం తే నరశ్రేష్ఠ దిష్ట్యా ప్రాప్తో అసి
రా
ఘవ
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య మహర్షిమ్ అపరాజితమ్
13

P a g e | 122
అ
చిన్త్య కర్మా తపసా బ్రహ్మర్షి
: అ
తుల ప్రభః
వి
శ్వామిత్రో మహాతేజా వేద్యం వేత్సి ఏనం పరమాం
గ
తిమ్
14
న
అస్తి ధన్యతరో రామ త్వత్తో అన్యో భువి కశ్చన
గో
ప్తా కుశిక పుత్ర
: తే
యేన తప్తం మహ త్తపః
15
శ్
రూయతాం చ అభిదాస్యామి కౌశిక స్య మహాత్మనః
య
థా బలం యథా వృత్తం తన్మే నిగదతః శృణు
16
రా
జా అభూత్ ఏష ధర్మాత్మా దీర్ఘ కాలమ్ అరిందమః
ధ
ర్మజ్ఞః కృత విద్య శ్చ ప్రజానాం చ హితే రతః
17
ప్
రజాపతి సుత
: తు
ఆసీత్ కుశో నామ మహీపతిః
కు
శ స్య పుత్రో బలవాన్ కుశనాభః సుధార్మికః
18
కు
శనాభ సుత
: తు
ఆసీత్ గాధి
: ఇ
తి ఏవ విశ్రుతః
గా
ధేః పుత్రో మహాతేజా విశ్వామిత్రో మహామునిః
19
వి
శ్వమిత్రో మహాతేజాః పాలయా మాస మేదినీమ్
బ
హు వర్ష సహస్రాణి రాజా రాజ్యమ్ అకారయత్
20
క
దాచిత్ తు మహాతేజా యోజయిత్వా వరూథినీమ్
అ
క్షౌహిణీ పరివృతః పరిచక్రామ మేదినీమ్
21
న
గరాణి చ రాష్ట్రాణి సరిత శ్చ తథా గిరీన్
ఆశ్
రమాన్ క్రమశో రాజా విచరన్ ఆజగామ హ
22
వ
సిష్ఠ స్య ఆశ్రమ పదం నానా పుష్ప ఫల ద్రుమమ్
నా
నా మృగ గణా కీర్ణం సిద్ధ చారణ సేవితమ్
23
దే
వ దానవ గన్ధర్వైః కిన్నరై
: ఉప
శోభితమ్
ప్
రశాన్త హరిణా కీర్ణం ద్విజ సంఘ నిషేవితమ్
24
బ్
రహ్మర్షి గణ సంకీర్ణం దేవర్షి గణ సేవితమ్
త
ప
: చ
రణ సంసిద్ధై
: అ
గ్ని కల్పై
: మ
హాత్మభిః
25
స
తతం సంకులం శ్రీమత్ బ్రహ్మ కల్పై
: మ
హాత్మభిః
అబ్భ
క్షైర్ వాయు భక్షై శ్చ శీర్ణ పర్ణ అశనై
: త
థా
ఫల
మూల అశనై
: దా
న్తై
: జి
త రోషై
: జి
తే న్ద్రియైః
26
ఋ
షిభి
: వా
లఖిల్యై శ్చ జప హోమ పరాయణైః
అ
న్యై
: వై
ఖానసై శ్చైవ సమంతాత్ ఉపశోభితం
27
వ
సిష్ఠ స్య ఆశ్రమ పదం బ్రహ్మలోకమ్ ఇవా౭పరమ్
దద
ర్శ జయతాం శ్రేష్ఠ విశ్వామిత్రో మహాబలః
28

P a g e | 123
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏక పంచాశ స్సర్గః
ద్
వి పంచాశ స్సర్గః
తం
దృష్ట్వా పరమ ప్రీతో విశ్వామిత్రో మహాబలః
ప్
రణతో వినయాత్ వీరో వసిష్ఠం జపతాం వరమ్
1
స
్వాగతం తవ చ ఇత్యుక్తో వసిష్ఠేన మహాత్మనా
ఆ
సనం చ అస్య భగవాన్ వసిష్ఠో వ్యాదిదేశ హ
2
ఉప
విష్టాయ చ తదా విశ్వామిత్రాయ ధీమతే
య
థా న్యాయం ముని వరః ఫల మూలమ్ ఉపాహరత్
3
ప్
రతిగృహ్య చ తాం పూజాం వసిష్ఠాత్ రాజ సత్తమః
త
పో
అ
గ్నిహోత్ర శిష్యేషు కుశలం పర్యపృచ్ఛత
4
వి
శ్వామిత్రో మహాతేజా వనస్పతి గణే తథా
స
ర్వత్ర కుశలం చ ఆహ వసిష్ఠో రాజ సత్తమమ్
5
సు
ఖ ఉపవిష్టం రాజానం విశ్వామిత్రం మహాతపాః
పప్
రచ్ఛ జపతాం శ్రేష్ఠో వసిష్ఠో బ్రహ్మణః సుతః
6
క
చ్చిత్ తే కుశలం రాజన్ కచ్చిత్ ధర్మేణ రంజయన్
ప్
రజాః పాలయసే వీర రాజ వృత్తేన ధార్మిక
7
క
చ్చిత్ తే సుభృతా భృత్యాః కచ్చిత్ తిష్ఠన్తి
శా
సనే
క
చ్చిత్ తే విజితాః సర్వే రిపవో రిపు సూదన
8
క
చ్చిత్ బలే చ కోశే చ మిత్రేషు చ పరంతప
కు
శలం తే నర వ్యాఘ్ర పుత్ర పౌత్రే తవా౭నఘ
9
స
ర్వత్ర కుశలం రాజా వసిష్ఠం ప్రత్యుదాహరత్
వి
శ్వామిత్రో మహాతేజా వసిష్ఠం వినయా౭న్వితః
10
కృ
త్వా ఉభౌ సుచిరం కాలం ధర్మిష్ఠౌ తాః కథాః శుభాః
ము
దా పరమయా యుక్తౌ ప్రీయేతాం తౌ పరస్పరమ్
11
త
తో వసిష్ఠో భగవాన్ కథా౭న్తే రఘు నన్దన
వి
శ్వామిత్రమ్ ఇదం వాక్యమ్ ఉవాచ ప్రహసన్ ఇవ
12
ఆ
తిథ్యం కర్తుమ్ ఇచ్ఛామి బలస్య అస్య మహాబల
త
వ చై వ అప్రమేయ స్య యథా౭ర్హం సంప్రతీచ్ఛ మే
13
స
త్క్రియాం తు భవాన్ ఏతాం ప్రతీచ్ఛతు మయా
కృ
తామ్
రా
జన్ త్వమ్ అతిథి శ్రేష్ఠః పూజనీయః ప్రయత్నతః

P a g e | 124
14
ఏ
వమ్ ఉక్తో వసిష్ఠేన విశ్వామిత్రో మహామతిః
కృ
తమ్ ఇత్య౭బ్రవీత్ రాజా ప్రియ వాక్యేన మే
త
్వయా
15
ఫల
మూలేన భగవన్ విద్యతే యత్ తవా౭౭శ్రమే
పా
ద్యే న ఆచమనీయేన భగవ ద్దర్శనేన చ
16
స
ర్వథా చ మహా ప్రాజ్ఞ పూజా అర్హేణ సుపూజితః
గ
మిష్యామి నమ
: తే అ
స్తు మైత్రేణ ఈక్షస్వ
చ
క్షుషా
17
ఏ
వం బ్రువన్తం రాజానం వసిష్ఠః పున
: ఏ
వ హి
న
్యమన్త్రయత ధర్మాత్మా పునః పున
: ఉ
దార ధీః
18
బా
ఢమ్ ఇత్యేవ గాధేయో వసిష్ఠం ప్రత్యువాచ హ
య
థా ప్రియం భగవత
: త
థా అస్తు ముని సత్తమ
19
ఏ
వమ్ ఉక్తో మహాతేజా వసిష్ఠో జపతాం వరః
ఆ
జుహావ తతః ప్రీతః కల్మాషీం ధూత కల్మషః
20
ఏ
హి ఏహి శబలే క్షిప్రం శృణు చా౭పి వచో మమ
స
బల స్య అస్య రాజర్షేః కర్తుం
వ
్యవసితో
ऽస
్మ్య౭హమ్
భో
జనేన మహా౭ర్హేణ సత్కారం సంవిధత్స్వ మే
21
య
స్య యస్య యథా కామం ష డ్రసేషు అభిపూజితమ్
త
త్ సర్వం కామధుక్ క్షిప్రం అభివర్ష కృతే మమ
22
ర
సేన అన్నేన పానేన లేహ్య చోష్యేణ సంయుతమ్
అ
న్నానాం నిచయం సర్వం సృజస్వ శబలే త్వర
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వి పంచాశ స్సర్గః
త
్రి పంచాశ స్సర్గః
ఏ
వమ్ ఉక్తా వసిష్ఠేన శబలా శత్రు సూదన
వి
దధే కామధుక్ కామాన్ యస్య యస్య యథా
ఈప్
సితమ్
1
ఇ
క్షూన్ మధూన్ తథా లాజాన్ మైరేయాన్ చ వర
ఆ
సవాన్
పా
నాని చ మహా౭ర్హాణి భక్ష్యాం శ్చ ఉచ్చావచాన్
త
థా
2
ఉష్
ణ ఆఢ్యస్య ఓదనస్య అత్ర రాశయః పర్వతోపమాః
మృ
ష్టా౭న్నాని చ సూపా శ్చ దధి కుల్యా
: త
థై వ చ
3
నా
నా స్వాదు రసానాం చ షాడబానాం తథైవ చ
భా
జనాని సుపూర్ణాని గౌడాని చ సహస్రశః

P a g e | 125
4
స
ర్వమ్ ఆసీత్ సు సంతుష్టం హృష్ట పుష్ట జనా
యు
తమ్
వి
శ్వామిత్ర బలం రామ వసిష్ఠే న అభితర్పితమ్
5
వి
శ్వామిత్రో
ऽపి
రాజర్షి
: హృ
ష్ట పుష్ట
: త
దా అభవత్
స
అన్తఃపుర వరో రాజా సబ్రాహ్మణ పురోహితః
6
స
అమాత్యో మన్త్రి సహితః సభృత్యః పూజిత
: త
దా
యు
క్తః పరమ హర్షేణ వసిష్ఠమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
7
పూ
జితో
ऽహం
త్వయా బ్రహ్మన్ పూజా౭ర్హేణ
సు
సత్కృతః
శ్
రూయతామ్ అభిధాస్యామి వాక్యం వాక్య విశారద
గ
వాం శత సహస్రేణ దీయతాం శబలా మమ
8
ర
త్నం హి భగవన్ ఏతత్ రత్నహారీ చ పార్థివః
త
స్మాత్ మే శబలాం దేహి మమ ఏషా ధర్మతో ద్విజ
9
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తు భగవాన్ వసిష్ఠో ముని సత్తమః
వి
శ్వామిత్రేణ ధర్మాత్మా ప్రత్యువాచ
మ
హీపతిమ్
10
న
అహం శత సహస్రేణ న అపి కోటి శతై
: గ
వామ్
రా
జన్ దాస్యామి శబలాం రాశిభీ రజతస్య వా
11
న
పరిత్యాగమ్ అర్హా ఇయం మత్ సకాశాత్ అరిందమ
శా
శ్వతీ శబలా మహ్యం కీర్తి
: ఆ
త్మవతో యథా
12
అ
స్యాం హవ్యం చ కవ్యం చ ప్రాణ యాత్రా తథైవ చ
ఆయ
త్తమ్ అగ్నిహోత్రం చ బలి
: హో
మ
: త
థైవ చ
13
స
్వాహాకార వషట్కారౌ విద్యా శ్చ వివిధా
: త
థా
ఆయ
త్తమ్ అత్ర రాజర్షే సర్వమ్ ఏతన్ న సంశయః
14
స
ర్వస్వమ్ ఏతత్ సత్యేన మమ తుష్టి కరీ సదా
కా
రణై
: బ
హుభీ రాజన్ న దాస్యే శబలాం తవ
15
వ
సిష్ఠే న ఏవమ్ ఉక్తస్తు విశ్వామిత్రో
ऽబ్
రవీత్
త
తః
సం
రబ్ధతరమ్ అత్యర్థం వాక్యం వాక్య విశారదః
16
హై
రణ్య కక్ష్యా గ్రైవేయాన్ సువర్ణ అఙ్కుశ
భూ
షితాన్
ద
దామి కుంజరాణాం తే సహస్రాణి చతుర్దశ
17

P a g e | 126
హై
రణ్యానాం రథానాం చ శ్వేత అశ్వానాం
చ
తుర్యుజామ్
ద
దామి తే శతాని అష్టౌ కిఙ్కిణీక విభూషితాన్
18
హ
యానాం దేశ జాతానాం కులజానాం మహౌజసామ్
స
హస్రమ్ ఏకం దశ చ దదామి తవ సువ్రత
19
నా
నా వర్ణ విభక్తానాం వయస్థానాం తథైవ చ
ద
దామి ఏకాం గవాం కోటిం శబళా దీయతాం మమ
20
యా
వత్ ఇచ్ఛసి రత్నం వా హిరణ్యం వా ద్విజోత్తమ
తా
వత్ దదామి తత్ సర్వం శబళా దీయతాం మమ
21
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తు భగవాన్ విశ్వామిత్రేణ ధీమతా
న
దాస్యామి ఇతి శబళాం ప్రాహ రాజన్ కథంచన
22
ఏ
తత్ ఏవ హి మే రత్నమ్ ఏతత్ ఏవ హి మే ధనమ్
ఏ
తత్ ఏవ హి సర్వస్వమ్ ఏతత్ ఏవ హి జీవితమ్
23
ద
ర్శ
: చ
పౌర్ణ మాస
: చ
యజ్ఞాశ్చైవా౭ప్త దక్షిణాః
ఏ
తత్ ఏవ హి మే రాజన్ వివిధా శ్చ క్రియా స్తథా
24
అ
తో మూలాః క్రియాః సర్వా మమ రాజన్ న సంశయః
బ
హూనాం కిం ప్రలాపేన న దాస్యే కామ దోహినీమ్
25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రి పంచాశ స్సర్గః
చ
తు
: పం
చాశ స్సర్గః

కా
మ ధేనుం వసిష్ఠో
ऽపి
యదా న త్యజతే మునిః
త
దా అస్య శబళాం రామ విశ్వామిత్రో
అ
న్వకర్షత
1
నీ
యమానా తు శబళా రామ రాజ్ఞా మహాత్మనా
దుః
ఖితా చిన్తయా మాస రుదన్తీ శోక కర్శితా
2
ప
రిత్యక్తా వసిష్ఠేన కిమ్ అహం సుమహాత్మనా
యా
అహం రాజ భృతై
: దీ
నా హ్రియేయం భృశ దుఃఖితా
3
కిం
మయా అపకృతం తస్య మహర్షే
: భా
వితా౭౭త్మనః
య
న్ మామ్ అనాగసం భక్తామ్ ఇష్టాం త్యజతి
ధా
ర్మికః
4
ఇ
తి సా చిన్తయిత్వా తు నిశ్వస్య చ పునః పునః
జ
గామ వేగేన తదా వసిష్ఠం పరమ ఓజసం
ని
ర్ధూయ తాం తదా భృత్యాన్ శతశః శత్రు సూదన
5
జ
గామ అనిల వేగేన పాద మూలం మహాత్మనః
శబ
లా సా రుదన్తీ చ క్రోశన్తీ చ ఇదమ్ అబ్రవీత్
6
వ
సిష్ఠ స్య అగ్రతః స్థిత్వా మేఘ దున్దుభి రావిణీ
భ
గవన్ కిం పరిత్యక్తా త్వయా అహం బ్రహ్మణః సుత
7

P a g e | 127
య
స్మాత్ రాజ భృతా మాం హి నయన్తే త్వత్సకాశతః
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తు బ్రహ్మర్షి
: ఇ
దం వచనమ్ అబ్రవీత్
8
శో
క సంతప్త హృదయాం స్వసారమ్ ఇవ దుఃఖితామ్
న
త్వాం త్యజామి శబళే నా౭పి మే
అప
కృతం త్వయా
9
ఏష
త్వాం నయతే రాజా బలాన్ మత్తో మహాబలః
న
హి తుల్యం బలం మహ్యం రాజా తు అద్య విశేషతః
10
బ
లీ రాజా
క
్షత్రియ శ్చ పృథివ్యాః పతి
: ఏ
వ చ
ఇయ
మ్ అక్షౌహిణీ పూర్ణా సవాజి రథ సంకులా
11
హ
స్తి ధ్వజ సమాకీర్ణా తేన అసౌ బలవత్తరః
ఏ
వమ్ ఉక్తా వసిష్ఠేన ప్రత్యువాచ వినీతవత్
12
వ
చనం వచనజ్ఞా సా బ్రహ్మర్షిమ్ అమిత ప్రభమ్
న
బలం క్షత్రియ స్య ఆహు
: బ్
రాహ్మణో బలవత్తరః
13
బ్
రహ్మన్ బ్రహ్మ బలం దివ్యం క్షత్రా త్తు
బల
వత్తరమ్
అప్
రమేయ బలం తుభ్యం న త్వయా బలవత్తరః
13
వి
శ్వామిత్రో మహా వీర్య
: తే
జ
: త
వ దురాసదమ్
ని
యుఙ్క్ష్వ మాం మహాతేజ
: త
్వత్ బ్రహ్మ బల
సం
భృతామ్
14
త
స్య దర్పం బలం యత్నం నాశయామి దురాత్మనః
ఇ
త్యు క్త స్తు తయా రామ వసిష్ఠః సుమహాయశాః
15
సృ
జ స్వ ఇతి తదా ఉవాచ బలం పరబలార్దనం
త
స్య త ద్వచనం శ్రుత్వా సురభి
: సా
అస్సృజత్ తదా
16
త
స్యా హుమ్భారవాత్ ఉత్సృష్టాః పప్లవాః శతశో
నృ
ప
నా
శయన్తి బలం సర్వం విశ్వామిత్ర స్య పశ్యతః
17
బ
లం భగ్నా తతో దృష్ట్వా రధే న అక్రమ్య కౌశిక
:
స
రాజా పరమ క్రుద్ధః క్రోధ విస్ఫారిత ఈక్షణః
19
పప్ల
వాన్ నాశయా మాస శస్త్రై
: ఉ
చ్చావచై
: అ
పి
వి
శ్వామిత్ర అర్దితాన్ దృష్ట్వా పహ్లవాన్ శతశ
:
త
దా
20
భూ
య ఏవ అసృజత్ ఘోరాన్ శకాన్ యవన మిశ్రితాన్
తై: ఆ
సీత్ సంవృతా భూమిః శకై
: య
వన మిశ్రితైః
21
ప్
రభావద్భి
: మ
హా వీర్యై
: హే
మ కిఞ్జల్క సన్నిభైః
దీ
ర్ఘ అసి పట్టిస ధరై
: హే
మ వర్ణ అమ్బర ఆవృతైః

P a g e | 128
ని
ర్దగ్ధం తత్ బలం సర్వం ప్రదీప్తై
: ఇ
వ పావకైః

22
త
తో
అ
స్త్రాణి మహాతేజా విశ్వామిత్రో ముమోచ హ
తై: తై: య
వన కామ్భోజా
: పప్ల
వా
: చ
ఆకులీ కృతా
:
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతు
: పం
చాశ స్సర్గః

పం
చ పంచాశ స్సర్గః
త
త
: తా
న్ ఆకులాన్ దృష్ట్వా విశ్వామిత్ర అస్త్ర
మో
హితాన్
వ
సిష్ఠ
: చో
దయా మాస కామ ధుక్ సృజ యోగతః
1
త
స్యా హుమ్భా రవాత్ జాతాః కామ్బోజా రవి
స
న్నిభాః
ఊధ
స
: తు
అథ సంజాతాః పప్లవాః శస్త్ర పాణయః
2
యో
ని దేశా చ్చ యవనః శకృ దేశాత్ శకా
: త
థా
రో
మ కూపేషు చ మ్లేచ్ఛా హారీతాః స కిరాతకాః
3
తై: త
త్ నిషూదితం సైన్యం విశ్వమిత్ర స్య తత్
క
్షణాత్
స
పదాతి గజం స అశ్వం స రథం రఘు నన్దన
4
దృ
ష్ట్వా నిషూదితం సైన్యం వసిష్ఠేన మహాత్మనా
వి
శ్వామిత్ర సుతానాం చ శతం నానా విధ ఆయుధమ్
5
అభ్య
ధావత్ సుసంక్రుద్ధం వసిష్ఠం జపతాం వరమ్
హుం
కారేణ ఏవ తాన్ సర్వాన్ నిర్దదాహ మహాన్ ఋషిః
6
తే
స అశ్వ రథ పాదాతా వసిష్ఠేన మహాత్మనా
భ
స్మీ కృతా ముహూర్తేన విశ్వామిత్ర సుతా
: త
దా
7
దృ
ష్ట్వా వినాశితాన్ పుత్రాన్ బలం చ సుమహాయశాః
స
వ్రీడ
: చి
న్తయా౭౭విష్టో విశ్వామిత్రో అభవత్
త
దా
8
స
ముద్ర ఇవ నిర్వేగో భగ్న దంష్ట్ర ఇవోరగః
ఉప
రక్త ఇవా౭౭దిత్యః సద్యో నిష్ప్రభతాం గతః
9
హ
త పుత్ర బలో దీనో లూన పక్ష ఇవ ద్విజః
హ
త దర్పో హత ఉత్సాహో నిర్వేదం సమపద్యత
10
స
పుత్రమ్ ఏకం రాజ్యాయ పాలయేతి నియుజ్య చ
పృ
థివీం క్షత్ర ధర్మేణ వనమ్ ఏవ అన్వపద్యత
11
స
గత్వా హిమవ త్పార్శ్వం కిన్నరోరగ సేవితమ్
మ
హా దేవ ప్రసాదా౭ర్థం తప స్తేపే మహాతపాః
12

P a g e | 129
కే
నచిత్ అథ కాలేన దేవేశో వృషభ ధ్వజః
ద
ర్శయా మాస వరదో విశ్వామిత్రం మహా బలం
13
కి
మ౭ర్థం తప్యసే రాజన్ బ్రూహి యత్ తే
వి
వక్షితమ్
వ
రదో
అ
స్మి వరో య
: తే
కాఙ్క్షితః సో
అ
భిధీయతామ్
14
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తు దేవేన విశ్వామిత్రో మహాతపాః
ప్
రణిపత్య మహా దేవమ్ ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్
15
య
ది తుష్టో మహా దేవ ధనుర్వేదో మమా౭నఘ
సాం
గో పాంగ ఉపనిషదః స రహస్యః ప్రదీయతామ్
16
యా
ని దేవేషు చ అస్త్రాణి దానవేషు మహర్షిషు
గ
న్ధర్వ యక్ష రక్షస్సు ప్రతిభాన్తు మమా౭నఘ
17
త
వ ప్రసాదాత్ భవతు దేవ దేవ మమ ఈప్సితమ్
ఏ
వమ్ అస్త్వితి దేవేశో వాక్యమ్ ఉక్త్వా గత
స
్తత
: 18
ప్
రాప్య చ అస్త్రాణి రాజర్షి
: వి
శ్వామిత్రో
మ
హాబలః
ద
ర్పేణ మహతా యుక్తో దర్ప పూర్ణో
అభ
వత్ తదా
19
వి
వర్ధమానో వీర్యేణ సముద్ర ఇవ పర్వణి
హ
తమ్ ఏవ తదా మేనే వసిష్ఠమ్ ఋషి సత్తమమ్
20
త
తో గత్వా ఆశ్రమ పదం ముమోచ అస్త్రాణి పార్థివః
యై: త
త్ తపో వనం సర్వం నిర్దగ్ధం చ అస్త్ర తేజసా
21
ఉ
దీర్యమాణమ్ అస్త్రం తత్ విశ్వామిత్ర స్య
ధీ
మతః
దృ
ష్ట్వా విప్రద్రుతా భీతా మునయః శతశో దిశః
22
వ
సిష్ఠ స్య చ యే శిష్యా
: త
థైవ మృగ పక్షిణః
వి
ద్రవన్తి భయాత్ భీతా నానా దిగ్భ్యః సహస్రశః
23
వ
సిష్ఠ స్య ఆశ్రమ పదం శూన్యమ్ ఆసీత్
మ
హాత్మనః
ము
హూర్తమ్ ఇవ నిఃశబ్దమ్ ఆసీత్ ఈరిణ సన్నిభమ్
24
వ
దతో వై వసిష్ఠ స్య మా భైష్టేతి ముహుర్ ముహుః
నా
శయామి అద్య గాధేయం నీహారమ్ ఇవ భాస్కరః
25
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాతేజా వసిష్ఠో జపతాం వరః
వి
శ్వామిత్రం తదా వాక్యం సరోషమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్

P a g e | 130
26
ఆశ్
రమం చిర సంవృద్ధం యత్ వినాశితవాన్ అసి
దు
రాచారో
అ
సి యన్ మూఢ తస్మాత్ త్వం న భవిష్యసి
27
ఇ
తి ఉక్త్వా పరమ క్రుద్ధో దణ్డమ్ ఉద్యమ్య
స
త్వరః
వి
ధూమ ఇవ కాలాగ్ని
: యమ ద
ణ్డమ్ ఇవా౭పరమ్
28
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ పంచాశ స్సర్గః
షట్
పంచాశ స్సర్గః

ఏ
వమ్ ఉక్తో వసిష్ఠేన విశ్వామిత్రో మహాబలః
ఆ
గ్నేయమ్ అస్త్రమ్ ఉత్క్షిప్య తిష్ఠ తిష్ఠేతి
చ
అబ్రవీత్
1
బ్
రహ్మ దండం సముత్క్షిప్య కాల దండం ఇవా౭పరం
వ
సిష్ఠో భగవాన్ క్రోధాత్ ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్
2
క
్షత్ర బన్ధో స్థితో అస్మి ఏష యత్ బలం తత్
వి
దర్శయ
నా
శయామి అద్య తే దర్పం శస్త్ర స్య తవ గాధిజ
3
క
్వ చ తే క్షత్రియ బలం క్వ చ బ్రహ్మబలం మహత్
పశ్య బ్
రహ్మ బలం దివ్యం మమ క్షత్రియ పాంసన
4
త
స్య అస్త్రం గాధి పుత్ర స్య ఘోరమ్ ఆగ్నేయమ్
ఉ
త్తమమ్
బ్
రహ్మ దణ్డేన తత్ శాన్తమ్ అగ్నే
: వే
గ
ఇ
వా౭మ్భసా
5
వా
రుణం చైవ రౌద్రం చ ఐన్ద్రం పాశుపతం తథా

ఐ
షీకం చా౭పి చిక్షేప రుషితో గాధి నన్దనః
6
మా
నవం మోహనం చైవ గాన్ధర్వం స్వాపనం తథా
జృ
మ్భణం మాదనం చైవ సంతాపన విలాపనే
7
శో
షణం దారణం చైవ వజ్రమ్ అస్త్రం సుదుర్జయమ్
బ్
రహ్మపాశం కాలపాశం వారుణం పాశమ్ ఏవ చ
8
పి
నాకా౭స్త్రం చ దయితం శుష్కార్ద్రే అశనీ తథా
ద
ణ్డాస్త్రమ్ అథ పైశాచం క్రౌఞ్చమ్ అస్త్రం
త
థైవ చ
9
ధ
ర్మచక్రం కాలచక్రం విష్ణుచక్రం తథైవ చ
వా
యవ్యం మథనం చైవ అస్త్రం హయశిర స్తథా
10

P a g e | 131
శ
క్తి ద్వయం చ చిక్షేప కఙ్కాలం ముసలం తథా
వై
ద్యాధరం మహాస్త్రం చ కాలాస్త్రమ్ అథ
దా
రుణమ్
11
త
్రిశూలమ్ అస్త్రం ఘోరం చ కాపాలమ్ అథ కఙ్కణమ్
ఏ
తాని అస్త్రాణి చిక్షేప సర్వాణి రఘు నన్దన
12
వ
సిష్ఠే జపతాం శ్రేష్ఠే తత్ అద్భుతమ్ ఇవా౭భవత్
తా
ని సర్వాణి దణ్డేన గ్రసతే బ్రహ్మణః సుతః
13
తే
షు శాన్తేషు బ్రహ్మాస్త్రం క్షిప్తవాన్ గాధి
న
న్దనః
త
త్ అస్త్రమ్ ఉద్యతం దృష్ట్వా దేవాః స అగ్ని
పు
రోగమాః
14
దే
వర్షయ శ్చ సంభ్రాన్తా గన్ధర్వాః స మహో రగాః
త
్రైలోక్యమ్ ఆసీత్ సంత్రస్తం బ్రహ్మాస్త్రే
స
ముదీరితే
15
త
త్ అపి అస్త్రం మహా ఘోరం బ్రాహ్మం
బ్
రాహ్మేణ తేజసా
వ
సిష్ఠో గ్రసతే సర్వం బ్రహ్మ దణ్డేన రాఘవ
16
బ్
రహ్మాస్త్రం గ్రసమానస్య వసిష్ఠ స్య
మ
హాత్మనః
త
్రైలోక్య మోహనం రౌద్రం రూపమ్ ఆసీత్
సు
దారుణమ్
17
రో
మ కూపేషు సర్వేషు వసిష్ఠ స్య మహాత్మనః
మ
రీచ్య ఇవ నిష్పేతు
: అ
గ్నే
: ధూ
మ ఆకుల అర్చిషః
18
ప్
రాజ్వలత్ బ్రహ్మదణ్డ శ్చ వసిష్ఠ స్య కర
ఉద్య
తః
వి
ధూమ ఇవ కాలాగ్ని
: యమ ద
ణ్డ ఇవా౭పరః
19
త
తో అస్తువన్ ముని గణా వసిష్ఠం జపతాం వరమ్
అ
మోఘం తే బలం బ్రహ్మన్ తేజో ధారయ తేజసా
20
ని
గృహీత
: త
్వయా బ్రహ్మన్ విశ్వామిత్రో మహాతపాః
ప్
రసీద జపతాం శ్రేష్ఠ లోకాః సన్తు గత వ్యథాః
21
ఏ
వమ్ ఉక్తో మహాతేజాః శమం చక్రే మహాతపాః
వి
శ్వామిత్రో
ऽపి
నికృతో వినిశ్శ్వస్య ఇదమ్
అబ్
రవీత్
22
ధి
గ్ బలం క్షత్రియ బలం బ్రహ్మతేజో బలం బలమ్
ఏ
కేన బ్రహ్మ దణ్డేన సర్వా౭స్త్రాణి హతాని మే
23
త
త్ ఏతత్ సమవేక్ష్య అహం ప్రసన్న ఇన్ద్రియ
మా
నసః

P a g e | 132
త
పో మహత్ సమాస్థాస్యే యత్ వై బ్రహ్మత్వ
కా
రకమ్
24
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ పంచాశ స్సర్గః
స
ప్త పంచాశ స్సర్గః

త
తః సంతప్త హృదయః స్మరన్ నిగ్రహమ్ ఆత్మనః
వి
నిశ్శ్వస్య వినిశ్శ్వస్య కృత వైరో మహాత్మనా
1
స
దక్షిణాం దిశం గత్వా మహిష్యా సహ రాఘవ
త
తాప పరమం ఘోరం విశ్వామిత్రో మహాతపాః
2
ఫల
మూల అశనో దాన్త
: చ
చార పరమం తపః
అ
థ అస్య జజ్ఞిరే పుత్రాః సత్య ధర్మ పరాయణాః
హ
విష్యన్దో మధుష్యన్దో దృఢనేత్రో మహారథః
3
పూ
ర్ణే వర్ష సహస్రే తు బ్రహ్మా లోక పితామహః
అబ్
రవీత్ మధురం వాక్యం విశ్వామిత్రం తపో ధనమ్
4
జి
తా రాజర్షి లోకా
: తే
తపసా కుశికా౭౭త్మజ
అ
నేన తపసా త్వాం హి రాజర్షి
: ఇ
తి విద్మహే
5
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాతేజా జగామ సహ దైవతైః
త
్రివిష్టపం బ్రహ్మలోకం లోకానాం పరమేశ్వరః
6
వి
శ్వామిత్రో
ऽపి
తత్ శృత్వా హ్రియా కించిత్
అ
వాఙ్ముఖః
దుః
ఖేన మహతా ఆవిష్టః స మన్యు
: ఇద
మ్ అబ్రవీత్
7
త
ప శ్చ సుమహ త్తప్తం రాజర్షి
: ఇ
తి మాం విదుః
దే
వాః సర్షిగణాః సర్వే న అస్తి మన్యే తపః ఫలమ్
8
ఇ
తి నిశ్చిత్య మనసా భూయ ఏవ మహాతపాః
త
ప
: చ
కార కాకుత్స్థ పరమం పరమ ఆత్మవాన్
9
ఏ
తస్మిన్ ఏవ కాలే తు సత్య వాదీ జితేన్ద్రియః
త
్రిశఙ్కు
: ఇ
తి విఖ్యాత ఇక్ష్వాకు కుల నన్దనః
10
త
స్య బుద్ధిః సముత్పన్నా యజేయమ్ ఇతి రాఘవ
గ
చ్ఛేయం స్వ శరీరేణ దేవానాం పరమాం గతిమ్
11
స
వసిష్ఠం సమాహూయ కథయా మాస చిన్తితమ్
అశ
క్యమ్ ఇతి చ అపి ఉక్తో వసిష్ఠేన మహాత్మనా
12
ప్
రత్యాఖ్యాతో వసిష్ఠేన స యయౌ దక్షిణాం
ది
శమ్

P a g e | 133
త
త
: స
తత్ కర్మసిద్ధ్యర్ధం పుత్రాన్ తస్య గతో
నృ
ప
: 13
వా
సిష్ఠా దీర్ఘ తపస
: త
పో యత్ర హి తేపిరే
త
్రిశఙ్కుః సుమహాతేజాః శతం పరమ భాస్వరమ్
14
వ
సిష్ఠ పుత్రాన్ దదృశే తప్యమానాన్ యశస్వినః
సోऽభి
గమ్య మహాత్మానః సర్వాన్ ఏవ గురోః సుతాన్
15
అ
భివాద్య ఆనుపూర్వ్యేణ హ్రియా కించిత్
అ
వాఙ్ముఖః
అబ్
రవీత్ సుమహాతేజాః సర్వాన్ ఏవ కృతాఞ్జలిః
16
శ
రణం వః ప్రపద్యే
ऽహం
శరణ్యాన్ శరణాగతః
ప్
రత్యాఖ్యాతో
ऽస
్మి భద్రం వో వసిష్ఠేన
మ
హాత్మనా
17
యష్
టు కామో మహా యజ్ఞం తత్ అనుజ్ఞాతుమ్
అ
ర్థథ
గు
రు పుత్రాన్ అహం సర్వాన్ నమస్కృత్య ప్రసాదయే
18
శి
రసా ప్రణతో యాచే బ్రాహ్మణాన్ తపసి స్థితాన్
తే
మాం భవన్తః సిద్ధ్య౭ర్థం యాజయన్తు
స
మాహితాః
స
శరీరో యథా హం హి దేవ లోకమ్ అవాప్నుయామ్
19
ప్
రత్యాఖ్యాతో వసిష్ఠేన గతిమ్ అన్యాం తపో
ధ
నాః
గు
రు పుత్రాన్ ఋతే సర్వాన్ నా౭హం పశ్యామి కాంచన
20
ఇ
క్ష్వాకూణాం హి సర్వేషాం పురోధాః పరమా గతిః
పు
రోధస
: తు
విద్వాంస
: తా
రయంతి సదా నృపాన్
త
స్మాత్ అనన్తరం సర్వే భవన్తో దైవతం మమ
21
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్త పంచాశ స్సర్గః
అష్ట
పంచాశ స్సర్గ
:
త
త
: త
్రిశఙ్కో
: వ
చనం శ్రుత్వా క్రోధ సమన్వితమ్
ఋ
షి పుత్ర శతం రామ రాజానమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
1
ప్
రత్యాఖ్యాతో
ऽసి
దుర్బుద్ధే గురుణా సత్య
వా
దినా
తం
కథం సమతిక్రమ్య శాఖా అన్తరమ్ ఉపేయివాన్
2
ఇ
క్ష్వాకూణాం హి సర్వేషాం పురోధాః పరమో గురు
:
న
చ అతిక్రమితుం శక్యం వచనం సత్య వాదినః
3
అశ
క్యమ్ ఇతి చ ఉవాచ వసిష్ఠో భగవాన్ ఋషిః

P a g e | 134
తం
వయం వై సమాహర్తుం క్రతుం శక్తాః కథం తవ
4
బా
లిశ
: త
్వం నర శ్రేష్ఠ గమ్యతాం స్వ పురం పునః
యా
జనే భగవాన్ శక్త
: త
్రైలోక్యస్య అపి పార్థివ
అ
వమానం చ తత్ కర్తుం తస్య శక్ష్యామహే కథం
5
తే
షాం తత్ వచనం శ్రుత్వా క్రోధ పర్యాకుల
అ
క్షరమ్
స
రాజా పున
: ఏ
వ ఏతాన్ ఇదం వచనమ్ అబ్రవీత్
6
ప్
రత్యాఖ్యాతో
ऽస
్మి గురుణా గురు పుత్రై
: త
థైవ చ
అ
న్యాం గతిం గమిష్యామి స్వస్తి వో
ऽస
్తు తపోధనాః
7
ఋ
షి పుత్రా
: తు
తత్ శృత్వా వాక్యం ఘోర
అ
భిసంహితమ్
శే
పుః పరమ సంక్రుద్ధా
: చ
ణ్డాళత్వం గమిష్యసి
8
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాత్మానో వివిశు
: తే
స్వమ్
ఆశ్
రమమ్
అ
థ రాత్ర్యాం వ్యతీతాయాం రాజా చణ్డాళతాం గతః
9
నీ
ల వస్త్ర ధరో నీలః పరుషో ధ్వస్త మూర్ధజః
చి
త్య మాల్య అనులేప శ్చ ఆయస ఆభరణో
ऽభ
వత్
10
తం
దృష్ట్వా మన్త్రిణః సర్వే త్యక్త్వా
చ
ణ్డాళ రూపిణమ్
ప్
రాద్రవన్ సహితా రామ పౌరా యే అస్య అనుగామినః
11
ఏ
కో హి రాజా కాకుత్స్థ జగామ పరమ ఆత్మవాన్
దహ్య
మానో దివా రాత్రం విశ్వామిత్రం తపో ధనమ్
12
వి
శ్వామిత్ర
: తు
తం దృష్ట్వా రాజానం విఫలీ కృతమ్
చ
ణ్డాళ రూపిణం రామ మునిః కారుణ్యమ్ ఆగతః
13
కా
రుణ్యాత్ స మహాతేజా వాక్యం పరమ ధార్మికః
ఇ
దం జగాద భద్రం తే రాజానం ఘోర దర్శనమ్
14
కి
మ్ ఆగమన కార్యం తే రాజ పుత్ర మహాబల
అ
యోధ్యా అధిపతే వీర శాపాత్ చణ్డాళతాం గతః
15
అ
థ తత్ వాక్యమ్ ఆకర్ణ్య రాజా చణ్డాళతాం గతః
అబ్
రవీత్ ప్రాఞ్జలి
: వా
క్యం వాక్యజ్ఞో వాక్య
కో
విదమ్
16
ప్
రత్యాఖ్యాతో
ऽస
్మి గురుణా గురు పుత్రై
: త
థా ఏవ
చ
అ
నవాప్య ఏవ తం కామం మయా ప్రాప్తో విపర్యయః
17

P a g e | 135
స
శరీరో దివం యాయామి ఇతి మే సౌమ్య దర్శన
మ
యా చ ఇష్టం క్రతు శతం తచ్చ న అవాప్యతే ఫలమ్
18
అ
నృతం నోక్త పూర్వం మే న చ వక్ష్యే కదా చన
కృ
చ్ఛ్రేషు అపి గతః సౌమ్య క్షత్ర ధర్మేణ తే శపే
19
య
జ్ఞై
: బ
హు విధై
: ఇష్
టం ప్రజా ధర్మేణ పాలితాః
గు
రవ శ్చ మహాత్మానః శీల వృత్తేన తోషితాః
20
ధ
ర్మే ప్రయతమాన స్య యజ్ఞం చ ఆహర్తుమ్
ఇ
చ్ఛతః
ప
రితోషం న గచ్ఛన్తి గురవో ముని పుంగవ
21
దై
వమ్ ఏవ పరం మన్యే పౌరుషం తు నిరర్థకమ్
దై
వేన ఆక్రమ్యతే సర్వం దైవం హి పరమా గతిః
22
త
స్య మే పరమార్తస్య ప్రసాదమ్ అభికాఙ్క్షతః
క
ర్తుమ్ అర్హసి భద్రం తే దైవ ఉపహత కర్మణః
23
న
అన్యాం గతిం గమిష్యామి న అన్యః శరణమ్ అస్తి
మే
దై
వం పురుష కారేణ నివర్తయితుమ్ అర్హసి
24
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్ట పంచాశ స్సర్గ
:
ఏ
కోన షష్టితమ స్సర్గ
:
ఉ
క్త వాక్యం తు రాజానం కృపయా కుశి కాత్మజః
అబ్
రవీత్ మధురం వాక్యం సాక్షాత్ చణ్డాళ
రూ
పిణమ్
1
ఇ
క్ష్వాకో స్వాగతం వత్స జానామి త్వాం
సు
ధార్మికమ్
శ
రణం తే భవిష్యామి మా భైషీ
: నృ
ప పుంగవ
2
అహ
మ్ ఆమన్త్రయే సర్వాన్ మహర్షీన్ పుణ్య
క
ర్మణః
య
జ్ఞ సాహ్యకరాన్ రాజన్ తతో యక్ష్యసి
ని
ర్వృతః
3
గు
రు శాప కృతం రూపం యత్ ఇదం త్వయి వర్తతే
అ
నేన సహ రూపేణ సశరీరో గమిష్యసి
4
హ
స్త ప్రాప్తమ్ అహం మన్యే స్వర్గం తవ నరేశ్వర
య: త
్వం కౌశికమ్ ఆగమ్య శరణ్యం శరణం గతః
5
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహా తేజాః పుత్రాన్ పరమ
ధా
ర్మికాన్
వ
్యాదిదేశ మహాప్రాజ్ఞాన్ యజ్ఞ సంభార కారణాత్
స
ర్వాన్ శిష్యాన్ సమాహూయ వాక్యమ్ ఏతత్ ఉవాచ

P a g e | 136
హ 6
స
ర్వాన్ ఋషి వరాన్ వాశిష్టాన్ ఆనయధ్వం మమ
ఆ
జ్ఞయా
స
శిష్యాన్ సుహృద
: చై
వ స ఋత్విజ
: సు
బహుశ్రుతాన్
7
య
త్ అన్యో వచనం బ్రూయాత్ మత్ వాక్య బల
చో
దితః
త
త్ సర్వమ్ అఖిలేన ఉక్తం మమ ఆఖ్యేయమ్
అ
నాదృతమ్
8
త
స్య తత్ వచనం శ్రుత్వా దిశో జగ్ము
: త
త్ ఆజ్ఞయా
ఆ
జగ్ము
: అ
థ దేశేభ్యః సర్వేభ్యో బ్రహ్మ వాదినః
9
తే
చ శిష్యాః సమాగమ్య మునిం జ్వలిత తేజసం
ఊ
చు శ్చ వచనం సర్వే సర్వేషాం బ్రహ్మ వాదినామ్
10
శ్
రుత్వా తే వచనం సర్వే సమాయాన్తి ద్వి జాతయః
స
ర్వ దేశేషు చ ఆగచ్ఛన్ వర్జయిత్వా మహోదయమ్
11
వా
సిష్ఠం తత్ శతం సర్వం క్రోధ పర్యాకుల అక్షరమ్
య
త్ ఆహ వచనం సర్వం శృణు త్వం ముని పుంగవ
12
క
్షత్రియో యాజకో యస్య చణ్డాళ స్య విశేషతః
క
థం సదసి భోక్తారో హవి
: త
స్య సురర్షయః
13
బ్
రాహ్మణా వా మహాత్మానో భుక్త్వా చణ్డాళ
భో
జనమ్
క
థం స్వర్గం గమిష్యన్తి విశ్వామిత్రేణ పాలితాః
14
ఏ
తత్ వచనం నైష్ఠుర్యమ్ ఊచుః సంరక్త లోచనాః
వా
సిష్ఠా ముని శార్దూల సర్వే తే సమహోదయాః
15
తే
షాం తద్వచనం శ్రుత్వా సర్వేషాం ముని పుంగవః
క
్రోధ సంరక్త నయనః సరోషమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
16
యే
దూషయన్తి అదుష్టం మాం తప ఉగ్రం
స
మాస్థితమ్
భ
స్మీభూతా దురాత్మానో భవిష్యన్తి న సంశయః
17
అద్య
తే కాల పాశేన నీతా వైవస్వత క్షయమ్
స
ప్త జాతి శతాని ఏవ మృతపాః సన్తు సర్వశః
18
శ్
వ మాంస నియత ఆహారా ముష్టికా నామ నిర్ఘృణాః
వి
కృతా శ్చ విరూపా శ్చ లోకాన్ అనుచరన్తు ఇమాన్
19
మ
హోదయ శ్చ దుర్బుద్ధి
: మా
మ్ అదూష్యం హి
అ
దూషయత్

P a g e | 137
దూ
షిత
: స
ర్వ లోకేషు నిషాదత్వం గమిష్యతి
20
ప్
రాణ అతి పాత నిరతో నిర౭నుక్రోశతాం గతః
దీ
ర్ఘ కాలం మమ క్రోధాత్ దుర్గతిం వర్తయిష్యతి
21
ఏ
తావత్ ఉక్త్వా వచనం విశ్వామిత్రో మహాతపాః
వి
రరామ మహాతేజా ఋషి మధ్యే మహామునిః
22
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకోన షష్టితమ స్సర్గః
షష్
టితమ స్సర్గ
:
త
పోబల హతాన్ కృత్వా వాసిష్ఠాన్ స మహోదయాన్
ఋ
షి మధ్యే మహాతేజా విశ్వామిత్రో
ऽభ్య
భాషత
1
అయ
మ్ ఇక్ష్వాకు దాయాద
: త
్రిశఙ్కు
: ఇ
తి విశ్రుతః
ధ
ర్మిష్ఠ శ్చ వదాన్య శ్చ మాం చైవ శరణం గతః
2
తే
న అనేన శరీరేణ దేవ లోక జిగీషయా
య
థా అయం స్వశరీరేణ దేవ లోకం గమిష్యతి
3
త
థా ప్రవర్త్యతాం యజ్ఞో భవద్భి శ్చ మయా సహ
వి
శ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా సర్వ ఏవ మహర్షయః
4
ఊ
చుః సమేత్య సహితా ధర్మజ్ఞా ధర్మ సంహితమ్
అ
యం కుశిక దాయాదో మునిః పరమ కోపనః
5
య
త్ ఆహ వచనం సమ్యక్ ఏతత్ కార్యం న సంశయః
అ
గ్నికల్పో హి భగవాన్ శాపం దాస్యతి రోషితః
6
త
స్మాత్ ప్రవర్త్యతాం యజ్ఞః సశరీరో యథా
ది
వమ్
గ
చ్ఛేత్ ఇక్ష్వాకు దాయాదో విశ్వామిత్ర స్య
తే
జసా
7
త
తః ప్రవర్త్యతాం యజ్ఞః సర్వే సమధి తిష్ఠతే
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహర్షయ
: చ
క్రు
: తా: తాః
క్రియా
: త
దా
8
యా
జక శ్చ మహాతేజా విశ్వామిత్రో
ऽభ
వత్ క్రతౌ
ఋ
త్విజ శ్చ ఆనుపూర్వ్యేణ మన్త్రవత్ మన్త్ర
కో
విదాః
9
చ
క్రుః సర్వాణి కర్మాణి యథా కల్పం యథా విధి
త
తః కాలేన మహతా విశ్వామిత్రో మహాతపాః
10
చ
కార ఆవాహనం తత్ర భాగా౭ర్థం సర్వ దేవతాః
న
అభ్యాగమన్ తదా౭౭హూతా భాగా౭ర్థం సర్వ
దే
వతాః
11
త
తః క్రోధ సమావిష్టో విశ్వమిత్రో మహా మునిః
స
్రువమ్ ఉద్యమ్య సక్రోధ
: త
్రిశఙ్కుమ్ ఇదమ్

P a g e | 138
అబ్
రవీత్
12
పశ్య
మే తపసో వీర్యం స్వా౭౭ర్జిత స్య నరేశ్వర
ఏష
త్వాం స్వశరీరేణ నయామి స్వర్గమ్ ఓజసా
దు
ష్ప్రాపం స్వ శరీరేణ దివం గచ్ఛ నరా౭ధిప
13
స
్వా౭౭ర్జితం కించిత్ అపి అస్తి మయా హి తపసః
ఫల
మ్
రా
జన్ త్వం తేజసా తస్య స శరీరో దివం వ్రజ
14
ఉ
క్త వాక్యే మునౌ తస్మిన్ స శరీరో నరేశ్వరః
ది
వం జగామ కాకుత్స్థ మునీనాం పశ్యతాం తదా
15
దే
వ లోక గతం దృష్ట్వా త్రిశఙ్కుం పాకశాసనః
స
హ సర్వైః సురగణై
: ఇ
దం వచనమ్ అబ్రవీత్
16
త
్రిశఙ్కో గచ్ఛ భూయ
: త
్వం న అసి స్వర్గ
కృ
తా౭౭లయః
గు
రు శాపహతో మూఢ పత భూమిమ్ అవాక్ఛిరాః
17
ఏ
వమ్ ఉక్తో మహేన్ద్రేణ త్రిశఙ్కు
: అప
తత్ పునః
వి
క్రోశమాన
: త
్రాహీతి విశ్వామిత్రం తపో ధనమ్
18
త
త్ శృత్వా వచనం తస్య క్రోశమాన స్య కౌశికః
రో
షమ్ ఆహారయ త్తీవ్రం తిష్ఠ తిష్ఠేతి చ
అబ్
రవీత్
19
ఋ
షి మధ్యే స తేజస్వీ ప్రజాపతి
: ఇ
వా౭పరః
సృ
జన్ దక్షిణ మార్గస్థాన్ సప్తర్షీన్ అపరాన్
పు
నః
20
న
క్షత్ర మాలామ్ అపరామ్ అసృజత్ క్రోధ మూర్ఛితః
ద
క్షిణాం దిశమ్ ఆస్థాయ ముని మధ్యే మహాయశాః
21
సృ
ష్ట్వా నక్షత్ర వంశం చ క్రోధేన కలుషీ కృతః
అ
న్యమ్ ఇన్ద్రం కరిష్యామి లోకో వా స్యాత్
అ
నిన్ద్రకః
22
దై
వతాన్ అపి స క్రోధాత్ స్రష్టుం సముప చక్రమే
23
త
తః పరమ సంభ్రాన్తాః సర్షి సంఘాః సుర అసురా
:
వి
శ్వామిత్రం మహాత్మానమ్ ఊచుః సా౭నునయం వచః
24
అ
యం రాజా మహా భాగ గురు శాప పరిక్షతః
స
శరీరో దివం యాతుం న అర్హతి ఏవ తపో ధన
25
తే
షాం తద్వచనం శ్రుత్వా దేవానాం ముని పుంగవః
అబ్
రవీత్ సుమహత్ వాక్యం కౌశికః సర్వ దేవతాః
26
స
శరీరస్య భద్రం వ
: త
్రిశఙ్కో
: అ
స్య భూపతేః

P a g e | 139
ఆ
రోహణం ప్రతిజ్ఞాతం న అనృతం కర్తుమ్ ఉత్సహే
స
ర్గో
ऽస
్తు స శరీరస్య త్రిశఙ్కో
: అ
స్య శాశ్వతః
27
న
క్షత్రాణి చ సర్వాణి మామకాని ధ్రువాణ్య౭థ
యా
వత్ లోకా ధరిష్యన్తి తిష్ఠన్తి ఏతాని సర్వశః
28
మ
త్కృతాని సురాః సర్వే తత్ అనుజ్ఞాతుమ్ అర్హథ
ఏ
వమ్ ఉక్తాః సురాః సర్వే ప్రత్యూచు
: ము
ని పుంగవమ్
29
ఏ
వం భవతు భద్రం తే తిష్ఠన్తి ఏతాని సర్వశః
గ
గనే తాని అనేకాని వైశ్వానర పథాత్ బహిః
30
న
క్షత్రాణి ముని శ్రేష్ఠ తేషు జ్యోతిష్షు
జా
జ్వలన్
అ
వాఙ్ శిర
: త
్రిశఙ్కు శ్చ తిష్ఠతు అమర సన్నిభః
31
అ
నుయాస్యంతి చ ఏతాని జ్యోతీంషి నృప సత్తమం
కృ
తార్ధం కీర్తిమంతం చ స్వర్గ లోక గతం యథా
32
వి
శ్వామిత్ర స్తు ధర్మాత్మా సర్వ దేవై
:
అ
భిష్టుతః
ఋ
షిభి శ్చ మహాతేజా బాఢమ్ ఇత్యా౭౭హ దేవతాః
33
త
తో దేవా మహాత్మానో మునయ శ్చ తపో ధనాః
జ
గ్ము
: య
థా ఆగతం సర్వే యజ్ఞస్య అన్తే
న
రోత్తమ
34
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షష్టితమ స్సర్గ
:
ఏ
క షష్టితమ స్సర్గ
:
వి
శ్వామిత్రో మహాత్మా అథ ప్రస్థితాన్
ప్
రేక్ష్య తాన్ ఋషీన్
అబ్
రవీత్ నర శార్దూల సర్వాన్ తాన్ వన వాసినః
1
మ
హా విఘ్నః ప్రవృత్తో
ऽయం
దక్షిణామ్ ఆస్థితో
ది
శమ్
ది
శమ్ అన్యాం ప్రపత్స్యామ
: త
త్ర
త
ప్స్యామహే తపః
2
పశ్
చిమాయాం విశాలాయాం పుష్కరేషు మహాత్మనః
సు
ఖం తప
: చ
రిష్యామః పరం తత్ హి తపో వనమ్
3
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహా తేజాః పుష్కరేషు మహామునిః
త
ప ఉగ్రం దురాధర్షం తేపే మూల ఫలా౭శనః
4
ఏ
తస్మి న్నేవ కాలే తు అయోధ్యా౭ధిపతి
: నృ
పః
అమ్బ
రీష ఇతి ఖ్యాతో యష్టుం సముప చక్రమే

P a g e | 140
5
త
స్య వై యజమాన స్య పశుమ్ ఇన్ద్రో జహార హ
ప్
రణష్టే తు పశౌ విప్రో రాజానమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
6
ప
శు
: అద్య
హృతో రాజన్ ప్రణష్ట
: త
వ దుర్నయాత్
అ
రక్షితారం రాజానం ఘ్నన్తి దోషా నరేశ్వర
7
ప్
రాయశ్చిత్తం మహత్ ఏతత్ నరం వా పురుషర్షభ
ఆ
నయస్వ పశుం శీఘ్రం యావత్ కర్మ ప్రవర్తతే
8
ఉ
పాధ్యాయ వచః శ్రుత్వా స రాజా పురుషర్షభ
అ
న్వియేష మహా బుద్ధిః పశుం గోభిః సహస్రశః
9
దే
శాన్ జనపదాం తాన్ తాన్ నగరాణి వనాని చ
ఆశ్
రమాణి చ పుణ్యాని మార్గమాణో మహీపతిః
10
స
పుత్ర సహితం తాత సభార్యం రఘు నన్దన
భృ
గుతుంగే సమాసీనమ్ ఋచీకం సందదర్శ హ
11
త
మ్ ఉవాచ మహాతేజాః ప్రణమ్య అభిప్రసాద్య చ
బ్
రహ్మర్షిం తపసా దీప్తం రాజర్షి
: అ
మిత ప్రభః
12
పృ
ష్ట్వా సర్వత్ర కుశలమ్ ఋచీకం తమ్ ఇదం వచః
గ
వాం శత సహస్రేణ విక్రీణీషే సుతం యది
13
ప
శో
: అ
ర్థే మహాభాగ కృత కృత్యో
ऽస
్మి భార్గవ
స
ర్వే పరిగతా దేశా యజ్ఞీయం న లభే పశుమ్
14
దా
తుమ్ అర్హసి మూల్యేన సుతమ్ ఏకమ్ ఇతో మమ
ఏ
వమ్ ఉక్తో మహాతేజా ఋచీక
: తు
అబ్రవీత్ వచః
15
నా
హం జ్యేష్ఠం నర శ్రేష్ఠం విక్రీణీయాం కథంచన
ఋ
చీక స్య వచః శ్రుత్వా తేషాం మాతా
మ
హాత్మనామ్
16
ఉ
వాచ నర శార్దూలమ్ అమ్బరీషం తపస్వినీ
అ
విక్రేయం సుతం జ్యేష్ఠం భగవాన్ ఆహ భార్గవ
:
17
మమ అ
పి దయితం విద్ధి కనిష్ఠం శునకం నృప
త
స్మాత్ కనీయంసం పుత్రం న దాస్యే తవ పార్ధివ
18
ప్
రాయేణ హి నర శ్రేష్ఠ జ్యేష్ఠాః పితృషు వల్లభాః
మా
తౄణాం చ కనీయాంస
: త
స్మాత్ రక్షే కనీయసం
19
ఉ
క్త వాక్యే మునౌ తస్మిన్ ముని పత్న్యాం తథైవ
చ
శు
నశ్శేఫ
: స
్వయం రామ మధ్యమో వాక్యమ్
అబ్
రవీత్
20

P a g e | 141
పి
తా జ్యేష్ఠమ్ అ విక్రేయం మాతా చ ఆహ కనీయసం
వి
క్రీతం మధ్యమం మన్యే రాజన్ పుత్రం నయస్వ
మా
మ్
21
గ
వాం శత సహస్రేణ శునశ్శేఫం నరేశ్వరః
గృ
హీత్వా పరమ ప్రీతో జగామ రఘు నన్దన
22
అమ్బ
రీష స్తు రాజర్షీ రథమ్ ఆరోప్య సత్వరః
శు
నశ్శేఫం మహాతేజా జగామ ఆశు మహాయశాః
23
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏక షష్టితమ స్సర్గ
:
ద్
వి షష్టితమ స్సర్గ
:
శు
నశ్శేఫం నరశ్రేష్ఠ గృహీత్వా తు మహాయశాః
వ
్యశ్రామ్యత్ పుష్కరే రాజా మధ్యాహ్నే రఘు
న
న్దన
1
త
స్య విశ్రమమాణ స్య శునశ్శేఫో మహాయశాః
పు
ష్కర క్షేత్రమ్ ఆగమ్య విశ్వామిత్రం దదర్శ హ
2
త
ప్యంతం ఋషిభి
: సా
ర్ధం మాతులం పరమ ఆతుర
:
వి
షణ్ణ వదనో దీన
: తృ
ష్ణయా చ శ్రమేణ చ
3
ప
పాత అఙ్కే మునే రామ వాక్యం చ ఇదమ్ ఉవాచ హ
న
మే
అ
స్తి మాతా న పితా జ్ఞాతయో బాన్ధవాః కుతః
4
త
్రాతుమ్ అర్హసి మాం సౌమ్య ధర్మేణ ముని పుంగవ
త
్రాతా త్వం హి ముని శ్రేష్ఠ సర్వేషాం త్వం హి
భా
వనః
5
రా
జా చ కృత కార్య
: స
్యాత్ అహం దీర్ఘాయు
:
అ
వ్యయః
స
్వర్గ లోకమ్ ఉపాశ్నీయాం తప
: త
ప్త్వా హి
అ
నుత్తమమ్
6
త
్వ మే నాథో హి అనాథ స్య భవ భవ్యేన చేతసా
పి
తా ఇవ పుత్రం ధర్మాత్మన్ త్రాతుమ్ అర్హసి
కి
ల్బిషాత్
7
త
స్య తద్వచనం శ్రుత్వా విశ్వామిత్రో మహాతపాః
సా
న్త్వయిత్వా బహు విధం పుత్రాన్ ఇదమ్ ఉవాచ హ
8
య
త్కృతే పితరః పుత్రాన్ జనయన్తి శుభ అర్థినః
ప
ర లోక హితా౭ర్థాయ తస్య కాలో
ऽయ
మ్ ఆగతః
9
అ
యం ముని సుతో బాలో మత్తః శరణ మిచ్ఛతి
అ
స్య జీవిత మాత్రేణ ప్రియం కురుత పుత్రకాః
10
స
ర్వే సుకృత కర్మాణః సర్వే ధర్మ పరాయణాః
ప
శు భూతా నరేన్ద్ర స్య తృప్తిమ్ అగ్నేః

P a g e | 142
ప్
రయచ్ఛత
11
నా
థవాన్ చ శునశ్శేఫొ యజ్ఞ శ్చ అవిఘ్నతో భవేత్
దే
వతా
: త
ర్పితా
: చ
స్యు
: మమ
చా౭పి కృతం వచః
12
ము
నే
: తు
వచనం శ్రుత్వా మధుష్యన్ద ఆదయః సుతాః
స
అభిమానం నర శ్రేష్ఠ సలీలమ్ ఇదమ్ అబ్రువన్
13
క
థమ్ ఆత్మ సుతాన్ హిత్వా త్రాయసే
ऽన
్య సుతం
వి
భో
అ
కార్యమ్ ఇవ పశ్యామః శ్వమాంసమ్ ఇవ భోజనే
14
తే
షాం తద్వచనం శ్రుత్వా పుత్రాణాం ముని పుంగవః
క
్రోధ సంరక్త నయనో వ్యాహర్తుమ్ ఉపచక్రమే
15
ని
స్సాధ్వసమ్ ఇదం ప్రోక్తం ధర్మాద౭పి
వి
గర్హితమ్
అ
తిక్రమ్య తు మత్ వాక్యం దారుణం రోమ హర్షణమ్
16
శ్
వమాంస భోజినః సర్వే వాసిష్ఠా ఇవ జాతిషు
పూ
ర్ణం వర్ష సహస్రం తు పృథివ్యామ్ అనువత్స్యథ
17
కృ
త్వా శాప సమాయుక్తాన్ పుత్రాన్ మునివర స్తదా
శు
నశ్శేఫమ్ ఉవాచ ఆర్తం కృత్వా రక్షాం నిరామయమ్
18
ప
విత్ర పాశై
: బద్
ధో రక్త మాల్య అనులేపనః
వై
ష్ణవం యూపమ్ ఆసాద్య వాగ్భి
: అ
గ్నిమ్ ఉదాహర
19
ఇ
మే తు గాధే ద్వే దివ్యే గాయేథా ముని పుత్రక
అమ్బ
రీష స్య యజ్ఞే
అ
స్మిన్ తతః సిద్ధిమ్
అ
వాప్స్యసి
20
శు
నశ్శేఫో గృహీత్వా తే ద్వే గాథే సుసమాహితః
త
్వరయా రాజ సింహం తమ్ అమ్బరీషమ్ ఉవాచ హ
21
రా
జ సింహ మహా సత్త్వ శీఘ్రం గచ్ఛావహే వయం
ని
వర్తయస్వ రాజేన్ద్ర దీక్షాం చ సముపావిశ
22
త
త్ వాక్యమ్ ఋషి పుత్ర స్య శ్రుత్వా హర్ష
స
ముత్సుకః
జ
గామ నృపతిః శీఘ్రం యజ్ఞ వాటమ్ అతన్ద్రితః
23
స
దస్య అనుమతే రాజా పవిత్ర కృత లక్షణమ్
ప
శుం రక్త అమ్బరం కృత్వా యూపే తం సమబన్ధయత్
24
స
బద్ధో వాగ్భి
: అ
గ్ర్యాభి
: అ
భితుష్టావ వై సురౌ
ఇ
న్ద్రమ్ ఇన్ద్ర అనుజం చైవ యథావత్ ముని పుత్రకః
25

P a g e | 143
త
తః ప్రీతః సహస్రాక్షో రహస్య స్తుతి తర్పితః
దీ
ర్ఘమ్ ఆయు
: త
దా ప్రాదాత్ శునశ్శేఫాయ రాఘవ
26
స
చ రాజా నర శ్రేష్ఠ యజ్ఞ స్య చ సమాప్తవాన్
ఫ
లం బహు గుణం రామ సహస్రాక్ష ప్రసాదజమ్
27
వి
శ్వామిత్రో
ऽపి
ధర్మాత్మా భూయ
: తే
పే మహాతపాః
పు
ష్కరేషు నర శ్రేష్ఠ దశ వర్ష శతాని చ
28
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వి షష్టితమ స్సర్గ
:
త
్రి షష్టితమ స్సర్గ
:
పూ
ర్ణే వర్ష
స
హస్రే తు వ్రత స్నాతం
మ
హామునిమ్
అభ్
యాగచ్ఛన్ సురాః సర్వే తపః ఫల చికీర్షవః
1
అబ్
రవీత్ సుమహా తేజా బ్రహ్మా సు రుచిరం వచః
ఋ
షి
: త
్వమ్ అసి భద్రం తే స్వార్జితైః కర్మభిః
శు
భైః
త
మ్ ఏవమ్ ఉక్త్వా దేవేశ
: త
్రిదివం పున
: అభ్య
గాత్
2
వి
శ్వామిత్రో మహాతేజా భూయ
: తే
పే మహ త్తపః
త
తః కాలేన మహతా మేనకా పరమ అప్సరాః
3
పు
ష్కరేషు నర శ్రేష్ఠ స్నాతుం సముప చక్రమే
తాం
దదర్శ మహాతేజా మేనకాం కుశికా౭౭త్మజః
4
రూ
పేణా ప్రతిమాం తత్ర విద్యుతం జలదే యథా
దృ
ష్ట్వా కన్దర్ప వశగో ముని
: తా
మ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
5
అప్
సరః స్వాగతం తే
ऽస
్తు వస చ ఇహ మమా౭౭శ్రమే
అ
నుగృహ్ణీష్వ భద్రం తే మదనేన సు మోహితమ్
6
ఇ
త్యుక్తా సా వరారోహా తత్ర వాసమ్ అథా కరోత్
త
స్యాం వసన్త్యాం వర్షాణి పఞ్చ పఞ్చ చ రాఘవ
7
త
పసో హి మహా విఘ్నో విశ్వామిత్రమ్ ఉపాగతః
వి
శ్వామిత్ర ఆశ్రమే సౌమ్య సుఖేన వ్యతిచక్రముః
అ
థ కాలే గతే తస్మిన్ విశ్వామిత్రో మహామునిః
8
స
వ్రీళ ఇవ సంవృత్త
: చి
న్తా శోక పరాయణః
బు
ద్ధి
: ము
నేః సముత్పన్నా స అమర్షా రఘు నన్దన
9
స
ర్వం సురాణాం కర్మ ఏతత్ తపో అపహరణం మహత్
అ
హో రాత్రా అపదేశేన గతాః సంవత్సరా దశ
10

P a g e | 144
కా
మ మోహా౭భి భూతస్య విఘ్నో
ऽయం

ప్
రత్యుపస్థితః
వి
నిశ్శ్వసన్ మునివరః పశ్చాత్తాపేన దుఃఖితః
11
భీ
తామ్ అప్సరసం దృష్ట్వా వేపన్తీం ప్రాఞ్జలిం
స
్థితామ్
మే
నకాం మధురై
: వా
క్యై
: వి
సృజ్య కుశికా౭౭త్మజః
12
ఉ
త్తరం పర్వతం రామ విశ్వామిత్రో జగామ హ
స
కృత్వా నైష్ఠికీం బుద్ధిం జేతు కామో మహాయశాః
13
కౌ
శికీ తీరమ్ ఆసాద్య తప స్తేపే సుదారుణమ్
త
స్య వర్ష సహస్రం తు ఘోరం తప ఉపాసతః
14
ఉ
త్తరే పర్వతే రామ దేవతానామ్ అభూత్ భయమ్
అమ
న్త్రయన్ సమాగమ్య సర్వే సర్షిగణాః సురాః
15
మహ
ర్షి శబ్దం లభతాం సాధ్వయం కుశికా౭౭త్మజః
దే
వతానాం వచః శ్రుత్వా సర్వ లోక పితామహః
16
అబ్
రవీత్ మధురం వాక్యం విశ్వామిత్రం తపోధనమ్
మహ
ర్షే స్వాగతం వత్స తపసా ఉగ్రేణ తోషితః
17
మహ
త్త్వమ్ ఋషి ముఖ్యత్వం దదామి తవ కౌశిక
బ్
రహ్మణః స వచః శ్రుత్వా సర్వ లోకేశ్వర స్య హ
18
న
విషణ్ణో న సంతుష్టో విశ్వామిత్ర
: త
పో ధన
:
ప్
రాఞ్జలిః ప్రణతో భూత్వా ప్రత్యువాచ
పి
తామహమ్
19
ప్
రత్యువాచ తతో వాచం విశ్వామిత్రో మహా ముని
:
మహ
ర్షి శబ్దమ్ అతులం స్వార్జితైః కర్మభిః శుభైః
20
య
ది మే భగవాన్ ఆహ తతో
ऽహం
విజితేన్ద్రియః
త
మ్ ఉవాచ తతో బ్రహ్మా న తావత్ త్వం
జి
తేన్ద్రియః
21
య
తస్వ ముని శార్దూల ఇత్యుక్త్వా త్రిదివం గతః
వి
ప్ర స్థితేషు దేవేషు విశ్వామిత్రో మహామునిః
22
ఊ
ర్ధ్వబాహు
: ని
రాలమ్బో వాయు భక్ష స్తప శ్చరన్
ఘ
ర్మే పఞ్చతపా భూత్వా వర్షాసు ఆకాశ సంశ్రయః
23
శి
శిరే సలిల స్థాయీ రాత్రి అహని తపో ధనః
ఏ
వం వర్ష సహస్రం హి తపో ఘోరమ్ ఉపాగమత్
24
త
స్మిన్ సంతప్యమానే తు విశ్వామిత్రే మహామునౌ
సం
భ్రమః సుమహాన్ ఆసీత్ సురాణాం వాసవ స్య చ

P a g e | 145
25
ర
మ్భామ్ అప్సరసం శక్రః సహ సర్వై
: మ
రుద్గణైః
ఉ
వాచ అత్మహితం వాక్యమ్ అహితం కౌశిక స్య చ
26
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రి షష్టితమ స్సర్గ
:
చ
తు ష్షష్టితమ స్సర్గ
:
సు
ర కార్యమ్ ఇదం రమ్భే కర్తవ్యం సుమహత్
త
్వయా
లో
భనం కౌశికస్య ఇహ కామ మోహ సమన్వితమ్
1
త
థా ఉక్తా సా అప్సరా రామ సహస్రాక్షేణ ధీమతా
వ
్రీళితా ప్రాఞ్జలి
: భూ
త్వా ప్రత్యువాచ
సు
రేశ్వరమ్
2
అ
యం సుర పతే ఘోరో విశ్వామిత్రో మహామునిః
ఘో
రం ఉత్సృజతే క్రోధమ్ మయి దేవ న సంశయః
3
త
తో హి మే భయం దేవ ప్రసాదం కర్తుమ్ అర్హసి
ఏ
వ ముక్త స్తయా రామ రంభయా భీతయా తదా
4
తా
మ్ ఉవాచ సహస్రాక్షో వేపమానాం కృతా౭ఞ్జలిమ్
మా
భైషీ రమ్భే భద్రం తే కురుష్వ మమ శాసనమ్
5
కో
కిలో హృదయ గ్రాహీ మాధవే రుచిర ద్రుమే
అ
హం కన్దర్ప సహితః స్థాస్యామి తవ పార్శ్వతః
6
త
్వం హి రూపం బహు గుణం కృత్వా పరమ భాస్వరమ్
త
మ్ ఋషిం కౌశికం రమ్భే భేదయస్వ తపస్వినమ్
7
సా
శ్రుత్వా వచనం తస్య కృత్వా రూపమ్ అనుత్తమమ్
లో
భయా మాస లలితా విశ్వామిత్రం శుచి స్మితా
8
కో
కిల స్య చ శుశ్రావ వల్గు వ్యాహరతః స్వనమ్
సం
ప్రహృష్టేన మనసా తత ఏనామ్ ఉదైక్షత
9
అ
థ తస్య చ శబ్దేన గీతే న అప్రతిమేన చ
ద
ర్శనేన చ రమ్భాయా మునిః సందేహమ్ ఆగతః
10
స
హస్రాక్ష స్య తత్ కర్మ విజ్ఞాయ ముని పుంగవః
ర
మ్భాం క్రోధ సమావిష్టః శశాప కుశికా౭౭త్మజః
11
య
న్ మాం లోభయసే రమ్భే కామ క్రోధ జయైషిణమ్
దశ
వర్ష సహస్రాణి శైలీ స్థాస్య౭సి దుర్భగే
12
బ్
రాహ్మణః సుమహాతేజా స్తపో బల సమన్వితః
ఉద్ధ
రిష్యతి రమ్భే త్వాం మత్ క్రోధ కలుషీ
కృ
తామ్
13

P a g e | 146
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా మహాతేజా విశ్వామిత్రో మహా మునిః
అశ
క్నువన్ ధారయితుం కోపం సంతాపమ్ ఆగతః
14
త
స్య శాపేన మహతా రమ్భా శైలీ తదా అభవత్
వ
చః శ్రుత్వా చ కన్దర్పో మహర్షేః స చ నిర్గతః
15
కో
పేన స మహాతేజా స్తపో౭ప హరణే కృతే
ఇ
న్ద్రియై
: అ
జితై రామ న లేభే శాన్తిమ్ ఆత్మనః
బ
భూవ అస్య మన శ్చింతా తపో౭ప హరణే కృతే
16
న
ఏవ క్రోధం గమిష్యామి న చ వక్ష్యే కధంచన
అధ
వా న ఉచ్చ్వసిష్యామి సంవత్సర శతాన్య౭పి
17
అ
హం హి శోషయిష్యామి ఆత్మానం విజితేన్ద్రియ
:
తా
వత్ యావత్ హి మే ప్రాప్తం బ్రాహ్మణ్యం
త
పసా ఆర్జితం
18
అ
నుచ్చ్వస న్నభుంజాన
: తి
ష్ఠేయం శ్శాశ్వతీ స్సమా
:
న
హి మే తప్య మానస్య క్షయం యాస్యంతి
మూ
ర్తయ
: 19
ఏ
వం వర్ష సహస్రస్య దీక్షాం స ముని పుంగవ
:
చ
కార అప్రతిమాం లోకే ప్రతిజ్ఞాం రఘు నందన
20
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతు ష్షష్టితమ స్సర్గ
:
పం
చ షష్టితమ స్సర్గ
:
అ
థ హైమవతీం రామ దిశం త్యక్త్వా మహా మునిః
పూ
ర్వాం దిశమ్ అనుప్రాప్య తపస్ తేపే సుదారుణమ్
1
మౌ
నం వర్ష సహస్రస్య కృత్వా వ్రతమ్
అ
నుత్తమమ్
చ
కార అప్రతిమం రామ తపః పరమ దుష్కరమ్
2
పూ
ర్ణే వర్ష సహస్రే తు కాష్ఠ భూతం మహా మునిమ్
వి
ఘ్నై
: బ
హుభి
: ఆ
ధూతం క్రోధో న అన్తరమ్ ఆవిశత్
3
స
కృత్వా నిశ్చయం రామ తప ఆతిష్ఠత్ అవ్యయం
త
స్య వర్ష సహస్రస్య వ్రతే పూర్ణే మహా వ్రత
:
4
భో
క్తుమ్ ఆరభ్ధవాన్ అన్నం తస్మిన్ కాలే
ర
ఘూత్తమ
ఇం
ద్రో ద్విజాతి
: భూ
త్వా తం సిద్ధ మన్నమ్ అయాచత
5
త
స్మై దత్వా తదా సిద్ధం సర్వం విప్రాయ నిశ్చిత
:
ని
శ్షేషితే అన్నే భగవాన్ అభుక్త్వాఇవ మహాతపా
:
6
న
కించిత్ అవదత్ తద్విప్రం మౌన వ్రతం ఉపస్థిత
:

P a g e | 147
అధ
వర్ష సహస్రం వై న ఉచ్ఛ్వసన్ ముని పుంగవ
:
7
త
స్య అనుచ్ఛ్వస మానస్య మూర్ధ్ని ధూమో
వ
్యజాయత
త
్రైలోక్యం యేన సంభ్రాంతమ్ ఆదీపిత మివా౭భవత్
8
త
తో దేవాః సగన్ధర్వాః పన్నగా సుర రాక్షసాః
మో
హితా
: తే
జసా తస్య తపసా మన్ద రశ్మయః
9
క
శ్మల ఉపహతాః సర్వే పితామహమ్ అథా౭బ్రువన్
బ
హుభిః కారణై
: దే
వ విశ్వామిత్రో మహామునిః
10
లో
భితః క్రోధిత శ్చైవ తపసా చ అభివర్ధతే
న
హి అస్య వృజినం కించిత్ దృశ్యతే సూక్ష్మమ్
అప్య౭
థ
11
న
దీయతే యది తు అస్య మనసా యత్ అభీప్సితమ్
వి
నాశయతి త్రైలోక్యం తపసా సచరా౭చరమ్
12
వ
్యాకులా శ్చ దిశః సర్వా న చ కించిత్ ప్రకాశతే
సా
గరాః క్షుభితాః సర్వే విశీర్యన్తే చ పర్వతాః
13
ప్
రకమ్పతే చ పృథివీ వాయు
: వా
తి భృశా౭౭కులః
బ్
రహ్మన్ న ప్రతిజానీమో నాస్తికో జాయతే జన
:
14
స
మ్మూఢ మివ త్రైలోక్యం సంప్రక్షుభిత మానసం
భా
స్కరో నిష్ప్రభ శ్చైవ మహర్షే
: త
స్య తేజసా
15
బు
ద్ధిం న కురుతే యావత్ నాశే దేవ మహామునిః
తా
వత్ ప్రసాదో భగవాన్ అగ్ని రూపో మహాద్యుతిః
16
కా
లా౭గ్నినా యథా పూర్వం త్రైలోక్యం
దహ్య
తే
ऽఖి
లమ్
దే
వ రాజ్యమ్ చికీర్షేత దీయతామ్ అస్య యన్
మ
తమ్
17
త
తః సుర గణాః సర్వే పితామహ పురోగమాః
వి
శ్వామిత్రం మహాత్మానం వాక్యం మధురమ్
అబ్
రువన్
18
బ్
రహ్మర్షే స్వాగతం తే
ऽస
్తు తపసా స్మ సుతోషితాః
బ్
రాహ్మణ్యం తపసా ఉగ్రేణ ప్రాప్తవాన్ అసి
కౌ
శిక
19
దీ
ర్ఘమ్ ఆయు శ్చ తే బ్రహ్మన్ దదామి స మరు
ద్
గణః
స
్వస్తి ప్రాప్నుహి భద్రం తే గచ్ఛ సౌమ్య యథా
సు
ఖమ్
20
పి
తామహ వచః శ్రుత్వా సర్వేషాం చ దివౌకసామ్

P a g e | 148
కృ
త్వా ప్రణామం ముదితో వ్యాజహార మహామునిః
21
బ్
రాహ్మణ్యం యది మే ప్రాప్తం దీర్ఘమ్ ఆయు
స
్తథై వ చ
ఓం
కారో
ऽథ
వషట్కారో వేదా శ్చ వరయన్తు మామ్
22
క
్షత్ర వేదవిదాం శ్రేష్ఠో బ్రహ్మ వేద విదామ్
అ
పి
బ్
రహ్మ పుత్రో వసిష్ఠో మామ్ ఏవం వదతు దేవతాః
23
య
ది అయం పరమః కామః కృతో యాన్తు సురర్షభాః
త
తః ప్రసాదితో దేవై
: వ
సిష్ఠో జపతాం వరః
24
స
ఖ్యం చకార బ్రహ్మర్షి
: ఏ
వమ్ అస్త్వితి
చా
౭బ్రవీత్
బ్
రహ్మర్షి త్వం న సందేహః సర్వం సంపత్స్యతే తవ
25
ఇ
త్యుక్త్వా దేవతా శ్చా౭పి సర్వా జగ్ము
:
య
థా౭౭గతమ్
వి
శ్వామిత్రో
ऽపి
ధర్మాత్మా లబ్ధ్వా
బ్
రాహ్మణ్యమ్ ఉత్తమమ్

26
పూ
జయా మాస బ్రహ్మర్షిం వసిష్ఠం జపతాం వరమ్
కృ
త కామో మహీం సర్వాం చచార తపసి స్థితః
27
ఏ
వం తు అనేన బ్రాహ్మణ్యం ప్రాప్తం రామ
మ
హాత్మనా
ఏష
రామ ముని శ్రేష్ఠ ఏష విగ్రహవాన్ తపః
28
ఏష ధ
ర్మః పరో నిత్యం వీర్యస్య ఏష పరాయణమ్
ఏ
వముక్త్వా మహా తేజా విరరామ ద్విజోత్తమ
:
29
శ
తానన్ద వచః శ్రుత్వా రామ లక్ష్మణ సన్నిధౌ
జ
నకః ప్రాఞ్జలి
: వా
క్యమ్ ఉవాచ కుశికా౭౭త్మజమ్
30
ధ
న్యో
అ
స్మి అనుగృహీతో
ऽస
్మి యస్య మే ముని
పుం
గవ
య
జ్ఞం కాకుత్స్థ సహితః ప్రాప్తవాన్ అసి ధార్మిక
31
పా
వితో
ऽహం
త్వయా బ్రహ్మన్ దర్శనేన మహామునే
వి
శ్వామిత్ర మహాభాగ బ్రహ్మర్షీణాం వర ఉత్తమ
32
గు
ణా బహు విధాః ప్రాప్తా
: త
వ సందర్శనాత్ మయా
వి
స్తరేణ చ తే బ్రహ్మన్ కీర్త్యమానం మహ త్తపః
33

P a g e | 149
శ్
రుతం మయా మహా తేజో రామేణ చ మహాత్మనా
స
దస్యైః ప్రాప్య చ సదః శ్రుతా
: తే
బహవో గుణాః
34
అప్
రమేయం తప
: తు
భ్యమ్ అప్రమేయం చ తే బలమ్
అప్
రమేయా గుణాశ్చైవ నిత్యం తే కుశికా౭౭త్మజ
35
పి
తామహ స్య చ యధా
, య
ధా చైవ హి ఉమాపతే
:
తృ
ప్తి
: ఆశ్
చర్య భూతానాం కథానాం నా౭స్తి మే విభో
36
క
ర్మ కాలో ముని శ్రేష్ఠ లమ్బతే రవి మణ్డలమ్
శ్
వః ప్రభాతే మహాతేజో ద్రష్టుమ్ అర్హసి మాం
పు
నః
37
స
్వాగతం తపసాం శ్రేష్ఠ మామ్ అనుజ్ఞాతుమ్
అ
ర్హసి
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా ముని శ్రేష్ఠం వైదేహో మిథిలా౭ధిపః
38
ప్
రదక్షిణం చకార ఆశు స ఉపాధ్యాయః స బాన్ధవః
వి
ససర్జ ఆశు జనకం ప్రీతం ప్రీత మన స్తదా
39
వి
శ్వామిత్రో
ऽపి
ధర్మాత్మా సహ రామః స లక్ష్మణః
స
్వం వాటమ్ అభిచక్రామ పూజ్యమానో మహర్షిభిః
40
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ షష్టితమ స్సర్గ
:
ష
ట్ షష్టితమ స్సర్గ
:
త
తః ప్రభాతే విమలే కృత కర్మా నరాధిపః
వి
శ్వామిత్రం మహాత్మానమ్ ఆజుహావ స రాఘవమ్
1
త
మ్ అర్చయిత్వా ధర్మాత్మా శాస్త్ర
దృ
ష్ట్తేన కర్మణా
రా
ఘవౌ చ మహాత్మానౌ తదా వాక్యమ్ ఉవాచ హ
2
భ
గవన్ స్వాగతం తే
ऽస
్తు కిం కరోమి తవా౭నఘ
భ
వాన్ ఆజ్ఞాపయతు మామ్ ఆజ్ఞాప్యో భవతా హి
అహ
మ్
3
ఏ
వమ్ ఉక్తః స ధర్మాత్మా జనకేన మహాత్మనా
ప్
రత్యు వాచ ముని
: వీ
రం వాక్యం వాక్య విశారదః
4
పు
త్రౌ దశరథ స్య ఇమౌ క్షత్రియౌ లోక విశ్రుతౌ
ద్
రష్టు కామౌ ధనుః శ్రేష్ఠం యత్ ఏతత్ త్త్వయి
తి
ష్ఠతి
5
ఏ
తత్ దర్శయ భద్రం తే కృత కామౌ నృపా౭౭త్మజౌ
ద
ర్శనాత్ అస్య ధనుషో యథా ఇష్టం
ప్
రతియాస్యతః
6

P a g e | 150
ఏ
వమ్ ఉక్త స్తు జనకః ప్రత్యువాచ మహా మునిమ్
శ్
రూయతామ్ అస్య ధనుషో యత్ అర్థమ్ ఇహ తిష్ఠతి
7
దే
వరాత ఇతి ఖ్యాతో నిమేః షష్ఠో మహీపతిః
న
్యాసో
ऽయం
తస్య భగవన్ హస్తే దత్తో
మ
హాత్మనా
8
ద
క్ష యజ్ఞ వధే పూర్వం ధను
: ఆయమ్య
వీర్యవాన్
రు
ద్ర స్తు త్రిదశాన్ రోషాత్ సలీలమ్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
9
య
స్మాత్ భాగా౭ర్థినో భాగాన్ న అకల్పయత మే
సు
రాః
వ
ర అఙ్గాని మహార్హాణి ధనుషా శాతయామి వః
10
త
తో విమనసః సర్వే దేవా వై ముని పుంగవ
ప్
రసాదయన్తి దేవేశం తేషాం ప్రీతో
ऽభ
వత్ భవః
ప్
రీతి యుక్తః స సర్వేషాం దదౌ తేషాం
మ
హాత్మనామ్
11
త
త్ ఏతత్ దేవ దేవ స్య ధనూ రత్నం మహాత్మనః
న
్యాస భూతం తదా న్యస్తమ్ అస్మాకం పూర్వకే
వి
భో
12
అ
థ మే కృషతః క్షేత్రం లాఙ్గలాత్ ఉత్థితా మమ
క
్షేత్రం శోధయతా లబ్ధ్వా నామ్నా సీతా ఇతి
వి
శ్రుతా
13
భూ
తలాత్ ఉత్థితా సా తు వ్యవర్ధత మమ ఆత్మజా
వీ
ర్య శుల్కేతి మే కన్యా స్థాపితా ఇయమ్
అ
యోనిజా
14
భూ
తలాత్ ఉత్థితాం తాం తు వర్ధమానాం మమ
ఆ
త్మజామ్
వ
రయా మాసు
: ఆ
గమ్య రాజానో ముని పుంగవ
15
తే
షాం వరయతాం కన్యాం సర్వేషాం పృథివీ క్షితామ్
వీ
ర్య శుల్కేతి భగవన్ న దదామి సుతామ్ అహమ్
16
త
తః సర్వే నృపతయః సమేత్య ముని పుంగవ
మి
థిలామ్ అభ్యుపాగమ్య వీర్యం జిజ్ఞాసవ స్తదా
17
తే
షాం జిజ్ఞాస మానానాం శైవం ధను
: ఉ
పాహృతమ్
న
శేకు
: గ
్రహణే తస్య ధనుష
: తో
లనే
ऽపి
వా
18
తే
షాం వీర్యవతాం వీర్యమ్ అల్పం జ్ఞాత్వా
మ
హామునే
ప్
రత్యాఖ్యాతా నృపతయ
: త
న్నిబోధే తపోధన
19
త
తః పరమ కోపేన రాజానో ముని పుంగవ
అ
రున్ధన్ మిథిలాం సర్వే వీర్య సందేహ మాగతాః
20

P a g e | 151
ఆ
త్మానమ్ అవధూతం తే విజ్ఞాయ ముని పుంగవ
రో
షేణ మహతా ఆవిష్టాః పీడయన్ మిథిలాం పురీమ్
21
త
తః సంవత్సరే పూర్ణే క్షయం యాతాని సర్వశః
సా
ధనాని ముని శ్రేష్ఠ తతో
ऽహం
భృశ దుఃఖితః
22
త
తో దేవ గణాన్ సర్వాన్ తపసా ఆహం ప్రసాదయమ్
ద
దు శ్చ పరమ ప్రీతా శ్చతురఙ్గ బలం సురాః
23
త
తో భగ్నా నృపతయో హన్యమానా దిశో యయుః
అ
వీర్యా వీర్య సందిగ్ధా స ఆమాత్యాః పాప కర్మణః
24
త
త్ ఏతత్ ముని శార్దూల ధనుః పరమ భాస్వరమ్
రా
మ లక్ష్మణయో శ్చా౭పి దర్శయిష్యామి సువ్రత
25
య
ది అస్య ధనుషో రామః కుర్యాత్ ఆరోపణం మునే
సు
తామ్ అయోనిజాం సీతాం దద్యాం దాశరథే
: అహ
మ్
26
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షట్ షష్టితమ స్సర్గ
:
స
ప్త షష్టితమ స్సర్గ
:
జ
నక స్య వచః శ్రుత్వా విశ్వామిత్రో మహామునిః
ధ
ను ర్దర్శయ రామాయ ఇతి హోవాచ పార్థివమ్
1
త
తః స రాజా జనకః సచివాన్ వ్యాదిదేశ హ
ధ
ను
: ఆ
నీయతాం దివ్యం గన్ధ మాల్య విభూషితమ్
2
జ
నకేన సమాదిష్ఠాః సచివాః ప్రావిశన్ పురీమ్
త
ద్ధనుః పురతః కృత్వా నిర్జగ్ముః
పా
ర్థివా౭౭జ్ఞయా
3
నృ
ణాం శతాని పఞ్చాశత్ వ్యాయతానాం
మ
హాత్మనామ్
మం
జూషామ్ అష్ట చక్రాం తాం సమూహు స్తే కథంచన
4
తా
మ్ ఆదాయ తు మంజూషామ్ ఆయసీం యత్ర తత్ ధనుః
సు
రోపమం తే జనకమ్ ఊచు
: నృ
పతి మన్త్రిణః
5
ఇ
దం ధనుర్వరం రాజన్ పూజితం సర్వ రాజభిః
మి
థిలా౭ధిప రాజేన్ద్ర దర్శనీయం యత్ ఇచ్ఛసి
6
తే
షాం నృపో వచః శ్రుత్వా కృతా౭ఞ్జలి
: అ
భాషత
వి
శ్వామిత్రం మహాత్మానం తౌ చ ఉభౌ రామ
ల
క్ష్మణౌ
7
ఇ
దం ధనుర్వరం బ్రహ్మన్ జనకై
: అ
భిపూజితమ్
రా
జభి శ్చ మహా వీర్యై
: అశ
క్యం పూరితుం పురా
8
న
ఏతత్ సుర గణాః సర్వే న అసురా న చ రాక్షసాః

P a g e | 152
గ
న్ధర్వ యక్ష ప్రవరాః స కిన్నర మహోరగాః
9
క
్వ గతి
: మా
నుషాణాం చ ధనుషో
ऽస
్య ప్రపూరణే
ఆ
రోపణే సమాయోగే వేపనే తోలనే
ऽపి
వా
10
త
దేతత్ ధనుషాం శ్రేష్ఠమ్ ఆనీతం ముని పుంగవ
ద
ర్శయ ఏతన్ మహాభాగ అనయో రాజ పుత్రయోః
11
వి
శ్వామిత్ర స్తు ధర్మాత్మా శ్రుత్వా జనక
భా
షితమ్
వ
త్స రామ ధనుః పశ్య ఇతి రాఘవమ్ అబ్రవీత్
12
బ్
రహ్మర్షే
: వ
చనాత్ రామో యత్ర తిష్ఠతి త ద్ధనుః
మం
జూషాం తామ్ అపావృత్య దృష్ట్వా ధను
:
అ
థా౭బ్రవీత్
13
ఇ
దం ధనుర్వరం బ్రహ్మన్ సంస్పృశామి ఇహ పాణినా
య
త్నవాన్ చ భవిష్యామి తోలనే పూరణే
ऽపి
వా
బా
ఢమ్ ఇత్యే వ తం రాజా మునిశ్చ సమభాషత
14
లీ
లయా స ధను
: మధ్
యే జగ్రాహ వచనాత్ మునేః
పశ్య
తాం నృ సహస్రాణాం బహూనాం రఘు నన్దనః
ఆ
రోపయత స ధర్మాత్మా సలీలమ్ ఇవ తద్ధనుః
15
ఆ
రోపయిత్వా మౌర్వీం చ పూరయా మాస వీర్యవాన్
త
త్ బభఞ్జ ధను
: మధ్
యే నర శ్రేష్ఠో మహాయశాః
16
త
స్య శబ్దో మహాన్ ఆసీత్ నిర్ఘాత సమ నిస్స్వనః
భూ
మి కమ్ప శ్చ సుమహాన్ పర్వతస్య ఇవ దీర్యతః
17
ని
పేతు శ్చ నరాః సర్వే తేన శబ్దేన మోహితాః
వ
ర్జయిత్వా ముని వరం రాజానం తౌ చ రాఘవౌ
18
ప్
రతి ఆశ్వస్తో జనే తస్మిన్ రాజా విగత సాధ్వసః
ఉ
వాచ ప్రాఞ్జలి
: వా
క్యం వాక్యజ్ఞో ముని పుంగవమ్
19
భ
గవన్ దృష్ట వీర్యో మే రామో దశరథా౭౭త్మజః
అ
త్యద్భుతమ్ అచిన్త్యం చ అతర్కితమ్ ఇదం మయా
20
జ
నకానాం కులే కీర్తిమ్ ఆహరిష్యతి మే సుతా
సీ
తా భర్తారమ్ ఆసాద్య రామం దశరథా౭౭త్మజమ్
21

P a g e | 153
మమ
సత్యా ప్రతిజ్ఞా చ వీర్య శుల్కేతి కౌశిక
సీ
తా ప్రాణై
: బ
హుమతా దేయా రామాయ మే సుతా
22
భ
వతో అను మతే బ్రహ్మన్ శీఘ్రం గచ్ఛన్తు
మ
న్త్రిణః
మమ
కౌశిక భద్రం తే అయోధ్యాం త్వరితా రథైః
23
రా
జానం ప్రశ్రితై
: వా
క్యై
: ఆ
నయన్తు పురం మమ
ప్
రదానం వీర్య శుల్కాయా
: క
థయన్తు చ సర్వశః
24
ము
ని గుప్తౌ చ కాకుత్స్థౌ కథయన్తు నృపాయ వై
ప్
రీయమాణం తు రాజానమ్ ఆనయన్తు సు శీఘ్రగాః
25
కౌ
శిక శ్చ తథేతి ఆహ రాజా చ ఆభాష్య మన్త్రిణః
26
అ
యోధ్యాం ప్రేషయా మాస ధర్మాత్మా కృత
శా
సనాత్
య
థా వృత్తం సమాఖ్యాతుం ఆనేతుం చ నృపం తదా
27
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్త షష్టితమ స్సర్గ
:
అష్ట షష్
టితమ స్సర్గ
:
జ
నకేన సమాదిష్టా దూతా
: తే
క్లాన్త వాహనాః
త
్రి రాత్రమ్ ఉషితా మార్గే తే
అ
యోధ్యాం
ప్
రావిశన్ పురీమ్
1
( రా
జ్ఞో భవనమ్ ఆసాద్య ద్వారస్థాన్
ఇదమ౭బ్
రువన్
శీ
ఘ్రం నివేద్యతాం రాజ్ఞే దూతా న్నో జనక స్య చ
ఇ
త్యు క్త్వా ద్వారపాలా
: తే
రాఘవాయ
న
్యవేదయన్
)
తే
రాజ వచనాత్ దూతా రాజ వేశ్మ ప్రవేశితాః
ద
దృశు
: దే
వ సంకాశం వృద్ధం దశరథం నృపమ్
2
బద్ధ అ
ఞ్జలి పుటాః సర్వే దూతా విగత సాధ్వసాః
రా
జానం ప్రయతా వాక్యమ్ అబ్రువన్
మ
ధురా౭క్షరమ్
3
మై
థిలో జనకో రాజా స అగ్నహోత్ర పురస్కృతమ్
కు
శలం చ అవ్యయం చైవ సోపాధ్యాయ పురోహితమ్
4
ము
హుర్ ముహుర్ మధురయా స్నేహ సంయుక్తయా గిరా
జ
నక
: త
్వాం మహారాజ పృచ్ఛతే సపురస్సరమ్
5
పృ
ష్ట్వా కుశలమ్ అవ్యగ్రం వైదేహో మిథిలా౭ధిపః
కౌ
శికా౭నుమతే వాక్యం భవన్తమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
6
పూ
ర్వం ప్రతిజ్ఞా విదితా వీర్య శుల్కా

P a g e | 154
మ
మా౭౭త్మజా
రా
జాన శ్చ కృతా౭మర్షా నిర్వీర్యా విముఖీ కృతాః
7
సే
యం మమ సుతా రాజన్ విశ్వామిత్ర పురస్సరైః
య
దృచ్ఛయా ఆగతై
; వీ
రై
: ని
ర్జితా తవ పుత్రకైః
8
త
చ్చ రాజన్ ధనుర్ దివ్యం మధ్యే భగ్నం
మ
హాత్మనా
రా
మేణ హి మహా రాజ మహత్యాం జన సంసది
9
అ
స్మై దేయా మయా సీతా వీర్య శుల్కా మహాత్మనే
ప్
రతిజ్ఞాం తర్తుమ్ ఇచ్ఛామి తత్ అనుజ్ఞాతుమ్
అ
ర్హసి
10
సో
పాధ్యాయో మహారాజ పురోహిత పురస్కృతః
శీ
ఘ్రమ్ ఆగచ్ఛ భద్రం తే ద్రష్టుమ్ అర్హసి
రా
ఘవౌ
11
ప్
రీతిం చ మమ రాజేన్ద్ర నిర్వర్తయితుమ్ అర్హసి
పు
త్రయో
: ఉభ
యో
: ఏ
వ ప్రీతిం త్వమ్ అపి లప్స్యసే
12
ఏ
వం విదేహా౭ధిపతి
: మ
ధురం వాక్య మబ్రవీత్
వి
శ్వామిత్ర అభ్యనుజ్ఞాతః శతానన్ద మతే స్థితః
13
(ఇ
త్యుక్త్వా విరతా దూతా రాజ గౌరవ శంకితా
:)
దూ
త వాక్యం తు త చ్ఛ్రుత్వా రాజా పరమ హర్షితః
వ
సిష్ఠం వామదేవం చ మన్త్రిణో
అ
న్యాం శ్చ
సోऽబ్
రవీత్
14
గు
ప్తః కుశిక పుత్రేణ కౌసల్యానన్ద వర్ధనః
ల
క్ష్మణేన సహ భ్రాత్రా విదేహేషు వసతి అసౌ
15
దృ
ష్ట వీర్య స్తు కాకుత్స్థో జనకేన మహాత్మనా
సం
ప్రదానం సుతాయా౭స్తు రాఘవే కర్తు మిచ్ఛతి
16
య
ది వో రోచతే వృత్తం జనక స్య మహాత్మనః
పు
రీం గచ్ఛామహే శీఘ్రం మా భూత్ కాల స్య పర్యయః
17
మ
న్త్రిణో
బా
ఢమ్ ఇత్యాహుః సహ సర్వై
: మహ
ర్షిభిః
సు
ప్రీత శ్చ అబ్రవీత్ రాజా శ్వో యాత్రేతి స
మ
న్త్రిణః
18
మ
న్త్రిణ స్తా న్నరేన్ద్ర స్య రాత్రిం పరమ
స
త్కృతాః
ఊ
షు స్తే ప్రముదితాః సర్వే గుణైః సర్వైః
స
మన్వితాః
19
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే అష్ట షష్టితమ స్సర్గ
:
ఏ
కోన సప్తతిమ స్సర్గ
:

P a g e | 155
త
తో రాత్ర్యాం వ్యతీతాయాం సోపాధ్యాయః స
బా
న్ధవః
రా
జా దశరథో హృష్టః సుమన్త్రమ్ ఇదమ్ అబ్రవీత్
1
అద్య
సర్వే ధనాధ్యక్షా ధనమ్ ఆదాయ పుష్కలమ్
వ
్రజన్తు అగ్రే సువిహితా నానా రత్న సమన్వితాః
2
చ
తురఙ్గ బలం చా౭పి శీఘ్రం నిర్యాతు సర్వశః
మమ ఆ
జ్ఞా సమకాలం చ యానమ్ యుగ్మమ్
అ
నుత్తమమ్
3
వ
సిష్ఠో వామదేవ శ్చ జాబాలి
: అ
థ కాశ్యపః
మా
ర్కణ్డేయ
: సు
దీర్ఘా౭౭యు
: ఋ
షిః కాత్యాయన
స
్తథా
4
ఏ
తే ద్విజాః ప్రయాన్తు అగ్రే స్యన్దనం
యో
జయస్వ మే
య
థా కాల అత్యయో న స్యాత్ దూతా హి త్వరయన్తి
మా
మ్
5
వ
చనా త్తు నరేన్ద్ర స్య సా సేనా చతురఙ్గిణీ
రా
జానమ్ ఋషిభిః సార్ధం వ్రజన్తం
పృ
ష్ఠతో
ऽన
్వగాత్
6
గ
త్వా చతుర౭హం మార్గం విదేహాన్ అభ్యుపేయివాన్
రా
జా తు జనకః శ్రీమాన్ శ్రుత్వా పూజామ్ అకల్పయత్
7
త
తో రాజానమ్ ఆసాద్య వృద్ధం దశరథం నృపమ్
జ
నకో ముదితో రాజా హర్షం చ పరమం యయౌ
ఉ
వాచ చ నర శ్రేష్ఠో నర శ్రేష్ఠం ముదా౭న్విత
:
8
స
్వాగతం తే మహారాజ దిష్ట్యా ప్రాప్తో
ऽసి
రాఘవ
పు
త్రయో
: ఉభ
యోః ప్రీతిం లప్స్యసే వీర్య
ని
ర్జితామ్
9
ది
ష్ట్యా ప్రాప్తో మహాతేజా వసిష్ఠో భగవాన్
ఋ
షిః
స
హ సర్వై
; ద్
విజ శ్రేష్ఠై
; దే
వై రివ శతక్రతుః
10
ది
ష్ట్యా మే నిర్జితా విఘ్నా దిష్ట్యా మే
పూ
జితం కులమ్
రా
ఘవైః సహ సంబన్ధాత్ వీర్య శ్రేష్ఠై
:
మ
హాత్మభిః
11
శ్
వః ప్రభాతే నరేన్ద్ర త్వం సంవర్తయితుమ్
అ
ర్హసి
య
జ్ఞ స్య అన్తే నర శ్రేష్ఠ వివాహమ్ ఋషి
స
మ్మతమ్
12
త
స్య తద్వచనం శ్రుత్వా ఋషి మధ్యే నరా౭ధిపః
వా
క్యం వాక్య విదాం శ్రేష్ఠః ప్రత్యువాచ

P a g e | 156
మ
హీపతిమ్
13
ప్
రతిగ్రహో దాతృ వశః శ్రుతమ్ ఏతత్ మయా పురా
య
థా వక్ష్యసి ధర్మజ్ఞ తత్ కరిష్యామహే వయమ్
14
ధ
ర్మిష్ఠం చ యశస్యం చ వచనం సత్య వాదినః
శ్
రుత్వా విదేహా౭ధిపతిః పరం విస్మయమ్ ఆగతః
15
త
తః సర్వే ముని గణాః పరస్పర సమాగమే
హ
ర్షేణ మహతా యుక్తా
: తాం
నిశామ్ అవసన్ సుఖమ్
16
రా
జా చ రాఘవౌ పుత్రౌ నిశామ్య పరిహర్షితః
ఉ
వాస పరమ ప్రీతో జనకేన సుపూజితః
17
జ
నకో
ऽపి
మహాతేజాః క్రియా ధర్మేణ తత్త్వవిత్
య
జ్ఞ స్య చ సుతాభ్యాం చ కృత్వా రాత్రిమ్ ఉవాస
హ 18
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏకోన సప్తతిమ స్సర్గ
:
స
ప్తతిమ స్సర్గ
:
త
తః ప్రభాతే జనకః కృత కర్మా మహర్షిభిః
ఉ
వాచ వాక్యం వాక్యజ్ఞః శతానన్దం పురోహితమ్
1
భ్
రాతా మమ మహా తేజా యవీయాన్ అతి ధార్మికః
కు
శధ్వజ ఇతి ఖ్యాతః పురీమ్ అధ్యవసత్ శుభామ్
2
వా
ర్యా ఫలక పర్యన్తాం పిబన్ ఇక్షుమతీం నదీమ్
సాం
కాశ్యాం పుణ్య సంకాశాం విమానమ్ ఇవ పుష్పకమ్
3
త
మ్ అహం ద్రష్టుమ్ ఇచ్ఛామి యజ్ఞ గోప్తా స మే
మ
తః
ప్
రీతిం సో
ऽపి
మహా తేజా ఇంమాం భోక్తా మయా సహ
4
( ఏ
వం ఉక్త్వా తు వచనం శతానంద స్య సన్నిధౌ
ఆ
గతా
: కే
చిత్ అవ్యగ్రా జనక
: తా
న్ సమాదిశత్
)
శా
సనాత్ తు నరేన్ద్ర స్య ప్రయయుః శీఘ్ర వాజిభిః
స
మానేతుం నర వ్యాఘ్రం విష్ణుమ్
ఇ
న్ద్రా౭౭జ్ఞయా యథా
5
( సాం
కాశ్యాం తే సమాగత్య దద్రుశు శ్చ కుశధ్వజం
న
్యవేదయన్ యథా వృత్తం జనక స్య చ చిన్తితం
త
ద్వృత్తం నృపతి
: శ్
రుత్వా దూత శ్రేష్ఠై
: మ
హా
బ
లై
: )
ఆ
జ్ఞయా తు నరేన్ద్ర స్య ఆజగామ కుశధ్వజః
స
దదర్శ మహాత్మానం జనకం ధర్మ వత్సలమ్
6
సోऽభి
వాద్య శతానన్దం రాజానం చా౭పి ధార్మికమ్
రా
జా౭ర్హం పరమం దివ్యమ్ ఆసనం చ అధ్యరోహత

P a g e | 157
7
ఉప
విష్టా వుభౌ తౌ తు భ్రాతరౌ అమిత ఓజసౌ
ప్
రేషయా మాస తు
: వీ
రౌ మన్త్రి శ్రేష్ఠం
సు
దామనమ్
8
గ
చ్ఛ మన్త్రిపతే శీఘ్రమ్ ఐక్ష్వాకుమ్ అమిత
ప్
రభమ్
ఆ
త్మజైః సహ దుర్ధర్షమ్ ఆనయస్వ స మన్త్రిణమ్
9
ఔప
కార్యం స గత్వా తు రఘూణాం కుల వర్ధనమ్
దద
ర్శ శిరసా చ ఏనమ్ అభివా ద్య ఇదమ్ అబ్రవీత్
10
అ
యోధ్యా౭ధిపతే వీర వైదేహో మిథిలా౭ధిపః
స
త్వాం ద్రష్టుం వ్యవసితః సోపాధ్యాయ
పు
రోహితమ్
11
మ
న్త్రి శ్రేష్ఠ వచః శ్రుత్వా రాజా సర్షి గణ
స
్తదా
స
బన్ధు
: అ
గమత్ తత్ర జనకో యత్ర వర్తతే
12
స
రాజా మన్త్రి సహితః సోపాధ్యాయః స బాన్ధవః
వా
క్యం వాక్య విదాం శ్రేష్ఠో వైదేహమ్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
13
వి
దితం తే మహా రాజ ఇక్ష్వాకు కుల దైవతమ్
వ
క్తా సర్వేషు కృత్యేషు వసిష్ఠో భగవాన్ ఋషిః
14
వి
శ్వామిత్ర అభ్యనుజ్ఞాతః సహ సర్వై
: మహ
ర్షిభిః
ఏష
వక్ష్యతి ధర్మాత్మా వసిష్ఠో మే యథా
క
్రమమ్
15
ఏ
వ ముక్త్వా నర శ్రేష్ఠే రాజ్ఞాం మధ్యే
మ
హాత్మనాం
తూ
ష్ణీం భూతే దశరథే వసిష్ఠో భగవాన్ ఋషిః
ఉ
వాచ వాక్యం వాక్యజ్ఞో వైదేహం స పురోధసం
16
అ
వ్యక్త ప్రభవో బ్రహ్మా శాశ్వతో నిత్య
అ
వ్యయః
త
స్మాన్ మరీచిః సంజజ్ఞే మరీచేః కాశ్యపః సుతః
17
వి
వస్వాన్ కాశ్యపాత్ జజ్ఞే మను
: వై
వస్వతః స్మృతః
మ
నుః ప్రజాపతిః పూర్వమ్ ఇక్ష్వాకు స్తు మనోః సుతః
18
త
మ్ ఇక్ష్వాకుమ్ అయోధ్యాయాం రాజానం విద్ధి
పూ
ర్వకమ్
ఇ
క్ష్వాకో స్తు సుతః శ్రీమాన్ కుక్షి
: ఇ
త్యేవ
వి
శ్రుత
: 19
కు
క్షే
: అ
థ ఆత్మజ
: శ్
రీమాన్ వికుక్షి
: ఉదపద్య
త

P a g e | 158
వి
కుక్షే స్తు మహా తేజా బాణః పుత్రః ప్రతాపవాన్
20
బా
ణ స్య తు మహా తేజా అనరణ్యః ప్రతాపవాన్
అ
నరణ్యాత్ పృథు
: జ
జ్ఞే త్రిశఙ్కు స్తు పృథోః సుతః
21
త
్రిశఙ్కో
: అభ
వత్ పుత్రో ధున్ధుమారో మహాయశాః
ధు
న్ధుమారాత్ మహాతేజా యువనాశ్వో మహారథః
22
యు
వనాశ్వ సుతః శ్రీమాన్ మాన్ధాతా పృథివీ పతిః
మా
న్ధాతు స్తు సుతః శ్రీమాన్ సుసంధి
: ఉదపద్య
త
23
సు
సంధే
: అ
పి పుత్రౌ ద్వౌ ధ్రువసంధిః ప్రసేనజిత్
యశ
స్వీ ధ్రువసంధే స్తు భరతో నామ నామతః
24
భ
రతాత్ తు మహాతేజా అసితో నామ జాతవాన్
య
స్య ఏతే ప్రతి రాజాన ఉపపద్యంత శత్రవ
:
హై
హయ తాలజంఘా శ్చ శూరా శ్చ శశి బిందవ
: 25
తాం
స్తు ప్రతి యుద్ధ్యన్వై యుద్ధే రాజా
ప్
రవాసిత
: 26
హి
తవంతమ్ ఉపాగమ్య భృగు ప్రస్రవణే వసత్
అ
సితో అల్ప బలో రాజా మంత్రిభి స్సహిత
: త
దా
ద్
వే చ అస్య భార్యే గర్భిణ్యౌ బభూవతు
: ఇ
తి
శ్
రుతం
27
ఏ
కా గర్భ వినాశాయ సపత్న్యై సగరం దదౌ
28
త
త
: శై
ల వరం రమ్యం బభూవ అభిరతో ముని
:
భా
ర్గవ
: చ
్యవనో నామ హితవంతమ్ ఉపాశ్రిత
: 29
త
త్ర ఏకా తు మహా భాగా భార్గవం దేవ వర్చసం
వ
వందే పద్మ పత్రాక్షీ కాంక్షంతీ సుతమ్ ఆత్మన
:
తం
ఋషిం సా అభ్యుపాగమ్య కాళిందీ చ
అభ్య
వాదయత్
30
స
తామ్ అభ్యవదత్ విప్ర
: పు
త్రేప్సుం పుత్ర
జ
న్మని
31
త
వ కుక్షౌ మహా భాగే సుపుత్ర
: సు
మహాబల
:
మ
హా వీర్యో మహా తేజా అచిరాత్ సంజనిష్యతి
గ
రేణ సహిత శ్శ్రీమాన్ మా శుచ
: క
మలేక్షణే
32
చ
్యవనం తు నమ స్కృత్య రాజ పుత్రీ పతివ్రతా
ప
తి శోకా౭తురా తస్మాత్ పుత్రం దేవీ వ్యజాయత
33
స
పత్న్యా తు గర
: త
స్యై దత్తో గర్భ
జి
ఘాంయాసయా
స
హ తేన గరేణ ఏవ జాతః స సగరో
ऽభ
వత్
34
స
గర స్య అసమఞ్జ స్తు అసమఞ్జాత్ అథ అంశుమాన్
ది
లీపో అంశుమతః పుత్రో దిలీప స్య భగీరథః

P a g e | 159
35
భ
గీరథాత్ కకుత్స్థ శ్చ కకుత్స్థ స్య రఘు స్సుత
:
36
ర
ఘో స్తు పుత్ర
: తే
జస్వీ ప్రవృద్ధః పురుషాదకః
క
ల్మాష పాదో హి అభవత్ తస్మాత్ జాత స్తు శఙ్ఖణః
37
సు
దర్శనః శఙ్ఖణ స్య అగ్నివర్ణః సుదర్శనాత్
శీ
ఘ్రగ
: తు
అగ్నివర్ణ స్య శీఘ్రగ స్య మరుః సుతః
38
మ
రోః ప్రశుశ్రుక
: తు
ఆసీత్ అమ్బరీషః ప్రశుశ్రుకాత్
అమ్బ
రీష స్య పుత్రో
ऽభూ
త్ నహుషః పృథి వీపతిః
39
న
హుష స్య యయాతి స్తు నాభాగ స్తు యయాతిజః
నా
భాగ స్య భభూవ అజ
: అ
జాత్ దశరథో
ऽభ
వత్
40
అ
స్మాత్ దశరథాత్ జాతౌ భ్రాతరౌ రామ లక్ష్మణౌ
ఆ
ది వంశ విశుద్ధానాం రాజ్ఞాం పరమ ధర్మిణామ్
ఇ
క్ష్వాకు కుల జాతానాం వీరాణాం సత్య వాదినామ్
41
రా
మ లక్ష్మణయో
: అ
ర్థే త్వత్ సుతే వరయే నృప
స
దృశాభ్యాం నర శ్రేష్ఠ సదృశే దాతుమ్ అర్హసి
42
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే సప్తతిమ స్సర్గ
:
ఏ
క సప్తతిమ స్సర్గ
:
ఏ
వం బ్రువాణం జనకః ప్రత్యువాచ కృతా౭ఞ్జలిః
శ్
రోతుమ్ అర్హసి భద్రం తే కులం నః పరికీర్తితం
1
ప్
రదానే హి ముని శ్రేష్ఠ కులం నిర౭వశేషతః
వ
క్తవ్యం కుల జాతేన త న్నిబోధ మహా మునే
2
రా
జా అభూత్ త్రిషు లోకేషు విశ్రుతః స్వేన కర్మణా
ని
మిః పరమ ధర్మాత్మా సర్వ సత్త్వవతాం వరః
3
త
స్య పుత్రో మిథి
: నా
మ మిథిలా యేన నిర్మితా
ప్
రథమో జనకో నామ జనకాత్ అపి ఉదావసుః
4
ఉ
దావసో
: తు
ధర్మాత్మా జాతో వై నన్దివర్ధనః
న
న్దివర్ధన పుత్ర స్తు సుకేతు
: నా
మ నామతః
5
సు
కేతో
: అ
పి ధర్మాత్మా దేవరాతో మహాబలః
దే
వరాత స్య రాజర్షే
: బృ
హద్రథ ఇతి శ్రుతః
6
బృ
హద్రథ స్య శూరో
అ
భూత్ మహావీరః ప్రతాపవాన్
మ
హావీర స్య ధృతిమాన్ సుధృతిః సత్య విక్రమః
7

P a g e | 160
సు
ధృతే
: అ
పి ధర్మాత్మా ధృష్టకేతుః సుధార్మికః
ధృ
ష్టకేతో స్తు రాజర్షే
: హ
ర్యశ్వ ఇతి విశ్రుతః
8
హ
ర్యశ్వ స్య మరుః పుత్రో మరోః పుత్రః
ప్
రతీన్ధకః
ప్
రతీన్ధక స్య ధర్మాత్మా రాజా కీర్తిరథః సుతః
9
పు
త్రః కీర్తిరథ స్యా౭పి దేవమీఢ ఇతి స్మృతః
దే
వమీఢ స్య విబుధో విబుధ స్య మహీధ్రకః
10
మ
హీధ్రక సుతో రాజా కీర్తిరాతో మహాబలః
కీ
ర్తిరాత స్య రాజర్షే
: మ
హారోమా వ్యజాయత
11
మ
హారోమ్ణ స్తు ధర్మాత్మా స్వర్ణరోమా
వ
్యజాయత
స
్వర్ణరోమ్ణ స్తు రాజర్షే
: హ్
రస్వరోమా
వ
్యజాయత
12
త
స్య పుత్ర ద్వయం జజ్ఞే ధర్మజ్ఞ స్య
మ
హాత్మనః
జ
్యేష్ఠో
ऽహ
మ్ అనుజో భ్రాతా మమ వీరః కుశధ్వజః
13
మాం
తు జ్యేష్ఠం పితా రాజ్యే సో
ऽభి
షిచ్య
న
రాధిపః
కు
శధ్వజం సమావేశ్య భారం మయి వనం గతః
14
వృ
ద్ధే పితరి స్వర్యాతే ధర్మేణ ధురమ్ ఆవహమ్
భ్
రాతరం దేవ సంకాశం స్నేహాత్ పశ్యన్ కుశధ్వజమ్
15
క
స్యచిత్ తు అథ కాలస్య సాంకాశ్యాత్ అగమత్
పు
రాత్
సు
ధన్వా వీర్యవాన్ రాజా మిథిలామ్ అవరోధకః
16
స
చ మే ప్రేషయా మాస శైవం ధను
: అ
నుత్తమమ్
సీ
తా కన్యా చ పద్మాక్షీ మహ్యం వై దీయతామ్ ఇతి
త
స్య అప్రదానాత్ బ్రహ్మర్షే యుద్ధమ్ ఆసీన్
మ
యా సహ
17
స
హతో
అ
భిముఖో రాజా సుధన్వా తు మయా రణే
ని
హత్య తం ముని శ్రేష్ఠ సుధన్వానం నరాధిపమ్
18
సాం
కాశ్యే భ్రాతరం శూరమ్ అభ్యషిఞ్చం
కు
శధ్వజమ్
క
నీయాన్ ఏష మే భ్రాతా అహం జ్యేష్ఠో మహా మునే
19
ద
దామి పరమ ప్రీతో వధ్వౌ తే ముని పుంగవ
సీ
తాం రామాయ భద్రం తే ఊర్మిళాం లక్ష్మణాయ చ

P a g e | 161
20
వీ
ర్య శుల్కాం మమ సుతాం సీతాం సుర సుతోపమామ్
ద్
వితీయామ్ ఊర్మిళాం చైవ త్రి
: వ
దామి న సంశయః
21
ద
దామి పరమ ప్రీతో వధ్వౌ తే రఘు నన్దన
22
రా
మ లక్ష్మణయో రాజన్ గోదానం కారయస్వ హ
పి
తృ కార్యం చ భద్రం తే తతో వైవాహికం కురు
23
మ
ఘా హి అద్య మహా బాహో తృతీయే దివసే ప్రభో
ఫల్
గున్యామ్ ఉత్తరే రాజన్ తస్మిన్ వైవాహికం
కు
రు
24
రా
మ లక్ష్మణయో
: అ
ర్థే దానం కార్యం సుఖోదయమ్
25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ఏక సప్తతిమ స్సర్గ
:
ద్
వి సప్తతిమ స్సర్గ
:
త
మ్ ఉక్తవన్తం వైదేహం విశ్వామిత్రో మహామునిః
ఉ
వాచ వచనం వీరం వసిష్ఠ సహితో నృపమ్
1
అ
చిన్త్యాని అప్రమేయాని కులాని నర పుంగవ
ఇ
క్ష్వాకూణాం విదేహానాం న ఏషాం తుల్యో
ऽస
్తి
క
శ్చన
2
స
దృశో ధర్మ సంబన్ధః సదృశో రూప సంపదా
రా
మ లక్ష్మణయో రాజన్ సీతా చ ఊర్మిళయా సహ
3
వ
క్తవ్యం చ నర శ్రేష్ఠ శ్రూయతాం వచనం మమ
భ్
రాతా యవీయాన్ ధర్మజ్ఞ ఏష రాజా కుశధ్వజః
4
అ
స్య ధర్మాత్మనో రాజన్ రూపేణ అప్రతిమం భువి
సు
తా ద్వయం నర శ్రేష్ఠ పత్న్య౭ర్థం వరయామహే
5
భ
రత స్య కుమార స్య శత్రుఘ్న స్య చ ధీమతః
వ
రయేమ సుతే రాజన్ తయో
: అ
ర్థే మహాత్మనోః
6
పు
త్రా దశరథ స్య ఇమే రూప యౌవన శాలినః
లో
క పాలోపమాః సర్వే దేవ తుల్య పరాక్రమాః
7
ఉభ
యో
: అ
పి రాజేన్ద్ర సంబన్ధేన అనుబధ్యతామ్
ఇ
క్ష్వాకోః కులమ్ అవ్యగ్రం భవతః పుణ్య కర్మణః
8
వి
శ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా వసిష్ఠ స్య మతే తదా
జ
నకః ప్రాఞ్జలి
: వా
క్యమ్ ఉవాచ ముని పుంగవౌ
9
కు
లం ధన్య మిదం మన్యే యేషాం తౌ ముని పుంగవౌ
స
దృశం కుల సంబన్ధం యత్ ఆజ్ఞాపయథః స్వయమ్

P a g e | 162
10
ఏ
వం భవతు భద్రం వః కుశధ్వజ సుతే ఇమే
ప
త్న్యౌ భజేతాం సహితౌ శత్రుఘ్న భరతౌ ఉభౌ
11
ఏ
క అహ్నా రాజ పుత్రీణాం చతసౄణాం మహా మునే
పా
ణీన్ గృహ్ణన్తు చత్వారో రాజ పుత్రా మహా బలాః
12
ఉ
త్తరే దివసే బ్రహ్మన్ ఫల్గునీభ్యాం మనీషిణః
వై
వాహికం ప్రశంసన్తి భగో యత్ర ప్రజాపతిః
13
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా వచః సౌమ్యం ప్రత్యుత్థాయ
కృ
తాఞ్జలిః
ఉ
భౌ ముని వరౌ రాజా జనకో వాక్యమ్ అబ్రవీత్
14
ప
రో ధర్మః కృతో మహ్యం శిష్యో
ऽస
్మి భవతోః సదా
ఇ
మాని ఆసన ముఖ్యాని ఆస్యతాం ముని పుంగవౌ
15
య
థా దశరథ స్య ఇయం తథా అయోధ్యా పురీ మమ
ప్
రభుత్వే న అస్తి సందేహో యథా౭ర్హం కర్తుమ్
అ
ర్హథః
16
త
థా బ్రువతి వైదేహే జనకే రఘు నన్దనః
రా
జా దశరథో హృష్టః ప్రత్యువాచ మహీపతిమ్
17
యు
వామ్ అసంఖ్యేయ గుణౌ భ్రాతరౌ మిథిలేశ్వరౌ
ఋష
యో రాజ సంఘా శ్చ భవద్భ్యామ్ అభిపూజితాః
18
స
్వస్తి ప్రాప్నుహి భద్రం తే గమిష్యామ
: స
్వమ్
ఆలయ
మ్
శ్
రాద్ధ కర్మాణి సర్వాణి విధాస్య ఇతి
చా
౭బ్రవీత్
19
త
మ్ ఆపృష్ట్వా నరపతిం రాజా దశరథ స్తదా
ము
నీన్ద్రౌ తౌ పురస్కృత్య జగామ ఆశు మహా యశాః
20
స
గత్వా నిలయం రాజా శ్రాద్ధం కృత్వా విధానతః
ప్
రభాతే కాల్యమ్ ఉత్థాయ చక్రే గోదానమ్
ఉ
త్తమమ్
21
గ
వాం శత సహస్రాణి బ్రాహ్మణేభ్యో నరాధిపః
ఏ
క ఏకశో దదౌ రాజా పుత్రాన్ ఉద్దిశ్య ధర్మతః
22
సు
వర్ణ శృఙ్గాః సంపన్నాః స వత్సాః కాంస్య దోహనాః
గ
వాం శత సహస్రాణి చత్వారి పురుషర్షభః
23
వి
త్తమ్ అన్యత్ చ సుబహు ద్విజేభ్యో రఘు నన్దనః
ద
దౌ గోదానమ్ ఉద్దిశ్య పుత్రాణాం పుత్ర వత్సలః

P a g e | 163
24
స
సుతైః కృత గోదానై
: వృ
త స్తు నృపతి స్తదా
లో
కపాలైర్ ఇవాభాతి వృతః సౌమ్యః ప్రజాపతిః
25
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే ద్వి సప్తతిమ స్సర్గ
:
త
్రి సప్తతిమ స్సర్గ
:

య
స్మిన్ తు దివసే రాజా చక్రే గోదానమ్ ఉత్తమమ్
త
స్మిన్ తు దివసే శూరో యుధాజిత్ సముపేయివాన్
1
పు
త్రః కేకయ రాజ స్య సాక్షాత్ భరత మాతులః
దృ
ష్ట్వా పృష్ట్వా చ కుశలం రాజానమ్ ఇదమ్
అబ్
రవీత్
2
కే
కయా౭ధిపతీ రాజా స్నేహాత్ కుశలమ్ అబ్రవీత్
యే
షాం కుశల కామో
ऽసి
తేషాం సంప్రతి అనామయమ్
3
స
్వస్రీయం మమ రాజేన్ద్ర ద్రష్టు కామో మహీపతిః
త
ద౭ర్థమ్ ఉపయాతో
ऽహ
మ్ అయోధ్యాం రఘు నన్దన
4
శ్
రుత్వా తు అహమ్ అయోధ్యాయాం వివాహా౭ర్థం
త
వ ఆత్మజాన్
మి
థిలామ్ ఉపయాతాన్ తు త్వయా సహ మహీపతే
5
త
్వరయా అభ్యుప యాతో
ऽహం
ద్రష్టు కామః స్వసు
:
సు
తమ్
అ
థ రాజా దశరథః ప్రియ అతిథిమ్ ఉపస్థితమ్
6
దృ
ష్ట్వా పరమ సత్కారైః పూజా౭ర్హం సమపూజయత్
త
త
: తా
మ్ ఉషితో రాత్రిం సహ పుత్రై
: మ
హాత్మభిః
7
ప్
రభాతే పున
: ఉ
త్థాయ కృత్వా కర్మాణి కర్మవిత్
ఋ
షీన్ తదా పురస్కృత్య యజ్ఞ వాటమ్ ఉపాగమత్
8
యు
క్తే ముహూర్తే విజయే సర్వ ఆభరణ భూషితైః
భ్
రాతృభిః సహితో రామః కృత కౌతుక మఙ్గళ
:
వ
సిష్ఠం పురతః కృత్వా మహర్షీన్ అపరాన్ అపి
9
పి
తు
: స
మీప మా౭౭శ్రిత్య తస్థౌ భాతృభి
: ఆ
వృత
:

P a g e | 164
వ
సిష్ఠో భగవాన్ ఏత్య వైదేహమ్ ఇదమ౭బ్రవీత్
10
రా
జా రశరథో రాజన్ కృత కౌతుక మఙ్గళైః
పు
త్రై
: న
రవర శ్రేష్ఠ దాతారమ్ అభి కాఙ్క్షతే
11
దా
తృ ప్రతిగ్రహీతృభ్యాం సర్వా౭ర్థాః ప్రభవన్తి
హి
స
్వ ధర్మం ప్రతి పద్యస్వ కృత్వా వైవాహ్యమ్
ఉ
త్తమమ్
12
ఇ
త్యుక్తః పరమోదారో వసిష్ఠేన మహాత్మనా
ప్
రత్యువాచ మహాతేజా వాక్యం పరమ ధర్మవిత్
13
కః
స్థితః ప్రతిహారో మే కస్య ఆజ్ఞా
సం
ప్రతీక్ష్యతే
స
్వగృహే కో విచారో
ऽస
్తి యథా రాజ్యమ్ ఇదం తవ
14
కృ
త కౌతుక సర్వస్వా వేది మూలమ్ ఉపాగతాః
మమ
కన్యా ముని శ్రేష్ఠ దీప్తా వహ్నే
: ఇ
వ అర్చిషః
15
స
జ్జో
ऽహం
త్వత్ ప్రతీక్షో
ऽస
్మి వేద్యామ్
అ
స్యాం ప్రతిష్ఠితః
అ
విఘ్నం కురుతాం రాజా కిమ౭ర్థం హి విలమ్బతే
16
త
త్ వాక్యం జనకే న ఉక్తం శ్రుత్వా దశరథ
: త
దా
ప్
రవేశయా మాస సుతాన్ సర్వాన్ ఋషి గణాన్ అపి
త
తో రాజా విదేహానాం వసిష్ఠమ్ ఇద మబ్రవీత్
17
కా
రయస్వ ఋషే సర్వాన్ ఋషిభి స్సహ ధార్మిక
రా
మ స్య లోక రామ స్య క్రియాం వైవాహికీం విభో
18
త
థా ఇతి ఉ క్త్వా తు జనకం వసిష్ఠో భగవాన్ ఋషి
:
19
వి
శ్వామిత్రం పురస్కృత్య శతానందం చ ధార్మికం
ప్
రపా మధ్యే తు విధివత్ వేదీం కృత్వా మహా తపా
:
20
అ
లం చకార తాం వేదిం గంధ పుష్పైః సమంతతః
సు
వర్ణ పాలికాభి శ్చ ఛిద్ర కుంభై శ్చ స అంకురై
:
21
అధ
అంకుర ఆఢ్యై
: శ
రావై
: చ
ధూప పాత్రై
: స
ధూపకై
:
శం
ఖ పాత్రై
: సృ
వై స్సృగ్భి
: పా
త్రై
: అ
ర్ఘ్యాభి
పూ
రితై
: 22
లా
జ పూర్ణై శ్చ పాత్రీభి
: అ
క్షతై
: ఆ
భి సంస్కృ తై
:
ద
ర్భై
: స
మై
: స
మాస్తీర్య విదివత్ మంత్ర పూర్వకం
23
అ
గ్నిమ్ ఆదాయ వేద్యాం తు విధి మంత్ర పుర స్కృతం

P a g e | 165
జు
హావ అగ్నౌ మహా తేజా వసిష్ఠో భగవాన్ ఋషి
:
24
త
త
: సీ
తాం సమానీయ సర్వ ఆభరణ భూషితాం
స
మక్షమ్ అగ్నే సంస్థాప్య రాఘవ అభిముఖే తదా
అబ్
రవీత్ జనకో రాజా కౌసల్యానన్ద వర్ధనమ్
25
ఇ
యం సీతా మమ సుతా సహ ధర్మ చరీ తవ
ప్
రతీచ్ఛ చ ఏనాం భద్రం తే పాణిం గృహ్ణీష్వ పాణినా
26
ప
తివ్రతా మహా భాగా ఛాయ ఏవ అనుగతా సదా
ఇ
తి ఉక్త్వా ప్రాక్షిపత్ రాజా మంత్ర పూతం జలం తదా
27
సా
ధు సాధ్వితి దేవానాం ఋషీణాం వదతాం తదా
దే
వ దుందుభి నిర్ఘోష
: పు
ష్ప వర్ష
: మ
హాన్ అభూత్
28
ఏ
వం దత్వా తదా సీతాం మంత్రోదక పురస్కృతాం
అబ్
రవీత్ జనకో రాజా హర్షేణ అభిపరిప్లుత
:
29
ల
క్ష్మణ ఆగచ్ఛ భద్రం తే ఊర్మిళామ్ ఉద్యతాం
మ
యా
ప్
రతీచ్ఛ పాణిం గృహ్ణీష్వ మా భూత్ కాలస్య
ప
ర్యయః
30
త
మ్ ఏవమ్ ఉక్త్వా జనకో భరతం చ అభ్యభాషత
గృ
హాణ పాణిం మాణ్డవ్యాః పాణినా రఘు నన్దన
31
శ
త్రుఘ్నం చా౭పి ధర్మాత్మా అబ్రవీత్ జనకేశ్వరః
శ్
రుతకీర్త్యా మహా బాహో పాణిం గృహ్ణీష్వ పాణినా
32
స
ర్వే భవన్తః సౌమ్యా శ్చ సర్వే సుచరిత వ్రతాః
ప
త్నీభిః సన్తు కాకుత్స్థా మా భూత్ కాలస్య
ప
ర్యయః
33
జ
నక స్య వచః శ్రుత్వా పాణీన్ పాణిభి
: అ
స్పృశన్
చ
త్వార
: స
్తే చతసౄణాం వసిష్ఠ స్య మతే స్థితాః
34
అ
గ్నిం ప్రదక్షిణం కృత్వా వేదిం రాజానమ్ ఏవ చ
35
ఋ
షీన్ చైవ మహాత్మానః సహ భార్యా రఘూత్తమాః
య
థోక్తేన తథా చక్రు
: వి
వాహం విధి పూర్వకమ్
కా
కుస్థై
: చ
గృహీతేషు లలితేషు చ పాణి షు
పు
ష్ప వృష్టి
: మహ
తి ఆసీత్ అన్తరిక్షాత్
సు
భాస్వరా
36
ది
వ్య దున్దుభి నిర్ఘోషై
: గీ
త వాదిత్ర నిస్వనైః
న
నృతు
: చ
అప్సరః సంఘా గన్ధర్వా శ్చ జగుః కలమ్
37

P a g e | 166
వి
వాహే రఘు ముఖ్యానాం తత్ అద్భుతమ్ అదృశ్యత
38
ఈ
దృశే వర్తమానే తు తూర్య ఉద్ఘుష్ట నినాదితే
త
్రి
: అ
గ్నిం తే పరిక్రమ్య ఊహు
: భా
ర్యా మహౌజసః
39
అ
థోపకార్యాం జగ్ము స్తే సదారా రఘు నన్దనా
:
రా
జా౭ప్యనుయయౌ పశ్యన్ సర్షి సంఘః సబాన్ధవః
40
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే త్రి సప్తతిమ స్సర్గ
:
చ
తు స్సప్తతిమ స్సర్గ
:
అ
థ రాత్ర్యాం వ్యతీతాయాం విశ్వామిత్రో
మ
హామునిః
ఆ
పృచ్ఛ్య తౌ చ రాజానౌ జగామ ఉత్తర పర్వతమ్
1
ఆ
శీర్భి
: పూ
రయిత్వా చ కుమారాం శ్చ స రాఘవాన్
వి
శ్వామిత్రో గతే రాజా వైదేహం మిథిలా౭ధిపమ్
ఆ
పృష్ట్వా అథ జగామ ఆశు రాజా దశరథః పురీమ్
2
గ
చ్ఛంతం తం తు రాజానమ్ అన్వగచ్చన్ నరాధిప
:
అ
థ రాజా విదేహానాం దదౌ కన్యా ధనం బహు
3
గ
వాం శత సహస్రాణి బహూని మిథిలేశ్వరః
క
మ్బళానాం చ ముఖ్యానాం క్షౌమ కోట్య౭మ్బరాణి
చ 4
హ
స్తి అశ్వ రథ పాదాతం దివ్య రూపం స్వలంకృతమ్
ద
దౌ కన్యా పితా తాసాం దాసీ దాసమ్ అనుత్తమమ్
5
హి
రణ్య స్య సువర్ణ స్య ముక్తానాం విద్రుమస్య
చ
ద
దౌ పరమ సంహృష్టః కన్యా ధనమ్ అనుత్తమమ్
6
ద
త్త్వా బహు ధనం రాజా సమ౭నుజ్ఞాప్య పార్థివమ్
ప్
రవివేశ స్వ నిలయం మిథిలాం మిథిలేశ్వరః
7
రా
జా౭పి అయోధ్యా౭ధిపతిః సహ పుత్రై
: మ
హాత్మభిః
ఋ
షీన్ సర్వాన్ పురస్కృత్య జగామ స బలా౭నుగః
8
గ
చ్ఛన్తం తు నర వ్యాఘ్రం సర్షి సంఘం స రాఘవమ్
ఘో
రాః స్మ పక్షిణో వాచో వ్యాహరన్తి తత స్తతః
9
భౌ
మా
: చై
వ మృగాః సర్వే గచ్ఛన్తి స్మ ప్రదక్షిణమ్
తా
న్ దృష్ట్వా రాజ శార్దూలో వసిష్ఠం పర్య
పృ
చ్ఛత
10
అ
సౌమ్యాః పక్షిణో ఘోరా మృగా శ్చా౭పి
ప్
రదక్షిణాః

P a g e | 167
కి
మ్ ఇదం హృదయ ఉత్కమ్పి మనో మమ విషీదతి
11
రా
జ్ఞో దశరథస్య తత్ శృత్వా వాక్యం మహాన్ ఋషిః
ఉ
వాచ మధురాం వాణీం శ్రూయతామ్ అస్య యత్ ఫలమ్
12
ఉప
స్థితం భయం ఘోరం దివ్యం పక్షి ముఖాత్
చ
్యుతమ్
మృ
గాః ప్రశమయన్తి ఏతే సంతాప
: త
్యజ్యతామ్
అయ
మ్
13
తే
షాం సంవదతాం తత్ర వాయుః ప్రాదుర్ బభూవ హ
క
మ్పయన్ మేదినీం సర్వాం పాతయన్ చ దృమాన్ శుభాన్
14
త
మసా సంవృతః సూర్యః సర్వే న వేదుషుర్ దిశః
భ
స్మనా చ ఆవృతం సర్వం సంమూఢమ్ ఇవ తత్ భయమ్
15
వ
సిష్ఠ ఋషయ
: చ
అన్యే రాజా చ స సుత స్తదా
స
సంజ్ఞా ఇవ తత్ర ఆసన్ సర్వమ్ అన్యత్ విచేతనమ్
16
త
స్మిన్ తమసి ఘోరే తు భస్మ చ్ఛన్న ఇవ సా చమూః
దద
ర్శ భీమ సంకాశం జటా మణ్డల ధారిణమ్
17
భా
ర్గవం జామదగ్న్యం తం రాజ రాజ విమర్దనం
కై
లాసమ్ ఇవ దుర్ధర్షం కాలాగ్నిమ్ ఇవ దుస్సహమ్
18
జ
్వలన్తమ్ ఇవ తేజోభి
: దు
ర్నిరీక్ష్యం పృథగ్జనైః
స
్కన్ధే చ ఆసజ్య పరశుం ధను
: వి
ద్యు ద్గణోపమమ్
19
ప్
రగృహ్య శర ముఖ్యం చ త్రిపురఘ్నం యథా హరమ్
తం
దృష్ట్వా భీమ సంకాశం జ్వలన్తమ్ ఇవ పావకమ్
20
వ
సిష్ఠ ప్రముఖా విప్రా జప హోమ పరాయణాః
సం
గతా మునయః సర్వే సంజజల్పు
: అ
థో మిథః
క
చ్చిత్ పితృ వధ అమర్షీ క్షత్రం న ఉత్సాదయిష్యతి
21
పూ
ర్వం క్షత్ర వధం కృత్వా గత మన్యు
: గ
త జ్వరః
క
్షత్రస్య ఉత్సాదనం భూయో న ఖలు అస్య
చి
కీర్షితమ్
22
ఏ
వమ్ ఉక్త్వా అర్ఘ్యమ్ ఆదాయ భార్గవం భీమ
ద
ర్శనమ్
ఋష
యో రామ రామేతి మధురాం వాచమ్ అబ్రువన్
23
ప్
రతిగృహ్య తు తాం పూజామ్ ఋషి దత్తాం
ప్
రతాపవాన్
రా
మం దాశరథిం రామో జామదగ్న్యో
ऽభ్య
భాషత
24

P a g e | 168
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే చతు స్సప్తతిమ స్సర్గ
:
పం
చ సప్తతిమ స్సర్గ
:
రా
మ దాశరథే వీర వీర్యం తే శ్రూయతే
ऽద్
భుతమ్
ధ
నుషో భేదనం చైవ నిఖిలేన మయా శ్రుతమ్
1
త
త్ అద్భుతమ్ అచిన్త్యం చ భేదనం ధనుష
: త
యా
త
త్ శృత్వా౭హమ్ అనుప్రాప్తో ధనుర్ గృహ్య పరం
శు
భమ్
2
త
త్ ఇదం ఘోర సంకాశం జామదగ్న్యం మహత్ ధనుః
పూ
రయస్వ శరేణ ఏవ స్వబలం దర్శయస్వ చ
3
త
త్ అహం తే బలం దృష్ట్వా ధనుషో
ऽస
్య ప్రపూరణే
ద్
వన్ద్వ యుద్ధం ప్రదాస్యామి వీర్య
శ్
లాఘ్యమ్ ఇదం తవ
4
త
స్య తద్వచనం శ్రుత్వా రాజా దశరథ స్తదా
వి
షణ్ణ వదనో దీనః ప్రాఞ్జలి
: వా
క్యమ్ అబ్రవీత్
5
క
్షత్ర రోషాత్ ప్రశాన్త
: త
్వం బ్రాహ్మణ స్య
మ
హాయశాః
బా
లానాం మమ పుత్రాణామ్ అభయం దాతుమ్ అర్హసి
6
భా
ర్గవాణాం కులే జాతః స్వాధ్యాయ వ్రత శాలినామ్
స
హస్రాక్షే ప్రతిజ్ఞాయ శస్త్రం ప్రక్షిప్తవాన్
అ
సి
7
స
త్వం ధర్మపరో భూత్వా కాశ్యపాయ వసుంధరామ్
ద
త్త్వా వనమ్ ఉపాగమ్య మహేన్ద్ర కృత కేతనః
8
మమ
సర్వ వినాశాయ సంప్రాప్త
: త
్వం మహా మునే
న
చ ఏకస్మిన్ హతే రామే సర్వే జీవామహే వయమ్
9
బ్
రువతి ఏవం దశరథే జామదగ్న్యః ప్రతాపవాన్
అ
నాదృత్యైవ తత్ వాక్యం రామమ్ ఏవ అభ్యభాషత
10
ఇ
మే ద్వే ధనుషీ శ్రేష్ఠే దివ్యే లోకా౭భి విశ్రుతే
దృ
ఢే బలవతీ ముఖ్యే సుకృతే విశ్వకర్మణా
11
అ
తిసృష్టం సురై
: ఏ
కం త్ర్యమ్బకాయ యుయుత్సవే
త
్రిపురఘ్నం నర శ్రేష్ఠ భగ్నం కాకుత్స్హ యత్
త
్వయా
12
ఇ
దం ద్వితీయం దుర్ధర్షం విష్ణో
: ద
త్తం
సు
రోత్తమైః
త
త్ ఇదం వైష్ణవం రామ ధను
: ప
రమ భాస్వరం
స
మాన సారం కాకుత్స్థ రౌద్రేణ ధనుషా తు ఇదమ్
13
త
దా తు దేవతాః సర్వాః పృచ్ఛన్తి స్మ పితామహమ్

P a g e | 169
శి
తి కణ్ఠ స్య విష్ణో శ్చ బలా బల నిరీక్షయా
14
అ
భిప్రాయం తు విజ్ఞాయ దేవతానాం పితామహః
వి
రోధం జనయా మాస తయోః సత్యవతాం వరః
15
వి
రోధే చ మహత్ యుద్ధమ్ అభవత్ రోమ హర్షణమ్
శి
తి కణ్ఠ స్య విష్ణో శ్చ పరస్పర జిగీషిణోః
16
త
దా తు జృమ్భితం శైవం ధను
: భీ
మ పరాక్రమమ్
హుం
కారేణ మహా దేవః స్తమ్భితో
ऽథ
త్రిలోచనః
17
దే
వై
: త
దా సమాగమ్య సర్షి సంఘైః స చారణైః
యా
చితౌ ప్రశమం తత్ర జగ్మతు
: తౌ
సురోత్తమౌ
18
జృ
మ్భితం తత్ ధను
: దృ
ష్ట్వా శైవం విష్ణు పరాక్రమైః
అ
ధికం మేనిరే విష్ణుం దేవాః సర్షి గణా స్తదా
19
ధ
నూ రుద్ర స్తు సంక్రుద్ధో విదేహేషు మహా యశాః
దే
వరాత స్య రాజర్షే
: ద
దౌ హస్తే స సాయకమ్
20
ఇ
దం చ వైష్ణవం రామ ధనుః పర పురం జయమ్
ఋ
చీకే భార్గవే ప్రాదాత్ విష్ణుః స న్యాసమ్
ఉ
త్తమమ్
21
ఋ
చీక స్తు మహాతేజాః పుత్ర స్య అప్రతికర్మణః
పి
తు
: మమ ద
దౌ దివ్యం జమదగ్నే
: మ
హాత్మనః
22
న
్యస్త శస్త్రే పితరి మే తపో బల సమన్వితే
అ
ర్జునో విదధే మృత్యుం ప్రాకృతాం బుద్ధిమ్
ఆ
స్థితః
23
వ
ధమ్ అప్రతిరూపం తు పితుః శ్రుత్వా సుదారుణమ్
క
్షత్రమ్ ఉత్సాదయన్ రోషాత్ జాతం జాతమ్ అనేకశః
24
పృ
థివీం చ అఖిలాం ప్రాప్య కాశ్యపాయ మహాత్మనే
య
జ్ఞ స్య అన్తే తదా రామ దక్షిణాం పుణ్య
క
ర్మణే
25
ద
త్త్వా మహేన్ద్ర నిలయ
: త
పో బల సమన్వితః
( స
్థితో౭స్మి తస్మిన్ తప్యన్ వై సుసుఖం సుర
సే
వితే
అద్య
తు ఉత్తమ వీర్యేణ త్వయా రామ మహా బల
)
శ్
రుతవాన్ ధనుషో భేదం తతో
ऽహం
ద్రుతమ్ ఆగతః
26
త
త్ ఇదం వైష్ణవం రామ పితృ పైతామహం మహత్
క
్షత్ర ధర్మం పురస్కృత్య గృహ్ణీష్వ
ధ
నురుత్తమమ్
27
యో
జయస్వ ధనుః శ్రేష్ఠే శరం పర పురం జయమ్

P a g e | 170
య
ది శక్నోషి కాకుత్స్థ ద్వన్ద్వం దాస్యామి తే
త
తః
28
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే పంచ సప్తతిమ స్సర్గ
:
ష
ట్ సప్తతిమ స్సర్గ
:
శ్
రుత్వా తత్ జామదగ్న్య స్య వాక్యం దాశరథి
స
్తదా
గౌ
రవాత్ యన్త్రిత కథః పితూ రామమ్ అథా బ్రవీత్
1
శ్
రుతవాన్ అస్మి యత్ కర్మ కృతవాన్ అసి భార్గవ
అ
నురున్ధ్యామహే బ్రహ్మన్ పితు
: ఆ
నృణ్యమ్
ఆ
స్థితః
2
వీ
ర్య హీనమ్ ఇవా౭శక్తం క్షత్ర ధర్మేణ భార్గవ
అ
వజానాసి మే తేజః పశ్య మే
అద్య ప
రాక్రమమ్
3
ఇ
తి ఉక్త్వా రాఘవః క్రుద్ధో భార్గవ స్య వరా
యు
ధమ్
శ
రం చ ప్రతిసంగృహ్య హస్తాత్ లఘు పరాక్రమః
4
ఆ
రోప్య స ధనూ రామః శరం సజ్యం చకార హ
జా
మదగ్న్యం తతో రామం రామః క్రుద్ధో
ऽబ్
రవీత్
వ
చః
5
బ్
రాహ్మణో
అ
సి ఇతి పూజ్యో మే విశ్వామిత్ర కృతేన
చ
త
స్మాత్ శక్తో న తే రామ మోక్తుం ప్రాణ హరం
శ
రమ్
6
ఇ
మాం వా త్వత్ గతిం రామ తపోబల సమార్జితాన్
లో
కాన్ అప్రతిమాన్ వా౭పి హనిష్యామి యత్ ఇచ్ఛసి
7
న
హి అయం వైష్ణవో దివ్యః శరః పర పురం జయః
మో
ఘః పతతి వీర్యేణ బల దర్ప వినాశనః
8
వ
రా౭౭యుధ ధరం రామ ద్రష్టుం సర్షి గణాః సురాః
పి
తామహం పురస్కృత్య సమేతా
: త
త్ర సంఘశః
9
గ
న్ధర్వ అప్సరస శ్చైవ సిద్ధ చారణ కిన్నరాః
య
క్ష రాక్షస నాగా శ్చ తత్ ద్రష్టుం మహత్
అద్
భుతమ్
10
జ
డీ కృతే తదా లోకే రామే వర ధనుర్ధరే
ని
ర్వీర్యో జామదగ్న్యో
అ
సౌ రమో రామమ్
ఉ
దైక్షత
11
తే
జోభి
: హ
త వీర్యత్వాత్ జామదగ్న్యో జడీ కృతః
రా
మం కమల పత్రాక్షం మన్దం మన్దమ్ ఉవాచ హ
12
కా
శ్యపాయ మయా దత్తా యదా పూర్వం వసుంధరా
వి
షయే మే న వస్తవ్యమ్ ఇతి మాం కాశ్యపో
ऽబ్
రవీత్

P a g e | 171
13
సోऽహం
గురు వచః కుర్వన్ పృథివ్యాం న వసే నిశామ్
కృ
తా ప్రతిజ్ఞా కాకుత్స్థ కృతా వై కాశ్యపస్య హి
14
త
త్ ఇమాం త్వం గతిం వీర హన్తుం న అర్హసి రాఘవ
మ
నో జవం గమిష్యామి మహేన్ద్రం పర్వతో త్తమమ్
15
లో
కా
: తు
అప్రతిమా రామ నిర్జితా
: త
పసా మయా
జ
హి తాన్ శర ముఖ్యేన మా భూత్ కాలస్య పర్యయః
16
అ
క్షయ్యం మధు హన్తారం జానామి త్వాం
సు
రేశ్వరమ్
ధ
నుషో
ऽస
్య పరామర్శాత్ స్వస్తి తే
ऽస
్తు పరంతప
17
ఏ
తే సుర గణాః సర్వే నిరీక్షన్తే సమాగతాః

త
్వామ్ అప్రతిమ కర్మాణమ్ అప్రతిద్వన్ద్వమ్
ఆహ
వే
18
న
చ ఇయం మమ కాకుత్స్థ వ్రీడా భవితుమ్ అర్హతి
త
్వయా త్రై లోక్య నాథేన యత్ అహం విముఖీ కృతః
19
శ
రమ్ అప్రతిమం రామ మోక్తుమ్ అర్హసి సువ్రత
శ
ర మోక్షే గమిష్యామి మహేన్ద్రం పర్వతో
త
్తమమ్
20
త
థా బ్రువతి రామే తు జామదగ్న్యే ప్రతాపవాన్
రా
మో దాశరథిః శ్రీమాన్ చిక్షేప శరమ్ ఉత్తమమ్
21
స
హతాన్ దృశ్య రామేణ స్వాన్ లోకాన్
త
పసా౭౭ర్జితాన్
జా
మదగ్న్యో జగామ ఆశు మహేంద్రం పర్వతోత్తమం
22
త
తో వితిమిరాః సర్వా దిశా చ ఉప దిశ స్తథా
సు
రాః సర్షి గణా రామం ప్రశశంసు
: ఉ
దా౭౭యుధమ్
23
రా
మం దాశరథిం రామో జామదగ్న్యః ప్రశస్య చ
త
తః ప్రదక్షిణీ కృత్య జగామ ఆత్మగతిం ప్రభుః
24
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే

బా
లకాండే షట్ సప్తతిమ స్సర్గ
:
స
ప్త సప్తతిమ స్సర్గ
:
గ
తే రామే ప్రశాన్త ఆత్మా రామో దాశరథి
: ధ
నుః
వ
రుణాయ అప్రమేయాయ దదౌ హస్తే స సాయకమ్
1
అ
భివాద్య తతో రామో వసిష్ఠ ప్రముఖాన్ ఋషీన్

P a g e | 172
పి
తరం విహ్వలం దృష్ట్వా ప్రోవాచ రఘు నన్దనః
2
జా
మదగ్న్యో గతో రామః ప్రయాతు చతురంగిణీ
అ
యోధ్యా అభిముఖీ సేనా త్వయా నాథేన పాలితా
3
(సం
దిశస్వ మహా రాజ సేనాం త్వత్ శాసనే స్థితాం
శా
శనం కాంక్షతే సేనా చాతకాళి
: జ
లం యథా
)
రా
మ స్య వచనం శ్రుత్వా రాజా దశరథః సుతమ్
బా
హుభ్యాం సంపరిష్వజ్య మూర్ధ్ని చ ఆఘ్రాయ
రా
ఘవమ్
4
గ
తో రామ ఇతి శ్రుత్వా హృష్టః ప్రముదితో నృపః
పు
న
: జా
తం తదా మేనే పుత్రమ్ ఆత్మానమ్ ఏవ చ
చో
దయా మాస తాం సేనాం జగామ ఆశు తతః పురీమ్
5
ప
తాకా ధ్వజినీం రమ్యాం తూర్యో ద్ఘుష్ట
ని
నాదితామ్
సి
క్త రాజ పథాం రమ్యాం ప్రకీర్ణ కుసుమోత్కరామ్
6
రా
జ ప్రవేశ సుముఖైః పౌరై
: మఙ్
గళ వాదిభిః
సం
పూర్ణాం ప్రావిశత్ రాజా జనౌఘైః సమలంకృతామ్
7
పౌ
రై
: ప్
రత్యుద్గతో దూరం ద్విజై శ్చ పుర వాసిభి
:
పు
త్రై
: అ
నుగత
: శ్శ్
రీమాన్ శ్రీమద్భి శ్చ మహా యశా
:
8
ప్
రవివేశ గృహం రాజా హిమవత్ సదృశం పున
:
న
నంద స్వజనో రాజా గృహే కామై
: సు
పూజిత
: 9
కౌ
సల్యా చ సుమిత్రా చ కైకేయీ చ సుమధ్యమా
వ
ధూ ప్రతిగ్రహే యుక్తా యా శ్చా౭న్యా రాజ
యో
షితః
10
త
తః సీతాం మహాభాగామ్ ఊర్మిలాం చ యశస్వినీమ్
కు
శధ్వజ సుతే చ ఉభే జగృహు
: నృ
ప పత్నయః
11
మఙ్
గళ ఆలాపనై
: హో
మై
: శో
భితాః క్షౌమ వాససః
దే
వత ఆయతనాని ఆశు సర్వా స్తాః ప్రత్యపూజయన్
12
అ
భివాద్య అభివాద్యాన్ చ సర్వా రాజ సుతా స్తదా
(స
్వ స్వం గృహమ్ అథ ఆసాధ్య కుబేర భవనోపమం
గో
భి ర్ధనై శ్చ ధాన్యై శ్చ తర్పయిత్వా
ద్
విజోత్తమాన్
)
రే
మిరే ముదితాః సర్వా భర్తృభిః సహితా రహః
13
కు
మారా
: చ
మహాత్మానో వీర్యేణ అప్రతిమా భువి
14
కృ
త దారాః కృత అస్త్రా శ్చ స ధనాః స సుహృ జ్జనాః

P a g e | 173
శు
శ్రూషమాణాః పితరం వర్తయన్తి నరర్షభాః
15
(కా
లే కాలే తు నీతిజ్ఞా
: తో
షయంతో గురుం గుణైః
)
క
స్యచిత్ అధ కాలస్య రాజా దశరథ స్సుతం
భ
రతం కైకయీ పుత్రమ్ అబ్రవీత్ రఘు నందన
: 16
అ
యం కేకయ రాజ స్య పుత్రో వసతి పుత్రక
త
్వాం నేతుమ్ ఆగతో వీర యుధాజిత్ మాతుల స్తవ
17
ప్
రార్ధిత
: తే
న ధర్మజ్ఞ మిథిలాయామ్ అహం తథా
ఋ
షి మధ్యే తు తస్య త్వం ప్రీతిం కర్తుమ్
ఇ
హా౭ర్హసి
18
శ్
రుత్వా దశరథస్య ఏతత్ భరత
: కై
కయీ సుత
:
అ
భివాద్య గురుం రామం పరిష్వజ్య చ లక్ష్మణం
గ
మనాయ అభిచక్రామ శత్రుఘ్న సహిత స్తదా
19
ఆ
పృచ్ఛ్య పితరం శూరో రామం చ అక్లిష్ట కారిణం
మా
తౄ శ్చా౭పి నర శ్రేష్ఠ శతృఘ్న సహితో యయౌ
20
గ
తే తు భరతే రామో లక్ష్మణ శ్చ మహాబల
:
పి
తరం దేవ సంకాశం పూజయా మాసతు స్తదా
21
పి
తు
: ఆ
జ్ఞాం పురస్కృత్య పౌర కార్యాణి సర్వశ
:
చ
కార రామో ధర్మాత్మా ప్రియాణి చ హితాని చ
22
మా
తృభ్యో మాతృ కార్యాణి కృత్వా పరమ యంత్రిత
:
గు
రూణాం గురు కార్యాణి కాలే కాలే౭న్వవైక్షత
23
ఏ
వం ధశరథ ప్రీతో బ్రాహ్మణా నైగమా స్తదా
రా
మ స్య శీల వృత్తేన సర్వే విషయ వాసిన
:
24
తే
షామ్ అతి యశా లోకే రామః సత్య పరాక్రమః
స
్వయమ్భూ
: ఇ
వ భూతానాం బభూవ గుణవ త్తరః
25
రా
మ స్తు సీతయా సార్ధం విజహార బహూన్ ఋతూన్
మ
నస్వీ తద్గతమానస్య స్తస్యా నిత్యం హృది
స
మర్పితః
26
ప్
రియా తు సీతా రామ స్య దారాః పితృ కృతా ఇతి
గు
ణాత్ రూప గుణా చ్చా౭పి ప్రీతి
: భూ
యో౭భ్యవర్ధత
27
త
స్యా శ్చ భర్తా ద్విగుణం హృదయే పరివర్తతే
అ
న్త ర్జాతమ్ అపి వ్యక్తమ్ ఆఖ్యాతి హృదయం
హృ
దా
28
త
స్య భూయో విశేషేణ మైథిలీ జనకా త్మజా
దే
వతాభిః సమా రూపే సీతా శ్రీ
: ఇ
వ రూపిణీ
29
త
యా స రాజర్షి సుతో
ऽభి
రామయా
;

P a g e | 174
స
మేయివాన్ ఉత్తమ రాజ కన్యయా
అ
తీవ రామః శుశుభే
ऽతి
కామయా
;
వి
భుః శ్రియా విష్ణు
: ఇ
వ అమరేశ్వరః
30
ఇ
త్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే
, ఆ
ది కావ్యే
,
శ్
రీమద్వాల్మీకీయే
, చ
తుర్వింశత్

స
హస్రికాయాం
, సం
హితాయాం
, బా
లకాండే
, స
ప్త

స
ప్తతిమ స్సర్గ
:
చ
రితం రఘునాధ స్య శతకోటి ప్రవిస్తరం
,
ఏ
కైక మక్షరం ప్రోక్తం మహా పాతక నాశనం
.
యద౭
క్షర పద భ్రష్టం మాత్రా హీనంచ యత్ భవేత్
త
త్సర్వం క్షమ్యతాం దేవ నారాయణ నమోస్తుతే
.
బా
లకాండ
: స
మాప్త
:
శ్
రీ సీతా రామచంద్రా౭ర్పణ మస్తు
****************************************************
Tags
Categories
Business
Download
Download Slideshow Get the original presentation file
Quick Actions
Statistics
  • Views 73
  • Slides 174
  • Age 412 days
Related Slideshows
DTI BPI Pivot Small Business - BUSINESS START UP PLAN 1
DTI BPI Pivot Small Business - BUSINESS START UP PLAN
MeljunCortes
28 views
CATHOLIC EDUCATIONAL Corporate Responsibilities 1
CATHOLIC EDUCATIONAL Corporate Responsibilities
MeljunCortes
30 views
Karin Schaupp – Evocation; lançamento: 2000 11
Karin Schaupp – Evocation; lançamento: 2000
alfeuRIO
28 views
Pillars of Biblical Oneness in the Book of Acts 10
Pillars of Biblical Oneness in the Book of Acts
JanParon
26 views
7-10. STP + Branding and Product & Services Strategies.pptx 31
7-10. STP + Branding and Product & Services Strategies.pptx
itsyash298
27 views
Business Legislation PPT - UNIT 1 jimllpkggg 44
Business Legislation PPT - UNIT 1 jimllpkggg
slogeshk98
29 views
View More in This Category