Abnormal Psychology II / අසාමාන්‍ය මනෝවිද්‍යාව 2

මානසික අබාධයක් යනු කුමක්ද සහ මානසික ආබාධ වර්ග වලින් කිහිපයක් මෙහි අන්‍තර්ගත වේ.

1. Abnormal Psychology II අසාමාන්‍ය මනෝවිද්‍යාව II Dr Supun J Malalage BHMS (India) SLHMC 0369 D.cs(Colombo) MBA in Healthcare Administration (Reading) UK Colombo District Director, International Human Rights Organization

2. මානසික ආබාධයක් යනු කුමක්ද? මානසික රෝගයක් හෝ මානසික ආබාධයක් ලෙසද හැඳින්වෙන මානසික සෞඛ්‍ය ආබාධයක් යනු කෙනෙකු සිතන හා හැසිරෙන ආකාරයට බලපාන තත්වයකි. එය ඔබේ හැඟීම් සහ ඔබ ඒවා නියාමනය කරන ආකාරය කෙරෙහි ද බලපායි. ඔබට කනස්සල්ලක් හෝ හිස් බවක් දැනෙන්නට පුළුවන, සිතුවිලි වේගයෙන් ගලා යාමට හෝ ආහාර ගැනීමේ හෝ නිදා ගැනීමේ අපහසුතා ඇති විය හැකිය.

3. මානසික ආබාධ වර්ග Anxiety disorders Mood Disorders Neurodevelopmental Disorders Disruptive Behavior Disorders Eating Disorders Personality Disorders Psychotic Disorders

4. කාංසා ආබාධ- Anxiety Disorders 1.Post Traumatic Stress Disorders- පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධය PTSD ( පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධය) යනු සමහර පුද්ගලයින් කම්පන සහගත සිදුවීමක් අත්විඳීමෙන් හෝ දැකීමෙන් පසු වර්ධනය වන මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයකි. එම කම්පන සහගත සිදුවීම ජීවිතයට තර්ජනයක් විය හැකිය, නැතහොත් ඔබේ ශාරීරික, චිත්තවේගීය හෝ අධ්‍යාත්මික යහපැවැත්මට සැලකිය යුතු තර්ජනයක් විය හැකිය. PTSD සියලුම වයස්වල පුද්ගලයින්ට බලපායි. කම්පන සහගත සිදුවීම් සඳහා උදාහරණ ලෙස මෝටර් රථ අනතුරක් වැනි බරපතල අනතුරු. දරුණු තුවාල හෝ හදිසි රෝගාබාධ. යුද්ධය සහ හමුදා සටන්. PTSD රෝග විනිශ්චය ලබා ගැනීම සඳහා, රෝග ලක්ෂණ මාසයකට වඩා වැඩි කාලයක් පැවතිය යුතු අතර ඔබේ දෛනික ක්‍රියාකාරිත්වයේ සැලකිය යුතු පීඩාවක් හෝ ගැටළු ඇති කළ යුතුය. Q : පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධයේ රෝග ලක්ෂණ මොනාවද?

5. කාංසා ආබාධ- Anxiety Disorders 2. උමතු-සම්පීඩන ආබාධය- Obsessive compulsive Disorder(OCD) උමතු-සම්පීඩන ආබාධය ( OCD) යනු ඔබට නිතර නිතර අනවශ්‍ය සිතුවිලි සහ සංවේදනයන් (උමතු) ඇති වන අතර එමඟින් ඔබට පුනරාවර්තන හැසිරීම් (බලකිරීම්) සිදු කිරීමට හේතු වේ. පුනරාවර්තන හැසිරීම් සමාජ අන්තර්ක්‍රියා සහ දෛනික කාර්යයන් ඉටු කිරීමට සැලකිය යුතු ලෙස බාධා කළ හැකිය. OCD හි ප්‍රධාන රෝග ලක්ෂණ වන්නේ සාමාන්‍ය ක්‍රියාකාරකම් වලට බාධා කරන උමතු හැඟීම් සහ බලකිරීම් ය. නිදසුනක් වශයෙන්, රෝග ලක්ෂණ බොහෝ විට ඔබට නියමිත වේලාවට රැකියාවට යාම වළක්වයි. නැතහොත් සාධාරණ කාලයක් තුළ නින්දට සූදානම් වීමට ඔබට අපහසු විය හැකිය.

6. මනෝභාවයේ ආබාධ- Mood Disorders 1. ද්වි-ධ්‍රැව අක්‍රමිකතාව/ මේනියා අවපාතය- Bipolar Disorder බයිපෝල අක්‍රමිකතාව (කලින් උන්මාද-අවපීඩන රෝගය හෝ උන්මාද අවපීඩන තත්ත්වය ලෙස හැඳින්විණි) යනු ජීවිත කාලය පුරාම පවතින මානසික ආබාධයක් සහ මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයක් වන අතර එය මනෝභාවය, ශක්ති මට්ටම්, චින්තන රටා සහ හැසිරීම් වල දැඩි මාරුවීම් ඇති කරයි. මෙම මාරුවීම් පැය, දින, සති හෝ මාස ගණනක් පැවතිය හැකි අතර එදිනෙදා කාර්යයන් ඉටු කිරීමේ ඔබේ හැකියාවට බාධා කරයි. කෙසේ වෙතත්, බයිපෝල අක්‍රමිකතාව ඇති පුද්ගලයින් සැමවිටම හයිපෝමනික්/උමතු හෝ අවපීඩන තත්ත්වයක නොසිටිති. ඔවුන් යුතිමියාව ලෙස හැඳින්වෙන සාමාන්‍ය මනෝභාවයේ කාල පරිච්ඡේද ද අත්විඳිති.

7. මනෝභාවයේ ආබාධ- Mood Disorders 2. ප්‍රධාන අවපීඩන ආබාධය -Major Depression Disorder මානසික අවපීඩනය යනු ඔබ වරක් සතුටින් භුක්ති විදි දේවල් සහ ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි නිරන්තර දුකක් සහ උනන්දුව නැතිවීමක් ඇති කරන මානසික ආබාධයකි. එය සිතීම, මතකය, ආහාර ගැනීම සහ නිදාගැනීමේ අපහසුතා ද ඇති කළ හැකිය. රැකියාව අහිමි වීම හෝ දික්කසාද වීම වැනි දුෂ්කර ජීවන තත්වයන් ගැන දුක් වීම හෝ ශෝක වීම සාමාන්‍ය දෙයකි. නමුත් මානසික අවපීඩනය වෙනස් වන්නේ එය අවම වශයෙන් සති දෙකක්වත් සෑම දිනකම ප්‍රායෝගිකව පවතින අතර දුක පමණක් නොව වෙනත් රෝග ලක්ෂණ ද ඇතුළත් වන බැවිනි. Q - මානසික අවපීඩනය ඇති වීමට බලපාන කරුණූ මොනවාද?

8. ස්නායු සංවර්ධන ආබාධ -Neurodevelopmental disorder Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) in Adults වැඩිහිටියන් තුළ අවධානය අඩුවීම/අධි ක්‍රියාකාරීත්වයේ ආබාධය ( ADHD) අවධානය අඩුවීම/අධි ක්‍රියාකාරීත්වයේ ආබාධය යනු මොළයේ වර්ධනයට බලපාන තත්ත්වයකි. එය ළමා කාලයේ දී ආරම්භ වේ. මිනිසුන් සාමාන්‍යයෙන් මෙම තත්ත්වය ඉක්මවා ගියද, බොහෝ දෙනෙක් එසේ නොකරති. ළමුන් තුළ ඇති වන ADHD තත්වය පාසල් කාර්ය සාධනය සහ සමාජ කුසලතා වැනි දේවල් වලට බලපෑ හැකිය. එය වැඩිහිටියන් තුළ ද බොහෝ සමාන බලපෑම් ඇති කළ හැකි අතර, වැඩ කිරීමේ වේගය, මිත්‍රත්වයන්, සබඳතා සහ මානසික සෞඛ්‍යය වැනි දේවලට බලපායි. මීට හේතු ලෙස මොලයේ ව්‍යූහයේ සිදුවන වෙනස්කම්, මොලයේ ඇතිවන රසායනික වෙනස්කම් හැදින්විය හැක. Q – ADHD රෝගයේ රෝග ලක්ෂණ මොනාවද?

9. ස්නායු සංවර්ධන ආබාධ -Neurodevelopmental disorder 2. ඔටිසම්- Autism ඔටිසම් යනු ඔබේ දරුවාගේ මොළය ක්‍රියා කරන ආකාරයේ වෙනසක් වන අතර එමඟින් ඔවුන් අසාමාන්‍ය ලෙස හැසිරීමට හේතු වේ. ඔටිසම් රෝගයේ මුල් ලක්ෂණ අතරට සීමිත අක්ෂි සම්බන්ධතා සහ ශරීර භාෂාව සහ පුනරාවර්තන චලනයන් හෝ කථනය ඇතුළත් වේ. හැසිරීම් චිකිත්සා සහ වෙනත් ප්‍රතිකාර ක්‍රම ඔටිසම් දරුවන්ට (සහ වැඩිහිටියන්ට) ඔවුන්ගේ ශක්තීන්ගෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ගැනීමට සහ ඕනෑම අභියෝගයක් කළමනාකරණය කිරීමට උපකාරී වේ. ලක්ෂන -ඔබේ දරුවා සමාජගත වන ආකාරයට බලපාන සමාජ සන්නිවේදනය සහ අන්තර්ක්‍රියාකාරිත්වයේ දුෂ්කරතා ඔබේ දරුවා හැසිරෙන ආකාරයට බලපාන සීමිත සහ පුනරාවර්තන හැසිරීම්, රුචිකත්වයන් හෝ ක්‍රියාකාරකම් විශේෂඥයින් ඔටිසම් රෝගයට එක හේතුවක්වත් සොයාගෙන නැත. එය ජාන විද්‍යාවේ සහ ගැබ් ගැනීම, දරු ප්‍රසූතිය සහ දරු ප්‍රසූතියට අදාළ ඇතැම් දේවල්වල එකතුවක් විය හැකිය. ඔබට මෙම දේවල් "පාරිසරික සාධක" හෝ "පූර්ව ප්‍රසව සිදුවීම්" ලෙස විස්තර කර ඇති බව දැකිය හැකිය. මෙම සාධක සියල්ලම ඔටිසම් රෝගයේදී අප දකින මොළයේ වෙනස්කම් වලට තුඩු දීමට අන්තර්ක්‍රියා කරයි.

10. Q - ඔබ පාසලක ගුරුවරයෙකුයැයි සිතන්න. ඔබ 8 වසර සදහා විද්‍යාව විෂය උගන්නවන බව සිතන්න. ඔබගේ පන්තියට නව සිසුවකු ඇතුලත් කල අතර ඔහු ඔටිසම් රෝගයෙන් පෙලෙයි. ඔහු ද පන්ති කාමරයෙ රදවා ගෙන අනෙක් සිසුන්ටත් කරදයක් නොවන ආකාරයට ඉගැන්වීම් කටයුතු සිදු කිරීමට ක්‍රමයක් යෝජනා කරන්න Q - මාස 5 කට පමන පෙර ඔබ වැඩ නිමවී ගෙදර එන අතරතුර ඔබත් සමග පාරෙ කතා කර කර පැමිනී යෙහෙලිය වාහනයකට හැපී මියගිය අනතුර ඔබට දැනටත් මතක් වී තිගැස්සී එදිනෙදා රාජකාරී වලට බාධා පැමිනේ 1. මෙය කුමන වර්ගයට අයත් මානසික අබාදායක් ද? 2.මෙම ආබාධය හදුනාගන්න. 3.මෙවන් අවස්තාවක ඔබ කල යුත්තේ කුමක්ද? Q - ඔබගේ යහලුවා ඔබ සමග නිතරම ඔහුගෙ පැරනි ප්‍රේම සම්බන්දතාව්ය ගැන කතා කොට නැවතත් ටික වෙලාවක් බලාගත් අත් බලා සිටී. මේ දිනවල ඔහුගේ හිනාව ඉතා ව්‍යාජ එකක් බව අවුරුදු 10 කට ආසන්න කාල සීමක් සිට ඔහුව ඇසුරු කරන ඔබට වැටහේ.මනෝ විද්‍යාව හදාරන සිසුවෙක් වශයෙන් ඔබ මෙම අවස්තාවෙ ගනු ලබන ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද? Thank You