Budowa komórki

Budowa komórki

1. BUDOWA KOMÓRKI Julia Świtalska BIOLOGIA I ROK, UKSW [email protected]

2. Spis treści Budowa komórkowa Transport przez błony Jądro komórkowe Cytoplazma Siateczka śródplazmatyczna Rybosomy Aparat Golgiego Lizosomy Mitochondrium Wakuola Ściana komórkowa Chloroplasty

3. Błona komórkowa 1. Budowa: podwójna warstw a lipidów (gł. fosfolipidy i glikolipidy) zawiera białka (gł. lipoproteiny i glikoproteiny) integralne powierzchniowe (peryferyczne) 2. Funkcja: oddziela komórkę od środowiska umożliwia odbiór informacji (sygnały chemiczne, elektryczne i mechaniczne) umożliwia wybiórczy transport substancji

4. 3. Właściwości błon biologicznych Płynność – wynika z ciągłego przemieszczania się fosfolipidów Asymetria – wynika ze swoistego składu lipidów i białek w obu warstwach np. tylko warstwa zewnętrzna posiada glikolipidy i glikoproteiny (tworzą one tzw. glikokaliks – chroniący komórkę przed uszkodzeniami i uczestniczący w rozpoznawaniu się komórek) Selektywna (wybiórcza) przepuszczalność – mogą przez nią przenikać tylko niektóre cząsteczki

5. Rodzaje transportu przez błonę

6. Rodzaje transportu przez błonę Dyfuzja prosta – swobodne przenikanie wody i drobnych, rozpuszczalnych cząsteczek np.woda, tlen cząsteczkowy, azot, dwutlenek węgla z roztworu o stężeniu większym do roztworu o stężeniu mniejszym 2. Dyfuzja ułatwiona - przenikanie cząsteczek wspomagane jest przez białka transportowe np. aminokwasy, glukoza z roztworu o stężeniu większym do roztworu o stężeniu mniejszym

7. Rodzaje transportu przez błonę 3. Transport czynny (aktywny) – przemieszczanie się cząsteczek przy użyciu energii z rozkładu ATP np. działanie pompy sodowo-potasowej w błonie neuronów z roztworu o stężeniu mniejszym do roztworu o stężeniu większym

8. Dyfuzja prosta Transport aktywny Dyfuzja ułatwiona

9. Jądro komórkowe

10. 1. Budowa: otoczone dwiema błonami tworzącymi otoczkę jądrową, w której występują pory zawiera jedno lub kilka jąderek zawiera chromatynę ( DNA w połączeniu z białkami ) zanurzoną w soku jądrowym (kariolimfie) 2. Funkcja: kontroluje metabolizm jest miejscem syntezy rybosomów (w jąderku) przechowuje materiał genetyczny uczestniczy w podziałach komórkowych

11. Cytoplazma CYTOZOL budowa: galaretowata substancja wypełniająca komórkę funkcja: zachodzi w nim wiele ważnych reakcji pośredniczy w transporcie substancji między organellami CYTOSZKIELET budowa: białkowe struktury zanurzone w cytozolu: mikrotubule , filamenty pośrednie, filamenty aktynowe (mikrofilamenty) funkcja: umożliwia ruch komórki, organelli i chromosomów w trakcie podziału komórki wzmacnia i nadaje kształt komórce buduje wrzeciono podziałowe

12. Siateczka śródplazmatyczna GŁADKA budowa: błony tworzą układ kanałów, cystern, pęcherzyków funkcja: dzieli cytoplazmę na przedziały uczestniczy w syntezie lipidów SZORSTKA budowa: błony tworzą układ kanałów, cystern, pęcherzyków są związane z rybosomami funkcja: dzieli cytoplazmę na przedziały uczestniczy w syntezie białek

13. Rybosomy

14. Obecne są: w cytoplazmie (80s) związane z otoczką jądrową i siateczką śródplazmatyczną (80s) w mitochondriach (70s) w chloroplastach (70s) Budowa: składają się z dwóch podjednostek (mniejszej i większej) łączących się na czas syntezy białka składnikiem budulcowym jest białko i rRNA Funkcja: uczestniczą w syntezie białek

15. Aparat Golgiego budowa: kilka spłaszczonych cystern (tzw.diktiosom) z odpączkowującymi pęcherzykami transportowymi funkcja: modyfikowanie i sortowanie białek i lipidów uczestniczy w transporcie i wydzielaniu substancji poza komórkę

16. Lizosomy budowa: pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną, zawierające enzymy trawienne (hydrolityczne) funkcja: trawienie wewnątrzkomórkowe

17. Mitochondrium budowa: dwie błony: zewnętrzna (gładka) wewnętrzna (pofałdowana-tworzy grzebienie) macierz mitochondrialna (matrix) DNA Rybosomy funkcja: uczestniczy w oddychaniu komórkowym wytwarza ATP (źródło energii w komórkach)

18. Wakuola budowa: tonoplast - błona wakuoli sok komórkowy - płyn wypełniający wakuolę mogą zawierać kryształy (rafidy, druzy) funkcja: U roślin i grzybów: utrzymywanie turgoru (uwodnienia) trawienie wewnątrzkomórkowe uczestniczą w degradacji struktur komórkowych w czasie starzenia się komórek miejsce przechowywania wydalin i wydzielin oraz barwników

19. Skład % w wakuoli

20. Ściana komórkowa budowa: u roślin - głównie sacharydy: celuloza, hemicelulozy oraz pektyny, lignina powoduje twardnienie ściany komórkowej nadając odporność na czynniki mechaniczne, krzemionka - wzmacnia roślinę i zwiększa odporność na atak roślinożerców i drobnoustrojów adkrustowana (powlekana) - odkładanie się substancji na zewnątrz, kutykula, suberyna,śluzy, gumy u grzybów - zawiera chitynę u bakterii - zawiera mureinę

21. Funkcja : nadaje komórce kształt chroni przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi bierze udział w transporcie wody

22. Chloroplasty (tylko w kom. Roślinnych i niektórych protistów ) ) budowa: dwie błony: zewnętrzna (gładka) wewnętrzna tworzy uwypuklenia: tylakoidy gran tylakoidy stromy macierz chloroplastu( stroma ) DNA Rybosomy (70s) funkcja: przeprowadzanie fotosyntezy

23. PROPLASTYDY LEUKOPLAST CHROMOPLAST CHLOROPLAST

24. Bibliografia www.biologia.net.pl