puedecursarcondatosdecolangitisporobstruc-
ciónbiliar,choqueséptico,insuficienciahepática.
Asímismo,sepuedenpresentarcomplicaciones
comoperforacióndelavesículabiliar,fistulabiliar,
abscesohepático.
Lascomplicacionesrelacionadasaltrata-
mientosonlasposoperatoriasencolecistectomía
radical,incluyenlasquesepresentanencual-
quiercirugíamayor,enordendefrecuenciase
menciona:fistulabiliar,abscesosubfrénico,infec-
cióndeheridaquirúrgica,derramepleural,hemo-
rragiaposoperatoria,neumonía,hemorragiade
tubodigestivoporstress,sepsisydehiscenciade
laheridaquirúrgica.
18
PRONÓSTICO
Seconsideraalcarcinomadelavesículabiliar
comounapatologíaagresiva,quesediagnostica
enetapasavanzadas,engeneralseestimauna
sobrevidamediade3-8mesesyuníndicedeso-
brevidaa5añosdel5%.
2
Lospacientescontumoresconfinadosala
mucosayparedmuscular(T1),elporc
entajede
supervivenciaa5añosesdemásde80%,mien-
trasqueaquelloscondiseminacióntransmuralo
aganglioslinfáticos(T2,N1)lasupervivenciaa5
añosestansolo10%.Ningúnpacienteconex-
tensiónalhígadooenfermedadmetastásicaso-
brevivemásdeunaño(T3-T4,N1,N2,M1),que
sonlamayoríadeloscasos.Lasupervivenciasen
pacientesquenorecibenningúntratamientodes-
puésdeldiagnóstico,noesmayordetresmeses
ysólode5-14mesessiserealizaalgúntipodein-
tervenciónquirúrgicapaliativa.
1
Conlasnuevasmodalidadesdetratamiento
adyuvantesehavistounasobrevidaa5añosdel
64%enpacientesconreseccióncompletaquere-
cibieronterapiaconcurrentecon5-FUyradiotera-
piaexterna.Enelcasodelospacientescon
tumoresirresecables,tambiénsepuedenbenefi-
ciardeltratamientoconquimio-radioterapia,sin
embargolasobrevidadetalespacientessigue
siendomala.
4
320•FundamentosdeOncología/Cáncerdevesiculabiliar
SCREENING/PREVENCIÓN
Sehalogradoavanzarmuypocoenlaprevención
ydeteccióndeestaneoplasia,sinembargose
debencorregirlosfactoresderiesgoasociados.
Enrelaciónalospacientesconcolecistitiscró-
nica,específicamenteconvesículaenporcelana
(vesículacalcificada)sejustificarealizarcolecis-
tectomíaaúnenpacientesasintomáticos.
Enelcasodelospacienteconpóliposdela
vesículabiliar,elmanejosedebeindividualizarba-
sadosenlascaracterísticasclínicasyradiológi-
cas,estáindicadalacolecistectomíaencasode
pólipoúnico,mayorde1cm,sésil.
5
Sedebeprestaratenciónenlaprevenciónse-
cundariaqueconsisteeneldiagnosticooportuno
quepuedeimpactarenunamejorsobrevida
OTROSTUMORESRAROS
Enlavesículabiliarsepuedenoriginarotrostu-
morescomocarcinoides,sarcomas,melanomas
ylinfomasquesonextremadamenteraros.
BIBLIOGRAFÍA
1.Aiello-CrocifoglioV.Cáncerdevesículaydevíasbilia-
res.En:AguirreRiveroRafaeled.TratadodeCiru-
gíaGeneral,AsociaciónMexicanadeCirugía.
México,DF:ElManualModerno;2003,997-1003.
2.ShihS,SchulickR,CameronJ,etal.GallbladerCan-
cer.AnnSurg2007;245:893-901.
3.EdwardsBK,BrownML,WingoPAetal.Annualreport
tothenationonthestatusofcancer1975-2002,fe-
aturingpopulation-basedtredsincancertreat-
ment.JNatlCancerInst2005;97:1407-27.
4.NationalComprehensiveCancerNetworkNCCN.Cli-
nicalPracticeGuidelinesinOncology.v2.2008.
Disponibleen:http://www.nccn.org
5.MillerG,JarnaginWR.Gallbladdercarcinoma.EurJ
SurgOncol2008;34:306-12
6.RajagopalanV,DainesWP,GrossbardML,etal.Gall-
bladderandbiliarytractcarcinoma:Acomprehen-
siveupdate,Part1.Oncology2004;18:889-96.
7.ShuklaVK,AdukiaTK,SingSP,MisharaCP.Micronu-