Önerme 1: Terapi, gözlemlenebilir bir etkileşim sürecidir, yani bir konuşmadır. Önerme 2: Çözüm odaklı terapinin esasında terapi ortamında terapistin danışanla etkileşime girmesi bulunmaktadır. Önerme 3: Terapist ve danışanın görüşmesinin amacı değişimdir. Önerme 4: Terapi yoluyla danışanın değişimi, terapistin danışanla işbirliği yapmanın yollarını bulduğu gözlemlenebilir etkileşimler yoluyla gerçekleşir. Önerme 5: Çözüm odaklı terapi danışanla birlikte çözümler geliştirmekle ilgilidir. Önerme 6: Terapi danışanın dilinin anlamlarını müzakere eden görünür bir etkileşimsel süreçtir.
Milton Erickson’ın yaklaşımları Palo Alto’daki Zihinsel Araştırma Enstitüsünde Kısa Tedavi Merkezi Milwaukee’deki Kısa Süreli Aile Terapisi Merkezi Günümüzde Çözüm Odaklı Terapi
Erickson'un uygulamasının unsurları şunlardı: • danışanın getirdiklerinden yararlanmak • normatif olmayan (yani insanların ne yapması gerektiğine dair talimat vermeyen) • danışanın geçmişiyle veya içgörü geliştirmekle ilgilenmemek • kristal küre tekniği • görevleri ayarlama • terapist, terapinin başarılı veya başarısız olmasından sorumludur.
Danışanlarla İlgili Varsayımlar Her danışan benzersizdir, biriciktir ve kendine özgüdür Her danışanın güçlü yönleri ve kaynakları vardır Danışanlar Kendi Yaşamlarının Uzmanıdır Danışan terapi sürecine getirdiği mevcut problemden daha fazlasıdır Danışan terapi sürecindeki değişimin uzmanıdır Danışanlar terapi için çaba göstermeye istekli kişilerdir Danışanlar terapi sürecinde işbirliği yaparlar Danışanların gerçekleştirdiği ufak değişimler yaşamlarındaki tüm etkileşimleri etkiler Danışanların geleceğe ilişkin hedefleri vardır
Problemlerle İlgili Varsayımlar Terapi sürecinin odağı sorunlardan ziyade çözümlerdir Çözüm, sorunla direkt olarak ilgili olmayabilir Her sorunun en az bir istisnası vardır Çözüm oluşturan dil sorunların dilden farklıdır Danışanlar çoğunlukla problemin sadece bir yönünü görmeye yatkındır
Problemlerle İlgili Varsayımlar Her danışan benzersiz olduğu için her çözüm de benzersizdir Çözüm oluşturabilmek için problemle ilgili her şeyi bilmeye gerek yoktur Bireyler problemlerini çözmek için ihtiyaç duydukları şeylere sahiptir Problem ve çözüm arasında mantıksal bir ilişkinin olması gerekli değildir Problemler ve çözümlerle ilgili eylemler ve açıklamalar döngüseldir
Değişimle İlgili Varsayımlar Değişim süreklidir ve kaçınılmazdır Küçük değişiklikler büyük değişiklikleri beraberinde getirir: Küçük bir değişiklik hiç değişiklik olmamasından iyidir Danışanlar değişme isteğiyle terapi sürecine gelirler ve değişme kapasitesine sahiptirler Değiştirilmesi daha olası olan noktalara odaklanmak daha faydalıdır Değişim sürecinde gelecek yaratılabilir, müzakere edilebilir ve değiştirilebilir
Terapötik İttifakla İlgili Varsayımlar Terapi süreci danışanla beraber ve ortak olarak inşa edilir Terapi süreci danışanın uzman konumda olduğu, hedef veya çözüm odaklı bir çalışmadır Terapi süreci dışında geçirilen zaman, terapistle geçirilen zamandan daha önemlidir Terapötik süreçte olumluya, çözüme ve geleceğe odaklanmak istenen yönde değişimi kolaylaştırır
Terapist ile Danışan İlişkisi
Temel Kavramlar ve Teknikler
Temel Kavramlar ve Teknikler - Mantık - Doğrudan Eylem Bloğu Oluşturmak İsteksizlik Oluşturmak Farkındalık Yaratmak Yeni Kaynakları Uyandırmak Azaltmak için Arttırmak Küçük Değişiklikler Yapmak İlişkiyi Güçlendirmek Odağı Kaydırmak
Temel Kavramlar ve Teknikler Temel Teknikler 1. Olumlu, işbirlikçi, çözüm odaklı bir duruş sergileme 2. Önceki çözümleri arama 3. İstisnaları arama 4. Direktif vermek veya yorum yapmak yerine çözüm odaklı soru sorma 5. Geçmiş odaklı sorular yerine şimdi ve gelecek odaklı soru sorma 6. İltifatların (övgü) kullanımı 7. İşe yarıyorsa daha fazlasını yapma
Temel Kavramlar ve Teknikler Spesifik Teknikler 1. İlk seans öncesi değişiklik olup olmadığını ele almak 2. Çözüm odaklı hedefler belirlemek 3. Mucize sorusu 4. Derecelendirme soruları 5. Çözümleri ve istisnaları yapılandırmak
Spesifik Teknikler (Hedef Belirleme) Hedefler küçük ve ulaşılabilir olmalıdır Hedefler danışan için önemli ve anlamlı olmalıdır Hedefler belirli ve somut davranışlarla tanımlanabilir olmalıdır Hedeflerin danışanın yaşamı ve koşulları içinde gerçekleştirilmesi mümkün olmalıdır Hedeflerin Sorumluluğu Danışan Tarafından Alınmış Olmalıdır Hedefler mevcut bir şeyin sonu değil, “yeni bir şeyin başlangıcı” olarak tanımlanmış olmalıdır Hedefler danışanın davranışlarını bırakmasını değil, yeni davranışlar edinmesini içermelidir Hedefler olumlu bir temsilde olmalıdır Hedefler süreç formunda olmalıdır Hedefler burada ve şimdiye odaklanmış olmalıdır Hedefler danışanın isteklerini yansıtmalıdır Hedefler yasal ve etik olmalıdır
Temel Kavramlar ve Teknikler Spesifik Teknikler 6. Başa çıkma soruları 7. Sormayı unuttuğum bir şey var mı? 8. Mola verme ve yeniden bir araya gelme 9. Ev ödevleri ve denemeler 10. Peki, en son görüşmemizden beri biraz da olsa daha iyi olan ne?
Temel Kavramlar ve Teknikler Spesifik Teknikler 1. Kâbus Sorusu 2. Oturum Sonu Geri Bildirimi 3. Soruna Farklı Bir Biçimde Yaklaşmak 3.1. Sorunu Normalleştirme 3.2. Sorunu Yeniden Çerçevelemek 3.3. Sorunu Dışsallaştırmak 3.4. Duyguları Ele Almak
Temel Kavramlar ve Teknikler Spesifik Teknikler 4. Maymuncuk Teknikleri 4.1. Günlük tutmak 4.2. Yaz, oku, yak 4.3. Farklı bir şey yap 4.4. Tahmin et 4.5. Geleceği oku 4.6. Sürpriz yap 4.7. Yapılandırılmış kavga
Çözüm Odaklı Terapistin Becerileri 1 Problem odaklı görüşme yerine çözüm odaklı görüşme yapabilme becerisi 2 Oturum öncesi herhangi bir değişikliği keşfetme becerisi 3 Danışanın güçlü yönlerini, kaynaklarını ve becerilerini ve bu becerilerin geçmiş veya şimdiki kullanımlarını aktif olarak dinleme becerisi 4 Danışandan tercih edilen bir gelecek ortaya çıkarma ve o geleceğin anlatısını birlikte inşa etme becerisi 5 İstisnaları ve farklılıkları arama becerisi 6 Danışanın deneyimlerine ve yapılarına karşı uzman olmayan bir duruş sergileyebilme becerisi
Çözüm Odaklı Terapistin Becerileri 7 Mucize sorusunu kullanma becerisi 8 Derecelendirmeyi kullanma becerisi 9 "Ama" yerine "ve" kullanımına duyarlı olma becerisi 10 "Neden" sorusunu değil "Nasıl" sorusunu sormaya duyarlı olma becerisi 11 Bir danışana gerçek iltifat ve övgü verme becerisi 12 Danışanın tercih edilen bir geleceğe doğru hareketiyle ilgili olan, terapi dışındaki bir görevi müzakere etme becerisi
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması İlk Seans Sosyal Aşamayı Gerçekleştirme Sorunlar Hakkında Konuşma İlk Seans Öncesi Değişimi Ele Alma Sorunsuz Konuşma Terapi Amacını Belirleme Terapi Hedefini Belirleme Mucize Sorusunu Sorma İstisna Sorularını Sorma Farklı Bir Şey Yapma Derecelendirme Sorularını Sorma Başa Çıkma Sorularını Sorma Mola Verme Övgüde Bulunma Görevleri Belirleme İlk Seansı Sonlandırma ve Seans Sonu Geribildirim Verme Bir Sonraki Seansı Planlanma
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması
Çözüm Odaklı Terapinin Uygulanması
İKİNCİ VE SONRAKİ SEANSLAR İkinci ve Sonraki Seansların Açılış Sorusu “İşler Daha İyi Gidiyor” Yanıtı “Katılmıyorum” Yanıtı “İşler aynı” Yanıtı “İşler kötüye gidiyor” Yanıtı Sonraki Seanslar İçin Ev Ödevleri Sonraki Seansların Planlanması ve Seanslar Arası Süre