immunoloji-ders-notu-renkli123444578.pdf

salık ve tıb

1. İMMÜNOLOJİ
TEMEL PRENSİPLER
DERS NOTLARI
PROF.DR.ERHAN DİNÇKAYA
EGE ÜNİVERSİTESİ
FEN FAKÜLTESİ
BİYOKİMYA BÖLÜMÜ

2. KISALTMALARIN L İSTESİ

10. İİ
MMMMÜ
Ü
N SN SİİSTEM STEM
İİ
mmmmü
ü
nnsistemimizin yakla sistemimizin yaklaşış
ı
k 400 milyon y k 400 milyon yı
ı
ldan ldan
daha uzun bir s daha uzun bir süüre sonunda evrimle re sonunda evrimleşşerek bug erek bugü
ü
nknkü
ü
kompleks ve farkl kompleks ve farklı
ı
kokoşşullara uyum sa ullara uyum sağğlayabilir bir layabilir bir

öö
zelli zelliğğe de dö
ö
nn
üü
şş
tt
üü
ğğ
üü
dd
üü
şş
üü
nn
üü
lmektedir. lmektedir.
İİ
mmmmü
ü
nnsistem temelde bizi yabanc sistem temelde bizi yabancııve tehlikeli ve tehlikeli
maddelere ,mikroorganizmalara ,toksinlere ve k maddelere ,mikroorganizmalara ,toksinlere ve kööttüü
huylu h huylu hüücreler kar creler karşış
ı
korur. korur.

11. Mikroorganizmalar Mikroorganizmalarıın yada bakteriyel n yada bakteriyel
toksinlerin al toksinlerin alıımmıı,polenlerin solunmas ,polenlerin solunmasıı,g,gııda da
antijenlerinin mide ve sindirim sistemi yoluyla kana antijenlerinin mide ve sindirim sistemi yoluyla kana
gegeççiişşi kar i karşışıssıında nda immimmüünnsistem aktive olur. sistem aktive olur.
Bunun Bunun yanyanııssıırarabazbazııparazitlerin v parazitlerin vüücuda giri cuda girişşi i
de yabanc de yabancııhhüücreye kar creye karşışıbir savunma mekanizmas bir savunma mekanizmasıınnıı
harekete ge harekete geççirir. irir.

12. Ancak baz Ancak baz
ıı
otoimm otoimm
üü
nn
hastal hastal
ıı
klarda bu sistemin, klarda bu sistemin,
organizman organizman
ıı
n kendi dokular n kendi dokular
ıı
na kar na kar
şış
ı
harekete ge harekete ge
çç
mesi ise mesi ise
istenilmeyen bir durum olarak kar istenilmeyen bir durum olarak kar
şış
ı
mm
ıı
za za
çç
ıı
kar.kar.
Spesifik Olmayan ( Spesifik Olmayan (
Nonspesifik Nonspesifik
) )
İİmmmmü
ü
nn
Sistem Sistem
Bu sistem tarihsel olarak daha eski genel bir Bu sistem tarihsel olarak daha eski genel bir
savunma mekanizmas savunma mekanizmas
ıı
dd
ıı
r.Sald r.Sald
ıı
ran bir patojenden ba ran bir patojenden ba
ğığ
ı
msms
ıı
z z
olarak aktif hale ge olarak aktif hale ge
çç
titi
ğği ii iç
ç
in in
nonspesifik nonspesifik
olarak olarak
tantan
ıı
mlanmlan
ıı
r.r.

13. BuBu
sistem sistem
ayrayr
ıı
ca ca
nonklonal nonklonal
savunma savunma
mekanizmalar mekanizmalar
ıı
olarak da adland olarak da adland
ıı
rr
ıı
ll
ıı
r.r.
ÇüÇü
nknk
üü
belirli bir h belirli bir h
üü
cre klonuna gereksinim cre klonuna gereksinim
gg
öö
stermez. stermez.
Bunlara baz Bunlara baz
ıı
öö
rnekler olarak, derinin asit rnekler olarak, derinin asit
tabakas tabakas
ıı
, ,
öö
ll
üü
epidermis epidermis
, ,
komplement komplement
sistem, sistem,
antimikrobiyal antimikrobiyal
enzim sistemleri, interferon enzim sistemleri, interferon
ve ve
interl interl
öö
kinler kinler
gibi gibi
nonspesifik nonspesifik
mediyat mediyat
öö
rlerrler
,ve ,ve
hh
üü
cresel d cresel d
üü
zeyde zeyde
öö
rnekler olarak da rnekler olarak da
grangran
üü
lositler lositler
, ,
monosit monosit
––
makrofaj makrofaj
sistem ve do sistem ve do
ğğal katil h al katil hü
ü
creler creler
(NK) verilebilir. (NK) verilebilir.

14. Son Son
öö
rnek olarak verilen NK h rnek olarak verilen NK h
üü
creler spesifik ve creler spesifik ve
spesifik olmayan spesifik olmayan
immimm
üü
nn
sistemler aras sistemler aras
ıı
nda bir nda bir
arayaray
üü
zeyzey
olarak g olarak g
öö
rev almaktad rev almaktad
ıı
r.r.
Spesifik olmayan Spesifik olmayan
immimm
üü
nn
sistemin i sistemin i
şşleyi leyişşinde ; inde ;
enflamasyon enflamasyoncevab cevabıısavunma g savunma güçüçlerinin ilgili b lerinin ilgili bö
ö
lgeye lgeye
yoyo
ğğunla unlaşşmasması
ı
nn
ıı
yy
öö
nlendirir. nlendirir.
Birinci ad Birinci ad
ıı
mda sal mda sal
ıı
nan nan
mediyat mediyat
öö
rlerrler
kan kan
damarlar damarlar
ıı
nn
ıı
genigeni
şşletir, damar letir, damar ç
ç
eperi daha ge eperi daha ge
çç
irgen hale irgen hale
gelir. gelir.

15. Enfeksiyon b Enfeksiyon b
öö
lgesi lgesi
grangran
üü
lositlerin lositlerin
hh
üü
cumuna u cumuna u
ğğrar rar
ve daha sonra ve daha sonra makrofajlar makrofajlaronlar onlarıın yerini al n yerini alıırlar. rlar.
GranGran
üü
lositler lositler
ilk savunma hatt ilk savunma hatt
ıı
dd
ıı
r ve patojenlerin r ve patojenlerin
bb
üü
yy
üü
k bir k bir
çç
oo
ğğunlu unluğğu onlar taraf u onlar tarafı
ı
ndan yok edilir. ndan yok edilir.
Arta kalan patojen mikroorganizmalar, birinci Arta kalan patojen mikroorganizmalar, birinci
savunma hatt savunma hatt
ıı
nn
ıı
n art n art
ıı
k k
üü
rr
üü
nleri nleri
makrofajlar makrofajlar
taraf taraf
ıı
ndan ndan
yok edilirler. yok edilirler.

16. Spesifik Spesifik
İİmmmmü
ü
nn
Sistem Sistem
Yukar Yukar
ıı
da bahsedilen da bahsedilen
immimm
üü
nn
cevab cevab
ıı
n in i
şşlemleri lemleri
spesifik spesifik immun immuncevap i cevap iççin zemin haz in zemin hazıırlar. rlar.
Spesifik bir Spesifik bir
sitokin sitokin
çç
evresinde, v evresinde, v
üü
cut savunma i cut savunma i
çç
in in
daha fazla daha fazla
humoral humoral
hat m hat m
ıı
yoksa h yoksa h
üü
cresel hat m cresel hat m
ıı
oluolu
şşturaca turacağığ
ı
na karar verir. na karar verir.
Lenfoid Lenfoid
organlara organlara
antijen antijen
salan h salan h
üü
crelerin (APC) crelerin (APC)
gg
öçüöçü
sistemik bir sistemik bir
immun immun
cevab cevab
ıı
n ilk tetikleyicisidir. Bunu n ilk tetikleyicisidir. Bunu
bir haf bir haf
ıı
za cevab za cevab
ıı
takip eder. takip eder.

17. T ve B Lenfositlerini i T ve B Lenfositlerini i
çç
eren spesifik eren spesifik
immimm
üü
nn
sistem bu cevaptan sorumludur. sistem bu cevaptan sorumludur.
Bu hBu h
üü
cre sistemleri antijenlere kar cre sistemleri antijenlere kar
şış
ı
yy
üü
ksek ksek
spesifiklikte reaksiyonlar spesifiklikte reaksiyonlar
üü
retebilir, retebilir,
klonal klonal
yayyay
ıı
lma ve lma ve
genigeni
şşleme ger leme gerç
ç
ekleekle
şştirebilirler. tirebilirler.
BB
öö
ylece s ylece s
öö
z konusu antijenler i z konusu antijenler i
çç
in y in y
üü
ksek etkili ksek etkili
bir cevap ve haf bir cevap ve haf
ıı
zaya yol a zaya yol a
çç
ar.ar.

18. İİ
MMMMÜ
Ü
N SN SİİSTEM STEMİİN HN HÜ
Ü
CRELER CRELERİİN
N
İİ
N N
KKÖÖKENKENİİ
A)A)İİmmmmü
ü
nnSistemin H Sistemin Hüücrelerinin K crelerinin Köökeni keni
İİ
mmmmü
ü
nn
sistemin h sistemin hü
ü
crelerini i crelerini iç
ç
eren kan eren kanı
ı
n bn bü
ü
tt
üü
n n
bile bileşşenleri kemik ili enleri kemik iliğğinin inin pluripotent pluripotentkköök hk hü
ü
crelerinden crelerinden
t
t
üü
revlenir revlenir.
.
ÇöÇöz
z
üünnüür r mediyat mediyatö
ö
rler rler((Sitokinler Sitokinler) ve ) ve stromal stromal
hhüücreler taraf creler tarafıından sal ndan salıınan kontak sinyallerin nan kontak sinyallerin
yard yardıımmııyla , bu y yla , bu yüüksek d ksek düüzeyde farkl zeyde farklıılalaşşmammamış
ı
ş
progenit
progenit
öö
rr
hh
üü
crelerden farkl crelerden farklı
ı
kan h kan hüücreleri olu creleri oluşşur.ur.

19. Kemik iliği günde 1.75 x 10
11
mertebesinde eritrosit
ve 7 x 10
10
mertebesinde lökosit üretir ve gerekirse bu
kapasite birkaç katına kadar artt ırılabilir.
Kemokinler olarak adland ırılan çözünür mediyatörlere
cevap olarak lökositler kandan dokuya göç ederler ve hasar
gören dokunun onarılma i şlemlerini başlatırlar.
Bakteri parazit ve ölü hücreleri uzaklaştırırlar.
Yine dokuya göçten sonra kan monositleri
makrofajlara dönüşürler.

20. İİmmun mmunsistemin di sistemin diğğer er öönemli h nemli hüücrelerini ise lenfositler crelerini ise lenfositler
oluoluşşturur. turur.
Bunlar kemik ili Bunlar kemik iliğğindeki genel bir indeki genel bir progenit progenitöörrhhüücreden creden
ttüürevlenirler revlenirler..
İİki t ki tüür lenfosit vard r lenfosit vardıır.r.
TT--Lenfositleri; Lenfositleri; HHüücresel cresel immimmüünncevaptan cevaptan
sorumludurlar sorumludurlar
BB--Lenfositleri ; Lenfositleri ; Antikorlar Antikorlarııüüretir, retir,
Humoral Humoralüümmin cevaptan mmin cevaptan
sorumludur. sorumludur.
ÜçüÜçüncncüübir tip h bir tip hüücre ise Do cre ise Doğğal Katil H al Katil Hüücreler(NK) creler(NK)dirdir. .
Bunlar Bunlarda lenfatik sistemin bir par da lenfatik sistemin bir parççasasııddıırlar ve rlar ve
TT
--Lenfositleri ile ili Lenfositleri ile ili
şş
kilidirler. kilidirler.

22. B)B)
Enfeksiyonlara Kar Enfeksiyonlara Kar
şış
ı
Savunma Mekanizmas Savunma Mekanizmas
ıı
DoDo
ğğu
u
şştan Gelen Ba tan Gelen Bağışığ
ı
ş
ı
klkl
ıı
kk
ve ve
Uyarlanabilir Ba Uyarlanabilir Ba
ğışığ
ı
şıklklı
ı
kk
olmak olmak
üü
zere iki k zere iki k
ıı
ss
ıı
mda incelenebilir. mda incelenebilir.
DoDo
ğğu
u
şştan Gelen Ba tan Gelen Bağışığ
ı
ş
ı
klkl
ıı
k;k;
Antik savunma hatt Antik savunma hatt
ıı
dd
ıı
r. r.
Farkl Farkl
ıı
patojenler taraf patojenler taraf
ıı
ndan payla ndan payla
şış
ı
lan tipik lan tipik
molek molek
üü
ler yap ler yap
ıı
larlar
ıı
tantan
ıı
maymay
ıı
esas al esas al
ıı
r.r.
Kan proteinleri mikroorganizmalar Kan proteinleri mikroorganizmalar
ıı
n n
kaplanmas kaplanmas
ıı
nda g nda g
öö
rev al rev al
ıı
rr
..

23. DoDoğğal katil h al katil hüücreler ve fagositler g creler ve fagositler göörev rev
yapar yapar
Cevap zaman Cevap zamanıısaatler mertebesindedir. saatler mertebesindedir.
Fagositoz temel mekanizmas Fagositoz temel mekanizmasııddıır. r.
DoDoğğal katil h al katil hüücreler creler sitotoksik sitotoksiklitik litikenzimler enzimler
salg salgıılarlar larlar
Uyarlanabilir Ba Uyarlanabilir Bağışığışıklklıık;k;
Bu t Bu tüür ba r bağışığışıklklıık daha modern bir mekanizma k daha modern bir mekanizma
olarak kabul edilir. olarak kabul edilir.
Bu sistem patojenlerin belirli b Bu sistem patojenlerin belirli böölgeleri i lgeleri iççin in
yyüüksek spesifiklikte resept ksek spesifiklikte reseptöörlerin varl rlerin varlığıığına na
gereksinim g gereksinim göösterir. sterir.
Bu resept Bu reseptöörler ya h rler ya hüücreye ba creye bağğllııddıırlar(T ve B rlar(T ve B
lenfositlerinde oldu lenfositlerinde olduğğu gibi) yada salg u gibi) yada salgıılanlanıırlar (B rlar (B
lenfositlerinde oldu lenfositlerinde olduğğu gibi). u gibi).

24. Tek bir T veya B Tek bir T veya B
lenfositi lenfositi
klonal klonal
genigeni
şşleme leme
ile identik ile identik ççok say ok sayııda h da hüücre olu cre oluşşturabilir. turabilir.
Spesifik cevap g Spesifik cevap g
üü
nler yada haftalar nler yada haftalar
mertebesindedir. mertebesindedir.

25. C)C)
KK
öö
k Hk H
üü
crelerinin crelerinin
Plastisitesi Plastisitesi
ÖÖ
zelle zelle
şşmimişşbir dokuda bulunduklar bir dokuda bulundukları
ı
zaman zaman
hematopoetik hematopoetik
progenitor progenitor
(atasal) h (atasal) h
üü
creler farkl creler farkl
ıı
kan kan
hh
üü
crelerine yada crelerine yada
hepatositler hepatositler
,n,n
öö
ronlar,kas h ronlar,kas h
üü
creleri creleri
yada yada
endotelyal endotelyal
hh
üü
crelere d crelere d
öö
nn
üü
şşebilir. ebilir.
Bu farkl Bu farkl
ıı
lala
şşmaymayı
ı
tetikleyen sinyaller hen tetikleyen sinyaller hen
üü
z bz b
üü
yy
üü
k k
oranda bilinmeyen bir konudur. oranda bilinmeyen bir konudur.
Hematopoetik Hematopoetik
kk
öö
k hk h
üü
creleri creleri
periferal periferal
kanda az kanda az
saysay
ıı
da bulunurlar ve morfolojik olarak k da bulunurlar ve morfolojik olarak k
üçüüçü
k k
lenfositlerden ay lenfositlerden ay
ıı
rt edilemezler. rt edilemezler.

27. LENFAT LENFATİİK SK SİİSTEM STEMİİN ORGANLARI N ORGANLARI
A)A)Lenfatik Sistemin Yap Lenfatik Sistemin Yapııssıı BBüüttüün kan h n kan hüücreleri creleri pluripotent pluripotentkemikili kemikiliğğiikköök k
hhüücrelerinden geli crelerinden gelişşir.ir.
Onlar Onlar hematopoetik hematopoetiköözelliklere sahip olarak fet zelliklere sahip olarak fetüüssüün n
karaci karaciğğerinde, gebeli erinde, gebeliğğin 8. haftas in 8. haftasıından do ndan doğğmasmasıına k na kıısa sa
bir s bir süüre kalana kadar belirlenebilirler. re kalana kadar belirlenebilirler.
KKöök hk hüücreler lenfatik ve creler lenfatik ve miyelopoietik miyelopoietiksistemin sistemin
ööncncüülleri olan h lleri olan hüücreleri artt creleri arttıırrıırlar. rlar.

28. Eritrosit, Eritrosit,
grangran
üü
losit losit
ve ve
trombositler trombositler
genel genel
prokprok
üü
rsrs
öö
rr
faza sahiptirler . Buna kar faza sahiptirler . Buna kar
şış
ı
n lenfatik n lenfatik
hh
üü
creler ilk creler ilk
öö
nce ayr nce ayr
ıı
birer h birer h
üü
cre hatt cre hatt
ıı
na dna d
öö
nn
üü
şşen grubu en grubu
oluoluşştururlar. tururlar.
Hamileliğin 13. haftasından itibaren bazıkök
hücreler timus ve kemik iliğine geçerler.
Bu organlar primer lenfoid organlar olarak da
adlandırılırlar.
Bu organlarda söz konusu hücreler ço ğalmaya ve
farklılaşmaya başlarlar.

29. T Lenfositleri olgunla T Lenfositleri olgunla
şşmalar malarıınnııtamamlamak i tamamlamak iççin in
timusa timusagitmeye gereksinim duyarlar. gitmeye gereksinim duyarlar.
B Lenfositleri ise kemik ili B Lenfositleri ise kemik ili
ğğinde olgunla inde olgunlaşşmalar malarıınnıı
tamamlarlar. tamamlarlar.
T ve B lenfositlerinin y T ve B lenfositlerinin y
üü
zeylerinde iki zeylerinde iki
glikoprotein glikoprotein
zincirinden olu zincirinden olu
şşan antijen resept an antijen reseptö
ö
rleri yer al rleri yer al
ıı
r.r.
Resept Resept
öö
r yap r yap
ıı
ss
ıı
bir h bir h
üü
creden di creden di
ğğerine erine ççeeşşitli itli
farkl farklııllııklar g klar göösterir. sterir.
Her bir resept Her bir resept
öö
r anahtar kilit modeli uyar r anahtar kilit modeli uyar
ıı
nca nca
sadece spesifik bir antijenle birle sadece spesifik bir antijenle birle
şşirler. irler.

30. T Lenfositlerinin aksine B Lenfositleri plasma
hücrelerine olgunlaşabilirler, büyük miktarlarda reseptör
üretebilirler ve kan dolaşımına salınan antikorlar

üretebilirler.
OlgunlaşmamışT lenfositleri timustaki özelleşmiş
makrofajlar, dentritik hücreler ve epitel hücreleri ile
etkile şerek immun sisteme uygun bir seçim ve
farklılaşmaya uğrarlar.
Bu evrede, çözünür regüle edici faktörler yada
mesajcılar olarak da bilinen bazıinterlökinler gibi
sitokinler de önemli rol oynar.

31. B Lenfositleri hamileli B Lenfositleri hamileli
ğğin 14. haftas in 14. haftasıından ndan
itibaren kemik ili itibaren kemik iliğğindeki k indeki köö
k hk h
üü
crelerinden geli crelerinden geli
şşmeye meye
babaşşlarlar. larlar.
B hB h
üü
crelerinin farkl crelerinin farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
nda kemik ili nda kemik ili
ğği i stromal stromal
h
h
üü
creleri ve creleri ve
sitokinler sitokinler
öö
nemli fakt nemli fakt
öö
rlerdendir. rlerdendir.
Timus Timus
T Lenfositlerinin farkl T Lenfositlerinin farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
ve ve
fonksiyonel olgunla fonksiyonel olgunla
şşmasması
ı
ii
çç
in merkezi organd in merkezi organd
ıı
r.r.
Timus Timus
primer primer
bir bir
lenfoid lenfoid
organd organd
ıı
r ve bu y r ve bu y
üü
zden zden
sekonder sekonder
lenfoid lenfoid
organlardan ayr organlardan ayr
ıı
ll
ıı
r.r.

33. Olgun T ve B lenfositleri farklılaşma
merkezlerinden ayrıldıktan sonra periferal organlara
yada sekonder lenfoid organlara (dalak, lenf nodülleri
yada mukoza bağlantılılenfoid dokulara(MALT) göç
ederler.
MALT; gastrointestinal,bronşiyal, ve
idraryollar ıgibi organların mukozaaltıdokular ında
lenfatik hücrelerin toplandığıbölgelerdir.

34. B)B)Lenfatik Sirk Lenfatik Sirküülasyon lasyon Lenfatik sistemin h Lenfatik sistemin hüücreleri birka creleri birkaççııharicinde haricinde
(Beyin,testisler gibi) v (Beyin,testisler gibi) vüücudun t cudun tüüm km kııssıımlar mlarıında nda
dola dolaşışırlar. rlar.

35. A)A)
Timusun Timusun
Anatomisi ve Geli Anatomisi ve Geli
şşimiimi
Timus Timus
T Lenfositlerinin farkl T Lenfositlerinin farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
ve fonksiyonel ve fonksiyonel
olgunla olgunla
şşmasması
ı
ii
çç
in merkezi organd in merkezi organd
ıı
r.r.
Timus Timus
primer primer
bir bir
lenfoid lenfoid
organ olarak dalak ,lenf organ olarak dalak ,lenf
nodnod
üü
lleri ve MALT gibi lleri ve MALT gibi
sekonder sekonder
lenfoid lenfoid
organlardan organlardan
ayrayr
ıı
ll
ıı
r.r.
ŞŞekil A.1. ekil A.1.deTimusun deTimusunyerle yerleşşimi g imi göösterilmi sterilmişştir. tir. ŞŞekil.A.2.de ekil.A.2.de Timusun Timusunyayaşşa ba a bağğl
l
ıı
olarak k olarak k
üü
tlesel ve tlesel ve
yapyap
ıı
sal de sal de
ğği
i
şşimi g imi göösterilmi sterilmişştir. tir.
ŞŞekil.A.3 ve A.4. de ekil.A.3 ve A.4. de Timusun Timusuns
s
ıı
rasras
ıı
yla yeni do yla yeni do
ğğan an
ve yeti ve yetişşkinde dokular kinde dokuları
ı
ndaki ndaki
farklanmalar farklanmalar
gg
öö
sterilmi sterilmi
şştir. tir.
ŞŞekil.A.5. de ekil.A.5. de Timusun Timusunhistolojisi g histolojisi gö
ö
sterilmi sterilmi
şştir. tir.

37. Timusun Timusun
her bir lobu her bir lobu
interlobular interlobular
konnektif konnektif
doku doku
taraf taraf
ıı
ndan daha alt k ndan daha alt k
ıı
ss
ıı
mlara b mlara b
öö
ll
üü
nmnm
üü
şşt
t
üü
r.r.
DD
ışış
kk
ıı
ss
ıı
smsm
kortek kortek
olarak adland olarak adland
ıı
rr
ıı
ll
ıı
r ve r ve
lenfositlerin yo lenfositlerin yo
ğğun bir tabakas un bir tabakası
ı
nn
ıı
ii
çç
erir.Yo erir.Yo
ğğun bir un bir
ç
ç
oo
ğğalma yeridir. alma yeridir.
Medulla Medulla
ise i ise i
çç
teki tabakad teki tabakad
ıı
r ve lenfatik h r ve lenfatik h
üü
crelerin crelerin
az bir az bir
mikar mikar
ıı
nn
ıı
ii
çç
erir. erir.
Hassal Hassal
’’
ss
yapyap
ıı
larlar
ıı
ise yo ise yo
ğğun olarak paketlenmi un olarak paketlenmişş
h
h
üü
cre hatlar cre hatlar
ıı
nn
ıı
ii
çç
erir. erir.

39. Timustaki Timustaki
T hT h
üü
crelerine olgunla crelerine olgunla
şşmakta olan makta olan
lenfositler anlam lenfositler anlamı
ı
na gelen na gelen
timositler timositler
denir. denir.
Lenfositler ve Lenfositler ve
Hassal Hassal
’’
ss
yapyap
ıı
larlar
ıı
ndan hari ndan hari
çç
olarak olarak
timus timus
bb
üü
yy
üü
k sitoplazmal k sitoplazmal
ıı
epitel epitel
hh
üü
creleri, creleri,
dendritik dendritik
hh
üü
creler ve creler ve
makrofajlar makrofajlar
ii
çç
erir. erir.
AyrAyr
ıı
ca yap ca yap
ıı
sal olarak sal olarak
timus timus
bb
üü
yy
üü
k oranda kan k oranda kan
damar damar
ıı
ile donanm ile donanm
ışış
tt
ıı
r.r.
Lenfoid Lenfoid
sistemin sistemin
periferal periferal
organlar organlar
ıı
olan dalak, olan dalak,
lenf nod lenf nod
üü
lleri ve MALT lleri ve MALT
‘‘
ıı
nn
genel yap genel yap
ıı
larlar
ıı
aa
şşa
a
ğığ
ı
daki daki
şşekillerde g ekillerde gö
ö
sterilmi sterilmi
şştir. tir.

40. Şekil A.1.ve 2. de dalak’ın yap ısıgösterilmiştir.

41. ŞŞ
ekil.B.1. ve 2. de lenf nod ekil.B.1. ve 2. de lenf nodüüllerinin yap llerinin yapııssıı
g
g
öö
sterilmi sterilmişştir. tir.

42. ŞŞ
ekil C. 1. ve 2. de MALT (Mukoza Ba ekil C
.
1. v
e
2
.
d
e
M
ALT
(
Mukoza
B
a
ğğ
lant lantııllıı
Lenfoid LenfoidDoku) Doku)

43. T T ––LENFOS LENFOSİİTLER TLERİİNNİİN GEL N GELİŞİİŞİMMİİ
VE FARKLILA VE FARKLILAŞŞMASI MASI A)T H A)T Hüücrelerinin Olgunla crelerinin Olgunlaşşmasmasıı
T hT hüücrelerinin (T lenfositlerinin) crelerinin (T lenfositlerinin) ööncncüülleri lleri
((prek preküürsrsöörleri rleri) ) prepre--timositlerdir timositlerdir..
T hT hüücreleri kemik ili creleri kemik iliğği ve i ve fetal fetalkaraci karaciğğerde erde
olgunla olgunlaşışırlar. rlar.

44. Embriyonel Embriyonelevrede evrede timus timus3. 3. bran branşşiyal iyalkeseden keseden
dodoğğar. ar.
BBööylece 3. ylece 3.bran branşşiyal iyalkese, kese, timusun timusunepitelyal epitelyalbile bileşşeni eni
ile lenfatik bile ile lenfatik bileşşen en prek preküürsrsöörrhhüücreleri olu creleri oluşşturur. turur.
Timik Timikepitelyal epitelyalhhüücreler creler prepre--timositlerin timositleringeli gelişşimini imini
sasağğlayan hormonlar layan hormonlarııüüretir. retir.
Timusta Timustaprek preküürsrsöörrhhüücreler creler timositlere timositlereddöönnüüşşüür. r.
Olgunla Olgunlaşşan T h an T hüücreleri olarak sirk creleri olarak sirküülasyona lasyona
katkatııllıırlar ( rlar (ŞŞekil.A.). ekil.A.).

46. B)B)
Timosit Timosit
GeliGeli
şşiminin Evreleri iminin Evreleri
PrePre
--
timosit timosit
geligeli
şşimi kemik ili imi kemik iliğği ve i ve fetal fetalkaraci karaciğğerde erd
e
olur. olur.
Burada T Burada T
--
hh
üü
cre resept cre resept
öö
rr
üü
(TCR) d (TCR) d
üü
zenlenmesi zenlenmesi
gerger
çç
ekleekle
şşir.ir.
Bu hBu h
üü
creler creler
TdTTdT
(Terminal (Terminal
deoksin deoksin
üü
klotidil klotidil
transferaz transferaz
) enzimine sahip olmalar ) enzimine sahip olmalar
ıı
ile karakterize ile karakterize
edilirler. edilirler.
Bu hBu h
üü
creler creler
timusa timusa
girerler ve burada h girerler ve burada h
üü
cre cre
yy
üü
zeylerinde CD2 ve CD7 antijenleri olu zeylerinde CD2 ve CD7 antijenleri olu
şşur. (T h ur. (T hü
ü
cre cre
farkl farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
nn
ıı
n 1. evresi) n 1. evresi)

47. Burada T h Burada T h
üü
cre resept cre resept
öö
rlerinin gamma
rlerinin gamma
zincirlerinin transkripsiyonu ve beta zincirlerinin yeniden zincirlerinin transkripsiyonu ve beta zincirlerinin yeniden dd
üü
zenlenmesi ger zenlenmesi ger
çç
ekleekle
şşir.ir.
Erken ( Erken (
early early
) )
timositler timositler
olarak tan olarak tan
ıı
mlanan bu mlanan bu
hh
üü
creler CD4 ve CD8 antijenlerini i creler CD4 ve CD8 antijenlerini i
çç
ermedikleri i ermedikleri i
çç
in in
çç
ift(ift(
double double
) negatif olarak tan ) negatif olarak tan
ıı
mlanmlan
ıı
rlar. rlar.
Olgunla Olgunla
şşmanmanı
ı
n ikinci evresinde , genel n ikinci evresinde , genel
timositler timositler
olarak tan olarak tan
ıı
mlanan h mlanan h
üü
creler CD4 ve CD8 gibi y creler CD4 ve CD8 gibi y
üü
zey zey
antijenleri gibi CD 1 antijenlerini de i antijenleri gibi CD 1 antijenlerini de i
çç
erirler. erirler.
Dou
ble Double
poz
i
t
i
f o
l
ara
k
tan
p
oziti
f
olarak tanı
ı
m
l
an
mlanı
ı
r
l
ar.
rlar.

48. HHüücre y cre yüüzeyinde TCR zeyinde TCR lerinin lerininbulunmas bulunmasııalfa ve alfa ve
beta zincirlerinin senteziyle meydana gelir. beta zincirlerinin senteziyle meydana gelir.
Bu evrede CD3 antijen resept Bu evrede CD3 antijen reseptöör kompleks r kompleks
molek moleküüllerinin ortaya llerinin ortaya ççııkkışıışıgergerççekle ekleşşir.ir.
Olgun T h Olgun T hüücrelerinin ortaya crelerinin ortaya ççııkkışıışıise 3. evrede ise 3. evrede
gergerççekle ekleşşir.ir.
CD1 antijeni kaybolur. CD1 antijeni kaybolur.
T hT hüücreleri CD4 ve CD8 antijenlerinden birini creleri CD4 ve CD8 antijenlerinden birini
iiççeren iki farkl eren iki farklııttüüre farkl re farklıılalaşışırlar. rlar.

49. TT
HH
, T, T
--
helper helper
hh
üü
crecre
populasyonu populasyonu
CDCD
44
antijenleri antijenleri
ile karakterize edilirler. ile karakterize edilirler.
TT
CC
,CTL, ,CTL,
sitotoksik sitotoksik
T hT h
üü
cre cre
populasyonu populasyonu
ise CD8 ise CD8
antijenleri ile karakterize edilirler. antijenleri ile karakterize edilirler.
HH
üü
crelerin her bir grubu bu evrede tek( crelerin her bir grubu bu evrede tek(
single single
) )
pozitif olarak belirlenir. pozitif olarak belirlenir.
Olgun T h Olgun T h
üü
crelerinin %99 crelerinin %99
’’
unu TCR unu TCR
αα/
/
ββ
hh
üü
creleri creleri
oluolu
şşur. ur.
TCR TCR
γγ/
/
δδ
hh
üü
creleri ise geri kalan k creleri ise geri kalan k
ıı
smsm
ıı
meydana meydana
getirirler. getirirler.

51. C)Olgun T Hücrelerinin Gelişimi Olgun T h Olgun T h
üü
crelerinin sirk crelerinin sirk
üü
lasyona girdikten sonra
lasyona girdikten sonra
kan ve lenfatik sistemde daha ileri farkl kan ve lenfatik sistemde daha ileri farkl
ıı
lala
şşmaya maya
uuğğrarlar. rarlar.
Bu saf ( Bu saf (
naive naive
) T h ) T h
üü
creleri antijenler creleri antijenler
lenfoid lenfoid
organlar organlar
ıı
n dn d
ışış
yy
üü
zeyleriyle ili zeyleriyle ili
şşkili kurana kadar kili kurana kadar
sirk sirküülasyona devam ederler.Bu h lasyona devam ederler.Bu hüücreler CD45RA y creler CD45RA yüüzey zey
antijenlerini ta antijenlerini taşış
ı
rlar. rlar.
Bu antijen ili Bu antijen ili
şşkisi CD45RO VE CD29 antijenlerinin

kisi CD45RO VE CD29 antijenlerinin

varlvarl
ığıığı
ile karakterize edilen haf ile karakterize edilen haf
ıı
za(za(
memory memory
) T h ) T h
üü
crelerini crelerini
geligeli
şşimi i imi iççin bir yol g in bir yol gööstericidir. stericidir.

52. CD45RO genel l CD45RO genel l
öö
kosit antijenlerinin bir kosit antijenlerinin bir
varyant varyant
ıı
dd
ıı
r.Ayn r.Ayn
ıı
zamanda bir h zamanda bir h
üü
cre y cre y
üü
zeyi zeyi
fosfataz fosfataz
ıı
olarak tan olarak tan
ıı
mlanmlan
ıı
r.r.
CD29 ise T h CD29 ise T h
üü
crelerinin yap crelerinin yap
ışış
ma(ma(
adhesion adhesion
) )
öö
zelliklerinde ve doku i zelliklerinde ve doku i
çç
inde g inde g
öçöç
lerinde gerekli lerinde gerekli
öö
zellikleri kazand zellikleri kazand
ıı
rmasrmas
ıı
aa
çç
ıı
ss
ıı
ndan ndan
öö
nemli bir nemli bir
fibronektin fibronektin
antijendir. antijendir.

54. A)Timus T Hücre Seçiminin Mekanizması Timus, T hücrelerinin çoğunu vücudun immun
sisteminin “ana doku uyumluluğu kompleks (MHC)
genleri”yle uyumlu birleşmeler dahilinde sirkülasyona
salar. Bu hücreler endojen maddeleri yabancı
materyaller olarak alg ılamazlar.
Pre-timositler timusa göç ettikten sonra timik
epitelyal hücreler ile etkileşirler. Bu etkileşmeyi
takiben T hücre reseptörleri gelişir ve epitelyal
hücreler üzerindeki MHC molekülleriyle etkile şirler. Bu
etkile şimlerde farklıdurumlar gözlenebilir.

55. DURUM A DURUM A
::Timositlerin TimositlerinT hT hüücre resept cre reseptöörleri, MHC rleri, MHC
molek moleküülleri ile ba lleri ile bağğyapmayabilir veya zay yapmayabilir veya zayııffbiretkile etkileşşim im
ssööz konusu olabilir. Oysa bu etkile z konusu olabilir. Oysa bu etkileşşim zorunludur.Bu im zorunludur.Bu
gergerççekle ekleşşmedi mediğği zaman,T h i zaman,T hüücrelerinin vir crelerinin virüüs s enfekte enfektebir bir
hhüücrenin antijenlerini tan crenin antijenlerini tanıımamalar mamalarııgibi bir sonucu gibi bir sonucu
karkarşışımmııza za ççııkaraca karacağığıiiççin, bunlardan geli in, bunlardan gelişşecek T ecek T
lenfositleri savunma i lenfositleri savunma işşlevi ger levi gerççekle ekleşştiremezler.Bu nedenle tiremezler.Bu nedenle
bu h bu hüücrelerin elimine edilmeleri gerekir.Ancak bu i crelerin elimine edilmeleri gerekir.Ancak bu işşlem lem
hhüücrenin aktif olarak crenin aktif olarak ööldldüürrüülmesi yoluyla de lmesi yoluyla değğil il
proproğğramlanm ramlanmışışhhüücre cre ööllüümmüüyada yada apoptosis apoptosisyoluyla yoluyla
gergerççekle ekleşştirilir. tirilir.

56. DURUM B DURUM B
::EEğğer T h er T hüücre resept cre reseptöörleri MHC

rleri MHC

molek moleküülleri ile lleri ile ççok sa ok sağğlam ba lam bağğlanlanıırsa v rsa vüücudun kendi antijen cudun kendi antijen
salg salgıılayan h layan hüücrelerine bir crelerine bir sitotoksik sitotoksikcevap daha ge cevap daha geçç
gergerççekle ekleşşebilir. Bu durum da istenmez ve T h ebilir. Bu durum da istenmez ve T hüücreleri yok creleri yok
edileceklerdir. edileceklerdir.
DURUM C : DURUM C :
Bu durumda T h Bu durumda T hüücre resept cre reseptöörleri MHC rleri MHC
antijenlerine orta zay antijenlerine orta zayııflflııkta ba kta bağğlanlanıırlar. Ancak b rlar. Ancak bööyle yle
resept reseptöörler baz rler bazııendojen endojenantijenleri de tan antijenleri de tanııyabilirler. Bu yabilirler. Bu
ttüür T h r T hüücreleri organizmay creleri organizmayııyyııkkııma u ma uğğratabilirler. B ratabilirler. Bööyle T yle T
hhüücreleri creleri timusa timusaggöçöçeden edendentritik dentritikhhüücrelerin arac crelerin aracııllıık etti k ettiğği i
bir i bir işşlemle elimine edilir. lemle elimine edilir. Otoantijenle Otoantijenlebirle birleşşen T h en T hüücreleri creleri
yayaşşam koruma sinyali alamaz ve am koruma sinyali alamaz ve ööllüür.r.

57. DURUM D: DURUM D:
Ancak MHC antijenleriyle zay Ancak MHC antijenleriyle zay
ıı
f f
baba
ğğlanan fakat lanan fakat otoantijenlerle otoantijenlerlebabağğlanamayan h lanamayan hü
ü
creler creler
tamamen olgunla tamamen olgunla
şış
ı
rlar ve tam fonksiyonlu T h rlar ve tam fonksiyonlu T h
üü
creleri creleri
olarak sirk olarak sirk
üü
lasyona kat lasyona kat
ıı
ll
ıı
rlar. rlar.
ÖÖ
zellikle zellikle
otoagresif otoagresif
hh
üü
creler i creler i
çç
in in
periferal periferal
gg
üü
venlik venlik
sistemleride sistemleride
bulunmaktad bulunmaktad
ıı
r.r.

59. A)A)
T HT H
üü
creleri Resept creleri Resept
öö
r Gen Aileleri r Gen Aileleri
Alfa( Alfa(
αα) ve beta( ) ve beta(ββ) zincirleri en genel ifade edilen ) zincirleri en genel ifade edilen
TCR genleridir. TCR genleridir.
TCRTCR
γγ/
/
δδ
ise olgunla ise olgunlaşşm
m
ışış
T hT h
üü
crelerinde ve crelerinde ve
periferik periferik
kandaki T h kandaki T h
üü
crelerinin k crelerinin k
üçüüçü
k bir k k bir k
ıı
smsm
ıı
nda bulunur. nda bulunur.
Alfa ve beta zincirlerinin bilgisi 14.kromozomda Alfa ve beta zincirlerinin bilgisi 14.kromozomda
yerle yerle
şşmimişşken gama ve delta zincirlerinin bilgisi ise ken gama ve delta zincirlerinin bilgisi ise
7.kromozomda yerle 7.kromozomda yerleşşmimişştir. tir.

60. İİ
mmmmü
ü
nglobulinlere nglobulinlerebenzer benzer şşekilde ,T h ekilde ,T hü
ü
cre cre
resept reseptöörlerinin de rlerinin değği
i
şş
ebilir b ebilir bö
ö
lgeleri de lgeleri değği
i
şş
ik ik ekzonlarda ekzonlarda
yerle yerleşşmimişştir. tir.
Bu durum sonu Bu durum sonuç
ç
ta sabit b ta sabit böölgelerle lgelerle splcing splcing
neticesinde birle neticesinde birleşşecek de ecek değği
i
şş
ik kombinasyonlar ortaya ik kombinasyonlar ortaya
ç
ç
ıı
karkarı
ı
r. r.
Bu durum J elementlerinin ( Bu durum J elementlerinin (ααve ve ββzincirleri) ve D zincirleri) ve D
parparç
ç
alar alarıınnıın ( n ( ββzincirleri) de zincirleri) değği
i
şş
ebilir se ebilir seç
ç
imi yoluyla

imi yoluyla

yy
üü
ksek d ksek düüzeyde resept zeyde reseptöör de r değği
i
şş
ikli ikl
i
ğğ
ine imkan verir. ine imkan verir.

62. B) T H B) T Hüücre Resept cre Reseptöörlerinin Yeniden rlerinin Yeniden DDüüzenlenmeleri zenlenmeleri Bu i Bu işşlem lem delesyon delesyonve ve inversiyon inversiyongibi kromozom gibi kromozom
dedeğğiişşimleri yoluyla belirli gen elementlerinin imleri yoluyla belirli gen elementlerinin ççııkarkarııllışıışı, ,
dedeğğiişştirilmesi ve yeniden d tirilmesi ve yeniden düüzenlenmesi yoluyla zenlenmesi yoluyla
gergerççekle ekleşştirilir. tirilir.
Bu sayede orijinal genin transkripsiyon s Bu sayede orijinal genin transkripsiyon sıırasrasıı
dedeğğiişştirilir. Bu farkl tirilir. Bu farklııprotein zincirlerinin protein zincirlerinin
oluoluşşturulabilmesine olanak verir ve turulabilmesine olanak verir ve immun immuncevapla cevapla
seseççimlilik artar. imlilik artar.

64. C)T H C)T H
üü
cre Resept cre Resept
öö
rlerinin Bi rlerinin Bi
çç
imleni imleni
şşi
i
T hücre reseptörlerinin αzinciri 40-60 kDa ‘luk
bir glikoproteindir.
βzincirinin moleküler ağırlığıise 40-50 kDa dur. İmmünglobulinler gibi T hücre reseptörleri de
değişebilir sabit bölgeler içerir.
βzincirlerinde V bölgelerinin C terminal ucu J ve
D genleri tarafından kodlan ır.

65. αve βzincirlerinin V bölgeleri 102-119 amino
aside sahiptir ve bir disülfit köprüsü olu şturan 2 sistein
amino asidine sahiptir.
αve βzincirlerinin C bölgeleri 138-179 amino
asit içerir ve 4 fonksiyonel kısma (domain) sahiptir.
Bunlar farklıekzonlar tarafından kodlanm ışlardır.
Amino terminal C kısmıdisülfit köprüsü olu şturan
2 sistein amino asidi içerir.

66. Muhtemelen bu yap Muhtemelen bu yap
ıı
immimm
üü
nglobulin nglobulin
molek molek
üü
ll
üü
nn
üü
n n
sabit b sabit b
öö
lgesiyle ili lgesiyle ili
şşkiye giren tersiyer yap kiye giren tersiyer yapı
ı
yy
ıı
meydana meydana
getirmektedir. getirmektedir.
αve βve zincirlerinin aksine ve zincirleri

ve zincirlerinin aksine ve zincirleri

yalnyaln
ıı
zca CD3 zca CD3
’ü’ü
sentezleyen T h sentezleyen T h
üü
creleri creleri
üü
zerinde yer zerinde yer
alal
ıı
rlar. rlar.
γγve ve δδzincirlerinin yap zincirlerinin yapı
ı
ss
ıı
αve βzincirlerine zincirlerine
benzer. benzer.
Gama zincirinin ana yap Gama zincirinin ana yap
ıı
ss
ıı
beta zincirininkine beta zincirininkine
çç
ok ok
yakyak
ıı
ndnd
ıı
r.r.
Delta zincirininki ise alfa zincirininkine benzer. Delta zincirininki ise alfa zincirininkine benzer.

68. D) T H D) T H
üü
cre Resept cre Resept
öö
r Kombinasyon r Kombinasyon
Potansiyeli Potansiyeli
İİ
mmmmü
ü
nglobulinlerde nglobulinlerdeoldu olduğğu gibi V,D,J genlerinin u gibi V,D,J genlerinin
kombinasyonu i kombinasyonu iç
ç
in farkl in farklı
ı
olas olasııllııklar ve di klar ve diğğer mekanizmalar T er mekanizmalar T
h
h
üü
cre cre resept reseptöörlerii rleriiççinin10 10
1515
liklikç
ç
ok b ok büüyyüük bir farkl k bir farklııllıık k
potansiyelini ortaya potansiyelini ortaya ç
ç
ıı
karkarı
ı
r.r.

69. E) E)
αα/
/
ββve ve γγ/
/
δδT HT Hü
ü
crelerinin Da crelerinin Da
ğığ
ı
ll
ıı
mm
ıı
Olgun T h Olgun T h
üü
crelerinin kandaki ve tahminen
crelerinin kandaki ve tahminen
dokulardaki b dokulardaki b
üü
yy
üü
k kk k
ıı
smsm
ıı
nn
ıı
n TCR n TCR
αα/
/
ββ
olduğu
gösterilmiştir.
Bunların yaklaşık % 66 ‘sıCD4 pozitif ve
yaklaşık %33’ ü CD 8 pozitif T hücreleridir.

TCR
αα
//
ββ
hücreleri nadiren duble negatif yada
duble pozitiftir.
Buna karşın γ
γ
//
δδT hücrelerinin ço ğu duble
ne
g
atiftir.

70. Bazılarıduble pozitiftir ve yalnızca çok azıCD4
antijeni oluşturur(ifade eder).
TCRγ
γ
//
δδpozitif hücrelerin fonksiyonu halen
bilinmemektedir.
Bunların mikobakterilere ve onların
süperantijenlerine karşısavunmada önemli bir role sahip
olduklarıdüşünülmektedir.

71. T hT h
üü
cre resept cre resept
öö
rlerine ilave olarak T h rlerine ilave olarak T h
üü
crelerinin crelerinin
geligeli
şşme, farkl me, farklı
ı
lala
şşma, aktivasyon ve antijen tan ma, aktivasyon ve antijen tanı
ı
ma ma
fonksiyonlar fonksiyonlar
ıı
ii
çç
in in
çç
ok say ok say
ıı
da yard da yard
ıı
mcmc
ıı
molek molek
üü
le de le de
gereksinim duyulur. gereksinim duyulur.
Bu molek Bu molek
üü
ller(yard ller(yard
ıı
mcmc
ıı
molek molek
üü
ller) antijen salan ller) antijen salan
hh
üü
crelerle T h crelerle T h
üü
crelerinin ba crelerinin ba
ğğlanmas lanmasıında nda öönemli rol nemli rol
oynarlar. oynarlar.
CD3 antijenleri gibi bu molek CD3 antijenleri gibi bu molek
üü
llerin baz llerin baz
ıı
larlar
ıı
yalnyaln
ıı
zca T h zca T h
üü
cre hatt cre hatt
ıı
nn
ıı
n hn h
üü
creleri creleri
üü
zerinde olu zerinde olu
şşur. ur.
DiDiğğerleri ise B h erleri ise B hü
ü
creleri creleri
üü
zerinde ve yard zerinde ve yard
ıı
mcmc
ıı
hh
üü
creler creler
üü
zerinde olu zerinde olu
şşur. ur.

72. Bu molek Bu molek
üü
ller ller
monoklonal monoklonal
antikorlar taraf antikorlar taraf
ıı
ndan ndan
tantan
ıı
nabilir ve bu temel ilke nabilir ve bu temel ilke
çç
erer
çç
evesinde de evesinde de
analizlenebilirler analizlenebilirler
..
Bu yBu y
öö
ntem sadece lenfatik h ntem sadece lenfatik h
üü
cre fonksiyonunun cre fonksiyonunun
anlaanla
şış
ı
lmaslmas
ıı
nn
ıı
sasa
ğğlamakla kalmam lamakla kalmamış
ı
şayrayrı
ı
ca ca
immunolojik immunolojik
tete
şşhis y his yööntemlerinde de ntemlerinde de öönemli ilerlemeler nemli ilerlemeler
sasağğlamlamış
ı
şt
t
ıı
r.r.
Bu yBu y
öö
ntem ntem
immimm
üü
nn
durum ve k durum ve k
öö
tt
üü
huylu lenfatik huylu lenfatik
tt
üü
mm
öö
rlerin tipini belirlemede de olanaklar sunar. rlerin tipini belirlemede de olanaklar sunar.

73. A)İnsan T-Hücre Farklılaşma Molekülleri
CD1 antijenleri 5 CD1 antijenleri 5
izoforma izoforma
sahiptir(a,b,c,d,e). sahiptir(a,b,c,d,e).
**
Kortikal Kortikal
timositlerde timositlerde
ve ve
dentritik dentritik
hh
üü
crelerde ifade crelerde ifade
edilirler. edilirler. *CD1 molek *CD1 molek
üü
lleri yap lleri yap
ıı
sal olarak I.S sal olarak I.S
ıı
nn
ıı
f (f (
Class Class
I) I)
doku doku
uyumluluk antijenlerine benzerler. uyumluluk antijenlerine benzerler. *MHC antijenleri gibi *MHC antijenleri gibi
ββ
22
--
mikroglobulinlerle mikroglobulinlerle
kompleks kompleks
oluolu
şştururlar. tururlar.
*CD1 antijenlerinin T *CD1 antijenlerinin T
--
hh
üü
crelerine crelerine
lipid lipid
ii
çç
eren eren
antijenleri sa antijenleri sa
ğğladladığı
ı
ğ
ı
dd
üü
şşü
ü
nn
üü
lmektedir. lmektedir.
**
Mikobakteriyel Mikobakteriyel
lipidik lipidik
antijenler de CD1 taraf antijenler de CD1 taraf
ıı
ndan ndan
sasa
ğğlanmaktad lanmaktadı
ı
r.r.

74. CD2 molek CD2 molek
üü
lleri lenfosit fonksiyonel antijen(LFA)1 gibi CD58 lleri lenfosit fonksiyonel antijen(LFA)1 gibi CD58
antijenleri i antijenleri i
çç
in bir resept in bir resept
öö
r olarak hizmet eder. r olarak hizmet eder.
*CD2 alternatif T h *CD2 alternatif T h
üü
cre aktivasyonu i cre aktivasyonu i
çç
in in
öö
nemlidir. nemlidir.
*Bu molek *Bu molek
üü
l bl b
üü
tt
üü
n T lenfositleri ve NK h n T lenfositleri ve NK h
üü
creleri creleri
taraf taraf
ıı
ndan kodlanan bir ndan kodlanan bir
öö
ncnc
üü
T hT h
üü
cre belirtecidir. cre belirtecidir.
CD3 k CD3 k
üü
mesi ise T h mesi ise T h
üü
cre resept cre resept
öö
rleri ile yak rleri ile yak
ıı
n ili n ili
şşkili olan kili olan
ö
ö
nemli nemli
membran membran
temelli molek temelli molek
üü
llerin bir grubunu i llerin bir grubunu i
çç
erir. erir.
*Bu molek *Bu molek
üü
ller , ller ,
öö
zellikle bu gruptan zellikle bu gruptan
zetazeta
((
ζζ)ve )ve etaeta(
(
ηη) )
zincirleri,MHC molek zincirleri,MHC molekü
ü
lleriyle ili lleriyle ili
şşki kuruldu ki kurulduğğu zaman u zaman

sinyal iletimi i sinyal iletimi i
çç
in fonksiyon g in fonksiyon g
öö
steren molek steren molek
üü
llerdir. llerdir.
*MHC molek *MHC molek
üü
lleri T h lleri T h
üü
cre aktivasyonundan do cre aktivasyonundan do
ğğrudan rudan
sorumludur. sorumludur.

75. CD4 molek CD4 molek
üü
ll
üü
TT
--
helper helper
hh
üü
creleri i creleri i
çç
in karakteristiktir. in karakteristiktir.
**
Timositlerin Timositlerin
haricinde aksesuar haricinde aksesuar
hh
üü
creler, creler,
eozinofilik eozinofilik
grangran
üü
lositler lositler
taraf taraf
ıı
ndan ifade ndan ifade
edilir. edilir. *Bu, II .S *Bu, II .S
ıı
nn
ıı
f (f (
Class Class
II) MHC molek II) MHC molek
üü
llerine llerine
baba
ğğlanma ve p lanma ve p
56lck 56lck
tirozin tirozinkinazla kinazlaetkile etkileşşir.ir.
*HIV i *HIV i
çç
in de ba in de ba
ğğlanma proteini olarak g lanma proteini olarak gö
ö
rev rev
yapar. yapar. *CD4 antijeni CD8 ile baz *CD4 antijeni CD8 ile baz
ıı
benzerlikler ta benzerlikler ta
şış
ı
r.r.

76. CD8 molek CD8 molek
üü
ll
üü
iki zincir i iki zincir i
çç
erir ve erir ve
sitotoksik sitotoksik
T hT h
üü
creleri creleri
ii
çç
in karakteristiktir. in karakteristiktir.
*Genelde olgunla *Genelde olgunla
şşm
m
ışış
timositlerde timositlerde
bulunur. bulunur.
*Daha az oranda NK h *Daha az oranda NK h
üü
creleri i creleri i
çç
in in
karakteristiktir. karakteristiktir. *Bu molek *Bu molek
üü
lde I.S lde I.S
ıı
nn
ıı
f MHC molek f MHC molek
üü
lleriyle lleriyle
baba
ğğlanmadan sorumludur ve p56lck lanmadan sorumludur ve p56lck tirozinaz tirozinaz
kinazla kinazlaetkile etkileşşir.ir.
CD5 ve CD7 antijenleri de T h CD5 ve CD7 antijenleri de T h
üü
crelerine crelerine
karakteristiktir. karakteristiktir.
*CD5 h *CD5 h
üü
crecre
--
hh
üü
cre etkile cre etkile
şşimlerinde sinyal imlerinde sinyal
iletiminden sorumludurlar. iletiminden sorumludurlar.

77. *CD7 antijenleri ise en erkenci T h *CD7 antijenleri ise en erkenci T h
üü
cre markeri cre markeri
olarak tan olarak tan
ıı
mlanabilirler.Aksiyon mlanabilirler.Aksiyon
modumodu
isehala isehala
tam tam
olarak bilinmemektedir. olarak bilinmemektedir. *CD5 antijenleri de B lenfositlerinin bir alt *CD5 antijenleri de B lenfositlerinin bir alt toplulu toplulu
ğğunda ifade edilir. unda ifade edilir.
CD28 ve CD152(CTLA CD28 ve CD152(CTLA
--
4) molek 4) molek
üü
lleri antijen lleri antijen
salan salan
hh
üü
crelerdeki CD80 ve CD86 molek crelerdeki CD80 ve CD86 molek
üü
lleriyle etkile lleriyle etkile
şşir.ir.
*CD28 ve CD80/CD86 aras *CD28 ve CD80/CD86 aras
ıı
ndaki etkile ndaki etkile
şşim im
TT--hhüücre aktivasyonu ve cre aktivasyonu ve ç
ç
oo
ğğalmas almasııiiççin in öönemli bir nemli bir
birlikte uyaran bir sinyal birlikte uyaran bir sinyal üüretir. retir.
*Bu molek *Bu molek
üü
le CTLA le CTLA
--
44
’ü’ü
n ban ba
ğğlanmas lanmasııise ise
T hT hü
ü
cresi i cresi i
çç
in negatif bir sinyal in negatif bir sinyal
üü
retir. retir.

80. A)A)
TT
--
HH
üü
cre Aktivasyonu ve Sinyal cre Aktivasyonu ve Sinyal
İİletimi letimi
T hT h
üü
cresi ilk cresi ilk
öö
nce MHC nce MHC
ααve ve ββmolek moleküülleri lleri
taraf tarafıından ba ndan bağğlanlanı
ı
r ve T h r ve T h
üü
cresine cresine
antijenik antijenik
peptid peptid
salsal
ıı
nn
ıı
r. r.
Bu Bu
peptid peptid
ααve ve ββzincirleri ile zincirleri ile üçüçl
l
üü
bir kompleks bir kompleks
oluolu
şşturur. turur.
Bu ba Bu ba
ğğCD4/CD8 molek CD4/CD8 molekü
ü
lleri ile kararl lleri ile kararl
ıı
kk
ıı
ll
ıı
nn
ıı
r. r.
AsAs
ıı
l sinyal iletim i l sinyal iletim i
şşlemi CD3 kompleksinin lemi CD3 kompleksinin ζζve ve ηη
molek moleküülleri ile sonu lleri ile sonuççlanlanı
ı
r.r.

81. CD4 ve CD8 ( CD4 ve CD8 (
ααzincir) h zincir) hü
ü
creleri sinyal iletiminde creleri sinyal iletiminde
p56lck p56lck
tirozin tirozin
kinaz kinaz
ii
çç
erirler,ancak CD45 antijenleri erirler,ancak CD45 antijenleri
çç
ok ok
öö
nemli bir rol oynarlar. nemli bir rol oynarlar.
Daha sonras Daha sonras
ıı
nda birka nda birka
çç
izomerik form da izomerik form da
meydana gelir ve h meydana gelir ve h
üü
cre i cre i
çç
i i
tirozin tirozin
fosfataz fosfataz
aktivitesi aktivitesi
gg
öö
zlenir. zlenir.
Fosfotirozin Fosfotirozin
kinaz kinaz
taraf taraf
ıı
ndan arac ndan arac
ıı
ll
ıı
k edilen
k edilen
fosforilasyon fosforilasyon
aktivitesi,TCR molek aktivitesi,TCR molek
üü
ll
üü
ne ne
ligand ligand
baba
ğğland landııktan sonra T h ktan sonra T hüücre aktivasyonuna do cre aktivasyonuna doğğru ru
gergerç
ç
ekleekle
şşen ilk ad en ilk adı
ı
mdmd
ıı
r.r.

82. Bu iBu i
şşlem , spesifik lem , spesifik tirozin tirozinbabağğlama lama öözellikli di zellikli diğğer er
proteinin proteinin fosforillenmi fosforillenmişşproteinlerle kombine olmas proteinlerle kombine olması
ı
na na
olanak sa olanak sa
ğğlar. lar.
Membran Membran
baba
ğğlant lantııllııbir proteinin bir proteinin sitoplazmik sitoplazmik
kkıısmsmı
ı
nda nda
tirozin tirozin
amino asidinin amino asidinin
fosforilasyonu fosforilasyonu
, bu , bu
baba
ğğlanma merkezinde SH2 i lanma merkezinde SH2 iç
ç
eren proteinlerin eren proteinlerin
baba
ğğlanmas lanmasıına rehberlik eder. na rehberlik eder.
CD45, p CD45, p
59fyn 59fyn
ve pve p
56 56
lcklck
ve ve
zetazeta
baba
ğğlant lantııllııprotein protein
(70 (70 kDakDa) ve ) ve zeta zetababağğlant lantııllııprotein protein kinazlar kinazlar(ZAP (ZAP kinaz kinaz) )
bu i bu işşlemde lemde öönemli bir rol oynar. nemli bir rol oynar.

83. Fosfatidil Fosfatidil
inozitol inozitol
fosfolipaz fosfolipaz
(PIP) enzimi bu (PIP) enzimi bu
aktivasyon prosesini uyar aktivasyon prosesini uyar
ıı
r.r.
Bu olay sitoplazmadaki Bu olay sitoplazmadaki
inozitol inozitol
trifosfat trifosfat
(IP3) ve (IP3) ve
diadia
çç
ilil
gliserol gliserol
(DAG) konsantrasyonlar (DAG) konsantrasyonlar
ıı
nda art nda art
ışış
a yol a a yol a
çç
ar. ar.
Bu Bu
membran membran
baba
ğğlant lantııllııhhüücre i cre iççi kalsiyum depolar i kalsiyum depolarıınnıın n
mobilizasyonundan mobilizasyonundandolay dolayııhhüücresel kalsiyum seviyelerinde

cresel kalsiyum seviyelerinde

farkedilebilir farkedilebilir
bir art bir art
ışış
gerger
çç
ekleekle
şşir.ir.
DAG ve kalsiyumun i DAG ve kalsiyumun i
çç
eriye ak eriye ak
ışıışı
protein protein
kinaz kinaz
C C
‘‘
yi (PKC) bir serin/ yi (PKC) bir serin/
treonin treonin
fosfokinaz fosfokinaz
ıı
ve daha sonra
ve daha sonra
proto proto
--
onkojen onkojen
üü
rr
üü
n n
RasRas
‘‘
ıı
aktive eder aktive eder

84. Bu olay bir spesifik sinyal iletim Bu olay bir spesifik sinyal iletim
kaskad kaskad
ıı
nn
ıı
baba
şşlatlatı
ı
r r
ve bunun sonucunda transkripsiyon ve bunun sonucunda transkripsiyon
aktivat aktivat
öö
rleri rleri
aktif hale aktif hale
gelir(AP/1 gibi). gelir(AP/1 gibi).
Bu olaylar gen aktivasyonu ve gen transkripsiyonunun Bu olaylar gen aktivasyonu ve gen transkripsiyonunun
regreg
üü
lasyonu i lasyonu i
şşlemlerine rehberlik eder. lemlerine rehberlik eder.İİnterl nterlöökinkin-
-
2 (2 (
IcIc
--
2) 2)
gen transkripsiyonunun ba gen transkripsiyonunun ba
şşlatlatı
ı
lmaslmas
ıı
T hT h
üü
cre aktivasyonunda cre aktivasyonunda
bir anahtar fakt bir anahtar fakt
öö
rdrd
üü
r.r.
Aktive edilmi Aktive edilmi
şşT hT hü
ü
crelerinin n crelerinin n
üü
kleer fakt kleer fakt
öö
rr
üü
nn
üü
n n
(NFAT) transformasyonunda , (NFAT) transformasyonunda ,
öö
nuyar nuyar
ıı
lmlm
ışış
formdan aktif formdan aktif
forma d forma d
öö
nn
üü
şşmedeki medeki fosforilasyon fosforilasyoni
i
şşlemi, t lemi, tü
ü
m m
prosesde prosesde
öö
nemli bir ad nemli bir ad
ıı
mdmd
ıı
r. r.
NFAT NFAT
nn
üü
kleusa kleusa
gg
öçöç
eder ve di eder ve di
ğğer n er nüükleer ba kleer bağğlama lama
fakt faktöörleriyle (AP rleriyle (AP--1 kompleksi) birlikte, RNA 1 kompleksi) birlikte, RNA polimeraz polimerazII II
arac aracııllığıığ
ı
ile IL ile IL
--
2 gen transkripsiyonunu ba 2 gen transkripsiyonunu ba
şşlatlatı
ı
r.r.

86. B)B)
TT
--
HH
üü
cre Aktivasyonu: Gen cre Aktivasyonu: Gen
Ekspresyonunun Zaman Ak Ekspresyonunun Zaman Ak
ışıışı
Acil , erken ve ge Acil , erken ve ge
çç
T hT h
üü
cre aktivasyonu i cre aktivasyonu i
şşlemleri lemleri
aras arasıında bir fark oldu nda bir fark olduğğu belirlenmi u belirlenmişştir. tir.
Proto Proto
onkojenler onkojenler
(c(c
--
fos ve c fos ve c
--
mycmyc
) n) n
üü
kleer ba kleer ba
ğğlama lama
proteinleri ve proteinleri ve sitokin sitokingenleri i genleri iççin farkl in farklıızaman zaman
periyotlar periyotlarııssööz konusudur. z konusudur.
İİlgili molek lgili molekü
ü
llere ili llere ili
şşkin tablo kin tablo ŞŞekil B de ekil B de
verilmi verilmişştir. tir.

88. A) TA) T
HH
1 ve T 1 ve T
HH
2 H2 H
üü
crelerine Farkl crelerine Farkl
ıı
lala
şşmama
Periferal Periferal
T HT H
üü
creleri saf( creleri saf(
naive naive
) T ve haf ) T ve haf
ıı
za (za (
memory memory
) )
TT
--
hh
üü
crelerine fakl crelerine fakl
ıı
lala
şşabilirler. abilirler.
Daha ileri antijen ili Daha ileri antijen ili
şşkisinde , T kisinde , T
HH
1 ve T 1 ve T
HH
2 olarak 2 olarak
bilinen iki farkl bilinen iki farkl
ıı
alt alt
populasyona populasyona
farklanabilirler farklanabilirler
. .
DeDe
ğği
i
şşik antijenlerle ilk temasta ik antijenlerle ilk temasta ç
ç
oo
ğğu T h u T hüücresi cresi
öözellikle zellikle makrofajlar makrofajlar,do,doğğal katil h al katil hü
ü
creler ve creler ve
mastmast
hh
üü
creleri creleri
gibi gibi
nonnon
--
spesifik spesifik
immimm
üü
nn
sistemin elementleriyle kar sistemin elementleriyle kar
şış
ı
lala
şış
ı
rlar. rlar.
Bu temas, kom Bu temas, kom
şşu madde yada h u madde yada hü
ü
crelerin yada crelerin yada
yapyap
ıı
larlar
ıı
n , MHC n , MHC
komponent komponent
, T h , T h
üü
cre resept cre resept
öö
rleri ve hala rleri ve hala
bilinemeyen di bilinemeyen di
ğğer fakt er faktö
ö
rlerle genetik uyumlulu rlerle genetik uyumlulu
ğğu u
karkarşış
ı
lala
şşt
t
ıı
rma
y
a imkan verir. rmaya imkan verir.

89. NonNon
--
spesifik savunma h spesifik savunma h
üü
creleri antijen varl creleri antijen varl
ığıığı
nda nda
bir bir
sitokin sitokin
ortam haz ortam haz
ıı
rlarlar ve bu daha sonraki rlarlar ve bu daha sonraki
immimm
üü
nn
cevap i cevap i
çç
in kesin bir etki olu in kesin bir etki olu
şşturur. turur.
Makrofajlar Makrofajlar
taraf taraf
ıı
ndan salg ndan salg
ıı
lanan IL lanan IL
--
2 2
‘‘
de de
öö
nemli nemli
rol oynar. rol oynar.
Daha ileri antijen sal Daha ileri antijen sal
ıı
mm
ıı
profesyonel antijen salan profesyonel antijen salan
hh
üü
creler( creler(
çç
oo
ğğunlukla unlukla dentritik dentritikh
h
üü
creler) taraf creler) taraf
ıı
ndan ndan
gerger
çç
ekleekle
şştirilir. tirilir.
SonuSonu
çç
ta ta
ŞŞekil A dan g ekil A dan gö
ö
rr
üü
lecelece
ğği gibi B7 i gibi B7-
-
1(CD 80) ve 1(CD 80) ve
CD 28 etkile CD 28 etkile
şşimleri, MHC imleri, MHC-
-
antijenik antijenik
peptid peptid
TCR etkile TCR etkile
şşimleri imleri
T T helper helpernull nullhhüücreyi(T creyi(T
HH
0) ya T 0) ya T
HH
1 yada T 1 yada T
HH
2 h2 hü
ü
cresine cresine
çç
evirir. evirir.

90. TH1 h TH1 hüücreleri a creleri ağığırlrlııkla IL kla IL--2, IN 2, IN--γγ,TNF ,TNF--ββve ve
GMGM--CSI salg CSI salgıılarlar ve bunlar daha yo larlar ve bunlar daha yoğğun enformasyon un enformasyon
iişşlemleri i lemleri iççin in makrofaj makrofajaktivasyonunu tetikler ve h aktivasyonunu tetikler ve hüücre cre
iiççi patojenlerin i patojenlerin ööldldüürrüülmesi ger lmesi gerççekle ekleşştirilir. tirilir.
TT
HH
2 h2 hüücreleri genellikle IL creleri genellikle IL--4 VE IL 4 VE IL--5 8 ve 5 8 ve
ayrayrııca IL ca IL--3,6,7,8,9,10, ve 14) salg 3,6,7,8,9,10, ve 14) salgıılarlar ve bunlar larlar ve bunlar
antikor antikor üüretmesi i retmesi iççin B h in B hüücrelerini aktive ederler. crelerini aktive ederler.
Ancak T Ancak T
HH
1 ve T 1 ve T
HH
2 yi aktive eden baz 2 yi aktive eden bazııunsurlar unsurlar
didiğğer yolla er yolla inhibe inhibeedilebilir( edilebilir(ŞŞekil A). ekil A).

92. B) B)
IgIg
E E
ÜÜ
retiminin Reg retiminin Reg
üü
lasyonu lasyonu
TT
HH
2 h2 h
üü
creleri creleri
IgIg
E E
üü
retiminin reg retiminin reg
üü
lasyonunda lasyonunda
zorunlu rol oynar. zorunlu rol oynar.
B hB h
üü
crelerinin aktivasyonu esas olarak CD 40/CD40
crelerinin aktivasyonu esas olarak CD 40/CD40
ligant ligant
sistemiyle birlikte ger sistemiyle birlikte ger
çç
ekleekle
şşir.ir.
Burada Burada
IgIg
--
E E
üü
retimiyle de ili retimiyle de ili
şşkili olarak ,IL kili olarak ,IL-
-
4, IL 4, IL
--
13 ve / veya IL 13 ve / veya IL
--
44
’’ü’’ü
n n
çöçö
zz
üü
nn
üü
r resept r resept
öö
rr
üü
nn
üü
n(ILn(IL
--
44
--
R) R)
salsal
ıı
nn
ıı
mm
ıı
gerger
çç
ekleekle
şşir.ir.
ILIL
--
4,IgG1 4,IgG1
’’
e sahip B h e sahip B h
üü
crelerinin crelerinin
IgEIgE
üü
reten plazma reten plazma
hh
üü
crelerine farkl crelerine farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
na yol a na yol a
çç
ar.ar.
Buna kar Buna kar
şış
ı
ll
ıı
k ILk IL
--
13, IgG4 ve 13, IgG4 ve
IgEIgE
antikorlar antikorlar
ıı
nn
ıı
n n
oluolu
şşumunu ind umu
n
u i
nd
üü
kler. kler.

94. C) REG C) REG
ÜÜ
LATLAT
ÖÖ
R B H R B H
ÜÜ
CRELER CRELER
İİ
RegReg
üü
latlat
öö
r T r T
hh
üü
crelri crelri
baskbask
ıı
lanma fonksiyonuna lanma fonksiyonuna
sahiptirler. sahiptirler.
Bunlar CD4 T h Bunlar CD4 T h
üü
crelerinin k crelerinin k
üçüüçü
k bir k k bir k
ıı
smsm
ıı
nn
ıı
oluolu
şştururlar ve aktivasyon olmamas tururlar ve aktivasyon olmaması
ı
durumunda bile durumunda bile
CD25 antijenini de sentezlerler. CD25 antijenini de sentezlerler.
CD4 CD25 reg CD4 CD25 reg
üü
latlat
öö
r T h r T h
üü
creleri creleri
otoimm otoimm
üü
nitenite
varlvarl
ığıığı
nda tan nda tan
ıı
mlanm mlanm
ışış
lardlard
ıı
r. r.
Onlar Onlar
ıı
n kanserli hastalarda etkili n kanserli hastalarda etkili
immunosurveillance immunosurveillance
öö
nlenmesinde bir rol oynad nlenmesinde bir rol oynad
ıı
klarklar
ıı
da da
tesbit tesbit
edilmi edilmi
şştir. tir.

95. BB
--
LENFOS LENFOS
İİT GEL T GELİŞİİŞİMMİİVE VE
FARKLILA FARKLILAŞŞMASI MASI
A) BA) B
--
Lenfositlerinin Geli Lenfositlerinin Geli
şşimiimi
B Lenfositleri B Lenfositleri
stromal stromal
hh
üü
crelerden gelen crelerden gelen
sinyallere( sinyallere(
çöçö
zz
üü
nn
üü
r r
sitokinler sitokinler
, h, h
üü
crecre
--
hh
üü
cre konta cre konta
ğığ
ı
gibi) gibi)
sinyallere bir reaksiyon olarak sinyallere bir reaksiyon olarak
pluripotent pluripotent
kk
öö
k k
hh
üü
crelerinde kemik ili crelerinde kemik ili
ğğinde geli inde gelişşirler. irler.
Progenitor Progenitor
(atasal) B h (atasal) B h
üü
cresi ( cresi (
propro
B hB h
üü
cresi) B cresi) B
hh
üü
cre geli cre geli
şşiminin tan iminin tanı
ı
mlanabilmi mlanabilmi
şşilk ad ilk adıımmııddıır.r.

96. ProPro
B hB h
üü
creleri, k creleri, k
öö
k hk h
üü
cre ba cre ba
ğğlant lantııllııantijenler CD34 antijenler CD34
ve CD 117 ve B h ve CD 117 ve B hüücre hatt cre hattııspesifik antijenler CD19 spesifik antijenler CD19 ve ve
CD22 sentezleyebilir. CD22 sentezleyebilir.
İİmmunglobilin mmunglobilinsentezi geli sentezi gelişşmenin daha ileri a menin daha ileri aşşamas amasıında nda
babaşşlar. lar. Immunglobili ImmunglobiliMM’’ninnina
a
ğığ
ı
r zincirleri ( r zincirleri (
μμzinciri), zinciri),
prepre––B hB hü
ü
crelerinin sitoplazmas crelerinin sitoplazmas
ıı
nda belirlenebilir. nda belirlenebilir.
Farkl Farkl
ıı
lala
şşmanmanı
ı
n daha ileri a n daha ileri a
şşamas amasııvirgin virginB hB hü
ü
cresi cresi
olarak tan olarak tan
ıı
mlanmlan
ıı
r ve h r ve h
üü
crelerin hen crelerin hen
üü
z baz ba
şşka bir antijenle ka bir antijenle
iliilişşkisinin olmad kisinin olmadığı
ı
ğ
ı
bir fazd bir fazd
ıı
r. r.
TT
üü
m m
immunglob immunglob
üü
linler linler
bu hbu h
üü
crelerin y crelerin y
üü
zeyinde ifade zeyinde ifade
edilir. edilir.

97. Farkl Farkl
ıı
lala
şşmanmanı
ı
n daha ileri a n daha ileri a
şşamas amasııantijen antijen
y
y
öö
nlendirmesiyle olur. nlendirmesiyle olur.
EE
ğğer er immunglobulinleri immunglobulinleri, kemik ili , kemik iliğği i stromal stromal
h
h
üü
creleri taraf creleri taraf
ıı
ndan sal ndan sal
ıı
nan antijenlerle ba nan antijenlerle ba
ğğlanm lanmışış
olgunla olgunlaşşmammamış
ı
şB hB hü
ü
creleri varsa bunlar creleri varsa bunlar
apoptosisle apoptosisle
öö
ldld
üü
rr
üü
ll
üü
r.r.
DiDi
ğğerleri olgunla erleri olgunlaşşmanmanı
ı
n bu evresinde kemik n bu evresinde kemik
iliili
ğğinden ayr inden ayrı
ı
larak larak
periferal periferal
lenfoid lenfoid
organlar organlar
ıı
n T n T
hh
üü
crelerince zengin b crelerince zengin b
öö
lgelerine g lgelerine g
öçöç
eder. eder.
HH
üü
crelerin hepsi , crelerin hepsi ,
apoptosisden apoptosisden
dolay dolay
ıı
öö
len T len T
hh
üü
crelerinden gelen bir ya crelerinden gelen bir ya
şşam sinyalini alamaz. am sinyalini alamaz.

98. Artakalan B h Artakalan B h
üü
creleri lenfatik creleri lenfatik
folik folik
üü
llere llere
gg
öçöç
ederler. ederler.
YY
üü
zeylerinde zeylerinde
IgIg
D D
immunglobulinlerini immunglobulinlerini
ve CD21, ve CD21,
CD22,CD23, ve CD 37 h CD22,CD23, ve CD 37 h
üü
cre cre
farkland farkland
ıı
rmarma
antijenlerini antijenlerini
sentezlerler. sentezlerler.
Bu Bu
folik folik
üü
lerler
B hB h
üü
creleri, s creleri, s
üü
rekli olarak, kemik ili rekli olarak, kemik ili
ğği ile i ile
sekonder sekonderlenfoid lenfoidorganlar aras organlar arasıında uygun bir antijenle nda uygun bir antijenle
karkarşış
ı
lala
şşana kadar dola ana kadar dolaşış
ı
rlar. rlar.
Bu olay genellikle T h Bu olay genellikle T h
üü
cresince zengin lenf nod cresince zengin lenf nod
üü
lleri lleri
yada mukoza ba yada mukoza ba
ğğlant lantııllıılenfoid lenfoiddokuda meydana gelir ve B dokuda meydana gelir ve B
hhüücreleri creleri IgIgM M ü
ü
reten plazma h reten plazma h
üü
crelerine d crelerine d
öö
nn
üü
şşü
ü
r(r(
Primer Primer
B hB h
üü
cre yan cre yan
ıı
tt
ıı
).).

99. Bu Bu
IgMIgM
antikorlar antikorlar
ıı
antijenler i antijenler i
çç
in d in d
üü
şşü
ü
k bir k bir
affiniteye affiniteye
sahiptirler. sahiptirler.
Daha iyi antikorlar Daha iyi antikorlar
üü
retmek i retmek i
çç
in B h in B h
üü
creleri creleri
lenfatik lenfatik
folik folik
üü
llerller
ii
çç
inde, inde,
folik folik
üü
lerler
dentritik dentritik
hh
üü
crelere crelere
baba
ğğl
l
ıı
immun immun
komplekslerle kar komplekslerle kar
şış
ı
lala
şşt
t
ıı
klarklar
ıı
zaman zaman
öö
zel bir
zel bir
geligeli
şşme i me işşlemine u lemine uğğrarlar ( rarlar (Germinal GerminalMerkez Reaksiyonu). Merkez Reaksiyonu).
Germinal Germinal
Merkez Reaksiyonu, B h Merkez Reaksiyonu, B h
üü
crelerini di crelerini di
ğğer er
s
s
ıı
nn
ıı
f antikorlar( f antikorlar(
immunglobulinler immunglobulinler
) )
üü
retme yetene retme yetene
ğğine ine
sahip geli sahip gelişşmeye u meye uğğratratı
ı
r ve o r ve o
immunglobulinler immunglobulinler
daha daha
yy
üü
ksek ksek
affiniteye affiniteye
sahiptir. sahiptir.

100. B B
hh
üü
crelrinin crelrinin
son olgunla son olgunla
şşma a ma aşşamas amasııplazma plazma
hhüücreleri olarak ger creleri olarak gerççekle ekleşşir.ir.
Bu kemik ili Bu kemik ili
ğğinde yada inde yada gastrointestinal gastrointestinalyolun yolun
mukozas mukozası
ı
nda meydana gelir. nda meydana gelir.
Antijen uyar Antijen uyar
ıı
lmlm
ışış
B hB h
üü
crelerinin baz crelerinin baz
ıı
larlar
ıı
periferal periferal
organlar organlar
ıı
n marjinal n marjinal
zonuna zonuna
gg
öçöç
edrler edrler
ve ve
IgIg
G negatif, G negatif,
CD23CD23
––
negatif, ve CD39 negatif, ve CD39
--
pozitif h pozitif h
üü
crelere ( ekstra crelere ( ekstra
folik folik
üü
lerler
B hB h
üü
creleri) d creleri) d
öö
nn
üü
şşü
ü
r.r.
DiDi
ğğer er pekpekç
ç
okok
B hB h
üü
cresinin aksine bunlar cresinin aksine bunlar
karbohidrat karbohidrat
antijenlerine de cevap verebilir( T h antijenlerine de cevap verebilir( T h
üü
cresi ba cresi ba
ğığ
ı
msms
ıı
z cevap). z cevap).
Ancak yaln Ancak yaln
ıı
zca d zca d
üü
şşü
ü
k k
affiniteli affiniteli
IgIg
M antikorlar M antikorlar
ıı
üü
retirler. retirler.

102. B) CD5 B) CD5
++
B HB H
üü
creleri creleri
B B
hh
üü
crelrinin crelrinin
kk
üçüüçü
k bir k k bir k
ıı
smsm
ıı
CD5CD5
++
B hB h
üü
creleri creleri
olarak tan olarak tan
ıı
mlanm mlanm
ışış
tt
ıı
r.r.
Bu B h Bu B h
üü
crelerinin varl crelerinin varl
ığıığı
sadece farede sadece farede
gg
öö
sterilmi sterilmi
şştir. tir.
Bunlar uzun Bunlar uzun
öö
mm
üü
rlrl
üü
, kendinin yenileyebilir nitelikli , kendinin yenileyebilir nitelikli
dd
üü
şşü
ü
k k
affiniteli affiniteli
IgMIgM
antikorlar antikorlar
ıı
salgsalg
ıı
layan, daha y layan, daha y
üü
ksek ksek
bir mutasyona u bir mutasyona u
ğğramayan T h ramayan T hü
ü
cre ba cre ba
ğığ
ı
msms
ıı
z hz h
üü
crelerdir. crelerdir.

104. A) A)
B HB H
üü
cre Aktivasyon ve cre Aktivasyon ve
Germinal Germinal
Merkez Reaksiyonu Merkez Reaksiyonu Fetal Fetal
lenf lenf
nodlar nodlar
ıı
gibi uyar gibi uyar
ıı
lmamlmam
ışış
dinlenme halindeki dinlenme halindeki
lenfatik lenfatik
folik folik
üü
llerller
, ,
folik folik
üü
lerler
dentritik dentritik
hh
üü
creler(FDC creler(FDC
SS
) i) i
çç
erir. erir.
Bunlar Bunlar
IgIg
M ve M ve
IgIg
D D
ekspresyunu ekspresyunu
yapan k yapan k
üçüüçü
k k
falik falik
üü
lerler
B hB h
üü
creleri ile zay creleri ile zay
ıı
f bir ili f bir ili
şşki halindedirler. ki halindedirler.
Bir antijen etkile Bir antijen etkile
şşimi meydana geldi imi meydana geldiğğinde , inde ,sekonder sekonder
lenfoid lenfoidfolik foliküüller llergeli gelişşir.ir.
B hB h
üü
crelerinin crelerinin
eksponansiyal eksponansiyal
bb
üü
yy
üü
mesi mesi
folik folik
üü
ll
üü
nn
germinal germinal
merkezinde , antijen temas merkezinde , antijen temas
ıı
ndan sonra 3 ndan sonra 3
--
4 g4 g
üü
n n
ii
çç
inde meydana gelir. inde meydana gelir.

105. B hB h
üü
creleri ilk creleri ilk
öö
nce b nce b
üü
yy
üü
k sitoplazmal k sitoplazmal
ıı
hh
üü
crelere crelere
dd
öö
nn
üü
şşü
ü
rler( rler(
primer primer
B B
blasts blasts
) ve ) ve
folik folik
üü
ll
üü
nn
kenarlar kenarlar
ıı
boyunca ise k boyunca ise k
üçüüçü
k k
““
resting resting
””
hh
üü
crelere d crelere d
öö
nn
üü
şşü
ü
rler. rler.
Birka Birka
çç
gg
üü
n sonra n sonra
blastlar blastlar
germinal germinal
merkezin merkezin
koyu koyu
zonunda zonunda
, ,
folik folik
üü
ll
üü
nn
bazal b bazal b
öö
lgesinde konsantre lgesinde konsantre
olur. olur.
Blastlar Blastlar
ıı
nn
((
sentroblast sentroblast
) iki kat ) iki kat
ıı
na na
çç
ıı
kma zaman kma zaman
ıı
yakla yakla
şış
ı
k 7 saattir. k 7 saattir. Bunlar h Bunlar h
ıı
zlzl
ıı
bir bir
şşekilde lobular ekilde lobular ç
ç
ekirdekli k ekirdekli k
üçüüçü
k k
hh
üü
crelere ( crelere (
sentrosit sentrosit
) d) d
öö
nn
üü
şşt
t
üü
kleri i kleri i
çç
in say in say
ıı
larlar
ıı
çç
ok ok
artmaz .Bunlar da koyu artmaz .Bunlar da koyu
zondan zondan
gg
öçöç
ederler. ederler.

106. Bu Bu
sentrositler sentrositler
daha sonra daha sonra
dentritik dentritik
hh
üü
crelerin crelerin
çç
ok ok
yoyo
ğğun a un ağığ
ı
ile yak ile yak
ıı
n temas i n temas i
çç
ine girdikleri ine girdikleri
germinal germinal
bb
öö
lgenin lgenin
aa
çç
ıı
k k
zonuna zonuna
gg
öçöç
ederler. ederler.
Sentrositlerin Sentrositlerin
bb
üü
yy
üü
k kk k
ıı
smsm
ıı
, ,
öö
zellikle a zellikle a
çç
ıı
k ve koyu k ve koyu
bb
öö
lgelerin aras lgelerin aras
ıı
ndakiler ndakiler
apoptosisle apoptosisle
öö
ll
üü
rler. rler.
Makrofajlar Makrofajlar
bu art bu art
ıı
klarklar
ıı
fagosite ederler. fagosite ederler.
Germinal Germinal
merkez reaksiyonu yakla merkez reaksiyonu yakla
şış
ı
k 3 hafta da k 3 hafta da
sonlan sonlan
ıı
r. r. 22
--
3 ay sonra yaln 3 ay sonra yaln
ıı
zca az bir miktar B h zca az bir miktar B h
üü
cre cre
blast blast
ıı
((
sekonder sekonder
B B
blast blast
) g) g
öö
revini tamamlam revini tamamlam
ışış
folik folik
üü
llerin llerin
merkezinde bulunabilir. merkezinde bulunabilir.

108. B) B)
Germinal Germinal
Merkez Reaksiyonu Boyunca Merkez Reaksiyonu Boyunca
BB
--
HH
üü
cre Antijen Profili cre Antijen Profili
SS
öö
z konusu profile ili z konusu profile ili
şşkin tablo kin tablo ŞŞekil B de ekil B de
verilmi verilmişştir. tir.
Burada dikkat Burada dikkat
çç
ekici husus ekici husus
sentroblast sentroblast
ve ve
sentrositlerde sentrositlerde
CD38 antijenlerinin y CD38 antijenlerinin y
üü
ksek d ksek d
üü
zeyde zeyde
olduoldu
ğğu, CD23 ve CD39 antijenlerinin kayboldu u, CD23 ve CD39 antijenlerinin kaybolduğğu u
sentroblastlarda sentroblastlardaise ayr ise ayrı
ı
ca CD24 antijenini y ca CD24 antijenini y
üü
ksek ksek
dd
üü
zeyde oldu zeyde oldu
ğğudur. udur.

109. Sentroblastlar Sentroblastlar
IgIg
negatiftir. negatiftir.
Somatik Somatik
hipermutasyon hipermutasyon
nedeniyle nedeniyle
immunglobulinlerin immunglobulinlerin
transkripsiyonu yap transkripsiyonu yap
ıı
lamamaktad lamamaktad
ıı
r.r.
Sentrositler Sentrositler
,,
FDCFDC
’’
lerler
ile etkile ile etkile
şşimden sonra imden sonra
immunglobulinleri immunglobulinlerieksprese ederler. eksprese ederler.
Sentrositler Sentrositler
sentroblastlara sentroblastlara
dd
öö
nn
üü
şşebildi ebildiğği gibi, i gibi,
hafhafı
ı
za hza h
üü
crelerine veya crelerine veya
plasmablastlara plasmablastlara
dd
öö
nn
üü
şşebilirler. ebilirler.
Onlar daha sonra Onlar daha sonra
gastrointestinal gastrointestinal
yolun mukoza yolun mukoza
hh
üü
crelerine yada kemik ili crelerine yada kemik ili
ğği hi hü
ü
crelerine d crelerine d
öö
nn
üü
şşebilirler. ebilirler.

111. C) C)
Germinal Germinal
Merkezdeki Merkezdeki
Hipermutasyon Hipermutasyon
Yoluyla Yoluyla
YY
üü
ksek ksek
Affiniteli Affiniteli
Antikorlar Antikorlar
ıı
n n
SeSe
çç
imiimi
Sentroblastlar Sentroblastlar
, ,
immimm
üü
nglobilin nglobilin
genlerinde a genlerinde a
şış
ı
rr
ıı
derecede bir mutasyon h derecede bir mutasyon h
ıı
zz
ıı
gg
öö
sterebilirler. sterebilirler.
BB
öö
ylece farkl ylece farkl
ıı
affiniteli affiniteli
antikorlar antikorlar
üü
retebilirler. retebilirler.
Sentrositler Sentrositler
germinal germinal
merkezin a merkezin a
çç
ıı
k bk b
öö
lgesine g lgesine g
öçöç
ederler ve antijenli ederler ve antijenli
folik folik
üü
lerler
dentritik dentritik
hh
üü
crelere sa crelere sa
ğğlam lam

baba
ğğlananlar lananlar apoptosizden apoptosizdenkorunurlar. korunurlar.

112. Bu Bu
sentrositler sentrositler
aa
çç
ıı
k bk b
öö
lgede CD40 lgede CD40
ligant ligant
lenfositlerden ya lenfositlerden ya
şşam sinyali al am sinyali alı
ı
rlar ve sonra koyu b rlar ve sonra koyu b
öö
lgeye lgeye
geri g geri g
öçöç
ederler. ederler.
Sentroblast Sentroblast
olarak h olarak h
üü
cre b cre b
öö
ll
üü
nmesinin yeni evresi nmesinin yeni evresi
bb
öö
ylece ba ylece ba
şşlar. lar.
Nokta mutasyonlar Nokta mutasyonlar
ıı
ile antijenler i ile antijenler i
çç
in y in y
üü
zey zey
immunglobulin immunglobulin
affinitesi affinitesi
artar. artar.
Tek bir aminoasit Tek bir aminoasit
farklanmas farklanmas
ıı
affiniteyi affiniteyi
10 kat 10 kat
arttartt
ıı
rabilir. rabilir.
Bu mekanizma antijenlere kar Bu mekanizma antijenlere kar
şış
ı
yy
üü
ksek ksek
affiniteli affiniteli
antikor salg antikor salg
ıı
layan B h layan B h
üü
crelerinin se crelerinin se
çç
imine yard imine yard
ıı
m eder. m eder.

114. A) A)
İİmmmmü
ü
nglob nglob
üü
linlin
YapYap
ıı
ss
ıı
B hB h
üü
cre antijen resept cre antijen resept
öö
rleri rleri
immimm
üü
nglobilinlerdir nglobilinlerdir
ve olgun ve olgun
B hB h
üü
crelerinin y crelerinin y
üü
zeylerinde yer alacak zeylerinde yer alacak
şşekilde ekilde
sentezlenmi sentezlenmişşlerdir. lerdir.
Bu resept Bu resept
öö
rler son seviyede, farkl rler son seviyede, farkl
ıı
lala
şşm
m
ışış
B B
hh
üü
creleri(plazma h creleri(plazma h
üü
creleri) taraf creleri) taraf
ıı
ndan ndan
üü
retilirler ve kana retilirler ve kana
antikor olarak salg antikor olarak salg
ıı
lanlan
ıı
rlar. rlar.
İİmmunglobulinler mmunglobulinleriki identik a iki identik ağığ
ı
r (H) ve iki identik hafif r (H) ve iki identik hafif
(L) zincirden olu (L) zincirden olu
şşmumuşşglikoproteinlerdir glikoproteinlerdir. . Molek Moleküülalağığ
ı
rlrl
ıı
klarklar
ıı
ss
ıı
rasras
ıı
yla 50 yla 50
--
70kDa ve 25 70kDa ve 25
kDakDa
dur.dur.
Hafif zincirlerin Hafif zincirlerin
kappa kappa
((
κκ) ve lamda( ) ve lamda(λλ) olmak ) olmak ü
ü
zere iki zere iki
tt
üü
rr
üü
vardvard
ıı
rr

115. Sistein Sistein
artart
ıı
klarklar
ıı
immunglobulin immunglobulin
molek molek
üü
llerinin llerinin
belirli zincirleri aras belirli zincirleri aras
ıı
nda k nda k
öö
prpr
üü
ler olu ler olu
şştururlar. tururlar.
Papain Papain
( (
proteolitik proteolitik
bir enzim) enzimi ile iki identik bir enzim) enzimi ile iki identik
antijen ba antijen ba
ğğlaylayı
ı
cc
ıı
fragment fragment
((
FabFab
fragmentleri fragmentleri
), antijen ), antijen
baba
ğğlaylayı
ı
cc
ıı
olmayan olmayan
fragmentten fragmentten
FcFc
(kristalize edilebilir (kristalize edilebilir
fragment fragment
) ayr ) ayr
ıı
labilir. labilir.
FcFc
fragmentleri fragmentleri
komplementer komplementer
faktfakt
öö
r C1q i r C1q i
çç
in in
baba
ğğlanma merkezi olu lanma m
e
rkezi o
lu
şşturur. turur.
Hafif zincirler yakla Hafif zincirler yakla
şış
ı
k ek e
şşit boyutta iki b it boyutta iki bü
ü
yy
üü
k k
bb
öö
lge i lge i
çç
erir. erir.

116. Sabit b Sabit b
öö
lge(CL) bir lge(CL) bir
immimm
üü
nglobulinden nglobulinden
didi
ğğerine az erine az
farkla de farkla değği
i
şşir.ir.
DeDe
ğği
i
şşebilir b ebilir bö
ö
lge ise(VL)birinden di lge ise(VL)birinden di
ğğerine erine öönemli nemli
farklar g farklar göösterir. sterir.
Sabit Sabit
vedevede
ğği
i
şşebilir ebilirbböölgelerin her ikisi de yakla lgelerin her ikisi de yaklaşış
ı
k k
110 aminoasit i 110 aminoasit i
çç
erir. erir.
AA
ğığ
ı
r zincir ise 110 A.A. civar r zincir ise 110 A.A. civar
ıı
nda bir nda bir
dede
ğği
i
şşebilir(V ebilir(V
HH
) ve 3 sabit (C ) ve 3 sabit (C
HH
) b) b
öö
lge i lge i
çç
erir. erir.
IgIg
M ve M ve
IgIg
E molek E molek
üü
llerinde ise 4 sabit b llerinde ise 4 sabit b
öö
lge lge
vardvard
ıı
r.r.

117. İİ
mmunglobulinlerin mmunglobulinleringlobuler globuleryapyapı
ı
ssıında nda ββ-
-
katlanm katlanmış
ı
ş
yap
yap
ıı
ss
ıı
nn
ıı
n hakim oldu n hakim olduğğu ve u ve disdisü
ü
lfit lfitkkööprprü
ü
lerinin yap lerinin yapı
ı
nn
ıı
n n
oluoluşşumunda umunda ö
ö
nemli rol oynad nemli rol oynadığı
ı
ğ
ı
belirlenmi belirlenmişştir. tir.

118. C) C) İİmmmmüünglobilin nglobilinSSüüperailesi perailesi YapYapıısal olarak benzerlik g sal olarak benzerlik göösteren steren immunglobulinler immunglobulinler
bir bir immunglobulinler immunglobulinlerssüüperailesi perailesiolarak tan olarak tanıımlan mlanıırlar. rlar.
Bu Bu ssüüperailede perailedeyer alan yer alan immunglobulinler immunglobulinler,T,T--hhüücre cre
resept reseptöörleri(TCR), I. rleri(TCR), I.SSıınfnfve II.S ve II.Sıınnııf Bf Büüyyüük Doku Uyumluluk k Doku Uyumluluk
Kompleksi(MHC) molek Kompleksi(MHC) moleküülleri, do lleri, doğğal katil h al katil hüücrelerde var crelerde var
olan MHC tan olan MHC tanııma antijenlerinin b ma antijenlerinin büüyyüük kk kıısmsmıı, h, hüücrecre--hhüücre cre
etkile etkileşşimlerindeki molek imlerindeki moleküüller ( ller (öörnerneğğin CD4, CD8, CD19 ve in CD4, CD8, CD19 ve
CD22 antijenleri) , CD22 antijenleri) ,adhezyon adhezyonmolek moleküülleri( lleri(öörnerneğğin CD 56) ve in CD 56) ve
polimerik polimerikimmimmüünglobulin nglobulinresept reseptöörleri( rleri(poli poli--IgIgR)(Bunlar R)(Bunlar IgAIgA
ve ve IgMIgM‘‘ninninepitel epitelhhüücrelerine ge crelerine geççiişşinden sorumludurlar). inden sorumludurlar).

119. HenHen
üü
z kez ke
şşfedilememi fedilememişşbazbazı
ı
antijenlerin de antijenlerin de
ss
üü
perailede perailede
olabilece olabilece
ğği di dü
ü
şşü
ü
nn
üü
lmektedir. lmektedir.

120. C) YC) Y
üü
ksek D ksek D
üü
zeyde De zeyde De
ğği
i
şşebilir B ebilir Bö
ö
lgeler lgeler
Taraf Taraf
ıı
ndan Antijen Spesifikli ndan Antijen Spesifikli
ğğinin inin
Belirlenmesi Belirlenmesi AA
ğığ
ı
r ve hafif zincirlerin de r ve hafif zincirlerin de
ğği
i
şşebilir k ebilir kı
ı
ss
ıı
mlarmlar
ıı
nda nda
aa
şış
ı
rr
ıı
dd
üü
zeyde de zeyde de
ğği
i
şşebilir aminoasit dizileri i ebilir aminoasit dizileri iç
ç
eren eren
bb
öö
lgeler y lgeler y
üü
ksek d ksek d
üü
zeyde de zeyde de
ğği
i
şşebilir b ebilir bö
ö
lgeler ad lgeler ad
ıı
nn
ıı
alal
ıı
r. r.
Bu bBu b
öö
lgeler hafif zincirde 30,50 ve 93, a lgeler hafif zincirde 30,50 ve 93, a
ğığ
ı
r r
zincirde ise 32,55 ve 98inci pozisyonlar civar zincirde ise 32,55 ve 98inci pozisyonlar civar
ıı
ndadndad
ıı
r.r.
Bunlar antijen ba Bunlar antijen ba
ğğlama spesifikli lama spesifikliğğini belirlerler ve ini belirlerler v
e
CDR(CDR(
Complementarity Complementarity
determining determining
region region
):T):T
üü
mleme mleme
belirleyici b belirleyici b
öö
lgeler olarak tan lgeler olarak tan
ıı
mlanmlan
ıı
rlar. rlar.

121. Tek bir aminoasidin yerine ba Tek bir aminoasidin yerine başşka birinin ge ka birinin geççmesi mesi
belirli bir antijen ba belirli bir antijen bağğlanmas lanmasııiiççin kritik rol oynar. in kritik rol oynar.
İİmmmmüünglobulinin nglobulininefekt efektöörrfonksiyonu sabit b fonksiyonu sabit böölge lge
taraf tarafıından belirlenir. ndan belirlenir.
DiDiğğer bir deyi er bir deyişşle sabit b le sabit böölge, lge, komplement komplement
babağğlanmas lanmasıınnıın, de n, değğiişşik h ik hüücrelerin spesifik resept crelerin spesifik reseptöörleriyle rleriyle
((FcFcresept reseptöörleri) etkile rleri) etkileşşimin ve imin ve transplasental transplasental
transferin derecesini belirler. transferin derecesini belirler.
İİmmmmüünglobulinler nglobulinlerproteindirler ve amino asit proteindirler ve amino asit
dizileri farkl dizileri farklııbirey veya t birey veya tüürlerde imm rlerde immüünolojik olabilir ve nolojik olabilir ve
bbööylece farkl ylece farklııttüürler i rler iççin antijen etkisi g in antijen etkisi göösterebilir. sterebilir.

123. A)A)
Protein Protein
Elektroforezi Elektroforezi
Elektrik alan uygulamas Elektrik alan uygulamas
ıı
yla serum proteinleri yla serum proteinleri
albumin albumin
,,
αα
11
--
,,
αα
22
--
,,
ββ-
-
veve
γγ-
-
globulinlere globulinlere
ayrayr
ıı
ll
ıı
r.r.
IgIg
G G
immimm
üü
nglobulinleri nglobulinleri
γγ-
-
globulin globulin
fraksiyonuna fraksiyonuna
gg
öçöç
ederler. ederler. IgIg
M ve M ve
IgIg
D daha d D daha d
üü
şşü
ü
k k
elektroforetik elektroforetik
harekete harekete
sahiptirler. sahiptirler.

124. B) B)
İİmmmmü
ü
nglobulinlerin nglobulinlerin
Farkl Farkl
ıı
Tipleri Tipleri
SirkSirk
üü
lele
eden antikorlar kemik ili eden antikorlar kemik ili
ğğindeki mukoza indeki mukoza
babağğlant lantııllıılenfoid lenfoiddokularda ve lenf nod dokularda ve lenf nodüülleri i lleri iççindeki indeki
plazma h plazma hüücreleri taraf creleri tarafıından ndan üüretilir ve salg retilir ve salgıılanlanı
ı
rlar. rlar.
IgIg
A A
immunglobulinleri immunglobulinleri
tt
üü
kk
üü
rr
üü
k ,k ,
bronbron
şşiyal iyalve ve
idrar yollar idrar yolları
ı
sekresyonu sekresyonu
,ter, ,ter,
colostrum colostrum
ve sve s
üü
tte tte
bakterilere kar bakterilere kar
şış
ı
koruyucu olarak bulunurlar. koruyucu olarak bulunurlar.
İİmmunglobulinler mmunglobulinlerolgun B h olgun B hü
ü
crelerinin y crelerinin y
üü
zeylerinde zeylerinde
yer al yer al
ıı
rlar ve burada y rlar ve burada y
üü
zey antijen resept zey antijen resept
öö
rleri olarak rleri olarak
gg
öö
rev al rev al
ıı
rlar. rlar.

125. BazBazııendojen endojenimmunglobulinler immunglobulinlergran granüülositlere lositlere, , mast mast
hhüücrelerine, crelerine, monosit monositve ve makrofajlara makrofajlarave ve epitel epitelhhüücrelerine crelerine
genellikle genellikle FcFcresept reseptöörleri arac rleri aracııllığıığıile ba ile bağğlanlanıırlar. rlar. C) C) İİmmunglobulin mmunglobulinYapYapııve ve ÖÖzellikleri: zellikleri:
İİmmunglobulin mmunglobulinG , G , immunglobulinlerin immunglobulinlerinserum serum
immunglobulinlerinin immunglobulinlerininen geni en genişşkkıısmsmıınnııoluoluşşturur ve turur ve γγ
zincirlerindeki farkl zincirlerindeki farklııllııklar taraf klar tarafıından karakterize edilen ndan karakterize edilen
,IgG ,IgG
11
, IgG , IgG
22
, IgG , IgG
22
, IgG , IgG
4 4
olmak olmak üüzere 4 alt birim i zere 4 alt birim iççerir. erir.
AAğığır zincir 1 r zincir 1’’i de i değğiişşebilir 3 sabit k ebilir 3 sabit kııssıım im iççerir. erir.
IgIgGG’’ninninmolek moleküüler a ler ağığırlrlığıığıtoplam 150 000 toplam 150 000 Dalton Dalton
civar civarıındad ndadıır.r.

126. Hafif zincirler(~212 A.A.) 23 000 Da civar Hafif zincirler(~212 A.A.) 23 000 Da civar
ıı
ndadndad
ıı
r. r.
AA
ğığ
ı
r zincirler ise(~450 A.A.) alt s r zincirler ise(~450 A.A.) alt s
ıı
nn
ıı
flara ba flara ba
ğğl
l
ıı
olarak olarak
50000 50000
--
70000 Da aras 70000 Da aras
ıı
nda de nda de
ğği
i
şşen a en ağığ
ı
rlrl
ıı
klara sahiptirler. klara sahiptirler.
IgGIgG
3, 3,
mente mente
şşe be bö
ö
lgeleri olarak isimlendirilen lgeleri olarak isimlendirilen
disdis
üü
lfitlfit
baba
ğğlarları
ı
yla ili yla ili
şşkili uzun seriler nedeniyle kili uzun seriler nedeniyledidiğğer hepsinden er hepsinden
a
a
ğığ
ı
rdrd
ıı
r.r.
BB
üü
tt
üü
n n
IgGIgG
antikorler antikorler
ıı
monomer monomer
olarak bulunurlar. olarak bulunurlar.
IgIg
A A
immunglobulinleri immunglobulinleri
genellikle genellikle
monomer monomer
olarak olarak
ancak %15 civar ancak %15 civar
ıı
nda ise nda ise
dimer dimer
olarak bulunurlar. olarak bulunurlar.
ÇÇ
ok nadir ok nadir
olarak da polimer olarak bulunurlar. olarak da polimer olarak bulunurlar.
Dimerleri Dimerleri
bir J zinciri bir J zinciri
ile bir arada tutulur. ile bir arada tutulur.

127. IgAIgAmolek moleküülleri lleri karbohidratlarca karbohidratlarcaççok zengindirler ve ok zengindirler ve
komplementlere komplementlerebabağğlanamazlar. lanamazlar.
IgMIgMpentamerik pentamerikformda bulunur(MW ~ 900 000 Da). formda bulunur(MW ~ 900 000 Da).
Daha az oranda di Daha az oranda diğğer er polimerik polimerikformlarda ve formlarda ve ççok nadir ok nadir
olarak da olarak da monomerik monomerikformda bulunur. formda bulunur.
IgIgM M lerlerolgun B h olgun B hüücrelerinin h crelerinin hüücre cre membranlar membranlarıındanda
klasik y klasik yüüzey zey immunglobulinleri immunglobulinleriolarak bulunurlar. olarak bulunurlar.
IgIgM d M döört sabit b rt sabit böölge i lge iççerir. erir.
IgIgM M pentamerleri pentamerleriJ zincirleriyle bir arada J zincirleriyle bir arada
tutulurlar. tutulurlar.IgIgM M komplement komplementbabağğlanmas lanmasııyyüüksek ksek
affinitelidir affinitelidir
..

128. IgIgD , D , IgIgM gibidir. M gibidir.İİnsan B h nsan B hüücrelerinin en genel crelerinin en genel
immunglobulinleridirler immunglobulinleridirler.Serumdaki fonksiyonlar .Serumdaki fonksiyonlarıı
bilinmemektedir. bilinmemektedir.
Serbest Serbest IgIgEE’’ninninsadece sadece ççok k ok küçüüçük bir miktar k bir miktarıı
serumda belirlenebilir. serumda belirlenebilir.
IgEIgEgenellikle genellikle bazofilik bazofilikgran granüülositlere lositlere, , mast mast
hhüücrelerine ba crelerine bağğlanlanıırlar. rlar.
Allerjik Allerjikşşahahııslarda slarda gastrointestinal gastrointestinalyolda ve yolda ve
bron bronşşlarlarıın hn hüücre hatlar cre hatlarıındaki ndaki epitel epitelhhüücrelerine ba crelerine bağğlanlanıırlar. rlar.
IgIgE parazitlere kar E parazitlere karşışısavunmada ve acil savunmada ve acil
hipersensitive hipersensitivereaksiyonlar reaksiyonlarıında nda öönemli rol oynar. nemli rol oynar.

130. D) D)
IgIg
GG
’’
ninnin
İİntestinal ntestinalEpitele EpiteleTransferi: Transferi:
Yeni do Yeni do
ğğanlar anlarıın ba n bağışığ
ı
şıklklı
ı
k sistemi tam k sistemi tam
geligeli
şşmemi memişştir. tir.İİmmunglobulin mmunglobulinü
ü
retimi alt retimi alt
ıı
ayda ba ayda ba
şşlar. lar.
DoDo
ğğumdan sonra anneden gelen umdan sonra anneden gelen immunglobulinler immunglobulinler
halen bebe halen bebeğğin kan in kanıında bulunur( nda bulunur(IgIgG plasentadan G plasentadan
gegeç
ç
er).er).
YaYa
şşamamı
ı
n ilk aylar n ilk aylar
ıı
nda anne s nda anne s
üü
tt
üü
antikorlar antikorlar
ıı
n iyi n iyi
bir kayna bir kayna
ğığ
ı
dd
ıı
r. Sr. S
üü
tten gelen tten gelen
IgIg
G molek G molek
üü
lleri lleri
baba
ğığ
ı
rsarsa
ğığ
ı
n n
öö
zelle zelle
şşmimişşepitel epitelhhüücreleri taraf creleri tarafıından ndan
absorplan absorplanıırrve kana ge ve kana geççer.er.

131. E) E)
IgIg
AA
’’
nn
ıı
nn
SalgSalg
ıı
lanmas lanmas
ıı
::
SalgSalg
ıı
lanan lanan
IgIg
A molek A molek
üü
lleri ilave salg lleri ilave salg
ıı
lanan bir lanan bir
bilebile
şşen ile(~ 70 000 Da) birlikte bir en ile(~ 70 000 Da) birlikte bir dimer dimerolarak olarak
bulunur. bulunur.
Bu Bu
membran membran
resept resept
öö
rr
üü
nn
üü
n belirli bir b n belirli bir b
öö
ll
üü
mm
üü
nn
üü
ii
çç
erir ve erir ve
epitel epitel
hh
üü
cresinin cresinin
ekstraluminal ekstraluminal
yanyan
ıı
nda nda
IgAIgA
ya ba ya ba
ğğlanlanı
ı
r. Resept r. Resept
öö
r yr y
ıı
kk
ıı
ma uma u
ğğrar ve rar ve IgAIgA’’yayababağğl
l
ıı
kk
ıı
ss
ıı
m m
immunglobulinle immunglobulinle
birlikte sal birlikte sal
ıı
nn
ıı
r.r.

133. Bir birey 10 Bir birey 10
1111
farkl farkl
ıı
antikor i antikor i
çç
erebilir. erebilir.
Bu bBu b
üü
yy
üü
k k
çç
ee
şşitlilik temelde itlilik temelde immunglobulinlerin immunglobulinlerin
dedeğği
i
şşebilir b ebilir bö
ö
lgelerinin genetik kodlar lgelerinin genetik kodlar
ıı
nn
ıı
n n
çç
ok bok b
üü
yy
üü
k k
saysay
ıı
ss
ıı
yla a yla a
çç
ıı
klanabilir. klanabilir.
A) A)
İİmmunglobulinlerin mmunglobulinlerinH Genlerinin H Genlerinin
Organizasyonu Ve Yeniden D Organizasyonu Ve Yeniden D
üü
zenlenmesi: zenlenmesi:
İİ
mmunglobulin mmunglobulinaağığ
ı
r(H) zincirlerinin genetik r(H) zincirlerinin genetik
kodlar kodlarıı14.kromozomda bulunmaktad 14.kromozomda bulunmaktadıır.r.
Bu genler 4 b Bu genler 4 bö
ö
lgede lokalize olmu lgede lokalize olmuşştur. tur.

134. Bunlar: Bunlar: Variable Variable
(V)(V)
………………
..
Diversity Diversity
(D)(D)
………………
..
Joining Joining
(J)(J)
…………
....
Constant Constant
(C)(C)
DeDe
ğği
i
şşkenken……………… ………………Farkl Farklııllııkk…………… ……………..Ba ..Bağğlama lama………… …………..Sabit ..Sabit
Yakla Yakla
şış
ı
k k
50 V geni: 50 V geni:
DeDe
ğği
i
şşken b ken böölgedeki 1 lgedeki 1-
-
95.95.
AAAA
’’
lerileri
kodlar, kodlar,
1010
--
30 D geni: 30 D geni:
Farkl Farkl
ıı
ll
ıı
k ik i
çç
eren b eren b
öö
lgedeki96 lgedeki96
--
101.101.
AAAA
’’
lerileri
kodlar kodlar
6 J geni: 6 J geni:
BaBa
ğğlama b lama böölgesindeki 102 lgesindeki 102--
110. 110.AAAA’’leri lerikodlar kodlar
9 C geni: 9 C geni:
Sabit b Sabit b
öö
lgedeki lgedeki
μμ(
(
IgIg
M), M),
γγ(
(
IgIg
GG
11
), ),
γγ(
(
IgIg
GG
22
) gibi yap ) gibi yap
ıı
larlar
ıı
kodlar. kodlar.

135. SonuSonu
çç
ta; 50 V geni , 10 ta; 50 V geni , 10
--
20 D geni ve 6 J geni, 20 D geni ve 6 J geni,
gen ekspresyonu sonucunda, a
gen ekspresyonu sonucunda, a
ğığ
ı
r zincirde, amino asit r zincirde, amino asit
dizilerinin de dizilerinin de
ğği
i
şşebilir b ebilir bö
ö
lgeleri i lgeleri i
çç
in 3x10 in 3x10
33
––
9x109x10
33
civar civar
ıı
nda nda
rekombinasyon rekombinasyon
potansiyeli ortaya potansiyeli ortaya
çç
ıı
karkar
ıı
r.r.
Bu proses somatik Bu proses somatik
rekombinasyon rekombinasyon
olarak tan olarak tan
ıı
mlanmlan
ıı
r.r.

137. B) B) κκ--Hafif Zincir Genlerinin Hafif Zincir Genlerinin Organizasyonu: Organizasyonu: İİlilişşkin bazlar 2.kromozomda bulunurlar. kin bazlar 2.kromozomda bulunurlar.
3535--40 V geni(ili 40 V geni(ilişşkili L genleriyle birlikte) kili L genleriyle birlikte) κκ--
hafif zincirlerinin hafif zincirlerinindedeğğiişşken b ken böölgelerinin 1 lgelerinin 1--95 95 AAAA’’lerini lerini
kodlar. kodlar.
5 J geni ba 5 J geni bağğlama b lama böölgelerindeki 96 lgelerindeki 96--
110. 110.AAAA’’leri lerikodlar. kodlar.
Sonu Sonuççta 35 ta 35--40 V geni ve 5 J geni yakla 40 V geni ve 5 J geni yaklaşışık 175 k 175--
200 farkl 200 farklııκκ--hafif zincir spesifikli hafif zincir spesifikliğğini ortaya ini ortaya ççııkarkarıır.r.

139. C) C)
λλ-
-
Hafif Zincir Genlerinin Organizasyonu: Hafif Zincir Genlerinin Organizasyonu:
Bunlar 22. kromozomda bulunur. Bunlar 22. kromozomda bulunur. Sabit b Sabit b
öö
lge i lge i
çç
in bir seri gen vard in bir seri gen vard
ıı
r ve J dizileri r ve J dizileri
dodo
ğğrudan C genlerinin rudan C genlerinin ö
ö
nn
üü
nde yer al nde yer al
ıı
r.r.
κκzincirleri i zincirleri iç
ç
in in
olduoldu
ğğu gibi u gibi λλzincirleri i zincirleri iç
ç
in de pek in de pek
çç
ok gen vard ok gen vard
ıı
r.r.
SonuSonu
çç
ta her bir a ta her bir a
ğığ
ı
r zincir bir r zincir bir
κκyada bir zinciri ile yada bir zinciri ile
babağğland landığıığ
ı
nda 5,2x105 (175x3x103) nda 5,2x105 (175x3x103)
--
1,8x105 (200x9x103) 1,8x105 (200x9x103)
farkl farkl
ıı
antikor olu antikor olu
şşacakt acaktıır.r.
Ancak ger Ancak ger
çç
ekte say ekte say
ıı
nn
ıı
n daha y n daha y
üü
ksek oldu ksek oldu
ğğu u
d
d
üü
şşü
ü
nn
üü
lmektedir. lmektedir.

140. Bunun sebepleri olarak ise: Bunun sebepleri olarak ise: 1)1)
Ontogenez Ontogenez
boyunca DNA seviyesindeki boyunca DNA seviyesindeki
mutasyonlar, mutasyonlar,
2)2)
V,D, ve J genlerindeki V,D, ve J genlerindeki
delesyon delesyon
ve ve
rekombinasyon rekombinasyon
esnas esnas
ıı
ndaki hatalar, ndaki hatalar,
3)3)
Germinal Germinal
merkez reaksiyonlar merkez reaksiyonlar
ıı
ndaki nokta ndaki nokta
mutasyonlar mutasyonlar
ıı
sonucunda amino asit sonucunda amino asit
dede
ğği
i
şşimi neticesinde farkl imi neticesinde farklı
ı
affiniteli affiniteli
yeni yeni
immunglobulinlerin immunglobulinlerin
sentezi, sentezi,
saysay
ıı
labilir. labilir.

142. C)C)
İİmmunglobulin mmunglobulinS
S
ıı
nn
ıı
f f
ÇÇ
evrilmesi: evrilmesi:
Farkl Farkl
ıı
ss
ıı
nn
ıı
flardaki flardaki
immunglobulinler immunglobulinler
bir bir
immun immun
cevap cevap
esnas esnas
ıı
nda sentezlenirler. nda sentezlenirler. Olgunla Olgunla
şşan B h an B hüücreleri creleri ööncelikle ncelikle IgIgM M
immunglobulinlerini immunglobulinleriniü
ü
retirler. retirler.
Bu zaman diliminde sonra V D J dizileri do Bu zaman diliminde sonra V D J dizileri do
ğğrudan rudan
didiğğer C er C genleriye genleriyeetkile etkileşşebilir. ebilir.
Herbir Herbir
C geni di C geni di
ğğerlerinin erlerinin ö
ö
nn
üü
ne ge ne ge
çç
irilebilir ve irilebilir ve
didi
ğğerleri erleri delesyona delesyonau
u
ğğrayabilir. rayabilir.
BB
öö
ylece ylece
IgIg
ss
ıı
nn
ıı
f def de
ğği
i
şştirme i tirme işşlemi ger lemi gerç
ç
ekleekle
şştirilebilir. tirilebilir.

144. A) B H A) B H
üü
cre Farkl cre Farkl
ıı
lala
şşma ma ŞŞemas emasıı::
B hB h
üü
cre farkl cre farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
nn
ıı
n farkl n farkl
ıı
evreleri do evreleri do
ğğrudan rudan
yyüüzey antijenlerine kar zey antijenlerine karşış
ı
gelen antikorlar gelen antikorlar
ıı
n yard n yard
ıı
mm
ıı
yla yla
belirlenebilir. belirlenebilir.
ÖÖ
rnerne
ğğin: in: CD 22 ve CD 19 spesifik B h CD 22 ve CD 19 spesifik B hüücre cre
markeridir. markeridir.
CD 23 VE CD 21 olgun B h CD 23 VE CD 21 olgun B h
üü
cre cre
markeridir. markeridir.

146. B) B)
B HB H
üü
cre Farkl cre Farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
Boyunca Boyunca
İİ
mmunglobulin mmunglobulinModModü
ü
lasyonu lasyonu
İİ
mmunglobulinler mmunglobulinlerolgun B h olgun B hüücreleri y creleri yüüzeyinde zeyinde
bulunurlar ve b bulunurlar ve büüyyüük oranda plazma h k oranda plazma hüücreleri taraf creleri tarafıından ndan
salg salgıılanlanı
ı
rlar. rlar.
Tam bir Tam bir immunglobulin immunglobulinmolek moleküüllüünnüün farkl n farklııkkııssıımlar mlarıı
iiççin aminoasit dizisi, B h in aminoasit dizisi, B hüücre antijeni boyunca

cre antijeni boyunca

prek preküürsrsö
ö
rr
hh
üü
crelerde tan crelerde tanı
ı
mlanabilir. mlanabilir.

147. Buradaki temel yakla Buradaki temel yakla
şış
ı
m ba m ba
şşlang langııççta hen ta henüüz z
modifiye modifiyeedilmemi edilmemişşDNA ve zamanla DNA ve zamanla
modifikasyonlar modifikasyonları
ı
n ilerlemesi ve sonunda tamamlanmas n ilerlemesi ve sonunda tamamlanmas
ıı
ii
şşlemleri boyunca h lemleri boyunca hü
ü
cre y cre y
üü
zeyi proteinlerinin de zeyi proteinlerinin de
((
immunglobulinlerin immunglobulinlerin
de) de)
farklanaca farklanaca
ğığ
ı
ilkesidir. ilkesidir.
Bunlar Bunlar
ıı
n izlenmesiyle h n izlenmesiyle h
üü
cre farkl cre farkl
ıı
lala
şşmasması
ı
takip takip
edilebilir. edilebilir.

149. A) A)
ÖÖ
nemli B H nemli B H
üü
cre Antijenleri: cre Anti
j
enleri:
YY
üü
zey zey
immunglobulinlerine immunglobulinlerine
bir antijenin ba bir antijenin ba
ğğlanmas lanmasıı
B hB h
üü
cresi i cresi i
çç
inde bir biyokimyasal sinyal inde bir biyokimyasal sinyal
kaskad kaskad
ıı
nn
ıı
tetikler. tetikler.
İİmmunglobulinler mmunglobulinlerç
ç
ok kok k
ıı
sa bir sa bir
intra intra
--
sitoplazmik sitoplazmik
Kuyru Kuyru
ğğa sahip olduklar a sahip oldukları
ı
ii
çç
in , T h in , T h
üü
cre resept cre resept
öö
rr
üü
nn
üü
n CD3 n CD3
kompleksine benzer yard kompleksine benzer yard
ıı
mcmc
ıı
molek molek
üü
llere ba llere ba
ğığ
ı
mlml
ıı
dd
ıı
rlar. rlar.
IgIg
ΑΑ(CD 79a) ve (CD 79a) ve IgIgB( CD 79 B) zincirleri bu B( CD 79 B) zincirleri bu
fonksiyonu fonksiyonu
üü
stlenirler. stlenirler.

150. Bu zincirler yap Bu zincirler yap
ıı
sal olarak TCR, sal olarak TCR,
αα, , δδ, , εε
zincirlerine benzerdirler. zincirlerine benzerdirler.
İİmmunglobulinlerle mmunglobulinlerlebirlikte B h birlikte B hü
ü
cre resept cre resept
öö
rr
üü
(BCR) kompleksi olu (BCR) kompleksi olu
şştururlar. tururlar.
BazBaz
ıı
öö
nemli B h nemli B h
üü
cre antijenleri ve fonksiyonlar cre antijenleri ve fonksiyonlar
ıı
aa
şşa
a
ğığ
ı
daki daki
şşekilde verilmi ekilde verilmişştir. tir.