Tổng quan Đau khớp gối là 1 trong các nguyên nhân thường gặp nhất khiến bn phải gõ cửa pk bác sĩ CTCH và CXK Chấn thương khớp gối là nguyên nhân quan trọng, chiếm phần đông số ca. Thường gặp trong thực hành lâm sàng. XQ đóng vai trò rất q.trọng trong cđ vỡ xương, trật khớp. Còn giúp gợi ý các tổn thương dây chằng, sụn khớp
Kỹ thuật chụp khớp gối thẳng Bn nằm ngửa hoặc ngồi trên bàn, chân cần chụp duỗi thẳng, bàn chân xoay trong nhẹ Tia trung tâm thẳng góc vào khe khớp ( ngang bờ dưới xương bánh chè)
Kỹ thuật chụp khớp gối nghiêng Bn nằm nghiêng về bên tổn thương Đầu gối bên cần chụp gập nhẹ hoặc để theo tư thế cơ năng nếu bn đau. Gờ xương chày song song với mặt bàn Tia trung tâm vào khe khớp, sau gân bánh chè 1 cm Bn chấn thương nặng không nằm nghiêng đc: nằm ngửa, nâng cao khối, tia trung tâm đi ngang từ ngoài vào
Kỹ thuật chụp xương bánh chè Nhiều kỹ thuật. Phổ biến là chụp theo trục với tư thế nằm ngửa Chân cần chụp gập để gối 90 độ Tia trung tâm đi giữa mặt sau xương bánh chè
Checklist: phim thẳng người lớn 1. Diện gian lồi cầu xương chày và các gai chày. 2 lồi cầu đùi 2. Chỏm và cổ xương mác 3. Mâm chày ❏ phải nhẵn, không gồ ghề, mất liên tục ❏Không có hình ảnh tăng cản quang của xương dưới sụn ❏ Khoảng cách giữa bờ ngoài của lồi cầu ngoài xương đùi và lồi cầu ngoài xương chày < 5mm ( nếu không gãy mâm chày ?) . Tương tự với lồi cầu trong 4 . Đánh giá toàn diện xương chày, xương đùi theo trục thẳng 5. Có mảnh xương rời ?
Phim thẳng trẻ nhỏ 1 – 5 như người lớn 6. Sụn tăng trưởng xương đùi/chày/mác 7. Vỏ xương đùi/chày. Gãy cành tươi hay bánh bơ? 8 . Bề mặt lồi cầu xương đùi, có tổn thương xương sụn
Checklist phim nghiêng: trẻ nhỏ và người lớn 1. Tràn dịch khớp? Dải trên bánh chè > 5mm 2. Mức dịch-mỡ ở túi hoạt dịch trên bánh chè? ( gãy nội khớp) 3. Bề mặt lồi cầu đùi, nhẵn ? 4. Bề mặt xương bánh chè, nhẵn? 5. Vị trí xương bánh chè 6. Mảnh xương rời Túi hoạt dịch trên bánh chè là 1 cấu trúc q.trọng. Nếu nó bất thường gợi ý tổn thương xương hoặc đứt dc
Dải trên xương chày (suprapatellar strip) bình thường dày <= 5mm, phân tách lớp mỡ trên bánh chè và lớp mỡ trước xg đùi. Nó bản chất là bao hoạt dịch trên bánh chè khi xẹp
Các loại gãy phổ biến Gãy mâm chày
4 hình ảnh của gãy mâm chày
Vỡ bánh chè Thường do lực tác động trực tiếp, có thể có đường vỡ ngang, dọc, hay vỡ vụn Số ít: Lực giật mạnh từ cơ tứ đầu ở các VĐV
Một số trường hợp đường gãy dọc không di lệch, chỉ thấy được khi chụp xương bánh chè
Gãy xương sụn ( gãy xương diện khớp) xương bánh chè Thường do c.thương năng lượng cao ở người trẻ. Các lớp sụn khớp xé rách và bóc tách nhau. Một số t.hợp chỉ thấy khi chụp xương bánh chè
Một số t.hợp gãy bong lồi cầu đùi có mảnh xương rời trong ổ khớp có thể nhầm với vỡ xương bánh chè
Gãy cổ xương mác Thường cơ chế chấn thương năng lượng cao. Có tổn thương dc chéo và dc bên
Viêm xương sụn bóc tách Do các vi sang chấn lặp lại. Thường hay gặp ở bờ ngoài lồi cầu trong xg đùi
Gãy trên lồi cầu, gian lồi cầu xương đùi Thường do cơ chế c.thương năng lượng cao ở người trẻ ( hay gặp nhất là tai nạn giao thông). Cũng có thể gặp ở người già loãng xương bị ngã
Các mảnh xương rời trong khớp Tổn thương dc chéo Các dc chéo bám vào diện gian lồi cầu của mâm chày
Gãy giật tại vị trí bám các dây chằng Thường cơ chế xoay trong Gãy Segond thường đi kèm tổn thương ACL và sụn chêm. > 75% gãy Segond có tổn thương sụn chêm
Gãy giật gai chày Thường có tổn thương dc chéo đi kèm
Các loại trật khớp phổ biến Trật xương bánh chè 20% bn có mảnh xương rời do vỡ xương bánh chè hay lồi cầu đùi
Trật khớp gối
Các loại gãy ít gặp hơn nhưng quan trọng Gãy sụn tiếp
Maisonneuve fracture
Stress fracture of the tibia . Vị trí hay gặp nhất của gãy do vi chấn vùng gối là đầu trên xương chày. Thường biểu hiện bằng dải đặc xương
Bẫy Xương vừng sau khớp gối, vị trí cạnh nguyên ủy cơ bụng chân, rất hay gặp. Dễ nhầm gãy chỏm xg mác
Bipartite patella.
Pellegrini–Stieda lesion.
Patella Alta.
Osgood–Schlatter’s disease
QUIZ
Housemaid by profession, hard swelling over the patella with pain and difficulty during walking.
Patient under long-term corticosteroid therapy due to an autoimmune disease. Increasing pain in both knee joints