Lesson 4 - Wastewater, water quality analysis, and water treatment අපජලය, ජල ගුණාත්ම විශ්ලේෂණය සහ ජල පිරිපහදු කිරීම

අපජලය, සංයුතිය සහ මූලාශ්‍ර
ගෘහස්ත අප ජලය බැහැර කිරීම (home waste water disposal)
ජල ගුණාත්මය මැනීමේ අරමුණ සහ උපකරණ (Water quality measurements)
අපජල ප්‍රතිකාරය (Waste water treatment)
පූර්ව
ප්‍රාථමික
ද්විතීයක
බොර මඩ බැහැර කිරීම
ප්‍රතිවර්ත්‍ය ආශෘතිය (Reverse Osmosis)

1. P.B. Dharmasena, Rajarata University of Sri Lanka
0777-613234, 0717-613234
[email protected], [email protected]
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
https://www.youtube.com/channel/UC_PFqwl0OqsrxH1wTm_jZeg
https://scholar.google.com/citations?user=pjuU1GkAAAAJ&hl=en
https://www.cambridgescholars.com/product/978-1-0364-1032-2
WRMG 31012(15: 30:55)
B.A. (General) Degree Program
Lesson 4 – Wastewater, water quality analysis, and water treatment
අපජලය, ජල ගුණාත්ම �ශ්෗ල්ෂණය සහ ජල පි�පහදු කි�ම
LESSON
FOUR

2. පාඨමාලා෗ේ අඩංගු ක�ණු
1.ජල ගුණාත්මකභාවය සහ දූෂණය පිළිබඳ ගැටෆ
2.ජල දූෂණ කාරක
3.ජල෗ය් ගුණාත්මක පරයතීන් සහ පානීය ජලය
4.අපජලය, ජල ගුණාත්ම �ශ්෗ල්ෂණය සහ ජල පි�පහදු කි�ම
5.ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
6.ජල ගුණාත්ම තත්ත්ව ෗රගුලාසි
7.ජල සැපයු෗ඹ ප�ණාමය
8.ගූහස්ථ, වා�මාර්ග, කාර්යක සහ අ෗නකුත් ජල සැපයුඹ
9.වා�මාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
10.වැසි ජලය රැස් කි�ම
11.ජල �දුලි උත්පාදනය
12.ජල සැපයුඹ සඳහා ජාතයන්තර අරමුදල්
13.පරජා ම෕ල ජල සැපයුඹ ෗යෝජනා ක්‍රම
14.ජල ගුණාත්ම කළමනාකරණ෗ය් අනාගත අභි෗යෝග
15.ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය සඳහා ඇති අභි෗යෝග

3. අද ෗දවැනි ෗ද්ශනය
•අපජලය, සංයුතිය සහ ම෕ලාශර
•ගූහස්ත අප ජලය බැහැර
කි�ම (home waste water
disposal)
•ජල ගුණාත්මය මැනී෗ඹ අරමුණ
සහ උපකරණ (Water quality
measurements)
•අපජල පරතිකාරය (Waste water
treatment)
– පූර්ව
– පරාථයක
– ද්�තීයක
– ෗බාර මඩ බැහැර කි�ම
•පරතිවර්තය ආශූතිය (Reverse
Osmosis)

4. අපජලය යනු කුමක්ද?
•අපජලය යනු යනිස් ක්‍රියාකාරකඹ ෗හෝ
කාර්යක ක්‍රියාවලීන් මගින් දූෂිත � ඇති
භා�තා කරන ජලය වන අතර එය
ආරක්ෂිතව ප�සරයට නැවත ලබා දීමට
෗හෝ නැවත භා�තා කි�මට ෗පර
පරතිකාර අවශය ෗ේ. එය නිවාස, වයාපාර,
කර්මාන්ත සහ ආයතන ඇතුෆ ��ධ
පරභවයන්෗ගන් ආරඹභ වන අතර එයට
අපජලය, කාර්යක අපජලය සහ වැසි
ජලය ගලායාම ඇතුළත් �ය හැකිය.

5. අපජල සංයුතිය
•අපජලය පරධාන වශ෗යන්
ජලය (99% ක් පමණ) වන
නමුත් ඉති� 1% තුළ
කාබනික ද්‍රවය, බැර ෗ලෝහ,
රසායනික ද්‍රවය සහ මහජන
෗සෞඛ්‍යයට සහ ප�සරයට
අවදානඹ ඇති කළ හැකි
෗රෝග කාරක ඇතුෆ පුෆල්
පරාසයක දූෂක අඩංගු �ය
හැකිය.

6. අපජල ම෕ලාශර
•නාග�ක අපජලය (අපද්‍රවය) -
වැසිකිළි, ෗ේසම, ෂවර්, පිඟන්
෗සෝදන යන්තර සහ ෗රදි
෗සෝදන යන්තරවලින් එකතු ෗වන
අතර, නාග�ක පර෗ද්ශවල කාණු
සහ කාණු වලින් වැසි ජලය
සහ කුණාටු ජලය සමග
නාග�ක අපජලය ඇති෗ේ.

•කාර්යක අපජලය - නිෂ්පාදන
ක්‍රියාවලීන් මගින් ජනනය වන
අතර කර්මාන්තයට �෗ශ්ෂිත වූ
රසායනික ද්‍රවය ෗හෝ ද්‍රවය එහි
අඩංගු �ය හැක.

•ගූහස්ථ අපජලය (ගරාරය) -
ගරාරය පර෗ද්ශවල ෗සප් ක්
ටැංකි ෗හෝ තනි ප�තරකරණ
පද්ධතිවල ස්ථානීයව පි�පහදු
කළහැක.

7. ශ්‍රී ලංකා෗ේ කූෂිකාර්යක ඉඩඹවලින් බැහැර වන අපජලය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ කූෂිකාර්යක ඉඩඹවලින්
ලැ෗බන අපජලය ගැටෆ සහගත ෗හෝ
පරශ්ථාවයන් යන ෗දකම ඇති කළ හැක.
•සමහර අපජලය ෗ගා��ඹවල
සඹබන්ධයකින් ෗තාරව භා�තා කරන අතර
තවත් සමහරක් කූෂිකාර්යක අපජල෗යන්
සිදුවන දූෂණය සහ පරමාණවත් ෗නාවන
අපජල කළමනාකරණය සමඟ
අභි෗යෝගවලට මුහුණ ෗දයි.
•කූෂිකර්මාන්ත෗ය් අපජල භා�තය -
–෗පෝෂය පදාර්ථ හා ජල පරතික්‍රීකකරණය,
–ආහාර සුරක්ෂිතතාව වැිදදියුණු කි�ම
සහ
–පහළ පර ෗ද්ශ වලට ඇතිවන බලපෑඹ
අඩු කි�ම
වැනි පරතිලාභ ලබා දිය හැකි වුවද, ෗රෝග
කාරක වලින් ඇති �ය හැකි ෗සෞඛ්‍ය
අවදානඹ සහ පුෆල් කළමනාකරණ උපාය
මාර්ග සහ ය තල පහසුකඹ ෗නාමැතිකම
ගැටෆ සහගත �යහැක.

8. •පාලනයකින් ෗තාරව භා�තා කි�ම සහ නැවත භා�තා කි�ම -
�෗ශ්ෂ෗යන් කු�ණෑගල සමහර පර෗ද්ශවල, අර්ධ වශ෗යන් පි�පහදු කළ
෗හෝ පි�පහදු ෗නාකළ අපජලය කූෂිකර්මාන්ත෗ය් නැවත භා�තා කරනු
ලැ෗ේ, ෗බා෗හෝ �ට �කල්ප වා�මාර්ග පරභවයන් ෗නාමැතිකම සහ දුර්වල
ය තල පහසුකඹ ෗හ්තු෗වන්. ෗මය ෗පෝෂක ෗පා෗හාසත් කි�මට සහ
ආහාර නිෂ්පාදනය වැිද කි�මට ෗හ්තු �ය හැකි නමුත් ෗සෞඛ්‍ය හා
පා�ස�ක අවදානඹ ද ඇති කරයි.

•කූෂිකාර්යක අපජලය සහ දූෂණය - ෗පා෗හාර සහ පළි෗බෝධනාශක
භා�තය ඇතුෆ කූෂිකාර්යක ක්‍රියාකාරකඹ, නයි෗ේට්, බැක්ටී�යා සහ
අ෗නකුත් රසායනික ද්‍රවය සමඟ මතුපිට සහ භූගත සඹපත් දූෂණය කරන
අපජලයට දායක ෗ේ. දුර්වල සනීපාරක්ෂාව සහ පරමාණවත් ෗නාවන
අපජල පි�පහදුවක් ඇති පර෗ද්ශවල ෗මය �෗ශ්ෂ෗යන් ගැටෆ සහගත �ය
හැකිය.

•෗සෞඛ්‍ය හා පා�ස�ක ගැටෆ - කූෂිකර්මාන්ත෗ය් පාලනයකින් ෗තාරව
භා�තා කි�ම, �෗ශ්ෂ෗යන් පරතිකාර ෗නාකළ පරභවයන් සමඟ, ෗රෝග
කාරක සඹ෗පර්ෂණය කි�෗ඹ සහ ෗ගා�න් සහ පා�෗භෝගිකයින් අතර
෗සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති කි�෗ඹ අවදානමක් දරයි. කූෂිකාර්යක අපජල෗යන්
සිදුවන දූෂණය ජල ම෕ලාශරවල සු෗පෝෂනය ඇති�මටද ෗හ්තු �ය හැක.
ශ්‍රී ලංකා෗ේ කූෂිකාර්යක ඉඩඹවලින් බැහැර වන අපජලය

9. මුෆතැන් ෗ගයින් පිටවන අපජලය

10. ගූහස්ත අප ජලය බැහැර කි�ම

11. ගූහස්ත අප ජලය බැහැර කි�ම

12. ගූහස්ත අප ජලය බැහැර කි�ම

13. •
•
•
•
•
•
•

14. TDS (මුෆ ද්‍රාවය
ඝන ද්‍රවය) මැනී෗ඹ
උපකරණ

15. pH (ආඹලික /
භාෂ්යක තාවය)
මැනී෗ඹ උපකරණ

16. ද්‍රාවය ඔක්සිජන් මැනී෗ඹ
උපකරණ

17. ජල෗ය් උෂ්ණත්වය මනින
උෂ්ණත්වමාන

18. ක්ෂා�යතාවය මනින උපකරණ

19. (Hardness)



 >

ජල෗ය් දැිදබව
මනින උපකරණ

20. දිය ෗බාර මට්ටම
මැනී෗ඹ උපකරණ

21. �දුත් සන්නායකතාවය මැනී෗ඹ
උපකරණ

22. ?
•
•
•

23. ජජව ඔක්සිජන් ඉල්ලුම
•ජජව ඔක්සිජන් ඉල්ලුම යනු ජල෗ය් ඇති ශුද්‍ර ජී�න් සඳහා
අවශය ඔක්සිජන් පරමාණය යන්නයි. අපත ජල෗ය් ශුද්‍ර ජී�න්
බහුල නිසා ජජව ඔක්සිජන් ඉල්ලුම ඉහල යයි.
•෗ඹ අනුව අපත ජල පරතිකාරකයක සා¾:කත්වය මැනීම
සඳහා ජජව ඔක්සිජන් මට්ටම ෗යාදා ගනු ලැ෗ේ.
ජජව ඔක්සිජන් ඉල්ලුඹ
මට්ටම (ලීටරයට යලි ගරෑඹ)
ජල෗ය් ගුණාත්මය
1 - 2 ඉතා ෗හාඳයි
3 - 5 සාමානයයි
6 - 9 ÿ¾වලhs
> 10 ඉතා ÿ¾වලhs

24. 

25. •
•
•
•

26. •
•

27. •
•
•

28. •
•

30. •
•
+  + +


31. •
•
•

32. •

33. –
–

34. •

35. •
–
–

36. •
•

37. •
•

38. •
–
–
–

39. •

40. •

41. 

42. •
•

43. •
•
•

45. 

46. •

47. •

48. •
•
•

49. •

50. •
• pH
•

51. What is “Osmosis”?

52. What is “Reverse Osmosis”?


අර්ධ පාරගමය
පටලය

61. නල ජලය රසායනිකව පි�පහදු කි�ම
•කැ ගැසීම ෗බා෗හෝ �ට ජල පි�පහදු කි�෗ඹ පළමු පියවරයි. පි�පහදු
යන්තර කාර්ය මණ්ඩලය අපි�සිදු හා අ෗නකුත් කුඩා අංශු එකට බැඳීමට
උපකා� වන රසායනික ද්‍රවය ජලයට එකතු කරයි. ඔවුන් බහුලව භා�තා
කරන රසායනික ද්‍රවය අතර නිශ්චිත වර්ගවල ලවණ, ඇලුයනියඹ ෗හෝ
යකඩ ඇතුළත් ෗ේ.
•ඊළඟට සඹපිණ්ඩනය ෗ේ. සඹපිණ්ඩනය යනු ජලය මූදු ෗ලස යශර කර
�ශාල කැට සෑදීමයි. ෗බා෗හෝ �ට, ප�තරාගාර කාර්ය මණ්ඩලය ෗මම
පියව෗ර්දී කැට සෑදීමට උපකාර කි�ම සඳහා අමතර රසායනික ද්‍රවය
එකතු කරනු ඇත.
•අවසාදිතකරණය ජල෗යන් ඝන ද්‍රවය ෗වන් කරයි. සඹපිණ්ිදත කැට ජලයට
වඩා බ�න් වැිද බැ�න්, ෗මම පියව෗ර්දී ඒවා ජල෗ය් පතුලට බැස යයි.
•ඊළඟ පියවර වන්෗න් ෗ප�මයි. ජල෗ය් පතුලට කැට එකතු වූ පසු, ඉහළින්
ඇති පැහැදිලි ජලය ෗පරහන් කිහිපයක් හරහා ගමන් කරයි.
•�ෂ�ජහරණය ෗බා෗හෝ �ට අවසාන පියවර ෗ේ. ජල පි�පහදු යන්තරවලට
ඉති�ව ඇති ඕනෑම �ෂ�ජ �නාශ කි�ම සඳහා රසායනික �ෂ�ජ නාශක
එකක් ෗හෝ කිහිපයක් එකතු කළ හැකිය. සාමානය රසායනික �ෂ�ජ
නාශක වර්ග අතර ක්෗ලෝ�න්, ක්෗ලෝරමයින් ෗හෝ ක්෗ලෝ�න් ඩ෗යාක්සයිඩ්
ඇතුළත් ෗ේ.

62. නල ජල පි�පහදු කි�ම
නල ජලය රසායනිකව
පි�පහදු කි�ම
කැ ගැසීම සඹපිණ්ඩනය
අවසාදිතකරණය ෗ප�ම
�ෂ�ජහරණය
ජල පරභවය