Lesson 9 – Irrigation water supply system management වාරිමාර්ග ජල සැපයුම් පද්ධති කළමනාකරණය

වාරිමාර්ග ජල සැපයුම් පද්ධති කළමනාකරණය
වාරිමාර්ග කාර්ය සටහන (Irrigation schedule)
පද්ධති තෝරා ගැනීම සහ නඩත්තු කිරීම
ජල සංරක්ෂණය සහ කාර්යක්ෂමතාව
ඵලදායී කළමනාකරණයේ ප්‍රතිලාභ
කළමනාකරණයේ ප්‍රධාන සලකා බැලීම්
ශ්‍රී ලංකාවේ වාරිමාර්ග පද්ධති
ශ්‍රී ලංකාවේ වාරිමාර්ග ජල සැපයුම් පද්ධති කළමනාකරණය
ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන වාරිමාර්ග (සේනානායක සමුද්‍රය (ගල්ඔය), දැදුරු ඔය ජලාශය, මාදුරු ඔය ජලාශය)
මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ ජලාශ
සුළු වාරිමාර්ග පද්ධති
සහභාගීත්ව වාරිමාර්ග කළමනාකරණය (PIM):
වැව් එල්ලංගා පද්ධති (TCS)
ජලය බෙදා වෙන්කොට දීම සහ කළමනාකරණය
අභියෝග සහ අනාගත යොමු වීම්

1. P.B. Dharmasena, Rajarata University of Sri Lanka
0777-613234, 0717-613234
[email protected], [email protected]
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
https://www.youtube.com/channel/UC_PFqwl0OqsrxH1wTm_jZeg
https://scholar.google.com/citations?user=pjuU1GkAAAAJ&hl=en
https://www.cambridgescholars.com/product/978-1-0364-1032-2
WRMG 31012(15: 30:55)
B.A. (General) Degree Program
Lesson 9 – Irrigation water supply system management
වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
LESSON
NINE

2. පාඨමාලා෗ේ අඩංගු කරුණු
1.ජල ගුණාත්මකභාවය සහ දූෂණය පිළිබඳ ගැටෆ
2.ජල දූෂණ කාරක
3.ජල෗ය් ගුණාත්මක පරයතීන් සහ පානීය ජලය
4.අපජලය, ජල ගුණාත්ම �ශ්්෗ල්ෂණය සහ ජල පිරිපහු ිරීම
5.ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
6.ජල ගුණාත්ම තත්ත්ව ෗රගුලාසි
7.ජල සැපයුඹ පද්ධතීන්෗ග් පරිණාමය
8.ගූහස් , වාරිමාර්ග, කාර්යක සහ අ෗නකුත් ජල සැපයුඹ
9.වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
10.වැසි ජලය රැස් ිරීම
11.ජල �ු ලි උත්පාදනය
12.ජල සැපයුඹ සඳහා ජාතයන්තර අරමුදල්
13.පරජා ම෕ල ජල සැපයුඹ ෗යෝජනා ක්‍රම
14.ජල ගුණාත්ම කළමනාකරණ෗ය් අනාගත අභි෗යෝග
15.ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය සඳහා ඇති අභි෗යෝග

3. අද පළමු ෗ද්ශ්නය
•වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
•වාරිමාර්ග කාර්ය සටහන (Irrigation schedule)
•පද්ධති ෗තෝරා ගැනීම සහ නඩත්තු ිරීම
•ජල සංරක්ෂණය සහ කාර්යක්ෂමතාව
•ඵලදායී කළමනාකරණ෗ය් පරතිලාභ
•කළමනාකරණ෗ය් පරධාන සලකා බැලීඹ
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ වාරිමාර්ග පද්ධති
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ පරධාන වාරිමාර්ග (෗ස්නානායක සමු්‍රයය (ගල්ඔය), දැු රු ඔය ජලාශ්ය,
මාු රු ඔය ජලාශ්ය)
•මධයම පරමාණ෗ය් ජලාශ්
•සුෆ වාරිමාර්ග පද්ධති
•සහභාගීත්ව වාරිමාර්ග කළමනාකරණය (PIM):
•වැේ එල්ලංගා පද්ධති (TCS)
•ජලය ෗බදා ෗වන්෗කාට දීම සහ කළමනාකරණය
•අභි෗යෝග සහ අනාගත ෗යාමු �ඹ

4. වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
•වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති
කළමනාකරණය යනු
–කූෂිකර්මාන්ත෗ය් ජල භා�තය
පරශ්ස්ත ිරීම
–එමඟින් ජල නාස්තිය සහ පාරිසරික
බලපෑම අවම ිරීම සහ
–෗බෝග අස්වැන්න උපරිම ිරීමයි.
•෗මයට
–කාර්යක්ෂම කාර්ය සටහනක්
පිළි෗යල ිරීම,
–සුු සු තා්‍ෂණණ ෗තෝරා ගැනීම සහ
–නිසි පද්ධති නඩත්තුව ඇතුළත් ෗ේ.
•ඵලදායී කළමනාකරණය මඟින් ෗බෝග
සඳහා නියම ෗ේලාවට නිවැරදි ජල
පරමාණය ලැ෗බන බව සහතික කරයි.
•එමඟින් නි෗රෝගී ශ්ාක, ඉහළ අස්වැන්නක්
සහ අඩු පිරිවැයක් ඇති ෗ේ.

5. වාරිමාර්ග කාර්ය සටහන
•ජල අවශ්යතා තීරණය ිරීම:
–෗බෝග සඳහා ජලය ෗යදිය යුත්෗ත් කවදාද
සහ ෗කාපමණ පරමාණයක්ද යන්න තීරණය
ිරීම.
–෗ඹ සඳහා ෗බෝග ජල අවශ්යතා, ප෗ස්
෗තතමනය මට්ටඹ සහ වාෂ්පීකරණ
උත්ස්෗ේදනය (ප෗සන් සහ ශ්ාකවලින් ජලය
අහිය �ම) අව෗බෝධ කර ගැනීම අවශ්ය ෗ේ.
•කාලය පරශ්ස්ත ිරීම:
–ශ්ාකවලට වඩාත්ම අවශ්ය වන �ට, නියම
෗ේලාවට ජලය ෗යදීම,
–ජල අව෗ශ්ෝෂණය උපරිම කරන අතර
වාෂ්පීකරණය ෗හෝ ගලායාම හරහා සිු වන
පාඩු අවම කරයි.
•තාක්ෂණය භා�තා ිරීම:
–පාංශ්ු ෗තතමනය සං෗ේදක උපකරණ,
–කාලගුණ දත්ත සහ
–වාරිමාර්ග පාලක මඟින් වාරිමාර්ග
කාලසටහන් ස්වයං�ය ිරීමට සහ පරශ්ස්ත
ිරීමට උපකාී ෗ේ.

6. පද්ධති ෗තෝරා ගැනීම සහ නඩත්තු ිරීම
•නිවැරදි පද්ධතිය ෗තෝරා ගැනීම:
��ධ වාරිමාර්ග පද්ධති (උදා: බංු
වාරිමාර්ග, ඉසින වාරිමාර්ග) ��ධ
෗භෝග සහ භූය පර෗ද්ශ් සඳහා ��ධ
කාර්යක්ෂමතාවයන් සහ
෗යෝගයතාවයන් ඇත.
•නිසි ස් ාපනය සහ නඩත්තුව:
පද්ධති නිසි ෗ලස ස් ාපනය කර
නිතිපතා නඩත්තු ිරීම සහතික
ිරීම පරශ්ස්ත �යාකාරිත්වය සහ
ජල නාස්තිය වැළැක්�ම සඳහා
ඉතා වැදගත් ෗ේ.
නිරන්තර පීක්ෂණ සහ නඩත්තු
ිරීම මඟින් කාන්ු �ඹ, අවහිරතා
෗හෝ අසමාන ජල ෗බදා හැීම වැනි
ගැටෆ හඳුනා෗ගන �සඳා ගත හැිර
අතර, කාර්යක්ෂම ජල සැපයුමක්
එමගින් සහතික ෗ක෗ර්.

7. ජල සංරක්ෂණය සහ කාර්යක්ෂමතාව
•ජල හානිය අවම ිරීම:
වසුන් ෗යදීම, පාංශ්ු සංරක්ෂණ
වගා ිරීම සහ ජල-කාර්යක්ෂම
වාරිමාර්ග තාක්ෂණයන් භා�තා
ිරීම වැනි ක්‍රම �යාත්මක
ිරී෗මන් වාෂ්පීකරණය හා පිටතට
ගලායාම අඩු ිරීම හරහා ජල
හානිය අවම කළ හැිරය.
•ජලය පරතිච�කරණය ිරීම:
සමහර අවස් ාවලදී ක්෗ෂතර෗ය්
අපවහන ජලය නැවත භා�තා කළ
හැිර අතර එමඟින් ජල ඉල්ලුම
තවු රටත් අඩු කර ගතහැක.
•ජල෗ය් ගුණාත්මකභාවය
නිීක්ෂණය ිරීම:
ු ර්වල ගුණාත්මකභාවය ශ්ාක
෗සෞ�යයට සහ ඵලදායිතාවයට
අහිතකර ෗ලස බලපෑ හැිර බැ�න්,
වාරිමාර්ග ජල෗ය් ගුණාත්මකභාවය
සහතික ිරීම ද වැදගත් ෗ේ.

8. ඵලදායී කළමනාකරණ෗ය් පරතිලාභ:
•෗බෝග අස්වැන්න වැි ිරීම:
ජල සැපයුම පරශ්ස්ත ිරීම
෗සෞ�ය සඹපන්න ශ්ාක හා ඉහළ
අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමට ෗හ්තු
෗ේ.
•අඩු කළ පිරිවැය:
කාර්යක්ෂම ජල භා�තය ෗පාඹප
ිරී෗ඹ පිරිවැය, රසායනික
෗යදවුඹ සහ ශ්රම අවශ්යතා අඩු
කළ හැිරය.
•පාරිසරික රරක්ෂාව:
ජල අප්‍රයවය සහ ඝන අප්‍රයවය
අවම ිරීම මගින්
කූෂිකර්මාන්ත෗ය් ජල සඹපත්
සහ පරිසර පද්ධති ෗ක෗රහි ඇති
කරන බලපෑම අඩු කළ හැිරය.

9. කළමනාකරණ෗ය් පරධාන සලකා බැලීඹ:
•රර්ථිකක සාධක:
නිෂ්පාදන පිරිවැය සමඟ
ජල භා�තය තුලනය ිරීම
අතයවශ්ය ෗ේ.
•පාරිසරික ෗රගුලාසි:
ජල ෗රගුලාසි සහ
පාරිසරික පරයතීන්ට අනුකූල
�ම ඉතා වැදගත් ෗ේ.
•෗ගා� සහභාගීත්වය:
෗හාඳම පිළි෗වත් සාර් කව
�යාත්මක ිරීම සහ
අනුගමනය ිරීම සඳහා
෗ගා�න් සහ ජල භා�තා
කරන්නන් කළමනාකරණ
�යාවලියට සඹබන්ධ කර
ගැනීම අතයවශ්ය කරුණිර.

10. ශ්‍රී ලංකා෗ේ වාරිමාර්ග පද්ධති
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ, වාරිමාර්ග පද්ධති,
�ධානයට යටත් පර෗ද්ශ්෗ය්
(Command Area) පරමාණය (ඒවා
෗ස්වය කරන භූය පරමාණය) සහ ජල
පරභවය මත පදනඹව පුෆල් ෗ලස
වර්ගීකරණය කර ඇත.
•පරධාන වාරිමාර්ග පද්ධති ෗හක්ටයාර
80 කට වඩා ෗පෝෂණය කරන අතර,
සුෆ ෗හෝ ගරාරය පද්ධති ෗හක්ටයාර 80
ට අඩු පර෗ද්ශ්යකට ජලය සපයයි.
•ඊට අමතරව, පද්ධති ඒවා෗ය් ජල
පරභවය (උදා: ජලාශ්, ගංගා ෗හෝ භූගත
ජලය) සහ භා�තා කරන නිශ්්චිත
වාරිමාර්ග ශ්ිල්පීය ක්‍රම (උදා: මතුපිට,
ඉසින ෗හෝ බංු ) අනුවද වර්ගීකරණය
කළ හැිරය.

11. ශ්‍රී ලංකා෗ේ වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ
පද්ධති කළමනාකරණය යනු පුරාණ
භා�තයන් සහ න�න පර෗ේශ්යන්
යශ්රණයක් වන අතර, මහා පරිමාණ
සහ කුඩා පරිමාණ පද්ධති යන
෗දකම ෗ක෗රහි අවධානය ෗යාමු
කරයි.
•පරධාන අංශ් අතරට:
෗ගා� සං�ධාන (FOs) තීරණාත්මක
කාර්යභාරයක් ඉටු කරන සහභාගීත්ව
වාරිමාර්ග කළමනාකරණය (PIM) සහ
ජලය එකතු ිරීම සහ ෗බදා හැීම
සඳහා වූ පුරාණ පද්ධතියක් වන වැේ
එල්ලංගා පද්ධතිද (TCS) ඇතුළත් ෗ේ.
•෗මම වාරිමාර්ග ජල සැපයුඹ
පද්ධතිවලට වාරිමාර්ග
෗දපාර්ත෗ඹන්තුව, ෗ගා�ජන
සංවර්ධන ෗දපාර්ත෗ඹන්තුව සහ
මහවැලි අ�කාරිය වැනි ��ධ රාජය
රයතන සහ රාජය ෗නාවන
සං�ධාන සහ ෗පෞද්ගලික අංශ්යද
��ධ රකාර෗යන් සඹබන්ධ ෗ේ.
෗ස්නානායක සමු්‍රයය

12. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පරධාන වාරිමාර්ග
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ පරධාන වාරිමාර්ග
෗යෝජනා ක්‍රමවලට ඇතුලත් වන්෗න්
පරධාන හා මධය පරිමාණ ජලාශ් සහ
වැේ පද්ධති ය.
•කූෂිකර්මාන්තය සහ අ෗නකුත්
අවශ්යතා සඳහා ජලය සැපයීම
අරමුණු කරගත් පුරාණ සහ න�න
වයාපූති ෗ඹවාට ඇතුළත් ය.
•කැපී ෗ප෗නන උදාහරණ අතර
෗ස්නානායක සමු්‍රයය, කලා වැව,
පරාක්‍රම සමු්‍රයය සහ දැු රු ඔය
ජලාශ් වයාපූති ඇතුළත් ෗ේ.
•ඊට අමතරව, මහා පරිමාණ
වයාපූතියක් වන මහවැලි ගංගා
සංවර්ධන වැඩසටහන වාරිමාර්ග
සංවර්ධන෗ය් සැලිරය යුතු
කාර්යභාරයක් ඉටු කර ඇත.
•ජල ම෕ලාශ්රය: ෗මම පද්ධති
සාමානය෗යන් ජල ගබඩා ිරීම
සඳහා �ශ්ාල ජලාශ් මත රඳා පවතී.
•සංරචක: ඒවාට පරධාන ඇළ මාර්ග,
ශ්ා�ා ඇළ මාර්ග, ෗බදා හැී෗ඹ ඇළ
මාර්ග සහ ෗ගා�පලවලට ජලය ෗බදා
හරින ක්෗ෂ්තර නාලිකා ඇතුළත් ෗ේ.

දැු රු ඔය ජලාශ්ය

13. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පරධාන වාරිමාර්ග
•කූෂිකාර්යක හා ජල
කළමනාකරණ෗ය් වැදගත්
කාර්යභාරයක් ඉටු කරන
පරධාන වාරි ජලාශ් ිරහිපයක්
ශ්‍රී ලංකාව සතුව ඇත.
•�ශ්ාලතම ජලාශ්ය වන
෗ස්නානායක සමු්‍රයය (ගල්ඔය)
සහ දැු රුඔය ජලාශ්ය,
රඹුක්කන් ඔය ජලාශ්ය, යාන්
ඔය වයාපූතිය සහ මාු රු ඔය
ජලාශ්ය වැනි පරධාන නිදසුන්
෗ේ.
•෗මම ජලාශ් �ක්෗ටෝරියා,
෗කාත්ම෗ල් සහ රන්෗දණිගල
වැනි ජලාශ් ඇතුළත් මහවැලි
සංවර්ධන වැඩසටහන වැනි
�ශ්ාල වාරි ෗යෝජනා ක්‍රමවල
෗කාටසිර. �ක්෗ටෝරියා ජලාශ්ය

14. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පරධාන වාරිමාර්ග සමහරක්
•෗ස්නානායක සමු්‍රයය:
වාරිමාර්ග ෗දපාර්ත෗ඹන්තුවට අනුව,
෗මම ෗යෝජනා ක්‍රමය ශ්‍රී ලංකා෗ේ පරධාන
වාරිමාර්ග පද්ධතිවලින් එකිර.
•දැු රු ඔය ජලාශ්ය:
මෑත කාලීන පරධාන ජලාශ් වයාපූතියක්
වන ෗මය �ශ්ාල පර෗ද්ශ්යකට වාරිමාර්ග
ජලය සැපයීම සඳහා නිර්මාණය කර
ඇත.
•මහවැලි ගංගා සංවර්ධන
වැඩසටහන:
෗මම වැඩසටහනට ෗ේලි පහක් ඉදිිරීම
ඇතුළත් වූ අතර නව සහ පවතින �ශ්ාල
භූය පර෗ද්ශ්යකට ජලය සැපයීම අරමුණු
කර ෗ගන ඇත.
•අ෗නකුත් පරධාන ජලාශ්:
කලා වැව, පරාක්‍රම සමු්‍රයය සහ අ෗නකුත්
ඒවා ර෗ට් වාරිමාර්ග යටිතල පහසුකඹ
සඳහා වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.

15. ෗ස්නානායක සමු්‍රයය (ගල්ඔය):
•෗මය ශ්‍රී ලංකා෗ේ �ශ්ාලතම ජලාශ්ය
වන අතර, එහි මැටි ෗ේල්ල සහ ගල්
ඔය වයාපූති෗ය් එහි කාර්යභාරය
සඳහා පරසිද්ධය.
•වගා බඹ 120,000 කට වාරි ජලය වඹ
සහ දකුණු ඇල මාර්ග ඔස්෗ස්
සපයනු ලැ෗ේ.
•වඹ ඇළ මාර්ගය සහ දකුණු ඇළ
මාර්ගය පිළි෗වලින් සැතපුඹ 32 ක්
සහ සැතපුඹ 22 ක් දිග ෗ේ.
•සද්ධාතිස්ස කුමරු෗ගන් පසු
නැ෗ගනහිර පළාත සශ්‍රීක කුඹුරු
යායක් �ම අමුතු ෗දයක් ෗නා෗ේ.
•෗ස්නානායක ජලාශ්ය �ු ලිය ජනනය
කරන වාරිමාර්ග ජලය සැපයීමට
අමතරව ��ධ ෗ස්වාවන් සපයයි.
•ගල්ඔය තැනිතලා෗ේ ගංවතුර
පාලනය ිරීම සහ යරිදිය ජලජී�
වගාව ඉන් ිරහිපයිර.
•සියඹලා්ඩඩුව සහ අඹපාර අතර
පිහිටා ඇති ඉඟිනියාගල කඳු පාමුල
දැවැන්ත ෗ස්නානායක ජලාශ්ය ඔබට
දැක ගත හැිරය.
෗ස්නානායක සමු්‍රයය

16. ෗ස්නානායක සමු්‍රයය (ගල්ඔය):
•෗ස්නානායක සමු්‍රයය ෗හවත් ගල් ඔය ජලාශ්ය, ශ්‍රී
ලංකා෗ේ ජල කළමනාකරණ පද්ධති෗ය් පරධාන
අංගයක් වන අතර එය පරධාන වශ්෗යන් නැ෗ගනහිර
සහ ඌව පළාත්වල වාරිමාර්ග සඳහා ෗ස්වය කරයි. ශ්‍රී
ලංකා෗ේ �ශ්ාලතම වන එහි මැටි ෗ේල්ල, අක්කර අි
770,000 ක ධාරිතාවයිරන් යුත් ජලාශ්යක් නිර්මාණය
කරයි, කූෂිකාර්යක භා�තය සඳහා ජලය ගබඩා
කරන අතර ගංවතුර පාලනයට ද දායක ෗ේ . ජලාශ්ය
කුඩා ජල �ු ලි බලාගාරයකට ද සහාය වන අතර
වනජී� අභයභූය ස් ාපිත ිරී෗ඹදී කාර්යභාරයක් ඉටු
කර ඇත.
•ජලාශ්෗ය් පරධාන අරමුණ වන්෗න් කූෂිකර්මාන්තයට,
�෗ශ්්ෂ෗යන් උතුරු මැද සහ නැ෗ගනහිර පළාත්වල �
වගාවට ජලය සැපයීමයි.
•෗මම ජලාශ්ය ෗කත්වලට ජලය ෗බදා හැීම
නියාමනය ිරීමට, හිඟයන් වළක්වා ගැනීමට සහ
ස් ාවර සැපයුමක් සහතික ිරීමට උපකාී ෗ේ.
•ජලාශ්෗ය් �ශ්ාල ධාරිතාවය, අ�ක වර්ෂාපතන෗ය්
බලපෑම අවම ිරීමට සහ අවට පර෗ද්ශ්වල ගංවතුර
අඩු ිරීමට උපකාී ෗ේ.
•කුඩා ජල �ු ලි බලාගාරයක් �ු ලිය නිපද�ම සඳහා
ජලාශ්෗යන් ලැ෗බන ජල පරවාහය භා�තා කරයි.
•ජලාශ්෗ය් සඹපත් සම-කළමනාකරණය සඳහා
පරා෗ද්ශ්ීය පරජාවන්, රාජය රයතන සහ වනජී�
අ�කාීන් ඇතුෆ ��ධ පාර්ශ්්වකරුවන් සඹබන්ධ ෗ේ.
•නීති �෗රෝ� මසුන් ඇල්ලීම සහ ජලාශ්෗ය් පරිසර
පද්ධතියට සහ ජල ගුණාත්මක භාවයට බලපෑඹ කළ
හැිර ෗වනත් �යාකාරකඹ වැළැක්�ම සඳහා ෗රගුලාසි
�යාත්මක ෗ේ.

෗ස්නානායක සමු්‍රයය

17. දැු රු ඔය ජලාශ්ය:

•෗ඹ වන �ට දැු රු ඔය
ජලාශ්ය මගින් ඉඟිනියටිය
ජලාශ්යට (පුත්තලම
දිස්තරික්ක෗ය්) මාගල්ල
ජලාශ්යට (නිකවැරටිය)
ජලය නිකුත් ෗ක෗රන
වාරිය෗පාළ පරා෗ද්ශ්ීය
෗ල්කඹ ෗කාට්ඨාශ්෗ය්,
෗කාට෗ව෗හර,
෗කා෗බයිග෗න් සහ මහව
පරා෗ද්ශ්ීය ෗ල්කඹ
෗කාට්ඨාස෗ය් කුඩා වැේ
300ක් පමණ ජලය නිකුත්
෗ක෗රන අතර යල සහ මහ
කන්න ෗ද෗කහිම ඉහත
පර෗ද්ශ්෗ය් 30,000කට අ�ක
පරමාණයක වගා කර ඇත.
දැු රු ඔය ජලාශ්ය

18. දැු රු ඔය ජලාශ්ය
•2014 දී රරඹභ කරන ලද දැු රු ඔය ජලාශ්ය,
ශ්‍රී ලංකා෗ේ වයඹ පළා෗ත් සමහර පර෗ද්ශ්වල
෗ගා�න්෗ග් ජීව෗නෝපාය වැි දියුණු ිරීම සඳහා
ම෕ලික වශ්෗යන් සැලසුඹ කර ඇත්෗ත් ගං ඉවුරු
෗ද෗කහිම පරධාන ඇළ මාර්ග ෗දකක් හරහා
වාරිමාර්ග පද්ධතිවලට ජලය නියාමනය ිරීම
සහ හරවා යැ�෗මනි.
•෗මම වාරිමාර්ග වයාපූතිය, ෗බෝග තී�තාවය
සහ ඔ෗රාත්තු දී෗ඹ හැිරයාව වැි දියුණු ිරීම
සඳහා න�න වාරිමාර්ග පද්ධති සහ
සාඹපරදායික වාරිමාර්ග පද්ධති ඒකාබද්ධ ිරීම
සඳහා උදාහරණයිර.
•සාඹපරදායික වාරිමාර්ග පද්ධතිවලින් පර෗ද්ශ්෗ය්
� වගාව සඳහා ලබා ගත හැිර ජලය
ඇස්ත෗ඹන්තු කර ඇති අතර, පර෗ද්ශ්෗ය්
වාරිමාර්ග ඉල්ලුම සපුරාලීම සඳහා දැු රු ඔය
ජලාශ්෗යන් LB ඇළ හරහා ජලය සඳහා අමතර
අවශ්යතාවය ඇස්ත෗ඹන්තු කර ඇත.
දැු රු ඔය ජලාශ්ය

19. මාු රු ඔය ජලාශ්ය
•මාු රු ඔය ෗ේල්ල යනු මාු රු ඔය
හරහා ඉදිකර ඇති වාරිමාර්ග
෗ේල්ලිර.
•බැඹම ෗ේල්ල දිග රටර් 1,090 (අි
3,580) ක් සහ උස රටර් 41 (අි 135) ක්
වන අතර මාු රු ඔය ජලාශ්ය එයින්
නිර්මාණය ෗ේ.
•ජලාශ්෗ය් ජල ෗පෝෂක පර෗ද්ශ්ය වර්ග
ිර෗ලෝරටර 453 (වර්ග සැතපුඹ 175) ක්
වන අතර එහි ගබඩා ධාරිතාව ඝන
රටර් 596,000,000 (ඝන අි 2.10 × 10
10
)
ිර.
•෗යෝජිතත මාු රු ඔය ස෕ර්ය බලාගාරය
මාු රු ඔය ජලාශ්෗ය් මතුපිටට ඉහළින්
ඉදිිරීමට නියයතය.
මාු රු ඔය ජලාශ්ය

20. මාු රු ඔය ජලාශ්ය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ මාු රු ඔය ජලාශ්෗ය් ජල
කළමනාකරණය, ජලාශ්෗ය් ජලය
වාරිමාර්ග සඳහා, �෗ශ්්ෂ෗යන් � වගාව
සඳහා භා�තා ිරීම ෗ක෗රහි අවධානය
෗යාමු කරන අතර කලාපීය ජල
කළමනාකරණ උපාය මාර්ග සඳහා ද
දායක ෗ේ. ජලාශ්෗ය් ජලය
෗ගා�පලවලට ෗බදා හරින ඇළ
මාර්ගවලට මුදා හරිනු ලබන අතර,
සාමානය෗යන් මහවැලි අ�කාරිය �සින්
මුදා හැී෗ඹ කාලසටහන් තීරණය කරයි.
•�යළි කාලවලදී පවා කූෂිකාර්යක
කටයුතු සඳහා �ශ්්වාසදායක ජල
සැපයුමක් සහතික ිරීම සහ නියඟ෗ය්
බලපෑඹ අවම ිරීම ෗මම පද්ධති෗ය්
අරමුණයි.
•ජලාශ්෗ය් පරධාන කාර්යය වන්෗න්
වාරිමාර්ග සඳහා ජලය සැපයීම වන
අතර, ජලය ෗ගා�පලවලට ෗බදා හරින
ඇළ මාර්ග ජාලයකට මුදා හැීමයි.
මාු රු ඔය ජලාශ්ය

21. මාු රු ඔය ජලාශ්ය
•෗ගා�පලවල් ෗පෝෂණය ිරීම සඳහා
ගුරුත්වාකර්ෂණය උප෗යෝගී කරගනියන්,
පරධාන සහ ශ්ා�ා ඇළ මාර්ග සහ
෗බදාහැී෗ඹ ඇළ මාර්ග හරහා ජලය
෗බදා හරිනු ලැ෗ේ.
•ජල පරවාහය නියාමනය ිරී෗ඹදී සහ
කූෂිකර්මාන්තය සඳහා අ�්ඩඩ සැපයුමක්
සහතික ිරී෗ඹදී මාු රු ඔය ජලාශ්ය
තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
•ජලාශ්෗ය් ජල මුදා හැීඹ කළමනාකරණය
ිරීම සහ පරධාන ඇළ සඳහා ජල
෗බදාහැී෗ඹ කාලසටහන් සැකසීම සඳහා
මහවැලි අ�කාරිය වගිරව යුතුය.
•මාු රු ඔය දකුණු ඉවුර සංවර්ධන
වයාපූතියට ජල කළමනාකරණය
වැි දියුණු ිරීම සඳහා එල්ලංගා ජලාශ්
ඉදිිරීම සහ වාරිමාර්ග යටිතල පහසුකඹ
පුනරුත් ාපනය ිරීම ඇතුළත් ෗ේ.
මාු රු ඔය ජලාශ්ය

22. මධයම පරමාණ෗ය් ජලාශ්
මධයම පරමාණ෗ය් ජලාශ්වල ෗පෝෂණ පර෗ද්ශ්ය
80-600 ෗හක්෗ටයාර ෗ේ.
•කැකණු ර ජලාශ්ය:
නිල්වලා ගංඟා ෗්‍රයෝණි෗ය් පිහිටා ඇති ෗මය
බ්‍රිතානය යටත් �ජිතත රජය �සින්
පරතිසංස්කරණය කරන ලද ජලාශ්වලින් එකිර.
•෗දනගම ජලාශ්ය:
නිල්වලා ගංඟා ෗්‍රයෝණි෗ය් ද, එය බ්‍රිතානයයන්
�සින් පරතිසංස්කරණය කරන ලද වාරිමාර්ග
කටයුතුවල ෗කාටසිර.
•අඹපාරවැව, හඹ෗බගමුව සහ
අලුත්දිවුල්වැව:
෗හාඳින් �යාත්මක වන පරජා පාදක සං�ධාන
සහ �ශ්්වාසදායක දත්ත රැස් ිරී෗ඹ යාන්තරණ
පැවතීම ෗හ්තු෗වන් අධයයනයක් සඳහා
෗තෝරාගත් මධයම පරමාණ෗ය් බහු වාර්ෂික
ජලාශ් ෗ඹවාය.
•හාලි ඇළ (වරාපිටිය වැව):
නිල්වලා ගංඟා ෗්‍රයෝණි෗ය් තවත් ජලාශ්යක්,
බ්‍රිතානය යටත් �ජිතත සම෗ය් සංවර්ධනය කරන
ලද වාරිමාර්ග යටිතල පහසුකඹවල ෗කාටසිර.

23. මධයම පරමාණ෗ය් ජලාශ්
•ඇල්෗ල්෗වල සහ දන්෗දනිය:
නිල්වලා ගංඟා ෗්‍රයෝණිය තුළ ද පිහිටා ඇති
අතර වාරිමාර්ග ෗දපාර්ත෗ඹන්තුව �සින්
කළමනාකරණය කරනු ලැ෗ේ .
•ගුරුගල් ඔය වයාපූතිය:
වාරිමාර්ග අමාතයාංශ්ය �සින් සඳහන්
කරන ලද මධයම වාරිමාර්ග ෗යෝජනා
ක්‍රමයක්.
•෗ගෝනගලතැන්න වැව:
තවත් මධයම වාරිමාර්ග ෗යෝජනා ක්‍රමයක්.
•ක්ඩඩලම ජලාශ්ය:
මධයම ජලාශ් සඹබන්ධ෗යන් �෗ශ්්ෂ෗යන්
සඳහන් කර ෗නාමැති වුවද, එය ශ්‍රී
ලංකා෗ේ සැලිරය යුතු ජලාශ්යිර.

24. සුෆ වාරිමාර්ග පද්ධති:
•කළමනාකරණය:
පළාත් වාරිමාර්ග ෗දපාර්ත෗ඹන්තු සහ ෗ගා�ජන සංවර්ධන ෗දපාර්ත෗ඹන්තුව සුෆ වාරිමාර්ග
පද්ධති (෗හක්ටයාර 80 ට අඩු අණ෗දන පර෗ද්ශ්) කළමනාකරණය කරයි.
•ජල ම෕ලාශ්රය:
෗මම පද්ධති ෗බා෗හෝ �ට ජලය ගබඩා ිරීම සහ හැර�ම සඳහා කුඩා වැේ (ජලාශ්) සහ අමුණු
(වයර්) භා�තා කරයි.
•෗ගා� සහභාගීත්වය:
෗ගා�ජන ෗ස්වා ෗දපාර්ත෗ඹන්තුව සුෆ පද්ධති ඉදිිරීම සහ පරතිසංස්කරණය ිරී෗ඹ කටයුතුවල
නියැලී සිටින අතර, ෗ගා�න් ෗ගා� සං�ධාන (FOs) හරහා ඒවා෗ය් කළමනාකරණය සඳහා වගිරව
යුතුය.

25. සහභාගීත්ව වාරිමාර්ග කළමනාකරණය (PIM):
•රජ෗ය් පරතිපත්තිය:
PIM 1992 සිට ජාතික පරතිපත්තියක් වන අතර, වාරිමාර්ග කළමනාකරණය සඳහා ෗ගා�න්෗ග්
සහභාගීත්වය අවධාරණය කරයි.
•෗ගා� සං�ධාන (FOs):
෗බදාහැී෗ඹ සහ ක්෗ෂ්තර ඇළ මාර්ග කළමනාකරණය ිරීම සඳහා FOs පිහිටුවා ඇති අතර,
�යාකාරිත්වය සහ නඩත්තුව සඳහා දායක ෗ේ.
•රයතනික රාමුව:
සුමටව �යාත්මක ිරීම පහසු ිරීම සඳහා වයාපූති කළමනාකරණ කයටු (PMCs) වැනි
රයතනික ���ධාන PIM හි ඇතුළත් ෗ේ.
•අරමුණු:
ස්වයං෗පෝෂිත ෗ගා� පරජාවක් නිර්මාණය ිරීම සහ සහ෗යෝගී කළමනාකරණය තුළින්
කූෂිකාර්යක ඵලදායිතාව වැි දියුණු ිරීම PIM හි අරමුණයි.

26. වැේ එල්ලංගා පද්ධති (TCS):
•පුරාණ පද්ධතිය:
TCS යනු �෗ශ්්ෂ෗යන් �යළි පර෗ද්ශ්වල වැසි ජලය රැස් කර ෗බදා හැීම සඳහා නිර්මාණය
කර ඇති අන්තර් සඹබන්�ත ජලාශ්වලින් සමන්�ත පුරාණ වාරිමාර්ග පද්ධතියිර.
•සාඹපරදායික දැනුම:
පද්ධතිය පරඹපරා ගණනාවක් පුරා සඹ෗පර්ෂණය වන සාඹපරදායික දැනුම මත රඳා පවතී.
•තිරසාරභාවය:
ජල හිඟ කලාපවල ජල සුරක්ෂිතතාව සහ තිරසාර කූෂිකර්මාන්තය සඳහා TCS
තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.

27. ජලය ෗බදා ෗වන්෗කාට දීම සහ
කළමනාකරණය

•සීයත ��මත් පද්ධතිය:
ශ්‍රී ලංකාවට ඓතිහාසිකව පුෆල්
��මත් ජල ෗වන් ිරී෗ඹ පද්ධතියක්
෗නාතිබ෕ අතර, ජල සඹපත්
සංවර්ධනය ෗බා෗හෝ ු රට රාජය
ර෗යෝජන මගින් ෗ම෗හයවනු ලැ෗ේ.
•අන්තර් රයතන සඹබන්�කරණය:
අන්තර් අංශ් සඹබන්�කරණයට
පහසුකඹ සැලසීම සඳහා ජල
කළමනාකරණ ම්ඩඩලය සහ ��ධ
මට්ටඹවල (දිස්තරික්, පරා෗ද්ශ්ීය) ��ධ
කයටු වැනි සඹබන්�කරණ යාන්තරණ
�යාත්මක ෗ේ.
•සමතුලිතතා අවශ්යතා:
� වගා෗ේ අවශ්යතා (රහාර
සුරක්ෂිතතාව සඳහා) අ෗නකුත්
කලාපීය ජල අවශ්යතා සමඟ
සමතුලිත ිරීම ෗මම පද්ධති෗ය්
අරමුණයි.

28. අභි෗යෝග සහ අනාගත ෗යාමු �ඹ
•පුනරුත් ාපනය සහ
පරතිසංස්කරණය:
සමහර වාරිමාර්ග පද්ධතිවල
�යාකාරිත්වය වැි දියුණු ිරීම සහ
ඵලදායී ෗ගා�න් කළමනාකරණය ස�ය
ිරීම සඳහා පුනරුත් ාපනය සහ
පරතිසංස්කරණය අවශ්ය ෗ේ.
•නඩත්තු අරමුදල්:
෗ගා� දායකත්වයන් සහ ෗වනත්
පරභවයන් හරහා කැපවූ නඩත්තු
අරමුදල් ස් ාපිත ිරීම ඉතා වැදගත්
෗ේ.
•සං�ධානාත්මක සංවර්ධනය:
සහභාගිත්ව වාරි කළමනාකරණ෗යහි
දිගුකාලීන සාර් කත්වය සඳහා ෗ගා�
සං�ධානවල සං�ධානාත්මක
සංවර්ධනය සඳහා අ�්ඩඩ සහ෗යෝගය
අතයවශ්ය ෗ේ.
•ධාරිතා වර්ධනය:
තිරසාර වාරිමාර්ග කළමනාකරණය
සඳහා FO වල සහ අ෗නකුත්
පාර්ශ්වකරුවන්෗ග් ධාරිතාව ශ්ක්තිමත්
ිරීම අතයවශ්ය ෗ේ.