mGbJmkndEiYUWmjH4a5lXGn9qtrETsniYml1NFby.pptx

kompyuter tarmoqlari

1. Fanga ajratilgan soatlar Ma’ruza : 42 soat (21 para) Amaliy : 30 soat (15 para) Mustaqil ta’lim : 108 soat Ball : 50 ball (25 - Ma’ruza , 25 - Amaliy ) Ma’ruza : 10 ball – Oraliq nazorat : 15 ball – Mustaqil ish 1, 2. UMUMIY MALUMOTLAR

2. BAHOLASH MEZONI Ma’ruza topshiriqlari Maksimal ball Oraliq nazorat bo‘yicha maksimal ball 10 Mustaqil ish 1 5 Mustaqil ish №1: Mustaqil ish ma’ruza va Amaliyot mashg‘ulotlardan berilgan vazifa bo‘yicha referat , mustaqil ish va taqdimot shaklida talabaning individual ishi . Mustaqil ishni baholash . MAX 7 ball. Mavzu bo‘yicha mustaqil topshiriqni to‘liq va aniq bajargan bo‘lsa - 2 ball; Fan doirasida mustaqil erkin fikrlash qobiliyatini namoyon eta olsa - 2 ball; Berilgan savollarga aniq va lo‘nda javob berishi - 3 ball. 7 Mustaqil ish №2 Mustaqil ish ma’ruza va amaliyot mashg‘ulotlardan berilgan vazifa bo‘yicha referat , mustaqil ish va taqdimot shaklida talabaning individual ishi . Mustaqil ishni baholash . MAX 8 ball. Mavzu materiallarining nazariy yoki amaliy ahamiyati haqida aniq tasavvurga ega bo‘lishi - 2 ball; Fanga tegishli qonunlar va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarni to‘liq o‘zlashtirish - 3 ball. Fan doirasida mustaqil erkin fikrlash qobiliyatini namoyon eta olishi - 3 ball. 8 Yakuniy nazorat bo‘yicha maksimal ball 50

3. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI Muhammad al- Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Kompyuterni tashkil etilishi va klassifikasiyasi . Kompyuter tuzilishi va tashkil etilishi , kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlari 1 – Ma’ruza TOSHKENT - 2024 MA ’ RUZACHI: N.Xodjayev FAN: Kompyuterni tashkil etish KAFEDRA: Kompyuter tizimlari

4. Kompyuter Hisoblash mashinalari Hisoblash tizimlari Kompyuter tuzilishi Kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlari Kompyuter ishlashi va uning turlari MA’RUZA REJASI

5. What is a computer?

6. Kompyuter (EHM) Kompyuter – bu, EHM ( E lektron H isoblash M ashinasi) bo’lib, ingliz tilidan tarjima qilinganda hisoblovchi yoki hisoblayman degan ma’noni anglatadi.

7. KOMPYUTERNI TASHKIL ETILISHI

8. Software ( dasturiy ) va Hardware ( texnik )

9. Operating System ( Operatsion tizim ) – bu , dasturiy ta'minotidan iborat bo’lgan va ular qurilmani ishga tushishi va ishlashi uchun zarur bo'lgan asosiy dasturiy vositadir . Ya’ni foydalanuvchi bilan har qanday qurilmani , kompyuter , planshet va smartfonlarning asosiy funksiyalari o’rtasidagi muloqotni ta'minlash uchun kerakli muhim dasturiy vosita hisoblanadi . Operatsion tizim

10. Operating System ( Operatsion Tizim )

11. Kompyuterning tashkiliy qurilmalari

12. KO‘RINISHI NOMI TAVSIFI ONA PLATA Tizimli blok qurilmasining asosiy qismi hisoblanib , kompyuterni qurish uchun asos bo‘lgan protsessor , operativ xotira va boshqa platalarini jamlovchi asosiy plata RAM RAM (Random Access Memory) – bu , kompyuterning qisqa xotirasi bo‘lib , buyruqlarni yetkazish uchun qo‘llaniladi QUVVAT BLOKI Kompyuterga kelayotgan tok kuchini tizimli blok platasidagi qurilmalarga taqsimlab beradi

13. KO‘RINISHI NOMI TAVSIFI BIOS BIOS (Basic Input Output Systeam ) kompyuter ishga tushganda , Operatsion tizimni kompyuterga bog‘lab beradi PROCESSOR (Micro Processor) Kompyuterning eng asosiy qurilmasi ( miyasi ) hisoblanadi MICRO CONTROLLER Protsessor buyruqlarini nazorat qilib turuvchi mikro controller

14. KO‘RINISHI NOMI TAVSIFI HDD HDD (Hard disk drive) – qattiq disk hisoblanib ma’lumotlarni saqlash vazifasini bajaradi ( jumladan operatsion tizim ham shu diskga saqlanadi ). VIDEO CARD Kompyuterga saqlangan grafik tasvirni monitor ekranida keyingi ko‘rinishga mos keladigan shaklga aylantiruvchi qurilma . DVD-ROM DVD disk ma’lumotlari fayllarini doimiy saqlash va ularni o‘qish uchun ishlatiladi

15. Kompyuterning qo‘shimcha qurilmalari

16. Kompyuter arxitekturasining rivojlanish bosqichlari Kompyuterlar avlodi – bu kompyuterlarni o’z qurilmalarini amalga oshirishda ishlatiladigan texnologiyalarga , shuningdek funksional xususiyatlar va dasturiy ta’minotlarning rivojlanish darajasiga ko’ra birlashtiradigan va hisoblash sanoatining rivojlanishidagi muayyan davrni tavsiflovchi sinflashtirilgan guruhidir .

17. Kompyuter avlodlari

18. Kompyuterlarning besh avlodi Kompyuterlarning avlodlari Avlodlar davri Rivojlanayotgan apparat Birinchi avlod 1940-1950 yillar Vakuum trubkasi asosida Ikkinchi avlod 1950-1960 yillar Transistorga asoslangan Uchinchi avlod 1960-1970 yillar Integratsiyalashgan sxema asosida To‘rtinchi avlod 1970-2010 yillar Mikroprotsessorga asoslangan Beshinchi avlod 2010 yil va hozirgi yillar Bir nechta mikroprotsessorlar (parallel ishlovchi ) Oltinchi avlod Hozir va kelajak … Sun’iy intellekt : neyron tarmoq asosida ishlovchi kompyuterlar

19. Birinchi avlod (1940-1956) ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) - bu birinchi kompyuterlardan biri bo’lib , og‘irligi 30 tonnadan ortiq , sekundiga bir necha yuz operatsiya tezligiga ega , 18 ming vakuumli naychani o’z ichiga olgan va 150 m.kv . atrofidagi maydonni egallagan .

20. Ikkinchi avlod (1956-1963) Tranzistororlar ishlab chiqilishi ( diskret yarm o‘tkazgichli asboblardagi EHM) HM ixcham shaklda ishlab chiqarilishi … Yuqori dasturlash tillarining qo’llanilishi (Fortran, Angol , Kobol )

21. Uchinchi avlod (1964-1971) Integral sxemalarning paydo bo’lishi : kichik yarmo’tkazgichli va o’rta integral sxemalardagi kompyuterlar … IBM-360 hisoblash mashinasi (1 sec.da bir necha mil. amal ) Mashinalarda xotira elementi sifatida magnit disklar qo’llanilishi Monitor va keyboardlardan foydalanish …

22. To’rtinchi avlod (1972 - hozirgi vaqtgacha ) Katta va juda katta integral sxemlardagi kompyuterlar : ( ularning asosi mikroprotsessorlar ) Apple-1, Apple-2, IBM PC … Shaxsiy kompyuterlar , Graphical user interface (GUI) Tarmoq hosil qilish imkoniyati …

23. Beshinchi avlod (2010-hozir v.) Bir necha o’nlab parallel ishlovchi mikroprotsessorladan tashkil topgan kompyuterlar . Parallel tarkibli protsessorlarda bir vaqtning o’zida dasturning o’nlab ketma-ket ko’rsatmalarini bajara oladi .

24. Oltinchi avlod (keying yillar ) Keying yillar : parallellashtirilgan va neyron kompyuterlar …

25. Kompyuterning yuqori ishlashi haqida gap ketganda , quyidagi omillardan biri yoki bir nechtasi bo’lishi mumkin : Kompyuterning ishlashi

26. FOYDALANILGAN VA TAVSIYA ETILADIGAN ADABIYOTLAR Мусаев М.М. “Компьютер тизимлари ва тармоқлари”. Олий ўқув юртлари учун ўқув қўлланма. Тошкент - 2011. – 336-б. Мусаев М.М. “Процессоры современных компьютеров”. Олий ўқув юртлари учун қўлланма. Тошкент.: “Алоқачи” нашриёти, 2020 йил. 12 боб. – 512 бет . Таненбаум Э., Остин T. Архитектура компьютера // 6-е издание. СПб.: Питер, 2013. — 811с. С.А.Орлов, Б.Я.Цилькер. Организация ЭВМ и систем: Учебник для вузов. 3-е изд. — СПб.: Питер, 2015. — 685 с . William Stallings. Computer organization and architecture. Designing for performance. Eighth edition. Prentice Hall 2010. David Patterson John Hennessy. Computer Organization and Design. 5th Edition. 2013.