Misinformation in Referenda 1st Edition Sandrine Baume (Editor)

Misinformation in Referenda 1st Edition Sandrine
Baume (Editor) pdf download
https://ebookfinal.com/download/misinformation-in-referenda-1st-
edition-sandrine-baume-editor/
Explore and download more ebooks or textbooks
at ebookfinal.com

Here are some recommended products for you. Click the link to
download, or explore more at ebookfinal
Vagabond Vol 29 29 Inoue
https://ebookfinal.com/download/vagabond-vol-29-29-inoue/
Advances in Photochemistry Volume 29 1st Edition Douglas
C. Neckers
https://ebookfinal.com/download/advances-in-photochemistry-
volume-29-1st-edition-douglas-c-neckers/
Staff and Educational Development Case Studies Experience
and Practice 1st Edition David Baume
https://ebookfinal.com/download/staff-and-educational-development-
case-studies-experience-and-practice-1st-edition-david-baume/
Women Philosophers on Autonomy Historical and Contemporary
Perspectives 1st Edition Sandrine Berges (Editor)
https://ebookfinal.com/download/women-philosophers-on-autonomy-
historical-and-contemporary-perspectives-1st-edition-sandrine-berges-
editor/

Studies in Symbolic Interaction Vol 29 1st Edition Norman
K. Denzin (Ed.)
https://ebookfinal.com/download/studies-in-symbolic-interaction-
vol-29-1st-edition-norman-k-denzin-ed/
International Review of Research in Mental Retardation 29
1st Edition Laraine Masters Glidden
https://ebookfinal.com/download/international-review-of-research-in-
mental-retardation-29-1st-edition-laraine-masters-glidden/
Geographers Biobibliographical Studies Volume 29 1st
Edition Hayden Lorimer
https://ebookfinal.com/download/geographers-biobibliographical-
studies-volume-29-1st-edition-hayden-lorimer/
Regulation of Transcription in Plants Annual Plant Reviews
Volume 29 1st Edition Klaus D. Grasser
https://ebookfinal.com/download/regulation-of-transcription-in-plants-
annual-plant-reviews-volume-29-1st-edition-klaus-d-grasser/
Batik Gems 29 Dazzling Quilt Projects 1st Edition Laurie
J. Shifrin
https://ebookfinal.com/download/batik-gems-29-dazzling-quilt-
projects-1st-edition-laurie-j-shifrin/

Misinformation in Referenda 1st Edition Sandrine Baume
(Editor) Digital Instant Download
Author(s): Sandrine Baume (editor), VÃ©ronique Boillet (editor), Vincent
Martenet (editor)
ISBN(s): 9780367224035, 0367224038
Edition: 1
File Details: PDF, 6.91 MB
Year: 2020
Language: english

Misinformation in Referenda
The book identifes the impact of misinformation in the context of referenda.
While the notion of misinformation is at the centre of current events and is the
subject of several studies, it has rarely been addressed in the context of referenda
or from a multidisciplinary and comparative perspective. This book flls this gap.
Different legal orders have been chosen because of their extensive referendum
practices (California and Switzerland); a recent legislative process on the issue
of misinformation (Germany, France, and Canada); or recent experience with a
vote during which it was considered that false information had been disseminated
(Brexit, Catalan independence, and Italian constitutional referendum of 2016).
By bringing together authors from the political and legal sciences, the book
focuses on combining the expertise of researchers from different backgrounds
and origins in order to propose innovative solutions. In this regard, the book is
characterized by the fact that it does not aim to combat misinformation per se,
but develops suggestions meant to guarantee the conditions of formation of the
political will during referenda.
The book will be an invaluable resource for legal scholars, political scientists,
and specialists of political communication. Outside the world of academia, the
book may draw the attention of policy-makers, practitioners, and journalists
confronted with the challenges of misinformation or disinformation.
Sandrine Baume is Associate Professor of Political Theory and History of
Political Thought at the Centre for Public Law of the University of Lausanne,
Switzerland.
Véronique Boillet is Associate Professor of Constitutional Law at the Centre for
Public Law of the University of Lausanne, Switzerland.
Vincent Martenet is Full Professor of Constitutional Law and Competition Law
at the Centre for Public Law of the University of Lausanne, Switzerland.

Misinformation in Referenda
Edited by Sandrine Baume, Véronique
Boillet, and Vincent Martenet

First published 2021
by Routledge
2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon OX14 4RN
and by Routledge
52 Vanderbilt Avenue, New York, NY 10017
Routledge is an imprint of the Taylor & Francis Group, an informa business
© 2021 selection and editorial matter, Sandrine Baume, Véronique Boillet,
and Vincent Martenet; individual chapters, the contributors
The right of Sandrine Baume, Véronique Boillet, and Vincent Martenet
to be identifed as the authors of the editorial material, and of the authors
for their individual chapters, has been asserted in accordance with sections
77 and 78 of the Copyright, Designs and Patents Act 1988.
All rights reserved. No part of this book may be reprinted or reproduced
or utilised in any form or by any electronic, mechanical, or other means,
now known or hereafter invented, including photocopying and recording,
or in any information storage or retrieval system, without permission in
writing from the publishers.
Trademark notice: Product or corporate names may be trademarks or
registered trademarks, and are used only for identifcation and explanation
without intent to infringe.
British Library Cataloguing-in-Publication Data
A catalogue record for this book is available from the British Library
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data
Names: Misinformation in Referenda (Conference) (2018: Université de
Lausanne) | Baume, Sandrine, editor. | Boillet, Véronique, editor. |
Martenet, Vincent, editor.
Title: Misinformation in referenda/edited by Sandrine Baume,
Véronique Boillet and Vincent Martenet.
Description: Abingdon, Oxon; New York, NY: Routledge, 2020. |
Includes bibliographical references and index.
Identifers: LCCN 2020006209 (print) | LCCN 2020006210 (ebook) |
ISBN 9780367224035 (hardback) | ISBN 9780429274725 (ebook)
Subjects: LCSH: Referendum–Congresses. | Communication in
politics–Law and legislation–Congresses. | Disinformation–Congresses. |
LCGFT: Conference papers and proceedings.
Classifcation: LCC K3290 .M57 2020 (print) | LCC K3290 (ebook) |
DDC 328.2/3–dc23
LC record available at https://lccn.loc.gov/2020006209
LC ebook record available at https://lccn.loc.gov/2020006210
ISBN: 978-0-367-22403-5 (hbk)
ISBN: 978-0-429-27472-5 (ebk)
Typeset in Galliard
by Deanta Global Publishing Services, Chennai, India

Contents
List of contributors
Acknowledgements
viii
xiv
Misinformation in referenda: An introduction
to the volume
KRISTA B. NADAKAVUKAREN SCHEFER
1
PART I
Misinformation disorder, misuse of statistics,
and fact-checking 13
1 Sincerity in politics: How much is too much?
SORIN BAIASU
15
2 Why informed opinions matter for democracy and
why misinformation should not be underestimated in
referendum processes
SANDRINE BAUME
38
3 The (mis)use of statistics in referendum votes
ANKE TRESCH AND LUKAS LAUENER
55
4 Fact-checking direct democracy: When journalists set out
to correct misinformation
LAURENT BERNHARD
77

vi Contents
PART II
Judicial remedies 91
5 Judicial remedies in a comparative perspective
ANDREAS GLASER
93
6 Direct democracy, misinformation, and judicial review in
the United States
AMANDA L. TYLER
114
7 Judicial remedies in Switzerland
VINCENT MARTENET
132
8 Securing rational discourse surrounding referenda
in Germany
BERND HOLZNAGEL AND MAXIMILIAN HEMMERT-HALSWICK
150
PART III
Evolution of regulation 169
9 Online disinformation and freedom of expression in the
democratic context: The European and Italian responses
ORESTE POLLICINO AND LAURA SOMAINI
171
10 Tackling misinformation in referendums: Lessons from
anglophone democracies
ALAN RENWICK AND MICHELA PALESE
194
11 How to defne misinformation: The French attempt
THOMAS HOCHMANN
220
12 The guarantee of political rights in view of
misinformation: Is new regulation needed
for Swiss referenda?
MICHEL BESSON AND VÉRONIQUE BOILLET
235
13 From veracity to traceability: A new Canadian legal
framework for deliberative referenda
PATRICK TAILLON
257

Contents vii
14 All fake? Information disorders and the 2017 referendum
in Catalonia
OSCAR BARBERÀ
281
Conclusion
SANDRINE BAUME, VÉRONIQUE BOILLET, AND VINCENT MARTENET
299
Index 311

Contributors
Sorin Baiasu is Professor of Philosophy at Keele University, UK. His pub-
lished work includes two co-edited volumes on Politics and Metaphysics in
Kant (2011, with H. Williams and S. Pihlstrom) and Sincerity in Politics and
International Relations (2017, with Sylvie Loriaux), and papers in the Journal
of Political Philosophy and Contemporary Political Theory. He is Director of
the Keele-Oxford-St Andrews Kantian (KOSAK) Research Centre and co-
convenor of the Kantian Standing Group of the European Consortium for
Political Research. His research was supported fnancially by grants from,
among others, the European Commission, the European Research Council,
and the British Academy.
Oscar Barberà is Associate Professor at the University of Valencia (UV), Spain,
since 2012. He has been a lecturer at the Autonomous University of Barcelona
(UAB), Spain, and at Catalonia’s Open University (OUC), Spain. He has also
been a visiting scholar at several universities such as the London School of
Economics and Political Science, Edinburgh, Exeter, Lausanne, Louvain-la-
Neuve, and Florence. His main areas of interest are party politics, decentrali-
zation, and political elites. His PhD won the award of the Spanish Political
Association and was published in 2011 by the Spanish Centro de Investigaciones
Sociol?gicas. Since then, he has published extensively on Spanish and com-
parative party politics. His latest contributions might be found in Comparative
European Politics, Zeitschrift f?r Vergleichende Politikwissenschaft, Revista de
Estudios Políticos and Mediterranean Politics.
Sandrine Baume is Associate Professor of Political Theory and History of
Political Thought at the Centre for Public Law of the University of Lausanne,
Switzerland. Her research focuses mainly on democratic theory. Her recent
work concentrates on the imperative of transparency in public affairs, the
legitimacy of political parties, the value of compromise in democracy, and
the impact of misinformation on the quality of the democratic process. Her
publications include: “Rehabilitating political parties: An examination of the
writings of Hans Kelsen”, Intellectual History Review (2018); (with Yannis
Papadopoulos) “Transparency: From Bentham’s inventory of virtuous effects
to contemporary evidence-based scepticism”, Critical Review of International

Contributors ix
Social and Political Philosophy (2018); “What place should compromises be
given in democracy?”, Négociations (2017); Hans Kelsen and the Case for
Democracy (Colchester, ECPR Press, 2012); (edited with Stéphanie Novak)
Compromises in Democracy (Palgrave, 2020).
Laurent Bernhard is Postdoctoral Researcher at the Swiss Centre of Expertise
in the Social Sciences (FORS), which is hosted by the University of Lausanne,
Switzerland. He is currently involved in the Swiss Electoral Study (Selects) as
well as in the VOTO surveys, which are carried out after direct-democratic
votes that take place at the federal level of Switzerland. His main research
interests include direct democracy, populism, political communication, and
asylum policies. He has published some of his academic work in Electoral
Studies, West European Politics, the Journal of Ethnic and Migration Studies as
well as with Palgrave Macmillan, Cambridge University Press, and Rowman &
Littlefeld International.
Michel Besson heads the unit Legislative Projects II of the Federal Offce of
Justice in Bern, Switzerland. Within the administration, this offce is respon-
sible for changes to political rights at the constitutional level. Furthermore,
Michel Besson is a Lecturer of Public Law at the University of Basel. He
studied Law at the Universities of Berne and Lausanne and at the University
of Chicago. He wrote his doctoral thesis on the subject of the information of
public authorities before popular votes.
Véronique Boillet is Associate Professor of Constitutional Law at the University
of Lausanne, Switzerland. She works, in particular, on the principle of non-
discrimination, access to political rights, and the notion of citizenship as well as
on gender issues in the feld of medically assisted procreation. Her publications
include: “Statelessness and international surrogacy: From the international and
European legal perspectives”, Swiss Review of International & European Law
(with Hajime Akiyama, 2017); La gestation pour autrui: Approches juridiques
internationales (edited with Marta Roca I Escoda and Estelle de Luze,
Anthemis 2018); “Le corps électoral fédéral”, in: Oliver Diggelmann, Maya
Hertig Randall & Benjamin Schindler (eds.), Verfassungsrecht der Schweiz
(Schulthess, 2020); “En marge des droits politiques: Une analyse des condi-
tions d’inclusion dans le corps électoral Suisse à l’aune de la pensée féministe”
(with Clémence Demay, in process).
Andreas Glaser, born 1977, is Full Professor for Constitutional, Administrative,
and European Law with a focus on democracy at the University of Z?rich,
Switzerland (since 2013). He is also a member of the directorship of the Centre
for Democracy Studies Aarau (ZDA), and since 2017, its managing director.
His scientifc focus lies in the areas of direct democracy, electoral law, and
languages in Switzerland as well as on the foundations of administrative law
in Switzerland and the European Union including the respective interactions.
Andreas Glaser achieved the postdoctoral lecture qualifcation (Habilitation)
(2012), University of Heidelberg, with a monograph on European

x Contributors
administrative law, Die Entwicklung des Europäischen Verwaltungsrechts aus
der Perspektive der Handlungsformenlehre. In his doctoral thesis, completed
at the University of Bayreuth (2007), he analyzed the relationship between
sustainable development and democracy (Nachhaltige Entwicklung und
Demokratie). Andreas Glaser studied Law at the University of Giessen.
Maximilian Hemmert-Halswick is PhD candidate and Teaching Assistant at
the University of M?nster, Germany. His research focusses on information and regulatory law. He has published articles on the role of misinforma
-
tion in the European parliamentary elections in 2019 and on the German Network Enforcement Act, which aims at securing a rational discourse in social networks.
Thomas Hochmann is Full Professor of Public law at the University of Reims
Champagne-Ardenne, France. His research focuses on freedom of expression,
fundamental rights, constitutional law, and legal theory. His publications
include a book on Holocaust denial, Le négationnisme face aux limites de la
liberté d’expression (Pedone, 2013), and a textbook on French and German
constitutional law, Droits constitutionnels français et allemand: Perspective
comparée (LGDJ, 2019). He has also co-edited the volumes Genocide Denials
and the Law (OUP, 2011) and Un classique méconnu: Hans Kelsen (Mare et
Martin, 2019).
Bernd Holznagel is Full Professor for Constitutional Law, Administrative Law,
and European Law at the University of M?nster, Germany. There, he is Director of the Institute for Information, Telecommunication, and Media Law (Public Law Department). He joined the faculty in 1997. His research inter
-
ests include media, communication, data protection and information law. He is co-publisher of Multimedia und Recht (Multimedia and Law) and Chairman of the Academic Advisory Council of the German Federal Network Agency. He wrote a report for the public broadcaster Zweites Deutsches Fernsehen on
the need for reform in times of the Cloud (2016). Most recently, his focus was on the question of how to ensure democratic discourse online. He was heard as an expert in the German Parliament (Bundestag) on the drafting of the Network Enforcement Act in 2017; he also wrote a review of the draft law for the OSCE. Surrounding this engagement, he published several articles about how to deal with misinformation and hate speech.
Lukas Lauener is Researcher at the Swiss Centre of Expertise in the Social
Sciences (FORS) and a PhD candidate at the University of Lausanne, Switzerland. Previously, he worked as a research assistant at the Centre for Democracy Studies Aarau (ZDA) and as a tutor at the Department of Political Science in Z?rich (IPZ), where he obtained his MA in Social Sciences (Political Science). At FORS, he works in the Political Surveys Team that is responsible for the Swiss Election Study (Selects) and the post-vote surveys (VOTO). His research interests lie in voting behaviour, party systems, and the bilateral rela
-
tions between the European Union and Switzerland.

Contributors xi
Vincent Martenet is Full Professor of Constitutional Law and Competition Law
at the University of Lausanne, Switzerland. He was an invited Professor of
Comparative Public Law at the University of Paris II Panthéon-Assas during
the fall of 2018 and served as a member of the Swiss Competition Commission
from 2005 until 2017. He was vice-chairman of the Commission from January
2008 until June 2010 and its chairman from July 2010 until December 2017.
He is a member of the editorial board of the Swiss Law Review, founded in
1852. His felds of interest are Swiss and comparative constitutional law, as
well as public economic law. His latest research focusses on the separation of
powers from a comparative perspective, federalism, and multi-level protection
of fundamental rights. He has published several books and journal articles on
these topics, such as Architecture des pouvoirs: Enjeux et perspectives pour un
État, une union d’États et les Nations Unies and “Federalism in rights cases”,
The American Journal of Comparative Law, volume 67 (2019).
Krista B. Nadakavukaren Schefer is Vice-Director of the Swiss Institute of
Comparative Law. She is also on the faculty of the World Trade Institute
in Bern and is an adjunct instructor at the Universities of Basel and Bern.
Krista’s teaching and research centre on international economic law, teaching
international investment law and World Trade Organization law courses at
several law faculties in Switzerland. She is the author of a textbook on inter-
national investment law and has published numerous articles on investment
and trade topics. Nadakavukaren is a native of the United States. She received
her juris doctor from Georgetown University Law School, and her doctorate
and Habilitation from the University of Bern. She is a former member of the
Executive Council of the Society of International Economic Law, an editor of
Hart Publishing’s series Studies in International Trade and Investment Law,
and is on the editorial board of the Brill series World Trade Institute Advanced
Studies.
Michela Palese is Research and Policy Offcer at the Electoral Reform Society,
United Kingdom. Her research focuses on how to enhance the quality of
democracy in the UK, primarily through reforming institutions and policy-
making – from changing to a proportional electoral system and an elected
House of Lords, to embedding deliberative democratic practices and updat-
ing political campaign regulations. Prior to this, she was Research Assistant
and McDougall Fellow at the Constitution Unit in the Department of
Political Science at University College London, UK. She is co-author, with
Alan Renwick, of Doing democracy better: How can information and discourse
in election and referendum campaigns in the UK be improved? (London:
Constitution Unit, 2019).
Oreste Pollicino is Full Professor of Constitutional Law at Bocconi University,
Italy. Director of the LLM in Law of Internet Technology, Bocconi, he teaches
and researches in the feld of European constitutional law, comparative public
law, and fundamental rights in digital law. Professor Pollicino has held visiting

xii Contributors
scholarships and professorships at Oxford University (UK), Haifa University
(Israel), Central European University (Hungary), and Fribourg University
(Switzerland). He has written six monographs, 25 edited books and more
than 150 articles in the felds of constitutional law, fundamental rights and the
internet, and comparative public law.
Alan Renwick is Deputy Director of the Constitution Unit and Associate Professor
of British Politics in the Department of Political Science at University College
London, UK. His research focuses on how to strengthen the formal mechanisms
through which citizens’ voices are heard in politics, including elections, refer-
enda, and deliberative processes such as citizens’ assemblies. He is co-author,
with Michela Palese, of a detailed policy report into ways of improving campaign
information and discourse: Doing democracy better: How can information and
discourse in election and referendum campaigns in the UK be improved? (London:
Constitution Unit, 2019). He was Research Director for the Independent
Commission on Referendums in the UK in 2017–18 and advisor for a Council
of Europe report on improving referendum rules in 2018–19. He has also writ-
ten several books on electoral reform, published by Oxford University Press and
Cambridge University Press. In 2017, he directed the Citizens’ Assembly on
Brexit – the frst ever UK-wide deliberative event of this type.
Laura Somaini is currently Research and Teaching Assistant at Bocconi
University’s School of Law, specializing in constitutional and EU law, with
a research interest focussing on constitutional, EU, ICT, and media law. She
holds a Law degree from Bocconi University (Italy) and an LLM in European
Legal Studies from the College of Europe (Belgium).
Patrick Taillon is Full Professor of Law at Laval University, Quebec, where
he teaches Constitutional and Administrative Law. In 2012, he published his
frst work on the legal effects of majority decisions in referenda with leading
legal publishing house, Éditions Dalloz. Beyond referendum democracy, his
research interests include, among others, the relationship between the rule
of law and democratic theories, the modalities and exercise of constituent
power, as well as the evolution and renewal of Canadian federalism. In the
course of his doctoral research, Taillon received the thesis award of the French
Senate, the Dupin Aîné award from the Chancellery of Universities of Paris,
the young researcher prize in comparative law from the French Society of
Comparative Legislation, and the thesis prize from the Quebec Comparative
Law Association.
Anke Tresch is Associate Professor in Political Science in the Institute of Political
Studies at the University of Lausanne, Switzerland, and Head of Political
Surveys at the Swiss Centre of Expertise in the Social Sciences (FORS). Her
research focuses on electoral behaviour, party competition, agenda setting,
and political communication. Her recent work appeared in peer-reviewed
journals such as Political Communication, International Journal of Public
Opinion Research, Electoral Studies and Party Politics, among others. She is

Contributors xiii
also co-editor of the Swiss Political Science Review (since 2020) and a member
of the Steering Committee of the Comparative Candidates Survey.
Amanda L. Tyler is the Shannon Cecil Turner Professor of Jurisprudence at the
University of California, Berkeley School of Law, where she teaches and writes
about the Supreme Court of the United States, federal courts jurisprudence,
constitutional law, and civil procedure. Tyler is the author of numerous arti-
cles and book chapters along with the book Habeas Corpus in Wartime: From
the Tower of London to Guantanamo Bay (Oxford University Press, 2017). She
is also a co-editor of Hart and Wechsler’s the Federal Courts and the Federal
System (Foundation Press). Tyler is an elected member of the American Law
Institute, a past Order of the Coif Distinguished Visitor, and a past Chair of
the Federal Courts Section of the American Association of Law Schools.

Acknowledgements
We would like to express our sincere gratitude to our esteemed colleague, Professor
François Chaudet and to Attorney Raymond Didisheim, who generously funded
an international conference on “Misinformation in Referenda” held in August
2018 at the University of Lausanne in Switzerland. The publication of this vol-
ume would not have been possible without their initial support. We would also
like to extend our deepest gratitude to Christine De Bernardis, Clémence Demay,
Doriana Ferreira, Laetitia Ramelet, and Dominique Tran, who contributed either
to the organization of the conference or to the preparation of this volume. Special
thanks go to Leo Jedwab and Shaheeza Lalani for their diligent proofreading
and insightful suggestions. We are also grateful to the Faculty of Law, Criminal
Justice, and Public Administration and the University of Lausanne’s Rectorate for
their support for this academic project and for generously hosting the conference.
Finally, we are indebted to Alison Kirk and Emily Summers of Routledge for their
enthusiastic support, as well as to the two referees who assessed the initial book
proposal and made a number of very valuable suggestions.

Misinformation in referenda
An introduction to the volume
Krista B. Nadakavukaren Schefer
Abraham Lincoln, President of the United States of America during the Civil
War, was a frm believer in democracy. Not only did he believe in the power of
the individual to change her world by voting (“The ballot is stronger than the
bullet”), but he believed in average individuals’ ability to make – collectively –
good decisions. All that was required was to offer The People the requisite infor-
mational base: “I am a frm believer in the people. If given the truth, they can be
depended upon to meet any national crisis. The great point is to bring them the
real facts”.
1
Given today’s political contexts around the globe, such a statement seems
almost quaint. The rise of “alternative facts” as a counterpoint to Lincoln’s “real
facts” shifts our attention immediately to the “If given the truth” portion of
Lincoln’s statement, because voters, it seems, cannot count on getting “the
truth”.
What stands in the way of voters being given the truth? Misinformation: The
conglomerate of falsehoods, exaggerations, hyperbole, unrepresentative exam-
ples, misunderstood statistics, innocent mistakes, omitted facts, and a food of
irrelevant communications that make knowing what is relevant to decision-mak-
ing diffcult, if not impossible, for the average voter.
Defning misinformation
It is important, however, to say what the term misinformation means – and what
it does not.
Misinformation, signifcantly, is not a synonym for “falsehood”. A falsehood
is a statement that is not true. Misinformation is not the same as a “lie”, either.
A lie is a falsehood made which the originator knows to be false. When lying,
the motive of the liar is to make the target believe what the liar knows to be
false. (This motivational aspect of lying is what prevents some even outrageously
false statements from being lies, because outrageously false statements are too
1 Quoted in Jensen 2002.

2 Krista B. Nadakavukaren Schefer
obviously false to be presented as anything but false. Their motive is likely more
about the speaker than the content.)
The term “disinformation” captures the idea of a lie used with an intent to
mislead another. While similar to crimes or torts of intentional deception, the
term’s use is most common in relation to governmental efforts to sway voters
with untrue statements.
The truthfulness aspect of falsehoods, lies, and disinformation, however, does
not capture the whole of the risks of misinformation. There is signifcant litera-
ture on the characteristics of expressions that are not entirely truthful that can be
good starting points for thinking about what misinformation is and why we worry
about it. An appealing model for the study of misinformation is what Max Black
(1982) called “humbug”.
2
In his essay, “The Prevalence of Humbug”, Black notes
that humbug is a “deceptive misrepresentation, short of lying, especially by preten-
tious word or deed, of somebody’s own thoughts, feelings, or attitudes”.
3
Certainly
humbug can be included within misinformation, capturing as it does the aspect of
misrepresenting perceptions that are not subject to the truth–falsehood dichotomy.
Relevant examples of humbug would be misleading headlines. Thriving with social
media practices of passing on articles, misleading headlines function effectively by
conveying an uncontextualized “truth” to capture attention, relying on the atten-
tion alone to promote an idea that is not actually conveyed in the text of the article
that follows the headline. As studies reveal that a majority of articles passed on by
social media users are never read, the power of the headline is notable.
4
Misinformation also includes expressions that cannot be “true” or “false” in
an objective sense. Hyperpartisan news agencies are particularly potent sources
of such misinformation. The effect of heavily biased news allows readers/view-
ers to learn only certain aspects of a problem or situation, and is similar to the
uncontextualized expressions, but with the addition of opinions presented as fact,
predictions based on incomplete considerations of the relevant data, or emotion-
ally laden texts and images selected to sway (or reaffrm) opinion.
Misinforming by the statement that is completely lacking
Expressing the “whole truth” is a critical aspect of informing, as the potential for
deception is high where individual pieces of true information are relayed selec-
tively.
5
While the selection may be made involuntarily (because the information
2 See Black 1982.
3 Id, 24.
4 See Martin 2018: “Many internet users will see the breaking stories on their feed and go to the
news sites to learn more. The survey found 57 per cent increase in traffc to news sites referred
from social media. However, there has been a decrease in how much of an article that people
read. Most people will just scroll through their newsfeed and stumble upon relevant news con-
tent but just read the headlines or a short video clip of the piece. An average visitor will only
read an article for 15 seconds or less and the average video watch time online is 10 seconds”.
5 Judge Damon Keith of the United States Court for the Sixth Circuit noted “Selective infor-
mation is misinformation” in his opinion condemning the US government’s policy of con-
ducting deportation proceedings in secret. See United States Court for the Sixth Circuit,

Misinformation in referenda 3
that is omitted is unknown or even unknowable), it can also be done with the
intention of manipulating the public’s understanding of the policy problem or of
the implications of the proposed solutions.
Finally, it is possible that true but irrelevant information will become mis-
information. Where critical opinion-forming information is received amongst a
superabundance of other materials – some of which may be “true”, some “false”,
and some just frivolous, the superfuous materials can be considered misinforma-
tion. Noted as a modern method of censorship, misinformation, in the words
of Yuval Noah Harari, works “by fooding you with immense amounts […] of
irrelevant information, of funny cat videos, until you’re just unable to focus”.
6
Until the human brain evolves in a way that permits us to more effciently flter
the foods of information available to us, the integrity of referenda will remain as
susceptible to misinformation by inundation as it does to intentional deception.
A New York Times study on election misinformation in the United States
determined that “food hoaxes”, “false claims, mislabeled images and unfounded
rumors” all form a part of the misinformation facing today’s American voter.
7
The voters of the United Kingdom were also exposed to arguments on Brexit
that included opinions disguised as fact, projections made with no evidentiary
basis, as well as demonstrably false statements. Any of these aspects of misinfor-
mation can make the voter an unreliable chooser of the best option and a combi-
nation of misinformational elements can have costly results.
As several of the chapters in this volume point out, the misinformed voter
poses problems for democracy that are separate from those created by the unin-
formed voter. To be sure, uninformed voting (that is, voting by individuals who
do not have the requisite knowledge upon which to base a decision) can result in
skewed decision-making. But the problems of overcoming gaps in knowledge are
ones that can be largely solved by making information more accessible – improv-
ing education systems, overcoming barriers to disseminating research fndings,
and developing methods of making data comprehensible to the voting public can
all reduce the likelihood that large portions of citizenry are going to be select-
ing policy paths that do not align with their interests. Overcoming the problems
of misinformation is more diffcult, as it will require intervening in what voters
would otherwise choose as their source of information and demands sensitive
assessment of precisely what is validly considered by voters.
19 April 2002, Detroit Free Press v. Ashcroft, No. 02-1437 Detroit Free Press v. Ashcroft, 303
F.3d 681, 683 (6th Cir., 2002). “When government begins closing doors, it selectively con-
trols information rightfully belonging to the people”, Judge Keith criticized. Id.
6 Quoted in Bland 2018 (referring to Harari, Y. N., 2017. Homo Deus: A Brief History of
Tomorrow. London: Vintage Paperback).
7 Roose 2018.

4 Krista B. Nadakavukaren Schefer
Misinformation and democracy
The effects of misinformation on representative democracy can be damaging to
the public as well as to the individual interests of the voters. When voters select
candidates on the basis of incorrect or partial understanding of how the candi-
dates’ stance will coincide with their beliefs, the results of elections can lead to
decisions being taken by the offcials voted in that do not refect the wishes of the
majority of the citizenry.
Equally threatening, however, are the effects of misinformation on direct
democracy. Where voters themselves are determining policy through public ref-
erenda, they need to have a frm grasp of both the problem the selected policy
is to address and the consequences of their choice. Without adequate, relevant,
and reliable information upon which to base their choice, decisions taken by the
voters will not be refective of the “will of the people”.
Importantly, the intent of the source of misinformation is not relevant when
considering if the will of the misinformed voter has been distorted. The question
of intent has received a great deal of attention in the literature, playing famously
into the distinct categories of “lies” and “bullshit” set forth by Harry Frankfurt
(2005). The liar, Frankfurt says, is one who intends to deceive another about
what the liar believes to be true. The bullshitter, on the other hand, has no con-
cern for the truth or falsity of the matter spoken of, caring only for the target’s
view of him/herself. The bullshitter’s unconcern for truth, in Frankfurt’s analysis,
makes him/her more societally dangerous than the liar, for the liar has regard for
truth and thereby supports the fundamental basis of belief in it.
Not all analyses fnd the intent element decisive. Cohen (2002), in direct
response to Frankfurt, fnds that the communication itself is more relevant than
the intent of the sender. Applied to misinformation’s effects on democracy, it
is at least arguable that Cohen’s approach has signifcant value. If, for example,
a campaign set out to misinform the electorate, but somehow made a mis-
take and sent out factual information, the intent would not have changed the
result’s validity. At the same time, given the wide spectrum along which factual
information can be distorted (partial, superfuous, wholly irrelevant) and the
equally broad spectrum of not-fact communication that can infuence voters
(projections, expert opinions, suggestive correlations), certainly the intent to
harm should not be ignored when considering the appropriateness of responses
to misinformation.
This volume
The current volume addresses the myriad of questions that arise when misinfor-
mation taints public referenda. Covering all major jurisdictions in which debates
are occurring on these questions, the editors have organized the book in three
main sections: An overview of the general common questions; the existing laws
regulating how referendum procedures can respond to allegations of misinforma-
tion, including through judicial remedies; and a view toward the future.

Misinformation in referenda 5
Part I
The four chapters in Part I set the stage for the following studies, elaborating on
the widely shared assumption that misinformation (or disinformation) under-
mines democratic legitimacy, since democratically legitimate decisions – most
obviously in a referendum process – should be informed decisions. Building on
this assumption, the frst contributions of the volume tackle the question from
different angles: Sincerity in politics and the possible limits to such a require-
ment; the distinction between mis- and disinformation and their impact on the
democratic process; different types of misuse of statistics during a campaign; and,
fnally, challenges related to practices of fact-checking.
In Chapter 1, Sorin Baiasu opens the examination into the theoretical frame-
work of misinformation in referenda by looking at the level of sincerity the public
can demand of politics. Starting with Kant’s differentiated views on lying and the
limits of the justifcation for statements made with the intent to deceive, Baiasu’s
main innovation rests with the discussion of Newey’s proposal to defne another
possible limitation to the requirement of sincerity. This theoretical question is
elaborated by Baiasu by taking up the example of the Brexit referendum, where
the truthfulness of political information was challenged from both sides of the
campaign. The crucial question is the following: Is dissimulation (or disinforma-
tion) acceptable “in order to make sure that the best, although also at the same
time not the most popular, policy would be adopted and enforced”? To Newey,
dissimulation would be legitimate, notably for public offcials, when disclosing
costs for necessary public policies would prevent popular support and their imple-
mentation. Baiasu denies this “right to be lied to”, in elaborating on the theoreti-
cal defects of Newey’s perspective.
The point of departure for Sandrine Baume in Chapter 2 is the recognition of
two paradoxes related to the ambivalent relationship between truth and politics in
a democracy. The frst paradox is generated by contradictory normative perspec-
tives on truth: On the one hand, in our political culture truth is sometimes held
up to be a fundamental requirement in public affairs; on the other hand, truth
is sometimes deemed as threatening to the very possibility of pluralism. The sec-
ond paradox derives from the following puzzling observation: Despite a strong
belief that accurate information is a necessary prerequisite to democratic decision-
making, the results of studies of democratic decision-making show that there has
always been a great deal of political ignorance on the part of voters. This paradox
becomes even more dramatic when surveys show – as they have recently – that
citizens are not only uninformed, but are (also) mis- or disinformed. This leads
Baume to elaborate on the spectrum of “information disorder” and especially on
the distinction between mis- and disinformation. The author’s major claim is that
the idea according to which “honest mistakes” (or misinformation) would have
only limited effects on the democratic process has to be qualifed. This claim is
illustrated with a Swiss popular initiative which took place in 2016.
Building also on the widely shared assumption that democracy – and above all
direct democracy – “requires factually informed citizens”, Anke Tresch and Lukas

Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents

Orl.
Do, pro mi persone, mi mortos.
Roz.
Ne, do, mortu per anstataŭanto. La kompatinda mondo havas preskaŭ sesmil jarojn, kaj en tiu
tuta tempo neniu viro mortis, en sia propra persono, pro amo. Oni mortbatis Troilon per greka
bastonego; tamen li faris sian eblon por antaŭe morti, kaj li estas unu el la imitinduloj, rilate al
amo. Leandro estus vivinta multajn jarojn, kvankam Hero fariĝis monaĥino, escepte pro varma
somermeza nokto; ĉar la bona junulo nur eliris por sin bani en la Helesponto, kaj, venkite de
konvulsio, li dronis: kaj la malsaĝaj historiistoj de tiu epoko eltrovis ke Hero de Sestoso tion
okazigis; sed ĉiuj ĉi estas mensogaĵoj; viroj mortis, de tempo al tempo, kaj vermoj ilin manĝis,
sed ne pro la amo.
Orl.
Mi ne volus ke mia efektiva Rozalindo tiel opiniu: ĉar, mi ja kredas, ŝia malrideto povus min
mortigi.
Roz.
Ne, je ĉi tiu mano, ĝi ne mortigus eĉ muŝon. Sed nu, mi estos via Rozalindo en pli afabla
humoro; petu de mi kion ajn vi volas, mi ĝin permesos.
Orl.
Do, min amu, Rozalindo.
Roz.
Jes, je mia fido, mi faros tion, vendrede kaj sabate kaj ĉiam.
Orl.
Kaj vi min akceptos?
Roz.
Jes, kaj dudek tiajn virojn.
Orl.
Kion vi diras?
Roz.
Ĉu vi ne estas bona?
Orl.
Mi esperas ke jes.
Roz.
Nu do, ĉu oni povus deziri tro multe da bona afero? Venu, fratino mia, vi estu la pastro, kaj nin
edzigu. Donu al mi la manon, Orlando. Kion vi diras, fratino mia?
Orl.
Mi petas al vi, nin edzigu.
Cel.
Mi ne povas diri la vortojn.
Roz.

Vi devos komenci, “Ĉu vi, Orlando,—”
Cel.
Silentu. Ĉu vi Orlando, prenos ĉi tiun Rozalindon por la edzino?
Orl.
Jes.
Roz.
Jes, sed kiam?
Orl.
Nun, tuj kiam ŝi povos nin edzigi.
Roz.
Tiam vi devos diri “Mi prenas vin, Rozalindo, por la edzino.”
Orl.
Mi prenas vin, Rozalindo, por la edzino.
Roz.
Mi povus peti de vi vian rajtskribaĵon; sed mi vin prenas, Orlando, por mia edzo: jen estas
fraŭlino kiu antaŭiras la pastron; kaj certe la virina pensado antaŭiras la virinan agadon.
Orl.
Tion faras ĉiuj pensoj: ili havas flugilojn.
Roz.
Nun diru al mi kiom da tempo vi retenos ŝin, post kiam vi ŝin posedas.
Orl.
Ĉiam, kaj unu tagon aldone.
Roz.
Diru “unu tagon,” ellasante la “ĉiam.” Ne, Orlando; viroj estas aprilo kiam ili amindumas,
decembro kiam ili edziĝas; fraŭlinoj estas majo kiam ili estas fraŭlinoj, sed la vetero ŝanĝiĝas
kiam ili fariĝas edzinoj. Mi estos pli ĵaluza je vi ol Berbera kolombo estas ĵaluza je la kolombino;
mi estos pli kriema kontraŭ vi ol papago estas kriema kontraŭ la pluvo. Mi ploros pro nenio, same
kiel Diano en la fontano, kaj mi ploros kiam vi volos esti gaja: mi ridos kiel hieno, precipe kiam vi
volos dormi.
Orl.
Sed ĉu mia Rozalindo tiamaniere kondutos?
Roz.
Je mia vivo, ŝi kondutos same kiel mi.
Orl.
Ne, ŝi estas saĝa.
Roz.
Jes, alie ŝi ne estus sufiĉe saĝa por fari ĉi tion: ju pli saĝa, des pli petola: fermu la pordojn por
reteni virinan spritecon, kaj ĝi eliros el la fenestro; fermu tiun, kaj ĝi eliros el la seruro; fermu
tiun, kaj ĝi elflugos kune kun la fumo de la kamentubo.

Orl.
Mi devos vin lasi sola, Rozalindo, la venontajn du horojn.
Roz.
Ho ve, kara amato, mi ne povas elporti vian foreston dum du horoj!
Orl.
Mi devos servi la Dukon je la tagmeza manĝo; je la dua mi estos ree ĉe vi.
Roz.
Jes, iru vian vojon; mi scias kia vi estos pruvata; mia amiko diris tion al mi, kaj mi ne malpli ĝin
suspektis; tiu flatloga lango via gajnis mian koron; estante malproksima nur unu ĵeton, venu, tial,
ho morto! La dua estas la decidita horo?
Orl.
Jes, dolĉa Rozalindo.
Roz.
Je mia fido, kaj plej serioze, kaj je ĉiuj beletaj ĵuroj, kiuj ne estas danĝeraj, se vi ne plenumos
vian promeson, aŭ se vi venos unu minuton post la decidita horo, mi pensos vin la plej
kompatinda malplenumanto de promesoj, kaj plej falsa amanto, kaj plej malinda je Rozalindo,
kiun oni povus elekti el la aroj da nefideluloj. Tial, evitu mian riproĉon, kaj plenumu vian
promeson.
Orl.
Mi ĝin plenumos tiel solene kvazaŭ vi estus efektive mia Rozalindo; tial, adiaŭ.
Roz.
Nu, la Tempo estas la maljuna juĝisto kiu esploras pri ĉiu tia ofendanto; tial, la Tempo juĝu.
Adiaŭ.
[Orlando foriras.]
Cel.
Vi ja malbone kondutis kontraŭ nia sekso en via amparolado.
Roz.
Ho kuzineto, kuzineto, mia kara kuzineto, ke vi komprenu kiel profunde mi enamiĝis! Sed oni ne
povus sondi mian amon: ĝi havas nekonatan fundon, same kiel la golfo Portugala.
Cel.
Pli kredeble ĝi estas senfunda; tuj kiam vi enverŝas amon, la amo elverŝiĝos.
Roz.
Ne, tiu sama fileto de Venuso, kiun naskis la pensado, la kolereto, kaj la frenezo, tiu blinda petola
knabo, kiu atakas ĉies okulojn pro tio, ke liaj propraj ne vidas,—li decidu kiel profunde mi
enamiĝis. Mi diras al vi, Alieno, mi ne povas elporti la foreston de Orlando: mi foriros por trovi
ombritan lokon kie mi povos sopiri ĝis kiam li venos.
Cel.
Kaj mi dormos.
[Ambaŭ foriras.]

SCENO II.
La arbaro .
Eniras Jakveso , lordoj, kaj arbaristoj.
Jak.
Kiu estas li kiu mortigis la cervon?
Lordo.
Estas mi, Sinjoro.
Jak.
Ni lin prezentos al la Duko, kiel Romanan venkinton, kaj estus bone meti la kornojn de la cervo
sur lian kapon, por venkobranĉo. Ĉu vi ne havas kanton, arbaristo, por ĉi tio?
Arb.
Jes, Sinjoro.
Jak.
Ĝin kantu; la melodio estas negrava, se nur ĝi faras sufiĉe da bruo.
KANTO.
Arb.
Cervon li trafis ja por ni,
La felon, kornojn, portu li.
Lin kantu hejmen.
[Ceteraj kantas rekantaĵon.]
Ne estu je la korn’ hontem’.
Ekzistis ĝi antaŭ vi mem:
Ĝin via avo portis,
Kaj ĝin la patro portis.
La korn’, la korn’, la brava korn’,
Ho ne mokinda tiu korn’.
[Ĉiuj foriras.]

o—Celio—Rozalindo
SCENO III.
La arbaro .
Eniras Rozalindo kaj Celio.
Roz.
Kion vi opinias nun? Ĉu ne estas jam post la dua? Kaj Orlando ne ĉeestas!
Cel.
Mi kredas certe, ke pro pura amo kaj maltrankvila cerbo, li prenis sian pafarkon kaj sagojn, kaj
foriris por dormi. Rigardu, kiu venas ĉi tien?
Eniras Silvio.
Sil.
Junulo bela, jen por vi sendaĵo:
Febino mia kara sendis ĝin.
La enhavaĵon mi ne konas, tamen,
Pro ŝia frunt’ severa, dum ŝi skribis,
Kaj akra maniero, mi suspektas
Ke ĝi koleran sencon havas; tial
Pardonu min, senkulpan alportinton.
Roz.
La Paciencon mem surprizus tia
Letero, kaj ŝi ludus fanfarulon;
Nu, oni, kiu tion ĉi elportus,
Elportus ĉion: jen ŝi min sciigas
Ke mi nebela, malĝentila estas;

Ŝi nomas min fiera, kaj informas,
Ke ŝi ne povus ami min, se viroj
Malmultenombraj kiel la feniksoj
Fariĝus! Nu, je mia fido! Mi
Ne celas ŝian amon! Kial do
Ŝi skribis al mi tiel? Vi, paŝtisto,
Vi mem elverkis tiun ĉi leteron.
Sil.
Ne, mi insistas tute ne mi konas
La enhavaĵon. Ĝin Febino skribis.
Roz.
Ho, malsaĝulo. Vi venkita estas
De Amo. Mi ekvidis ŝian manon;
Ŝi havas ledan manon, kaj malpalan;
Mi ja supozis ke ŝi portas gantojn,
Sed estis ŝiaj manoj; ŝi ja havas
La manojn de laboristino. Tamen
Negrava estas tio. Mi deklaras
Ke ŝi ne verkis tiun ĉi leteron.
Ne, viro ĝin elverkis, kaj ĝin skribis.
Sil.
Certe, ŝi skribis ĝin.
Roz.
Kruela kaj bruega stil’ enestas,
Eĉ por la elvokantoj al batalo:
Ŝi min insultas: la virina cerbo
Ne povus naski tian malĝentilan
Verkaĵon, tiel etiopajn vortojn,
Pli nigrajn laŭ efekto ol mieno.
Ĉu vi deziras aŭdi la leteron?
Sil.
Se plaĉas al vi, ĉar mi ne ĝin aŭdis;
Pli multe tamen pri la krueleco
De Febineto jam aŭdinte.
Roz.
Aŭdu
Laŭ kia modo la tirano skribis:
[legas]
Ĉu vi paŝtist’ el di’ fariĝis,
Ke kor’ virina enamiĝis?
Ĉu virino povas tiamaniere riproĉegi?
Sil.
Ĉu vi nomas tion riproĉego?
Roz. [legas]

Ĉu demetante la diecon,
Vi tial mokas koramecon?
Ĉu iam vi aŭdis tian riproĉegon?
Dum nuraj viroj amindumis,
Nenian vundon ĝi plenumis.
Ŝi nomas min bruto.
Se moko el l’ okuloj viaj
La amon naskas en la miaj,
Ho ve, do kion ili naskus,
Se sub mildeco ili maskus!
Mi amis vin, malgraŭ riproĉoj,
Do kiom gajnus viaj petoj!
Li kiu portas tion al vi
Ne scias pri la amon en mi;
Per li decidon diru vian
Ĉu vi akceptos l’ amon mian;
Se vi rifuzos la proponon,
Havante en la koro ŝtonon,
Se tion devos li raporti,
Mi tuj eltrovos kiel morti.
Sil.
Ĉu vi nomas ĉi tion riproĉo?
Cel.
Ho ve, kompatinda paŝtisto!
Roz.
Ĉu vi lin kompatas? Ne, li ne meritas kompaton. Ĉu vi volas ami tian virinon? Jen, ŝi faras el vi
instrumenton, por muziki je vi falsajn tonojn! Tio estas neelportebla! Nu, iru vian vojon al ŝi,—ĉar
mi vidas ke la amo jam faris el vi dresitan rampaĵon,—kaj diru ĉi tion al ŝi: ke se ŝi min amas, mi
ordonas al ŝi ke ŝi vin amu; kaj se ŝi ne obeos, mi ne ŝin akceptos, escepte se vi pro ŝi pledos.
Se vi estas vera amanto, foriru, ne respondante; ĉar jen venas aliaj personoj.
[Silvio foriras.]
Eniras Olivero.
Oli.
Amikoj, bonan tagon! Ĉu vi scias
En tiu ĉi landparto kie staras
Domet’ de olivarboj enbarita?
Cel.
Jes, okcidente, en valet’ apuda:
Tenante je la dekstra tiun vicon
De saliketoj, laŭ la rivereto
Murmuretanta tie, vi alvenos
Al tiu eta domo. Sed nuntempe
Neniu ĉe ĝi estas.
Oli.

Se mi juĝas
Laŭ priskribaĵ’ donita, mi vin konas:
Ĉar oni diris, “La junulo estas
Virinsimila, blonda, kaj kondutas
Kiel fratin’ matura: la virino
Malalta estas, kaj pli brunvizaĝa
Ol sia frato:” Ĉu vi mem ne estas
La posedanto de l’ serĉata domo?
Cel.
Sen fanfaron’ ni diros, jes, ni estas.
Oli.
Orlando al vi sin rememorigas,
Sendante nun al tiu ĉi junulo
—De li nomita lia Rozalindo,—
La jenan sangkovritan poŝotukon.
Ĉu vi li estas?
Roz.
Jes. Pri kio do
Ni devus nun el tio ĉi sciiĝi?
Oli.
Pri hontindaĵo mia; se vi volas
De mi sciiĝi kia vir’ mi estas,
Kaj kiel, kial, kie la poŝtuko
Sangmakulita estas.
Cel.
Jes, rakontu!
Oli.
Orlando, kiam li de vi foriris,
Promesis al vi ke post unu horo
Li tuj revenos. Tiam tra l’ arbaro,
Jen dolĉe jen maldolĉe meditante,
Formarŝis li. Aŭskultu kio okazis!
Ekrigardante flanken, li ekvidis,—
Sub kverko kies branĉojn maljuneco
Je musko kovris, kies alta supro
Pro antikveco tute nuda estis,—
Mizeran ĉifonulon, nerazitan,
Kaj nekombitan, kiu dormis tie.
Kaj ĉirkaŭ lia kolo sin kunplektis
Serpent’ orverda, kiu sian kapon
Alproksimigis, vigle minacante,
Al lia buŝo. Tiam ĝi, subite
Orlandon ekvidinte, sin malplektis,
Kaj per glitad’ onduma, tuj forrampis
Sub arbetaĵon. En ĉi ties ombro
Jen kaŭris leonino, kies mamoj

Jam elsuĉitaj estis, kun la kapo
Surtere, rigardante katsimile
Ĝis kiam ekmoviĝos la dormanto.
Ĉar estas laŭ la reĝa karaktero
De tiu besto, ke ĝi manĝokaptos
Nenion, kio ŝajnas jam mortinta.
Vidinte tion ĉi, Orlando iris
Proksimen de la viro,—kiu estis
La pli maljuna frato, lia propra!
Cel.
Ho, mi lin ofte aŭdis parolanta
Pri tiu frato, kaj li nomis lin
La plej kontraŭnatura kiu iam
Ekzistis inter homoj.
Oli.
Juste tiel
Li nomis lin, ĉar mi mem bone scias
Ke li kontraŭnatura estis.
Roz.
Sed pri
Orlando: Ĉu li lasis tiun tie
Por formanĝata esti de l’ malsata
Kaj mamsuĉita leonin’?
Oli.
Dufoje
Li forturniĝis, tion intencante,
Sed bonkorec’, pli nobla ol revenĝo,
Kaj la Naturo, pli potenca ol
Okazo rajtigita, lin devigis
Batali kontraŭ tiu leonino;
Rapide mortis ŝi per lia mano:
Kaj meze de la brua batalado
Vekiĝis mi.
Cel.
Ĉu vi la frato estas?
Roz.
Ĉu estas vi do kiun li mem savis?
Cel.
Vi estas tiu, kiu tiel ofte
Penadis lin mortigi?
Oli.
Estis mi,
Sed ne plu estas mi la sama viro;
Kaj mi ne hontas, al vi klarigante

Eĉ kia mi ja estis, tial ke
La konvertiĝo mia al mi donas
Tre dolĉan senton, per komparo nuna
Al tio, kio mi antaŭe estis.
Roz.
Sed pri l’ poŝtuko, tiu sangkovrita?
Oli.
Mi tuj klarigos: kiam ni kun larmoj
Kaj plej amike unu al l’ alia
Rakontis ĉion ĝis nun okazintan,—
Ekzemple, kiel mi alvenis tien,—
Mallongavorte, li min alkondukis
Al tiu bona Duko, kiu donis
Vestaĵon puran al mi, kaj nutraĵon,
Rekomendante min je l’ amo zorga
De mia frato, kiu, min rapide
Al sia groto kondukinte, tie
Sin senvestigis: kaj sur lia brako
La leonino estis forŝirinta
De l’ karno iom; kaj la tutan tempon
La vundo estis ellasinta sangon;
Li svenis tiam; kaj svenante kriis
Je Rozalindo; nu, mallongavorte,
Mi lin rekonsciigis, kaj bandaĝis.
Kaj post nelonga tempo, li, estante
Fortkora, min ĉi tien al vi sendis,
Eĉ kvankam nekonatan, por rakonti
L’ okazintaĵon tutan, por ke vi
Pardonu al li la promeson lian
Malplenumitan; ankaŭ por transdoni
Poŝtukon tiun ĉi, sangmakulitan
Je lia sango, al la juna viro
Paŝtista, kiun li ŝerceme nomas
La Rozalindo lia.
[Rozalindo svenas.]
Cel.
Ganimedo!
Ho Ganimedo! Kara Ganimedo!
Oli.
Personoj multaj svenas, ekvidante
La sangon.
Cel.
Ne, pli grava la kialo!
Ho, Ganimedo! Kara Ganimedo!
Oli.

Sed jen, li jam rekonsciiĝas iom.
Roz.
Ho ke mi nur ĉehejme estu nun!
Cel.
Ni alkondukos vin rapide tien.
Mi petas, ĉu vi lin je l’ brako prenos?
Oli.
Estu kuraĝa, junulo! Ĉu vi estas viro? Vi ne havas viran koron!
Roz.
Ne, mi konfesas tion! Nu, Sinjoro, ĉu oni ne konsentus ke mi bone ŝajnigis tion? Mi petas al vi,
diru al via frato kiel bone mi ŝajnigis. He, ho!
Oli.
Ĉi tio ne estis ŝajnigado: via vizaĝkoloro tro klare atestas ke ĝi estis reala sufero.
Roz.
Ŝajnigita, mi certigas al vi.
Oli.
Nu do, estu kuraĝa, kaj ŝajnigu la virecon.
Roz.
Tion mi faras: sed, efektive, laŭrajte mi devus esti virino.
Cel.
Venu, vi fariĝas pli kaj pli pala; mi petas al vi, iru hejmen.
Oli.
Mi iros, ĉar mi devas tuj raporti
Al mia frato, kiamaniere
Vi lin pardonas, Rozalindo lia.
Roz.
Mi elpensos ion. Sed, mi petas ke vi laŭdu al li mian ŝajnigadon.
[Ĉiuj foriras.]

AKTO V.
—Tuŝ-ŝtono
SCENO I.
La arbaro .
Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo.
Tuŝ.
Ni trovos okazon, Aŭdreo; estu pacienca, bona Aŭdreo.
Aŭd.
Certe, la pastro estis sufiĉe taŭga, spite ĉio, kion la maljuna sinjoro diris.
Tuŝ.
Li estas tre malbona Siro Olivero, Aŭdreo, tre malbonega Siro Martekst. Sed, Aŭdreo, estas
junulo ĉi tie en la arbaro, kiu pretendas al vi.
Aŭd.
Jes, mi scias kiu li estas; li havas nenian rajton al mi. Jen venas la viro kiun vi intencas.
Tuŝ.

Vidi ŝercemulon estas kvazaŭ nutraĵo kaj trinkaĵo al mi: je mia fido, oni, kiu havas bonan spriton,
estas respondeca; ni devas moki; ni ne povas nin deteni de tio.
Eniras Gulielmo .
Gul.
Bonan vesperon, Aŭdreo.
Aŭd.
Bonan vesperon, Gulielmo.
Gul.
Kaj bonan vesperon al vi, Sinjoro.
Tuŝ.
Bonan vesperon, amiko mia. Remetu la ĉapon, remetu la ĉapon; ne, mi petas al vi, remetu la
ĉapon. Kiom da jaroj vi havas, amiko mia?
Gul.
Dudek kvin, Sinjoro.
Tuŝ.
Tio estas matura aĝo. Ĉu via nomo estas Gulielmo?
Gul.
Gulielmo, Sinjoro.
Tuŝ.
Bona nomo. Ĉu vi naskiĝis en ĉi tiu arbaro?
Gul.
Jes, Sinjoro, mi dankas al Dio.
Tuŝ.
“Mi dankas al Dio,”—bona respondo. Ĉu vi estas riĉa?
Gul.
Nu, do, Sinjoro, nur iomete.
Tuŝ.
“Iomete” estas bona, bonega, tre bonega stato; kaj tamen ĝi ne estas bona; ĝi estas nur iomete
bona. Ĉu vi estas saĝa?
Gul.
Jes, Sinjoro, mi havas lertan spritecon.
Tuŝ.
Nu, vi bone respondas. Mi nun rememoras sentencon jenan; “la malsaĝulo sin pensas saĝa, sed
la saĝulo rekonas sian malsaĝecon.” La idolana filozofo, kiam li deziris manĝi vinberojn, kutime
malfermis la lipojn kiam li alproksimigis al ili la vinberojn, intencante montri tiamaniere, ke
vinberojn estas kreitaj por esti manĝataj, kaj lipojn por malfermiĝi. Vi amas ĉi tiun fraŭlinon?
Gul.
Mi amas ŝin, Sinjoro.

Tuŝ.
Donu al mi la manon. Ĉu vi estas klera?
Gul.
Ne, Sinjoro.
Tuŝ.
Do, lernu jene de mi: havi estas havi; ĉar estas retorikaĵo, ke trinkaĵo, elversite el pokalo en
glason, plenigas la glason, kaj malplenigas la pokalon; ĉar ĉiu el la verkistoj konsentas ke ipse
estas tiu; nu, vi ne estas ipse, ĉar mi mem estas tiu.
Gul.
Kiu vi estas, Sinjoro?
Tuŝ.
Mi estas tiu, kiu devas edziĝi je ĉi tiu virino. Tial, vi, grimaculo, foriru de la ĉeesto de ĉi tiu ina
estaĵo,—de ĉi tiu virino,—aŭ, grimaculo, vi pereos; aŭ, kiel vi pli bone komprenos, vi mortos; tio
estas, mi vin mortigos, vin forigos; mi ŝanĝos vian vivon en morton, vian liberecon en sklavecon;
mi agos kontraŭ vi per veneno, per bastonfrapado, per glavo; mi kontraŭstaros vin per
argumentoj; mi vin superos per strategio; laŭ cent kvindek modoj mi vin mortigos. Tial, tremu,
kaj foriru.
Aŭd.
Jes, faru tion, bona Gulielmo.
Gul.
Dio vin gardu, Sinjoro.
[Li foriras.]
Eniras Koreno.
Kor.
Niaj gemastroj vin serĉas; venu, for, for!
Tuŝ.
Paŝetu, Aŭdreo! Paŝetu, Aŭdreo! Mi venos, mi venos.
[Ĉiuj foriras.]
SCENO II.
La arbaro .
Eniras Orlando kaj Olivero.
Orl.
Ĉu estas eble ke post tiel mallonga konatiĝo vi ŝin estimus? ke nur vidinte ŝin, vi ŝin amus? ke
amante ŝin, vi lin amindumus? ke li vin akceptus? kaj ĉu vi daŭrigos tion?
Oli.

Ne diskutu pri la kapricemo de ĉi tio, nek pri ŝia malriĉeco, nek pri la mallonga konatiĝo, nek la
subita amindumado, nek ŝia subita konsento; sed diru kun mi, ke mi amas Alienon; diru kun ŝi ke
ŝi min amas: donu vian konsenton al ni ambaŭ: tio vin prosperigos; ĉar mi donos al vi por via
heredaĵo la domon de mia patro, kaj ĉiom de la rento kiun Siro Rolando posedis; ĉi tie mi vivos
kaj mortos paŝtisto.
Orl.
Vi havas mian konsenton. Via edziĝo okazu morgaŭ: tien mi invitos la Dukon kaj ĉiun el liaj
kontentaj sekvantoj. Iru vi kaj preparu Alienon; ĉar, rigardu, jen venas mia Rozalindo.
Eniras Rozalindo .
Roz.
Dio vin gardu, frato mia.
Oli.
Kaj vin, fratino mia.
[Li foriras.]
Roz.
Ho, mia kara Orlando, kiel mi malĝojas, vidante ke vi portas vian koron en skarpo!
Orl.
Ĝi estas mia brako.
Roz.
Mi pensis ke vian koron vundis la ungegoj de leono.
Orl.
Ĝi estas vundita, sed de virinaj okuloj.
Roz.
Ĉu via frato rakontis al vi kiamaniere mi ŝajnigis svenadon, kiam li montris al mi vian poŝtukon?
Orl.
Jes, kaj ankoraŭ pli mirindajn aferojn.
Roz.
Ho, mi scias kion vi intencas: jes, ĝi estas vera; neniam estis io tiel subita, escepte de
brutobatalo, aŭ tiu fanfarona diraĵo de Cezaro, “Mi venis, vidis, venkis.” Ĉar tuj kiam via frato kaj
mia fratino renkontis unu la alian, ili reciproke sin rigardis; tuj kiam ili rigardis unu la alian, ili
reciproke sin amis, tuj kiam ili amis unu la alian, ili reciproke sopiris; tuj kiam ili sopiris, ili serĉis
la kialon, kaj eltrovinte la kialon, ili serĉis la kuracilon; per tiaj gradoj ili faris ŝtuparon al edziĝo,
kiun ili senprokraste supren iros; ili amas fervorege; kaj volas esti kune; bastonegoj ne povas ilin
apartigi.
Orl.
Ili edziĝos morgaŭ, kaj mi invitos la Dukon al la edziĝo. Sed ho, kiel maldolĉe estas enrigardi en
feliĉecon per la okuloj de alia viro! Ju pli mi pensos morgaŭ ke mia frato, atinginte tion, kion li
deziras, estos feliĉa, des pli mi estos kiel eble plej malĝoja!
Roz.

Ĉu mi ne povos morgaŭ fari al vi servon, anstataŭante Rozalindon?
Orl.
Mi ne povas plu vivi per la pensado.
Roz.
Tial mi ne plu vin enuigos per vana parolado. Sciiĝu tial, ĉar nun mi parolas serioze, ke mi scias
ke vi estas sinjoro kun bona inteligento. Mi ne diras ĉi tion por ke vi estimu mian sciadon, ĉar mi
diras ke mi scias tion; mi deziras de vi nur tiom da estimo, kiom vin devigas kredi je mi, por helpi
min, ne por gajni al mi laŭdon. Kredu, do, mi petas, ke mi povas elfari strangaĵojn. Depost kiam
mi havis tri jarojn, mi ofte interparolis kun magiisto, majstro en lia arto, tamen ne kondemninda.
Se vi ja amas Rozalindon tiel kore, kiel via gesto atestas, vi edziĝos je ŝi tiam, kiam via frato
edziĝos je Alieno. Mi scias kiamaniere la malbonŝanco ŝin premegas, kaj ne estas neeble al mi,
se ne estos maloportune al vi, ŝin meti antaŭ viajn okulojn morgaŭ, en ŝia homa formo, tute sen
danĝero.
Orl.
Ĉu vi parolas kun serioza intenco?
Roz.
Jes, je mia vivo; kiun mi alte taksas, kvankam mi diras ke mi estas magiisto. Tial, vin plej bele
vestu; invitu viajn amikojn; ĉar se vi deziras edziĝi morgaŭ, vi povos; kaj je Rozalindo, se vi
deziras.
Eniras Silvio kaj Febino.
Rigardu, jen venas amantino mia, kaj amanto ŝia.
Feb.
Junulo, vi tre malĝentila estis,
Montrinte tiun letereton mian.
Roz.
Negrava tio estas; mi deziras
Malica, malĝentila al vi ŝajni;
Jen sekvas vin paŝtisto tre fidela;
Rigardu, amu lin; li vin adoras.
Feb.
Paŝtisto, diru kio l’ amo estas.
Sil.
El larmoj kaj sopiroj ĝi konsistas;
Kaj tia por Febino estas mi.
Feb.
Por Ganimedo, tia estas mi.
Orl.
Por Rozalindo, tia estas mi.
Roz.
Ne tia, por virino, estas mi.

Sil.
El fido kaj servemo ĝi konsistas;
Kaj tia por Febino estas mi.
Feb.
Por Ganimedo, tia estas mi.
Orl.
Por Rozalindo, tia estas mi.
Roz.
Ne tia, por virino, estas mi.
Sil.
El fantazio tute ĝi konsistas;
Kaj tute el sopiroj kaj pasio,
El adorado kaj el servemado,
El humileco, kaj el pacienco,
Kaj el malpacienco, kaj pureco,
El la provado kaj el rigardado;
Kaj tia por Febino estas mi.
Feb.
Por Ganimedo, tia estas mi.
Orl.
Por Rozalindo, tia estas mi.
Roz.
Ne tia, por virino, estas mi.
Feb.
Se tio estas vera, kial vi
Min malaprobas, ĉar mi amas vin?
Sil.
Se tio estas vera, kial vi
Min malaprobas ĉar mi amas vin?
Orl.
Se tio estas vera, kial vi
Min malaprobas ĉar mi amas vin?
Roz.
Al kiu vi parolas, dirante “Kial vi min malaprobas ĉar mi amas vin?”
Orl.
Al ŝi forestanta, ne aŭdanta.
Roz.
Mi petas al vi, neniom plu da ĉi tio; ĝi similas la blekado de Irlandaj lupoj kontraŭ la luno. [al Sil.]
Mi helpos al vi se mi povas. [al Feb.] Mi edziĝos je vi, se iam mi edziĝos je virino, kaj mi ja
edziĝos morgaŭ. [al Orl.] Mi vin kontentigos, se iam mi iun ajn kontentigis, kaj vi morgaŭ

edziĝos. [al Sil.] Mi vin kontentigos, se tio, kio al vi plaĉas, vin kontentigas, kaj morgaŭ vi
edziĝos. [al Orl.] Se vi amas Rozalindon, venu al la rendevuo. [al Sil.] Se vi amas Febinon, venu
al la rendevuo; kaj, ĉar mi amas neniun virinon, mi venos al la rendevuo. Tial, adiaŭ: mi donis al
vi ordonojn.
Sil.
Mi ne forestos, se mi vivos.
Feb.
Nek mi.
Orl. Nek mi.
[Ĉiuj foriras.]
ŝ-ŝtono
SCENO III.
La arbaro .
Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo.
Tuŝ.
Morgaŭ estos la ĝoja tago, Aŭdreo; morgaŭ ni edziĝos.
Aŭd.
Kaj mi tutkore tion deziras; kaj esperas ke la deziro esti edzigita virino estas nenia malhonesta
deziro. Jen venas du el la paĝioj de la forpelita Duko.
Eniras du paĝioj.

Unua Paĝio.
Bone renkontita, honesta sinjoro.
Tuŝ.
Je mia fido, bone renkontita. Venu, sidiĝu, sidiĝu, kaj kantu.
Dua Paĝio.
Ni estas je via dispono: sidiĝu inter ni.
Unua Paĝio.
Ĉu ni tuj komencu, ne tusinte, ne kraĉinte, ne dirinte ke ni estas raŭkaj, kio estas nur la prologo
al malbonsona voĉo?
Dua Paĝio.
Certe, certe; kaj ambaŭ en akordo, kiel du ciganoj sur ĉevalo.
KANTO
Vagis amanto kaj knabin’,
Kun la hej, kaj la ho, kaj la hej noni no,
Kaj en la kampoj trovis sin,
En la printemp’, la sola bela ringtemp’,
Nun kantas fring’, hej ding a ding ding,
Amantoj amas ĝin.
Inter la kampoj de sekal’,
Kun la hej, kaj la ho, kaj la hej noni no,
Kuŝadis ili en la val’,
En la printemp’, k. t. p.
Ekkantis ili je la hor’,
Kun la hej, kaj la ho, kaj la hej noni no,
Ke vivo estas nura flor’,
En la printemp’, k. t. p.
Ho, ĝoju dum la estantec’,
Kun la hej, kaj la ho, kaj la hej noni no,
Ĉar kronas amon maturec’,
En la printemp’, k. t. p.
Tuŝ.
Vere, junaj sinjoroj, kvankam estis nenia granda materialo en la kanteto, tamen la ario estis tre
malbelsona.
Unua Paĝio.
Vi vin trompas, Sinjoro; ni kantis laŭtakte, kaj ne perdis la taktotempon.
Tuŝ.
Je mia fido, jes; mi pensas la tempon perdita, dum kiu mi aŭdis tiel malspritan kanton! Adiaŭ; kaj
Dio plibonigu al vi la voĉojn. Venu, Aŭdreo.
[Ĉiuj foriras.]

SCENO IV.
La arbaro .
Eniras la Duko, Amienso , Jakveso , Orlando, Olivero, kaj Celio.
La Duko.
Orlando, ĉu vi kredas ke l’ junulo
Elfaros ĉion, kion li promesis?
Orl.
Ho, jen mi kredas, jen mi ne ĝin kredas;
Simile ja al tiu, kiu timas
Ke li esperas, dum li scias ke
Li timas.
Eniras Rozalindo , Silvio, kaj Febino.
Roz.
Estu pacienca, dum
Mi citas la kontrakton: do, vi diras
Ke, se mi alkondukos Rozalindon,
Vi donos ŝin al tiu ĉi Orlando?
La Duko.
Mi certe donus ŝin, se mi posedus
Reĝlandojn por kundoni.
Roz.
Kaj vi diras
Ke vi akceptos ŝin, alkondukitan?
Orl.
Mi certe ŝin akceptus, se mi estus
La reĝo de eĉ ĉiuj reĝolandoj.
Roz.
Vi diras, ke kun mi vi edziniĝos,
Se mi konsentos?
Feb.
Jes, mi edziniĝos,
Kun vi, eĉ se mi mortus horon poste.
Roz.
Se vi rifuzos je min edziniĝi,
Vi donos vin al la paŝtist’ fidela?
Feb.
Kontrakto tio estas.
Roz.

Se ŝi konsentos, vi Febinon prenos?
Sil.
Eĉ kvankam havi ŝin la morto estus!
Roz.
Elfari ĉion ĉi mi jam promesis:
Plenumu, Duko, la promeson vian,
Ke vi filinon donos. Vi, Orlando,
Plenumu vian, ke vi ŝin akceptos:
Kaj vi, Febino, ke vi edziniĝos
Je mi, aŭ rifuzinte min, ke vi
Je tiu ĉi paŝtisto edziniĝos:
Silvio, vi plenumu vian, ke vi
Je ŝi edziĝos, se ŝi min rifuzos:
Kaj de ĉi tie mi foriros nun
Por ĉion ĉi efektivigi bone.
[Rozalindo kaj Celio foriras.]
La Duko.
En tiu ĉi junulo mi rekonas
Ja kelkajn trajtojn de l’ filino mia.
Orl.
Ho, via moŝto, kiam mi unue
Lin vidis, mi supozis ke li estas
La frato de l’ filino via. Tamen,
Naskiĝis en l’ arbaro la junulo,
Kaj lin instruis, pri la elementoj
De multaj riskaj studoj, lia onklo,
Tre fama magiisto li lin nomas,
Kaŝita ie ajn en la arbaro.
Eniras Tuŝ-ŝtono kaj Aŭdreo.
Jak.
Certe, alia superakvego okazos, kaj ĉi tiuj duoj venas el la arkeo. Jen venas paro da tre strangaj
bestoj, kiujn en ĉiu lingvo oni nomas ŝercemuloj.
Tuŝ.
Mi salutas vin ĉiujn.
Jak.
Via moŝto, lin bonvenu: ĉi tiu estas la multkolorulo kiun mi ofte renkontis en la arbaro. Li ĵuras ke
li antaŭe estis kortegano.
Tuŝ.
Se iu dubas pri tio, li min provu. Mi estas dancinta; mi estas flatinta sinjorinon; mi estis
diplomata kun mia amiko, kaj glatparolema kun mia malamiko; mi ruinigis tri tajlorojn; mi havis
kvar malpacojn, kaj preskaŭ duelis pri unu.
Jak.

Kaj kiel vi ree paciĝis?
Tuŝ.
Nu, ni renkontis unu la alian, kaj trovis ke la malpaco estas je la sepa kialo.
Jak.
Kiel, je la sepa kialo? Via moŝto, ŝatu ĉi tiun viron.
La Duko.
Mi tre lin ŝatas.
Tuŝ.
Dio vin rekompencu, via moŝto; mi volas la saman al vi; mi venas ĉi tien, inter la aliaj
edziĝemuloj, por ĵuri kaj por ĵurorompi, tiel, kiel la edzigo kunligas, kaj la naturo disrompas: ŝi
estas malaltvalora virgulino, Sinjoro, malbelaĵo, Sinjoro, sed mia propra; estas kompatinda
humoro mia, Sinjoro, preni tion, kion neniu alia deziras; sufiĉega ĉasteco, kiel avarulo, loĝas en
malbona domo, Sinjoro; same kiel la perlo troviĝas en la malpura ostro.
La Duko.
Je mia fido, li estas tre rapidpensa, kaj sentencoplena.
Tuŝ.
Laŭ la sago de l’ ŝercemulo, Sinjoro, kaj aliaj similaj doloroj.
Jak.
Sed, pri la sepa kialo; kiamaniere vi trovis la malpacon je la sepa kialo?
Tuŝ.
Je mensogo sepoble malproksima:—staru pli gracie, Aŭdreo:—jene, Sinjoro: mi malaprobis la
barbformon de iu kortegano: li sendis al mi sciigon, ke, se mi opinias ke la barbo ne estas bone
tondita, li mem ĝin opinias bone tondita; tion ĉi oni nomas la Respondo Ĝentila: Se mi ree
anoncus al li ke mi malaprobas la formon, li sendus al mi sciigon ke li ĝin tondis laŭ tia modo, kia
plaĉas al li; ĉi tion oni nomas la Sarkasmo Modesta. Se ree mi malaprobus, li malestimus mian
juĝpovon; ĉi tion oni nomas la Respondo Malafabla. Se ree mi dirus “Ĝi ne estas bone tondita,” li
respondus, ke mi ne parolas la veron: ĉi tion oni nomas la Riproĉo Kuraĝa. Se ree, “Ĝi ne estas
bone tondita,” li respondus, ke mi mensogas: ĉi tion oni nomas la Kontraŭaĵo Malpacema: kaj tiel
plu, ĝis la Mensogo Cirkonstanca, kaj la Mensogo Rekta.
Jak.
Kaj kiel ofte vi diris ke la barbo ne estas bone tondita?
Tuŝ.
Mi ne kuraĝis iri pli antaŭen ol ĝis la Mensogo Cirkonstanca, kaj li ne kuraĝis min akuzi je la
Mensogo Rekta; tial ni reciproke provis nian lertecon je la glavoj, kaj disiris.
Jak.
Ĉu vi povas nun nomi laŭvice la gradojn de la mensogo?
Tuŝ.
Ho, ni malpacadas laŭ presitaj libroj; same kiel vi havas librojn pri ĝentilaj manieroj. Mi nomos
por vi la gradojn. La unua estas la Respondo Ĝentila; la dua, la Sarkasmo Modesta; la tria, la
Respondo Malafabla; la kvara, la Riproĉo Kuraĝa; la kvina, la Kontraŭaĵo Malpacema; la sesa, la
Mensogo Cirkonstanca; la sepa, la Mensogo Rekta. Ĉiujn ĉi oni povas eviti, escepte de la

Mensogo Rekta; kaj oni povas eviti ankaŭ tion, per la vorto “se.” Mi sciiĝis pri malpaco kiun sep
juĝistoj ne povis pacigi, sed kiam la malpaciĝintoj mem renkontis unu la alian, unu el ili elpensis
pri iu “se,” jene: “Se vi diris tion, mi diris tion ĉi.” kaj ili manpremis, kaj ĵuris ke ili estos fratoj. La
“se” estas la sola paciganto; multe da bono enestas en “se.”
Jak.
Ĉu li ne estas bonegulo, via moŝto? Li estas tiel saĝa pri io ajn, tamen li estas ŝercemulo.
La Duko.
Li uzas sian ŝercemon por enlogilo, kaj kaŝate post tio, li pafas per sia spriteco.
Eniras Himeno, Rozalindo , kaj Celio.
[Sonas mallaŭta muziko]
Him.
Ĝoj’ en ĉielo sonas,
Ĉar terestaĵoj konas
Por si kuniĝon.
Filinon, Duko, prenu,
Vi ŝuldas al Himeno
La belan vidon.
Ke vi transdonu ŝin al li
Ĉar lin korege amas ŝi.
Roz.
[al la Duko] Al vi mi donas min, estante via.
[al Orl.] Al vi mi donas min, estante via.
La Duko.
Se vere diras la vidado,
Vi estas la filino mia.
Orl.
Se vere diras la vidado,
Vi estas mia Rozalindo.
Feb.
Nu, pro l’ aspekto via,
Adiaŭ, amo mia.
Roz.
Neniun patron volas mi, krom vi.
Neniun edzon volas mi, krom vi.
Mi ne edziĝos je virin’, krom vi.
Him.
Silentu! Ne krietu!
Mi mem la finon metu
Al tiuj ĉi strangaĵoj:
Vi ok, la manojn prenu,
La jenon ĉiam tenu,
En ĉiaj travivaĵoj:

Nenio vin disigos;
La amo vin kunigos;
Kaj vi forlasu tute lin,
Aŭ edziniĝu je virin’.
Vi kaj vi nun kune restas,
Kiel vent’ kun vintro estas.
Dum ni kantos por l’ edzigo
Vi demandu pri klarigo;
La kialon vi eltrovos
Pri l’ renkonto, se vi povos.
KANTO
Edzeco estas bela kron’;
Benita lig’, la unuiĝ’
Plenigas urbojn, por Junon’;
Honoro tial je edziĝ’!
Kaj je Himen’, pro tiu bon’
Al urboj ĉiuj, por Junon’.
La Duko.
Nevino kara, estu tre bonvena,
Bonvena kiel la filino mia.
Feb.
Mi ne insistos ke vi estu mia,
Al vi min ligas fideleco via.
Eniras Jakveso de Bojz.
Jak. de B.
Aŭskultu al mi du aŭ tri minutojn:
Ĉar mi la dua filo vere estas
De Sir’ Roland’ maljuna, kaj mi portas
Novaĵon jenan al ĉi tiu bona
Kunveno: nome, Duko Frederiko,
Aŭdinte kiel ĉiutage venas
Al tiu ĉi arbar’ altrangaj viroj,
Potencaj ankaŭ, tuj armeon povan
Ekipis, kiu sub konduko lia
Jam estis tien ĉi almarŝadanta,
Celante kapti kaj mortigi tiun,
La fraton lian. Al l’ arbarorando
Li venis, kaj renkontis, per hazardo,
Religiulon bonan kaj maljunan,
Kaj kun li iom interparolinte
La Duko estis tuj forkonvertata,
De sia celo, kaj de l’ mondo mem.
Li donis testamente sian kronon
Al l’ ekzilita frato, kaj redonis
Al ĉiu kun la frato ekzilita

La posedaĵojn liajn, kaj bienojn.
Ke tio ĉi la vero nepre estas
Je mia vivo mi al vi atestas.
La Duko.
Bonvenu, juna viro! Je l’ edziĝo
De viaj fratoj bone vi prezenta
Al unu la bienon detenitan,
Al la alia vastan dukolandon.
Unue en l’ arbaro ni plenumu
Ĉi tion bone tie komencitan,
Kaj poste, ĉiu el la aro gaja
Kun mi la tagojn vintrajn elportinte,
Kaj noktojn vintrajn, kun mi partoprenos
La bonon de l’ bonŝanco reveninta,
Laŭ sia stato. Dume, ni forgesu
Ĉi tiun nove alvenintan rangon,
Kaj tuj komencu la kamparan feston.
Muziko sonu! Vi, geedzoj novaj,
Ĝojege dancu, estu facilmovaj.
Jak.
Sinjoro,—laŭ permeso via bona,—
Se mi vin prave aŭdis, vi anoncis
Ke l’ Duko, forlasinte kortegvivon,
Religiulo ĵus fariĝis?
Jak de B.
Jes,
Jak.
Mi iros al li: oni povas aŭdi
Kaj lerni multe de konvertiĝintoj.
[al la Duko] Mi donas vin al via rang’ antaŭa,
Vi ĝin meritas pro la pacienco
Kaj pro la virto via. [al Orl.] Vin mi donas
Al amo kiun fideleco gajnas:
[al Oli.] Vin al la amo via, kaj bienoj,
Kaj kunligintoj. [al Tuŝ.] Vin al malpacado,
Mi testamente donas: vi provizis
Por amvojaĝ’ nur du monatojn longa.
Do, iru tiel al la ĝojoj viaj:
Malsamaj al danctempoj estas miaj.
La Duko.
Restu, Jakveso, restu!
Jak.
Ne por ĉeesti feston: mi atendos
En via groto kion ajn vi sendos.
[Li foriras.]

La Duko.
Daŭrigu! Nun komencu nia festo,
Kiel finiĝos ĝi,—en ĝojatesto!
[Oni dancas.]
Epilogo.
Roz.
Ne estas laŭ la modo ke la sinjorino diru la epilogon; sed tio ne estas pli malbonmoda ol ke la
sinjoro diru la prologon. Se estas vere ke bona vino ne bezonas vinberbranĉon, estas vere ke
bona teatraĵo bezonas neniun epilogon; tamen por bona vino oni ja uzas bonajn vinberbranĉojn,
kaj bonaj teatraĵoj fariĝas des pli bonaj per helpo de bonaj epilogoj. En kia stato mi do estas,
nek estante bona epilogisto, nek povante fari min plaĉanta al vi pro bona teatraĵo! Mi ne estas
vestita kiel almozulo, tial ne decos ke mi petu kvazaŭ por almozoj; mia metodo estas, vin
ensorĉi; kaj mi komencos je la virinoj. Mi rekomendas al vi, ho Sinjorinoj, pro la amo kiun vi
sentas al viroj, ke vi aprobu tiom de la teatraĵo, kiom plaĉas al vi: kaj mi rekomendas al vi, ho
Sinjoroj, pro la amo kiun vi sentas al virinoj,—ĉar mi rimarkas per viaj afektaj ridetoj ke neniu el
vi malamas ilin,—ke, inter vi kaj la virinoj, la teatraĵo plaĉu al vi. Se mi estus virino, mi kisus ĉiun
el vi, kies barbo plaĉas al mi, kies vizaĝhaŭton mi admiras, kaj kies elspiron mi ne malŝatas: kaj,
pro mia afabla propono, mi estas certa ke ĉiu el vi, kiu havas bonan barbon, bonan vizaĝhaŭton,
kaj dolĉan elspiron, volonte, kiam mi kliniĝas antaŭ vi, diros al mi adiaŭ.
[Ĉiuj foriras.]
Notoj de transskribinto:
En la originala libro, la rolulonomoj aperis en kompakta formo, por konservi spacon je la presita paĝo. Mi iom aliformis ties
prezenton en ĉi tiu versio de la teksto.
Mi senrimarke ĝustigis etajn interpunkciajn kaj citilajn erarojn, kaj registris aliajn ŝanĝojn de mispresaĵoj per html-aj komentoj.
Ankaŭ originalajn paĝkomencojn mi simile registris.
Mi tute refaris la lokojn de la ilustraĵoj, por meti ilin nur inter la scenoj.
Mi aldonis la sekvantan linion en akto I, sceno II: “Roz. Tiam ni estos novaĵo-plenigita.” Ŝajne ĝi erare malaperis en la originala
libro.

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK KIEL PLAĈAS AL VI:
KOMEDIO EN KVIN AKTOJ ***
Updated editions will replace the previous one—the old editions
will be renamed.
Creating the works from print editions not protected by U.S.
copyright law means that no one owns a United States
copyright in these works, so the Foundation (and you!) can copy
and distribute it in the United States without permission and
without paying copyright royalties. Special rules, set forth in the
General Terms of Use part of this license, apply to copying and
distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the
PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if
you charge for an eBook, except by following the terms of the
trademark license, including paying royalties for use of the
Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is
very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such
as creation of derivative works, reports, performances and
research. Project Gutenberg eBooks may be modified and
printed and given away—you may do practically ANYTHING in
the United States with eBooks not protected by U.S. copyright
law. Redistribution is subject to the trademark license, especially
commercial redistribution.
START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the
free distribution of electronic works, by using or distributing this
work (or any other work associated in any way with the phrase
“Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of
the Full Project Gutenberg™ License available with this file or
online at www.gutenberg.org/license.
Section 1. General Terms of Use and
Redistributing Project Gutenberg™
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand,
agree to and accept all the terms of this license and intellectual
property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree
to abide by all the terms of this agreement, you must cease
using and return or destroy all copies of Project Gutenberg™
electronic works in your possession. If you paid a fee for
obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™
electronic work and you do not agree to be bound by the terms
of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only
be used on or associated in any way with an electronic work by
people who agree to be bound by the terms of this agreement.
There are a few things that you can do with most Project
Gutenberg™ electronic works even without complying with the
full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There
are a lot of things you can do with Project Gutenberg™
electronic works if you follow the terms of this agreement and
help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the
collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the
individual works in the collection are in the public domain in the
United States. If an individual work is unprotected by copyright
law in the United States and you are located in the United
States, we do not claim a right to prevent you from copying,
distributing, performing, displaying or creating derivative works
based on the work as long as all references to Project
Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will
support the Project Gutenberg™ mission of promoting free
access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™
works in compliance with the terms of this agreement for
keeping the Project Gutenberg™ name associated with the
work. You can easily comply with the terms of this agreement
by keeping this work in the same format with its attached full
Project Gutenberg™ License when you share it without charge
with others.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also
govern what you can do with this work. Copyright laws in most
countries are in a constant state of change. If you are outside
the United States, check the laws of your country in addition to
the terms of this agreement before downloading, copying,
displaying, performing, distributing or creating derivative works
based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The
Foundation makes no representations concerning the copyright
status of any work in any country other than the United States.
1.E. Unless you have removed all references to Project
Gutenberg:
1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must
appear prominently whenever any copy of a Project
Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project

Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project
Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed,
viewed, copied or distributed:
This eBook is for the use of anyone anywhere in the United
States and most other parts of the world at no cost and
with almost no restrictions whatsoever. You may copy it,
give it away or re-use it under the terms of the Project
Gutenberg License included with this eBook or online at
www.gutenberg.org. If you are not located in the United
States, you will have to check the laws of the country
where you are located before using this eBook.
1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is
derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
contain a notice indicating that it is posted with permission of
the copyright holder), the work can be copied and distributed to
anyone in the United States without paying any fees or charges.
If you are redistributing or providing access to a work with the
phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of
paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use
of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth
in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is
posted with the permission of the copyright holder, your use and
distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through
1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder.
Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™
License for all works posted with the permission of the copyright
holder found at the beginning of this work.
1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project
Gutenberg™ License terms from this work, or any files

containing a part of this work or any other work associated with
Project Gutenberg™.
1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute
this electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1
with active links or immediate access to the full terms of the
Project Gutenberg™ License.
1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form,
including any word processing or hypertext form. However, if
you provide access to or distribute copies of a Project
Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or
other format used in the official version posted on the official
Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must,
at no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy,
a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy
upon request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or
other form. Any alternate format must include the full Project
Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.
1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg™
works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or
providing access to or distributing Project Gutenberg™
electronic works provided that:
• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive
from the use of Project Gutenberg™ works calculated using the
method you already use to calculate your applicable taxes. The
fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark,
but he has agreed to donate royalties under this paragraph to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty

Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade
Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.
Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and
personal growth!
ebookfinal.com

Misinformation in Referenda 1st Edition Sandrine Baume (Editor)

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

Misinformation in Referenda 1st Edition Sandrine Baume (Editor)

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 5

Slide 7

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

TLE-9-Prepare-Salad-and-Dressing.pptxkkk

LESSON 1 ABOUT MEDIA AND INFORMATION.pptx

GRADE-8-AQUACULTURE-WEEKQ1.pdfdfawgwyrsewru

Feelings PP Game FOR CHILDREN IN ELEMENTARY SCHOOL.pptx

Jeopardy_Figures_of_Speech_Template.pptx [Autosaved].pptx

Jeopardy_Figures_of_Speech.pptxvdsvdsvsdvsd