Ruch Obrotowy

1. Ruch obrotowy
Ziemi

2. Cechy ruchu obrotowego Ziemi
Ruch obrotowy (wirowy) to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi
jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun Północny
i Biegun Południowy. Nasza planeta wiruje zawsze w kierunku
z zachodu na wschód.
Czas jednego pełnego obrotu Ziemi
wynosi:
- 23 godziny 56 minut 4 sekundy – doba
gwiazdowa (gdy punktem odniesienia
jest nieskończenie odległa gwiazda),
- 24 godziny – doba słoneczna (gdy
punktem odniesienia jest najbliższa
gwiazda, czyli Słońce).
Liniowa prędkość ruchu wirowego Ziemi
zależy od szerokości geograficznej –
maksymalna wartość osiągana jest na
Równiku, gdzie wynosi 1670 km/h =
464m/s (prędkość ta maleje w miarę
zbliżania się do biegunów).
www.wiking.edu.pl

3. Konsekwencje ruchu obrotowego
spłaszczenie Ziemi przy biegunach
– to wynik siły odśrodkowej, która
działa na każde ciało będące w ruchu
wirowym; siła ta skierowana jest
prostopadle do osi Ziemi i powoduje jej
rozszerzenie wokół Równika
widome ruchy gwiazd – obracająca
się z zachodu na wschód Ziemia
wywołuje “wędrówkę” po niebie (w
odwrotnym kierunku) wszystkich ciał
niebieskich (z wyjątkiem Gwiazdy
Polarnej, która znajduje się na
przedłużeniu osi Ziemi);
siła Coriolisa – to siła bezwładności
powodująca odchylenie kierunku
poruszania się ciał (w prawo na półkuli
północnej i w lewo na półkuli
południowej);
pływy morskie (przypływy i odpływy)
– są one wywołane grawitacyjnym
przyciąganiem Księżyca i Słońca;
Widomy ruch gwiazd żródło:www.geografia_liceum.republika.pl
Efekt działania siły Coriolisa żródło:www. krzysztofginter.webpark.pl

4. Konsekwencje ruchu obrotowego
- dobowa zmiana
oświetlenia –
następujące po sobie
dni i noce oraz dobowy
rytm zmian wysokości
Słońca nad horyzontem
wpływają na przebieg
wszystkich procesów
zależnych od dostawy
energii słonecznej, np.
procesu fotosyntezy.
Dobowa zmiana
czasu – w tym samym
momencie dla jednych
punktów na Ziemi
Słońce wschodzi, dla
innych góruje (osiąga
najwyższy punkt nad
horyzontem podczas
widomej wędrówki),
a dla jeszcze innych
zachodzi;
www.wiking.edu.pl

5. Dobowa zmiana czasu
Czas miejscowy (słoneczny) to czas określony dla każdego południka na
podstawie momentu górowania Słońca.
Czas strefowy to czas dla każdej strefy obejmującej 15° długości
geograficznej. Określa się go na podstawie górowania Słońca nad
południkiem środkowym dla danej strefy.
Czas urzędowy wprowadzany jest na podstawie zarządzenia władz
państwowych. Większość krajów ma na całym swoim terytorium tą samą
godzinę. Jednak w przypadku państw o dużej powierzchni, a zwłaszcza
znacznej rozciągłości równoleżnikowej, wprowadzenie jednolitego czasu
nie miałoby sensu – przykładem może być Rosja, gdzie różnica czasu
strefowego między wschodnimi a zachodnimi krańcami wynosi 9 godzin.
Zasięg trzech stref czasowych występujących w Europie.
źródło:www.geografia_liceum.republika.pl

6. Zmiana czasu na Ziemi

7. Zmiana czasu na Ziemi

8. Międzynarodowa linia zmiany daty
Różnica czasu między skrajnymi strefami
wynosi 24 godziny, a więc całą dobę –
dzień kaledarzowy. W związku z tym
z podziału Ziemi na strefy czasowe
wynika, że na linii południka 180°
„stykają się” ze sobą dwa różne dni.
Zaistniała zatem konieczność
wyznaczenia międzynarodowej linii
zmiany daty. Jej przebiegu nie
ustalono jednak dokładnie po południku
180° – ominięto wyspy i półwyspy na
Pacyfiku, aby nie wchodzić ze zmianą
daty na obszary lądowe.
Przekraczając linię zmiany daty
z zachodu na wschód wraca się do daty
dnia porzedniego, zaś poruszając się
w kierunku przeciwnym przechodzi się
do daty dnia następnego.
Międzynarodowa linia zmiany daty
Źródło:www. geografia_liceum.republika.pl

9. Zmiana czasu w Polsce
Obszar Polski leży w dwóch
strefach czasu –
środkowoeuropejskiej
i wschodnioeuropejskiej. Aby
uniknąć konieczności
przesuwania czasu przy
przekraczaniu granicy stref,
ustalono u nas jeden czas
urzędowy – środkowoeuropejski.
W niektórych państwach, w tym
w Polsce, wprowadza się
urzędowy czas letni, który jest
przesunięty o godzinę do przodu
w stosunku do czasu
zimowego. Wpływa to na
oszczędność energii elektrycznej
poprzez efektywniejsze
wykorzystanie długich dni
wiosennych i letnich. Polska
przyjmuje latem urzędowy czas
wschodnioeuropejski.
Źródło:www.wiking.edu.pl

10. Czas - zadania
Która godzina czasu słonecznego miejscowego jest w
Krakowie (20°E), jeżeli w Madrasie (81°E) jest
godzina 1600 tego czasu?
Rozwiązanie:
Obliczamy różnicę długości geograficznej między Madrasem
a Krakowem:
81°E - 20°E = 61°
Obliczamy różnicę czasu lokalnego wiedząc, że czas ten
zmienia się o 4 minuty na każdy stopień długości
geograficznej:
61° * 4 min. = 244 min.
Zamieniamy minuty na godziny:
244 min. : 60 = 4 godz. 4 min.
Ponieważ Kraków leży na zachód od Madrasu uzyskaną
różnicę czasu odejmujemy od czasu w Madrasie:
1600 - 4 godz. 4 min. = 1156
Odpowiedź:
W Krakowie jest godzina 1156 czasu słonecznego
miejscowego.

11. Czas - zadania
Oblicz długość geograficzną miejsca, w którym Słońce góruje
o godzinie 15.24 czasu uniwersalnego?
Rozwiązanie:
Czas uniwersalny jest to czas słoneczny miejscowy południka 0°, więc
na tym południku jest godzina 15.24 czasu lokalnego. Natomiast na
szukanym południku Słońce góruje, więc jest godzina 12.00 czasu
lokalnego. Możemy zatem obliczyć różnicę czasu między tymi
południkami:
15.24 – 12.00 = 3 godz. 24 min. = 204 min.
Wiemy, że na każdy stopień długości geograficznej czas lokalny
zmienia sie o 4 minuty, więc możemy obliczyć różnicę w długości
georaficznej między danymi południkami:
204 min. : 4 = 51°
Szukany południk ma czas mniejszy od czasu uniwersalnego, więc
znajduje się o 51° na zachód od południka 0°. Zatem jego długość
geograficzna wynosi 51°W.
Odpowiedź:
Miejsce gdzie Słońce góruje o godzinie 15.24 czasu uniwersalnego
położone jest na południku 51°W.

12. Czas - zadania
Samolot z Londynu do Sydney (34°S 151°E) wystartował 10 maja o
godzinie 16.00 czasu uniwersalnego. Podaj datę i godzinę (według
czasu strefowego Sydney) lądowania samolotu, jeżeli podróż trwa 13
godzin?
Rozwiązanie:
W pierwszej kolejności należy określić jaka jest różnica czasu strefowego
Londynu i Sydney. Można skorzystać z mapy "Strefy czasowe", z której
odczytujemy, że Sydney leży w strefie UT+10h (to znaczy, że czas w Sydney
jest o 10 godzin większy od czasu uniwersalnego).
Jeżeli nie dysponujemy mapą można określić strefę czasową Sydney rysując na
kartce papieru kolejne strefy czasowe (najłatwiej zaznaczając tylko południki
środkowe) zaczynając od czasu uniwersalnego, a kończąc na czasie
Sydney(będzie to ta strefa, której południk środkowy leży najbliżej Sydney):
Każda z tych metod doprowadza nas do wniosku, że Sydney ma czas o 10
godzin większy od Londynu. Zatem gdy samolot startuje 10 maja o godzinie
16.00 z Londynu, to w Sydney jest 10 godzin później – 2.00 11 maja. Ponieważ
samolot leci 13 godzin, to w Sydney wyląduje też 13 godzin później - będzie
tam godzina 15.00 11 maja.
Odpowiedź:
Samolot wyląduje w Sydney 11 maja o godzinie 15.00.