Sáng kiến kinh nghiệm Dạy học tích hợp liên môn tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng.pdf

Ngữ văn là một môn học có ý nghĩa xã hội rất quan trọng. Ở mỗi giai đoạn
lịch sử, môn Văn có vai trò và sứ mệnh riêng nhưng đều nhằm mục đích phục vụ
cho sự phát triển của xã hội. Vận mệnh của Tiếng Việt và nền quốc văn gắn liền
với vận mệnh của dân tộc. Vì vậy, môn Ngữ văn có vai trò, vị trí rất quan trọng
trong nhà trường nói chung và nhà trường trung học phổ thông nói riêng. Vị trí
của môn Văn trong nhà trường là giúp cho thế hệ trẻ thấy rằng, môn Văn là một
nghệ thuật của cuộc sống, là quà tặng tinh thần, là kim chỉ nam của những tâm
hồn đang lớn. Vì thế đây là một trong những môn học chính, quan trọng trong nhà
trường.

1. SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ
=====***=====











BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN


Tên sáng kiến:
DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN
TÁC PHẨM “TÂY TIẾN” CỦA QUANG DŨNG


Tác giả sáng kiến: NGUYỄN THỊ NHUNG
Mã sáng kiến: 12.51











Lập Thạch, Năm 2020
Lop8.edu.vn

2. 1
DANH MỤC VIẾT TẮT


Chữ cần viết tắt Chữ cái viết tắt
Giáo viên GV
Học sinh HS
Sách giáo khoa SGK
Nhà xuất bản giáo dục NXB GD
Trung học phổ thông THPT

























Lop8.edu.vn

3. 2
BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN

1. Lời giới thiệu
Ngữ văn là một môn học có ý nghĩa xã hội rất quan trọng. Ở mỗi giai đoạn
lịch sử, môn Văn có vai trò và sứ mệnh riêng nhưng đều nhằm mục đích phục vụ
cho sự phát triển của xã hội. Vận mệnh của Tiếng Việt và nền quốc văn gắn liền
với vận mệnh của dân tộc. Vì vậy, môn Ngữ văn có vai trò, vị trí rất quan trọng
trong nhà trường nói chung và nhà trường trung học phổ thông nói riêng. Vị trí
của môn Văn trong nhà trường là giúp cho thế hệ trẻ thấy rằng, môn Văn là một
nghệ thuật của cuộc sống, là quà tặng tinh thần, là kim chỉ nam của những tâm
hồn đang lớn. Vì thế đây là một trong những môn học chính, quan trọng trong nhà
trường.
Dạy học theo chủ đề tích hợp là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm
phát huy tính tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục, giúp
người học nhận thức được sự phát triển xã hội một cách liên tục, thống nhất, thấy
được mối quan hệ hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội, khắc phục được
tính rời rạc trong kiến thức.
Dạy học tích hợp trong môn Ngữ văn là hình thức liên kết những kiến thức
giao thoa như Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Tin học,… Rèn luyện kĩ năng
sống, giáo dục bảo vệ di sản văn hóa địa phương,…để học sinh tiếp thu kiến thức,
biết vận dụng vào cuộc sống và ngược lại từ cuộc sống để giải quyết các vấn đề
liên quan đến môn học.
Nếu quan niệm nghệ thuật dạy học là nghệ thuật thức tỉnh trong tâm hồn
các em thanh thiếu niên tính ham hiểu biết, dạy các em biết suy nghĩ và hành
động tích cực, mà tính ham hiểu biết đúng đắn và sinh động chỉ có được khi đầu
óc sảng khoái.
Để học sinh chủ động, tích cực, sáng tạo trong học tập thì tất yếu phải đổi
mới phương pháp giảng dạy mà dạy học theo hướng tích hợp liên môn là một
phương pháp tiêu biểu.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, trong quá trình thực hiện chương trình
Ngữ văn lớp 12, tôi thấy tính ưu việt của phương pháp dạy học tích hợp các kiến
thức liên môn này hơn hẳn những phương pháp trước đây được vận dụng. Tính ưu
việt của phương pháp thể hiện rõ qua thái độ, niềm say mê, kết quả tiếp nhận của
học sinh trong từng bài học. Tiếp nối vấn đề đó, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài:
“Dạy học tích hợp liên môn tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng”.
Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ góp phần giúp cho bài
dạy Ngữ văn được tiến hành hiệu quả tốt hơn, học sinh tích cực chủ động trong
việc tiếp thu lĩnh hội kiến thức của bài học. Đây cũng là lí do mà tôi chọn đề tài
này, hy vọng sẽ góp phần cùng đồng nghiệp từng bước nâng dần chất lượng giờ
học bài Tây Tiến của Quang Dũng ở trường THPT Ngô Gia Tự nói riêng và các
trường THPT nói chung.
2. Tên sáng kiến:
“Dạy học tích hợp liên môn tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng” Lop8.edu.vn

4. 3
3. Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Nguyễn Thị Nhung
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Trung Học Phổ Thông Ngô Gia Tự -
Lập Thạch- Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: [phone]
- Email: [email protected]
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
- Họ và tên: Nguyễn Thị Nhung
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Trung Học Phổ Thông Ngô Gia Tự
- Số điện thoại: [phone]
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
Sáng kiến được áp dụng trong giảng dạy bộ môn Ngữ văn nói chung và tác
phẩm Tây Tiến của Quang Dũng nói riêng ở Trường trung học phổ thông Ngô Gia
Tự -Huyện Lập Thạch-Tỉnh Vĩnh Phúc.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
- Sáng kiến được áp dụng lần đầu tiên vào học kì I năm học 2016 - 2017
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
- Về nội dung sáng kiến:
7.1. Cơ sở lí luận
7.1.1. Khái niệm tích hợp
Tích hợp (integration) có nghĩa là sự hợp nhất, sự hoà nhập, sự kết hợp. Nội
hàm khoa học khái niệm tích hợp có thể hiểu một cách khái quát là sự hợp nhất
hay là sự nhất thể hoá đưa tới một đối tượng mới như là một thể thống nhất trên
những nét bản chất nhất của các thành phần đối tượng, chứ không phải là một
phép cộng giản đơn những thuộc tính của các thành phần ấy. Hiểu như vậy, tích
hợp có hai tính chất cơ bản, liên hệ mật thiết với nhau, quy định lẫn nhau, là tính
liên kết và tính toàn vẹn. Liên kết phải tạo thành một thực thể toàn vẹn, không còn
sự phân chia giữa các thành phần kết hợp. Tính toàn vẹn dựa trên sự thống nhất
nội tại các thành phần liên kết, chứ không phải sự sắp đặt các thành phần bên
cạnh nhau. Không thể gọi là tích hợp nếu các tri thức, kĩ năng chỉ được thụ đắc,
tác động một cách riêng rẽ, không có sự liên kết, phối hợp với nhau trong lĩnh hội
nội dung hay giải quyết một vấn đề, tình huống.
Trong lí luận dạy học, tích hợp được hiểu là sự kết hợp một cách hữu cơ, có
hệ thống, ở những mức độ khác nhau, các kiến thức, kĩ năng thuộc các môn học
khác nhau hoặc các hợp phần của bộ môn thành một nội dung thống nhất, dựa
trên cơ sở các mối liên hệ về lí luận và thực tiễn được đề cập đến trong các môn
học hoặc các hợp phần của bộ môn đó.
Trên thế giới, tích hợp đã trở thành một trào lưu sư phạm hiện đại, nó góp
phần hình thành ở học sinh những năng lực rõ ràng, có dự tính những hoạt động
tích hợp, trong đó học sinh học cách sử dụng phối hợp kiến thức, kỹ năng; có khả
năng huy động có hiệu quả những kiến thức và năng lực của mình vào giải quyết
các tình huống cụ thể.
Những năm gần đây, nhiều phương pháp dạy học mới đã và đang được
nghiên cứu, áp dụng ở THPT như: dạy học tích cực, phương pháp thảo luận
nhóm, phương pháp tạo ô chữ, phương pháp sử dụng công nghệ thông tin trong Lop8.edu.vn

5. 4
dạy học…Tất cả đêu nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh và phát triển tư
duy sáng tạo chủ động cho học sinh. Tích hợp liên môn trong dạy học các môn
nói chung và môn Ngữ văn nói riêng thực sự là phương pháp hữu hiệu, tạo ra môi
trường giáo dục mang tính phát huy tối đa năng lực tri thức của học sinh đem đến
hứng thú mới cho việc dạy học ở trường phổ thông.
7.1.2. Quan điểm vận dụng tích hợp vào dạy học Ngữ văn ở trường THPT
Việc vận dụng quan điểm tích hợp vào dạy học Ngữ văn ở trường THPT
chẳng những dựa trên cơ sở các mối liên hệ về lí luận và thực tiễn được đề cập
trong các phân môn Văn học, Tiếng Việt, Làm văn cũng như các bộ phận tri thức
khác như hiểu biết lịch sử xã hội, văn hoá nghệ thuật... mà còn xuất phát từ đòi
hỏi thực tế là cần phải khắc phục, xoá bỏ lối dạy học theo kiểu khép kín, tách biệt
thế giới nhà trường và thế giới cuộc sống, cô lập giữa những kiến thức và kĩ năng
vốn có liên hệ, bổ sung cho nhau, tách rời kiến thức với các tình huống có ý
nghĩa, những tình huống cụ thể mà HS sẽ gặp sau này. Nói khác đi, đó là lối dạy
học khép kín “trong nội bộ phân môn”, biệt lập các bộ phận Văn học, Tiếng Việt
và Làm văn vốn có quan hệ gần gũi về bản chất, nội dung và kĩ năng cũng như
mục tiêu, đủ cho phép phối hợp, liên kết nhằm tạo ra những đóng góp bổ sung cho
nhau cả về lí luận và thực tiễn, đem lại kết quả tổng hợp và vững chắc trong việc
giải quyết những tình huống tích hợp hoặc những vấn đề thuộc từng phân môn.
7.1.3. Dạy học tích hợp liên môn trong dạy học tác phẩm “Tây Tiến” của
Quang Dũng
Việc dạy học tích hợp liên môn trong dạy học tác phẩm “Tây Tiến” của
Quang Dũng không chỉ chú trọng nội dung kiến thức tích hợp mà cần thiết phải
xây dựng một hệ thống việc làm, thao tác tương ứng nhằm tổ chức, dẫn dắt HS
từng bước thực hiện để chiếm lĩnh đối tượng học tập, nội dung môn học, đồng
thời hình thành và phát triển năng lực, kĩ năng tích hợp, tránh áp đặt một cách làm
duy nhất. Giờ học Ngữ văn theo quan điểm tích hợp phải là một giờ học hoạt
động phức hợp đòi hỏi sự tích hợp các kĩ năng, năng lực liên môn để giải quyết
nội dung tích hợp, chứ không phải sự tác động các hoạt động, kĩ năng riêng rẽ lên
một nội dung riêng rẽ thuộc nội bộ phân môn.
Tích hợp kiến thức Địa lý, Lịch sử, Giáo dục công dân, Tiếng Việt, Làm
văn, kĩ năng sống… trong dạy học tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng thực sự đã
khơi dậy cho học sinh niềm đam mê, ham hiểu biết đối với tác phẩm.
7.2. Cơ sở thực tiễn
Qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy phương pháp giảng dạy truyền
thống giữa các phân môn chưa có sự liên kết chặt chẽ với nhau tách rời
từng phương diện kiến thức, học sinh hoạt động chưa tích cực, hiệu quả đem lại
cũng chưa cao. Mặc dù phương pháp dạy học tích hợp đã được triển khai vào
trường học từ nhiều năm nay. Sở giáo dục và đào tạo Vĩnh Phúc cũng đã có nhiều
cuộc thi soạn giảng tích hợp liên môn dành cho giáo viên và Vận dụng kiến thức
liên môn để giải quyết một tình huống thực tiễn dành cho học sinh. Nhưng có một
thực tế là trong các nhà trường phương pháp tích hợp chưa thực sự phổ biến dẫn
đến hiệu quả thấp. Do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Lop8.edu.vn

6. 5
7.2.1. Về phía giáo viên:
- Có giáo viên chỉ tập trung chuyển tải một cách rập khuôn những thông tin
có trong bài học mà chưa chó träng khai th¸c những vấn đề liên quan.
- Giáo viên còn lúng túng khi đưa ra hệ thống câu hỏi khai thác cũng như
phương pháp triển khai những văn bản văn học nói chung và tác phẩm thơ nói
riêng do đó chưa tạo được hứng thú học tập cho học sinh.
- Mặt khác, kiến thức lý luận văn học của một bộ phận giáo viên chưa thật
sự vững .
- Một số GV ngại soạn giáo án tích hợp liên môn do mất nhiều thời gian tìm
hiểu tài liệu liên quan.
7.2.2. Về phía học sinh:
- Một thực tế đang tồn tại ở trường THPT Ngô Gia Tự là một bộ phận học
sinh(chủ yếu học sinh theo ban khoa học tự nhiên) bị hổng kiến thức từ các cấp,
lớp học dưới, các em học trước quên sau. Cho nên học sinh rất khó tiếp thu được
kiến thức của văn bản khi chưa hiểu hết ý nghĩa của các sự kiện lịch sử, vị trí địa
lí, trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân đối với tổ quốc,...được sử dụng trong bài
học.
- Phần lớn học sinh ít có tư liệu để đọc, tham khảo và cũng chưa có thói
quen đọc sách tham khảo để bổ sung kiến thức môn học.
- Học sinh thường ngại học, không nhớ, không thích học kiến thức lý thuyết
dài dòng, lan man, bảng biểu, tranh ảnh, vi deo của tác phẩm Tây Tiến của Quang
Dũng còn hạn chế; những câu hỏi phát vấn trong giờ học thường rất ít học sinh
phát biểu chỉ một vài học sinh có học lực khá xung phong phát biểu xây dựng bài;
- Tâm lý học Ngữ văn là một môn học khó, học sinh học lệch để thi vào các
trường cao đẳng, đại học ban khoa học tự nhiên là một trong những trở ngại lớn.
- Thực trạng phổ biến trong các tiết học tác phẩm thơ nói chung và tác
phẩm Tây Tiến của Quang Dũng nói riêng là học sinh thụ động ngồi nghe giảng.
Chính vì lẽ đó, dạy học theo quan điểm tích hợp là một xu hướng tất yếu
của dạy học hiện đại, là biện pháp để tích cực hoá hoạt động nhận thức của học
sinh. Học sinh được rèn luyện thói quen tư duy, nhận thức vấn đề một cách có hệ
thống và lôgic. Qua đó học sinh cũng thấy được mối quan hệ biện chứng giữa các
kiến thức được học trong chương trình, vận dụng các kiến thức lí thuyết và các kĩ
năng thực hành, đưa được những kiến thức về văn, Tiếng Việt vào quá trình tạo
lập văn bản một cách hiệu quả.
Có nhiều hình thức tích hợp: Kiểu tích hợp giữa các phân môn trong cùng
một bộ môn (chẳng hạn ở môn Ngữ văn có Văn - Tiếng Việt -Tập làm văn). Điều
này thể hiện trong việc bố trí các bài học giữa các phân môn một cách đồng bộ và
sự liên kết với nhau trên nhiều mặt nhằm hỗ trợ nhau, bổ sung làm nổi bật cho
nhau. Phân môn này sẽ củng cố, hệ thống hóa lại kiến thức cho phân môn khác và
đều hướng đến mục đích cuối cùng là nâng cao trình độ sử dụng tiếng mẹ đẻ và
năng lực cảm thụ văn học cho học sinh.
Hình thức tích hợp được các GV vận dụng và hiện đang được đẩy mạnh là
tích hợp liên môn. Đây là quan điểm tích hợp mở rộng kiến thức trong bài học với
các kiến thức của các bộ môn khác, các ngành khoa học, nghệ thuật khác, cũng Lop8.edu.vn

7. 6
như các kiến thức đời sống mà học sinh tích lũy được từ cuộc sống cộng đồng,
qua đó làm giàu thêm vốn hiểu biết và phát triển nhân cách cho học sinh.
Tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng trực tiếp bày tỏ tư tưởng, lập trường,
thái độ chính trị của người viết đối với thời đại. Qua tác phẩm học sinh còn nắm
bắt được cảm xúc, khát vọng, tâm huyết của người viết. Để từ đó khi liên hệ đến
hiện thực đời sống, học sinh có những suy nghĩ, hành động đúng.
7.3. Giải pháp thực hiện
7.3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đây là một đề tài gắn liền với thực tiễn giảng dạy nên tôi tập trung nghiên
cứu, tìm hiểu và thực hiện trong nhà trường phổ thông một cách hiệu quả.
Đối tượng nghiên cứu:
- Bài Tây Tiến của Quang Dũng (Ngữ văn 12, tập 1)
- Học sinh lớp 12 trường THPT Ngô Gia Tự
Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
- Phạm vi: Trường THPT Ngô Gia Tự
- Kế hoạch nghiên cứu: 4 năm học (Năm học 2016-2017; năm học 2017-
2018; Năm học 2018-2019; Năm học 2019-2020)
7.3.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp phân tích - tổng hợp
Phương pháp so sánh
Phương pháp đọc - hiểu văn bản thơ theo đặc trưng thể loại.
Phương pháp khảo sát thống kê - phân loại
Phương pháp hệ thống
Thảo luận nhóm, điều tra thực tiễn, tự liên hệ.
Tổ chức cho HS nghe nhạc, xem băng hình về chủ đề “người lính trong
kháng chiến chống Pháp”.
7.3.3. Điều kiện để thực hiện
- Chuẩn bị của GV:
+ Để xây dựng bài giảng Tây Tiến của Quang Dũng theo hướng tích hợp
kiến thức liên môn, giáo viên cần: Xác định đúng nội dung kiến thức nào trong
bài cần tích hợp, tích hợp với kiến thức thuộc môn học hay lĩnh vực nào, tích hợp
ở mức độ nào; chọn hình thức tích hợp: giáo viên diễn giảng bằng lời, cung cấp
trên giáo cụ trực quan hay đưa ra nhiệm vụ học sinh thu thập, tìm hiểu ở nhà trước
hoặc sau bài học.
+ Xây dựng thiết kế bài giảng: phải bám sát kiến thức bài học, mục tiêu thời
lượng dành cho mỗi đơn vị kiến thức trong bài học để đưa ra phương pháp và
cách tổ chức dạy học phù hợp; cần đa dạng hóa các hình thức luyện tập sáng tạo
để phát huy khả năng liên tưởng, tưởng tượng của HS; dự kiến được các tình
huống phát sinh trước hoạt động tích hợp liên môn;
+ Chuẩn bị phương tiện dạy học sách giáo khoa Ngữ văn 12 tập 1, sách
chuẩn kiến thức kỹ năng, bài soạn, phiếu học tập, hệ thống câu hỏi kiểm tra, đánh
giá và các tiêu chí kiểm tra, đánh giá xếp loại HS;
+ Chuẩn bị điều kiện học tập của học sinh.
- Chuẩn bị của học sinh:
+ Ôn tập bài cũ, chuẩn bị bài mới. Lop8.edu.vn

8. 7 Giáoviênbiênsoạn: Minh Trung
+ Chuẩn bị thái độ, tâm thế để bước vào bài mới.
7.3.4. Vận dụng các kiến thức liên môn
7.3.4.1. GV sử dụng tài liệu lịch sử
GV cần tìm hiểu những kiến thức lịch sử trong SGK lịch sử hay tài liệu
tham khảo môn Lịch sử để có những kiến thức chính xác, chặt chẽ. Sử dụng
phương pháp này, học sinh sẽ tiếp cận kiến thức Văn học qua tư liệu lịch sử, đặt
tác giả, tác phẩm vào môi trường ra đời của nó để học sinh đánh giá được những
đóng góp cũng như hạn chế của tác giả về nội dung tư tưởng hay nghệ thuật thể
hiện.
Trong các bài học ở sách giáo khoa, các nhà biên soạn đã có phần tiểu dẫn
trình bày về tác giả hoàn cảnh ra đời tác phẩm để giáo viên khai thác tuy nhiên
vẫn cần có sự tham khảo thêm sử liệu để làm rõ yếu tố thời đại.
Chẳng hạn, tìm hiểu tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng thầy cô cần liên
hệ tích hợp kiến thức lịch sử Việt Nam giai đoạn 1945 đến 1954. Tinh thần yêu
nước của nhân dân Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp, đặc
biệt sau lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946.
( Lịch sử lớp 12 - Bài 18 + 19 + 20: Cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp năm 1946 - 1954)
7.3.4.2. Gv sử dụng tài liệu địa lý
Với những hiểu biết về địa lý tự nhiên, khí hậu địa hình của một khu vực
đóng vai trò vô cùng quan trọng để học sinh hiểu thêm không gian nghệ thuật
trong tác phẩm.
Ví dụ 1: tìm hiểu về câu hỏi: Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Tây Tiến của
Quang Dũng?
- GV trình chiếu 1 số hình ảnh địa danh mà binh đoàn Tây Tiến đã đi qua,
qua đó gợi nhắc cho các em thấy được nhiệm vụ, đời sống vật chất cũng như tinh
thần… của các chiến sĩ Tây Tiến

















Lop8.edu.vn

9. 8


- GV tích hợp kiến thức địa lí giới thiệu về địa danh khu tưởng niệm các
chiến binh Tây Tiến ở Mộc Châu- Sơn La.(Thời gian: 1phút 29giây)
Ví dụ 2: Để tìm hiểu đoạn 1 của bài thơ thầy cô cần giúp các em học sinh
nắm được đặc điểm địa hình Tây Bắc và vị trí địa lý của Tây Bắc. Thuỷ trình của
Sông Mã trên dải đất Tây Bắc.
(Địa lí lớp 12- Bài 6 tiết 1 “Đất nước nhiều đồi núi”; Bài 9,10: Thiên
nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa)
7.3.4.3. Sử dụng tư liệu về các tác phẩm nghệ thuật
Hội họa, sân khấu, điêu khắc, ca nhạc, phim ảnh…là kết quả sáng tạo của
xã hội loài người. Một hình ảnh nghệ thuật giúp người học sử dụng trí tưởng
tượng của mình tập trung vào những điểm quan trọng.
Giáo viên bổ sung hình ảnh tư liệu thuộc các lĩnh vực nói trên vào bài giảng
để học sinh có vốn văn hóa rộng khi tiếp nhận.



















Bản thân văn học có mối quan hệ mật thiết với các loại hình nghệ thuật khác.
Học sinh tiếp nhận kiến thức văn học qua tranh ảnh đồ dùng trực quan kết hợp với
bài viết sách giáo khoa và các tài liệu tham khảo sẽ nhớ lâu và hứng thú hơn.
Để việc khai thác nguồn tư liệu này có hiệu quả, phát huy tính tích cực của
học sinh, giáo viên cần nghiên cứu kỹ mục tiêu và nội dung của từng tư liệu trong
bài học tư liệu thuyết minh hình ảnh
Ngày nay, với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, giáo viên trình chiếu kênh
hình sẽ có ưu thế hơn vì học sinh được trực quan với hình ảnh rõ, kích thước lớn,
màu sắc sinh động và ấn tượng hơn
Ví dụ : Khi dạy đoạn 3 của tác phẩm Tây Tiến, Gv trình chiếu đoạn phim
tài liệu về đời sống của người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp đồng thời Lop8.edu.vn

10. 9
qua kiến thức lịch sử giúp các em hình dung ra tính chất ác liệt của cuộc kháng
chiến chống Pháp cứu nước.













7.3.4.4. Sử dụng tài liệu các lĩnh vực văn hóa khác
Việc vận dụng kiến thức liên môn của giáo dục công dân, giáo dục kĩ
năng sống giúp các em bồi dưỡng lòng yêu quê hương, đất nước, trách nhiệm xây
dựng và bảo vệ tổ quốc; tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc; có ý thức học
tập, rèn luyện để góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất
nước. Trân trọng, gìn giữ những danh lam thắng cảnh, những giá trị văn hóa tinh
thần của dân tộc.
(Giáo dục công dân 10- Bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc. Giáo dục công dân 11- Bài 12: Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi
trường, Bài 13: Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa.)
hay tư tưởng tác phẩm.
7.3.5. Cách tích hợp liên môn trong nội dung dạy học tác phẩm Tây Tiến của
Quang Dũng
* Để thực hiện tốt bài dạy của mình, tôi đã thực hiện các bước sau:
Bước 1: Đọc kỹ tác phẩm
Bước 2: Nắm vững kiến thức cần đạt
Bước 3: Tìm hiểu kiến thức có liên quan ở trong SGK, sách tham khảo,
mạng internet…của các môn HS đã và đang học để liên hệ tích hợp.
Bước 4: Lựa chọn, sắp xếp ý để soạn giáo án.
Bước 5: Tiến hành giảng dạy tác phẩm theo hướng tích hợp với các môn
Lịch Sử, Địa Lý, Giáo Dục Công Dân…
* Để giúp học sinh nắm được tác phẩm Tây Tiến của Quang Dũng, Gv cần hướng
dẫn học sinh tìm hiểu những nội dung sau:
- Nội dung 1: Tìm hiểu xuất xứ, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm.
- Nội dung 2: Tìm hiểu giá trị nội dung của tác phẩm (thông qua những từ
ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật…)
- Nội dung 3: Tìm hiểu giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
- Nội dung 4: Tìm hiểu ý nghĩa tác phẩm.
7.3.5.1. Hướng dẫn HS tìm hiểu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm
- Tìm hiểu vài nét về tác giả Lop8.edu.vn

11. 10
- Tìm hiểu xuất xứ, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
Để hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung này, GV cần tìm hiểu những kiến thức
lịch sử trong SGK lịch sử hay tài liệu tham khảo môn Lịch sử để có những kiến
thức chính xác, chặt chẽ.
Trong các bài học ở sách giáo khoa, các nhà biên soạn đã có phần tiểu dẫn
trình bày về tác giả hoàn cảnh ra đời tác phẩm để giáo viên khai thác tuy nhiên
vẫn cần có sự tham khảo thêm sử liệu để làm rõ yếu tố thời đại.
7.3.5.2. Hướng dẫn Hs khám phá nội dung tác phẩm qua hệ thống các luận
điểm của tác phẩm
Để làm được phần này, Gv cần chú trọng vào các câu hỏi sau để khai thác
và chuẩn bị kiến thức:
- Chia bố cục của tác phẩm (chia tác phẩm thành mấy phần để phân tích)?
- Các phần đó được triển khai bằng cách nào? Nhận xét cách triển khai của
tác giả?( chú ý khai thác giá trị nội dung của tác phẩm theo hướng tích hợp liên
môn: Môn Lịch Sử, môn Địa Lý, môn Giáo Dục Công Dân…)
- Qua hệ thống khai triển đó, văn bản hướng tới vấn đề gì?
7.3.5.3. Hướng đẫn HS khám phá giá trị nội dung của tác phẩm Tây Tiến
Qua nội dung của các phần, của cả văn bản, người đọc cảm nhận được quan
điểm lập trường của tác giả về vấn đề chính trị, xã hội. GV cần có kiến thức về
lịch sử, địa lý, giáo dục công dân, mỹ thuật, âm nhạc… để hướng dẫn Hs hiểu,
đánh giá đúng đắn, khách quan vai trò đóng góp của tác giả trong nền thơ ca hiện
đại Việt Nam nói chung và thơ ca kháng chiến chống Pháp nói riêng.
7.3.5.4. Hướng dẫn HS khám phá giá trị nghệ thuật của tác phẩm
GV phải gợi ý căn cứ vào những lý thuyết môn Làm văn, Tiếng Việt để HS
phát hiện các thao tác lập luận và các biện pháp nghệ thuật để tăng tính truyền
cảm, thuyết phục của tác phẩm thơ, phần nào hiểu được phong cách thơ của tác
giả.
7.3.5.5. Giúp Hs thấy được ý nghĩa của tác phẩm
- Qua nỗi nhớ cảnh vật và con người Tây Tiến bài thơ bày tỏ niềm ngưỡng
mộ người lính trong kháng chiến chống Pháp và ngợi ca một thời gian khổ mà
hào hùng trong lịch sử dân tộc Việt Nam.( Tích hợp kiến thức môn Giáo Dục
Công Dân)
7.3.6. Giáo án tích hợp liên môn bài “Tây Tiến” của Quang Dũng

* Cấu trúc giáo án tích hợp
Kết hợp nghị định 62 và công văn 1610, người nghiên cứu đưa ra cấu trúc cơ
bản của giáo án tích hợp.







Lop8.edu.vn

12. 11
Ngày soạn : 16/9/2019
Tiết 19,20 : Đọc Văn
Thời gian thực hiện: 2 tiết
Tên bài học trước: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ.
Thực hiện từ ngày: 14/10/2019 đến ngày 15/10/2019

TÊN BÀI: TÂY TIẾN
Quang Dũng
A. Mức độ cần đạt:
1. Kiến thức:
1.1. Môn Ngữ văn
- Cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên miền tây Tổ quốc và hình ảnh
người lính Tây Tiến.
- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ : Bút pháp lãng
mạn, những sáng tạo về hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu.
1.2. Môn Lịch sử
Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1945 đến 1954. Tinh thần yêu nước của nhân
dân Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp, đặc biệt sau lời kêu gọi
toàn quốc kháng chiến của chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946.
(Lịch sử lớp 12 - Bài 18 + 19 + 20: Cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp năm 1946 - 1954)
1.3. Môn Địa lí:
- Nắm được đặc điểm địa hình Tây Bắc và vị trí địa lý của Tây Bắc. Thuỷ
trình của Sông Mã trên dải đất Tây Bắc.
(Địa lí lớp 12- Bài 2: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ; Bài 6 tiết 1 “Đất
nước nhiều đồi núi”; Bài 9,10: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa)
1.4. Môn Giáo dục công dân:
- Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, đất nước, trách nhiệm xây dựng và bảo vệ
tổ quốc; tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc; có ý thức học tập, rèn luyện
để góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
- Trân trọng, gìn giữ những danh lam thắng cảnh, những giá trị văn hóa tinh
thần của dân tộc.
- Giáo dục các em ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường, đặc biệt là giữ gìn
những dòng sông xanh- sạch- đẹp. Vì đó là vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước cũng
là dòng sông văn hóa- dòng sông lịch sử. Ý thức giữ gìn và bảo vệ sông Mã cũng
như những cảnh quan môi trường sống khác giúp cho việc tô điểm thiên nhiên đất
nước tươi đẹp và giúp mỗi chúng ta có một môi trường sống trong sạch, lành
mạnh hơn.
(Giáo dục công dân 10- Bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc. Giáo dục công dân 11- Bài 12: Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi
trường, Bài 13: Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa)
1.5. Môn Âm nhạc:
- Ngợi ca cảnh đẹp của non sông đất nước.
- Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, đất nước, trách nhiệm xây dựng và bảo vệ
tổ quốc.
(Âm nhạc- Bài hát Qua miền Tây Bắc của cố nhạc sĩ Nguyễn Thành và
bài hát Đoàn vệ quốc quân của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu) Lop8.edu.vn

13. 12
1.6. Môn Tin học:
- Cách khai thác các thông tin trên mạng.
(Tin học lớp 10- Bài 22: Một số dịch vụ của internet. Cách khai thác các
thông tin trên mạng)
1.7. Môn Mĩ Thuật:
- Cách cảm nhận vẻ đẹp của các tác phẩm mĩ thuật.
(Môn Mĩ thuật lớp 9- Bài 16: Sơ lược về một số nền Mĩ thuật Châu Á)
1.8. Môn sinh học:
- Thấy được tác hại của virút gây bệnh, nguyên nhân gây bệnh và cách phòng
bệnh do virút gây ra.
( Môn sinh học lớp 10, Tiết 33: Virút gây bệnh, bệnh truyền nhiễm và miễn
dịch- ứng dụng của virút)
2. Kĩ năng:
2.1. Môn Ngữ văn
- Đọc – hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại
- Rèn kĩ năng cảm thụ thơ.
2.2. Môn Lịch sử
- Rèn kĩ năng xem xét các sự kiện lịch sử trong mối quan hệ với thiên
nhiên và con người.
2.3. Môn Địa lí:
- Kĩ năng thu thập thông tin, xem bản đồ, xây dựng kiến thức tổng hợp...
2.4. Môn Giáo dục công dân:
- Kĩ năng sống, kĩ năng ứng xử, xử lí tình huống.
2.5. Môn Âm nhạc:
- Kỹ năng biểu diễn, cảm thụ một tác phẩm âm nhạc trữ tình.
1.6. Môn Tin học:
- Kỹ năng khai thác các thông tin trên mạng.
1.7. Môn Mĩ Thuật:
- Kỹ năng cảm nhận vẻ đẹp của các tác phẩm mĩ thuật.
1.8. Môn sinh học:
- Kỹ năng vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng thực tế bằng cơ
sở khoa học.
3. Thái độ:
Từ bài học về bức tranh thiên nhiên núi rừng miền tây hùng vĩ, dữ dội
nhưng vô cùng mĩ lệ, trữ tình và bức chân dung về người lính Tây Tiến mang vẻ
đẹp lãng mạn đậm chất bi tráng, qua đó bồi dưỡng cho các em niềm tự hào về
truyền thống yêu nước của ông cha, tình yêu quê hương đất nước và ý thức trân
trọng, gìn giữ, bảo vệ danh lam thắng cảnh và bảo vệ môi trường, di sản văn hóa
dân tộc.
4. Định hướng góp phần hình thành năng lực
- Năng lực giao tiếp (nghe, nói, đọc, viết)
- Năng lực thẩm mĩ (Cảm thụ và sáng tác)
- Năng lực hợp tác
- Năng lực tự học
B. Phương tiện dạy học: Lop8.edu.vn

14. 13
- Giáo viên:
+ Nghiên cứu sgk, sgv, thiết kế bài dạy, sách chuẩn kiến thức kỹ năng và
các tài liệu tham khảo khác liên quan đến bài học.
+ Soạn giáo án, đồ dùng dạy học.
- Học sinh:
+ Đọc Sgk, soạn bài theo các câu hỏi trong sgk.
+ Chuẩn bị đồ dùng học tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
C. Cách thức tiến hành
- Gv tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp giảng bình -
tích hợp; gợi tìm; kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi.
D.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học.
1.Ổn định tổ chức:
Lớp Ngày dạy Sĩ số
12A2
12A4
12A5
2.Kiểm tra bài cũ: Trong quá trình học bài mới.
3.Bài mới:
Các em thân mến!
Con người cũng như dân tộc cũng có những thăng trầm, có những năm
tháng không thể nào quên: những nỗi đau, gian khổ và cả những hào hùng không
thể quên. Và trong những năm tháng ấy chúng ta đã có những bài thơ đi cùng năm
tháng, không thể quên, như bài thơ Tây Tiến. Nhà thơ Lam Giang đã có những
vần thơ:
“ Tây Tiến biên cương mờ khói lửa
Quân đi lớp lớp động cây rừng
Và bài thơ ấy, con người ấy,
Vẫn sống muôn đời với núi sông.”
Bao nhiêu năm tháng đã qua đi nhưng giá trị, vẻ đẹp bài thơ Tây Tiến vẫn
luôn toả sáng. Bài học hôm nay, cô và các em sẽ cùng trở về những năm đầu của
cuộc kháng chiến chống Pháp rất đổi đau thương, vô cùng hào hùng – thời kỳ rực
lửa của dân tộc mình để cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của đoàn binh Tây Tiến và
nhìn lại lịch sử qua bài thơ cùng tên Tây Tiến của Quang Dũng.

Hoạt động của GV-HS Nội dung cần đạt Tích hợp
I. Giới thiệu chung
1. Vài nét về tác giả
GV hướng dẫn học sinh
tìm hiểu về tác giả.
GV: Em hãy giới thiệu
những nét cơ bản về tác
giả Quang Dũng?
– GV giao nhiệm vụ về
nhà cho học sinh:
– Tên thật : Bùi Đình Diệm (1921
– 1988).
– Quê hương: Phượng Trì – Đan
Phượng – Hà Tây cũ (Nay là Hà
Nội)
– Cuộc đời :
+ Là người đa tài: Làm thơ, viết
văn, vẽ tranh …
+ Được biết nhiều với tư cách là
- Tích hợp kĩ
năng hợp tác, làm
việc theo nhóm.
- Tích hợp kiến
thức môn tin
học lớp 10- Bài
22: Một số dịch
vụ của internet.
Cách khai thác Lop8.edu.vn

15. 14
+ Nhóm 1, 2: Dựa vào
phần tiểu dẫn, tìm hiểu
thêm từ tài liệu, internet
hãy nêu khái quát về
cuộc đời, phong cách
sáng tác và sự nghiệp
sáng tác của nhà thơ
Quang Dũng ?

nhà thơ.
– Phong cách sáng tác: Hồn thơ
phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn,
tài hoa.
– Các tác phẩm chính: Rừng biển
quê hương (in chung, 1957), Mùa
hoa gạo (truyện ngắn, 1950), Mây
đầu ô (1986), Thơ văn Quang
Dũng (tuyển thơ văn, 1988).
- Tây Tiến được in trong tập thơ
Mây đầu ô.
các thông tin trên
mạng.
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Tác phẩm ra đời trong
hoàn cảnh lịch sử - xã
hội như thế nào ?
+ Nhóm 3: Trình bày
hiểu biết về đoàn binh
Tây Tiến và Hoàn cảnh
ra đời của bài thơ?
+ Nhóm 4: Suy nghĩ của
em về nhan đề ( Nhớ Tây
Tiến, Tây Tiến) của bài
thơ?
HS trình bày dự án được
giao.
GV nhận xét, chốt kiến
thức.
GV mở rộng:
- Phim tư liệu về buổi
đầu cuộc kháng chiến
chống Pháp của nhân dân
ta.
- Bản đồ địa bàn hoạt
động của đoàn quân Tây
Tiến.
– Xuất xứ: Rút từ tập “Mây đầu
ô”.
- Viết vào năm 1948 ở Phù Lưu
Chanh - Hà Tây (nay là Hà Nội),
khi Ông đã chuyển sang đơn vị
khác và nhớ về đơn vị cũ là đoàn
quân Tây Tiến. Bài thơ lúc đầu có
tên gọi Nhớ Tây Tiến. Về sau tác
giả bỏ chữ “nhớ” chỉ còn hai chữ
Tây Tiến bởi bản thân hai chữ Tây
Tiến đã bao hàm nỗi nhớ đoàn
quân Tây Tiến.
– Đặc điểm đoàn quân Tây Tiến :
+ Thành lập năm 1947, Quang
Dũng là đại đội trưởng.
+ Nhiệm vụ : Phối hợp với bộ đội
Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào.
+ Địa bàn : Đồi núi Tây Bắc Bộ
Việt Nam và Thượng Lào.
+ Thành phần : Sinh viên, học sinh,
dân lao động thành thị thuộc mọi
ngành nghề khác nhau.
+ Điều kiện sống :Gian khổ, thiếu
thốn.
+ Tinh thần: Hào hùng, lãng mạn –
lạc quan, yêu đời.
Tích hợp kiến
thức lịch sử lớp
12 : Bài 18 + 19
+ 20: Cuộc
kháng chiến
chống thực dân
Pháp năm 1946 -
1954

GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Bản đồ Việt
Nam (Bài 2 – Địa
lí lớp 12: Vị trí
địa lí và phạm vi
lãnh thổ). Địa lí
lớp 12- Bài 6 tiết
1 “Đất nước
nhiều đồi núi”
b. Đọc và bố cục
– GV: Gọi HS đọc điễn
cảm bài thơ – chú ý âm
hưởng, sắc thái tình cảm,
cảm xúc từng đoạn.
+ Yêu cầu giọng đọc:
– Phần 1 (Đoạn 1): Nỗi nhớ về
thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, con
người trên chặng đường hành quân
gian khổ.
– Phần 2 (Đoạn 2): Nhớ kỉ niệm
ấm áp tình quân dân và cảnh sông
Lop8.edu.vn

16. 15
hùng tráng và tình cảm,
chậm và đan xen với
mềm mại, dịu dàng, tuỳ
theo từng đoạn, từng câu.
Chú ý ngắt nhịp đúng
một số câu độc đáo. Ví
dụ: Dốc lên khúc khuỷu,
dốc thăm thẳm; Ngàn
thước lên cao, ngàn
thước xuống, Sông Mã
gầm lên / khúc độc
hành…
+ GV và 1, hoặc 2 HS
nối nhau đọc toàn văn
bản thơ 1 lần. Nhận xét
kết quả đọc.
– GV: Bài thơ gồm mấy
đoạn? Xác định ý chính
mỗi đoạn ?

+ HS: Lớp lắng nghe và
định hướng trả lời câu
hỏi1.
+ GV nhận xét, chốt ý:
Bài thơ tự nó đã chia 4
đoạn.
– GV: Trình chiếu bố cục
nước miền Tây thơ mộng.
– Phần 3 (Đoạn 3): Nhớ hình tượng
người lính Tây Tiến
– Phần 4 (Đoạn 4): Khúc vĩ thanh
nhớ nhung về miền Tây và Tây
Tiến.(Lời thề và lời hẹn ước).

II. Đọc–hiểu:
1. Đoạn 1 : Nỗi nhớ về
những chặng đường
hành quân của bộ đội
Tây Tiến và khung
cảnh núi rừng miền
Tây.
a. Hai câu thơ mở đầu:

– Hướng dẫn HS đọc và
cảm nhận đoạn 1:
– HS: Đọc đoạn 1 của bài
thơ
– GV sử dụng kiến thức
môn địa lý, kết hợp trình
chiếu giới thiệu về dòng
sông Mã: Hình ảnh Sông
Mã + 2 câu thơ đầu.






“ Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.”
– Câu 1: nhắc tới 2 danh từ – điểm
về, nơi đến của nỗi nhớ.
+ Hình ảnh “Sông Mã”: con sông
gắn với đời lính -> như gợi thức
nỗi nhớ ùa về trong tâm hồn nhà
thơ.
+ Tây Tiến: Đoàn binh
+ Ngắt nhịp 4/3
=> Câu 1 với tiếng gọi đầu tiên là
tiếng gọi đồng đội.

GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Bản đồ Việt
Nam (Bài 2 – Địa
lí lớp 12: Vị trí
địa lí và phạm vi
lãnh thổ). Lop8.edu.vn

17. 16
– GV:Khơi nguồn cho
mạch cảm xúc của bài
thơ là gì? Câu thơ nào
thể hiện cảm xúc đó?
( Hai câu mở đầu bài thơ
đã nhắc tới cảm xúc bao
quát toàn bài. Cảm xúc
đó là gì? được thể hiện
ntn?)
HS: Học sinh xác định
cảm xúc – nỗi nhớ, thể
hiện trong hai câu thơ
đầu.
GV: Những biện pháp
NT nào được sử dụng ở
hai câu đầu? Tác dụng
trong việc thể hiện nỗi
nhớ, cảm xúc của nhà thơ
HS: Điệp từ ” nhớ”, điệp
vần “ơi” -> Nhấn mạnh,
khắc sâu nỗi nhớ của tác
giả về đồng đội, thiên
nhiên miền Tây…
GV: Em hiểu thế nào là
nỗi “nhớ chơi vơi”? Tâm
trạng của tác giả?
HS trả lời: Nhớ sâu sắc,
da diết…


– Câu 2 với nghệ thuật: Điệp từ
“ nhớ” (2 lần), từ láy “ chơi vơi”,
điệp âm ” ơi” ( 3 lần) -> Hiệu quả
đặc biệt: Tạo tính nhạc, hình tượng
hoá nỗi nhớ.
+ Nhớ rừng núi: Không gian mênh
mông của miền Tây.
+ Nhớ “chơi vơi” ( 2 thanh bằng,
nhẹ, lan toả) -> gợi cảm giác nỗi
nhớ vô hình, vô lượng, không thể
đo đếm, nhớ mơ hồ, đầy ám ảnh,
nỗi nhớ luôn lơ lửng, âm ắp khôn
nguôi


=> Cảm xúc chủ đạo của đoạn thơ,
bài thơ là nỗi nhớ.


b. Thiên nhiên miền
Tây – con đường hành
quân .

*GV dùng KT khăn trải
bàn, hỏi – đáp, thuyết
trình

– GV: Trình chiếu câu
hỏi: Bức tranh thiên
nhiên và hình ảnh đoàn
quân Tây Tiến hiện ra
như thế nào ở đoạn mở
đầu? Biện pháp nghệ
thuật?
Gv phân nhóm hoạt








*Biện pháp nghệ thuật liệt kê nhắc
tới một loạt các địa danh ở miền
Tây ấn tượng, khó quên trong đời
lính:
– Sương rừng: ở Sài Khao,
Mường Lát: tên đất lạ lẫm, gợi một
vùng xa xôi, hẻo lánh, bản làng,
vùng đất người lính đã đi qua.

Tích hợp kiến
thức lịch sử lớp
12 : Bài 18 + 19
+ 20: Cuộc
kháng chiến
chống thực dân
Pháp năm 1946 -
1954

GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Bản đồ Việt
Nam (Bài 2 – Địa
lí lớp 12: Vị trí Lop8.edu.vn

18. 17
động:
+ Nhóm 1: Bức tranh
thiên nhiên miền Tây
hiện ra qua những chi
tiết, hình ảnh nào ở đoạn
mở đầu? Biện pháp nghệ
thuật?
+ Nhóm 2: Hình ảnh
đoàn quân Tây Tiến
được tái hiện như thế
nào? Biện pháp nghệ
thuật?

– HS thảo luận nhóm, ghi
kết quả vào phiếu học tập
và đại diện nhóm trả lời.
– Lớp theo dõi ,nhận xét,
bổ sung.
– GV kết hợp trình
chiếu ngữ liệu thơ. Theo
dõi HS trả lời, định
hướng tiếp cận và khắc
sâu kiến thức qua câu hỏi
và giảng, bình.
– Gợi mở cho HS phân
tích làm rõ giá trị nghệ
thuật đặc sắc của đoạn
thơ.
– Diễn giảng bình thêm
giá trị biểu đạt của một
vài chi tiết thơ giúp hs
cảm thụ sâu.

– Vận dụng bài học về kỉ
năng nghị luận về một
bài thơ để khai thác giá
trị đoạn thơ

( Từ láy: Khúc khuỷu,
thăm thẳm, heo hút đều
tả độ cao theo hướng
nhìn lên trong cuộc hành
trình.Khổ thơ là một
bằng chứng về “Thi
trung hữu hoạ”-> Gợi
+ sương lấp đoàn quân mỏi ->
Sưong rừng mờ ảo, phủ dày đặc
che kín như vùi lấp cả đoàn quân/
Màn sương mờ của kỉ niệm – nỗi
nhớ thương
+ Đoàn quân mỏi -> gợi một cuộc
hành quân dãi dầu đầy gian khổ
của những người lính Tây Tiến
+ Hình ảnh “ hoa về trong đêm
hơi” là hoa của thiên nhiên hay con
người? Chỉ biết rằng nó gợi một
cảm giác nhẹ nhàng, êm ả, đẩy lùi
nỗi nhọc nhằn của người lính Tây
Tiến trong cuộc hành quân.

– Dốc núi, vực sâu: ( ba câu thơ
tiếp)
+ Nghệ thuật sử dụng nhiều từ láy:
” khúc khuỷu, thăm thẳm, heo
hút”; điệp từ “dốc” ->diễn tả sự
hiểm trở với những con đường
quanh co, gập ghềnh , đứt đoạn của
núi rừng Tây Bắc.
+ Nghệ thuật nhân hoá “súng ngửi
trời”, phép đảo” hun hút cồn mây”
-> Nhấn mạnh cảm giác hoang
vắng, trống trải nơi người lính đi
qua chưa một dấu chân người. Đây
là cách nói tinh nghịch, súng trở
nên có hồn.
+ Nghệ thuật tương phản, điệp từ ”
ngàn thước”: “Ngàn thước lên cao,
ngàn thước xuống” -> Câu thơ như
bẻ gãy làm đôi làm cho người đọc
như thấy được rất rõ chiều cao của
núi, độ cao chót vót của dốc, sâu
hun hút của vực. Con đường gập
khúc đột ngột hiểm trở hun hút.
+ Sử dụng từ láy giàu chất tạo
hình, gợi tả, gợi cảm; những câu
thơ toàn thanh trắc đã phác hoạ
một bức tranh hoành tráng với tất
cả sự hiểm trở và dữ dội, hoang vu
và heo hút của núi rừng miền Tây (
thi trung hữu hoạ)
địa lí và phạm vi
lãnh thổ). Địa lí
lớp 12- Bài 6 tiết
1 “Đất nước
nhiều đồi núi”
GV tích
hợp kiến thức
Giáo dục công
dân 10- Bài 14:
Công dân với sự
nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ
quốc.
GV tích
hợp kiến thức
Môn Âm nhạc:
- Ngợi ca
cảnh đẹp của non
sông đất nước.
- Bồi
dưỡng lòng yêu
quê hương, đất
nước, trách
nhiệm xây dựng
và bảo vệ tổ
quốc.
( Âm nhạc- Bài
hát Qua miền
Tây Bắc của cố
nhạc sĩ Nguyễn
Thành và bài hát
Đoàn vệ quốc
quân của nhạc sĩ
Phan Hu ỳnh
Điểu)
GV tích hợp
kiến thức Môn
Tin học: Cách
khai thác các
thông tin trên
mạng. (Tin học
lớp 10- Bài 22:
Một số dịch vụ Lop8.edu.vn

19. 18
tả mặt dốc lồi lõm, nhấp
nhô, khúc khuỷu, càng
lên cao càng dựng đứng
hun hút, thăm thẳm như
lên đến đỉnh trời, chót
vót chênh vênh giữa mây
trời, như sắp chạm đến
đỉnh trời!-> Gợi bao nỗi
vất vả nhọc nhằn nhưng
cũng không kém phần
thú vị, tinh nghịch)


























GV: Cảm nhận khái quát
về TN miền Tây? Nhận
xét về con đường hành
quân của người lính?
HS trả lời: TN hùng vĩ,
dữ dội; con đường hành
quân gian khổ, nhọc
nhằn

– Mưa rừng:
“Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”
+ Nghệ thuật: Tất cả âm tiết là
thanh bằng, thanh không, âm mở
( chữ cái tận cùng là nguyên âm);
ẩn dụ ” khơi” – biển mưa -> Không
gian mênh mông chìm trong biẻn
mưa, mưa nguồn suối lũ.
+ “Nhà ai”: vừa phiếm chỉ, vừa
nghi vấn -> Người lính dừng chân
nghỉ ngơi ở thung lũng mưa, đưa
mắt nhìn và thấy ngôi nhà thấp
thoáng. Hình ảnh mang cảm giác
chạnh lòng nhớ vể gia đình, người
thân; ấm áp, yên bình như được an
ủi trên đường hành quân của chàng
lính xa nhà.
– Núi rừng qua nét vẽ ấn tượng:
“Chiều chiều oai linh thác gầm
thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu
người”
+ Nghệ thuật nhân hoá : “ Thác
gầm, cọp trêu” -> gợi tả dữ dội,
hoang sơ, bí hiểm và đầy đe dạo
của núi rừng miền Tây.
+ Thanh: 2 thanh trắc âm vực cao
“ thác thét”; 2 thanh nặng âm vực
thấp “ hịch cọp” -> sự de doạ nặng
nề của thú dữ ở vùng thấp tối
+ Từ láy “ chiều chiều, đêm đêm”
-> tuần hoàn, lặp lại, vĩnh hằng
của thời gian.
+ Núi rừng miền Tây là nơi ngự trị
muôn đời của sức mạnh thiên
nhiên dữ dội, bí hiểm
=> Qua bút pháp hiện thực và lãng
mạn khắc hoạ thiên nhiên miền
Tây dữ dội, hiểm trở, hùng vĩ, thơ
mộng. Đó cũng là con đường hành
quân vô cùng gian khổ mà người
lính đã đi qua.
của internet.
Cách khai thác
các thông tin trên
mạng.)
- Tích hợp kĩ
năng hợp tác, làm
việc theo nhóm



















Lop8.edu.vn

20. 19

GV: Bằng kiến thức có
được trong bài học và
kiến thức thực tiễn, các
em đang sống trên chính
nơi Tây Tiến hành quân
đi qua, cuộc sống hôm
nay còn những khó khăn
nào? Cách ứng xử trước
khó khăn đó?
HS trả lời

- Kĩ năng sống:
Đúng đắn,
nghiêm túc, phù
hợp với chuẩn
mực đạo đức gia
đình và đạo đức
xã hội.
c. Nỗi nhớ về đồng đội
trong đoàn quân Tây
Tiến
Nhóm 2: Hình ảnh đoàn
quân Tây Tiến được tái
hiện như thế nào? Biện
pháp nghệ thuật?


GV gọi HS trình bày
phần thảo luận nhóm.
– HS trình bày, thảo
luận, bổ sung

( Tác giả tả thực về sự hi
sinh mất mát: Gợi cảm
giác cái chết như lẫn vào
bức tranh chung của
những gian khổ nhọc
nhằn. Người chiến sĩ như
đột ngột dừng chân trong
cuộc hành trình của đơn
vị. Câu thơ gợi một kí ức
buồn trên những chặng
đường hành quân của bộ
đội TT)
– GV: Gợi mở cho HS
phân tích làm rõ giá trị
nghệ thuật đặc sắc của
đoạn thơ; giảng, chốt
kiến thức.

GV: Hai câu kết đã gợi



*. Hồn nhiên, tinh nghịch: súng
ngửi trời, cọp trêu người (chất
lính).
*. Kí ức về người lính trên đường
hành quân:
“ Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời.”
+ Anh bạn: gọi đồng đội tình cảm
thân thiết, gắn bó.
+ Từ láy dãi dầu: vất vả, khó khăn,
nhọc nhằn mà người lính phải đối
mặt, vượt qua trên đường hành
quân.
+ Không bước nữa, bỏ quên
đời: Có thể hiểu là nghỉ ngơi
buông mình vào giấc ngủ vô tư lự
trẻ trung/ có thể hiểu kiệt sức – xót
xa/ có tthể hiểu là cái chết nhẹ
nhõm quên đời –> Nổi bật chất bi
tráng, thể hiện vẻ đẹp ngang tàng,
anh dũng, ngạo nghễ, bi mà không
luỵ, tinh nghịch bông đùa với cái
chết, coi cái chết nhẹ tựa lông
hồng,




*. Hai câu kết đoạn thơ: Kỉ niệm
một lần dừng chân ở Mai Châu :
Tích hợp kiến
thức lịch sử lớp
12 : Bài 18 + 19
+ 20: Cuộc
kháng chiến
chống thực dân
Pháp năm 1946 -
1954

GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Bản đồ Việt
Nam (Bài 2 – Địa
lí lớp 12: Vị trí
địa lí và phạm vi
lãnh thổ). Địa lí
lớp 12- Bài 6 tiết
1 “Đất nước
nhiều đồi núi”
GV tích
hợp kiến thức
Giáo dục công
dân 10- Bài 14:
Công dân với sự
nghiệp xây dựng
và bảo vệ Tổ
quốc.
GV tích
hợp kiến thức
Môn Âm nhạc:
- Ngợi ca Lop8.edu.vn

21. 20
nhắc tới kỉ niệm nào?
Tâm trạng của người lính
thể hiện ra sao..?
HS trả lời:

GV: Liên hệ :
“Nhà lá đơn sơ nhưng
tấm lòng rộng mở.
Nồi cơm nấu dở bát nước
chè xanh.
Ngồi vui kể chuyện tâm
tình bên nhau”.
(Bao giờ trở lại – Hoàng
Trung Thông)

GV: Hãy khái quát nội
dung, nghệ thuật đoạn
thơ?
HS trả lời:

+ Nhớ ôi: sắc thái cảm thán của
cảm xúc trào dâng mãnh liệt.
+ Tập hợp cảm nhận bằng thị giác,
khứu giác ( khói, nếp xôi)
+ Mùa em: mùa lúa chín; liên
tưởng xao xuyến nồng nàn trước
nukcười rặng rỡ, ánh mát sóng
sánh từ tình người miền tây
=>Gợi không khí đầm ấm tình
quân dân, như xua đi bao mệt mỏi
của cuộc hành trình,tạo cảm giác
êm dịu, ấm áp.

Tiểu kết: Bằng bút pháp hiện thực
kết hợp cảm hứng lãng mạn; chát
hoạ kết hợp với chất nhạc đoạn
thơ đã dựng lại con đường hành
quân giữa núi rừng Tây Bắc hiểm
trở, khắc nghiệt, hùng vĩ, thơ
mộng. Ở đó đoàn quân Tây Tiến
hào hùng đã trải qua cuộc hành
quân đầy gian khổ nhưng cũng
ấm áp tình người
cảnh đẹp của non
sông đất nước.
- Bồi
dưỡng lòng yêu
quê hương, đất
nước, trách
nhiệm xây dựng
và bảo vệ tổ
quốc.
( Âm nhạc- Bài
hát Qua miền
Tây Bắc của cố
nhạc sĩ Nguyễn
Thành và bài hát
Đoàn vệ quốc
quân của nhạc sĩ
Phan Hu ỳnh
Điểu)

2. Đoạn 2: Nhớ kỉ niệm
ấm áp tình quân dân và
cảnh sông nước miền
Tây thơ mộng
– Hướng dẫn HS đọc và
cảm nhận đoạn 2:
– HS: Đọc đoạn 2 của bài
thơ


a) Cảnh đêm liên hoan
văn nghệ





GV: Đêm liên hoan văn
nghệ bắt đầu từ khi nào?
Từ nào cho em biết điều
đó?
- HS tìm từ ngữ, hình ảnh

Bút pháp lãng mạn của Quang
Dũng đã đẩy lùi khung cảnh hùng
vĩ núi rừng hoang vu, hiểm trở, dữ
dội mở ra một thế giới khác của
Tây Bắc. Đó là cảnh một đêm liên
hoan văn nghệ, cảnh sông nước
mênh mang trong buổi chiều
sương.

* Cảnh đêm liên hoan văn nghệ
- Khi màn đêm buông xuống cũng
là lúc đêm liên hoan văn nghệ bắt
đầu.
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
+ Chữ “bừng”: vừa diễn tả không
khí tưng bừng, sôi nổi của đêm văn
nghệ, vừa tỏa sáng không gian, xua
đi màn đêm bóng tối.
+ Hai chữ “đuốc hoa”: chỉ ngọn
đuốc thắp sáng trong đêm văn
nghệ, vừa chỉ ngọn đuốc thắp sáng
Tích hợp kiến
thức lịch sử lớp
12 : Bài 18 + 19
+ 20: Cuộc
kháng chiến
chống thực dân
Pháp năm 1946 -
1954

GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Bản đồ Việt
Nam (Bài 2 – Địa
lí lớp 12: Vị trí
địa lí và phạm vi
lãnh thổ).
GV tích
hợp kiến thức
Môn Âm nhạc:
- Ngợi ca Lop8.edu.vn

22. 21
trong mỗi cảnh.


GV: Linh hồn của đêm
văn nghệ là hình ảnh
nào? Hình ảnh đó có đặc
điểm gì?
- HS xác định, phân tích.






GV: Hai chữ “kìa em”
biểu lộ thái độ gì? Của
ai? Yếu tố nào tạo nên
hồn thơ cho người nghệ
sĩ?
- HS phân tích.




b) Cảnh sông nước Tây
Bắc
GV: Cảnh sông nước
Tây Bắc gợi cảm giác gì?

- HS phân tích.





GV: Ở 4 câu thơ này gợi
hay tả?
- HS bình luận






GV: Trên dòng sông ấy
trong đêm tân hôn. Ý thơ thể hiện
sự tinh nghịch của chàng trai Tây
Tiến.
- Hình ảnh của “em” chính là trung
tâm, là linh hồn của đêm văn nghệ:
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
+ Đó là cô gái dân tộc dịu dàng,
duyên dáng (e ấp), trong trang
phục dân tộc (xiêm áo), trong vũ
điệu dân tộc “man điệu”. Vẻ đẹp
của em đã thu hút sự chú ý của các
chàng trai Tây Tiến.
+ Hai chữ “kìa em” biểu lộ sự ngỡ
ngàng đến ngạc nhiên của chàng
trai Tây Tiến trước vẻ đẹp của cô
gái.
+ Âm thanh của tiếng khèn, cảnh
vật và tình quân dân ấm áp đã
thăng hoa cảm xúc của người nghệ
sĩ: “Nhạc về Viên Chăn xây hồn
thơ”.

* Cảnh sông nước Tây Bắc.
- Nếu đêm liên hoan văn nghệ
đem đến cho người đọc không khí
say mê ngây ngất, thì cảnh sông
nước Tây Bắc gợi cảm giác mênh
mang huyền ảo:
Người đi Châu Mộc chiều
sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc
mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong
đưa.
+ Nhà thơ không tả mà chỉ gợi.
Vậy mà cảnh vẫn hiện lên thơ
mộng.
+ Không gian của buổi chiều giăng
mắc một màn sương – “chiều
sương”.
+ Bông hoa lau như có hồn, phảng
phất trong gió.
cảnh đẹp của non
sông đất nước.
- Bồi
dưỡng lòng yêu
quê hương, đất
nước, trách
nhiệm xây dựng
và bảo vệ tổ
quốc.
( Âm nhạc- Bài
hát Qua miền
Tây Bắc của cố
nhạc sĩ Nguyễn
Thành và bài hát
Đoàn vệ quốc
quân của nhạc sĩ
Phan Hu ỳnh
Điểu)
- GV tích hợp
kiến thức văn
hóa các dân tộc
Việt Nam. Lop8.edu.vn

23. 22
là hình ảnh của ai?
- HS phân tích.


GV: Ngòi bút miêu tả
tinh tế của Quang Dũng
thể hiện ở điểm nào?
- HS bình luận.
GV: Nhận xét cho đoạn
hai.
- HS nhận xét.
- GV nhận xét, chốt lại
vấn đề.
+ Bến bờ tĩnh lặng, hoang dại như
thời tiền sử.
+ Bông hoa rừng không “đung
đưa” mà “đong đưa” như làm
duyên với cảnh, với người.
- Trên dòng sông ấy là hình ảnh
một cô gái duyên dáng, uyển
chuyển, khéo léo trên chiếc thuyền
độc mộc, giữa dòng nước lũ. Hình
ảnh đó tạo nên một vẻ đẹp lãng
mạn cho bức tranh thơ mộng của
núi rừng Tây Bắc.
- Ngòi bút tài hoa của Quang Dũng
thể hiện tập trung ở đoạn này, chất
nhạc hòa quyện chất thơ. Vì thế,
Xuân Diệu có lí khi cho rằng: “Đọc
đoạn thơ này như ngâm nhạc trong
miệng”.
=> Bằng bút pháp lãng mạn,
Quang Dũng đã vẽ ra bức tranh
thiên nhiên thơ mộng, duyên dáng,
mĩ lệ của núi rừng Tây Bắc.
3 Đoạn 3: Nhớ hình
tượng người lính Tây
Tiến

– Hướng dẫn HS đọc và
cảm nhận đoạn 3:
– HS: Đọc đoạn 3 của bài
thơ

GV: Phân tích bút pháp
lãng mạn khắc họa chân
dung người lính Tây
Tiến của Quang Dũng?
(Tích hợp kiến thức
tiếng việt, sinh học, lịch
sử)
- HS phân tích.
- GV nhận xét, chốt lại
vấn đề.


Đoạn thơ khắc họa hình ảnh đoàn
quân Tây Tiến vừa kiêu hùng, vừa
lãng mạn, vừa bi tráng.
a) Vẻ đẹp kiêu hùng của lính Tây
Tiến
- Chân dung của người lính Tây
Tiến được vẽ bằng nét bút khác lạ:
Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc
Quân xanh màu lá dữ oai hùm
+ Người lính Tây Tiến chiến đấu
trong điều kiện thiếu thốn gian
khổ, bệnh sốt rét hoành hành làm
cho mái tóc xanh hôm nào rụng hết
(không mọc tóc) và hậu quả của
bệnh sốt rét rừng đã để lại làn da
xanh xao như “màu lá”. Nhưng
dưới ngòi bút của Quang Dũng
những mái đầu “không mọc tóc”,
màu nước da xanh như màu lá lại
có vẻ đẹp kiêu dũng, oai phong của
con hổ nơi rừng thiêng. Dường như
GV tích hợp
kiến thức môn
sinh học lớp 10,
Tiết 33: Virút
gây bệnh, bệnh
truyền nhiễm và
miễn dịch- ứng
dụng của virút;
Tích hợp kiến
thức lịch sử lớp
12 : Bài 18 + 19
+ 20: Cuộc
kháng chiến
chống thực dân
Pháp năm 1946 -
1954

GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Tích hợp địa lí Lop8.edu.vn

24. 23




















GV: Phân tích bút pháp
lãng mạn khắc họa thế
giới nội tâm người lính
Tây Tiến của Quang
Dũng?(Tích hợp kiến
thức địa lý, giáo dục
công dân)
- HS phân tích.
- GV nhận xét, chốt lại
vấn đề.









GV: Bình luận cách nói
về sự hi sinh mất mất mà
Quang Dũng đề cập
trong bài?
HS phân tích, bình thơ.
GV nhận xét, chốt lại vấn
họ xem thường mọi khổ ải, thiếu
thốn.
- Nét độc đáo trong cách miêu tả
của nhà thơ là không miêu tả cụ thể
một gương mặt nào của người lính
Tây Tiến mà tập trung khắc họa rõ
nét mặt chung của cả đoàn quân
Tây Tiến.
+ Hai chữ “đoàn binh” tạo một âm
hưởng mạnh mẽ, dứt khoát còn
hình ảnh “không mọc tóc” lại gợi
lên nét ngang tàng của người lính
Tây Tiến.
- Thơ ca kháng chiến khi viết về
người lính thường nói đến căn
bệnh sốt rét hiểm nghèo. Quang
Dũng không hề che dấu những gian
khổ đó nhưng ông không miêu tả
một cách trần trụi mà qua một cái
nhìn đậm màu sắc lãng mạn.
b) Vẻ đẹp lãng mạn
- Những chàng trai Tây Tiến không
chỉ có vẻ đẹp oai hùng cuả con hổ
nơi rừng thiêng mà còn có tâm hồn
lãng mạn:
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Cái nhìn nhiều chiều đã giúp nhà
thơ nhìn qua cái dằn dữ mắt trừng
của họ là những tâm hồn, trái tim
rạo rực yêu thương. Họ chiến đấu
trong điều kiện gian khổ nhưng vẫn
mơ về Hà Nội. Ở đó có dáng hình
của người đẹp “dáng kiều thơm”.
Hình bóng người đẹp ở quê hương
là động lực tinh thần thúc giục các
anh cầm súng tiêu diệt kẻ thù.
c) Vẻ đẹp bi tráng
- Viết về người lính Tây Tiến,
Quang Dũng không hề che dấu cái
bi, nhưng cái bi lại được nâng đỡ
bằng đôi cánh lãng mạn làm cho
cái bi trở thành bi tráng:
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời
lớp 12: Bản đồ
vùng miền.

GV tích hợp
kiến thức Giáo
dục công dân
10- Bài 14: Công
dân với sự nghiệp
xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc.
Lop8.edu.vn

25. 24
đề.













xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.
+ Hình ảnh những nấm mồ rái rác
nơi biên cương, viễn xứ gợi một
cảm xúc bi thương.
+ Hình ảnh “đời xanh” là biểu
tượng cho tuổi trẻ đặt sau chữ
“chẳng tiếc” thể hiện tinh thần tự
nguyện, sẵn sàng vượt lên cái chết
hiến dâng cả sự sống, tuổi trẻ cho
nghĩa lớn của dân tộc.
+ Người lính Tây Tiến khi chết chỉ
có manh chiếu (thậm chí không có)
quấn thân nhưng tác giả đã thay
vào đó tầm áo bào sang trọng. Và
khúc nhạc tiễn đưa anh là âm thanh
gầm réo của dòng sông Mã. Sự thật
bi thương vậy mà dưới ngòi bút
của Quang Dũng, người lính Tây
Tiến vẫn chói ngời vẻ đẹp lý tưởng
và mang dáng dấp của những tráng
sĩ thuở xưa.
- Tinh thần xả thân của người lính
Tây Tiến được diễn đạt bằng
những từ Hán Việt hết sức trang
trọng: biên cương, viễn xứ, chiến
trường, áo bào, độc hành… Cách
nói giảm nói tránh “về đất” làm mờ
đi cái bi thương rồi bị át hẳn trong
cái âm thanh của dòng sông Mã.
Âm thanh đó làm cho sự hi sinh
của người lính Tây Tiến không bi
lụy mà thấm đẫm tinh thần bi
tráng.
=> Bằng bút pháp lãng mạn nhà
thơ đã khắc họa thành công bức
chân dung tượng đài bằng ngôn từ
về đoàn quân Tây Tiến.
4 Đoạn 4: Lời thề và lời
hẹn ước
– Hướng dẫn HS đọc và
cảm nhận đoạn 4:
- Nhớ đến Tây Tiến, tác giả nhớ
đến tháng ngày đẹp đẽ, hào hùng
say mê:
Tây Tiến người đi không hẹn ước
GV tích hợp
kiến thức địa lí:
- Bản đồ Việt
Nam (Bài 2 – Địa Lop8.edu.vn

26. 25
– HS: Đọc đoạn 4 của bài
thơ
GV: Tinh thần chung của
một thời Tây Tiến được
tác giả tô đậm bằng hình
ảnh nào?
- HS phân tích.






GV: Em có nhận xét gì
về nhịp điệu và giọng
điệu của đoạn thơ?
GV: Tác dụng của việc
đưa địa danh vào khổ
thơ?
GV: Nhận xét đoạn 4.
- HS làm theo hướng
dẫn.
Đường lên thăm thẳm một chia
phôi
+ Hình ảnh “người đi không hẹn
ước” thể hiện tinh thần chung của
Tây Tiến. Tinh thần ấy thấm nhuần
trong tư tưởng và tình cảm người
lính Tây Tiến.
- Xa Tây Tiến nhưng tâm hồn, tình
cảm nhà thơ vẫn gửi lại nơi ấy,
những nơi mà đoàn quân Tây Tiến
đã đi qua.
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
- Nhịp thơ chậm, giọng điệu thơ
buồn nhưng linh hồn của đoạn thơ
vẫn toát lên vẻ hào hùng.
- Các địa danh được nói tới tạo ấn
tượng về tính cụ thể, xác thực của
thiên nhiên, cuộc sống con người.
=> Đoạn kết gợi lại không khí của
một thời Tây Tiến một đi không trở
lại.
lí lớp 12: Vị trí
địa lí và phạm vi
lãnh thổ).
GV tích hợp
kiến thức Giáo
dục công dân
10- Bài 14: Công
dân với sự nghiệp
xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc.

GV hướng dẫn HS tổng
kết bài
GV: Xác định nội dung
chính của bài thơ?
- HS trả lời theo hướng
dẫn (hoạt động tập thể).
GV: Qua bài thơ, em
hiểu gì về tình cảm của
tác giả?


GV: Nghệ thuật đặc sắc
trong thơ Quang Dũng?
III. Tổng kết
1. Nội dung
- Tây Tiến là một bài thơ toàn
bích. Bài thơ đã tái hiện được vẻ
hùng vĩ, thơ mộng của núi rừng
Tây Bắc, vẻ đẹp lãng mạn và tinh
thần bi tráng của đoàn quân Tây
Tiến.
- Qua bài thơ, ta thấy tình yêu
thiên nhiên, sự gắn bó với đoàn
quân Tây Tiến của tác giả.
2. Nghệ thuật
- Bài thơ kết tinh nhiều sáng tạo
nghệ thuật của tác giả: bút pháp tạo
hình đa dạng, ngôn ngữ vừa quen
thuộc, vừa độc đáo, vừa có nét cổ
kính vừa mới lạ; bút pháp lãng mạn
và tinh thần bi tráng.
GV tích hợp
kiến thức Giáo
dục công dân
10- Bài 14: Công
dân với sự nghiệp
xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc.


4. Củng cố, hướng dẫn học bài ở nhà Lop8.edu.vn

27. 26
a. Củng cố:
Bài tập 1. Chọn phương án trả lời đúng nhất
1.1 Hình tượng trung tâm trong bài thơ Tây Tiến là:
A. Thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, dữ dội
B. Thiên nhiên Tây Bắc thơ mộng, lãng mạn
C. Người lính Tây Tiến hào hoa, lãng mạn
D. Cô gái Tây Bắc duyên dáng, dịu dàng
1.2 Bút pháp nghệ thuật chủ đạo trong bài thơ Tây Tiến là:
A. Lãng mạn và bi tráng
B. Miêu tả và dựng cảnh
C. Tả thực và bao quát
D. Đặc tả và gợi tả
* Gợi ý trả lời: 1.1. C 1.2. A
Bài tập 2. Bài tập về nhà
Chọn và phân tích một hình ảnh thơ trong bài Tây Tiến của Quang Dũng
mà em cho là độc đáo nhất.
b. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học thuộc lòng bài thơ Tây Tiến; Nắm được giá trị nội dung và nghệ thuật
của bài thơ; làm bài tập về nhà.
- Chuẩn bị bài Việt Bắc cho tiết sau.
5. Rút kinh nghiệm tổ chức thực hiện:
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................


Tổ trưởng chuyên môn






Ngày 18 tháng 09 năm 2019
GIÁO VIÊN





Nguyễn Thị Nhung






Lop8.edu.vn

28. 27
7.3.7 Quy trình tổ chức dạy tích hợp liên môn tác phẩm “Tây Tiến” của
Quang Dũng

Bước 1: Xác định bài dạy tích hợp liên môn
















Bước 2: Biên soạn giáo án tích hợp liên môn: Gồm các bước sau:



* Xác định mục tiêu của bài học
Xác định chi tiết mục tiêu học tập của từng bài ở 3 mặt kiến thức, kỹ năng và
thái độ.
* Xác định nội dung bài học
Dựa vào mục tiêu sẽ chọn lọc nội dung trình bày ngắn gọn, súc tích và để
biết cách sắp xếp, trình bày nội dung kiến thức một cách dễ hiểu, mạch lạc, logic,
chặt chẽ, giúp HS hiểu bài và ghi bài một cách dễ dàng. Lop8.edu.vn

29. 28
* Xác định các hoạt động dạy-học của GV và HS
- Hoạt động dạy và học tập trung hướng tới mục tiêu
- HS phải hình thành và phát huy năng lực hợp tác
- Để HS nêu cao trách nhiệm trong quá trình học
- HS phải học cách tìm kiếm thông tin
- HS bộc lộ năng lực lĩnh hội kiến thức tổng hợp, linh hoạt.
- HS rèn luyện để hình thành kỹ năng sống
Từ việc xác định các hoạt động học tập trên thì người giáo viên sẽ lựa chọn
được phương pháp dạy học phù hợp cho từng bài dạy
* Xác định các phương tiện dạy học sử dụng trong bài dạy
Căn cứ vào nội dung và phương pháp dạy học mà giáo viên lựa chọn các
phương tiện dạy học nhằm tổ chức tốt hoạt động dạy - học của bài học.
* Xác định thời gian cho mỗi nội dung của giáo án.
* Rút kinh nghiệm sau khi thực hiện giáo án: Công tác chuẩn bị, quá trình thực
hiện, kiểm tra, đánh giá kiến thức, kỹ năng và thái độ mà học sinh lĩnh hội được.
Bước 3: Thực hiện bài dạy tích hợp liên môn
Bài dạy tích hợp liên môn tương ứng với kỹ năng, kỹ năng là năng lực hay
khả năng của chủ thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ
sở hiểu biết (kiến thức hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả mong đợi. Trong
kỹ năng này thường gồm nhiều tiểu kỹ năng. Vì vậy, để thực hiện bài dạy tích hợp
liên môn, GV cần dạy từng tiểu kỹ năng.



Lop8.edu.vn

30. 29
Bước 4: Kiểm tra đánh giá
- Học sinh: Thực hiện bài kiểm tra về các mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ theo
mục tiêu bài học đề ra.
- Giáo viên: Từ kết quả kiểm tra mà học sinh đạt được, giáo viên sẽ điều chỉnh
nội dung, thay đổi phương pháp dạy học để chất lượng dạy - học ngày một
tốt hơn.
7.3.8. Điều kiện tổ chức dạy học tích hợp liên môn
- Chương trình dạy học: Chương trình đào tạo được xây dựng mới theo hướng
tích hợp
- Phương pháp dạy học: Các phương pháp dạy học được áp dụng theo định
hướng tích hợp giữa truyền thụ kiến thức/lý thuyết với hình thành rèn và luyện kỹ
năng/thực hành, nhằm tạo điều kiện cho người học chủ động tham gia và hình
thành cho người học năng lực thực hành nghề.
- Phương tiện dạy học: Phương tiện dạy học bao gồm cả học liệu được thiết kế,
phát triển phù hợp với chương trình đào tạo.
- Giáo viên: Giảng dạy tích hợp là dạy kết hợp lý thuyết và thực hành, do vậy
giáo viên phải đảm bảo dạy được cả lý thuyết và thực hành. Ngoài kiến thức
chuyên môn, kỹ năng tay nghề thì giáo viên phải có trình độ xác định các mục
tiêu bài dạy, phân bố thời gian hợp lý, chọn lựa phương pháp dạy học phù hợp,
khả năng bao quát và điều hành hoạt động của người học.
- Học sinh: Học sinh phải chủ động, tích cực, độc lập, có tinh thần hợp tác.
- Đánh giá: Đánh giá kết quả học tập nhằm xác định/công nhận các năng lực
mà người học đã đạt được thong qua đánh giá sự thực hiện cũng như mức độ đạt
được các mục tiêu kiến thức, kỹ năng và thái độ.
- Cơ sở vật chất: Bản chất của dạy học tích hợp là tổ chức dạy học kết hợp
giữa dạy lý thuyết và dạy thực hành trong cùng không gian, thời gian và địa điểm.
Điều này có nghĩa là khi dạy một kỹ năng nào đó thì phần kiến thức liên quan đến
đâu sẽ được dạy đến đó và sẽ được thực hành ngay kỹ năng đó. Do đó phòng dạy
tích hợp sẽ khác phòng dạy lý thuyết và phòng chuyên dạy thực hành, tức là phải
trang bị đầy đủ trang thiết bị dạy học, cũng như dụng cụ thực hành kỹ năng, cụ
thể phải đáp ứng điều kiện dạy được cả lý thuyết và thực hành: hiện tại chưa có
chuẩn quy định về loại phòng này. Tuy nhiên do đặc điểm của việc tổ chức dạy
học tích hợp cho nên phòng học phải có chỗ để học lý thuyết đồng thời cũng phải
có chỗ để bố trí máy móc thiết bị thực hành. Vì vậy, diện tích phòng dạy học tích
hợp phải đủ lớn để kê bàn, ghế học lý thuyết, lắp đặt các thiết bị hỗ trợ giảng dạy
lý thuyết, lắp đặt đủ các thiết bị thực hành cho học sin.
Như vậy, trong quá trình tổ chức cho học sinh khai thác nội dung của bài
học, giáo viên đã vận dụng và hướng dẫn học sinh áp dụng phương pháp tích hợp
một cách linh hoạt, đa dạng ở nhiều góc độ, nhiều khía cạnh và nhiều phạm vi.
7.4. Về khả năng áp dụng của sáng kiến
- Sáng kiến đã được sử dụng một cách hiệu quả trong công tác dạy học theo
định hướng tích hợp môn Ngữ văn nói chung và bài “Tây Tiến” của Quang Dũng
nói riêng.
- Sáng kiến có tính khả thi trong việc giảng dạy bài “Tây Tiến” trong hệ
thống nhà trường THPT. Lop8.edu.vn

31. 30
- Lợi ích từ sáng kiến: Học sinh dễ tiếp thu, nhớ lâu, liên hệ tốt và có kĩ
năng sống linh hoạt, năng động và hoàn thiện.
8. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
- Phải có kiến thức về các bộ môn có liên quan như: Lịch sử, Địa lí, Giáo
dục công dân...
- Phòng học bộ môn đảm bảo cơ sở vật chất về: Máy chiếu, máy tính xách
tay,…
- Sưu tầm hệ thống hình ảnh có giá trị đối với học sinh về lịch sử dân tộc từ
năm 1945 đến năm 1954.
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia
áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) theo các nội dung sau:
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tác giả:
Với nội dung nghiên cứu và đưa vào áp dụng cụ thể sáng kiến kinh nghiệm
trên, bản thân nhận thấy những lợi ích do áp dụng sáng kiến như sau:
* Về phía học sinh :
- Học sinh sẽ dành thời gian đọc, tiếp cận văn bản nhiều hơn. Buộc các em
phải tìm tòi, suy nghĩ để chuẩn bị bài có hiệu quả.
- Tạo cho học sinh tính nhạy bén, năng động, sáng tạo và hứng thú với giờ
học văn.
- Mặt khác, hạn chế tối đa thời gian “chết” đối với học sinh, không để cho
các em có cơ hội tham gia vào các hoạt động vô bổ ngoài giờ học.
- Học sinh vừa nắm được bài học lại đồng thời có điều kiện ôn lại kiến thức
Lịch sử, hiểu thêm về Địa lý, về những hiểu biết xã hội...
* Về phía giáo viên :
- Thúc đẩy giáo viên đầu tư nhiều hơn trong công tác chuẩn bị, thiết kế
giáo án cho phù hợp với tinh thần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng “lấy
học sinh làm trung tâm”
- Đầu tư nghiên cứu kiến thức liên môn có liên quan để cùng hợp tác với
học sinh giúp các em chiếm lĩnh nội dung bài học. Đặc biệt chú trọng đến kiến
thức của phân môn tiếng Việt và làm văn.
- Làm tốt công tác đầu tư cho tiết dạy sẽ giúp giáo viên chủ động, linh hoạt
trong khâu tổ chức, hướng dẫn học sinh tự khai thác và chiễm lính kiến thưc; mặt
khác sẽ tránh được sự lúng túng bị động khi học sinh chất vấn về những thông tin
liên quan.
- Áp dụng có hiệu quả phương pháp dạy học tích hợp thì khi lên lớp giáo
viên sẽ đỡ vất vả vì không phải làm việc nhiều.
*Bảng chất lượng bài kiểm tra 15 phút sau khi học bài “Tây Tiến” của
Quang Dũng khi tôi chưa sử dụng phương pháp tích hợp liên môn. Lop8.edu.vn

32. 31

Lớp Sĩ số
Giỏi Khá Tb Yếu
Số
lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
12A2 42 0 0 12 28,6 24 57,1 6 14,3
12A4 44 01 2,3 15 34,1 19 43,2 9 20,4
12A5 44 0 0 8 18,2 24 54,5 12 27,3

*Bảng chất lượng bài kiểm tra 15 phút sau khi học bài “Tây Tiến” của
Quang Dũng khi tôi sử dụng phương pháp tích hợp liên môn.

Lớp Sĩ số
Giỏi Khá Tb Yếu
Số
lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
Số
lượng
%
12A2 42 3 7,1 21 50 17 40,5 1 2,4
12A4 44 7 15,9 23 52,3 13 29,5 1 2,3
12A5 44 2 4,5 16 36,4 22 50 4 9,1

Trên đây là kết quả nghiên cứu và thực nghiệm bước đầu của đề tài sáng kiến
kinh nghiệm “Dạy học tích hợp liên môn tác phẩm Tây Tiến của Quang
Dũng”, góp phần nâng cao chất lượng giờ học Ngữ văn ở trường THPT. Rất
mong nhận được ý kiến nhận xét, đánh giá và đóng góp của Hội đồng khoa học
nhà trường cũng như các đồng nghiệp để đề tài từng bước hoàn chỉnh và áp dụng
có hiệu quả hơn nữa. Xin chân thành cảm ơn!
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng
kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân:
Qua quá trình nghiên cứu, thực hiện đề tài này tổ, nhóm bộ môn Ngữ văn
trường chúng tôi đã rút ra một số kết luận sau:
- Các tiết dạy được thực hiện lần đầu với các lớp 12A4, 12A5 khóa học
2016-2017 và những năm kế tiếp ở các khóa sau tại trường THPT Triệu Thái cũ
nay là trường THPT Ngô Gia Tự, qua thực tế dạy học, chúng tôi thấy rằng việc
kết hợp kiến thức liên môn vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn
học là việc làm hết sức cần thiết, hữu ích. Điều đó đòi hỏi người giáo viên bộ môn
không chỉ nắm chắc môn mình dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức
các môn học khác để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các
vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
- Khi thực hiện tiết dạy tích hợp với công nghệ thông tin như cho học sinh
xem vi deo, xem hình ảnh, phóng sự về những địa danh, sự kiện, thông tin liên
quan đến bài học thì học sinh đã rất hào hứng, phấn khởi và tự các em đã có thêm
những cảm nhận, những hiểu biết mà bản thân tự khám phá về bài học.
- Khi tích hợp với các kiến thức liên môn, học sinh cảm thấy bài học thú vị
hơn, có nhiều em reo lên vì mình vừa khám phá ra một điều mới mẻ.
- Đồng thời chúng tôi thấy rằng “tích hợp” là một khái niệm được sử dụng trong
nhiều lĩnh vực. Đặc biệt trong giáo dục, tích hợp kiến thức liên môn vào giải Lop8.edu.vn

33. 32
quyết các vấn đề trong một môn học sẽ giúp học sinh hiểu rộng hơn, sâu hơn về
vấn đề đặt ra trong môn học đó.
- Trong thực tế chúng tôi nhận thấy khi soạn bài có kết hợp các kiến thức
của các môn học khác sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn
những vấn đề đặt ra. Từ đó tổ chức hướng dẫn học sinh sẽ linh hoạt hơn, sinh
động hơn. Học sinh có hứng thú học tập, tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và
được suy nghĩ, sáng tạo nhiều hơn. Từ đó vận dụng kiến thức vào thực tế tốt hơn.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng
sáng kiến lần đầu

Số
TT
Tên tổ
chức/cá nhân
Địa chỉ Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến
01 Tổ Văn – Giáo
dục công dân
Trường THPT Ngô
Gia Tự

- Phạm vi: Môn Ngữ văn 12, bài
“Tây Tiến” của Quang Dũng.
- Lĩnh vực áp dụng: Giảng dạy
môn Ngữ văn trong nhà trường
THPT.
02 Nguyễn Thị
Nhung
Trường THPT Ngô
Gia Tự

- Phạm vi: Môn Ngữ văn 12, bài
“Tây Tiến” của Quang Dũng.
- Lĩnh vực áp dụng: Giảng dạy
môn Ngữ văn trong nhà trường
THPT.















Lập Thạch, ngày.....tháng......năm......
Thủ trưởng đơn vị
(Ký tên, đóng dấu)



Lập Thạch, ngày … tháng … năm 2020





Nguyễn Thị Nhung Lop8.edu.vn

34. 33
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Dạy học văn bản ngữ văn trung học cơ sở theo đặc trưng phương thức biểu đạt,
NXB GD, 2006.
2. Bộ giáo dục và Đào tạo, Chương trình THPT môn ngữ văn, NXB GD, Hà Nội,
2002.
3. Một số vấn đề về phương pháp dạy- học Văn trong nhà trường, NXBGD, 2001.
4. Sách giáo khoa Ngữ văn 12, tập 1, NXB GD, Hà Nội, 2001.
5. Sách giáo khoa Sinh học 10, NXB GD, 2009.
6. Sách giáo khoa Địa lí 12, NXB GD, 2009
7. Sách giáo khoa Lịch sử 12, NXB GD, 2009
8. Sách giáo khoa GDCD 12, NXB GD, 2009
9. Một số tư liệu khác trên mạng Internet.
























Lop8.edu.vn