Supply Chain Management (5th Edition) by Chopra, Sunil

Supply Chain Management (5th Edition) by Chopra, Sunil; Meindl, Peter. Pearson. hardcover. Good. 8x0x10. May contain marks and or highlighting. Used items are NOT guaranteed to include components, i.e.

1. e
HACKERS
IELTS
READING

2. HACKERS IELTS R EADIN G
DIAGNOSTIC
TEST

3. READING PASSAGE 1
are
based
You should spend
about 20 minutes on Questions1-13, which are
on Reading Passage
1 on the following pages.
Questions 1-6
Reading Passage 1 has seven paragraphs, A-G.
below
Choose the correct heading for paragraphs B-G from the list of headings bel
Write the correct number, i-ix, in boxes 1-6 on your answer sheet.
List of Headings
Implications of foreign investors avoiding regulations
ii. Government investment leads to jobs for locals
ii. The impact of tourism on real estate prices
iv. Competition presents challenges for local businesses
v. The problem of unequalincome
vi. Non-economic
consequences for communities
vii. Tourismas a fast way to grow the
economy
vii.
Widespread degradation of the environment
ix. Impact of neglecting the
development of other industries
Example
Answer
ParagraphA vii
1
Paragraph B
2
Paragraph C
3 Paragraph D
4 Paragraph E
5 Paragraph F
6
Paragraph G

4. Tourism Development: A Blessing or a Curse?
In
developing countries, collectively referred to as the Global South, tourism is seen as a
A
fast and effective means of economic development.This is especially true for countries
that lack exportable natural resources, but possess plenty of natural attractions, such as DT
beaches, mountains, lush forests, and jungles. As a means of maximising the economic
benefits for their citizens, such countries are encouraged to capitalise on these attractions
by promoting tourism and developing a suitable tourist infrastructure. Many countries
are taking up this opportunityand there has been a noticeabletendency tor developing
nations to invest heavily in expanding their tourism industries.
In reality,however, tourism can cause extensive damage to the natural world. It can therefore B
bring
more harm than good to the communities it is supposed to serve. Ecotourism, for
example, is designed to take advantage of a locale's natural beauty to attract 'green' travellers
but ironically the environment is often sacrificed to accommodate them. Every year, hordes of
tourists flock to St. Lucia to take in its gorgeous scenery, scuba dive among the coral reefs in
its clear waters, and explore the rainforests of the island's interior. While well-managedscuba
diving trips and excursions into the rainforest may not directly disturb the native wildlife and
flora, the resorts built to accommodate eco-tourists have caused significant increases in beach
erosion, and the demand for boating transport has resulted in the loss of mangrove swamps
and increased pollution of the marine environment (Nagle, 1999)
Another problem is the income disparity that almost always occurs as a resut of tourism
in underdeveloped nations. It starts with governments investing heavily in infrastructure
such as roads, airports, public transportation and the like. The money to fund these
projects
comes out of taxpayers' wallets, with the idea that the investment will create jobs
and opportunities
for the local population,
but that is rarely the case. Contracts to build
hotels, resorts, parks,
and restaurants are often given
to wealthy businesspeople
who
exploit local laborers in order to increase profit margins. Then, when the establishments
open, the same pattern
occurs with hired staff who work for wages barely
above the
minimum wage. Thus, the rich get
richer while the increasing
wealth gap
forces the lower
socioeconomic classes into deeper poverty.
D Moreover,
overseas investors make it impossible
for small, local businesses to compete.
International chains are the first in line to bid for spaces
on beachfront property
in almost
every country
of the world. They pay premium prices
to secure their stronghold in
developing
tourist sectors. This has happened
in Costa Rica,
where foreign
individuals
or companies
own 65 per
cent of hotels in the country. Therefore, although
tourism
constitutes
around 12.5 per
cent of Costa Rica's GDP, local businesses have not benefited
from this thriving industry.

5. mes popu
incteasit
E These trends affect the private
real estate market as well. Once a place becn.
property values and displacing the native inhabitants. This is evident to anvan.
nt, local price
travelled along the coast of Spain or to any of the Greek islands. A San Fran
yone who hag
with foreigners,
there's a rush to purchase
vacation homes, dramaticall,
University study on Belize revealed that as a result of tourism development. In.
have increased overall by around 8 per cent in the past decade alone. Some cos
such as Thailand, have made foreign direct ownership of property illegal, whie
ich har
e stü
find a way to evade the laws by coordinating with Thai citizens or businesses to nel
other
alleviated some of these effects. However, even with such rigid regulations, Denm
urchase
property. In the end, an inflated real estate market is inevitable, as are increases
basic costs such as food, water, clothing, and daily necessities.
Regardless of who is making the profits, though, local populations become dependent . F
the influx of tourist cash, despite the hazards. In Gambia, for instance, 30
per
cent of th
workforce depends directly
or indirectly
on tourism, and in the Maldives, this figure is
striking 83 per cent. When a substantial quantity of available jobs revolves around
tourism
countries often
neglect developing other sectors that could decrease that
dependency
While this
may not seem problematic, it quickly becomes so when unforeseen
events
threaten the
stability of a country and scare off tourists. This has happened to Thailand
several times over the past decade, with both civil unrest and natural disasters
resulting
in recessions caused by dramatic decreases in tourism.
G Economics aside, there are also social
consequences of high growth tourism for local
communities; along with
foreign influences can come unwelcome behaviour and activities.
This can simply be undesirable habits or mannerisms that contradict local customs. But
it can also be more serious, such as increases in
drug use, alcohol abuse, and pety
crime, all of which often
accompany tourism. Even if locals don't
participate directly in
such misconduct, they are bound to be
adversely affected by a rise in criminality, and
will often report
a decline in their sense of
personal security and quality of life because
of it. Thus, the
development of a tourism
industry can be a mixed blessing, bringing
developing countries an influx of
investment, visitors from around the world, and a variety
of intractable problems. Governments in these countries must do their best to effectively
regulate and
manage tourism, so that the benefits can be widespread,
and the negative
effects can be avoided or minimised.

6. HACKERS IELTS READING
L
a

7. ich are
tes on
Questlons
14-26, which
READING PASSAGE 2
You
should
spend
about
20
minutes
on
Questions
14.26
based
on
Reading
Passage
2
below.
nt in Children's Educatin.
ion
Parental
Involvement in
Children's Et
At the
most
fundamental
level,
education
is a
human
undertaking. it
ran..
ntoraction
When
we
think
of a
child's
education,
the first people
whe
requires people and
ho come to
ming
are
schoolteachers,
and
the
importance
of
their role
cannot be
overstate.
role of
parents
in
children's
education?
At
home,
parental
involvement
can i
from general
encouragement
to actively
tutoring
children. Furthermore, 0aran
their support
to
schools in many ways,
such as attending
school functions. helt
activities or serving
as school governors
or
administrators. Does this parental inve..
a
measurable effect on student
outcomes? if so,
what are the results of their invover
ement?
stated. But
what
of
te
Aude everythin
can also len
h schori
Extensive research has clearly
demonstrated the positive
benefit of parental involvement.
e
t comes to academic achievement. Students of parents who engage directly with their chites
in the early years of childhood education show especially strong results (Cotton and Wikelund
1989). In other words, the earlierparental involvement occurs, the more likely children are
have tremendous academic success. In the US, the National Head Start Impact Study collete
detailed data on 5,000 children from kindergarten to 3rd grade. The Head Start
programme
provided comprehensive early childhood
development services to low-income families, and
actively encouraged parental involvement. The study collected student data measuring schoo
readiness,
language use and
literacy, as well as
cognition and general knowledge.
Over ue
course of three
years, the data
definitively established a strong correlation between parena monitoring of
school-related
assignments, parental involvement in school activites, a
academic
performance. Though the
long-term effectiveness of such
programmes
caled into
question, even critics such as
psychologist Todd Wisley have noted
tnat
parental
involvement is
crucial for
children's
success.
has
been
ontinued
Similarly, the
connection
between the
extent of
parental
engagement and a
behaviour in
school
was
highlighted as
early as 1973 when child
developmen
Walter
Emmerlich
posited that
constructive
parent
interaction enhances their
children
a child's attitude
and
toward
learning and
gives them a
more
positive
conducted
in-depth
analyses of
such
criteria as
classroom
behaviour,
po
psychokags
outlook on life. Since then,
classroom behaviour, peer interactions,
ave
concept,
motivation, and
general
socio-emotional
functioning.
n
however, in
which
parental
help with
studies and ins
is no
obvious
form of
involvement
that
stands out as
contributing to
behaviour.
Thus, it
seems
that all
forms of
involvement
contrDu
l
involve
that
schools
which
offer
the
greatest
variety of
opportunities
o
researchers
Se
t
hat
stands
out as
contributing to
improvement
in
attitude
no SuP
and
nic achieveme
here studies
and
instruction was as
clearly
the primary facto
most
positive
impact in
this
regard.
of
opportunities for parental involvemer
t
contribute
equally, and it is
no
Surprise
See the
28

8. Even though parental involvement is widely encouraged both in school systems
and in literature
produced by education
experts, it is not without
controversy. Some educational professionals
question whether it can go too far, and this sentiment is particularly common when it comes to
parental involvement in school
governance and administration. David Hart, the general secretary
of the National Association of Head Teachers in the UK, has suggested that governing bodies in
Britain are overloaded with parents, many of whom are unqualified for the job. Hart decilared that
DT
parents were often too focused on the needs of their own children to think of the greater good
when it came to governance. Nevertheless, polls consistently show that many parents would like
to play
a more active role in school affairs whether it is through becoming
a school
governor or
a member of a parental advisory committee or school improvement council.
In contrast, school administrators and teachers tend to support Hart's negative opinion of
parents taking an active role; they continually demonstrate great reluctance to allow parents to
get involved with goal setting, personnel decisions, assessment, and how to allocate funding.
They point out that parents generally 1ack the training and capability to make decisions related
to school administration and governance. Educational literature sometimes supports their view
some mainstream studies claim that parental involvement in school governance has no obvious
correlation with increased academic achievement or improvements in student attitude and
behaviour. Karen Reed Wikelund has pointed out that in half a dozen studiesthat addressed
the link between parental involvement in school decision making, none could conclusively prove
a causal relationship between it and student achievement. And Marylin Bruckman has argued
that many early childhood educators have negative views of parental involvement in general,
implying that some educators may have an adverse impact on family involvement.
Still, exceptions exist. In New Haven, Connecticut, the School Development Programme (SDP)
started by James Comer of Yale University revealed that parents could provide meaningful
contributions at all levels whether it be at home, in the classroom, or school administration. He
sought to 'change the ecology' of education by instituting a programme of electing parents to school
planning and management teams, where they made substantial decisions along with teachers, the
principal, and support staf. The SDP helped radically transform two of the worst-performing inner-city
schools in Connecticut, and as mary as 120 other inner-city schools have subsequently tollowed suit
using his model. Comer's example proves that parents can play a constructive role within schools i
an appropriate framework exists, which allows parents and teachers to work together constructively
in getting the best for children.
DIAGNOSTIC TEST 29

9. Questions 14-17
Look at the following statements and the list of
researchers below.
Match each statement with the correct
researcher, A-E.
Write the correct letter, A-E, in boxes 14-17 on
your answer sheet.
14 claimed that parents in administration tend to
put the needs of their own children before others
15 proposed
a connection between
parental
encouragement and
children's
views on education
16 argued that there was no evidence linking parental involvement in
school decisions and student success
17 instituted a
programme of
parental participation in school decision
making
List of Researchers
A Karen Reed Wikelund
B Walter Emmerlich
C James Comer
D Marylin Bruckman
E David Hart
Questions 18-21
Completethe
sentences below
Choose NO MORE THAN TWO WORDS from the passage for each answer.
Write
your answers in boxes 18-21 on your answer sheet.
and 18 Parents can support schools by becoming school
serving on administrative committees.
** **************
19 Early parental involvement increases the likelihood of great
among children.
The most beneticial approach is for schools to provide diverse
.
for parents to participate.
20
21 A decision school administrators do not want parents
to get
involved in is tne
allocation of ..
30

10. Do the following statements agree with the information given in Reading Passage 2?
In boxes 22-26 on
your answer sheet, write
TRUE if the statement agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
DT
NOT GIVEN if there is no information on this
22 Parental involvement tends to have more of an effect on older students than
younger students.
23 Different types of parental involvement produce different results in attitude
and behaviour.
Polls show that mothers are generally more likely to play a part in school 24
affairs than fathers.
Research suggests that educators may have a negative effect on parental
participation in schools.
25
The School Development Programme helped to revolutionise some urban26
schools.
DIAGNOSTIC TEST 31

11. READING PASSAGE 3
You should
spend about 20 minutes on Questions 27-40, which are
based on
Reading Passage 3 below.
The Snowball Earth Hypothesis
Analysing the theory that Earth was once a giant ice-covered snowball
A debate has been raging among scientists Australia in the mid-20th
century, which
about the plausibility of the 'snowball Earth
hypothesis, which posits that the Earth was
once completely covered in ice and snow.
he took as evidenceof global glaciation,.
However, this theory was
superseded by
the idea of continental drift, which more
If this theory is true, it could explain many
readily explainedthe existence of glaciers
geologicalmysteries, but some claim the
in Australia and other landmasses. The
planet could not have recovered from such
a deep freeze.
snowball Earth theory was revived in the
1960s by W. Brian Harland who suggested
Imagine an Earth entirely covered by
ice, from the poles to the equator, where
that glacial sediments in Greenland were
actually deposited nearer to the tropics.
little
to no life survives and temperatures According to Harland, the only thing that
are perpetually far below zero. That is
could account for these deposits was an
the proposition of the 'snowball Earth'
extreme, worldwide ice age.
hypothesis. This is a contentious theory that
suggests that the Earth was entirely frozen
It was not until the 1990s that Joseph
for at least one period in its history, and
Kirschvink, a Professor of geobiology, coined
scientists are divided on how to interpret
the term 'snowball Earth' to describe this
the geological record and the debate over
ice age. Kirschvink also proposed an ultra
the hypothesis is ongoing.
greenhouse effect as a way in which the Earth
may have escaped from this glacial condition. According to proponents of the theory this
deep freeze occurred over 650 million years
ago in at least one of three periods, the
Neoproterozoic, the Palaeoproterozoic or
the Karoo lce Age. Scientists are however
Kirschvink's ideas were taken up by Franklyn
Van Houten, who stated that phosphorus
deposits and banded iron formations proved
that the Earth had once been ice-covered.
divided on both the geological evidence
and the likelihood of Earth reviving, and
According to proponents of the snowball
fostering life, after such a period, as well as
Earth hypothesis,there are several ways
in which both the geological record and
when exactly this could have taken place.
Proponents nevertheless suggest that the
theory explains some of the mysteries of
climate models support the theory. The
most persuasive is perhaps the evidence
the geological record.
of palaeomagnetism, a recent development
The first
geologist to put forward the idea of
in
geology which can show when and
a snowball Earth was Douglas Mawson who
where geological deposits were made,
discovered
glacial sediments in southern
whilst taking into
account continental drift.
Through palaeomagnetism it has been
32

12. HACKERS IELTS READING
CO

13. Questions 27-31
Do the following statementsagree with the views of the writer in Reading Passage 3
In boxes 27-31 on your answer sheet, write
YES
if the statement agrees
with the
views of the writer
NO if the statement
contradicts the
views of the writer
NOT GIVEN if it is impossible
to say
what the writer thinks about this
27 Scientists agree the snowball Earth occurred in the
Palaeoproterozoic era.
28 Climate models developed
in the 20th century
led to theories about
paleomagnetism.
Some experts believe that if Earth had been totally
enclosed in ice, life would
29
have been permanently erased.
30 The 'slushball Earth' hypothesis
shows how life evolved on Earth.
31 Linda Sohl showed that the snowball Earth model can teach us about climate
change.
34

14. Questions 32-36
Choose the correct letter, A, B, C or D.
Write the correct letter in boxes 32-36 on
your answer sheet.
32 In the first
paragraph, the writer
suggests that the 'snowball Earth' hypothesis DT
A has changed how geologists understand the formation of glaciers.
B is an experimental theory that has caused widespread confusion.
C
has changed how scientists understand the origins of the planet.
D is a theory which has prompted extensive debate.
33 The writer says that scientists oppose the snowball Earth theory because
A it shows that climate change is not man-made.
B banded iron formations disprove it.
C there are other reasonable explanations.
D the theory of continental drift explains the evidence better.
34 The Zipper rift hypothesis suggests that
A continents moving apart created conditions for glaciers to appear.
B the snowball effect extended to every area of the planet.
extremely high plateaus allowed life to survive during the snowball period.
earthquakes caused the formation of glaciers.
C
D
35
What confirmed that the snowball Earth was warmer than some maintain?
A
A
new climate model developed at a university
BAn absence of evidence for a
mass extinction
C Carbon dioxide samples
taken from sea ice
D Vegetation patterns
in the geological
record
36
The writer suggests that Richard Peltier's climate model proves
A the Earth was a mud ball rather than a snowball.
B the equator
remained frozen throughout
the snowball Earth period.
C life on Earth survived in spite
of a negative
feedback reaction.
D the water close to the tropics
remained unfrozen.
DIAGNOSTIC TEST 35

15. Questions 37-40
Complete the summary below.
Choose NO MORE THAN TWO wORDS from the passage for each answer.
Write your answers in boxes 37-40 on your answer sheet.
The History of the Snowball Earth Theory
The snowball Earth hypothesis was first put forward by Douglas Mawson, who found
37 in southern Australia. This prompted him to theorise that the
entire planet had at one point been covered in ice. However, 38
was proposed to explain existence of glaciers in Australia and other landmasses and
Mawson's ideas were forgotten. W. Brian Harland brought the snowball Earth hypothesis
back to prominence when he proposed that glaciers found in Greenland were originally
deposited in the 39.
******'*'****"***************** *...
... due to a global
freeze. This was reiterated
by Joseph Kirschvink, who invented the term 'snowball Earth', and Franklyn Van
********** ***.
Houten, whose discovery of phosphorus deposits and banded 40
formations provided evidence for the hypothesis.
Dáp án-Dich nghia-Chú giäi trang 304
36

16. HACKERS
IELTS
READING

17. HACKERS IELTS REAOING
CAAPTER
Multiple Choice
Multiple choice là dang bài yêu cdu lua chon áp án úng trong các phuang án
cho sån.
ay là mot trong nhüng dang bai phó bién nhát và xuát hiÇn trong háu
hét
các bai thi IELTS Reading. Dang bai nay cüng co thé xuát hiÇn trong cá ba
phán cua IELTS Reading.
HINH THÚC CÂU HÖI
Dang bài Multiple choice yêu câu chon dáp án dúng dé hoàn thành mÙt câu chua hoàn chinh,
hoãc chon câu trå lôi dúng cho câu hôi. Vi kiéu bài thú hai có thé yêu cáu chÍn nhiéu áp án
dúng cho cùng mÙt câu hôi nên truóc khi làm bài phåi ki¿m tra thât k+ sÑ lugng áp án uoc yêu
cau chon.
Chon dáp án
é hoàn thành câu
Day là kiéu bài yêu cåu lya chÍn mÙt dáp án úng e hoàn thành câu. Ví då duói có bÑn phudng án
duoc dua ra.
Choose the correct letter, A, B, C or D.
Write the correct letter in boxes 1-3 on
your answer sheet.
A firstborn child's
mentoring and assistance of their
siblings can lead to
sharing of attention from
parents.
B
greater brain
development.
C similar
personalities among siblings.
A
D
their siblings' poorer performance in school.
Chon dáp án dé rà loi câu hói
Day là kieu bài yêu cáu chon câu trå ldi dúng cho câu höi.
Trong truong hãp à bài yêu câu chÍn nhiÃu dáp án
dúng, có thé có tù 2-5 dáp án dúng, và
trong truong hgp ó së có tu5-10
phuong án dudc dua ra.
Choose the correct letter, A, B, C or D.
Write the correct letter in boxes 1-3 on
your answer sheet.
1 What is said about The Land Bridge Theory?
A It
ignores the earlier
presence of the Clovis
people.
B It
originated in Spain during the 16th
century.
C It is not
supported by the
archaeological record.
It is
rejected by the
majority of modern
experts.
D
38

18. CHIEN THUAT LÀM BÀ
STEP 1 Kiém tra só lugng dáp án phåi chon rói xác dinh cum tu khóa
và noi dung câu dua ra.
(1) Dang bài Multiple choice có th¿ yêu câu chÍn nhiéu dáp án dúng nên cán oc ki dé bài và kiém
tra chính xác sQ lugng dáp án phâi chÍn.
CH
01 (2) Tim cum tù khóa và xác dinh nÙi dung câu ua ra.
EXAMPLE
Choose the correct letter, A, B, C or D.
(1) Doc é bài é xác
Write the correct letter in box 1 on
your answer sheet.
nhan yêu câu chon
mot dáp án úng.
1 A firstborn child's mentoring and assistance of their siblings
2) Xác inh cum tu
can lead to
khóa là A firstborm
A
sharing of attention from parents. child's mentoring
B
greater brain development. and assistance và nôoi
C similar personalities among siblings.
dung câu ua ra
D their siblings' poorer performance in school.
Cum tù khóa này së
dan dén iéu gi.
CHAPTER 01 Multiple Choice 39

19. Tim trong bài dÍc nÙi dung liên quan dên cym të khóa vua
xác dinh.
STEP 2
Ap dung k+ thu­t scanning d¿ tim trong bài doc nhïng nÙi dung lién quan dên cum të khóa vça xán
dinh. Kiém tra toàn bÙ phân nÙi dung liên quan dó détim ki¿m goi ý cho câu trå löi.
EXAMPLE
Some believe that these differing personality types occur because of
differences in families over time. Firstborn children join families with
few
other distractions and they receive their parents' full attention
until their next sibling arrives. Later, children do not get to experience
a similar period of undivided attention from their parents. This may
make it seem that the benefits of higher birth order decrease when a
second child is born, but this is not true. While they must now share
parental attention with another child, 'the mentoring and assistance
that firstborn children provide to their younger siblings can lead to
Tim nÙi dung liên
quan den Cum tu
khóa A firstborn
more substantial development of the brain- likely the cause of their
higher IQs. Furthermore, this helps younger siblings achieve better
child's mentoring and
assistance trong bai
grades in academic coursework.
doc. Goi ý cho áp án có
thé tim thay ß câu có liên
quan dên cum tù khóa
Choose the correct letter, A, B, C or D.
là 'the mentoring and
Write the correct letter in box
on your answer sheet. assistance that firstborn
children provide to their
1 A firstborn child's mentoring and assistance of their
siblings can lead to
younger siblings can
lead to more substantial
A
sharing of attention from parents. development of the brain'.
B greater brain development.
C similar personalities among siblings.
D their siblings' poorer performance in school.
Bai dich trang 322
TIPS
Dang bài
Multiple choice cüng có thé hõi vê nÙi dung chính cça bài Íc và yêu cáu xác dinh chù dé/
muc dich/tiêu dé. 6i vÛi bài yêu cåu tim nÙi dung chính thuong có các câu hôi sau dây.
The main topic discussed in the text is Chç Ã chính cça bài oc là
-What is the writer's (overall) purpose in Reading Passage 1? Muc dich chính cüa tác giå trong
Reading Passage 1 là gi?
-What is the best tite for
Reading Passage 1? Tiêu dé phù hop nhát cho Reading Passage
1 là gi?
Nu dé bài yêu cáu xác dinh nÙi dung chính cça bài Íc thì phái vua Íc vça tim càu cho é th¿
hièn nÙi dung toàn bài.
Cüng có
truöng hãp câu cho à nàm 0 1-2 khÑ khác nhau cüa bài dÍc nên có thé cán
phäi áp dung cà
k+ thu­t skimming. (K+ thu­t skimming: tham khåo trang 18)
40

20. STEP 3 Lua chon dáp án phù høp.
Dáp án dúng chinh là câu di¿n giåi lai phán/ cau mang nÙi dung ã tim tháy trong bài doc. Cán doc
tát
cà các phuong án d¿ lya chon chinh xác câu dién d¡t lai dúng ý ó. Sau khi dién dáp án vào
phiéu trå li, kiÃm tra lai dáp án dã viét chính xác chua.
EXAMPLE
CH
01
Choose the correct letter, A, B, C or D.
Write the correct letter in box 1 on your answer sheet.
1 A firstborn child's mentoring and assistance of their siblings can lead to
A sharing of attention from parents.
B greater brain development.
C similar personalities among siblings.
D their siblings' poorer performance in school.
Cau goi ý trong bài oc the mentoring and assistance that firstborn children provide to their
younger siblings can lead to more substantial development of the brain' nghía là 'su dinh
huóng và hÑ tro mà dua trè sinh ra dâu tiên trong gia dinh dành cho em cça chúng së giúp ich
rát nhiÃu cho su phát trién não bÙ cça dúa tré ó' nên phuong án B greater brain development
là dáp án düng. oan 'more substantial development of the brain' dã ugc dién gii lai thành
1
greater brain development.
Phân tich các phuong án sai
Cau trà loi sai có so dung lai các tu ho·c cum tù ã xust hiÇn trong bài Íc
phuong án A, cum tu 'parental attention' trong bài doc dã dugc dién giäi thành 'attention ftrom
parents (thành phán dé dánh lüa ngui doc). Tuy nhiên, bài doc khong chi ra ràng viÇc dúa tr sinh
ra dáu tien trong gia dinh dinh huóng và ho trg các em së dán dén viÇe phài chia së tinh càm cça
bo me vói các em.
Cau trå loi sai là câu không xu¥t hiÇn trong bài oc
Phuong
án C có nÙi dung không xuát hiÇn trong bài Íc nên sai.
Câu trå loi sai là câu mang nÙi dung trái nguoc vói thông tin xuat hiÇn trong bài oc
Trong phudng
án D, doan 'this helps younger siblings
achieve better grades
in academic coursework'
ngh+a là 'néu dúa tré sinh ra dáu tiên trong gia
dinh dinh huóng
và hÑ trg các em thi chung sê d¡at thành
tich tót hon trong hoc t­p' có ý nghía trái ngugc lai vÛi nÙi dung trong bài dÍc.
TIPS
Trong truong hop dé
bài yêu cáu chon
nhiÃu áp án dúng,
mói áp án dugc tinh nhu mÙt câu trå lài
cùa mÙt câu hoi riêng biÇt. Vi vây, khi di¿n dáp án vào phi¿u trå lôi cán chú ý dién móQi áp án vào
mot 6. Néu dién t¥t cå các áp án vào cùng mÙt ô s¿ bij tính là câu trå löi sai.
CHAPTER 01 Multiple Choice 41

21. -o HACKERS PRACTICE
GIven that the Mediterranean Sea is in an extremely dry
area of the worid and that it
receives the water from the Atlantic Ocean via the
narrow Strait of Gibraltar, it is
actuall
very
vulnerable to evaporation. In fact, archeological
evidence
shows that global cooling
about five million years ago
caused parts
of the Atlantic Ocean to freeze, resulting in the
sea level dropping
about 70 metres. This stemmed the flow of water from the Atlantic into
the Strait of Gibraltar, thereby greatly reducing
the amount of water the Mediterranean
received. At the same time, the movement of tectonic plates
resulted in Europe and
Africa drawing
closer to one another. This raised the land high enough
to further block the
Mediterranean from the Atlantic Ocean. It was not long before the warm water remaining
in the Mediterranean Sea began to vanish, leaving
behind nothing but salt.
Choose the correct letter, A, B, Cor D.
1 What is said about the Strait of Gibraltar?
A
It has a maximum depth of about 70 metres.
B It froze over during an era of global cooling.
C It evaporated due to tectonic plate movement.
D It conveys water from the ocean into the sea.
What diminished the amount of water the Mediterranean Sea received from the 2
Atlantic
Ocean?
A A period of dry weather
B A sea level reduction
A blockage of ice
A rise in
temperature
D
Mediterranean Sea
phr. bién ia Trung Håi via
prep. thông qua Strait of Gibraltar phr. eo bién Gibraltar
Vulnerable adj dé bi
nguy hiém, tón
thuong evaporation
n.
sy bay hoi, su làm khó
archeological adj
(thuoc
kháo có hoc stem
v. ngan, ch­n tectonic
plate phr. ki¿n tao
mang vanish v. bién måt
42

22. D
D
9NIOVI8 SI13I S83NOVH831043 ajdignN 99

23. 3
with an estimated 440 million consumers worldwidenow spending appOdiEy S1 2
on a year on top-of-the-line products like watches, jewellery,
clothing, handbags, an
cars, the luxury goods retail market is steadily expanding.
Yet, as a large portion of
thes
Consumers is not among the very wealthy, it has
become
clear that people
are
spendinn
beyond their means. What then, is driving
them to do so?
According
to professors
Niro
Sivanathan and
Nathan
Petit, luxury
tems are
indicators
of success and thereby
boost
self-confidence. They
have even
conducted a
survey that
substantiates this idea. Participants
in their study
who had recently
ended a relationshin
or missed out on a promotion, for instance,
demonstrated
much more of a desire to shon
for high-end
items as a
means of
consolation than those who were generally happy. The
participants thought
that purchasing luxury
items would help
them forget
their failures
and make them feel more
successful. Retail therapy
notwithstanding, many consumers
simply
believe that 'you get
what you pay for
-that the most expensive
items are of the
highest quality
and last the longest.
For this reason, they
are in high
demand
among
shoppers. They
feel that splurging
on an item rather than buying
a reasonably priced
generic
brand will result in significant savings
on repair
and replacement
costs in the
long run.
Choose the correct letter, A, B, C or D.
The main topic discussed in the text is
A worldwide production of luxury goods.
B the growth of a wealthy consumer class.
c factors influencing reckless spending.
D the role psychology plays in retail marketing.
Buying a luxury item instead of a similar, cheaper one can
A boost the economy.
B lead to people buying multiple luxury items.
C save money that would have been spent fixing it.
D
increase demand for other affordable items.
top-of-the-line adj. sån phám cao c¥p hàng dâu
luxury goods phr. xa xl phám retail market phr. thi truony
bán lé indicator n. thuöc do, dáu hiÇu substantiate v.
chúng minh
high-end adj. cao cáp consolation n. su u reta therapy phr. liÇu pháp mua såm
splurge
v.
vung tiên
generic adj. chung chung, không có thuong
hie
44

24. 4
history of the state that, at certain
points, the two cannot be
separated. In fact, were it
The
history of
mining in Nevada, nicknamed the 'Silver State', is so intertwined with the
not for
mining, Nevada would
probably not have achieved statehood until decades later than it did. As it
was, the Silver State
bought its
way into the Union with silver mined in
the famous Comstock
Lode. In the mid-1800s, the area that would become Nevada was
mostly a
highway forthose
heading to search for gold in California. In 1859, however,
the
discovery of massive silver deposits quickly made
Virginia City the most famous of
all western mining camps. The rapid influx of
prospectors and settlers resulted in the
CH
organisation of the Nevada Territory just two years later.
01
In the east, the American Civil War was brewing. Lincoln, realising the area's
great
mineral wealth could help the Union, and needing another state to support his
proposed
anti-slavery amendment to the Constitution, encouraged the territory to seek admission
to the Union. Even though Nevada boasted only about one-fifth of the 127,381 people
required for statehood, with the motto 'Battle Born', it was admitted as the 36th state
in 1864. Since then, mining's impact on Nevada's economy has remained immense,
both in the influx of
money it has brought
in boom times and in the noticeable economic
downturns during periods of low demand.
Choose the correct letter, A, B, C or D.
The writer mentions the Comstock Lode in order to illustrate 7
A the reason that miners began moving westward.
B a unique resource found in the region.
C
one of the sources the state used for building infrastructure.
D
the importance of mineral wealth in Nevada's statehood.
Lincoln encouraged the Nevada territory to join the union in order to 8
gain additional support for his anti-slavery proposals.
raise more tax revenues for the country.
create a direct connection to the California gold mines.
3
C
D
increase the population of the state.
According
to the writer, since 1864 mining
in Nevada
A has failed to generate money during
economic downturns.
B has become the leading employment
sector in the state.
C
has had a diminished role in the state's economy.
D has continued to have a significant
economic influence.
intertwine v. quan
vào nhau, liên quan
dén nhau statehood n. cuong vi mÙt nuác deposit
n. lop
trâm tich, lóp
láng dong
influx n. su dó bÙ,
tràn vào prospector
n nguòi
thåm dò territory
n. lânh thó, khu vuc brew v. chuán
bi nó ra mineral n. khoáng
chát
amendment n. su sua dói the
Constitution phr. hién pháp
admission n. su két
nap
immense ad).
rÙng
lán
noticeable adj. áng
chú ý
downturn n. suy
thoái
CHAPTER 01 Multiple Choice 45

25. earthquake,
their pets
become restle
people to
Some
pet owners claim that, before an
agitated, whine for no reason, or imply try to run away. This has led many
tless and
Delieve that animals have an additional sense that warns them of tneseu
g events
S, however, is not a new idea. in fact, the belief that animals
can predict earthquakes
appears as far back as the 4th century B.C., in the historical records of the Greek city
OT
Helike
These records state that animals abandoned the city
all at once just
days
before a major earthquake destroyed it, causing people to believe that the animals had
been forewarned of the event. Given the existence of these types of anecdotal stories
one might begin to wonder if animals could possibly have a sixth sense that helps them
predict seismic activity. Well, if we're to believe the U.S. Geological Survey- the agency
charged with studying Earth the answer is no. According to their studies, no credibla
evidence has been discovered to show that animals are able to predict earthquakes at
all. But if this is correct, what explains the regular reports of strange behaviour before
earthquakes? One theory is that animals simply have more highly effective senses than
humans. With their superior hearing, dogs and cats -in addition to other animals can
perceive the infrasonic sounds produced by tectonic movement over long distances
However, without understanding what the sound is, they simply want to flee from it
causing them to act much differently than they normally would.
Choose the correct letter, A, B, Cor D.
10 Why does the writer mention the ancient Greek town of Helike?
A To show how far back the theory stretches
B To suggest a flaw in a historical record
C To provide an example of a documented disaster
To explain the source of a common idea
D
11 Why are studies that have been conducted by the U.S.
Geological Survey
mentioned?
A The writer wants to show that seismic
activity is purely random.
3 The writer wants to
provide more information about animal senses.
C The writer wants to
disprove a
commonly held belief about animals.
D The writer wants to
suggest that an ancient
story was
accurate
12 What does the writer
suggest about the animals and their
response to infrasonic sound?
A
They can detect it only from short distances.
B
They do not hear it until after an
earthquake begins. C
They want to run
away despite not
knowing what it is.
They alert other
animals about the
pending danger.
D
restless
adj. bôn chón, không yên agitated adj. bát an whine v. rên ri abandon v. rài di, roi bó forewarn
v cànn
báo truóc anecdotal
adj giai thoai seismic
adj. (thuÙc) dia chán U.S.
Geological Survey phr. vien nghién c
dia ly Mi
superior adj. cao cáp, vuot trÙi infrasonic adj. ha âm
(<20 Hz) tectonic
adj. (dia ly) (thuÙc) cáu tao
46

26. We often take air travel for granted today. but it is actually the result of centuries of
experimentation. Since our earliest days. people have attempted to fly like the birds that
they observed in the sky. These rudimentary attempts flight included everything from
jumping off ledges with simple feather-covered wings to elaborate flying machines like
the one designed by Leonardo da Vinci. Unfortunately. none of these were ever able to
overcome the inherentproblem with flight getting and keeping an object that is heavier
than air aloft. This would remain the case until the mid-1800s, when George Cayley
ascertained the fundamentals of aerodynamics. Using his newtound knowledge. Cayley
was able to produce a rudderless glider that could lit a human 100 teet into the air.
CH
01
Cayley's work brought atbout even greater experimentation in aerodynamics. Amongst
those whose interest was piqued were Orville and Wilbur Wright. These American
brothers used a rudimentary air tunnel to perform tests on model wings. Using this device
and Cayley's principles, the Wright brothers observed how winds affected planes and
developed accurate mathematical formulas for flight Eventually. they devised a way
to change the wing configuration to control the plane's balance, in much the way that
ailerons do today, and a rudder system, which allowed for lateral steering of the vessel.
Their main problem was then figuring out a way to power the plane. Although steam
engines of the day could've pushed the plane fast enough to provide lift, they were
incredibly heavy. Luckily, the internal combustion engines developed for the burgeoning
automobile industry were both powerful and light enough for the task. The Wright brothers
attached one of these engines to a propeller on their aircraft and made the first controlled,
self-propelled flight at Kittyhawk in 1903. This type of engine configuration became the
standard in the aviation industry until the late 1930s, when the jet engine was developed.
Choose the correct letter, A, B, C or D.
13 Leonardo da Vinci's aircraft design was very complex, but
it relied too heavily on the use of feathers.
it weighed too much to become or remain airborne.
it suffered several problems during its first flight.
it did not have enough space to carry cargo.
14 The writer mentions that George Cayley
invented the first powered aircraft.
was inspired by da Vinci's work.
worked with pilots
like the Wright
brothers.
discovered the basics of aerodynamics.
A
B
C
D
15 Experiments by
the Wright
brothers allowed them to
perform
the calculations necessary
for flight.
B develop
an engine
that could power
aircraft and automobiles.
C invalidate some of the theories presented by Cayley.
D reduce the weight
of steam-powered
motors.
A
rudimentary adj.
thó so ascertain v. xác dinh chac chån rudderless adj. không
có bánh lái configuration
n. hinh
thé aileron n. cánh liêng
lateral adj. ó bên, huóng
bên steering
n. thiét bi lái lift n. súc nång (áp luc tác dÙng
vào phia duói khi máy bay dang bay)
internal combustion engine phr. dông
co ót trong burgeonv. phát trién
nhanh chóng
CHAPTER 01 Multiple Choice 47

27. 7Attribution Theory
le's actions
There is a universal need to seek
justifications
and
explanations
for people's
Doth our own and those of the people
we
encounter,
and
therefore to determine
ther
who
need
or what is responsible for those
actions.
Psychologists
note
that
such an inherent neR
for explanation will often
manifest itself as a tendency
to
attribute
behavIOur to eith
wn
internal or external causes,
depending
on the
circumstances.
This tendency is kno
as attribution theory.
mes
First proposed in 1958 by
Austrian psychologist
Fritz Heider,
attribution theory presuma.
situations are
sometimes perceived
as being beyond
a person's
control, meaning tha
individuals experience
a
diminished
sense of responsibility.
For instance, if an empiovae
arrives to work late due to heavy traffic, the tendency
is to projectaccountability outware
On the other hand, people
tend to feel responsible
when they
can impact outcomes
Studying
hard, training diligently,
and doing
one's best to be a good parent, for
exampia
are viewed as stemming
from personal
motivations. In such cases, people describe ther
at
that all human
behaviour is
motivated by
internal or
external
factors. In the latter cao.
oyee
own efforts as the cause of their behaviours.
While it is easy to attribute unexpected events to external forces, the line between an
internal and an external cause is often unclear. In a situation where a person is engaged
in a heated argument and is behaving aggressively, an observer will likely think that
person is prone to anger or mean-spirtedness. Such an attribution often happens without
knowing how the argument arose in the first place, with the observer assuming the
behaviour is due to the person's personality. This tendency for observers to focus on the
internal reasons for behaviour, rather than the external, is known as 'correspondence
bias'. In the same scenario, however, the person behaving aggressively may feel as if he
or she has been the victim of some injustice and that such a reaction is therefore
justified
A similar tendency can be seen in the reactions people have to their own experiences
When individuals have positive experiences, like
getting
a
promotion or
achieving
goal, they are inclined to associate their own efforts with their success. In
contrast when people undergo negative experiences, the bias is inverted, and they are likely
to
ascribe
disappointment to external factors. Rather
than
assigning failure to their faults
of
lack of ability, people magnify the factors outside
their control. By casting responsibility outward, they are able to blame these external
factors for their misfortunes and maintan the
perception of themselves as victims.
Ultimately, it seems that
offering internal and external
reasons for our behaviours allows us to
emphasise our
positive aspects and boosts our self-esteem, whil providing justificationfor our
negative actions, which
prevents us from feeling guily Only by understanding the role that
ego and
self-perception
unconsciously play attributing our successes and failures can we make
changes to the
way we act in
an
number of situations.
48

28. Choose the correct letter, A, B, Cor D.
16 The writer suggests
that people
are driven to
explain why things happen because
is possible
to learn from
past mistakes.
they feel as though i
they possess
an innate urge to
assign responsibility to someone or
something.
C they are accountable to others for
explaining why circumstances change.
they have a natural fear of things that are beyond their control.
A
B
D
H
01
17 According to the writer, individuals who feel they have no control of a situation
have a tendency to blame themselves for
perceived failures.
B believe they are less responsible for the outcome of an event.
Care more likely to
draw
negative conclusions about people.
D consider behaving poorly toward others to be justifiable.
18 The writer says that
'correspondence bias' occurs when people
A fail to understand an individual's true personality.
interpret
a
person as a victim without
justification.
C attempt to change circumstances after reaching an outcome.
B
D
conclude that behaviour is determined by a person's personality.
19 The writer mentions that when people succeed, they tend to
A magnify the extent of their accomplishments.
overlook the contribution of natural talent.
C attribute their
results to internal factors.
D become less able to handle future disappointments.
attribution n. su quy két justification n. su biÇn hÙ inherent adj có hu, vón di manifest v. bréu hiÇn, biéu ló
presume v. cho là diminished adj bi giám di accountability n. trách nhiem, nghia vu stem from phr. bát nguón
tu
correspondence bias phr. phàn úng thién vi invert v nghich chuyén, dào nguoc ascribe v. gån cho magnity
v. phong dai, thói phóng self-esteem n long tu trong egon. cái tô, bán ngå selt+-perception n su tu nhán thuc
vé ban thân
CHAPTER01 Multiple Choice 49

29. Population in Europe: The Great Transformation
pOor
Throughout the Late Middle Ages, Europe's population was declining due to
plague
harvests, war, and most significantly, the Black Death, a devastating strain of plar
emic
that spread throughout the continent. The constant threat of death from this pandar
The
ate
Decameron in 1348. Reflecting how many Europeans felt at the time, Boccaccio creat.
created panic among the people, of the sort described by Giovanni Boccaccio in
last
a fictional world where citizens ignored laws and lived every day as if it were their laes
He was essentially attempting to depict the behaviour of people who believed the woe
was ending, which was not so far from what many may have thought at the time.
At its destructive peak in the 14th and 15th centuries it is estimated that the Black Deah
reduced Europe's population by between 30 to 60 per cent, but it did not end there. a
resurgence of the plague occurred in the 17th century, and this -in conjunction with
decades-long wars resulted in millions of deaths. As a result, Europe's population
increased only gradually from 1300 A.D. to 1800 A.D. This growth dramatically increased
between 1800 and 1914, when the number of people in Europe surged from 188 million
to 458 million.
Historians refer to this period as the 'Great Transformation', and credit major
improvements in agricultural production, including the development of farming machinery
and the cultivation of higher-yielding, more nutritious plants from the Americas, for this
momentous population growth. With more nutritious food to eat, infants began surviving
in far greater numbers than ever before, and the average life expectancy rose by about
two decades. A further contribution to the declining mortality rate was an improved
understanding of disease and infection.
However, the rapid
increase in population was worrisome to some. In his 1798 paper, 'An
Essay on the Principle of Population', economist Thomas Malthus
suggested that Europe
was becoming overcrowded. In a complete reversal from earlier writers who wrote about
the chaos caused by Europe not being populated enough, Malthus emphasised that the
number of births needed to be controlled. His
paper gave rise to the popular concept of
family planning and his views were used extensively by later
proponents of the idea that
giving birth should always be voluntary. In the 19th
century women did begin limiting the
number of children they had, and in a matter of decades, the fertility rate had decreased
by 30 per cent.
In the 20th century, Europe's population was
profoundly impacted by medical advances
and
improved nutrition to the extent that, with the exception of the period during the two
world wars, longer lives became the norm. The birth rate continued to decline, and today.
the
population is
experiencing negative growth for the first time in the modern era. This
is expected to continue
indefinitely, aided in part by such
changes to legislation
as the
legalisation of abortion. In fact, the United Nations Population Division predicts that the
population of Europe, measured at approximately 728 million in 2005, will dip below 66
million by 2050.
50

30. Choose the correct letter, A, B, C or D.
20 The writer mentions The Decameron because
A it was distinct from most writing of the time.
B it was the first piece of literature to emerge about the Black Plague.
it emphasises the importance of population control.
D
it illustrates the fear of Europeans in the early modern period.
CH
01
What does the writer suggest about Thomas Malthus' essay?
21
A
It inspired a population control movement.
B It directly contradicted popular opinion.
C
It extensively promoted women's rights
D
It was first published in the 19th century.
22 The writer says that the European population in the 20th century
reached its highest
level during
the first decade.
was characterised by high birth rates.
A
3
C was affected by
better medicine and nutrition.
declined between the two world wars.
D
strain n. ki¿u, loai (dông
thuc vât, bénh tât) plaguen.
bÇnh dich
pandemic
n. dai dich of the
sort phr cùng
loai,
tuang tu depict
v. mô tá in conjunction
with phr.
két hop
vÛi surge v.
tàng
vot
momentous adj quan trong
mortality
rate phr.
ti lÇ tù vong
proponent
n. nguòi
é
xuát fertility
rate phr.
ti lé
sinh norm n quy pham,
héu
chuán negative growth phr.
täng truóng
âm indefinitely adv.
vô han dinh
legislationn
ngành láp phap,
phap
luat legalisation
n. su hop pháp
hóa
transformation
n. su thay doi,
bi¿n hóa the Black
Death phr.
Cái
chét Den devastating
adj
tàn pha, phà hoy
CHAPTER 01 Multiple
Choice 51

31. Unravelling African History
ell
documented,
the dearth of primary
sources
related to
sub-Saharan
African antiquity is
major
challenge
for
historians.
This lack
in developing
an
accurate picture
of the
varied
societies that
existed in this vast redinn
Although the history of Ancient Egypt and Roman North Africa is relatively weil is a
information
has led to
considerable dificut
n
prior to
colonisation by
Arab and European
powers.
Though largely
confined to certain areas,
written
materials do exist which offer insight
written by
visitors who
recorded their impressions
for the benefit of their native socie
Traders from Ancient Egypt,
for example,
often
travelled south along
the Nile to Nubia in
northern Sudan and their trades were
recorded in Egypt's hieroglyphic script. Following
Islamic dominance of North Africa in the 8th century,
official records in Arabic were kept
about regions
of
sub-Saharan Africa. While many
of these texts are polemic
in tone and
packed
with religious themes,
some are official documents containing
information related
into the political and social development of sub-Saharan Africa. These are often texte y
to trade routes, agriculture
and the extensive
trans-Saharan slave trade which Arab rulers
instituted during this period.
From the 15th century
onwards written material in European languages
about sub-Saharan
Africa also began
to appear in larger quantities.
The earliest Europeans
to arrive were
explorers who aimed to take possession
of the lands they
were visiting. Conveying
social and
cultural information about indigenous peoples to European societies, they described local
customs, ceremonies, and ways of life, often in stunning detail but their accounts were
marked by a pejorative attitude. European explorers, and the Christian missionaries who also
began to visit sub-Saharan Africa during this period, viewed themselves as superior due in
part to the natives' substandard weaponry and their ignorance of Christianity.
The lack of historical accounts from the viewpoint of indigenous societies is mostly
because of the lack of a written form for many early African languages. Consequently
the extant historical information about sub-Saharan Africa has been gleaned largely from
oral
accounts passed down through the generations, often in the form of epic historical
narratives. Since oral records are subject to differ somewhat each time a story is told,
they are not considered to be as reliable as written sources.
Despite their pitfalls, oral records do have intrinsic value. Not only do they illuminate
the culture of Africa and induce historians to look at the past from new angles,
but they
also
present history in artistic and
entertaining ways. Furthermore,some epics are filled
with information that is
accurately reflective of historical daily life. For instance, in the
Epic of
Silamaka, a tale from West
Africa, listeners are told of shepherds
in herding9
communities who were chosen to care for the king's flocks and how people
wore shoes
made of tanned ox
hides, with one leather strap over the big toe and one over the
ne
In
short, while written
sources and
archaeological evidence provide
a mere glimpse n
the
culture and
history of
sub-Saharan Africa, stories give us detailed clues about how people went about their
everyday lives.
into
52

32. Choose TWO letters, A-E.
23-24 Which TWO effects of the Muslim dominance of North Africa are mentioned by the writer
A Religiously themed literature was distributed.
3 The trans-Saharan slave trade began.
C Documents in African languages were produced.
D Resources started being traded for agricultural goods.
E Official documents about sub-Saharan Africa were kept.
Choose the correct letter, A, B, Cor D.
25 According
to the writer, what was the goal
of the first Europeans
to arrive?
A The expansion of European culture
B The acquisition of land
C The education of indigenous peoples
D The spread of Christianity
Choose TWO letters, A-E.
26-27 Which TWwO aspects
are mentioned about orally
transmitted historical accounts?
A They
are reflective of archeological
evidence.
B They
include descriptive
details of life in the past.
C They provide
historians with new perspectives.
D They are prevalent among agricultural communities
E They
contain artistic and entertaining pictures.
unravel v. tháo gô,
làm sáng tó dearth n. sy
khan hi¿m primary
source phr. (nghien
cúu diéu tra) nguón
tài liêu
han ché hieroglyphic adj. (thuoc)
cho tuong
hinh polemic adj.
có tinh chát lu­n chién,
khiêu khich pejorative ad
có nghia xáu,
miÇt thi
missionary
n. (phái
cù di nuóc ngoài) nguoi truyên giáo
substandard adj
dudi tiêu chuan
weaponryn.
vü khí
extant adj.
hiÇn có glean
v. lugm lat epic adj.
có tinh chát anh hüng
ca historical narrative
phr.
càu chuyén
lich sç pitfall
n. nguy
hiém,
cam báy,
khó khn intrinsic adj.
(thuoc)
b£n chát, nÙi tai herding adi
nguyên bán,
tài liÇu góc
sub-Saharan adj.
(thuÙc) phia
nam xa mac
Sahara antiquity
n. thòi có xua confine v.
(thuoc) báy
dàn
tanned adj
sam,
rám nång
glimpsen.
cái nhin thoáng qua
CHAPTER 01 Multiple Choice 53

33. 10 The Various Relationship Attachment Styles
think Our ability
to form strong
emotional bonds as adults may be based on much more than wet
How people feel when they are in relationships varies, and this variation is somethin
that psychologists have long attempted to understand. In the 1960s and 1970
developmental psychologist Mary Ainsworth's found from her research into motha
and children that emotional attachment is estalished in infancy. She also speculata
that attachment styles vary quite a bit among children, who all fall into one of se
different attachment classifications.
ners
era
The first is referred to as secure attachment and describes a relationship where a chil
feels safe with his or her caregivers. Secure attachments comprise an estimated 65 .
cent of infants, and these attachments are formed by children who feel comfortable ms
of the time. Specifically, they feel at ease as long
as their caregivers are around. The
become upset when their caregivers leave but are content again when their careaiva
return. Essentially, they form a secure attachment with their caregivers because all o
their needs are consistently met.
hild
per
Insecure attachments, such as anxious/avoidant attachment, also exist.
According to
Ainsworth, children with this level of attachment avoid or ignore their
caregivers, show
little emotion when they depart
or return, and do not seek them out when
distressed
Furthermore, infants with anxious/avoidant attachment act the same way with
strangers as they do with their caretakers. Rather than facing rejection, these children mask their
distress with
apathy and direct attention away from their unfulfilled desire for closeness. This type of
attachment, comprising about 15
per cent of infants, is common
among children with
caregivers who are
unresponsive to their needs.
Affecting approximately the same
percentage of infants is an insecure attachment
called anxious/ambivalent attachment. With this level of
attachment, children demonstrate both clinginess and resistance to their
caregivers.For
example, a child
might become very distressed when the
caregiverleaves and remain
upset while alone with a
stranger, but upon the
caregivers' return, the child resists
attention from him or her and thus remains upset. These children, who are
nearly impossible to
pacify, behave this
way because
their
caregivers provide inconsistent levels of
responsiveness to their needs.
It is
simplistic to think that all children fall into one of three
categories of behavior, which Is why an unofficial
category exists to
classify children
exhibiting mixed attachment styles
Called
disorganised attachment, this
classification is
given to the small
percentage
o
children whose
temperamental response is
inconsistent with how
they are treated. This generally results from situations in which children have
experienced several primay
caregivers, such as with foster children.
Ultimately, attachment
theory provides a clear
explanation for
why some
people benav
in
ways that can leave their
significant others
frustrated,
angry, or confused. We
ne
not be able to do
anything about the
way
we are treated as babies by those we
depe
on,
but by understanding why we behave the
way we do, it
may be
possible
to maKE
changes
necessary to form
healthy
relationships as an adult.
the
54

34. Choose the correct letter, A. B. C or D.
28 What is the writer's overall
purpose in writing this article?
A
To describe the innate ability
of some infants to form strong bonds
To explain the different forms of childhood
attachment and its
importance
B
To stress the importance of setting
a good example for children
D To suggest that attachment theory is based on common sense
Choose THREE letters. A-H.
29-31 Which THREE of the following statements are true of secure attachment?
A It is present in the majority of infants.
B It is rarely seen in very young children.
C It results in comfort in the presence of caregivers.
D It is characterised by little emotional expression.
E It creates temporary stress when caregivers leave.
F It occurs with both strangers and parents.
G it causes extreme attachment in 15 per cent of cases.
H It leads to confident independence in children.
Choose the correct letter, A. B. Cor D.
32 What strategy do babies with anxious/avoidant attachment employ?
A They resist attempts to have their needs met.
B
They seek out attention from strangers.
C They pretend that they do not care.
D They refuse to make eye contact.
Dáp án-Dich nghia-Chú giäi trang
322
attachment style
phr kiéu/dang
thúc gån
bó infancy n.
tho ky åm ngua (1-12 thang
dáu doi) speculate
phong
doán secure attachment phr gån
bó an toan content adj
thóa män avoidant adj (thuÙc) d¡ng
né tránh
distressed ad).
dau khó mask
v che gáu,
che khuát apathyn
su lanh dam,
thò
o unresponsive ad). không
có
phan ung
ambivalent adj
có måu thuán trong tu Tuóng,
lo läng clinginessn.
su deo bám pacifyv.
lam yen, làm
nguo disorganised
attachment phr. gån
bo hôn Ùn temperamental adj
thát thuong
CHAPTER 01 Multiple Choice 55

35. HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend about 20 minutes on Questions 1-13, which are based on
Reading Passage below.
Infant Cognition: Acquired or Innate?
finfants are born with cognitive abilities, genetics may play a more significant role
in development than emvironmental factors
Throughout history, psychologists have debated whether people are more strongly influenced
by genetics (nature) or their environment (nurture). Because newborns are as close to 'nature
as a human can be, they have often been the object of study by experts attempting to better
understand the origins of human cognition. According to Jean Piaget's famous theory of early
human cognition, infants acquire intelligence only through the physical actions they perform
with objects around them. To him, cognitive ability is not innate but is acquired over time
through interaction with the phenomenal world. Newborns practise reflex behaviours and
slowly gain control over them through repetition. Over the course of their first few months
they learn to perform actions over and over again, such as sucking their thumbs, which give
them some sort of pleasure or satistaction. In this stage, he maintained, they are still unable
to fully anticipate or predict events. From around four to eight months, infants begin to use
what Piaget called secondary circular reactions. These are secondary because they involve
combining more than one process, e.g. shaking a rattle and hearing it make noise.
Through such actions, infants learn cause and effect and begin to realise that their own actions
can create subsequent reactions. To Piaget, these were no more than conditioned
responses
to the connections between newly acquired actions and their effects on
objects, and because
these actions are undifferentiated, he believed that they were not goal-directed activities and,
thus, they are not intentional. Therefore, only gradually do babies begin to realise that objects
have an independent existence outside of their own
perception. Piaget argued that infants
have extremely limited cognitive ability until around nine months of age but reasoned that, by
then, they have usually acquired the ability to recognise object permanence
Piaget used object-hidingtasks to demonstratethis acquisition.For example, he would show
babies an object and then hide it under a cloth or
cup and analyse whether infants perceived
that the object had disappeared
or was merely hidden from view.
Piaget based his conclusions
on whether the infants responded by removing the cloth or
cup to find the concealed item.
If they did, he surmised that they had at least a limited
apprehensionof object permanence
however, he also suggestedthat this ability was immature and limited because if the object
was moved to another location, the infant would still
try to find it by removing the original
item that obscured it. Nonetheless,according to Piaget, this stage represented the first truly
intelligent behaviour in human cognitive development, and he believed it was the basis for
a
future problem solving.
56

36. HACKERS IELTS READING
Still, not everyone thought that Piaget's analysis was entirely correct. Canadian-born
psychologist Renée Baillargeon's studies of cognitivedevelopment in infants challenged
Piaget's beliefs. She pointed out the importance of conducting experiments and tests that
are appropriate for the developmental level of infants, arguing that the limited motor skills of
young infants may be responsible for their perceived lack of cognitive abilities. In other words,
Baillargeon disagreed with Piaget and accused him of confusing motor skill limitations with
CH
01
cognitive limitations. To test this hypothesis, she focused her studies on visual tasks rather
than manual tasks.
In one experiment, Baillargeon showed three-month-old infants a toy truck rolling down a track
before getting obscured behind a screen, letting the infants focus on this process several
times until they were habituated to it. Baillargeon then introduced a box which was positioned
so that it looked like it would block the truck's journey down the track. However, when the
truck was sent down again, it passed the box apparently unimpeded. Bailargeon discovered
that infants would look for far longer at this unexpected event than they did at the normal
the box was placed
on the track. Baillargeon
concluded from
progress of the truck befo
this that they knew the truck should have been blocked, and were confused when it wasn't.
She thus believed that they
had an understanding of the properties
of objects, including
their
permanence
and their trajectory
when in motion. This contradicted Piaget,
who believed these
abilities only developed
at around nine to twelve months.
Her findings
rest on the assumption
now widely accepted
and supported by
various studies
-that infants focus longer
on events that are novel or surprising,
whereas events that are
familiar to them capture their attention for a shorter period.
This presumption has come to be
known as the violation of expectation (VOE) paradigm. She reasoned that, to the infant, the
novel event was surprising
and even 'impossible'. According
to Baillargeon,
this means that
very young
children have the capacity
to distinguish
between events that are possible
and
not possible, suggesting
that they
have far more inborn cognitive ability
than Piaget thought.
Yet
to say
that infants can conceive of objects in the physical
world in the same way
that
adults do does not mean that they always
reason in the same manner as adults. Therefore
the innate 'pre-wiring'
of the human brain must continue to develop through
childhood and
crucial factor in human cognitive
development. Still, the experiments of Baillargeon
and other
child development
psychologists
built upon
the work of Piaget
and reenergised
the field in
much the same way
that Noam Chomsky's
studies of language acquisition
revolutionised
linguistics.
adolescence. In this sense, it goes
without saying
that experience,
or nurture,
remains a
CHAPTER 01 Multiple Choice 57

37. Questions 1-8
Choose the correct letter, A, B, C or D.
According
to Piaget,
infants gain
knowledge solely through
1
A observing
the world around them.
interacting
with things
close to them.
learning
to repeat
actions.
D interacting
with other people.
Why
did Piaget
believe infants have some understanding
of object permanence?
2
A They
had no difficulty
determining
what was hiding
an object.
B They recognised
when an object
was moved to a
different location.
They
were not deceived when an object
was replaced
with another.
DThey
uncovered the object that
had been hidden.
According
to Baillargeon, it is important
to carry
out experiments
that are
3
A easily repeatable and objective.
B focused on innate rather than acquired
skills.
C suitable for infants' stage of development.
D undertaken with infants of varying ages.
What was Baillargeon's criticism of Piaget?
A
His
assumptions were founded on insufficient research.
B His research was not backed by experimental evidence.
He put too much emphasis on visual tasks in his studies.
D He mistook a lack of motor skills with a lack of cognitive ones.
C
5 In the experiment involving a truck, Baillargeon
A showed infants the same process numerous times.
3 moved a screen in front of the infants.
C observed infants playing with a toy truck.
D tested the motor functions of infants.
6 In the last paragraph, the writer suggests that infants' ability to conceive of objecis
A reveals how the human brain develops through childhood.
Bshows they can reason at the same level of adults.
C
demonstrates that their
cognitive ability is not innate.
D does not mean they are able to reason like adults.
58

38. The writer refers
to Noam
Chomsky to
compare
7
A the value of
linguistic research with
psychological research.
B
Baillargeon with someone else who made a
major academic contribution. C
Baillargeon's work with that of another child
development psychologist. D the differences between the distinct academic
goals.
What is the writer's overall
purpose
in
writing this article? CH
01
8
A To show that infant
development relies on both nature and nurture
B To
prove that
cognitive abilities
develop before birth
C To
explain how
cognitive abilities affect infant
development
D To
prove that nature is more important than nurture in
development
Questions 9-11
Complete the sentences below.
Choose ONE WORD ONLY from the passage for each answer.
9 Recently born babies will try to master their movement through
10 Infants only gradually understand the independent existence of
which appeared to 11 in the experiment, Baillargeon positioned a .
obstruct the vehicle.
Questions 12 and 13
Choose TwO letters, A-E.
12-13 On what points
do Baillargeon
and Piaget disagree?
A the importance of education in cognitive development
B the age
that infants become aware of object permanence
C how infants learn to distinguish
between objects
D the extent to which infant cognition
is inborn
E when infant cognition equals
to that of adults
Dáp án-Dich ngh+a-Chú gidi trang
339
CHAPTER 01 Multiple Choice 59

39. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tù vung Chapter 01 và làm Quiz
abandon v. rài di, roi bó via
prep. thông qua
forewarn v cánh báo truóc vulnerable adj dé bi nguy hiém, tón thuong
anecdotal adj giai thoai evaporation n. su bay hai, su làm khô
seismic adj. (thuÙc) dia chán archeological adj (thuÙc) khào có hoc
superior adj cao cáp, vugt trÙi
rudimentary adj. thô sa
ascertain v. xác dinh chác chán
stem v. ngn, chan
vanish v. bi¿n mát
illustrious adj. lung lay, rang rð
lateral adj. & bên, huóng bên priest n. linh muc
burgeon v. phát trién nhanh chóng secular adj. thé tuc, trân tuc
justification n. su biÇn hÙ refinement n. su tinh ché, su loc
inherent adj. có hou, vón có substantiate v. chúng minh
manifest v. biéu hiÇn, biéu lÙ high-end adj. cao cáp
consolation n. su an úi
presume v. cho là
diminished adj. bi giám di
splurge v. vung tiên
accountability
n. trách nhiÇm, nghia vu
intertwine v. quân vào/liên quan én nhau
statehood n. cuong vi mÙt nuóc
stem from phr. bát nguôn tu
deposit n. lóp trâm tich, lóp láng ong
invert v.
nghich chuyên, dão ngugc
influx n. sy o bÙ, su tràn vào
ascribe v. phóng ¡i, thói phông
territory n. länh thó, khu vuc
magnity v. phóng dai
O brew v. chuán bi nó ra
self-esteem n. lòng tu trong mineral n.
khoáng chát
ego n. cái tôi, bån ngã
amendment n. su sça d6i
transformation n.
su thay dói, bién hóa
admissionn. su két nap
the Black Death
phr. Cai chét Den
immense adj. rông lón
devastating adj. phá hoy, tàn phá noticeable adj. áng chú ý
strain n. ki¿u, loai (dong thuc v­t, bÇnh tå) downturn n.
suy thoái
plague n. bênh dich
restless
adj. bôn chôn, khôrng yên
pandemic n. ai dich
agitated adj. bát an
depict
v.
mô tà
Quiz
Noi tu voi
ngh+a.
01 immense
sy sua ói
06 rudimentary
phát trien nhanh chông
02 influx
dáng chú ý
07 superior
vü khí
03 secular
rong lón
08 invert
tho sa
bi giàm di
04 amendment
sy an i
09 burgeon
05 consolation
su dó bÙ
10 diminished
cao cáp, vuot trÙi thé tuc, trân thé
O nghich chuyén, dåo ngu
Ol
60 ) 80 L0 90
p GO
tvO ) EO c
60

40. HACKERS IELTS READING
in conjunctionwith phr. két
hop vÛi
mask v che giáu, che khuát
surge v. täng vot
apathy
n. su länh am, thà a
momentous adj. quan trong
unresponsive adj không có
phàn úng mortality rate phr. ti lê tù
CH
01
ambivalent adj. có mâu thuán
trong
tu tuórig, proponent n. nguoi ê xuát
lo láng
fertility rate phr. ti lê sinh
pacify v. làm yên, làm nguôi
norm n. quy pham, tiêu chuán
temperamental adj. thát thuàng
indefinitely adv. vô han inh
cognition n. nh­n thúc
legislation n. ngành lâp pháp, pháp lu­t
genetics n. di truyén hoc
legalisation n. su hop pháp hóa
phenomenal adj. có thé nhan thúc bång
unravel v. làm cho ra manh
mõi, làm sáng tó
giác quan, (thuÙc) hiÇn tuong
dearth n. su khan hiém
subsequent adj. theo sau, tiép sau
primary source phr. (nghiên cúu
-
diêu tra) undifferentiated adj. không phân biÇt uoc,
nguon tài liêu ban åu, tài liÇu goc
chua phân hóa
antiquity n. thòi có xua, dô co
goal-directed adj. theo uói muc tiêu
confine v. han ché surmise v. phóng doán, ngo ngo
hieroglyphic adj. (thuÙc) chütugng hinh obscure v. che khu¥t, che ây
pejorative adj. có ngh+a xáu, miÇt thi
motor skill phr. ki nng v­n ông
substandard adj. duói tiêu chuán habituate v. quen thuÙc vÛi, làm quen vi
weaponry n. va khí
unimpeded adj. không bË ngn trÛ/c£n trß
extant adj. hiÇn có
property n. thuÙc tinh, ·c tinh
pitfall n. nguy hiém, cam bay, khó khän presumption n. iêu già inh, giå su
intrinsic adj. (thuÙc) b£n chát, nÙi tai violation n. su vi pham, can thièp
infancyn.thça ám ngùa (1- 12 tháng dáu oi)
speculate v. phông doán
paradigm n. vât dién hinh, mau hinh
content adj. thoa män, bång lòng
avoidant adj. (thuoc) dang nétránh
distressed adj. dau khó
Quiz
Noi tu voi nghía.
01 confine
thoi có xua, dÕ có 06 content su lanh am, thò o
02 norm
han ché
07 property thát thuòng
08 apathy hài lòng
03 antiquity
nguoi ê xust
09 speculate tiep theo, sau dó
04 depict d (thuoc)
chu tuong
hinh
10 subsequent
phong doán
05 proponent quy pham,
tieu chuán
O thuoc tinh, dac tinh
mo tà
OL 60 80 )20 90 GO O +O £O 20 Q LO
CHAPTER 01 Multiple Choice 61

41. HACKERS IELTS READINE
CHAPTER
12
T/F/NG (True/False/Not Given)
T/F/NG là dang bài yêu cáu nhan dinh
các câu dua ra có dông nhát vói thông tin
trong
bài doc không. hoac nÙi dung câu ua ra khóng tim tháy trong
bai oc. ay
là mot trong nhïng dang
cau hói phó bi¿n nhát và xuát hiÇn trong háu hét các bai
thi TELTS Reading.
HINH THC CÁU
HÒI
Trong dang
bài T/F/NG, néu câu dua ra óng nhát vÛi thôngtin trong
bài oc là True, néu ói l­p
voi thông
tin trong
bài doc là False, n¿u không
tim tháy thông
tin cça câu dua ra trong bài doc là
Not given.
Do the followingstatements agree with the information given in Reading Passage 1?
In boxes 1-3 on your answer sheet, write
TRUE
if the statement agrees with the information
FALSE
if
the statement contradicts the information
NOT GIVEN
if there is no information on this
1 Firstborn children have higher 1Q scores than second children.
2 The role of birth order requires further study.
3 Last-born children are not as socially outgoing as their older siblings.
62

42. CHIEN THUAT LÀM BAI
STEP 1 Xác dinh cum tù khóa và nÙi dung cça câu dua ra.
De làm dang bài T/F/NG, dáu tiên cán xác dinh cum tu khóa và nÙji dung chinh cça câu ua ra.
EXAMPLE
Xac dinh cun tü khóa
Do the following statements agree with the information given in Reading là Firstborn children và
D2
Passage?
noi dung cáu là dúa tré
sinh ra áu tiên có lO
cao hon
In boxes 1-3 on your answer sheet, write
TRUE
if the statement agrees with the information
Xåc dinh cum tu khoa
FALSE if the statement contradicts the information
là The role of birth order
và noi dung câu là can
NOT GIVEN if there is no information on this
thêm nhiêu nghiên cuu
dé xác dinh ugc vai
1
Firstborn childrenhave higherlQ scores than second children.
trò cua thú tu sinh.
2 The role of birth order requires further study.
- Xåc inh cum tù khóa
3
Last-born children are not as socially outgoing as their older siblings.
là Last-born children và
noi dung câu là úa tré
sinh ra sau cùng không
coi mo, de tinh nhu
anh/chi cùa chúng.
TIPS
Trong dang
bài T/F/NG, tát
cå các câu së uçc giói thiÇu cùng mÙt lúc. Tuy nhiên, néu xác dinh cum tù
khóa cùa mÙt câu và trå löi câu ó truóc rói chuy¿n sang
các câu tiep theo së tÑt hon viÇc xác dinh tu
khóa cça tát cå các câu cùng mÙt
lúc.
CHAPTER 02 T/F/NG (True/False/Not Given) 63

43. Tim trong bài doc oan có nÙi dung liên quan den cum tu
STEP 2
khóa vua xác dinh.
vüa x:
Ap dung ki thudt scanning dé tim trong bài doc nhüng noi dung liên quan dén cum tiu khóa vie
dinh. Kiem tra toàn bÙ phán nÙi dung liên quan dó dé tim ki¿m gdi ý cho câu trå li.
EXAMPLE Tim trong bai
doc
doa
có noi dung liên
quan dé
According to social psychologist Robert Zajonc, firstborn children
cum tù khóa cça
câu
thi
nhát Firstborn children
tend to be measurably more intelligent. In fact, studies by
Goi ý cho áp án có
th
Norwegian researchers have shown that "firstborn children score
tim tháy
& câu é
câp dén three points higher on the IQ scale than second children. This type
cum tù khóa ó là: firstbom
of gap was also found, to a lesser extent, between the second and
children score three points
third child
higher on the IQ scale than
second children'
However, intelligence is not the only difference attributed to birth
order. Firstborn children also tend to do better in school, receive
better pay in adulthood, and bear more familial responsibilities.
Last-born children, on the other hand, are more likely to be
Tim trong bai oc oan
humorous, less disciplined, less risk averse, and more sociable
có noi dung liên quan
than their older siblings.
dén cum tù khóa cua câu
thu hai: of birth order. Xac
dinh không thé tim tháy
thông tin liên quan én Do the following statements agree with the information given in Reading
noi dung cùa câu thú ha
Passage?
các câu xung quanh
cum tù khóa. In boxes 1-3 on your answer sheet, write
TRUE if the statement agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
LTim trong bài oc doan
có nÙi dung liêèn quan dén
cum tù khóa cça câu thu 1 Firstborn children have higher 1Q scores than second children.
ba: Last-born children. Go
2 The role of birth order requires further study.
y cho câu trå loi có thà tim
Last-born children are not as socially outgoing as their older
siblings.
tháy & câu é câp dén cum
3
tù khóa dó là: 'Last-born
Bài
dich trang 346
children more sociable
than their older
siblings
TIPS
Thông thuong trong dang bài T/F/NG, nÙi dung cça các câu dua ra dugc såp x¿p theo úng thu xuát hiÇn trong bài oc nên
goi ý cho các câu trå lôi
ckng xuát hiÇn theo thú ty dó. Ví då. goi y
C cau thú hai
thuong xuát hiÇn sau goi ý cho câu thú nh¥t, nên néu tim áp án cho câu thé hai
sa doan goi ý cho câu thú nh¥t thi khå nng tim tháy cao hon. E6i vói
nhïng câu không tim thay
go có the tim ki¿m ß khoång gika doan goi ý cho câu truóc và câu
sau.
64

44. Xác dinh xem
doan goi ý cho dáp án và câu dua ra có dóng
STEP 3
nhát không.
Xác dinh xem doan goi ý cho áp án và câu dua ra có ông nhát không và dién câu trå ldi.
EXAMPLE
Do the following statements
agree with the information given in
Reading Passage?
In boxes 1-3 on your answer sheet, write
CH
02
TRUE if the statement
agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
Firstborn children have
higher 1Q scores than second children. True
The role of birth order
requires further study. Not given
3 Last-born children are not as
socially outgoing as their older
siblings. False
1 Cum tù khóa cça câu ua ra là (Firstborn children) và nÙi dung liên quan d¿n cåm tù khóa
trong bài Íc là firstborn children score three points higher on the 1Q scale than second
children' ngh+a là 'dúa trè sinh ra âu tiên có chi sÑ IQ cao hon 3 diém so vÛi úa tré sinh ra
thú hai'. oan này dông nh¥t vÛi nÙi dung cça câu dua ra nên dáp án là True.
2 Cum tù khóa cça câu ua ra là (The role of birth order) và nÙi dung liên quan dén cym tù
khóa trong bài doc là inteligence is not the only difference attributed to birth order nghia là
tri thông minh không phài là su khác biÇt duy nhát do thú tu sinh gay ra'. Tuy nhiên, thöng
tin này không liên quan d¿n nÙi dung cça câu dua ra nên dáp án là Not given.
3 Cum tù khóa cça câu ua ra là (Last-born children) và nÙi dung liên quan d¿n cum të khóa
trong bài Íc là Last-born children more sociable than their older siblings' nghia là 'déa tre
sinh ra sau cùng hòa óng hon anh/chi cça chúng'. Thông tin doan này ói l­p vÛi nÙi dung
cça câu dua ra nên áp án là False.
TIPS
Phân biêt gika False và Not given
False: cáu dua ra có chúa các tu hoâc cum tù gióng trong bài doc nhung nÙi dung lai hoàn toàn
dói lap.
ex) bài doc Day là búc tranh rát nói ti¿ng ß th¿ ki 17.
câu dua ra Day là búc tranh hoàn toàn không ugo bi¿t d¿n ð th¿ ki 17.
bài dÍc cho bi¿t dây là búc tranh r¥t nQi ti¿ng ß thà ki 17, nhung câu ua ra lai nêu rång dây
là búc tranh không dugc biét én. Vi vây nÙi dung hai câu trái nguoc nhau và dáp án là False.
Not given: câu dua ra có chua các tù ho·c cum tu gióng trong bài Íc nhung nÙi dung câu không
dugc dê câp d¿n trong bài oc.
ex) bài doc Day
là búc tranh r¥t nói ti¿ng ô th¿ kl 17.
Vi day
là mÙt búc tranh vô cùng nói ti¿ng ß th¿ ki 17 nên nó vån dugc bào
ton cho dén ngày nay.
câu dua ra
trong
bài oc có é câp ây
là búc tranh nói ti¿ng
vào thé kl 17 nhung phán dugc båo tón
cho dén ngày nay không dugc dé câp
énnên dáp
án là Not glven.
CHAPTER 02 T/F/NG (True/False/Not Given) 65

45. -oHACKERS PRACTICE
he Pueblo Indians
were a major cultural influence in the United States' Four
Corners
region for over one thousand years. Initially, the civilisation was based in
individual
homesteads in the Colorado Plateau's highlands, where its members farmed and
developed various handicrafts, such as pottery and blankets.However, during the
11th and 12th centuries the Pueblo moved into the neighbouring canyons and built the
massive multifamily dwellings from which their names are derived. Archaeologist Kristen
Kuckelman believes this occurred after persistent droughts madefarming on plateau
lands impossible. She believes that the region's inhabitants moved into the
valleys
because they were less impacted by the droughts. After they migrated, they had to
learn how to produce food more effectively on less land, so they implemented a system
of
agricultural cooperation that eventually led to specialism. Once they settled in the
canyons, the civilisation became increasingly more communal in order to maximise the
returns on its labour.
Do the
following statements agree with the information given in the passage?
Write
TRUE
if the statement
agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
1 The Pueblo got their names from their
style of
housing.
2 The Pueblo people moved into
neighbouring communities with more farmland.
homestead n. nhà cça vuon tuoc, áp trai plateau n. cao
nguyên handicraft n. ô, nghê thù công
canyo
hem núi, hém vuc dwelling
n. chð ô, nhà ß
persistent adj. kiên
gan, bén bi communal adj. chung, cóngw
maximisev. tói da hóa return n. tiên loi, iém loi thu vê
nn
cóng
66

46. HACKERS JELTS READING
We now know that trees and other vegetation play an invaluable role in reducing
air pollution in cities. Not so long ago, in the early 1980s, chemists discovered that
trees produce emissions. This prompted the then U.S. President Ronald Reagan to
faisely declare, 'Trees cause more polution than automobiles do.' This, of course,
caused people to speculate that trees were harmful, despite the facts that the words
emission' and 'pollution' are not synonymous and that the president's remark was
not accurate. While it is true that trees and plants, like all living things,
emit chemical
02
substances as byproducts of their metabolisms, these emissions are not a threat,
but instead include the oxygen
we breathe and the various chemical compounds
that
give
flowers and shrubs their fresh and fragrant
scents. It is only
in the presence
of significant
amounts of man-made pollution,
like that caused by
the emissions of
automobiles, that plants and trees release volatile organic hydrocarbons.
But when
they do, they
can become participants
in the formation of such ground-level
ozone
pollution as photochemical smog.
Do the following
statements agree
with the information given
in the passage?
Write
TRUE
if the
statement agrees
with the
information
FALSE
if the
statement
contradictsthe
information
NOT
GIVEN if there is no
information on this
A politician
in the
1980s incorrectly
blamed plants
for air pollution.
3
Plants
contribute to
photochemical
smog
as
much as automobiles
emissionn. khi thái
declare
v. công
bó
speculate v.
phóng
doán, du doán
synonymous adj. ông
nghia
Oyproductn. sán ph¯m phu
metabolism
n. su
trao dói
chát
shrub n.
cây bui
volatile
adj
dé bay
hoi
hydrocarbon
n
hydrocacbon
photochemical
ad.
(thuÙc)
quang
hóa
CHAPTER
02
T/F/NG
(True/False/Not Given) 67

47. naustrialisation and corporate growth in the late 19th century
created an environment in
3
which business correspondence
increased monumentally, calling
for a way
to transcribe
messages
more quickly
and legibly
than handwritten script.
The first device capable
of fulfilling this need was the Sholes and Glidden typewriter.
However,
before it would
become a commercial success,
certain issues needed to be remedied. For instance,
the type bars in their earliest typewriters
moved very sluggishly,
and the keys and other
components tended to jam
often. To fix this problem,
Sholes
-the designer rearranged
the layout of the keyboard
so that the letters in subsequent
versions of his machine no
longer appeared in alphabetical
order. Instead, he placed
the keys
with the intention that
the most commonly
used letter
combinations in the English language,
like ST and TH
would be spread far apart
from one another. This
modification caused a dramatic decline
in mechanical jams
and typing
errors because the new arrangement
increased the time
it took for users to locate letters. Thereby it ensured that each key
had enough time to
fall
back into its position before the next one was struck. These seemingly
small changes
were key to making typewriters
a useful transcription
and correspondence
device.
Do the following statements agree with the information given in the passage?
Write
TRUE
if the statement agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
5 Industrialisation created a need for a writing method that was faster than handwriting
The type bars on early typewriters had to be replaced often. 6
The redesign made locating letters more time-consuming.
correspondence n. trao dói thu tù monumentally adv. cuc ki, tÙt b­c call for phr. kêu goi transcribe v Sa
chép/ghi lai remedyv sua chua sluggishly
adv. ch­m
chap subsequent adj
sau dó, tiép theo
modifica
o l
ation r
sy sua dó1, thay dól, diéu chinh seemingly adv vé bê ngoài, có vé
68

48. While writing utensils have been around
since
antiquity, the pencil
as we know it today only came into existence after the
discovery of a
large graphite deposit
in the 1560s.
According to the
story, some
English shepherds came across an unknown black
substance stuck to the roots of a fallen tree, and
handling it, found that it left behind a
dark mark. Initially, they used it to draw brands on their livestock so that they could more
easily differentiate whose
sheep was whose, but
they soon realised that the graphite,which they called 'black lead',
could
very easily be formed into sticks and used to write
and draw. With
string or
twigs wrapped around it to reduce its brittleness, a stick of
graphite
not only required the user to
aply less
pressure than the metal alloy styluses
CH
02
then in use, but it also
produced far darker lines. In addition, it was possible to erase
graphite marks
using a bit of soft bread and to draw on top of them with ink neither of
which could be done with lead or charcoal. It was not long before people began gluing
bits of graphite into
grooves cut into strips of wood, thereby creating the much sturdier
wooden pencil we are now familiar with.
Do
the following statements
agree with the information given
in the passage?
Write
TRUE if the statement agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
Writing with graphite sticks required more pressure than other writing tools. 8
9 Users could not see graphite marks after they had been inked over.
utensil n. dung cu antiquity n.
thoi có xua come into existence phr.
xuat hiÇn, tôn fai graphite phr. quang graphit
Drand n.
dáu sát nung transcription
n. bán sao,
bán ghi
black lead
phr.
chi den brittleness
n.
tinh giòn, tinh de
gay aloyn.
hop
kim stylus n.
bút trâm groove n.
duong
rnh sturdy ad) dai,
chãc chán
CHAPTER 02 T/F/NG (True/False/Not Given) 69

49. 5
The ability
to make a good impression
on people
is important
to many
of us as
humans
are inherently
social creatures driven by
a desire to
connect with
others. However, it can
Sometimes be difficult to interpret exactly
what other people
think of us. It would be easv
if they
all simply
saw us the way
we try
to appear.
Unfortunately,
everyone
we
encounter
views the world through
his or her own unique lens, and people
tend to not be very diret
about how they
feel about others unless in the privacy
of their own trusted social circles
It is for this reason that, in order to
determine how other people
view us, it is sometimes
necessary
to rely
on our metaperceptions.
A metaperception
is how a person
views others' perceptions
of him or herselt
Metaperceptions
are usually fairly
accurate in individuals who have a strong sense of
self because these sorts of people
are easily
able to pick up
on how others
respond
to their words or actions. This enables them to know whether they
are liked or not.
Individuals with a good
sense of who they
are tend to have no problems adjusting their
behaviours to better suit the situation - if, that is, being liked is their end goal. People with
a weak sense of self, on the other hand, are often wrong about how others see them
This is because they often lack self-confidence in the first place and therefore have
numerous personal biases. They might, for example, not really like themselves for any
number of reasons and therefore think that everyone else hates them, too, when this is
not necessarily the case. Conversely, others might believe that they are witty and fun
to be around when the reality is that they are rude and burdensome. Unfortunately for
people like these, social exclusion and all the negative consequences associated with it
sometimes occur as a result.
Do the following statements agree with the information given in the passage?
Write
TRUE
if thestatement
agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
10
People
are generally honest about how they perceive others.
11 Those with a strong sense of self usually knovw how others see them.
12 Individuals with weak
self-perception fail when they try to adjust their behaviours.
inherently adv. von dà
metaperception
n. nh­n thúc bán thân
qua läng kinh cça
nguoi khác sense of selt pni thúc ban thàn pick up phr. bát duoc, nåm bát dugc adjust
v. chinh sua
bias n. thành kién
conversely adv.
ngu
lai, trái lai witty adj. hóm hinh burdensome adj. n·ng né, phién toài exclusion n.
su ngoai trù, su loai bó, su co
13F
70

50. Animals use a wide
range of
signals to
communicate with one
another. In additionto the
auditory cues like
barking and
meowing that
everyone thinks of when
considering animal
signals,
we know that
they also utilise
chemical, visual, and tactile
signals. Using these
varied signalling systems or
combinations of
them, some
species have
developed highly
advanced methods of
transferring information to one
another. One
great example of this
was discovered in
honeybees by animal
behaviourist Karl von Frisch. Dr von Frisch was
the first to
interpret the round and
waggle dances that
foraging honeybees perform when
they return to the hive. From
his
research, he found that these were a form of
signalling
for the bees.
Using dances, the bees could
communicate the distance and location of
sources of
high quality pollen. He also noted that by performing the dance in close 02
contact, the bees could also
signal the
type of food
through their scents.
Signalling, however, is not used
only for food
gathering. Many animals use various
means to
signal their
ownership of a
territory and its
boundaries. Perhaps the most common is scent
marking. In this
system, animals mark their territories by rubbing on
items or
urinating and
defecating within their territories to warn other animals. This can also lead to a visual
signal to other animals. Brown bears, for instance, rub their scent into trees and often leave behind tufts of hair in the bark. These clumps of hair can
signal
that the bear was there even after the scent has
dissipated.
The
great amount of information that animals can communicate using signalsraises another
important question: Does
signalling constitute a
language? Noted
19th-century naturalist Charles Darwin conducted
basic research into this
topic for his book Descent of Man (1871). In it, Darwin discussed similarities between
animals'
auditory signals and
human communication.
Although he
ultimately felt that
language distinguished humans
from lesser animals, he could not help but notice that
baby birds are taught to signal by their
parents and that some gibbons utilise musical sounds for
courtshipand
competition
with rivals, muchlike humans.
Do the
following statements agree with the information given in the
passage?
Write
TRUE if the statement agrees with the information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
13 Sounds are one of many communication mechanisms used by animals.
14 Scent
marking conveys less information about teritories than other forms of animal signalling.
Similarities between animal signalling and human communication caused Darwin t 15
believe it was a basic language.
uanory ad). (thuÙc) thinh giác tactile adj. düng xúc giác waggle dance phr. vo diÇu loài ong (vü diÇu hinh só
o Cua ong mât) forage v. ki¿m án pollen n. phán hoa defecatev. tóng chát thái ra khôi co thétuft n. búi, chùm
ump n. bui, cuc dissipate v. xua tan, làm tieu tan constitute v. cáu tao, thiét l­p naturalist n. nhà tu nhiên hoc
gibbon n. con vuon courtship n. su tán tinh
CHAPTER 02 T/F/NG (True/False/Not Given) 71

51. We live in a fast-paced
world,
and many people
these days
seem to feel as though it in
up.
The
Hazards of
Multitasking
Multitasking,
as this
behaviour is known, may provide
some with the sense that they ar
9
necessary
to complete
as many
tasks as possible
at the
same time in order to keepD iin
making
efficient use of their time, but this is far from the truth.
What is more, jugglin
more than one can handle can have
detrimental
effects on a person's physical health
and mental well-being.
Contrary
to popular belief,
the human brain is ill-equipped
to process multiple forms of
information simultaneously-
so ill-equipped
that what we believe to be multitasking mav
not even be possible.
When people attempt
to engage
in multiple
activities at once, what
their brains are actually doing
is frantically switching
between tasks. Rather than giving
their undivided attention to a single activity, people
engaged
in multitas king
are able to
focus on each thing they are trying to do for only a few seconds at a time. Repeatedly
moving
between tasks is, unsurprisingly, exhausting
and makes it extremely difficult to
filter information and recall it afterwards. Ultimately, multitasking is counterproductive in
that it slows us down. Seeing one task through to completion before beginning another
one is far more efficient, as the time it takes the brain to jump back and forth and refocus
on
an activity it was previously engaged in is time wasted.
If that wasn't bad enough, multitasking can lead to poor health. When the brain, the
control system for the body's nervous system, attempts to conduct multiple tasks at
the same time, it almost always releases stress hormones and adrenaline. When this
happens, the adrenaline provides a temporary energy boost, often resulting in the body
accomplishing what
it has been tasked to do, however inefficiently that may be. At the
same time, though, the release of stress hormones causes blood
pressure to rise, which
most people know can be dangerous because it makes the heart work harder. While
being stressed from time to time is to be
expected, experiencing it all the time, as an
increasing number of us do, can make us sick. In fact, the
chronically stressed not only
experience headaches, digestion problems, and a
general sense of unease on a regular
basis, but they are also vulnerable to
exhaustion, depression, and viruses, and
are
more likely to
develop potentially fatal
conditions, such as heart disease. All in all, whie
multitasking may seem like the only way to
cope in a world full of
stimuli, its potential
o
damage both our health and
productivity is reason
enough to avoid it.
74

52. D
.
ONIOV3H S113I S83XVH (uaAIg 1ON/aSje3/anJi) SN/AJ/L S

53. The story
of how the
written
word emerged
from
the
shadows ot the medieval Deri
that
Books in
the
Middle Ages
eriod
existed
were produced
entirely by
hand and
were very
expensive, meaning that othe.
than the
Catholic
Church,
which produced
them, only
the wealthy
ever saw them
At the beginning
of the European
Middle Ages,
books
were extremely
rare. Those th.
let
alone owned them.
Furthermore,
education was only
available to the clergy
and the ma
affluent
members of society.
This
meant that the vast majority
of the population
ent
their lives labouring
in fields, remaining
completely
illiterate,
with everything they kne
about history
and mythology
limited to the spoken-word
stories and songs delivered t
them by
the bards, minstrels, and poets
of the day. Society
functioned in this manner for
hundreds of years during this period until the printed book was introduced, marking a
turning point
in European society
and changing
how information was passed onto future
1ost
generations.
The main
reason so few books existed had to do with the fact that making one was an
arduous process that took years to complete. Animal hides had to be cured to produce
pages, and then ink had to be made by mixing pigments derived from various sources.
This was followed by preparing quills with which to write and ruling lines on each page
to guide where the script would be placed. Only once all these preparations had been
completed could a scribe actually write the book, which involved transcribing every word
by hand. Afterwards, illustrations could be added, the pages could be decorated with
borders made of gold, silver, and
copper leaf, and
everything would be bound together.
Essentially, the labor intensiveness involved in
finishing a single copy of a book meant
that very few were ever made and that only the elite could buy one.
Without a doubt, it was the Catholic Church that maintained control over most
books during the Middle Ages. Some monasteries even made it their mission to
keep libraries full of the
literary, scientific, and
philosophical works of the ancient Greeks and Romans, preserving them
through the
ages. The
ability of monasteries
to have so much information yet keep such a
tight rein on it was due to the
fac
that the Church was the most
important facet of
society at the time, above even tne nobility, and that
clergy members were
among the few
people capable of scribing
and
illustrating. Tasks like these were in such
high demand
among people wanun
copies of the Bible
that by
the 14th
century, certain
monasteries were set aside
the sole
purpose of
producing them.
In 1445, a man by the name of Johann
Gutenberg forever
changed the lives of
peop
in
Europe, and
eventually the entire
world, with his
invention of the
printing pre
e
Gutenberg's press could
produce books
quickly and
cheaply, which resulted in
major changes in
European society. The first
was that
papal authorities were no
long
able to control literature and
information; not
only could
books be
printed outsid
monasteries, but they were als0 available at such low
prices that
even the common me
o
could
purchase them. The second was that written
works
found their
way to the gene
public. This incited more
people to learn to read and
write, which
increased literacy rae
an
era
considerably.
76

54. (D
D
D
(D
D
2
D
ONIOV3N SI13 SH3N3V (uaN9 1ON / 8SIe/anip)ON/AIL

55. 10 Europe's Commercial Revolution
he social and economic effects of international trade and colonisation
Europeanswere introducedto spices, silks, and other goods from the Middle East
during the Crusades, a series of holy wars aimed at driving Muslims from the region
Over the course of nearly two hundred years of war, many Middle Eastern products
had become highly sought after, so when the Crusades finally came to an end in 1291,
trade between Europe and the Middle East did not. Business between the two regions
was carried out freely until 1453, when Constantinople was conquered. This made land
routes inaccessible, motivating Europeans to find newways of reaching the Middle
East, and by extension, Asia. These developments, combined with the rise of England
Portugal, and Spain as European powers, ushered in an age during which lucrative trade
networks were established and new lands were colonised.
Christopher Columbus's 1492 voyage to the New World and Vasco da Gamas
circumnavigation
of Africa six years later were among Europe's first successes. Not long
after, colonies were set up in the Americas, and trade routes connecting Europe to the
rest of the world were established. In addition to spices and silks from theMiddle East
and Asia, Europeans began to import raw materials from Africa and the Americas to use
in the production of goods that would be sold both domestically and abroad. Known as
the Commercial Revolution, this period of European economic expansion between the
16th and 18th centuries had
wide-reaching consequences.
One of the most immediate effects was inflation. Prior to the Commercial Revolution, much
of Europe's gold and silver had been used to trade in the Middle East. With gold and silver
mines
exhausted and little
money remaining in
circulation, a downward trend in prices occurred. However, gold and silver
began to
pour into Europe once
precious metals were
discovered in the New World.
Spain alone
imported more than 180 tonnes of gold and more than 16,000 tonnes of silver from its colonies between 1500 and 1650, and as this new
money entered circulation, prices rose
dramatically. Inflationwas further
compounded by
a
rising demand for goods from a
population recovering from the Black Death.
The Commercial Revolution also
impacted society profoundly.The
currency surplus was beneficial for labourers, who could demand
higher wages, but it also meant that it was costlier for the nobility to hire them. As a result, many members of the
aristocracy had to sell off
properties piecemeal to maintain their
lifestyles. The
buyers were not other members of the nobility but
newly wealthy merchants,
many of whom fenced off the land, breaking with the tradition of the
aristocracy permitting the
peasants to cultivate it. With no fields to tend, farmers moved
to cities and
ultimately became the new urban workforce.
Although trade during the Commercial Revolution was
highly profitable, war, weathel. and piracy could cause major losses.
Consequently, organisations called joint-stock companies were established to
mitigate these hazards.
Considered the forerunners
o
modern corporations, these businesses were
privately owned
companies that sold stock to investors for a share of the
profits. The
money earned from
selling shares was useu to fund projects and acquire trade goods. And
although there was still a chance tha shipments would be destroyed, stolen, or lost, given the fact that there
were generally numerous investors, the risk borne by the
company andeach
stockholder wasminima
78

56. 2
Q
OA
O
D
D
9NIOV3H SL13I SH3NOVH (uaANg JON/3S|23/ a0J1) SNA/!

57. HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend
about 20
minutes
on
Questions1-13,
which are based
Reading Passage below.
on
The Impact
of Global
Urbanisation:
The Costs and
Benefits
Urbanisation,
which can refer to either the process by
which rural
communities grow into citiae
or the migration
of people
from rural to urban areas, has its roots in ancient human histor
Historians widely agree
that
urbanisation first occurred in ancient Mesopotamia, beginning
with the first true city
of Uruk around 4500 B.C., and then continuing
with the establishment
of Ur around 3800 B.C.
But this phenomenon is usually
associated more with modern times. In Europe,
a much
broader and more extensive urbanisation occurred in the 19th century
as a result of the
Industrial Revolution. In England,
the urban population
increased from 17 per cent in 1801 to
an astonishing 72
per cent
in 1891, primarily congregating
in the cities of London, Manchester
Newcastle, and Birmingham, where factories offered promising jobs to impoverished peasants
traditionally dependent on subsistence agriculture. Life in the cities, with its abundant work
entertainment, and social services, seemed like a far more promising alternative to the toil of
farm life
And that lure has continued. In 2008, the world's urban population exceeded its rural population
for the first time. But contemporary instances of urbanisation are not relegated to industrialised
countries,
as was the case prior to the 1950s. Since then, urbanisation has primarily occurred
in less developed regions, and it is estimated that by 2030 virtually all developing regions wil
have more people living in urban environments than in rural areas. There are several reasons
for this. One is the lack of resources in rural areas to accommodate an ever-expanding glooa
population. The second is the lure of employment opportunities that people associate witn
cities. The third is the desire for higher quality health care and education than what most ruia
communities are able to provide.
However, it's important to keep in mind that while this shift in demographics promises may
opportunities, it's not without its
challenges. Often, the job market cannot keep up with the
pao
of urban growth. This means that
many of the
poor who
migrate to cities will find themseive
relocated without improving their economic situations. And without the family and commun
support that is often present in people's hometowns, urban migrants can findthemselves ev
worse off than they were back home. This in
part explains the
prevalence of urban slun
n
our cities today.
Another disturbing aspect of modern urbanisation is the high rate of certain types of crime
plagues many major cities. Decker, Sichor, and O'Brien
(1982) conducted a detailed sTu
dy
80

58. HACKERS IELTS READING
how population density affects crime and found that there is a direct correlation between
urbanisation
and crimes suchas
robbery and
larceny with face-to-face contact. They also
discovered that vehicle theft ocCurred at a much higher rate in urban areas than in rural areas
A finding that is surprising because
per capita car
ownership is
considerably less in cities
than in less populated areas, which tend to be car
dependent and without public transportation.
The problem
of crime in urban areas is
particularly dire in times of social unrest, such as
during the politically volatile years of the late 1960s in the United States, and law enforcement
agencies
are searching for answers about how to tackle the rampant crime in American cities
Despite increases in the number of law enforcement officers patrolling Chicago's streets, the
total number of murders there has risen dramatically in recent years.
of
But perhaps most pressing on the minds of both city inhabitants and city planners is how to
best feed these massive numbers of people. Although the past century has seen dramatic
advances in agricultural efficiency and productivity, hundreds of thousands of city dwellers
continue to suffer from undernutrition. This issue is not directly related to agricuitural production
itself, which is more than capable of meeting world demand; rather, it is a combination of lack
of access to foodstuffs- e.g. due to poverty- and the growing propensity to substitute whole
foods with packaged and processed foods (de Haen, 2003), which has been blamed tor the
epidemic of obesity and its health-related problems
in many
cities.
Moreover, with cities' greater dependence on supermarkets, the economics of food logistics
promotes fewer agricultural sources, as it is far more cost effective for retailers to streamiine
their supply
chains. This has led to a much heavier reliance on imported goods
a trend
that has resulted in the elimination of many
small local farms. One solution being
tried out in
numerous cities in North America and Europe is the transplantation of rural farms to urban
gardens and greenhouses.
This allows for locally grown produce,
which might
be attractive to
many consumers. Some large-scale
urban farming
initiatives are already underway
and thus
far have shown promising results.
CHAPTER
02
TIF/NG
(True/False/Not Given) 81

59. Questions 1-9
Do the following
statements agree
with the
information given
in Reading Passage?
Write
TRUE if the statement agrees
with the
information
FALSE if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
England's 19th century
urban population
boom was focused on four cities.
1
An increase in urban migration has led to severe housing shortages in cities.
2
Many migrants do not
see any improvement in their economic circumstances
A lack of family support in cities can lead people to crime. 4
5
Social instability causes an increase in criminal activity in cities.
6 Increasing the presence of Chicago police decreased the murder rate.
Poverty causes people to restrict their diet since they are unable to afford fresh vegetables. 7
8
The availability of factory produced foods is causing obesity to decline.
Urban farms have the potential to make local produce more
appealing.
9
82

60. Questions 10 and 11
Choose the correct letter, A, B, C or D.
10 In the second paragraph, the writer makes a point that
A the failure of agriculture forced people to move to cities.
B urbanisation allowed for new industrial
practices
C industrialisation can have a beneficial effect on urban life.
CH
02
D urbanisation is widely considered a modern trend.
11 According
to the writer, a greater dependence
on supermarkets
A resulted in the closure of
many small grocers
in urban areas.
B led to stiff opposition from advocates of urban agriculture.
C caused the development of more diverse supply chains.
D
brought about a stronger need for goods from other countries.
Questions 12 and 13
Complete the sentencesbelow.
Choose NO MORE THAN TWO wORDS from the passage for each answer.
than 12 In the last 60 years, urbanisation has mainly happened in less
****'******* **°'°**'***.
in wealthy countries.
theft.
13 A crime that occurs far more in cities than in rural areas is
***************.**.
Dáp án-Dich nghia-Chú giåi trang 360
CHAPTER 02 T/F/NG (True/False/Not Given) 83

61. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tù vung
Chapter
02 và làm
Quiz
conversely adv. nguoc
lai,
trái lai
persistent adj.
kiên gan,
bén bí
witty adj. hóm hinh
communal adj. chung,
công
cóng
burdensome adj. näng né, phién toái
maximise v. tói da
hóa
exclusion n. su ngoai trù, sy cô lâp
return n. tién loi,
tién li
auditory adj. (thuÙc) thinh giác
emission n. chát thåi
dissipate
v. xua tan,
làm tiêu tan
declare v. công bó
constitute v. cáu thành, thiét lâp
synonymous adj. óng
ngh+a
courtship
n.
su tán
tinh
byproduct n. sån
phám phu
be adept at phr. tinh thông
metabolism n. su trao ói chát
uphold v. duy
tri
correspondence
n. trao ói thu tù
humanitarian adj. thuÙc chú nghia nhân d¡o
monumentally adv. cuc ki, tÙt b­c
call for phr. kêu goi
ideal n. y tuong
transcribe v. sao lai, chép lai
overshadow v. che bóng, làm lu mà
remedy v. sua chïa integrate v. tich hop
sluggishly adv. châm chap
synthesis n. sutóng hop/két hop
modification n. su sça dói, iéu chinh
in the vicinity of phr. vùng lân cân cça
seemingly adv. vé bé ngoài, có v triumphant adj. tháng loi, thành công
transcription n. bàn sao, bàn ghi premiere n. buói công chiéu
utensil n. dung Cu posthumous adj. xåy ra sau khi chét
come into existence phr. tôn tai
fast-paced adj. nhanh, hói hà
alloy n. hop kim
detrimental adj. Ùc hai, có h¡i
sturdy adj. dai, chác chán
simultaneously adv. ông thoi
inherently adv. vón có, vón d
frantically adv. cuóng cuóng
sense of self phr. ý thúc bàn thân
filter v. loc, thám
qua
pick up phr. bät dugc, n¯m bát
counterproductive adj. phàn tác dung
adjust v. chinh súa
see through phr. (không të bö) läm dén cing
bias n. thành kién
back and forth phr. di qua, di lai/qua la
Quiz
Noi tu voi ngh+a.
01 communal nang n, phién toái
keu goi
sán phám phu
06 detrimental
tich hop
02 call for
07 be adept
su loai triù, su cô lâp
tinh thông
doc hai
cao cáp, vuot trÙi
03 synonymous
08 integrate
04 byproduct chung., công cÙng 09 posthumuous
05 monumentally cuc ki, tÙt b­c 10 exclusion
D dông
nghia
xdy ra sau khi chét
OL D 60 80 OL0 D 90 SO +0 9EO
84

62. HACKERS IELTS READING
D chronically adv. kinh niên
urbanisation n. su ô thË hóa
unease n. su båt an, bát ôn
cost and benefit phr. chi phi
và lgi nhuan
all in all phr. nói chung, nhin chung
migration n. su di cu
let alone phr. chua nói én, huóng hó
congregate v. tâp hop, tu tap
clergy n. giói täng lù
impoverished adj. mát công dung CH
affluentadj. giàu có 02
peasant n. nông dân, bán nông
arduous adj. khó khàn, gian khÑ toil n. công viÇc vát cá, cyc hhoc
cure v. xú ly
lure n. su quyén rk, cám do, thu hút
pigment n. chât nhuôm màu contemporary adj. hiên thoi, uong thdi
scribe n. nguoi sao chép bån thåo relegatev. loai bó, bó riêng ra
border n. bò, mép, vién demographics n. nhân kháu hoc, ác iém
monastery n. tu viên
dân só
keep a tight rein on phr. khóng ché chât ché
prevalence n. su phó bién, thinh hành
slum n. khu nhà ó chuÙt
facet n. mat, khia canh
set aside phr. dé dành, du tra
dire adj. khóc liÇt, kinh hoàng
incite v. khuyén khich, kich dông
unrest n. tinh trang bát ón
literacy rate phr. ti lé bi¿t chï
tackle v. gi£i quyét(van é..)
rampant adj. tràn lan
spice n. gia vi
patrol v. i tuân tra
the Crusades phr. cuoc Th­p Ty Chinh
undernutrition n. su suy dinh duöng
lucrative adj. có lài, sinh lài
propensity n. xu huóng
raw materialphr. nguyén liÇu thô
substitute v. thay thé
domestically adv. trong
nuóc
epidemic n. bênh dich
downwardtrend phr. xu huóng i xuông
produce n. nông
sån
precious metal phr. kim loai quy
surplus n. só th­ng du
piecemeal adv. tùng phân mot, dán dâan
tend v. trông nom, chäm sOC
Quiz
Noi tu vói nghía.
a) hien thoi
06 tackle
tràn lan
mat cong dung
01 affluent
a) kinh nien
07 contemporary
02 set aside mat, khía canh
08 rampant
09 surplus
03 lucrative
Cdé dành, dy trï su quyen
ru,
câm do
)so thang du
O giai quyét (ván dê..)
04 facet
khuyén khich, kich dÙng
10 impoverished
05 chronically giàu co
co loi,
sinh lôi
OL
60
80
L0 D 90
®
9O 9 rO
O
EO 20 LO
CHAPTER
02
T/F/NG
(True/False/Not Given) 85

63. HACKERS IELTS READING
CHAPTER
Y/N/NG (Yes/No/Not Given)
Y/N/NG là dang bài yêu cáu nhan dinh các câu dua ra có thÑng nhát vÛi quan diém
cua tác già
trong bài không, hoãc nÙi dung câu dua ra không tim tháy trong bài oc.
Diém khác biÇt giïa T/F/NG và Y/N/NG la dang T/F/NG yêu cdu 6i chi¿u vÛi thông
tin trong bài oc còn Y/N/NG yêu cdu nhan inh tính thóng nhat vói quan iém cçUa
tác giá. ay là môt trong nhung dang bài phÑ bi¿n nhát và xu¥t hiên trong hâu hét
các bai thi IELTS Reading.
HINH THÚC CAU HOI
Trong dang bài YN/NG., néu câu dua ra thÑng nhát vói quan i¿m cça tác giå là Yes, néu Ñi lâp vÛ
quan diém cça tác già là No, néu không tim tháy thóng tin cça câu dua ra trong bài oc ià Not given.
Do the following statements agree with the claims of the writer in Reading Passage1?
In boxes 1-3 on your answer sheet, write
YES if the statement agrees with the claims of the writer
NO if the statement contradicts the claims of the writer
NOT GIVEN ifit is impossible to say what the writer thinks about this
1 A second child of the opposite gender is less influenced by the firstborn.
Children born around the same time usually get along well.
2
3 Personality traits are clearly determined by the birth order effect.
86

64. il
D
8
9NIOVIH SI131 S&3XOVH (uaA9 1ON /ON /SOA) 9N/N/A

65. STEP 2
Tim trong
bài dÍc doan có nÙi dung
liên quan
dén cym tu
STEP 2
khóa vua xác dËnh.
Ap dung Ki thuat scanning dé tm trong bài doc nhkng noi dung liên quan dén cym tü khóa vaa xác
dinh. Kiém tra toàn bo phán nÙi dung liên quan dó dé tim kiém goi ý cho dáp án.
EXAMPLE
Tim trong bài
oc
noi dung lièn
quan A number of other factors have also been identified that can throw off
dén cum tu
khóa
the birth order effect. One of the most important of these is gender. Dr
cua câu thú nhát. A
Alan Stewart of the University of Georgia noted that 'when another child
of the opposite gender follows the firstborn, the second child is not as
affected by the first and often acts like a firstborn child itself. The span of
time between births can also skew the birth order effect. Children born
within relatively short time periods can take on opposite roles. Taking
second child of the
opposite
gender
Goi y cho áp án
có thé tim
tháy
câu liên quan dén
cum tu khóa: when
another child of the
such as overall temperament, physical size
differences, and uniqueness into account, the birth order effect does
not seem incredibly reliablefor determining personality traits. In fact, a
these and other factors
opposite gender
follows the first-born,
the second child is
not as affected
by
report shows that only 15 per cent of men and 23 per cent of women
the first'. have
personalities that match their birth order.
LTim trong bài Íc noi
dung liên quan dén
cum tù khóa cça câu
thú hai: Children bom
Do the following statements
agree with the claims of the writer in
Reading
around the same Passage?
time. Xác dinh khöng
In boxes 1-3 on
your answer sheet, write the tim thay thòng
hn liën quan dén noi
YES if the statement
agrees with the claims of the writer dung cua câu thú hai
NO if the statement contradicts
the claims of the writer
& các câu xung quanh
cum tù khóa. NOT GIVEN
if it is
impossible to say what the writer thinks about this
1 A second child of the
opposite gender is less influenced by the firstborn. Tim trong bài doc noi
dung liên quan den
2 Children born around the same time usually get along well.
cum tu khóa cua câu
thu ba: Personality
3 Personality traits are
clearly determined by the birth order effect.
traits. Goi y cho dáp
án có the tim tháy
câu de cap dén cum
Bai dich trang 365
tù khóa là: the birth
order effect does
not seem inarediby
reliable for detemining
personality traits
TIPS
Thong thung trong dang bài Y/NNG, các càu ugc dua ra theo dúng thú ty xuát hiÇn trong bài Íc nên goi ý cho
các dáp án cüng xuát hiÇn theo thú ty dó. Vi du, goi y cho câu thé hai
thuong xuát hiÇn sau goi ý cho cáu thú nhát nen néu tim dáp án cho câu thú hai sau doan goi y cho câu thï nhát thì khå
nng tim tháy cao hon. Dói vi nhïng
cAu khöna tm tháy goi ý có thé
tm kiém ðkhoång giüa doan goi ý cho câu
truóc và câu sa sau.
88

66. Xác dinh xem
doan goi ý cho
dáp án và câu dua ra có thóng
STEP 3
nhát khong.
Xác dinh xem doan g0i y cho
dap ån và câu dua
ra có
dóng nhát
không và dién câu trå ldi.
EXAMPLE
Dothe following statements
agree with the information given in
Reading Passage?
in boxes 1-3 on
your answer sheet, write
YES if the statement
agrees
with the claims of the writer
NO
if the statement contradicts the information
NOT GIVEN if there is no information on this
A second child of the
opposite gender is less influenced by the firstborn. Yes
Children born around the same time
usually get along wel.
Not given
1
2
CH
03
3 Personality traits are
clearly determined by the birth order effect.
No
Cum tù khóa cça câu dua ra là (A second child of the opposite gender)
và nÙi dung liên
quan dén
cum të khóa trong bâi dÍc là 'when another child of the opposite gender follows the
firstborn, the second child is not as affected by the first nghía là 'khi ua tr ugc sinh ra thú
hai có giói tính khác vÛi dua trè sinh ra áu tiên, dua trè sinh ra thú hai không bË ánh hudng
nhiéu boi dúa trè sinh ra dáu tiên'. oan này ông nhát vÛi nÙi dung cça câu dua ra nên dáp
án là Yes. Ö câu này, 'not as affected' ã dugc di¿n giåi l¡i thành 'less
influenced'
1
Cum tù khóa cça câu ua ra là (Children born around the same time) và nÙi dung liên
quan
dén cym tù khóa trong bài dÍc là 'Children born within relatively short time periods can
take on opposite roles' ngh+a là 'nhkng úa trè dugc sinh ra trong cùng mÙt khoång thÝi gian
có thé giù nhkng vai trò Ñi l­p nhau'. Tuy nhiên, quan diém này không liên quan d¿n nÙi dung
cua câu dua ra nên áp án là Not given.
2
Cum tu khóa cça câu dua ra là (Personality traits) và nÙi dung liên quan d¿n cum tùu
khóa trong bài Íc là 'the birth order effect does not seem incredibly reliable for
determining
personality traits' ngh+a là 'ành huông cça thú tu sinh duong nhu không quyét dinh tính cách
ca nhân'. Quan diém này oi l­p vÛi nÙi dung cça câu ua ra nên dáp án là No.
3
TIPS
Phân biÇt gika No và Not given
No: câu dua ra có chúa các të ho·c cum tü gióng trong bài Íc nhung nÙi dung lai hoàn toàn
dói l­p.
Néu không có ngôn ngü, con nguoi së không thé có dugc súc m¡nh vugt trÙi so
voi thé giói tu nhiên.
ex) bài doc
cau dua ra Cho dù khóng có ngón ngü, con ngudi ván sé gid duçe vi ri hiÇn tai cça minh.
tác già cho rång néu không có ngón nga, con ngudi së không thé có duge súc mnh vugt
trÙi, nhung câu dua ra l¡i nêu rång dù không có ngôn ngk, con nguoi vân së giù duoc vi tri
hien tai. Vi vây nÙi dung
hai câu trái ngugc
nhau và dáp
án là No.
Not given: câu ua ra có chua các të ho·c cum tù gióng trong bài Íc nhung nÙi dung câu không
dugc dé cap dén trong bài Íc.
Néu không có ngôn ngk, con ngudi së khóng thé có duo¢ súc manh vugt trÙi so
vói thé giói tyu nhién.
ex) bài doc
Cau dua ra Khi phá hoy hÇ sinh thái tu nhiên, con ngudi cûng måt di súc m¡nh cça chính minh.
trong bài doc có dé c­p d¿n súc manh vugt trÙi cça con nguoi
so vói thé giói tu nhiên, nhung
phán con nguoi mát di súc m¡nh cça minh khi hÍ phá hùy hÇ sinh thái ty nhiên không dugc dà c­p
den nên không xác djnh duoc quan diém cça tác giá vé vân deé này. Vi vây, dáp án là Not given.
CHAPTER 03 YIN/NG (Yes/No/Not Given) 89

67. HACKERS PRACTICE -O
ren
Some linguists
believe that language
comprehension
is a learned skill and
that ad
1
will, therefore, be able to understand even
unfamiliar language
better than chid.
both
verbal and non-verbal clues when communicating. Since this is a learning proca
from
This theory
rests on the idea that over time we develop
the ability
to
understand
oCess
it seems only logical
that children would be less skilled at discerning meaning f.
context. However, this is unlikely
to be true. In fact,
recent studies by linguiste
ely Germany's
Bielefeld University
have shown that although
children do not accuratat
anticipate
visual clues while listening
to stories, they
are able to rapidly interpret vis
clues to assist with their overall language comprehension. This does not mean he
their skills will not improve over time, but it does show that determining context te
that
m
non-auditory clues is a basic element of language comprehension.
Do the following statements agree with the claims of the writer in the passage?
Write
YES
if the statement agrees with the claims of the writer
NO if the statement contradicts the claims of the writer
NOT GIVEN if it is impossible to say what the writer thinks about this
1 Children are not able to determine meaning from context.
Understanding unspoken signals is a fundamental aspect of human language. 2
comprehension
n.
su nh­n thúc/linh hÙi learned adj. cân tich lüy kién thúc rest on
phr. dya vào logical ad
ly, hop logic discern v. nh­n thúc, tháy rô
interpret v. hiéu, dich/giái thich
non-auditory adj. không có am
nn
90

68. Y/N/NG (Yes /No / Not Given) HACKERS IELTS READING
a
E

69. Today, about 30 per cent of the Earth's surface is covered by forestland.Howe
deforestation
is dramatically reducing this percentage each year. Currently, huma
activity claims more than 13.7 million hectares of forestland annually - an
ever,
uman
area
utting
approximately equal to that of Greece. While it may be assumed that we are cut
down trees to meet our timber needs, the bigger culprit is actually agriculture. Earth's
growing population has increased our need for agricultural products and farmers haya
begun clear-cutting forestland to convert it into farmland where they can plant crops.
This is especially true in countries such as Brazil and Indonesia, where large areas
of forestland
have been cleared for farmland for cash crops such as soybeans and
oil palms. The intense farming methods used for these crops further compound the
problem. Continuous crop production depletes the soil of its nutrients so that it can no
longer support the biodiversity it once could, making it nearly impossible to return it to
forestland in the future. This continued disappearance
of the forests will have a
major
impact on our environment. Trees play an important role in removing carbon dioxide
from the air and in returning water to the atmosphere. If the forests are allowed to further
deteriorate, it could disrupt the life cycle of plants and animals, and even eliminate entire
ecosystems. To avoid this outcome, we must find a way to conserve our forestlands and
replace the trees that we remove each year.
Do the following statements
agree with the information given in the passage?
Write
YES if the statement
agrees with the claims of the writer
NO
if the statement contradicts the claims of the writer
NOT GIVEN
if it is impossible to say what the writer thinks
about this
5 Timber is the most common reason for cutting down trees.
Clear-cutting forests threatens to destroy ecological systems.
6
convert
v. bién di cash crop phr. nông San
thuong mai oil palm phr. dáu co compound
v. pha trÙn them
àn
be
deforestation
n. su phá rüng claim
v.
yéu Sàch, chiém láy culpritn. thù pham, bi cào clear-cut v. chat phá To
xép biodiversity n. da dang sinh hoc dereriorate v. làm giám giátri, làm xáu hon
92

70. Y/N/NG (Ves /No / Not Given) HACKERS IELTS READING
S

71. Phenetics is the systematic
classification of organisms
based on their morphological
or structural,
similarities. Although,
on its surface, phenetics
seems to be a valie
classification method,
there are some problems
with it. Perhaps
the most important
of these is that phenetic
classifications
sometimes show
inaccurate evolutionary
relationships
between species.
Palaeontologists
have
discovered that pheneti
classifications can indicate relationships
where they
do not actually
exist. This mos
ally
likely
occurs when species
that seem similar are not closely related, but are actuall
at similar evolutionary
levels. This inaccuracy
can cause pheneticists to separate an
organism
from its evolutionary group,
because it has a unique evolutionary adaptation
It can also lead to erroneously showing relationships
between organisms with similar
primitive
traits. The classification of dinosaurs is a good example
of these problems. We
now know that birds from the Mesozoic era and some dinosaurs from the Jurassic and
Cretaceous periods have very similar skeletal structures, indicating that they share an
evolutionary
link. However, dinosaurs are generally lumped
in with lizards and alligators
as reptiles. One of the reasons for
species that they
are more distantly
related to
this is the presence of a unique evolutionary adaptation in birds, feathers. Since we did
not traditionally believe that dinosaurs had feathers, pheneticists inaccurately classified
them based on other physical features. All of this shows the most inherent problem
with phenetic classification: it is entirely done through the subjective observations of
the pheneticist. Since there is no hierarchical classification in morphologicalsimilarty
researchers must make the ultimate decision based on their subjectiveobservations.
Do the following statements agree with the information given in the passage?
Write
YES if the statement
agrees with the claims of the writer
NO if the statement contradicts the claims of the writer
NOT GIVEN
if it is impossible to
say what the writer thinks about this
10
Phenetics is currently the most trusted method of
studying evolution.
11 Dinosaurs should be classified as both
reptiles and birds.
Researchers can come to different conclusions about
the same evidence.
12
phenetics
n. (thuÙc sinh v­t hoc) su phàn loai theo
ngoai hinh
classification n. su phân loai organism
n.
> nà valid adj. có ca sò morphological adj, (thuÙc) hinh thái
palaeontologist
n. nhà có sinh v­t hÍc pheneticist
nhd
phan loai sinh vât theo ngoai hinh
adaptation
n. sy thich úng primitive adj. nguyên thoy, co xua Mesoz
era
phr. thoi ki Dai Trung Sinh Jurassic period phr. ký Jura Cretaceous period phr. ký Phán Tráng skeletal Sr phr. cáu trúc bÙ xuong lump
v. xép vào cùng loai subjective adj
cho
quan hierarchical adj. phân cáp/thu
94

72. 8 Y/N/NG (Yes /No/Not Given) HACKERS IELTS READING
O
£
c

73. The Emergence
of Writing
bular
In order to understand the origins
of writing,
it is necessary
to debunk a couple
of once-popul
1gle
theories about language
and
culture. First, languages
arenot
descended from a sinala
al
prototype,
as many
scholars have suggested.
That view largely
derived from a Biblical
interpretation of the origin
of language
and held that writing systems emerged in
ancient
Mesopotamia,
and then spread
and evolved throughout
the rest of the world. Furthar
age
19th century
sociologists
who applied
the biological theory
of evolution to languane
development
viewed writing
as not only having
a
common
ancestor but also
exhibitina
an evolutionary hierarchy,
which placed alphabetical scripts
above ideographic or
syllabic writing systems. In the context of the linguistic history
of the ancient
world, that
perspective presented European
and Near Eastern cultures as more highly evolved than
those of Asia, Africa, and Mesoamerica. Nothing could be further from the truth given
that empires rich in cultural splendour, complete with magnificent architecture, art, laws,
and infrastructure, were built by civilisations with non-alphabetic scripts.
Scholars now agree that the advent of writing seems to coincide with the transition from
nomadic lifestyles to more permanent agrarian ones
food and tending to livestock, it became necessary to develop ways of keeping track of
because people were growing
inventory and property. It is also agreed that different forms of writing developed not only
in the Fertile Crescent, but also within the ancient societies of Asia and Mesoamerica and
that none of these civilisations had any contact with one another during this time. Of these
geographical
areas, it is most likely that the earliest writing occurred in the Fertile Crescent
territory of Sumer, possibly as early as 8000 B.C. The ancient Sumerians originally used
tokens, such as small clay triangles, spheres, and cones, to symbolise sheep, measures
of grain, jars of oil, and other goods. Basically, the shape of the token carried the meaning
of the word that was being represented. Eventually, the Sumerians began pressing the
tokens into soft clay tablets, much as one would use
stamps, to transcribe their dealings
Much later, around 3100 B.C., the Sumerians invented
numerals, separating the symbol
for an object from the number of an object, suggesting that writing and mathematics
could have evolved together. Archeological excavations at Uruk, once the largest city
o
the ancient world, show that the Sumerian
script gradually advanced from pictograp
to ideographic wriing, meaning that some
symbols represented concepts rather tha
just the symbol itself. At that point, writing was
already developing into a tool that we
beyond simply transmitting information; It was
becoming a means of communica ideas, sharing knowledge, and
recording history.
96

74. Q the following statements
agree with the
views of the writer in the
passage?
Write
YES if the statement
agrees with the views of the writer
NO
if the statement contradicts the views of the writer
NOT GIVEN if it is
impossible to
say what the
writer thinks about this
17 The Bible's account of the
origin of
language is
accurate
18 Cultures with alphabets were no more advanced than others.
19 Asian writing systems were less technical than Middle Eastern ones.
H
20 In Sumer, mathematics developed separately from writing.
n
ran, l­t lai descend v.
bát nguôn tù,
xuát than tiù prototype
n. nguyén
màu hierarchy
n. he
y Do
DaC ideographic adj. (thuÙc)
chù tuong
hinh,
chu biéu ý (sú dung
ki hiÇu,
biéu tuong dé dién dat
ho c
Tap) syllabic adj (thuÙc)
ám tiét
Mesoamerica
n. Trung bÙ
chãu My có dai splendour
n. su huy
advent n. su dén (cça mÙt viÇc quan
trong)
nomadic adj
(thuóc)
du muc agrarian adj
(thuÙc)
"7Sphere n. hinh câu pictograph
n.
chú tugng
hinh,
chú
hinh ve (chu
cua nguoi nguyên thùy có sç
dung hinh ánh don gián)
CHAPTER
03
Y/N/NG (Yes/No/Not Given)
97

75. 8Nature
or Nurture: Which One Shapes
Us More?
wo main topics
direct the study
of
human
emotion:
nature and nurture. Bioloni.
lly
According
to this view, a person's genes
affect how an
individual behaves and chano
ning
gical
determinists believe emotion is
determined by
nature
and that it develops intrinsica
nges
over time. Meanwhile,
social
determinists
believe
emotion is shaped by nurture, meanin.
that environment plays
the main role in
emotional development. To them, variahi.
ild's
bles
such as parenting, poverty,
education, and exposure
to Violence can impact a chil
emotional state permanently. So,
which plays
a greater
role?
The primary point
made by
social determinists is that
substantial differences can and
and
do occur in the psychological
and behavioural patterns
of growing
children that can onl
be explained by experiential factors. The assumption that someone is born a certain
way, they argue,
offers an immediate defence for unwarranted behaviour and
severs
human responsibility from human action. It is reasonable to accept that a child's home
environment, the opportunities he or she is given, and how the child is raised factor
into the sort of adult that child grows up to be to some degree. However, the view of
social determinists implies that the underlying character of a child will change if his or
her environmental circumstances do, which is not always the case. Ultimately, findings
suggest that when it comes to the fundamental traits that dictate our emotional responses
to any number of environmental situations, genes take centre stage.
Evidence for the biological approach can be found in the shared emotional reactions of people
growing up in different cultures. For their 1976 work Unmasking the Face, neuropsychologists
Paul Ekman
and Wallace Friesen undertook an extensive cross-cultural studly of facial
expressions. Ekman and Friesen interviewed isolated tribes in Papua New Guinea and
showed them photographs of people from other parts of the world. The psychologists
discovered that not only could the participants clearly identify facial expressions wi
particular emotions but they could also describe situations in which the expressiO
may arise. This led the authors to conclude that six basic human emotions (ange
disgust, fear, happiness, sadness, surprise), as well as the physical expression
of
tno
emotions, are universal among people no matter which environment they grow up
Recent evidence from the study of twins has also
suggested that nature plays
a
giea
role in impacting our emotional
development than nurture. In a study
at
Edn
University led by Professor Timothy Bates, more than 800 sets of fraternal and
io
twins were asked a series of
questions in order to assess their personality tra
end, it was found that identical twins, who share the exact same genetic intormuaas
burgh
entical
In the
, are
more than twice as likely to
possess the same
personality traits as fraternal
w me
genetic information is not shared. Given that each set of siblings shared the
sane
impact
on how people behaved than
environmental factors. Further substan Mos
stantial
environment and
parents, the researchers
concluded
that DNA hada more
nrs
home
idea arethe numerous studies on children
adopted into homes with other
slo
indicate that, even if the child is an infant when he or she is adopted, the famuy
s
M
effect
on his or her personality is often
practically negligible.
98

76. no the following statements
agree
with the
information
given in the
passage?
Write
YES if the statement
agrees with the claims of the writer
if the statement contradicts the claims of the writer
NO
NOT GIVEN if it is
impossible to
say what the writer thinks about this
21 Certain aspects
of one's
environment affect how one
grows up.
22 An unfamiliar enviroment will not
always change a child's character.
23 Emotional expressions remain the same as a child
grows up.
CH
03
24 Family interactions will cause great changes in a child's personality.
.
inh nghiÇm, theo kinh nghiÇm
unwarranted adj
không
có li do xc dàng, khong dugc phep
sever
v. cát roi, tách r
determini
nguoi
theo thuyét quyét
dinh
variable
n. bién só parenting
n. cach nuôi nang
con cái experiential
adj. du:
khén neuropsy
fa actor into phr.
xem nhu mÙt
nhân tó underlying adj.
co bân,
co
sö dictate
v diéu khién, sa
twins
PSychologist
n. nhà tâm lý hoc
thán kinh
cross-cultural study phr. nghin
cúu lien vàn hoa fraternal
n em sinh dôi khc trung
substantiatev.
chung
minh negligible adj khóng áng ké
CHAPTER 03
Y/N/NG (Yes/No/Not Given)
99

77. Harnessing the
Immense Power of the Tides
ange
increasing demographic
pressures
and
environmental
concerns about climate chan.
s
have been the impetus
for global
research into
feasible
alternative
energy sourn
Being clean, abundant, and renewable,
water power
is an
obviOus resource to turn
o.
However, building large-scale
hydroelectric
dams,
as has been done in the past, is
no
ause
longer
an ideal solution as the hydropower
facilities currently
in use are known to ca
a number of devastating ecological
and social issues. But all hope is not lost for
ter
power
as research is now focused on harnessing
the incredible power of the tides t
generate clean energy
with minimal repercussions.
In fact, the fundamental technology
is already
available,
as is evident in the tidal powar
plants being operated today.
A good example
is France's La Rance, the first tidal power
plant in the world. La Rance is a barrage,
which means that it is essentially
a
very large
dam built across an estuary. Rather than storing water until it is needed as hydroelectric
facilities do, water at La Rance flows through the dam and is collected in a basin
whenever the tide comes in. Then, as soon as the tide goes out, the water in the basin
is
released and passes through turbines in order to generate electricity. While the dam
at La Rance still poses a possible threat to the local ecosystem, electricity production
by this means is extraordinarily reliable. Given that tidal forces are generated by gravity
and the ongoing movements of the Earth forces that are unlikely to change -it is
possible to accurately predict the rise and fall of tides and by extension, when electricity
can be produced.
Recognising that tides have incredible potential that may never be realised unless the
environmental impact of such technology can be reduced, engineers are now working
to develop hydroelectric technologies without using dams. One solution they have come
up with is to install turbines on the sea floor relatively close to the shore in order0
exploit underwater tidal currents. To produce energy, the underwater turbines would
spin
as the surf rose and fell, sending electricity through a cable to an onshore powe
station. This method is very promisingas evidence
suggests that it would result
limited environmental harm. For
example, this
technology would not create the damag
to aquatic organisms that is frequently caused by dams. Furthermore, because o
farms would be located underwater, they would not be an
eyesore or cause a
disturbance both common complaints about wind farms.
ise
It is true that the initial costs of
constructing the
appropriate infrastructure for a tidal
e
would be high. However, research
suggests that the maintenance and the replace
of equipment would be required infrequently, making it worthwhile in the long
r
ment
farm
n to
invest in this extremely efficient
energy source.
Ultimately, while there is
no
ay of
knowing what the future of tidal power will be, one thing is clear: the ocean, our
abundant and inexhaustible resource, has
tremendous
potential.
most
100

78. !
D
D
O
D
ONIOV3N SI131 SHZXOVH (uaAIg JON/ ON/SaA) 9N/N/A

79. 0
Introverts and Extroverts: Explaining
Different Personalities
The Science Behind a Fundamental Concept in Human PersonalityTheon
In his 1923 book Psychological Types, analytical psychologist Carl Jung identified tw
types of person: the introvert and the extrovert. The former was described as a shy
sensitive, socially anxious being while the latter was portrayed as a gregarious sort who
enjoyed spending most of his or her time in the company of others. Although Jung's
early classification of the two personality types was generally accurate and has stood
the test of time, the underlying reasons for introversion and extroversion were never
scientifically analysed. It was not until recently that modern psychological researchers
began presenting more nuanced and factual interpretations of the extroversion.
introversionspectrum.
Contemporary researchershave tound that the brains of extroverts actually release a
significant amount of dopamine, the neurotransmitter that controls the brain's pleasure
centre, during social interaction.
Consequently, an extrovert's brain activity noticeably
increases when he or she is smiled at, for instance. And because they are rewarded
for social
engagement, extroverts feel compelled to seek it out by constantly displaying
attractive behaviour, such as smiling, cracking jokes, and being friendly. Essentially
we now know that what were once considered the characteristics of extroverts are, in
reality, the tools that extroverted people use to obtain the chemical rewards
they want
to receive.
These tools
may seem like a positive thing on the surface, but they are not without fault.
High investment in time and
energy are
required to gain social rewards, leaving litte
energy for less socially oriented tasks. Some studies have even shown that extroverts
are more likely than introverts to be
injured from
physical activities because extroversion
is correlated with a
higher tendency to
explore one's environment. Others indicate that
extroverts are
poor financial
planners since they are far more
willing than their introvet
counterparts to spend impulsively, especially if it will
produce a social reward.
So,
given that introverted
people are on the
opposite side of the
spectrum
from
extroverts, does that mean they experience no social rewards
and therefore have no
desire to interact with others? No, but because the reward value
from social
experience
is markedly less for
introverts, it is
understandable why they often have no compulsion to seek other people out. Science has yet to find a
satisfactory explanation for why theu
social rewards are few, but some
experts believe human
evolution has something to with it. One theory postulates that
having a
complex social life drove the evolution intelligence, creativity,language, and even
consciousness
among our early ancestol
who essentially had to be extroverted in order to
survive. The
emergence of introve was only made possible once survival was no
longer dependent upon gaining attention and assistance of others, and
spending more time on
intellectual pursuits wa an option.
Although introverts do not
experience
a
significant release of
dopamine in sOci
situations, the opposite is true when they pour their
energies into intellectual a
cial
no
102

80. D
D
O
D
D
ONIOV3H SI73I SH3NOUH (UaA9 1ON /ON/SaA) BN/N/A 9

81. HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend
about 20
minutes
on
Questions1-13,
whichare based on
Reading Passage below.
The Fifth Language
Skill
Culture is often left
out of language
courses, but some claim that it is the most
important aspect of picking up
a new language
ethnography.'
The implication
of Damen's
native
Language
learners and instructors know
that
that four skills are needed to be able to
intercultural approach is
communicate in any language: speaking,
language skills and competence in the target
writing. language
are insufficient for instruction
listening reading
and This
communicative approach' to anguage
and that educators must function more
has long been the primary basis of second like experienced cultural guides who are
language learning environments. In this trained observers and capable of facilitating
approach, some information about culture effective intercultural communication.
may be provided to language learners,
but the overwhelming emphasis is on
In the cultural context of second language
the four skills and basic, mostly literal,
learning, a useful heuristic paradigm isa
four-stage model of language acquisition that
separates understanding into four levels
tourist, survivor, immigrant, and citizen
(Acton and Walker de Felix, 1995). Under
communication. Of late, however, more
emphasis is being placed on the fifth
language skill of cultural communication,
as more and more
experts are
stressing
the importance of
assimilating the culture
this model, it is
impossible for any person
associated with a
language. in fact, this
to acquire a citizen level of communicative
intercultural approach' is now considered competence if
they do not have a thorougn
understanding of the
myriad cultural aspecs
of
language, and such an achievement
s
likely only for
highly motivated students who
are both
willing to acculturate and are fro
a
culture that
is not extreme in its
'socia
distance' from the
culture of the
targe
language (Schumann, 1978).
so essential that it cannot be avoided if
learners hope to gain true command of
any
language.
The intercultural
approach to
language
learning first attracted the
attention of
language experts after the
publication of
Louise Damen's Culture
Learning: The Fifth
Dimensionin the
Language Classroom. Thus, it
goes without
saying that the
big
four'
language skills alone
are not
awa
ays
enough for a
foreign speaker to fully mas
In it, she outlined the need for both
intercultural awareness and
intercultural
skill
development, and
put both of these
a
second
language or
gain
aims under the umbrella term
'pragmatic
acceptance
among a
community of native
speake Without
cultural
sensitivity and awarenes
104

82. HACKERS IELTS READING
and a careful reflection of his or her own Yet a problematic issue exists with the
values, norms, and attitudes, a person's epithet fifth skill' itself, which suggests that
linguistic ability
alone may not prevent the
perception
that they
are an 'outsider'. To
achieve status of an insider, he or she
culture is an 'added on' element to language
learning rather than a fundamental one
Kramsch (1993) claims that culture is
must learn to not only recognise and accept
cultural differences but also to appreciate
always in the background, right from day
one, ready to unsettle the good language
and value them. learners when they expect least, making
evident the limitations of their hard-won
But what culture should be taught CH
03
communicative competence, challenging
in
classrooms? For simplicity
and
their ability
to make sense of the world
convenience, researchers refer to 'Big C' around them. This axiomatic approach
and little c culture to distinguish the more to culture as an integral and inescapable
formal elements of a culture from those that
part
of
communication
underscores the
are encounteredin less formal, everyday
importance of, and the challenges
inherent
situations. Big C culture corresponds to the
in, language teaching.
social, political,
and economic institutions
of a given society as weli as the great Therefore,
some educators think that culture
historical figures
that contributed to the should be viewed as the first, rather than
artistic, literary,
and scientific
achievements
the fifth, skill (Tomlinson 1999). Although
of that society (National
Standards in this primacy
of culture is a noble goal,
it is
Foreign Language
Education Project,
nonethelesshopeful thinking
to assume that
1996),
while little c culture represents
the it can be easily prioritised
in a curriculum
sum of patterns
of
behaviour that
members
or that teachers are generally capable of
of a given
culture
consider necessary
for carrying
it out. The language
curriculum is
already
full as it is, and language
teachers
daily life, including clothing,
housing,
food,
transportation, etC.
typically
have very
limited instruction time
with any given
student or group
of students
Another way
to look at it is that the former
Many
educators are not trained to handle
represents the 'elite' culture of high
society, this burden and, thus,
in-service training
and
whereas the latter corresponds
to the
faculty
development
would be necessary
to
interests and activities of ordinary people. put
culture at the
centre of the language
This does not mean there is no overlap
at curriculum. The bottom line is that any
fifth
all,
however,
because even though
citizens
skill'
time in the
classroom will need to be
spend their time with
mundane
tasks like supplemented by
an enormously
greater
greeting people, working,
or shopping, they
number of hours spent by
the student
are nonetheless
interested in bigger
issues, immersing
himself or
herself in the culture
Such as social
stratification and
economic of thetarget
language
'in the real world'.
policy,
which directly impact
their
lives. It is
generally
the case that little c
culture is the
most absent in language
curricula
and the
mostdifficult to include due to its
continually
changing nature.
CHAPTER
03
Y/N/NG (Yes/No/Not Given)
105

83. Questions 1-9
Do the following statements agree with the information given in Reading Passage?
Write
YES if the statement agrees with the claims of the writer
NO if the statement contradicts the claims of the writer
NOT GIVEN if it is impossible to say what the writer thinks about this
The communicative approach has ignored the cultural component of
language.
2 Under the four-stage model, a
person can be fluent without cultural knowledge.
Learning the four language skills is not sufficient for fluent communication. 3
The
categorisation of Big C and little c culture differs in countries around the world.
Big C and little c culture are not unconnected although they represent different ideas.
Language students should be more interested in political issues.
Big C culture is the hardest to include in curricula.
Labelling culture a fifth skill'
implies that it is less important for education.
9
Prioritising culture in a
language course is not always possible.
106

84. Questions 10 and 11
Choose the correct letter, A, B, C or D.
10 Louise Damen's view of intercultural approach implies that
A
intercultural communication is absent in most language programmes.
B most native language speakers are incapable of teaching their own culture.
C
culture and language are equally important but should be taught separately.
D language teachers must have expertise beyond the language itself.
According to
the writer, what is necessary for making culturea priority in the classroom? 11
A a smaller student-to-teacher ratio
CH
03 B longer working hours for teachers
C additional training for educators
D development of new teaching materials
Questions 12 and 13
Complete
the sentences below.
Choose NO MORE THAN TWO wORDS from the passage
for each answer.
...have the best chance to succeed.
12 Students from a similar culture to that of the.
. ...
13 A second language speaker
can not appear
to be an insider based solely
on
Dap án-Dich nghía-Ch giäi trang 379
CHAPTER 03 Y/N/NG (Yes/No/Not Given)
107

85. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tù vung Chapter
03 và làm Quiz
paleoanthropologist n. nhà cÑ nhân loai hoc
comprehension n. su nhân thuc/linh hÙi
abstract adj. trùu tugng
learned adj. cán tich lky kiên thúc
prevail v. chiém uu thé, thång thé
rest on phr. dua vào
phenetics n. (thuÙc sinh v­t hoc) su phân loai
logical adj. hãp lý. hop logic
theo ngoai hinh
discern v. nh­n thuc, thây rõ
classification n. sy phân loai
interpret v.
hiÃu, dich, giài thich
organism n. sinh v­t
non-auditory adj. không có àm thanh
valid adj. có co so
single-handedly adv. on dÙc, doc lâp
pheneticist n. nhà phân loai sinh vât theo
fluctuate with phr. dao
dÙng theo
ngoai hinh
scarcity n. su khan hi¿m
adaptation n. su thich úng
mint v. dúc (tién)
primitive adj. nguyên thoy, có xua
manipulation n. så thao tüng
lump v. xép vào cùng loai
constituent adj. c¥u tao, hop thành
subjective adj. cho quan
deforestation n. så phá rùng
hierarchical adj. phân cap/ thú b­c
claim v. yêu sách, chiém láy
senior n. nguði lón tuôi
culprit n. thù pham, bi cão
dementia n. bênh sa sút
trí tuÇ
debilitating adj. làm
suy nhudc
alternative adj. thay thé, thay doi
clear-cut v. cht phá toàn bÙ
convert v. bi¿n dói
compound v. pha trÙn thêm, dàn xép cognitive adj. liên quan den nh­n thúc
agitation n. su b¥t an, kich
dÙng
biodiversity n. da d¡ng sinh hÍc
disruptive adj. phá vo
deteriorate v. làm giám giá tri, làm xáu hon
redirect v. thay dôi
phudng huóng undergo v. tråi qua
debunk v. v¡ch trán, l­t lai morph
v. thay dQi, bi¿n Ñi, hóa/trß thành
descend v. bát nguÑn tù, xuât thân
tù anatomically adv. vé
mä/phuong diÇn giåi phâu
ideographic adj. chï tuong hinh, chk biéu ý (SU
clash n. su xung dÙt, va cham
dung kí hiÇu, bi¿u
tugng dé diÁn dat ý nghi phúc tap) acclimated adj. thich
nghi, thich úng
syllabic adj. (thuÙc) âm ti¿t
dominate v. chiém uu thé, thÑng trË
splendour n. su huy hoàng, chói loi
Quiz
Noi tù vói nghía.
01 clash
a) da dang sinh h9c
06 agitation
achu quan
02 logical
b pha
trÙn thêm, dàn xep 07 subjective
trùu tung
phan cáp/thú b­c
nguyên mu
sy bat an, kich dÙng
O
nguyên thoy, có xua
03 interpret
trái qua 08 primitive
04 ompound
sU xung dÙt, va cham 09 abstract
05 undergo
hieu, dich 10 hierarchy
hgp ly, hgp logic
OL 60 80 20 90
9O b0 CO z0 P
)0
108

86. CD
8
O
ONIOV3H SI73I SH3NIVH (uaAN9 1ON/ON/ SaA) BN/N/A

87. HACKERS IELTS READING
CHAPTER
Note/Table/Fiow-charf/0lagram
4 Complefion
Note/Table/Flow-chart/Diagram completion là dang bài yêu cáu tim kiém thông
tin trong bai doc dà lya chon tir phù hop dién vào chô tróng và hoan thanh ghi chú
bang/sa d6/biéu ô. Tuy không xuát hiÇn trong tat cà các bai thi nhurng day cüng
là mot dang bài phÑ bi¿én.
HINH THÚC CÂU HÓI
Dang bai Note/Table/Flow-char/Diagram completion xuát hiÇn duói hai hinh thúc: short answer
question (câu trå
lôi ngån) và multiple choice (câu hôi tråc nghiÇm). Hinh thúc short-answer
question yêu cáu
tim thông tin trong bài dÍc và diên vào chÑ rQng, hinh thúc multiple choice yêu
cáu lya chon dáp án trong nhiêu phudng án cho sn diên vào chÑ tróng dé hoàn thành ghi chú
bàng/so dó/biÃu ó. Ñi vói hinh thúc short-answer question, phài kiÃm tra chính xác sÑ lugng tu
và só duoc
yêu câu ién vào chQ trÑng.
Note completion
Note thuong là doan ghi chú/ tóm tät ngån gon nÙi dung bài oc và duoc vi¿t duói dang mÙt tiêu
dé lón và nhiéu dé måc phy.
Complete the notes below.
Choose
ONE WORD ONLY from the
passage for each answer.
Write your answers in boxes 1-2 on
your answer sheet.
Controversy over the Birth Order Effect
According to some scientists:
It is
very difficult to find
an
average 1
to study.
*********** .
This is because of
socio-economic, ethnic and
religious 2
Table completion
Table thuong là báng chia nÙi dung bai Íc theo tùng hang måc khác nhau. Hinh thúc short-anwe question thuong xuyên xuát hiÇn ß ki¿u bâi này nhung ckng có khi bâi yêu cáu chÍn dáp án tù mo danh sáach các phuong án dé diên vào chQ tróng.
Complete the table below.
Choose ONE WORD AND/OR A NUMBER from the
passage for each answer.
Write your answers in boxes 1-4 on
your answer sheet.
110

88. Types of Radiation
Type
Composition
Rays
two
protons and neutrons identical
Alpha cannot
pass through
a 2
. to a 1...
nucleus of paper
photons with a 3 ....
Gamma . of can be
stopped by
a 4.
*'**** more than 1019 Hz
of material
Flow-chart completion
Flow-chart thung là báng chia nÙi dung bài Íc theo tung hang muc khác nhau. Hinh thuc
short-answer question thuong xuyên xu¥t hiÇn ð kiÃu à bài này, nhung cüng có khi dé bài yêu
cau chon áp án tù mÙt danh sách các
phuong án dà diên vào chð trQng.
CH
04
Complete the flow-chart below.
Choose
ONE WORD ONLY from the
passage for each answe.
Write your answers in boxes 1-5 on
your answer sheet.
Method of excavation to determine
presence
of dinosaur fossils and results
Step 1
71 Multiple sites were excavated toa depth of three metres and
all 1 were gathered for sorting and analysis.
** .. .
Step 2
The dinosaur remainswere sorted according to species as well as by size and
2
.... ....
Result: Intact bones were placed in a 3..
'**'*'***** arrangement and set aside
Bone fragments, teeth and eggshells were carefully washed and put through screens.
Step 3
Bones determined to be from the same individuals were assembled, and several
skeletons were found.
********* *****
Result: The remains from these skeletons were transported for
in the museum of natural history.
Step 4
Fossils were quantified and catalogued and the information was entered in a
searchable database.
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 111

89. Diagram completion
Diagram
là biÃu Ñ miêu tå c¥u trüc cça công
trinh kién trúc, chu trinh hoat Ùng cça dÙng cd hoäs
chu ki cùa các su vât trong
thiên nhiên. Kiéu bài này thuong yêu
cáu ién tên cça mÙt bÙ phan dan
biet hoàc hoàn thành biÃu ó giäi
thich các bÙ ph­nd·c biÇt ó.
ho·c
Label the diagram below.
Choose NO MORE THAN TWO WORDS from the passage for each answer.
Write your answers in boxes 1-3 on your answer sheet.
A Truss Bridge
The 1...... keep
the bridge stable in high winds.
The floor beams are made of
The
bridge is
designed for both
3
* ************* ***" .. So that
cars and 2
. .....
they can carry heavy vehicles.
112

90. N
D
9
(D
O
ONIOV3H SIT31 SH3XIVH UOLaNdu0g wesôeqajueyp-MOjH/QIqeL/ayoN

91. STEP
Tim trong
bài dÍc phán liên quan dén nÙi dung doan cán dién
SIEr
të và tim các goi ý cho dáp án.
(1) Ap dung ki thuat scanning dé tim trong bài doc phán có liên quan d¿n nÙi dung doan cán dién
tù dã xác dinh nhò tiêu é ho·c dà muc cùa ghi chú/bàng/sd 6/biÃu dó.
(e) Tim phán dé câp truc tiép én cum tü khóa ho·c phán diÃn giài lai cum tu ó dé xác dinh goa
y
cho câu trå löi.
EXAMPLE
(1) Qua cum 'Some
Despite the years of research into the birth order effect and the many
scientists, xác dinh
family anecdotes that would seem to support it, it is not universally
accepted. Some scientists reject the validity of the studies that have
proven' the effect. "They point out that it is nearly impossible to identifty
a standard family to use in research. Because of socio-economic, ethnic,
phan bai oc có lién
quan dén nÙi dung
doan cân diên tù ã
phân tich àtrên.
religious and other differences, it is impossible to find one family that can
provide relevant data for such tests. Moreover, there are far too many
(2) Tim trong ba
doc phân có liên
cases that contradict the traditional view on birth order. For example, it
quan den cum tu
khóa difficult to find
hasoften been said that firstborn children are 'natural leaders', but a dã xác inh & trên.
study of world political leaders demonstrated that many leaders were in
Goi y cho câu trå la
fact middle-born or last-born people (Hudson, 1990).
có thétim tháy ß câu
lien quan dên cum
tù khóa ó là They
Complete the notes below. point out that it is
Choose ONE WORD ONLY from the
passage for the answer.
nearly impossible to
identify a standard
Write
your
answer in box 1 on
your answer sheet.
family to use in
research'.
Controversy over the Birth Order Effect
According to somescientists:
.It is
very difficult to
find an
average
to study.
....
******
.This is because
of socio-economic, ethnic and
religious differences.
Bai dich trang 385
TIPS
Trong dang bài dién tù vào
biéu
dÑ
(diagram),
có
trudng hãp biÃu dó chi có chQ trÑng dé diên tu
không có câu vn. Vi
không thé dya vão
cum
tu khóa dé xác
dinh nÙi dung nen trong truöng hop
nà
cAn doc tiêu dé cça bi¿u ó dé xác dinh phán bâi
dÍc
có liên
quan
dén bi¿u d6, ông thöi dÍc kí
toa
phán dó dà tim áp án. Trong truöng hop
chi có
chô tróng é iÃn tù, khå
nng cao tù cán dién la
cça tung bÙ ph­n dãc biÇt trong biéu dó. Vi Vay, can uu tiên tim danh tù
riêng hoác danh të chi cac
bo
phan dó khi doc bài.
114

92. C
8
D
Ox
D
INIOV38 SI131 SH3NOVH uOLaqduog weßeqrueu3-MOLH/QIJeL/ayON

93. -oHACKERS PRACTICE
tic n
When studying historical buildings, one can see a clear progression in constructi0n
materials. Before the medieval period, timber was the most widely used buildinn
material in Europe, but it came to be replaced by stone in most major structures
Even the use of metals was limited in structural architecture before the industrial age
At that time, metal was mainly used for bridges and greenhouses due to its limitec
aesthetic appeal. However, the public perception of manmade mate rials changed and
technological progress brought down metalwork's cost, leading to it being used more
The first metal commonly used in architecture was cast iron, which could be formed into
decorative shapes like stone. Architects even began using cast iron to construct building
frames. Unfortunately, this particular metal has a low tensile strength and several ot
these buildings collapsed. To address this problem, builders turned to wrought iron and
eventually to steel. As public opinion about manmade materials continued to change
in the 19th century, the use of concrete became acceptable. The combination of steei
and concrete was incredibly strong and allowed
for the
construction of taller buildings
thoroughly changing urban landscapes. Construction of the tallest building in the world.
Dubai's Burj Khalifa, used 4,000 tonnes of steel in combination with 330,000 cubic
metres of concrete and 55,000 tonnes of reinforcing steel rebar.
Complete the notes below.
Choose ONE WORD AND/OR A NUMBER from the
passage for each answer.
History of Architectural Materials
Most pre-medieval buildings in
Europe used 1.
for
construction.
Stone construction became
popular in the medieval
period.
Manmade materials were
not widely used before the industrial age.
Building the world's
highest skyscraper utilised 330,000 cubic metres of
concrete and 2
... of steel
**'*** ***'**' ***'******
progression
n. su tién bÙ, su phát triên timber n. gð xåy dung, gó làm mÙc aesthetic adj. (thuÙc) mý hoc, my perception
n. su nh­n thúc, tri
giác metalworkKn. tàc
phâm nghÇ thu­t bàng kim loai cast iron phr. 9 decorative ad). dé rang hoàng, trang
tri frame n.
khung, cåu trúc tensile
strength phr. dÙ bên kéo wrougn
thám
ang
phr. sát rèn steel n. thép rebar n. thanh cót thep landscape
n. cânh tri, phong c£nh
116

94. O
D
D
D
D
D
ONIOV3H SI131 S83xOVH uOJajduog weiðea/Uey3-MojH/ajqeL/aon

95. ercial 3
architecture. It was constructed without mechanicalair conditioning,resulting in savinas
of approximately 3 million pounds for thte complex's owners. Surprisingly, the buildine
is never uncomfortably hot or cold. This is because the architect utlised the process of
biomimicry when designing it. Biomimicry involves humans studying a natural process
and imitating it to solve a complex human problem. In this case, the designer, Mick
Pearce, was inspired by termite mounds. These wood-eating pests build large mounds
that can reach 25 metres in height. However, most termites do not inhabit the
pper
part of the mounds, but they live in a gallery at the base of it. The tall structure above is
essentially a large chimney. It contains a central shaft that moves warmer air upward
This warm air then exits through holes near the mound's top. Radial vents at the base
intensify this action by capturing the wind and cooling the air at the base of the mound
creating a convection cycle in the structure. After understanding this process, Pearce
designed the Eastgate Centre's buildings as a series of rooms around a central shaft.
Zimbabwe's Eastgate Centre should be the model for modern midrise commerni
ngs
Sing
of
Each room has ducts into the shaft and to the exterior resulting in heat dissipation as
in the termite mound. Fans that pull air into the central shaft, producing continuous
airflow, assist this system. Through this system, the offices in the Eastgate Centre
have a stable internal
temperature of
approximately 23°C regardless of the external
temperature.
Label the diagram below.
Choose ONE WORD from the
passage for each answer.
Termite Mound Layout
air holes
central shaft
the 5
.... . *****
7
radial
6
***'**
sinh hoc: các thiét ké công nghÇ/công nghiÇp mó phóng theo mÙt chu trinh tu nhiên) imitate v. mo pi hóng
midrise adj. (kién trúc) trung tâng (không cao
không tháp)
biomimicry n.
phóng sinh
(phông sinh/mó p
termite n. con mói mound n. mô/gò dát pest n. loài gâyhai gallery n. hâm/phòng dài, hành lang shart n hóng
radial adj. huóng tâm convection n. su dói luu duct
n. Ñng dän
dissipation n.
su xua tan/ tán (nhiêt)
118

96. Prairie ecosystems are characterised by even terrain or gently sloping rolling hills, and
4 by a predominance of herbaceous plant life. Trees, shrubs, and other woody plants are
virtually absent in prairies, and there is very little shelter from the solar radiation and
harsh breezes. Prairies generally receive a moderate amount of yearly precipitation,
but
summers are occasionally marked by severe drought. Consequently, for plants to
thrive
in the prairie ecosystem, they must endure seasonally dry conditions. Among the
herbaceous plants suited for life in these ecosystems are prairie grasses, which have
several adaptive mechanisms for survival
Leaves of prairie grasses vary in width, but most are long, thin blades. On the epidermal
layer of the leaves are small holes, called stomata, which can be opened to let in carbon
dioxide and release oxygen, or closed to retain moisture. Because carbon dioxide is
essential for plant photosynthesis, the stomata must remain wide for gas exchange;
CH
04
however, air spaces within the leaf are full of water vapour, which evaporates unless
the pores remain closed and presents a challenge during dry conditions. To overcome
the problem, prairiegrasses have evolved to distinguish between day and night. In the
daytime, the grasses keep their stomata shut to minimise moisture loss. The plants
then expand the pores in the evening when the air is cooler for respiration.
Complete the notes below.
Choose NO MORE THAN TWO wORDS from the passage for each answer.
How Prairie Grasses Survive
Harsh prairie conditions
Flat land with a few small hills
A limited amount of protection from 7 .. .. and high winds
Some rainfall every year, but summer months bring drought
Prairie grasses' evolutionary adaptation
Stomata: Tiny holes on the 8 .. ..
of the leaves
Open to allow carbon dioxide in and oxygen out, or closed to preserve
moisture
The stomata remain closed during the 9 to decrease loss
of water
The plant pores are opened in the cooler nighttime air
prairie n. dóng có, thào nguyén even ad b£ng pháng terrain n. dia hinh sloping adj nghiéng, dóc rolling adj,
nháp nhó
predominance n. tinh troi, uu thé solar radiation phr. buc xa mat troi moderato adj vua phá, diéu do
adaptive mechanism phr. co ché thich úng herbaceous adj. (thuÙc) tháo mÙc blade n. phién (lá) epidermal
ad) (thuoc) biéu bi stomata r 6 khi pore
n. ló respiration
n sy hô háp/trao dói khí
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 119

97. od
Around 2000 B.C., a new invention emerged that changed wartare during the perin
flat
the horse-drawn chariot. These light carriages provided cavalry archers witha
platform from which to attack their enemies. Prior to this time armies that wished
and
proceed rapidly rode on horseback, but this was cumbersome because saddles an.
stirrups had not been invented. This made it difficult to steer, hold on to the horse and
fire at the same time. Chariots made this much easier. At their most basic, chariots
iots
were wheeled plattorms drawn behind one or more horses. Perhaps the most famoue
of these fighting vehicles were used by the ancient Egyptians. Although they did not
invent the chariot, the Egyptians adapted them to improve their usefulness. One
the biggest changes was lightening the overall weight of the chariot by utilising newl
invented spoked wheels rather than the traditional disk wheel. This made it easier tor
the horses to pullthe chariots faster. However, speed was not the only benefit of the
ous
ot
changes implemented by the Egyptians. They also made them much easier to contro
through the use of the yoke saddle and basic design changes. The yoke saddle was
a saddle-like pad that sat on the horses' backs with leather pieces across the horse's
chests and bellies to prevent siippage and increase control. The riders' platform, which
was connected to the yoke saddle by
a long wooden rod, was also
redesigned. By
moving the rider closer to the chariot's axle, it became more stable for the riders,
making it easier to aim and fire at their enemies. Finally, the Egyptians covered the
axle with metal to prevent friction against the chariot's platform. This not only improved
the vehicle's movement, but it also reduced damage to the vehicle, making them more
reliable.
Unfortunately, none of these
improvements corrected other problems inherent
with the chariot's design, and by 1500 B.C. cavalry troops on horseback had replaced
them in most military settings. However, they did remain in use as racing vehicles for
hundreds of years to come.
Label the diagram below.
Choose ONE WORD ONLY from the
passage for each answer.
The Ancient Chariot
To reduce weight,
10
**********'*
wheels were used instead
The
11....
of traditional disk wheels. was covered with metal
to stop it from rubbing
against the platform.
warfaren chi¿n sy, chién
tranh chariot
n. xe
ngua kéo
(dùng dé dánh tr­n) carriage
n cô xe ngud archer phr. ky xa (ky binh ngQi trên xe
ngua và dugc trang bi cung) platform n. kÇ, båc cumbersome 3o kênh, bát tien saddle n. yên ngva stirrup
n. bàn
d¡p (ß hai bên
yên ngua dé dat chân) steer v.
lái,
die adapt
v. sua lai cho hop, thich
úng spoke
v. thoc gây vào (bánh xe) yoke
n. thanh
ngang, chac, ach pad
n.
dem lót (yên ngva) slippagen. su tron trugt rod
cavalry
cong
khién
mieng
gay, que axle n. truc xe friction n. sy ma sát inhere von có, cô hïu troop
n. quân dÙi, binh lính
120

98. Every year,
millions of birds participate in annual migrations
-
moving
fromone area to
another
when weather changes make it difficult to find food or when they
must seek out
potential
mates. Some of these journeys are rather simple
and merely involve moving
to
a nearby area, but others can cover more than 10,000 kilometres. To travel such a great
distance, birds must possess a strong ability to navigate. Today, it is believed that birds
have three methods of navigation: piloting, orientation, and true navigation. Piloting
is
the easiest of these to understand, because it is how we most often find our way.
Put
simply, they
move from one recognisable visual landmark to the next. Much like wve
know to turn left after a certain feature when coming home from the supermarket, birds
know to follow landmarks, like a river that runs north and south, until they get
to the
next feature, like a lake. However, this can lead to a problem.
When the bird looks at
the river, which way should it head? To answer this question, birds may use the second
method, orientation, which entails using
clues to figure
out direction. Over the course of
the last 50 years, scientists have observed birds using the sun and stars as compasses
to check their direction. Some have even been shown to be able to sense and use
Earth's magnetic field to orient themselves. The final method is true navigation, which
CH
04
requires
the bird to determine its final destination and find a way
to it from their current
location. For scientists, this is the most fascinating aspect of avian navigation, because
it cannot be explained
as simply
as the other two. At its most basic, true navigation
is
the way that birds compensate for problems with the other two systems. For instance,
if a bird only knew to fly due south or to only follow one particular geological feature
it would be highly susceptible to getting
lost. If a storm pushed
the bird far west, then
flying
south would not necessarily get
it to the correct destination. Also, what's a bird
to do if a landmark has been destroyed
since the last migration?
While the mechanism
used for true navigation
remains undiscovered,
some researchers, such as Professor
Thomas Collett, believe that the birds possess a 'cognitive map'. They believe that
birds can use this map, along with the cues they gather from piloting and orientingand
their internal clocks, to find their way.
Complete
the table below.
Choose ONE WORD AND/OR A NUMBER from the passage for each answer
Methods of Avian Navigation
Orientation True Navigation
Piloting
Birds look for
It was discovered within Birds set a course
between the current
12.
the last 13......nnn
******'***
that birds use cues such location and the
which they recognise
to navigate by, much
14. **********'*******
as the location of the sun ultimate
like humans do when
or stars.
performing daily errands.
aonn su di cu navigate v. lái,
xác dinh phuong huóng piloting
n. su dan duóng, su dinh huóng orientation
udieu huong landmark n. móc (inh huóng)
feature
n. diém dac trung entailv.
doi hói, dua dén magnetic
phr. tù truàng orient v. dinh vi, dinh huóng avian adj (thuÙc) loài chim compensate v. dên bo, bù âp due
migra
adv v
E
nuong, dúng huóng (dông, tày, nam, bác) susceptible to phr. d bj ánh huóng, dê måc
CHAPTER 04 NoteTable/Flow-chart/Diagram Completion 121

99. Wind Power
form
Wind power has been used by humans for almost two millennia, usually in the fo.
first
of windmills which ground grain or pumped water. Horizontal windmills were t
then
introduced in ancient Persia before spreading throughout the Middle East and
being exported to Central Asia, China and India. The vertical windmills which a
typical in European agriculture began to be used in the Middle Ages, initially in Enalana
northern France and Flanders. At its peak in 1850, it is thought that there were around
200,000 windmills across Europe, but this number rapidly declined as the
Industrial
are
d
Revolution took hold.
Now wind
power is making dramatic comeback in the form of renewable
enerqy
and the distinctive sight of fields full of
towering wind turbines is
becoming common
throughout the
developed world. Wind power is a plentiful source of
power, which
does not produce gas emissions and uses little land. Although they require significant
investment for
construction, wind farms are far less costly to run than other
energy
sources, and their effect on the environment is limited. Denmark currently generates 40
per cent of its electrical
power from wind and over 80 other countries around the
world are using wind
power to
generate electricity. There is
particularly substantial
investment
in wind
energy in China, which already has the largest wind farm in the
world, located in western Gansu
province.
Wind
power works by very simply using the kinetic
energy
generated by wind to
power generators which
produce electricity. Each wind turbine consists of a tower made from tubular steel, on top of which sits a rotor, formed of blades and a hub, and a
nacelle
within which sits
the
gear box and
generator. As the wind flows towards the wind turbine, it
propels the
blades, a
process optimised by a pitch system which adjusts
the rotor so that it
picks up the
optimal amount of wind. This is
supplemented by
a yaw
drive inside the
tower, which turns the nacelle to
keep the blades facing directly
ino the wind. An
anemometre on the back of the turbine collects wind
speed and
directi
data so that the
yaw drive and
pitch system can
adjust the turbine accordingly.
In wind should not be too
powerful, as this could
damage the blades
so the wind
turbine
computer system makes sure that high winds are avoided. In case of an
emergency
rotors are also connected to a
brake, which can shut them down
at
any time.
The blades are connected to a
low-speed shaft, so when the wind
pushes
the
Dia
ades around this shaft also
begins to
spin. This in turn
makes the
cogs in the
gear
box spin, which transfers
the rotation of the
low-speed shaft onto a
high-speed shaft, increasing the rotational
speed to the rate
required to
generate energy. The
spinn
the
high-speed shaft then
powers a
60-cycle AC
generator,
converting the energy
.
electricity which travels down the tower and into a
power station
where it is
conve
of
verted to the correct
voltage to be used in
homes,
workplaces and factories.
122

100. (D
9NIOV8 SI131 S83xOVH uDyLaqduo3 wesßejarveya-MO/aNeL/ajoN

101. Natural Gas: From the Ground to Your Home
rd
Given the recent decline in thedemand for oil and the move away
from coal toward
cleaner-burning energy
sources,
natural gas
is expected
to dominate fossil fuai
production
in the coming years.
With global energy
demands at an all-time high, natural
as
gas may
be the solution as it is highly
efficient and abundantly
available in certain areae
of the world. But delivering this versatile energy source to consumers is a complex and
multifaceted process.
First, gas must be brought to Earth's surface and extracted by drilling into gas deposits
which can be found both on land and beneath the ocean floor. While extracting gas
onshore involves driling downward into gas deposits, accessing an offshore reserve
necessitates first constructing floating platforms for the engineers to work from. Then,
depending on how deep beneath the ocean's surtface the gas deposit is located, the
appropriate extraction technique is employed. If the natural gas supply is in shallow
water, a technique called cable drilling, or percussion drilling, is used. This entails
repeatedly dropping a cable with a heavy metal bit attached to it against the ocean floor
until the reservoir is penetrated and the gas is released. The usual method of
reaching
a reservoir located at a greater depth, however, is to use a large rotary drill capable of
spinning a metal drill bit thousands of feet into the soil if necessary. Once the reservoir
has been breached, powerful pumps draw the gas toward the surface.
The next stage is to pump the raw gas from the extraction site to a nearby processing
plant, where operators reduce it to its principal component methane. Natural gas is
not a single gas but made up of various hydrocarbons, including crude oil, methane.
propane, ethane, and butane. Water vapour, helium, nitrogen, and carbon dioxide are
also sometimes present. The
process of
isolating methane and
disposing of the other
parts involves multiple steps, which can make the overall cost of natural gas production
quite high. However, some
byproducts, like
propane, crude oil, and butane, all have
value of their own and can be sold to offset the
expenses of those various steps.
After processing, the
gas must be
transported to its intended customer market throug
a vast underground pipeline system that can
pump the resource from one
place
another. In most cases, the
gas is moved
great distances, crossing state, provincia and even international borders, to its eventual point of use.
Metering stations are
bu
along the length of the pipeline to allow the
gas to be measured and monitored, w
valves can be found every ten kilometres or so. These valves can be opened
or
clos
to control the flow of gas through the
pipeline so that, in the event that maintena
needs arise, the gas can be stopped to
provide safe access to crews entering
interior of the pipe. The final step of the
procedure is to deflect the gas into distribuu
lines, which convey it to local sources where it is used for, among other things, heau
ce
and electricity and as a power source for
automobiles.
124

102. Complete the flow-chart below.
Choose NO MORE THAN TWO wORDS from the
passage for each answer.
The Process of
Extracting and
Refining Natural Gas
.If gas reserves are beneath the water's
surface, 19
are built.
.Outcome: Engineers have a place to work from.
****
************'*
.Engineers either drop a heavy metal bit
against a reserve or make a hole in the
20 in cases where reservoirs
are deep.
Outcome: Natural gas is released and can be
brought to the 21. . * ***' *****'****''
using pumps.
CH
04
The gas is transported to a
processing plant.
Outcome: Methane is separated from the 22 and other
*****'''''**'****************
elements that might be present.
Byproducts of natural gas are sold.
Outcome: The money
can help pay for the various 23,
involved
*** * *** ****************.
in isolating methane.
L Eed
adj.
nhiéu mat/khia canh,
nhiéu buóc/phân
onshore adv.
trên bò, gån
bò oftshore adj.
xa bo, ngoài
ve
n. trï lugng drilling
n. sy
khoan ló bit
n. múi khoan
reservoir n. bé chua, giéng ngâm breach v.
hng
reducev. bién ói,
nén hydrocarbonn.
hydro
cacbon Crude oil phr.
dâu thó nitrogen
n. ni to offset
dap meteringn. do,
dinh lupng
deflect v.
làm chÇch huóng,
rë (vé huóng)
e
high phr. at múc cao nhát lich sú/tù
truoc tói nay
abundantly adv.
dói dào versatile adj
da nang
CHAPTER
04
Note/Table/Flow-char/Diagram Completion 125

103. A placebo
is an
imitation
medicine
that
doctors
sometimes
administer to patiento
Although they
contain
no
pharmacological
substances,
patients
who are givan
placebos
are often
convinced that
these sugar pills
possess
the power to alleviato
9Do
Placebos Have a
Place in
Medicine?
en
their symptoms
or even
cure
them of their
illnesses. What is most remarkable is that
sometimes, they
do. This bafling
psychological
and
medical phenomenon is known as
at
as
the placebo effect.
Some
medical practitioners
believe that the apparent efficacy
of placebos lies in the
simple
act of writing
a prescription.
Essentially,
it is thought
that patients assume their
ailments can be
overcome if it is possible
to prescribe
medications for them. This view
is
substantiated by
studies indicating
that a large percentage
of those seeking medical
treatment suffer from disorders that the body
is capable
of healing
itself. However
patients strongly
think otherwise,and this attitude makes them attribute getting better
when they eventually do, solely
to the medication they
were prescribed. This, coupled
with the trust they
have in their doctor's ability
to treat them, is what some say accounts
for the positive performance of placebos.
Nevertheless, most experts strongly oppose medicating patients with placebos,
suggesting the practice violates the doctor-patient relationship. Medical ethics standards
maintain that trust is paramount and that doctors should be honest. However, some
physicians are tempted to provide misinformation or gloss over the truth because they
believe doing so is in the patient's best interests. For instance, a doctor may choose to
present patientswith a more optimistic picture of possible outcomes in order to convince
them to undergo treatments they might otherwise reject. It is the hope that comes from
believing it is still possible to be cured that can make all the difference in the end.
Further studies report of some patients learning they have been given placebos instead
of actual drugs. In
many cases, this causes patients to lose faith in their doctors,
resulting in exacerbated symptoms and their health taking a turn for the worse. Due to
the possibility of malpractice suits, the use of
placebos in clinical practice has become
increasingly uncommon. These days, placebos are almost
exclusively administere
in research situations where the
subjects are informed that they may
or may
receive a placebo and told about all
potential risks in advance. In addition, policies a
implemented to ensure
that informed
consent is
observed, thus aligning standards
medical research and practice with the need for further
investigation into the so-cau
ot
called
placebo effect.
126

104. il
2 2 .
D
O
OA
IMIOY38 S13M SeXIVH UOJayduog wesßeyarueyo-MoH/8|qeLj81oN

105. 10 Urban Farming
Over the course of the last century,farming was transformed from a small-scat
cale,
subsistence-based activity to an industrialised global enterprise. However, the indut.
is currently under extreme strain from a lack of arable land. Furthermore, studies hav
ustry
ve
shown that people will increasingly abandon farming in favour of more reliable work in
cities. This will put added pressure on an already stretched global food supply. Societiae
must create innovative new ways of ensuring that their residents' fundamental need to.
*
or
sustenance continues to be met.
One trend that city planners around the world are embracing to address concerns about
the growing lack of agricultural land is urban farming, which utilises infrastructure found
in cities, such as buildings, vacant lots, and backyards to grow crops. One benefit of
this practice is that fewer resources are used to transport food as growers and buyers
are provided with fast access to agricultural yields. Also, because many urban farming
projects use hydroponics, a method of growing plants in nutrient-enriched water, soil
which is increasingly facing mineral degradation due to harmful farming practices- is
conserved. Finally, urban agriculture solves the problem of sometimes losing crops
to extreme weather as city structures make it easier to cultivate plants in a stricty
controlled environment.
An exemplary model of urban agriculture is a farm located beneath Pasona headquarters
in Tokyo, Japan, where more than 200 plant species grow in a 43,000-square-fot
space. The plants are grown using both hydroponic and soil-based farming methods
and an intelligent climate control system monitors humidity, temperature, and breeze.
Because the farm at Pasona is located underground and has no direct sunlight, which
plants need to survive, artificial lighting sustains the crops planted there. On the other
side of the globe, in New York City, people are turning to rooftop greenhouse farming
One such operation, called BrightFarms,boasts automated sensors to activate lights.
fans, shade curtains, and heat blankets. It also has tanks to catch and store rainwater.
Selling nearly 500 pounds of produce each day to local supermarketsand restauranis
BrightFarmsis able to avoid the expense of investing in delivery vehicles while keepiny
its carbon footprint to a minimum.
It is important
to note that despite the success urban agriculturehas so far experien
in places like Tokyo and New York, there remain significant obstacles to overcome.
challenge lies in supplying farms with adequate amounts of uncontaminated soil as
in and around urban areas often contains high amounts of lead, which is poisonou>
t
humans. Not using soil at all and relying instead on
hydroponic systems
is not
ye
option everywhere since reliable and safe freshwater sources are scarce in many pat
of the world, especially with global climate change negatively affecting precipitato
rates. However, new developments, such as the ability to remove salt from ocean wa
for safe use in hydroponic systems and the creation of methods to treat contamina
tan
arts
soil, may help to resolve these issues one day soon.
128

106. D
9
S
D
O
(O
SNIOV38 8131
S3xOVH UOLaNduog weidea/uey3-MoH/ageLjasoON

107. HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend about 20 minutes on Questions 1-14, which are based on
Reading Passage below
Ford vs. GM: A Rivalry of Automobile Giants
The modern auto industry had its origin in the United States, where two automobile giants, Ford
Motor Company and General Motors, became the major players in one of the greatest corporate
rivalries
in economic history. Henry Ford's Ford Motor Company started out quickly and enjoyed
an early monopoly in car making. It became the dominant leader in production, economies
of scale, and enjoyed widespread dealer networks. But before long, General Motors grew to
become a formidable force in its own right. In the early 1910s, the two companies combined
for
more than half of the world automobile industry and were operating some of the largest
factory complexes on earth. Despite their common ground in production and scale, the two frms
nonetheless had significant differences in their business models and strategies.
For Ford, its enormous investment in production facilities was singular in focus as it was
entirely dedicated to the manufacture of a single model, the famous Model T. The companys
standardised design targeted mass markets and allowed them to keep production costs down to
make a universal automobile for the 'common man'. Although this strategy proved excellent n
the short term, it turned out to be extremely costly in the long term. When increased competition
and lagging popularity for the Model T made it necessary for Ford to alter its product in the late
1920s, the facilities were not sufficiently equipped. Virtually every piece of equipment had to De
torn down and rebuilt or replaced to facilitate the production of a different model. Whae's worse.
Ford did not alter his manufacturing strategy. He merely replicated it to produce a new mooh
the Model A, to replace the Model T. In short, while Ford excelled at being an entrepreneur, ne
developed a reputation for being unwilling to adapt to changing market realities.
General Motors had a very different
experience in the early 20th century. Although GM
was
second in market share in 1920, its total unit sales were less than 25 per cent of Ford's. Yet
had an advantage that seemingly was outside the
scope of the rival's founder: GM execuu
understood oligopolistic competition. The
company's first CEO, William Durant, set out to
cree
a large automobile company by gaining control of numerous small companies which pro
either automobiles or auto parts. Durant understood that the auto market was changeable.n
GM created factories that made use of standardisedand
interchangeableparts,
such
a
ves
ate
uced
Thus.
chassis, but which allowed for the production of various body styles and car sizes. The comp
the
also introduced luxury brands to appeal
to a different sector of the population
who
de
any
and could aford, something
more unique and with more class. Finally, in a major market
breakthrough,GM introduced annual model changes, and this annual product variey
Sired
ting
was
130

108. HACKERS IELTS READING
influential in convincing customersto
upgrade to new models even if their older cars were still
fully functional.
Durant's successor, Alfred P. Sloan, built
upon the
original model and
put in
place procedures
that conveyed detailed financial and
performance information from all divisions to ensure that the entire operation could maximise returns
on
investment. He also
sought to
emphasise the use of interchangeable parts across models in addition to
investing resources into
discovering consumer trends and market conditions. This included
the
collecting of all manner of consumer-demand
information, such as seasonal and
long-term variations in demand, buyer income levels, commodity
price trends, etc., so that they could
develop predictive indicators of economic trends in light of past business
cycles. This plan proved effective, and it meant GM would gradually overtake Ford in the
following years, allowing it to maintain a dominant
position in the rivalry for half a
century. CH
04
However, in the 70s and 80s, the market share held by General Motors began to erode in the
face of foreign competition from the Japanese in the
budget lines and the Germans in the
luxury lines and this, in combination with GM's
antagonism toward growing concerns about
safety and environmental
quality, gave Ford the
opportunityto come back to prominence by
the 1990s. Between 1975 and 2000, GM's market share
plummeted from 55 to 27 per cent.
Ford, though its market share did not catch up completely, fared better overall despite also
experiencing challenges and setbacks. In the early 1980s, it suffered 3.3 billion dollars in losses
before making
a comeback mid-decade. It began to
significantly cut production costs, and its
new introduction for 1985, the aerodynamic Taurus, was very well received in the market. These
changes, in combination with adapting to growing concerns about safety and the environment,
allowed
the company to remain successful.
Then came the devastatingautomotive industry downturn following the financial crisis of 2008,
which further complicated the plight of the two industry giants. In the years leading up to the
crisis, Ford had made sound decisions that helpedit avoid bankruptcy. For example, Ford
had eliminated one oft its largest vehicles, the Excursion, in anticipationof dwindling demand
tor gas-guzzling SUVs. They replaced its productionwith more production of medium-sized
vehicles, which were more marketable as gas prices soared. GM did not have such foresight
and continued to rely heavily on the production of trucks and SUVs. They also had amassed
Tinancial liabilities on par with the entire national debt of Mexico. Consequently, even laying off
up to 21,000 workers and getting rid of three of its brands - keeping only Buick, Cadillac, GMC,
and Chevrolet intact -could not keep it from declaring bankruptcy, which it did in June of 2009.
here is no doubt that were it not for the enormous, and infamous, government bailout, General
Motors would have ceased to exist.
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-char/Diagram Completion 131

109. Questions 1-6
Complete the table below.
Choose ONE WORD AND/OR A NUMBER from the passage for each answer.
Company Original Strategy Achievements Failures
began rapidly and
boasted a once had to rebuild
totally dedicated to
making just one Ford 2.. ****** .
the automobile
or replace all
..
3.
*****
industry
capable of
producing a range
of car sizes and
laid off as many as
held a 5...
General Motors 6...
position in the
before declaring
bankruptcy
body 4....
rivalry for 50 years
132

110. D
D
ONIOV3N SI131 S83XOVH UOeduog welßeja/ueys-mojH/ajqeL/ajon

111. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc të vung Chapter
04 và làm Quiz
warfare n. chién su/chién tranh
Lprogression
n. su tién bÙ, su phát
triéén
platform n. kÇ, buc timber n. gó xây dung, gô làm mÙc
cumbersome adj. cóng kénh, bát tiên
aesthetic adj.
(thuoc) my hoc, thám mý
steer v. lái, diéu khién
perception n. su nhan thúc, tri giác
friction n. su ma sát decorative adj. Ã trang hoàng, trang tri
troop n. quân ôi, binh linh frame n. khung, cáu trúc
navigate v. lái, xác inh phuong huóng tensile strength phr. dô bén kéo
pilotingn. su d¯n duong
steel n. thép
orientation n. su dinh huóng
landscape n. cành tri, phong cành
landmark n. móc dinh huóng
larvan. áu trùng
feature
n. iém
·c trung
Overrun v. lan
tràn, trån ngap
midrise
adj. (kién trúc) trung táng (không
cao entailv. oi hôi, ua én
khong tháp)
magnetic field phr. tù truòng
imitate v. mô phòng
orient v. inh vi, dinh huóng
mound n. mô/ gò dât
compensate v. ên bù, bù ¯p
pest n. loài gây hai
susceptible to phr. d¿ bi ånh huong, dé måc
radial adj. huong tâm
windmill n. cói
xay gió
convection n. sy dói luu
renewable energy phr. nng luong ti t¡o
dissipation
n. sy xua tan, tàn
(nhiêt)
substantial adj. có giá tri, áng
kê
even
adj. bäng phäng
kinetic adj. (thuoc) Ùng luc
terrain
n. dja hinh
propel v. áy
sloping adj
nghieng, dóc
optimise v. toi uu hóa
predominance n. tinh trÙi, uu thé
optimal adj. tói uu
moderate adj. vùa phåi, diéu dÙ
anemometre
n. thiêt bi o gio respiration n. sy hô háp/trao dói khí
accordingly adv. theo dó
Quiz
N6i tu vói
nghía.
01 predominance
bàng phång
06 substantial
dên bù, bù àp
doi hoi, dua dén
có gia tri, dáng ké
02 imitate
tinh troi, uu thé
07 friction 03 moderate
su nhan thúc, tri
giác 08 compensate 04 progression
vùa phái, diéu Ù
09 susceptible to
su ma sát
de bi ånh huong, dé mac
lái, dieu khién
05 perception
su tién bÙ, su phát tri¿n
0 entail
mo phóng
OL 60
80 20 O90
SO
©vO EO O20 134

112. HACKERS IELTS READING
voltage n. iên áp
giantn. nguoi khóng l6
all-time high phr, dat múc cao nhát lich sç
monopoly n. Ùc quyén
abundantly adv.
dôi dào
scalen. quy mô
versatile adj. a nng
in one's own right phr. chinh b£n thân
multifaceted adj. nhiéu mt/khía canh
ground n. nen móng
onshore adv. trên bò, gån bò
standardised adj. ugc tiêu chuán hóa
reserve n. tro lugng
mass n. ai chúng
reservoir n. bé chúa, giéng ngåm
lagging adj. châm lai phia sau
CH
04
breach v. khoan thùng
replicate v. tái tao lai, sao chép lai
offset v. bù åp
excel v.
vugt trÙi
metering n. viÇc o, inh luong
entrepreneur n. doanh nhân
deflect v. làm chêch huóng, r
successor n. nguoi ké nhiÇm
administer v. phân phát, cung ún9 variation n. su bi¿n ói
pharmacological adj. (thuÙc) duoc ly erode v. xói mòn, tut giåm
alleviate v. làm nhe bót antagonism n. su phàn ói
baffling adj phúc tap, không thé hi¿u uoc prominence n. su xuát chúng/loi lac
efficacy
n. tinh hiÇu quà plummet v. tut xuóng
ailment n. su au óm, bênh tinh plight n. hoàn cành khó kh£n
medicate v. kê thuóc setback n. su thoái lui/thoái trào
paramount adj. tói quan trong bankruptcy n. su phá sán
exacerbate v. làm trám trong Odwindle v. thu nhó lai, suy yéu
subsistence n. sy tôn tai, sy sông
stretch v. duÑi, kéo dän ra
Sustenance n. phuong tiên sinh sông
degradation n. su giàm sú, thoái hóa
Ouiz
N6i tu vói
nghía.
01 degradation 06 erode dai chúng
su dau Ñm, b¿ênh t­t
su xuát chúng, l6i lac
xoi mon, tut giàm
thu nhó lai, suy yéu
02 alleviate 07 dwindle
D tói quan trong
03 paramount
bu dap
08 scale
04 offset 09 replicate
làm nhe bót
05 ailment 10 mass tai tao lai, sao chep lai
su giàm
sút,
thoái hóa
thay dói
phuong huóng
quy mo
OL
60 D 80
L0 O 90
SO bO 9 £0 D 20 Lo
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 135

113. HACKERS TELTS READING O
CHAPTER
05
Sentence Completion
Sentence completion là dang bài yêu cdu hoan thành càu é dé nÙi dungcác cau dó ông nhát
voi noi dung bai oc. ay là d¡ng bài thinh thoàng së xuát hiên trong bài thi lELTS Reading.
HINH THÚC CÂU HÕI
Dang bai Sentence
completion xuát hiÇn duói hai hinh thúc: hinh thúc thú nhát yêu cáu lua chon
dáp án phù hãp trong mÙt danh sách các phuodng án dà nói vÛi câu cho sn, hinh thúc thú hai
short-answer question (câu trå löi ngán), yêu cáu tim tù phù hop trong bài Íc i¿n vào chÑ
tróng
trong câu. E6i vÛi hinh thúc short-answer question, phåi kiém tra chính xác sQ lugng të và sÑ dudc
phép dién vào chÑ trQng.
Hinh thuc lya chon dáp án phù hop trong mÙt danh sách các phuong án
Kiéu bài yêu câu lya chon dáp án phù hop trong mÙt danh sách các
phuong án d¿ hoàn thành cåu.
Complete each sentence with the correct
ending, A-G, below.
Write the correct letter, A-G, in boxes 1-2 on
your answer sheet.
1
Last-born children
are
likely to
2
First-born children
learn how to
A make
outrageous statements about
family members. B use
jokes to avoid
disputing with their
family.
G
develop more serious
personalities than other
people.
Hinh thúc tim tù
phù hãp trong bài dÍc dé diÃn vào chÑ trÑng KiÃu bài yêu cáu tim tu phù hop trong bài
dÍc e diên vào chð
trÑng trong câu cho sån.
Complete the
sentences below.
Choose ONE WORD ONLY from the
passage for each
answer.
Write
your answers in boxes 1-2 on
your answer sheet.
Last-born children make
... about
family members. 2
First-born childrenlearn how to
develop more
serious.
than other people.
136

114. CHIEN THUÂT LAM BAI
STEP 1
Xác dinh cum të khóa và nÙi dung cça câu cho sån.
a& tam dang
bài Sentence completion, dau tiên cán xác dinh cum tu khóa và noi dung chính cça cau cho san.
EXAMPLE
Complete
the sentence with the correct
ending, A-D, below.
Write the correct letter, A-D, in box 1 on
your answer sheet.
Xac dinh cum tù khóalà
Last-born children are likely to
Last-born children và noi
dung câu cho sån hói vé
nhung ua tré sinh ra
make outrageous statements about family members
sau cung thuong co Xu
huóng làm gi.
B use jokes to avoid disputing with their
family.
CH
assume the responsibilities of their older siblings. 05
D develop more serious personalities than other people.
TIPS
1. Trong dang bài Sentence completion, tát cå các câu chua hoàn chinh thudng dugc dua ra cung
mot lúc. Tuy nhiên, néu xác dinh cum tu khóa cça mÙt câu và hoànthành câu dó truóc rói chuyén
sang các câu tiép theo së tÑt hdn viÇc xác dinh tü khóa cça tát cå các câu cùng mÙt lúc.
2. D6i vói hinh thúc lya chÍn ááp án phù hop trong mÙt danh sách các phudng án cho sn trong bài
Sentence completion, só lugng phudng án së nhiéu hdn sÑ lugng câu cán hoàn thành nên së có
nhung phuong án không su dung
tói. Vi vây, chúng
ta chi cán dÍc toàn bÙ các phudng
án mÙt lán
dé
khi tim dáp án së giúp ti¿t kiÇm thoi gian.
CHAPTER
05
SentenceCompletion 137

115. Tim trong bài doc nhung nÙi dung lién quan dén cum tëu
khóa vua xác dinh. STEP 2
Ap dung ki thuât scanning dé tim trong bài doc nhüng noi dung liên quan dén cum tu khóa vüa xác
dinh. Kiém tra toàn bô phán nÙi dung liên quan dó dé tm kiém goi ý cho câu trà lei.
EXAMPLE
For siblings born later, their personalities may be highly influenced
by their order of birth. Since they are unlikely to benefit from a familial
system that is clearly more advantageous to their older siblings,
they must
find a way to equalise the playing field. One way that this
Tim trong bai doc happens is through the use of humour, which last-born children
nhung nÙi dung liên
often rely upon to keep from getting in trouble or arguing with other
quan dén cum tù khóa
Last-born children. Goi family members. This can lead to funnier or more outrageous
y cho câu trå li có thé
personalities amongst last-born children. Firstborn children, on
tim tháy & câu é câap
the other hand, tend to be more responsible and mature even at den cum tù khóa dó
l: "the use of humour,
a
young age, since they are expected to provideguidance to their
which last-born children
younger siblings.
often rely upon to keep
from getting in trouble
or arguing with other
Complete the sentence with the correct ending, A-D, below.
family members
Write the correct letter, A-D, in box 1 on
your answer sheet.
1 Last-born children are likely to
A make
outrageous statements about
family members.
B use jokes to avoid
disputing with their
family.
C assume the
responsibilities of their older
siblings.
D develop more serious
personalities than other
people.
Bài dich trang 408
TIPS
Thông thuong trong d¡ng bài Sentence completion, các câu
dugc dua ra theo dúng thú ty xuát hieu trong bài doc nên goi ý cho các câu trá löi cing xuát hiÇn theo thú ty
ó. Ví då, gçi ý cho câu
tn hai thuong xuát hiÇn sau goi ý cho câu thu nhât, nên néu tim
áp án cho câu thú hai sau doan g
y cho câu thú nhát thì khå näng tim tháy cao hon. DQi vÛi
nhkng câu
không tim tháy goiý có thé tin
kiem o khoàng gida doan goi ý cho câu truóc và câu sau.
138

116. Chon dáp án phù hop dién vào chÑ tróng và kiém tra dÙ chinh
STEP 3
xác cùa dáp án.
(1) Doc tùng phudng án và lya chon dáp án phù hop. Dáp án là câu dien giài lai o¡n ggi ý cho
cau trà ldi dâ xác dinh d buóc thú hai.
(2) Sau khi iÃn câu trå löi, ki¿m tra xem câu dä hoàn thiÇn chua và có óng nh¥t vÛi nÙi dung bài
doc không.
EXAMPLE
For siblings born later, their
personalities may be highly influenced
by their order of birth. Since they are unlikely to benefit from a
familial system that is clearly more
advantageous to their older
siblings, they must find a way to equalise the playing field. One way
that this happens is through "the use of humour, which
last-born
CH
05
children often rely upon to keep from getting in trouble or arguing
with other family members. This can lead to funnier or more
(1) Doan goi ý cho câu
trå loi 'use of humor,
outrageous personalities amongst last-born children. Firstborn which last-born children
children, on the other hand, tend to be more responsible and
-rely upon to keep from
arguing with other
mature even at a young age, since they are expected to provide
family members' uoc
guidance to their younger siblings. dien giài lai thành 'use
jokes to avoid disputing
with their family.
Complete the sentence with the correct ending, A-D, below
Write the correct letter, A-D, in box 1 on your answer sheet.
1 Last-born children are likely to use jokes to avoid disputing (2) Sau khi lya chon
phuong áán B, kiém tra
with their family. B
lai nÙi dung cça câu vùa
hoàn thieÇn là: 'Nhkng
dua tré duoc sinh ra sau
make outrageous statements about family members.
cung thuong dun9 cac
Buse jokes to avoid disputing with their family.
càu nói ùa dé tranh
C assume the responsibilities of their older siblings. tranh cãi vói gia dinh
D develop more serious personalities than other people.
TIPS
Tuy hinh thúc short-answer question trong d¡ng bài Sentence completion cho yéu yêu câu diÃn
danh tù, ckng có truöng hop dáp án là Ùng tù, tinh tù ho·c tr¡ng tù. Vi v­y doi voi hinh thúc
short-answer question nhát thiét phâi ki¿m tra të lo¡i. Truong hop dáp án là danh tù cán kiÃm tra
dang só it-só nhiêu, truöng hop dáp án là dÙng të cán kiém tra lai thì và d¡ng só it-sÑ nhiÃu cça
dong tu.
CHAPTER 05 Sentence Completion 139

117. -o HACKERS PRACTICE
1A
statue of Shakespeare,
the world's most renowned playwright, stands in Leiceste .
ajor
er
Square
in London's West End. Rather appropriately, to0, as the VWest End is a main
in attraction, boasting
about 40 venues that show some of the highest quality theatre i
the world. The area also known as Theatreland has a rich history, with many of tha
theatres dating back to the Victorian and Edwardian periods. These historic buildinas
now
coexist with contemporary shops and offices in what is now one of London's busiest
districts.
The oldest of these West End theatres is Theatre Royal Drury Lane which
opened in 1663, although it has been rebuilt several times due to fire. West End theatres
continue to put on an array of shows including contemporary productions, revivals of
classics, and, most famously, musicals. The latter draw the most viewers, and have been
known to run for decades. This is the case with the Les Misérables and The Phantom ot
the Opera, which both opened in the mid-1980s and are among the highest grossing of
all West End productions.
Complete each sentence with the correct ending, A-E, below.
A lot of the theatres in the West End
The most popular West End plays
A are set to be modernised soon.
B have been running for decades.
C do not show
contemporary productions.
D are located alongside modern structures.
E are revivals of classics.
playwright
n. nhà soan kjch venue n. dia diêm coexist v.
cùng tón tai
contemporary adj. duong tho, revival n. sy trß lai, su hôi sinh
gross
v.
tóng lgi nhuan kiém duoc
tho
140

118. M
D
D
ONIOV38 SA131 S83XOVH uO!Jajdwog aouajuas

119. While companies were established to produce a product or perform a service for a
profit, there is a general consensus that they should give back to the community as
a
ve
well. Many corporate owners and managers share this belief and feel that they ha
a responsibility to improve conditions for the disadvantaged. Some of these, such:
Toms Shoes, were actually established with this in mind. Since its foundation, Toms
has given one pair of shoes to a person in need for every pair sold. To date, this
as
has resulted in the donation of more than 50 million pairs of shoes. The cosmetics
company NuSkin is another example of a socially responsible company. They set up an
initiative called Nourish the Children, which allows customers to donate healthy meals
to impoverished children when making a purchase. These types of programmes are
praiseworthy for their impact on poverty, but they also help the bottom line of companies
who undertake them. By advertising these types of socially responsible programmes,
companies boost profits. This is because the programmes make customers whoare
concerned about social issues feel that they are doing good in the world by patronising
the company. Overal, these types of corporate programmes have a positive impact on
everyone involved and should be an example for other companies to follow.
Complete each sentence with the correct ending, A-G, below.
5 Some corporate leaders think that it is important to
Corporate giving programmes can
Many consumers feel better when they
7
A make companies more successful.
B
provide free items during economic
depressions.
C distribute profits to
employees.
D advertise changes in
company policies.
E
support businesses with charitable
programmes.
F reduce the impact of customer
purchases.
G make better conditions for
people in need.
consensus n. su dóng tâm, sy nhát trí the
disadvantaged phr. nguài chju thiÇt thòi, nquoi
yéu thé trong hoi initiative n. sáng kién, su khói xuóng impoverished adj. nghèo khó bottom line phr. loi nhuân, kétquà ki
nh
doanh sau thué undertake v. thuc hiÇn patronise
v. báo tro
142

120. D
D
ONOV38 SI131 SH3X3VH uOJajduog 8ouajuas

121. ics,
Cinderella, Snow White, and Sleeping Beauty are all considered animated classie
but all three are actually based on stories published by two German writers commonls
d
known as the Brothers Grimm. Although Jacob and Wilhelm Grimm are often referrad
rre
to as the authors of these fairy tales, they did not actually come up with the storiae
themselves. The stories had been passed down through the oral tradition from ona
generation to the next in Germany and the surrounding regions long before tho
Brothers Grimm. However, the brothers, seeing that the stories were at risk of being
lost, started documenting them. In order to do this, they interviewed friends, relatives
storytellers and aristocrats to learn the stories of the culture. After they had collected
the stories, the Brothers Grimm set about puting them to paper. During the writing and
editing processes, they combined differing versions of the same tales and edited them
to impart a stylistic consistency and to improve the basic plots, thereby making them
their own. When it was finally published, their book Nursery and Household Tales was
a blockbuster. It went on to be reprinted repeatedly and eventually had its title altered
to Grimm's Fairy Tales. Even though this is still the name we use for the book, the
stories it contained were not exactly the same as the ones that we know today. Most of
the brothers original stories had more adult themes, as they had not been written for
children. ver time, the stories were edited to make them more appropriate for
younger
audiences and became staples of childhood libraries worldwide. In fact, their works
have been translated into more than 100 languages.
Complete the sentences below.
Choose NO MORE THAN TWO
wORDS from the
passage for each answer
11 The stories the brothers used were handed down by the
********* ********** ***
12 The brothers put together many different.
of the same story.
13 The book
Nursery and Household Tales'
original... was
*******************
changed after its first publication.
14 The. in the brother's works
show that they were not for young reaoe
********* .
oral tradition phr. truyén miêng dan gian documentv. ghi chép lai, dan
chúng tu liêu aristocrat
n. nha
C
toc
impart v. truyên dat, phó bién stylistic adj. (thuÙc) ván
phong consistency
n. tinh nhát quán blockbuste
tac
phám bom tán, bán
chay staplen.
sån phán chú yéu
144

122. Education
is one of the most
important issues addressed by societies.It
provides people 6
with the basic skills required to survive in the world, but it also allows them to make
SOcietal contributions. In fact, former American first lady Eleanor Roosevelt claimed
that education
was essential to good citizenship. Unfortunately, in large multi-cultural
SOcieties like the United States,educating the
populace can be difficult. This, according
to Dr M. S. Rosenberg, is due to distinct cultural
approaches to education. For instance,
the parents
of Asian-American students sometimes
encourage
them to sit quietly, listen
intently, and avoid eye contact with their teachers, as these were the educational values
of their cultures. This stands in stark contrast to the importance of classroom discussion
and eye contact instilled in most European and American students. This problemcan
be magnified
by the differing ways that cultures view the role of the teacher in the
classroom. European or Americanparents often see the teacher as a participant in
educating their children with whom they work. Many Hispanic cultures, on the other
hand, regard teachersas experts and defer to them on nearly all aspectsof educational
decision-making. Unfortunately, not understanding these cultural differences can have
a major negativeimpact on students. Teacherswho have been trainedin the European
and American style of education may see the active participation of studentsof that
culture as superior to that of others. They may also see the involvement of European or
Americanparentsas a sign of greater concernfor their children's educations. However,
they could simply be misunderstanding cultural norms. In order to avoid these kinds of
problems and to more effectivelyteach in a multicultural seting, teachers are trained to
05
recognise culturaldifferences and to adapt their lessons and evaluation styles to reflect
them. in other words, they attempt to implement uniform education standards which
allow for cultural diversity.
Complete
the sentences below.
Choose NO MORE THAN THREE WORDS from the passage
for each answer.
15 Education provides
essential knowledge
and the opportunity
to make
16 ...
may
have a significant negative
effect on
Failing to understand.
'*****'"
students.
.. which respect
different
17
Teachers are trying to putin place.
backgrounds.
rái n
n.
quyén công dân, tu cách công
dân populacen.
công
chúng, quan
chung
In stark contrast to phr.
rá
citiz nsl
gud
chuán
ement v.
thi
huán
an
toan vÛi instil v. làm cho
th¥m
nhuán
defer to phr.
chiéu theo,
lam theo
nOrm n. quy pham, tieu
hanh allow for phr.
tinh dén,
chú ý
dên
CHAPTER 05
Sentence Completion 145

123. Environmental Conservation Through Urban Density
The first image that comes to mind when considering environmental sustainability
is
usually not a densely packed urban landscape. However, since Compact City: A Plan
for a Liveable Urban Environment was released in 1974 by authors George Dantzin
and Thomas Saaty, most urban planners agree that the most effective way to keen
the planet green is to pack as many people as possible into compact cities. The
most important reason to contain people in cities, they say, is to decrease sprawi, tho
expansion of urban areas into surrounding land. Not only does the infringement at
human populations into undeveloped areas destroy arable soil and ecosystems, but
he
ut
it also creates suburbs that are energy inefficientand automobile dependent. Buildinn
cities upward rather than outward is the best way to avoid this.
If everyone lived in cities, the need for automobiles would be greatly reduced, which
would minimise the pollution they cause and conserve the fossil fuels they require to
operate. Studies show that people who live in densely populated cities, like New York,
are 40 per cent less likely to own cars and use far less gasoline because public transit
is readily available and walking
or cycling is often an option. The fact that driving in
cities has become
increasingly difficult also contributes to people giving it up. With
parking restrictions and expensive toll fees to contend with, not to mention the glut of
other vehicles that, sadly, remain on the road, many city dwellers simply choose not to
drive when there are far more attractive transportation alternatives available.
But the environmental
sustainability of cities has to do with more than just
transportation: it's also about housing. The vast majority of people in high-density cites
live in
apartment buildings, which are the most
energy-efficient residential structures
in the world. The shared walls of
apartment buildings mean that less heat is lost and
thus, less fuel is used to
generate it. In addition, because
apartments are usualy
smaller than, say,
a typical single-family home in the suburbs, far less electricity
s
consumed per household as much as 50
per cent less than in
sparsely populated
areas, actually. It's thus no surprise that the carbon
footprint of most high-density
CIy
inhabitants is around 30
per cent smaller than the
global average.
Ultimately, while being shoulder-to-shoulder with millions of other people may see
unpleasant, it is the best
way to handle our
ever-growing population while
preservu the resources that
subsequent generations will need to survive. The cities that
e
exist
today are far from
perfect, but
that just means that there is still a lot that can be
do from
replacing diesel fleets with hybrid and electric ones to updating archaic, inefficie
en
infrastructure to make urban communities not only more sustainable but also
nicer
places to live.
146

124. Complete
the sentences below.
anSe ONE WORD ONLY from the
passage for each answer.
The primary
reason for
containing people in cities is to limit 18
19 A major decrease in the need for cars would reduce.
... and save
*****''''
fossil fuels.
Due to their smaller size, urban apartments use less....
20 ...... than
suburban homes.
21
Living in densely populated cities is the best way to protect resources for future
CH
05
density
s
o rÙng lÙn xôn, dÑng ngón
ngang
infringementn.
su
xam pham
arable adj
có thé tróng trot
sprawl n.
vüng mo rông lôn xon,
TO0tprint
n phr. chi¿n dáu vÛi glut
n. su tràn ngáp,
su quá
múc sparsely adv.
thua thÛt, rái rác carbon
"do Sustainability
n. tinh bên vüng pack
v. nhét chát
ních compactadj.
chât nich,
chen chuc
archaic ad). có
du
chan cacbon (luong
cacbon
con nguoi
thái ra
mói fruóng)
Teet
n. doàn tàu, dÙi máy bay
CHAPTER
05
Sentence Completion 147

125. Gene Therapy
8
A revolutionary treatment
niques Millions of dollars are spent
on medical research each year,
and although new technin.
ted
are being
developed
and important
discoveries are being
made at an unprecedento
rate, the cures for a number of life-threatening diseases, like cancer and Aine
wn as
continue to elude scientists. But there may
be hope
in the form of a treatment known
.
The
gene therapy,
which involves using genetic
material to manipulate
a patient's cells Th
idea was first proposed in 1972 by Theodore Friedmann and Richard Roblin in Gena
Therapy for Human Genetic Disease? This article cited US physician Stanfield Rogers
early notion that healthy DNA could be used to replace defectiveDNA in people with
genetic disorders. Building off Roger's idea, Friedmann and Roblin suggested ways i
which healthy DNA could be used to fix, replace, or supplement a faulty gene to make
it function properly. Researchers quickly latched onto this innovative new concept, and
the first gene therapy case was approved in the United States in September of 1990.
ne
Although gene therapy has successfully cured patients with diseases such as
leukaemia, haemophilia, and Parkinson's disease in the years since then, it is not
without its problems. The most difficult part of administering healthy DNA to a patient
is
getting the unhealthy cell to accept it. While techniques that involve directly injecting
the healthy DNA into the recipient cell have shown some success, the more commonly
employed method is through the use of a vector a DNA molecule that serves as a
vehicle to
carry foreign genetic material into another cell.
Viruses are the most commonly used vectors because they naturally invade cells. When
they are used, some of the virus's DNA is removed and replaced with the therapeutic
DNA, but the
virus's structural
sequence stays intact and serves as the "backboneo
the vector. This tricks the patient's cells into
allowing it to enter, but it does not always
work as hoped. This is due to the fact that there is
always the chance the patients immune system will kick in and fight off the virus, killing the
therapeutic gene
at
e same time. This
process can
produce an
inflammatory response within the patient, a in certain cases, lead to
organ failure.
and even target more cells than it is
supposed to, including ones that are
hea
atient
Alternatively, the viral vector could
potentially cause disease once inside the
p
Because of these risks, gene therapy is still
considered
experimental
and
ne
ealthy
way to receive it is
through participation in a clinical trial. Doctors
still have
a
only
long
way to
go before they understand all the
potential effects
gene therapy can
nave person's body, so research is
likely to
continue until further breakthroughs
are and both the Food and DrugAdministration and theNational Institutesof
Health
the treatment safeenough to enter
mainstream medical
practice.
on a
made
deem
148

126. Tm
ONIOV38 SL131I SU3XOVH UOajduog aouajuas

127. 9The
Psychology of Emotion
ave
Since they
encompass
such a wide spectrum
of human behaviour, emotions hav
e
always
been a central site of psychological study.
One of the first figures to introdto
vere
a theory
of emotion was the Greek philosopher Aristotle, who thought that they war
rwin
connected to appetites.
This idea held sway
for centuries, until Charles Darw
formulated an evolutionary concept of emotions. Darwin suggested that emotions ha
evolved through natural selection and therefore must have a purpose. However, his
ideas were supplanted as the field of psychology became more prominent.
A highly influential theory of how emotions work was developed independently by two
scholars, William James and Carl Lange, in the late 19th century. This theory, which has
came to be known as the James-Lange theory, suggested that physiological arousal
leads to the experience of emotion. This was a reversal of the conventional conception
that emotion was primarily mental in character. In James and Lange's conception
the body was the source of the emotional response.James suggested that the sense
organs are the first part of the body to experience the stimulus of an outside object, and
that the information from these is then passed to the brain.
As the James-Lange theory became the dominant conceptualisation of emotion in the
early 20th century, it inspired criticism from other researchers. One critical response
came from the Harvard physiologist Walter Bradford Cannon and his student Philip
Bard in the 1920s. Cannon and Bard believed that emotional responses were the
result of cognitive reactions within the hypothalamic structures of the brain, with the
thalamic region being thecentre of emotional
response. According to Cannon and
Bard, the physical responses to emotion could be considered
separate from the mental
responses, and did not always precede them.
While the James-Lange theory foregrounded the
body, and the Cannon-Bard theory
prioritised the brain, the two-factor theory of emotion offered a more balanced approacn This theory put forward by Stanley Schachter and Jerome E. Singer in the
19608
suggested
that emotional reactions
are based on two factors: physical arousal an
mental labelling. Therefore, when a
person experiences an emotion, they initially
1ee some form of physiological arousal, and then
they search their environment for
thing
they can use to label this as an emotion. This can
occasionally result in misattribuoas when someone feels the
physical symptoms of
anxiety, but believes them
o
be
related to romantic arousal. with no clear
consensus
emerging within psycholog
cal
circles, it seems that the debate over whether it is in the mind or the body that emou
are formed is set to continue.
150

128. .
D
ONIOV3Y SI131
S83XOVH uOLJa|duog aouajuas

129. 10 Speaking Pidgin
It has long been saidthat 'necessity is the mother of invention', and nowhere is thi
this
sentiment more applicable in the context of linguistics than it is for pidgin lanquaae
Found throughout Africa, the Caribbean, Hawaii, and parts of Southeast
Asia, pidoin
languages are simple dialects that evolve when two or more groups must communicat
for a prolonged period of time but their members do not share a common
tongue.
Historically, pidgins arose due to the colonial encroachment of European powers into
the New World
during the 17th and 18th centuries. As the British, French, Portuguese
Spanish, and Dutch colonised various areas of the Americas, it was inevitable that
they would come into contact with native peoples with whom they were unable to
communicate verbally. Initially, they may have used a few hand
gestures to
get their
point across, but people are innately inclined to language acquisition and
eventually
words were learned and used to facilitate activities like bartering.
The slave trade, which saw millions of Africans
exported to plantations in the Americas,
is
especially responsible for the further
development of pidgin tongues. As a
great many dialects were
spoken throughout Africa and because people were seized from various
parts of the continent, new slaves were often able to understand neither their captors nor their fellow slaves. In order to communicate at all, they were forced to adapt, picking up a word from one
language here and a word from another
language there. Eventually, through this method, conveying the most basic information became possible and people began to rely on this
unstructured dialectas the
language they used most.
While
pidgins vary from group to
group, they do share certain features.
According
19th
century American folklorist Charles Leland, all
pidgin languages sound similar to how a
very young child
might communicate.
Specifically, the
pronunciation
of words is
generally only approximatedand the
parts of
speech are
highly flexible, often being modified
spontaneously.He also found that
speakers of
pidgin languages
tend o ignore the conventionsof
language. For
instance, rather than
incorporatingfunctio
words, like
pronouns and
prepositions, into their
speech, they rely almost
exclusivey
on content words.
Essentially,speakers of
pidgin languages, having
a
supernic
knowledge of the most
indispensablewords and no
regard for
grammar,
are
a
convey their main ideas but not much more.
to
Of course, pidgin languages do not
often last
long. Generally, within a few
deca
es. as children are born into the families of
pidgin speakers, one
group will have
iea
the language of the other or both groups will have learned a new common langua arned
Sometimes, the
necessity of
speaking pidgin is
removed when
one group leav
area. For instance, during the French
occupation of
Vietnam, many Vietnamese lea
to communicate with their
imperialist rulers in a
pidgin French. When Vietnam dec
its
independence
in 1954 and the French
left, there was no
longer
a need TO
dialect, so people mostly returned to
speaking their
primary languages.
In
tne
rned
lared
this
rare
instances when pidgin does survive,
meaning that
children of the next generation a
dopt
it as their mother
tongue, it
invariably evolves to
become
increasinglystandar
ised
and structured,with a fully developed
vocabulary and
system of
grammar. Utimat
aly, t
becomes a form of colloquial speech known as a
creole.
152

130. 5
iii
O
(O
ONIOV3H S1731 SHIXOVH UOIJa|duo3 8suayuas

131. HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend about 20 minutes on Questions 1-14, which are based on
Reading Passage below.
3D Printers and Human Tissue
Is 3D printing the future of medicine?
Although the
technology for 3D
printers has been around since the 1980s, it hasn't been
so long that 3D printers became widely available commercially. The
practice of
producing
three-dimensional solid
objects of almost any shape from a digital model has since taken
off
exponentially, with
virtually every sector of the
economy eager to find ways to apply this
technological breakthrough. While most people expect that 3D printing would be useful in
fields such as
architecture, construction, industrial
design, and
aerospace, few consider the
implications of this
technology for
biotechnology and medical research. But, in fact, the ability to create live human tissue, and
potentially even whole
organs, is what has the
medica community so excited.
For the last 20
years, medical researchers
have been
experimenting with ways to use the
technology to
create
three-dimensional
biological structures for medical purposes. understand how this is
possible, it's
important to
grasp how 3D
printing works. The first step
is
to create a 3D image of the desired item
using a
computer-aideddesign software
programme
The
programme then slices the
digital object into hundreds or even thousands of
horizonts layers that become the
blueprint for the
printing stage. The actual printing is achieved usu
an additive
process, in which the
printer lays down
successive
layers of liquid, powder, pae
or other material, from the bottom
up to build the model from a series of cross sections. It
e
combines these layers to
produce the final
shape.
As soon as this
technology came out, medical
researchers
thought,
why not layer lvin9
cells
just
as with any other material, and
thereby engineer biological structures such as Since the mid-2000s, biotechfirms have taken
up this
question. In only
a few
yea
ssue?
achieved significantsuccess in
producing human tissues
that
preserve cell
funcuo
they
viability. The types of human tissue that have thus far been
successfully produced
and
bits of lung and heart muscles, as well as
valves, and even a human ear.
EXpe
include
transplantingthese tissues into
laboratory animals have
produced overwhelmingiy in
iments
ositive
results. Surgeons have also been able to
implant some of this bioprinted* tissue in skin and muscle into human
patients.
bioprint:
to 3D print
a biological structure (a tissue, an
organ, etc.) using a bioprinter
154

132. HACKERS IELTS READING
While these advances are
encOuraging, the
ultimate
goal remains
printing internal
organs for
hum in need of a
transplant.
Developing complex organs is a
major challenge, especially
in regard to creating one that has
enough oxygen to survive until it can
integrate with the body.
One recent breakthrough at Harvard
University's Jennifer Lewis lab has
brought this closer reality by creating the first 3D
printed kidney tissues. Researchers at the lab came up with an innovative bioprinting process that allows them to
print both the
complex structures from which the kidney tissue is made, and the vascular
systems which are
necessary to keep the
tissue alive. Using this
system they were able to create a
proximal tubule, a fundamental part of the kidney and the element
responsible for
filtering blood. The Jennifer Lewis team hopes
to
to be able to manufacture a
kidney in its
entirety in a matter of
years. Since around 10
per cent
of the world's population suffers from chronic kidney disease, with many relying on machines
to survive until they get a
transplant, this could be a
life-changingmedical advancefor millions
of people. Scientists now believe that other 3D printed organs could also be available in less
CH
05
than a decade.
Aside from
organ replacement, bioprinted tissue can also be used for medical research and
drug development.For example, scientists have found that bioprinted slivers of the
liver
although extremely tiny, respond to drugs in ways that are very similar to the full-grown human
liver. This has allowed researchers to test the toxicity of new drugs before approving expensive
cinical trials with patients. The potential to save billions of dollars in clinical research each
year has caught the attention of investors. There are other possibiltieson the horizon as well.
Several laboratories are currently developing bioprinters that could apply skin cells directly
onto wounds. Working in conjunction with a laser, the printer would scan the size and depth
of an injury and then produce a topological 3D map of the wound that would be used to
determinehow much material to deposit on the wound site. The same technology couldbe
used to close wounds of the elderly or people with diabetes, whose bodies don't heal well. t
could even eventually be a solution to simple surgeries such as stitches for large cuts. With
tne ways that the bioprintingof tissues could be useful, it's no wonder that it's taking the
medical community by storm.
CHAPTER 05 Sentence Completion 155

133. Questions 1-5
Complete
each sentence with the correct ending, A-G,
below.
Medicalresearchers have been conducting
tests to
1
The eventual goal of bioprinting technology is to
2
A difficult
task is making organs with sufficient oxygen until they can 3
Harvard researchers developed a process for creating structures that can
A laser and printer could possibly scan an injury and then 5
A
make medical equipment.
keep tissues alive.
perform surgery unassisted.
D
provide organs for
transplants in humans.
E make 3D
biological structures for use in medicine.
F fuse with the
body.
G create a 3D
map of the wound.
156

134. Questions 6-10
Complete the sentences below
Choose NO MORE THAN TWO WORDS from the
passage for each answer.
In recent years, the practice of
creating various 3D objects based on a
6
.. has exploded.
***'******* *
Before printing,
a
computer programme makes a blueprint by cutting
a 3D image into
7
numerous
**********
In a short time, biotech firms made human tissues that maintained the 8
and viability of cells.
***'**
9 A team at Harvard aims to produce a complete. in the near
***** ************* ** **
CH
05
future.
10 Researchers can now test the of drugs prior to human trials.
****°'°** *°°*°*******°**
Questions 11-14
Do the following statements agree with the information given in Reading Passage?
Write
TRUE if the statement agrees
with the information
FALSE if the statement
contradictsthe information
NOT GIVEN if there is no
information on this
11
MOst people
understand the
usefulness of 3D printing
for medical research.
12
ests of bioprinted tissue in animals have shown promising
results.
Sing 3D printed organs
could reduce the cost of transplantation
within 10 years.
DTUgs affect small bioprinted pieces
of liver
as they
do a whole liver.
Dru
14
Dap án-Dich nghia-Chú giåi trang 422
CHAPTER 05 Sentence Completion 157

135. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tù vung Chapter 05 và làm Quiz
instil v. làm cho thám nhuân
playwright
n. nhà soan kich
the disadvantaged phr. nguoi chju thiÇt thoi
dab v. chám nhe
nguoi yéu thétrong x hÙi
venue n. ja diém
defer to phr. chiéu theo, làm theo
bind v. nói lai, buÙc lai
initiative n. sáng kién, su khdi xuóng
coexist v. cùng tón tai
implement v. thi hành
accommodate v. chúa dung
praiseworthy adj. áng khen ngoi
contemporary adj. uong thoi, hiÇn thÝi
oral tradition phr. truyén miÇng dân gian allow for phr.
tinh én, chú ý én
revival n. su trò ai, su hôi sinh
botom line phr. ki nhuân, két quå kinh doanh sau thué
document v. ghi chép lai, dán
chúng tu liÇu
density
n.
mât dÙ
gross
v. tóng loi nhu­n kiém duçc
undertake v. thuc hiên
aristocrat n. nhà
quý tÙc
sustainabilityn. tinh bén vüng
companion n. ban dóng hành
patronise v. båo tro
impart v. truyên dat, phÑ bién
pack v. nhét chât ních
empathy n. su tháu càm
revolve around phr. t­p trung, quay xung quanh consistencyn. tinh nhát
quán
compact adj. chât ních, chen chúc attribution n. su quy két
clutch n. ótrúng áp stylistic adj (thuÙc)
vän
phong
infringement
n.
su xâm pham anthropomorphism n. phép nhân hóa
collaborationn. su hop tác blockbustern. tác phám bom
tán, bán chay
arable adj. có thétrông trot duoc
trait n. dac diém
reachv. vÛi láy staplen. sån phám chù yéu
contend with phr. chién áu vói demonstrable adj. có thé chúng minh
duoc
prompt v. xúi giuc citizenship
n. quyén công dân, tu
cách
công dân
sparsely adv. thua
thót, råi rác
value
n. ý ngh+a, giátri
unprecedented adj. chua tùng tháy, không co populace
n. công
chúng, quán chúng
tiên k
consensus n. su ông tâm, sy nhát trí
eludev.
lång tránh, tránh
né
Quiz
Noi tù vói
nghia.
01 trait
bao tro
06 implement
atinh nhát quán
02 prompt
su hop tác
07 accommodate
chat nich, chen chuc
03 patronise
thyc hiÇn
08 compact
thi hành
tinh bên vkng
chúa dung
có
04 empathy
dac diém
su tháu cåm
Oxui giuc
09 archaic 05 undertake
10 consistency
OL D60 80 L090 So
158

136. DA
O
8
9NIOV3H SI731I SHIXVH UOLayduo3 aauajuas

137. HACKERS IELTS READING CHAPTER
Summary Completion
Summary completion là dang bài yêu cáu hoàn thành bán tóm tåt nÙi dung bai doc. ay la
9.
mot trong nhang dang bài phÑ bién nhát và xuát hiÇn ó háu hét cdc bài thi IELTS
Reading,
HINH THÚC CÂU HOI
Dang bài
Summary completion xu¥t hiÇn duói hai hinh thúc: hình thúc thú
nhát yêu câu lya chon dáp án phù hop trong mÙt danh sách các
phuong án cho sån é diên vào chÑ rÑng, hinh thúc th hai, short-answer
question (câu trå loi ngån), yêu câu tim tù phù hãp trong bài doc dién vào ch trong trong bàn tóm tåt. Qi vÛi hinh thúc short-answer question, cán kiém tra chính xác só
luong
tu và so duçc yêu cáu iÃn vào chÑtrÑng.
Hinh thuc lya chon dáp án phù hop trong mÙt danh sách các phudng án cho sn Kiéu bài yêu cáu lya chon dáp án phù hãp trong mÙt danh sách các
phuong án cho sn é dién vào bàn tóm tåt.
Complete the
summary using the list of words, A-H, below.
Write the correct letter, A-H, in boxes 1-2 on
your answer sheet.
Llamas in the Incan
Empire
Llamas
disappeared from North America
during the last ice
age. But in South America,they were domesticated. Llamas became
important for delivering1
.... and
building materials.
Althoughthey were not very fast,
they made it much
easier to carry things for
long 2
A shipments
B travellers
C food products
D other animais
E naturalresources F villagers
G distances
H depths
Hinh thúc tim tu phù hãp trong bài dÍc diên vào chÑ trÑng
Kiéu bài yêu câu tim tu phù hãp trong bài doc dé diÃn vào bån tóm tt.
Complete the summary below.
Choose ONE WORD ONLY from the
passage for each
answer.
Write your answers in boxes 1-2 on your answer sheet.
The Hibernatlon of Black Bears
cold, and this allows them to remain 1,
the hibernation period, the 2..
Like some other mammals, black bears hibernate during winter to avoid the extre
.
for months. During
...Of black bears slows consideraoy
allowing them to conserve energy.
160

138. CHIEN THU LÀM BÀI
Xác dinh nÙi dung chính cça
bi tóm tåt, tim cum tu khóa và STEPL nÙi dung do¡n cán dién tu.
A)Nhanh chóng kiém tra tiêu à và nÙi dung cça bàn tóm tát dé nám ug¢ ván dé chính.
21 Xác dinh tù khóa và nÙi dung chinh cça doan cán dién tü.
EXAMPLE
Complete
the
summary using the list of
words, A-E, below.
(1) Kiêm tra tiêu dé và nÙr
Write the correct letter, A-E, in box 1 on
your answer sheet. dung bài tóm tát é zác
dinh day là bán tóm t
vé cách sú dung lac a Llamas in the Incan
Empire
không buÓu & é ché
Llamas disappeared from North America during the last ice
Incan.
age. But in South America, they were domesticated. Llamas
became
important for delivering 1.
(2) Thong qua cum tù khóa
.and building
materials. Although they were not very fast, they made it much
cua doancán dién t
******
Llamas important for
delivering
é xác dinh
06
easier to carry things for long distances.
noi dung cúa oan nay
là tam quan trong cua
lac dà không buÛu trong
A shipments
travellers C food products
viÇc v­n chuyén.
D other animals
E villagers
TIPS
Trong trudng hop bån tóm tát khöng có tiêu dé, doc luôt cå bài à xác dinh nÙi dung co bàn.
CHAPTER 06 Summary Completion 161

139. eTED Tim trong bài doc nhkng nÙi dung liên quan déncum tu khóa
STEP 2
vua xác dinh.
Áp dung
ki thu­t scanning de tim trong bai dÍc nhïng nÙi dung liên quan dén cum tu khóa vua táe
dinh. Kiêm tra toàn bÙ phân nÙi dung liên quan dó d¿tim kiém goi ý cho dáp án.
xác
EXAMPLE
The camel-like llama once inhabited North America, but disappeared
during the last ice age. However, it survived in South America, where
the Incas used it for various
purposes. They domesticated the llama
as early as 6,000 years ago and developed close ties with the animal.
By 600 A.D., "the animals had become essential as beasts of burden
for farmers and
villagers to
transport food products and construction
Tim
frong bai
doc
nhung nÙi dung lien
quan dên cum tu khoa
materials. A large male animal could
carry approximately 30
kilograms
of
cargo 20 kilometres in a day. Though the
pace was not great, their
trainability made them more suited to the task than any other animals.
The llamas
greatly alleviated the burden of
carrying or
hauling
Llamas
important
for delivering Gy
cho dap án có thé tim
thay & câu liên quan
den cum tù khóa: the
materials across
significant distances by hand.
animals had become
Ssential as beasts of
burden to transpo
Complete the
summary using the list of
words, A-E, below.
food products Write the correct letter, A-E, in box 1 on
your answer sheet.
Llamas
in the Incan
Empire
Llamas
disappeared from North America
during the last ice
age. But in South America, they were
domesticated. Llamas became
important for delivering 1
materials. Although they were not
very fast, they made it much
. and building
easier to
carry things for
long distances.
A shipments
B travellers
C food products
D other animals
E villagers
Bài dich trang 428
162

140. D
D
8
ONIOY38 S173M S&3XOVH uOILaNduo3 Aiewuns 7

141. -o HACKERS PRACTICE
ada's
that sought
to safeguard
Canadian
manufacturers and promote settlement of Canada
In 1879, the Canadian government enacted the National Policy, an economic program me
western frontier. A primary goal
of the programme's leading advocate, Prime Ministor
nieve
John Macdonald, was to decrease Canada's reliance on imported products. To achiaue
this, he instituted a high tariff on all manufactured goods that were imported. He ued
that the tariff would lead to a higher
standard of living and greater employment seciurh,
for Canadians, and it did for those in the manufacturing sectors of the East, whero
Canada immediately experienced increased production and profits.
However the ambition of western settlement was slow to be realised. Despite aggressive
immigrationcampaigns,which tried to lure farmers from abroad with free or cheap land
Canada witnessed a decline in immigration in the 1880s. According to economist Ken
Norrie, this shows that the influence of the National Policy on settlement of the West was
mediocre. In fact, external factors, such as the development of improved agricuitural
techniques, and favourable economic conditions globally, were largely responsible. The
price of wheat, for instance, quadrupled between 1891 and 1921, and this brough
profit-seeking agriculturists to Canada's fruitful wheat-growing regions in droves.
Complete the summary below.
Choose ONE WORD ONLY from the passage for each answer.
The National Policy was designed to protect the manufacturing industry and encourage economic
growth
and western settlement.By using a high tariff, the prime minister increased living9
standards and job 1.. in the eastern part of the country. But the goal of westerm
settlement did not happen quickly. Actually, the National Policy had a modest effect on
. in agriculture and a good world economy were of greate this. Better 2 ..
importance.
safeguard
v. bào hÙ frontiern. khu vuc bièn giói advocate n.
nguòi úng hÙ prime minister phr.
nuong
thu
trinh
ruoactof
kinh
te
enact v. ban hành National Policy phr. chinh sàch quöc gia economic programme phr. chuong
phú institute v. thông qua tariff n. thuà xut nhap khau standard of
living phr. múc sóng, tiêu chuan
so bón n. inh uc mediocre adj, tám thuong, binh thuong favourable ad), có lo, thuán Ioi quadruple v. tang gáp t
agriculturist n. nhà nông hoc fruitful adj. sinh loi, mau mÛ in droves phr. dám dông, nhiÃu nguoi
164

142. 9.
3
D
CD
C
D
9
O
9NIOV38 S113I SH3XOUH uOJayduog Aieumuns 9

143. out
It may be tempting to put on a false face or stretch the truth at times, but it turns os
that even the most convincing among us may be incapable of pulling off an act
react
deception that leaves no one in doubt. This is because muscles in the human face rea
ar
involuntarily to emotions. The scowls, smirks, and frowns that can betray how a li
a
3
truly feeis may only flash across his or her face for a brief moment -so brief, in fact, that
research psychologist Paul Ekman called these emotional displays 'micro expressions
but they do occur, and they are detectable. According to Ekman, there are seven
universal micro
expressions: disgust, anger, fear, sadness, happiness, surprise, and
contempt. When we feel any of these emotions, they are beyond our control for at least
one twentieth of a second. Videotaping a person who is providing a false statement
and then going through the tape frame by frame can reveal these expressions, even in
people who seem very genuine in person. Of course, this may not always be an option
In such cases, keeping
an eye out for hand gestures
that obscure the face is
advisable.
People who move their hands toward their eyes or their mouths -the most expressive
parts of the face
may be trying to avoid being caught in the split second that micro
expressions occur.
Complete the summary below.
Choose NO MORE THAN TWO wORDS from the
passage for each answer.
Due to the automatic
reactions of
our facial 5....
***'** certain emotions, the perfect lie
may not be
possible.These reactions,which are caled micro
expressions, can be revealed by analysing the individual frames of a videotape of someone who is
giving a 6..
a good idea to watch for hand 7...
. when we experience
*********.
...
. In cases where this is not possible,
it is
.... that hide the face. *****
pull off phr. thuc hiÇn thành công (viÇc khó khàn) deception n.
su lùa dói
involuntarily adv. khóng chu
hoa
hen
ra
la
ra micro expression phr. biéu hiÇn thoàng qua (nhung biêu hiÇn cuc nhó trên khuon måt mÙt cách vohan hie
false face phr. m­t na, bÙ måt giá doi stretcn v.
phóng dai, thói
phông, thêu dêt (su th­t) turn out
phrecow
n. su quác mát, v cau có smirk n. cuoi tu man, nhéch
mép betray
v. tiét l6, dé lö ra fiash across phr. cnv va
thúc
theo cam xúc thât) disgust
n. su ghê töm
contempt
n. su coi
thuong, khinh miÇt genuine adj. thänn
i that keep
an eye out phr. chú ý dén, dé ý d¿n obscure v. che khuát
cna
166

144. The bluegill is one of the most
popular gaming fish in North America and is frequently
found
in freshwater lakes and
ponds. This
relatively small ish has been the subject
of
intense study by wildlife
biologists for its unusual
mating habits. While similar to other
fish in that the male cares for thee
offspring, the
bluegil is unique in that some males use
deception and mimicry to inseminate eggs meant for a different, larger male. Around 20
per cent of bluegill males
attempt to enter the
mating process through trickery before
they
are fully grown. These fish, known as cuckolds or sneakers, will seek out a large
parental male, hide in the weeds adjacent to the male's grounds, and wait for a school
of female fish to pass over. Once a female chooses a partner, she will tilt her body and
release roughly 30 eggs. Normally, the resident male would shower these eggs with his
seed, but before he has a chance to reach them, the diminutive cuckold will leave his
safety zone and dart into the nest of the larger male to inseminate the eggs himself,
quickly returning to his point of origin without being caught.
With this tactic, the cuckold can fertilise as many of the eggs as possible before they
settle into the hole, and then use his undersized body to escapeundetected. This
technique is only available to younger bluegills, however, since the size of adult bluegills
precludes the agility required for this operation. Nonetheless, older cuckolds do adopt
another method to achieve their goals. An adult cuckold is still smaller than most male
bluegills and can easily be mistaken for a female. As they age, the cuckold will acquire
a set of shaded areas and stripes on its body that is similar to that on females, which
completely disguises them from other males and allows them to easily slip into schools
of female fish unnoticed. In this fashion, they wait until a nearby female decides to
release her eggs before swooping down and inserminating them. If a good selection is
CH
06
fertilised, then the cuckold has accomplished his reproductive duties.
Complete the summary using
the list of words, A-G, below
Techniques
of Bluegill
Cuckolds
Bluegill
cuckolds cheat their way
into fertilising eggs
that are not meant for them. They
do this by hiding near another male's 8 ..
the right
moment. Because a cuckold has a much smaller 9
than most males, it can easily get
out of danger quickly.
Older cuckolds have another
method. They
are still not as big
as most males, so they
swim with female bluegills
and
wait for one to release its eggs.
These cuckolds can avoid being
noticed because they
take on a 10.
and darting into it at just
**"******"***|
** **************
that looks like the one on females.
***°*'*'*'**''* ''***''***
C nest
D pattern
A hole
B colour
F tail
G
body
E seed
muu " Con
cai deception
n. muu mo gian
dói mimicry
n. su
bât chuoc
inseminate v. thu tinh trickery
n.
to phr. gán ké, liên sát
school
n. nhóm, bay
diminutive adj.
nhó xiu, bé « dart v. phóng én,
muu meo adjacent
nha cuc
n. chién luoc
fertilise v. thu
thai preclude v.
ngn ngua,
loai bó agilty
n. su
nhanh nhen swoop
v.
UOng, lao vào reproductive adj. (thuÙc)
sinh san
CHAPTER 06 Summary Completion 167

145. istory
Whilst often considered a modern invention, zoos are actually embedded in a histe
5
vations
of animal captivity that spans back thousands of years. A discovery during excavati
near Hierakonpolis, Egypt, uncovered the remnants of hippos, elephants, baboo
the
and wildcats buried in the city's cemetery. Dating back to around 3500 B.C..
kept
remnants point to the existence of a menagerie, a private collection of animals
oons
by the wealthiest members of society to demonstrate power, to intimidate enemiac
to entertain rulers and their guests, and even to hunt. Menageries remained pona
in Egypt and elsewhere for quite some time. Queen Hatshepsut of Egypt, who ruled
around 1500 B.C., kept a menagerie of animals acquired during expeditions to Punt i
present-day Somalia. Around the same time in China, Emperor Wen Wang founded the
Garden of Intelligence, which inctuded a huge collection of animals kept on a 1.500-acr e
property.
Menageries were also a central part of the Aztec culture of central Mexico between the
14th and 16th centuries. When Spanish explorer Hernán Cortés reached the New
World
in 1520, he wrote about his discovery of a massive collection of animals at
Tenochtitlan,
the capital of Aztec ruler Montezuma. More than 300 people
were assigned to the
care
of the extensive royal menagerie, reputed to be the largest assortment of animals
in
history. The complex in which the animals were housed was impressive enough in its
own right, with two main houses, a botanical garden and an aquarium. Unfortunately.
the facilities and the animals kept within them were subsequently destroyed by the
Spanish during an attack. Zoos began to replace menageries in Europe during the
18th century, when the Age of
Enlightenment ushered in a new belief in science and
reason, which extended to the field of biology. Therefore zoos were created to facilitate
the scientific observation of animals in
something similar to their natural habitat. They
were
open to the public, for a fee, to ensure they had the
necessary funding. The first of
these modern zoos was the
Tiergarten Schonbrunn, opened in Vienna, Austria in 1752,
inaugurating a new age of zoology and
consigning the
menagerie to ancient history.
Complete the
summary using the list of words, A-G, below.
From
Menageries to Zoos
An
archaeological dig in the
Egyptian city of
Hierakonpolis revealed the
11. of
many species of animal, which had been buried within the city's cemetery thousands of
years ago. This was evidence of a
menagerie, a private collection of exotic creatures
The 12 ..
.WOuld use such a collection to show their authority and Scare enemies.
Zoos as we know them
today began to
appear during the 18th century, when
Enlightenment spread an interest in science
throughout Europe, which
includ
13
.These
zoos tried to create
something like a natural 14 for their
animals, so that
they could be studied.
A environment
B
army C
garden D biology
E elite
remains
G
architecture
n. báy thú expedition n. cuoc thám hiém, cuÙc vién chinh reputed adj. duoc cho là, nói phat tiéng hiÇn là ra usi menagerie
embed
v.
ân
vào, gån vào
captivity
n. su giam câm
excavation n. su khai qu­t uncover v. phát hiÇn
ra
oh in dánh dáu su khoi åu
inaugurate
v. mÛ ra
consignv. ·t vào, gùi di
168

146. D
C
(D
.
D
9NIOV3H SI731 S83XOVH uOjajduoj Aiew uns 92

147. 7How
Steam Power Drove the
Industrial Revolution
Prior to the industrialisation and urbanisationthat fuelled spectacular growth in Britain
economy over the course of the 19th century, most work was performed by manuat
labour and animals, heat was provided by the burning of organic materials, and enero
ain's
eap
needs were satisfied by watermills. While waterpower offered abundant and chear
energy, its
geographical constraints made it inconvenient.The steam engine, however,
faced no such limitations. It would not be long before it became the icon of the Industrial
Revolution andthe driving force behind the fundamental changes that all of Western
civilisation would ultimately
undergo.
As commercial enterprises began to equip themselves with steam-driven machines, the
manufacturing industry was transformed. Textile machines running on steam power, for
example, could spin multiple threads with the turn of a single wheel and coordinate
precise movements using levers, cams, and gears. The mining industry also benefitted
because, for these machines to effectively produce mechanical power, water had to be
heated in a boiler, which required a cheap and reliable fuel source coal.
In transport, high horsepower steam engines gave life to ships and locomotives, greatly
improving their reliability, precision, and speed. Consequently, urban industrialists were
able to deliver tons of finished products to previously unreachable areas in relatively
little time, while raw materials from distant British colonies zoomed into the massive
and more cost-effective factories that had replaced smaller production plants. These
mega factories, although initially built on the outskirts of residential areas, expanded
into cities as more than half of the English population, lured by the job opportunities
manufacturers were offering, moved away from the countryside. Adjusting to life in
cities would prompt eye-opening lifestyle shifts for the majority of British people.
Among
these is that people learned to read, with the literacy rate skyrocketing.
Books
had previously been a rare and tightly-controlled resource because they were
quite time-consuming and expensive to produce, but millions of pages of text could
be churned out in a single day thanks to the efficiency of these new machines. With
printing presses and literacy, new forms of thought in the fields of politics, philosophy
and science began to spread among the people.
Utimately, the age of the steam engine had drawn to a close by the end of the
1
century, when it was replaced by
a new form of
power called electricity. Althoug
electricity is a vital part of
contemporary existence, it is questionable whether
it
ev
would have been possible without the
technological breakthrough
-
and the
sOCa
intellectual, and cultural advances it spurred that was
the steam engine.
170

148. S
D»
9NIOV3H SI131I SH3XOVH UOLJajdwog kieuuns8

149. Our Vanishing Rainforests
the
Found primarily
in Latin
America but also existing
in
areas of Asia and Africa
world's
rainforests are under siege, losing
between 46 and 58 thousand square mi
every year.
These
areas of the world are indispensible,
not just
to the flora and fatn
miles
Auna
ceeps
that live there, but also to the Earth itself. This is due to the fact that vegetation kee
ans
pollution
levels at bay by
absorbing
the massive amounts of carbon dioxide human
continually pump
into the atmosphere through
the burning
of fossil fuels. Because treae
to
from the planet's
rainforests are disappearing
at an alarming rate, they are less ahia t.
perform
this vital ecological service, thereby speeding up
climate change and makina
the global implications
associated with it an inevitable reality.
The factors driving the widespread devastation of the world's rainforests through
deforestation are numerous but all are related to industrial development and population
growth. One way rainforest resources are exploited is through unsustainable commercial
logging practices. Loggers are only permitted to cut down trees that are fully grown
and are supposed to avoid causing excess damage when doing so. However, massive
trees cannot help but tear down numerous other forms of vegetation in the process of
collapsing. Cutting down trees also creates holes in the canopy. These holes, which
take hundreds of years to revive naturally, will likely remain permanently unfilled as
the heavy machinery used to penetrate the forests causes irreversible harm to the
soil.
Meanwhile, higher global demand for meat products has led to the burning down
of
vast areas of forests in order to grow soybeans, which is an ingredient for livestock
feed. This saps nutrients from the soil, making it only a matter of time before crop yields
decrease and more areas are cleared
Also causing soil erosion and, by extension, the loss of trees are mining and oil projects.
The extraction of gold from the Amazon, for instance, requires high concentrations of
mercury, which leaks into the soil and renders it barren. Likewise, since the discovery of
oil reserves in the region, there have been a number of oil spills. It is well known that oi
contamination changes the properties of earth, meaning that it is unlikely for anything
to
grow back in affected areas. Moreover, for activities ike
mining and oil extraction to be
possible at all, trees must be cut down to construct
roads; it is estimated that for every
40 metres of road that is built, developers sacrifice 600
square kilometres of rainforest Making matters worse, roads
open the rainforests
up to
illegal loggers, settlers,
and
land
speculators, whose activities also tend to result in large areas of vegetation bel removed.
Unfortunately, the nations where
rainforests are found are often faced with
m immediate
problems than
preserving trees, like
mounting debt and poverty. Recev financial assistance from
wealthy countries does
help, but it is somewhat of a
'band
solution. Only by collectively
acknowledging that the future of the planet
is of
utmo
id"
importance can we
begin to save what remains of the rainforests.
172

150. m
D
D
2
9NIOV3N SI131I S83XOVH uOLJajduoj Auewuns

151. Shaping
America: The Erie
Canal
The Erie Canal,
which
connects the
Great
Lakes to the
Atlantic Ocean via Naw
York's Hudson River,
was one of the
most
influential public
works projects of its tima
First opened in 1825 after eight years
of
construction, it is
credited with dramaticalh,
increasing
trade, turning
New York into a thriving
internatonal port, and spurrina
ew
westward expansion.
The states surrounding
the Great
Lakes
are
home to a
wealth of natural resources
which were extremely
difficult for
colonists living
on
America's
eastern coast to access
in the early
19th century.
Likewise,
the European goods
available in cities like New
York were practically
unheard of in the nation's
interior. As a railway
had not yet been
established,
the only way
of moving
supplies
back and forth was by horse-drawn
wagons
vehicles with a limited capacity
for trade goods.
In addition, most journeys
lasted weeks due to poor
road conditions,
not to
mention the barrier created by the
Appalachian
Mountains,
and cost a significant
amount of money given the time and
labour each trip
entailed. However,
once the Erie Canal opened, ships
were able to
haul up
to 50 tonnes of freight
from point
to point
in a matter of days.
Because they
could carry
so much, the quantity
of goods
that was transported
skyrocketed, and the
price
of certain
commodities
decreased by
as much as 95 per
cent. It wasn't long
before hundreds of boats were coming
in and out of New York City
on a daily basis,
making
it the busiest port
in America.
With so many goods entering
New York City,
it made sense for the state to start
shipping
commodities down along
the East Coast, to the West Indies, and across the
Atlantic Ocean to Europe. Doing
so was very profitable,
but the revenue didn't stop
there; shipment
tolls were collected on each of the many arriving freights,
allowing9
the state to quickly
fill its coffers. Among other things,
the money
was used to pay
off the seven million dollars that had been used to construct the canal, to help
funa
government operations
in Washington,
and to market popular
sites along
the
canal
route, like Niagara
Falls. Consequently,
New York quickly
became a top
destination
tor
both American and international tourists, with thousands taking advantage
of the canal
to flock into New York each year.
New York's ever-growingprosperity, coupled with the fact that travelling there
no longer difficut, saw the population increase from 124,000 to nearly 800,000 W
within
the first few years of the canal's use. While a great many people moved to Ne
York
City,
some disembarked a other stops along the canal route, wherea number o
towns had been established. This helped to populate areas of New York
like
Rochest
f boom
and Buffalo. Furthermore, because the canal went west
beyond the Appalach
Great
Lakes: Michigan, Ohio, Indiana, and Ilinois. Many of those who settled in ity of
Mountains, it encouraged people to venture further, to the states surtrounding
the
were new European immigrants who had been lured to America by the &vaished
inexpensive arable farmland. Within a matter of decades, this area had e
itself as the heart of America's agricultural industry
-
the breadbasket suppy
ihese areas
to the nation.
lying wheat
174

152. ONIOV38 SIT31 SAHxJVH UOLOJduog kiewun

153. 10 Dark Matter
A Curious Observation
The existence of invisiblematter in the universe
was first suggested by Duteh
astronomer Jan Hendrik Oort in 1932 when he observed that the stars at the outer edaa
of the galaxy
were moving
much faster than they
should be given
the weak
gravitational
pull at the ends of galaxies.
Oort believed that their speed
was being influenced byVa
material with intense gravitational
force,
which he called "dark matter because it could
not be seen. Substantiating
this discovery
a year
later was Swiss astronomer Fritz
Zwicky who, after a similar observation,
maintained that hidden masses lay amona
invisible ones. However,
neither claim was accepted by
the scientific community
because it was unheard of for a substance with mass to be invisible.
An Invisible Web
By
the 1950s, technology
had progressed enough
to confirm that outlying stars actually
have the same velocity as the stars at the center of a galaxy. Scientists surmised that
galaxies must contain significant
amounts of dark matter for this to be possible, so
they set about learning as much as they could about the elusive material. Aided by
computer-generated models, they speculated that filaments of dark matter comprising
up to 85 per cent of the universe's total mass formed a web and that woven into this
web was all the visible matter of the universe. Some have compared dark matter to
connective tissue in that its apparent function is to bind the various componentsof the
universe together. In other words, without it, galaxies would simply break apart and
float away.
Theories on the Composition of Dark Matter
But just what is dark matter made of? Many cosmologists believe that it may be
composed of a subatomic particle that has not yet been identified. Meanwhile, some
astronomers consider massive compact halo objects, or MACHOS, a possibility
MACHOS
are believed to reside in the halos of galaxies but defy detection because
of their low luminosities. Other astronomers think that WIMPs, or weakly interac
massive particles, are strong candidates. WIMPs are hypothetical at this point but are a
popular choice because scientists believe that they formed shortly after the Big
bau
Being massive, slow-moving, and incapable of emitting light, it is theorised that
tne
particles clumped together to form the structure of the universe. Unsurprisingly, ane
to
prove their existence have been determined, and state-of-the-art technologies,
npts
as the
Large Hadron Collider, are currently being used to try to produce
them.
Such
Mapping Dark Matter
Although there remains a lack of solid
evidence, support for the theory
of
dai*
matter
has
grown extensively.It is now the consensus
among scientiststhat it does
ex
that, despite its inability to produce light, it can be detected. This is due to the "
tand
176

154. it causes light from galaxies to distort,
creating luminous
optical illusions. Scientists observing
these phenomena
measure the
displacement of light to determine the
approximate location
of the dark matter. They then chart these
positions on
maps. While scientists engaged
in the
search for dark matter often come
up empty-handed, they remain
optimistic and driven by
discoveries like one made by
a team in Munich, Germany in which it was possible
to detect
and map dark matter in a cluster of
galaxies about 2.7 billion
light years away.
Complete the summary using the list of words, A-H, below.
What is Dark Matter?
There are several theories about what comprises dark matter. Some say it is made up of an
undiscovered 30 . ... while others think that dense halo objects are more likely
candidates. WIMPs are yet another possibility. This is because their 31... *******°'**°.
may have begun immediately following the Big Bang. The 32... of these particles
is something that scientists are currently trying to prove using the Large Hadron Collider.
*****'*'°°"
Scientists now believe that even though dark matter produces no 33 .
it will be
possible to detect it somehow. They are studying dark matter's impact on the light emitted CH
by galaxies to judge its 34 . ..... and chart it on a map.
A light
B force C formation
D
velocity
E presence F position
G particle H illusion
Dáp án-Djch nghla-Chú giäi trang 428
dark matter phr. vât ch¥t tÑi (vât ch¥t án tôn tai kháp moi noi trong
vú tru)
ubstantiate v. chúng
minh mass
n. khoi luong, khói/dóng velocity
n. tóc dÙ, vân tóc elusive adj.
khó nàm bâr filament n. soi/dây nhó weave
V.
det, két lai connective tissue phr.
mô liên két cosmologist n.
nhà vú tru hÍc Subatomic particle phr. hat ha
nguyen tú (các hat nhó hon nhiéu lán so vói nguyên
tú và là thành phan
cau tao nên nguyên tú) halo n. quang
Vong
sáng luminosity n.
tinh sáng, dÙ sáng
theorise
v. t¡o
ra ly thuyét,
dua ra giá thuyét clump together phr. tu
la Cung nhau Large
Hadron Collider phr. Máy
Gia tóc Hat lón (máy tao va cham truc diÇn giúa các tia proton)
Consensus n. su dông tâm, su nhát trí distort v. làm bién dang, bôp
méo optical
illusion phr. åo giác chart V.
làp biéudô, vë ô thi
CHAPTER 06 Summary Completion 177

155. HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend
about 20
minutes on
Questions 1-13,
which are based on
Reading Passage below
The Speech Chain
An overview of the process through
which
communication is possible
It is possible
to argue that the complexity
and versatility
of human language systems
is what distinguishes
us from other animals. Language
is however a recent phenomenon
in evolutionary terms, having arisen only
over the last 200,000 years,
and it is one that is
grounded
in basic biology. This biological basis is largely cognitive;
studies of primates show
no significant
difference between them and humans in their anatomical capacity for speech. It
is our cognitive capacity for language, working in conjunction with our physical apparatus for
speaking and listening, that therefore distinguishes humanity.
The neurophysiological process
for speaking and understanding is complex and requires
multiple organs working in conjunction with our cognitive capacity. This process has been
labelled
the 'speech chain' and understanding how it works requires a combination of
linguistics, cognitive science, biology and pragmatics, the study of how language is used
to
communicate. The speech chain describes the process by which a piece of speech is
transmitted from the speaker to the listener, breaking it down into multiple stages which reveal
the complex interplay of physical and cognitive processes involved.
The speech chain is useful for researchers who want to understand how the feedback between
the
brain, sensory nerves and sound waves, as well as the vocal cords and ear, can influence
meaning and either enable or disrupt full
understanding. Speech science, the experimenta
study of communication, focuses on the moment when
language is a physical
rather
u
mental
process. Researchers involved in this field thus study the speech chain to
deter
how acoustic sounds relate to articulation and how speech sounds can vary
in
sty
an
s
and
emotions.
The
speech chain itself describes the
process which occurs when a message trav
from
the mind of a
speaker to
the mind of a listener. The
process can be broken down into
>
also occurs on a succession of levels which reflect the
complex coordination of
linguitic
sad.
I stages, each of which occurs in a different part of either the
speaker's
or listener
everal
nd
biological processes that are
incorporated into the chain. These
levels include the
lmh level, the physiological level and the acoustic level, and an utterance must use all
thre successfully communicated.
o. be
which occurs in the brain. In this step the
message must be put into a linguistic
Stic
ror
concep
The first step of the speech chain is the
encoding of the
message as a linguistic and the
178

156. HACKERS IELTS READING
pronunciation elements must be
programmed
correctly so that it is
coherent.
Following this
encoding the
appropriate instructions of the brain
will travel
along the motor
nerves in the form
of impulses before they reach the vocal
organs, which include the
lungs, vocal cords, tongue
and lips. These will then enact the
process of
speech by collectively creating
a sound
wave
this noise
generating part of the chain is also known as an
aeroacoustic
process.
The sound waves travel
through the air, toward the listener, where they are picked up by their
ears' hearing mechanisms and are translated into nerve
impulses which travel towards their brain. Here they are decoded to establish
meaning. The brain activity during this moment reveals recognition of the
speaker's statement and the
interpretation of these
auditory sensations as
pronunciation and
meaning
-
if the
message is understood. This establishes a connection between the
speaker's brain and the listener's brain, which is the ultimate aim of the speech chain and is what enables communication.
There is one more step in the chain, which is the simultaneous transmission of sound waves
to the speaker's ears from his or her vocal
organs. This creates a feedback link which allows
the speaker to check the coherence or
accuracy of their own statement. This is fundamental
06
to the process of communication since it allows the speaker to compare the quality of their
expression with what they intended and make adjustments based on this feedback. The
disruption to this feedback loop caused by deafness can have significant detrimental effects
on the ability to speak coherently.
Overall this speech chain reveals the basis for speech and establishes a framework for the
study of communication. Researchers continue to delve into how exactly the brain encodes
meaning, and how the vocal organs are capable of creating sound waves, as well as the effect
of
feedback on the speech process. It is worth noting that whilst this process describes the
cognitive and auditory basis for communication, there is also a very important visual eiement
facial gestures and bodily motions play a key part in the production of meaning. It is also worth
remembering that the process illustrated in the speech chain happens almost instantaneously,
or at least at the speed of sound, a fact that underlines the staggering complexity and capability
of the human body.
CHAPTER 06 Summary Completion 179

157. Questions 1-7
Complete the summary using
the list of words A-l, below.
Researching the Speech Chain
Experts can utilise the speech chain to learn about feedback between the brain and
other auditory factors. This feedback can be supportive of or disruptive to completa
They can also gain knowledge about the relationship of acoustie
The various stages of the speech chain
happen on
of different processes.
and
SOunds to 2
different levels that indicate the complicated 3.
The final 4
the brain ofa speaker and listener. An additional phase involves the 5
of
sound between the speaker's vocal cords and ears. Feedback then lets the
speaker make
sure that his or her 6
...
******* *****************''**
..of the speech chain is to establish a connection betwaen
* *****************"
. ***'"' '****'*****..
.meets theintended quality. Overall, the
speech * ******************"
chain is a fundamental aspect of biology which has allowed humankind to develop as a social
communicative species. It is this chain that is behind the foundation of speech, and it sets
up
the 7
for communication research.
*****'** '' *'***'********
A framework
B coordination C sensation
D transmission
aim
F
expression
G articulation
H perception
understanding
Questions 8-10
Complete each sentence with the
correct
ending, A-G, below.
8 The human differs from other
primates because it
9 The
breaking down of
speech into
stages
10 The visual
component in the
production of
meaning
A
depends heavily on
communicative
feedback.
B uses only the
sensory nerves when
communicating. utilises a
unique anatomical set of
speech organs. D shows the interaction of
cognitive and
physical
processes.
E
includes body movements and facial
expressions. F has more than just a
physical capacity for
speech. G
translates verbal signs into visual
symbols.
180

158. D
ONIOV3H SI131 S83XOVH UOLadwog Aewuns

159. VOCABULARY LIST
Hoc
thuoc tù vung
Chapter
06 và
làm Quiz
reproductive adj (thuÙc) sinh sán
institute v.
thông
qua armour n. áo giáp (sát)
disgust
n. su ghê
tom
embed v. án vào, gån vào
safeguard v.
båo hÙ
absortb v. háp thu
contempt
n. su coi
thuóng
captivity
n.
su giam
cán
advocate n.
nguoi ùng hÙ
blunt adj. cùn
genuine adj.
thành thât, chân
th­t
excavation n. su khai qu­t
tariff n.
thu¿ xuát nhâp
kháu
savage adj. hoang d, hung du
offspring
n. con cái
uncover v. phát hiÇn ra
sector n. linh vuc
warrior n.
chién binh,
binh linh
mimicry
n. su båt chuóc
expedition
n. cuÙc thám hiém/vién chirnh
mediocre adj. tám thuòng, binh thuòngg
intimidation n. sy häm hoa, de doa
trickery n. muu mo
reputed adj. uoc cho là, nói tiéng
là
D favourable adj. có loi, thu­n lgi
live on phr. tiép tuc tón tai
adjacent to
phr. gån ké,
liên sát canh
usher in phr.
ánh d¯u su khÛi âu
fruitful adj. sinh ldi, màu mô
diminutive adj. nhð xíu, bé ferocity n.
su hung
du
in droves phr. ám dông, nhiéu nguoi
inaugurate v. mß ra
tactic n. chién luoc
turn out phr. hóa ra là
subculture n. vn hóa nhóm, tiéu vn hóa consign
v. at vào,
é vào
fertilise thu thai
deception n. su la dói
practice n. thông lÇ traverse v. di qua
preclude v. ngän ngua, loai bo involuntarily adv. không cho tâm
exudev. thé hiÇn dexterity
n. su khéo
léo/linh hoat
agility n. su nhanh nhen betrayv. ti¿t lÙ, dé lÙ ra
medieval adj. (thuÙc) thÝi trung co abatev. gi£m bót
accord n. hiÇp uóc
Quiz
Nói tù vói nghía.
01 intimidation
không chú tâmn
chién luoc
thành th­t, chân th3t
nhó xiu, b
06 traverse
02 sector
6 háp thu
07 bring about
03 involuntarily
linh vuc
08 genuine
04 practice
sy ham doa, de doa
)su hung du
thông le
09 abate di qua,
di
chuyên
05 absorb
10 tactic
giám bÛt
dan dén
Ol 60 80 DL0 90
20 0
bO EO
182

160. HACKERS IELTS READING
impose a ban on phr. ra lênh cám
mounting adj. täng lên, gia täng
poaching n. (nan) sän bån trái phép
collectively adv. chung, täp thé, cüng nhau
vigilance
n. su chú ý/th­n trong/dê phòng canal n. kênh ào
manual labour phr. lao Ùng chân tay/thu công spur v. thúc dáy
abundant adj. phong phú, di dào
interior n. phân & trong, phía trong
constraint n. su cuöng ép, su han ché
haul v. chuyén cho
steam engine phr. ông co hoi nuóc
freight n. hàng hóa (trên tàu/máy bay/xe lëa)
driving force phr. Ùng luc
skyrocket v. täng vot
textile n. vài dÇt
commodity n. hàng hóa, mät hàng
horsepower n. m luc
on a daily basis phr. hång ngày
locomotive n. dâu máy (xe lùa)
revenue n. nguón thu (vào ngan sách)
outskirt n. ngo¡i ô, vùng ngoài
toll n. lê phí cáu duòng
eye-opening adj. áy ký thú, áng kinh ngac
disembark v.
lên bo, câp bén
CH
U6 under siege phr. bi bao vy, bi de doa venture v. (i) khám phá
flora n. hê thuc v­t velocity n. tóc Ù, v­n tóc
fauna n. hê Ùng vat elusive adj. khó nm bät
vegetation n. thuc v­t luminosity n. tinh sáng, Ù sáng
implication n. ånh hudng
theorise v. tao ra ý thuyét, ua ra già thuyét
loggingn. viÇc dón go distot v.
làm bién d¡ng, bóp méo
irreversible adj. không thé ào ngugc lai/ chart v. lâp biÃu ô, vë ô thi
phuc hoi
interplay n. su ånh huong lan nhau, tuong tác
articulation n. cách phát âm ro ràng
sap v. làm can
style n. giong dieu, van phong
by extension phr. ngoài ra,
hon nua
utterance n. lòi nói
concentration n. su t­p trung
render v.
làm cho, khién cho
barren adj. càn cói
Quiz
Nói tù vói nghía.
a làm biên dang, bop
meo
06 revenue
a
phon9 phú,
dôi dào
hiêp uóc
01 outskirt chung, tàp thé
07 skyrocket
02 irreversible
toc dÙ 08 impulse
03 accord ánh huóng
d tàng vot
09 collectively
04 vigilance
khong thé dáo ngugc/
nguon thu (vao ngân Sách)
10 distort
05 implication
phuc hói su kich thich
su chú
ý/th­n
trong
ngoai O, vùng ngoai
OL
60 D
80 DL0 90 O
GO bo Q
£0 @ 20 O LO
CHAPTER 06 Summary Completion 183

161. CHAPTER
Matching Features
dúng trond
mot
danh sách các lua
chon. Tuy
không
xuát hiÇn trong tát cå các bài thi IELTS Pes
ong
ay cang là mÙt dang
bài phÑ
bi¿n.
Matching
features là dang bài yêu
cáu nÑi càu cho sån vÛi mót ·c
di¿m/mieuti.
Readings nhung
HINH
THÚC CÂU HÓI
Trong dang
bài Matching
features, các câu và mÙt
danh sách các ·c diém/ miêu tå dilcee
gió
thiêu sán. Danh sách cho sn này
chù yêu
là danh sách tên các hoc giá ho­c các nhà nghien o
và
yêu cáu cça bài là nÛi tung
câu vói úng
tên hoc giá ho·c
nhà nghin
cúu có liên quan dén ni
dung câu dó.
Look at the following
statements (Questions 1-3)
and the list of researchers below
Match each statement with the correct researcher, A-E.
Write the correct letter, A-E, in boxes 1-3 on your answer sheet.
NB You may use any letter more than once.
1 Approaching decisions with discipline leads to better results.
2 Intuitive decisions are usually made in an instant.
3 There is a greater need for gender equality in the field of anthropology.
List of ResearchersS
Tom Gilovich
B Lyndsay Swinton
C Robin M.
Hogarth
D David Price
E William Caudell
S6
luong các câu ua
ra và sÑ
luong các
phudng án trong danh sacn
u
Trong truong hop dó, có thé có
nhüng phuong án không
không báng nhau
phuong án
thich
dugc lya chon nhiéu lán.
Trong trung hop có thé chon mÙt phuong
án
nnl
NB You
may use
any letter
more than once.
hiÃu
in
sé
có
chu
184

162. HACKERS VELTE
CHAPTER
Matching Features
diém/mie
Matching
features là dang bài yeu
cáu
nQi
cau cho sån
mot
danh
sách
các lua
chon. Tuy
không
xudt hiÇn trong tát cá các bai thi
n vÛi mÙt dac
uon
utà dúng
ading nhim
day cong
là mot dang
bai phó
bién.
HINH
THÚC CÂU
HÓI
Trong dang
bài Matching
features,
các câu và mÙt
danh sách các ·c aiémi
thieu
san. Danh sách cho sán này
cho
yéu
là danh sách tên các hÍc giå hoác e
và yêu
cáu
cça bài là nÑi tung
câu vÛi düng
tên hÍc giå ho·c nhà nghiên cúucht
diem miêu tà
durr.
nha nghien
liên quan dén
dung câu dó.
pelow.
Look at the following
statements (Questions 1-3)
and the list of researcharns
Match each
statement with the
correct researcher,
A-E.
Write the
correct letter, A-E, in boxes 1-3 on your
answer sheet.
NB You may
use any
letter more than once.
1 Approaching
decisions with discipline
leads to better results.
Intuitive decisions are usually
made in an instant.
2
There is a greater need for gender equality in the field of anthropology.
3
List of
Researchers
A Tom Gilovich
B Lyndsay Swinton
c Robin M. Hogarth
D David Price
E William Caudell
So lugng các câu dua ra và sÑ luong các phudng án trong danh sách thuong khóng o
Trong trubng hgp dó, có thé có nhkng phuong án khong sù ung toi hoac có nhüng phuOng
nhau
dugc lya chon nhiÃu lán. Trong trudng hop có thà chÍn mÙt phudng án nhiéu lan s
NB You may use any letter more than once.
184

163. 5
.
9NIOV38 SL13I S83XOUH sainjeaj Buyyoyep

164. cum tu ne
Tim trong
bài doc nhung nÙi dung liên
quan dé
STEP 2 vua xác dinh.
Ap dung
k+ thu­t
scanning
dé tim trong
bai doc nhung nÙi dung liên quan ar.
tim ki¿m ggi ý cho
áp án.
pm tu
khóa
vila
1e dinh.
Kiem
tra toàn bÙ phán noi dung
liên quan
dó de tim kiém gdi vohe
EXAMPLE
According
to psychologist
Tom Gilovich,
decisions based on intuition
are typicaly
made
instantaneously,
and these decisionsare not
always
well
informed or products
of rational thought. One of the
easiest ways
to see the problems
with intuitive decision-making is
to look at the way
that people
act during game play. Even though
everyone
understands that most games
are based purely on luck.
players
often make wagers
based on irrational feelings.
Management consultant 'Lyndsay Swinton points out that rational
deliberative decision making, on the other hand, allows decisions to,
be approached with discipline so that more appropriate outcomes can
be secured. This occurs because the deliberative decision-making
process requires considering thelarger ramifications of a decision
rather than just how it feels at the moment. In the end,it yields more
appropriate choices with fewer negative repercussions.
Tim
trong bài
do nhung noi
dung lén
quan den
cum tù
khoa
Approaching decisions
with
discipline. Go y cho
dap án có thé tim
tá
cau co
cum
tù khóa
'rational
deliberahve
making
allows decisions to
be approached ith
decision
discipline so that more Look at the following statement (Question 1) and the list of
appropriate oufcomes
can be secured
researchers below.
Match the statement with the correct researcher, A, B or C.
Write the correct letter, A, B or C, in box 1 on your answer sheet.
1 Approaching decisions with discipline leads to better results
List of Researchers
A Tom Gilovich
B Lyndsay Swinton
C Robin M.
Hogarth
Bài dich trang 452
186

165. BMatching
Features HACKERS IELTS READING
(O
C

166. -HACKERS PRACTICE
re
mporta
make up our
diet. In
Although known primarilyfor their honey production,bees are actually mor
act
1
the American Environmental Protection Agency claims that pollinators are rao
for nearly one in every three bites of food you eat. If this is true, then the
honeybee numbers are dwindling should be a major cause of concern, not onh t
survival but for ours. A study carried out by Nicholas Calderone, associate
of entomology at Cornell University. showed that crops pollinated by honevh
to human well-being as pollinators of the staple crops that make up or d.
sible
the fact tha
neybees and
revealing the extent of their importance both agriculturally and economically, This
sity ot
other insects contributed 29 billion dollars of annual farm income in the United:
is
point was emphasised by Vera Lucia Imperatriz-Fonseca,
senior professor at the Univare
linkerd
São Paulo, who stated in a United Nations report that pollinator's health is directhv
how
to our own well-being.In fact, a study by Professor Simon Potts in the UK
revealed .
on ty
a massive decline in honeybee colonies has made agriculture reliant
upon
polinaticn s
wild bee species, many of which are also under threat.
Look at the following statements (Questions 1-2) and the list of researchers below.
Match each statement with the correct researcher, A, B or C.
1 The welfare of creatures that pollinate crops, such as bees, has a direct
connection
to human health.
Agriculture has become dependent on a certain kind of bee for
pollination.
List of Researchers
A Simon Potts
B Vera Lucia Imperatriz-Fonseca
C Nicholas Calderone
thän) pollinator
n. v­t/loài thu phán (nhu cón trong mang phân hoa tù mÙt cây sang cây khác giúp cây do ph staple adj. cho yéu, chính Environmental Protection Agency phr. Ca
quan Båo vÇ Môi truòng dwinde v. lai, giàm dân
entomology
n. khoa nghiên cúu sâu bo, côn trùng hoc
colony
n. báy, àn pollination
n.
su tnu
ho
188

167. HACKERS IELTS READING
Despi
nite being less than 250
years old, the
United States
has become one of the rd's economic powerhouses.
Although the
country's location, vast size, and ndant natural resources
played a
large role in its
success, these would have had impact without advances in the
transportation
industry. Until around 1800, the atry relied mainly on
water-based
transportation, such as
ships and boats for arao needs. Since the
country was rather small and
most early cities were on Fast Coast, early Americans
could
easily trade with one another
and with
their
CurODean trading partners using this form of
transportation. However, as the 1 9th
ntury got underway, the Louisiana Purchase
doubled the size of the nation and
it eventually reached the West Coast. This resulted
in vast interior areas that were
nat accessible by boat and therefore ended the water-based
transportation era. The
oroblem was solved by the construction of the
transcontinental rail
system, which
brought
the country into the land-based
transportation era. The new
railways allowed
large-scale shipping of large items from one coast to the other for the first time. Later
after the invention of theautomobile, highways mirrored this transcontinental system
and people could easily drive across the country on their own. These land-based
systems dominatedtransportation in America until the mid to late-1900s. The foliowing
period saw the simultaneous rise of air travel and information technology. As the air
CH
07
based transportation era began, people could travel or send parcels across the country
in a matter of hours rather than days or weeks, and transferring information became
instantaneous.
Classity the following statements as referring to
A
Air-based transportation era
Land-based transportation era
C Water-based transportation era
The speed of the postal service was reduced to less than a day.
3
A new form of travel emerged at the same time as a new technology.
4
5A new system provided a way of travelling alone across the country.
The location of cities on one coast made trade easy.
6
rong
transcontinental adj xuyên luc dja shipping
n. van chuyén hàng
hóa (bång
tàu thúy) mirror v.
dua t
to c
n.
cuong quoc
abundantadj. phongphú cargo
n. hàng
hóa (v­n chuyén
trên tàu)
interior
adj
oaT chuÓc theo simultaneous adj. dông
thoi
instantaneous adj.
tuc thöi, ngay lâp
tuc
CHAPTER 07 Matching
Features 189

168. Sleep
is a
necessity
for all
animals
which,
according
to
some scientiste
something
about
our
shared
evolutionary
ancestry.
Because of its unive
early
sleep
researchers
felt
that it
must
have begun
very early in
anime
S,
could reve
ity, many
3 imal
oulion
However,
this
view is
contested by
some
scientists,
such as Jerry
Siegel
ni
..
each
species
separateiy.
t
could be
more of a
case of
convergent evolution', he
statan
inherited
froma
Siegel of the
Universty uld have developed in e
s,
uggesting
that sleep
is 'an adaption
to an
animal's
environment' rather than a trait
common
evolutionary
ancestor. Siegel's
theory is
backed up by the masei.
sleep patterns
across
different species,
from possums
that can sleep for.
a day,
to birds that take
hundreds of short naps every day. He has also dise
of
California,
who
suggests
that the
need for sleep
could
the massive
variation
in
sleep for
up to 18 hour
has also
discovered
th
dolphins,
which
are
renowned
forr their ability
to put
one side of their brain to
ther she
nor time,
have
another unique sleep pattern.
After an adult dolphin gives birth ne:
her offspring
will sleep
for an
extended period
of time. This practice, the oonoe the
opposite of what
than inherit a universal one. Nonetheless many scientists still hope to find an overar
theory
for why
all animalsneed sleep.
Paul Shaw, a researcher at Washington
occurs in land mammals, suggests
that
animals adapt
their own system of ele
rsity
h from
other animals, there must be an underiying evolutionary
reason for its universalit.
cites sleep research pioneer Alan Rechtschaffen, who stated, 'lf sleep doesn't ve
absolutely vital function, it is the biggest mistake evolution ever made.
in St. Louis, claims that because 'sleep
is
costly
in terms of
vulnerability to ambush
Shaw
an
Look at the following findings (Questions 7-8) and the list of scientists below.
Match
each finding with the correct scientist, A, B or C.
Animals
developed unique sleep habits to match their specific surroundings,
rather than inheriting a
general trait.
The importance of sleep is evident when we consider how a sleeping animal is 3
much more
open to attack from a predator.
List of Scientists
A Alan Rechtschaffen
B Paul Shaw
C Jerry Siegel
adj, unversalty
n. tinh chát toàn thé, tinh phÑ bi¿n contest v. tranh cãi, d·t ván dê nghi ngó conve ut Tu variation n. su bién dói, su khác biÇt possum
n. thú có túi (bÙ thú có túi possum) overarcm
vuinerabilty
n.
tinh dê bi tón
thuong ambush n. cuÙc phuc kich, su nàm rinh underlying ad).
co oa
co So
190

169. 8
CD
D
D
.
a
CD
(O
3
9NIOV3H SI73I SHIXOVH S8inJeaj BuyyaJen

170. The region
between the Tigris
and
Euphrates
rivers in the Middle Easti
5
tis k
oWn to have
been
inhabited by
primitive
people
for
hundreds
or
even thousands of
we
development
of a
settled population.
This area,
which was named the 'Far
by early
19th-century
archaeologist
James
Breasted for its fertility, Dre
of products
from its soil,
rivers,
and
wildlife that
allowed these
early inhaki
themselves and their
families.
Eventually,
this brought
about the first Act
of food and,
in turn,
the first
true
settled
civilisations. Over time, the
jears betore n
ertile Crescem
abounty
abitants to teo
oductikn
ty of these
the
number of
peotis
in the
area and,
around 4500 B.C., something interesting happened. Th.
a large, densely populated
permanent
settlement called Uruk, which
The people buin
civilisations to produce
food with regularity
led to an increase
which we
now
know
The new city
of Uruk had a large temple,
homes, and other buildings crand.
know
the first city.
ted
ntirely
the
with
sun-dried bricks. This, according
to
historian Stephen Bertman.
that
the use of these
bricks allowed them to create large
structureswith columne.
was
lack of timber and stone commonly
used in
construction elsewhere. Wa .
arches
and fortifying
walls for the first time, but it doesn't explain why such a setlema
f the developed.
In traditional retellings
such as the Epic
of Gilgamesh, the leadar
arch by
civilisation ordered the building of the city and its tortitications. However, researeh
eany
urbanisation likely occurred organically, not because of a political ruler. He showex
that diferent civilisations from the area settled around a central mound. These cluster
anthropologist Jason Ur calls this into question. According to Dr Ur's research a
allowed the different civilisations to live near one another, but kept the approprae
social distance. As time passed, they came together to form an interconnected cit
with
one leader.
Look at the following statements (Questions 12-14) and the list of researchers below.
Match each statement with the correct researcher, A, B or C.
12 He determined the reason that an early society used sun-driedbricks.
13 He revealed that the growth of the first cities happened naturally.
14 He coined a term to represent the agricultural strength of a region.
List of Researchers
A James Breasted
Stephen Bertman
Jason Ur
lemple crescent n. luõi liêm a bounty of phr. nhiéu, phong phú, dôi dào bring about phr.
Od dén, miéu column n. cÙt, tru retelling n. câu
chuyên phóng lai/truyên miÇng
fora
dai call
into question phr. dat ra nghi ván mound n vçng/go dát, ôi nhó cluster
n.
co phr. hop lai, tu lai
ung có ph3"
Cum,
dám
come
togetne
192

171. .any parents complain that their
children
are no
longer the
same
people they once
were. During During their
preadolescent stage, these
children
were
generally docile and
nable. They were
very loving and
attached to
their
parents who
probably had
an
n trouble interacting with
them. At this
point,
many parents believe that
they have
strong bond with their
children
that will never
weaken.
Unfortunately for them,
they undergo changes that can make them
quite difficult to deal with. This
period of
thi only lasts until
about the ages of
10-13. As
children enter
adolescence,
creased conflict with
parents, rapid mood
changes, and
increasingly risky behaviour
aused early psychologist
G. S. Hall to refer to this
early teenage period as the 'storm
and stress' stage.
One reason for the
undesirable
behaviours
associated with this
teenage stage is the rapid change that the
body goes through at this time. The
adolescent's body is maturing rapidly and it
may appear that
they are adults
acting with childish
impulsivity and emotional instability. This can frustrate
parents,but is
simply a sign that the frontal lobes of the brain, the areas that control these
behaviours, are not yet fully developed. In fact, Donald Stuss has found that the frontal lobes sometimes
do not fully mature until the
early to mid-twenties. In addition to these
physical changes, the adolescent's social
interactions are
undergoing major changes as wellI. Most adolescents will become
distant from their
parents and focus on external
relationships as they prepare to enter
H
7
society
as an adult on their own. This distance is more
pronounced now than when
it was proposed
in the 1950s. Today,
a more interconnected world has
dramatically
increased the number of social
relationships we develop outside the family. Adolescents
now must figure out who they are while living in larger cities and
interacting with more
people both in real world situations and
through online interactions and social media.
This can lead to greater identity confusion than in the past and
may increase the stress
of parents dealing with the 'storm and stress' stage in their adolescents.
Classify the following
statements as referring to
A Preadolescence
B Teenage period
15
Family relations
are less important than socialising with others.
Tb A
deep connection exists between children and parents.
17
There are more unsafe activities.
truóc thoi ki truóng thành docile adj. dé b£o, ngoan ngoàn amenable adj. tuân theo, nghe
Din
ai
qua impulsivity
n. sy bóc ông instability n.
tinh không ón dinh frontal
lobe phr. thùy trán
pronouncev.
tuyên bó, tò ý
preadolescent ad).
loi unde
CHAPTER 07 Matching Features 193

172. Does
Yawning
Have a
Function?
Theories for why
we yawn
date back
more
than 2,000 years
to the time of u
who
considered yawning
to be the respiratory
system's way
of removing 'hod Hippocrates
bad air from
icated
a lack of
oxygen
the lungs. Centuries later, scientists claimed that yawning indicated a lact entific n
to the
brain. Today,
we
know that
neither of
these
theories has strong
sciens
prompting
contemporary
researchers to carry
on trying
to unravel the mvet.
of
our
most
common biological
reflexes.
uous
Robert Provine,
a
neuroscientist at the University
of Maryland, points to
and
the.
fatigued
perk
Because all of these states can easily
lead to the inability
to focus on whateva
at hand, he
believes that yawning
is our bodies' way
of alerting
us that we nead
noting
that people
tend to yawn
most when they
are bored, hungry, and
engage
up.
When this theory
was tested, it was found that subjects
did in fact tend to a.
ubjects
in some sort of physical activity
directly
after yawning, suggesting that the suhio
ntends
yawns
led to their getting up
and seeking
out
stimulation. Essentially, Provine Conos
that yawning
occurs due to an absence of stimuli and is simply
how our bodies the
regain focus
try to
Then again,
so many things
seem to cause people
to yawn
that it is hardly satistyina th
simply
blame a lack of stimulation. One situation many
of us are probably familiar with
yawn. A
is being
unable to control ourselves from yawning
after seeing
someone els
team of researchers from the University of Leeds headed by Catriona Morrison believe
that this has to do with our inclination to show empathy for other people. In other words
if someone yawns
in exhaustion, and others in the room follow suit, it is likely because
they identify
with and feel sympathy
for the original yawner. This claim is substantiated
by
studies demonstrating
that yawning
is most contagious among members of the
same family or social group and lowest among those with autism and psychopathy
conditions associated with the inability to empathise.
Meanwhile, evolutionary psychologist
Gordon Galup
of the University of Albany
buildis
on both Provine's and Morrison's theories with his hypothesis that yawning developed
as a way to alert group members to potential threats. Agreeing that yawning is followed
by
a feeling
of improved attentiveness and that it is contagious,
he believes that eary
humans capitalised on these effects to quickly convey the message to others that tmas
necessary to be on guard against attacks. Essentially, if everyone was yawning a
feeling more alert because of it, the like ihood of falling prey to a predator was tar to
194

173. 9NIOV38 SI13I S83XOVH S8Jnjeaj dujyajeW

174. Gesture is a vital and often
overlooked
element of
communication. It can
its
own
right
Cognitive
scientist Philip
Lieberman has suggested
that gesture is actuallv
an
th
evolution
8The
lmportance
of
Gesture
be
either a
the oldest
supplement
to spoken
language
or an
autonomous language system in its
oth primates and
Lieberman has carried out research into the use of gesture by bot
to support
his theory.
Lieberman contends that language
was formed
form of language
and that it originated
in the pre-linguistic stage of human
tants ed from non-
use
gestures,
rather than gesture emerging
from language,
and that our currens.0
gesture
stems from pre-linguistic
communication.
n
their
article 'Gesture for Linguists: A Handy Primer, gestures can be broadily split ins
categories, communicative and informative. The former includes intentionalv nro
As Natasha Abner, Kensy Cooperrider and Susan Goldin-Meadow stat
into
ication,
communicative gestures which are consciously used in addition to verbal communiea
ormative
either to provide emphasis or through modifying the literal meaning. Informat
communication, on the other hand, refers to passive or involuntary gestures that
not necessarily part of a communicative act, but can nevertheless alter the meaninn
are
such an act. Adam Kendon, co-editor of the journal Gesture and a global authority on he
subject, has developed a categorisation system for differentiating various gestures. Thea
include 'gesticulation', a gesture which mirrors accompanying speech, 'speech-framae
gestures', which replace part of a sentence, 'emblems', conventionalised signs like tha
OK' symbol made by touching the index finger and thumb, which occur outside verta
communication, and 'signs', gestures with lexical meaning in a system of sign language.
Kendon cites the longstanding interest in gesture in Western culture as evidence of its
importance to communication. This interest was evident during the Classical era when
gesture was considered a crucial part of effective rhetoric, as the Roman philosopher
and politician Cicero emphasised in his work De Oratore. It is also apparent in the unique
gestural systems of religions from Catholicism to Buddhism, through which adherents
can communicate a variety of complex meanings
The
contemporary academic interest in
gesture derives from both its roots in humankind's
pre-linguistic stage, which suggests that gesture is a universal form of communication,
and the recent interest in close
psychological reading of face-to-face communicaton
from which it is possible to
garner numerous non-verbal
gestural cues. The complexiy o
gesture as a system of individual communication is evident in the range of gesture vananis
that can
express different
meanings. Geneviève Calbris
suggests that gesture variat
ants
reveal how 'gesture is not a word illustrator but
represents an underlying thougnt
at s
formulated and expressed during the course of an utterance'. This is apparent
in
a
lbris 's
analysis of
gestures related to time, which can
express complex and varied mea
ings
about duration without the use of verbal
communication. According to
Calbi
these
wide-ranging gestural variants reveal the
complexity of this system
of
commun
cation,
which can both accentuate and alter the
meaning of verbal communications.
196

175. Look at the. he foilowing statements
(Questions 21-25) and the list
of people below.
h each statement with the
correct
person, A-E.
NR You may use any letter more than once
a4 suggested
that gesture sto0d tor an idea
lying beneath words
ncreated
an approach
to
distinguish different
types of
gestures
sarried out analysis
of how
gestures can
say many different
things about time
23
aA established
the theory that
gesture preceded
language
95 conducted
research into the use of
gestures by apes
List of People
Adam Kendon
B Geneviève Calbris
C Philip Lieberman
D Natasha Abner
E Susan Goldin-Meadow
CH
07
OOK
v.
không chú ý tói. xem nhe suoplement n. su bó sung/bó tro
autonomous adj. dÙc lap, fu
xü li
E
n.
dÙng v­t linh truèng contend v. tranh luan consciously
adv. có ý thúc,
có chù ý modity
v. thay ôi,
ao idl
àd). theo nghia en/hien ngôn passive adj. thu dÙng
alter v. thay ói, biéndói mirrorv. phàn ánh
panying adj. i theo, kèm theo emblem n. thú tuong trung,
biéu tugng
lexical
adj
(thuÙc) fu vung hoc
(
ng adj. có tù lâu rhetoric n. thuat hüng biÇn
adherent
n. tin dô,
môn dó, ngui theo, nguói úng hÙo
(mot dao, dàng) garner v.
thu thap
accentuate v.
nhán manh,
tôn lên
CHAPTER 07 Matching Features 197

176. 9Is the
Detective
Novel a Literary
Genre?
Murders
When Edgar
Allen Poe
introduced C. Auguste
Dupin
in the 1841 novel The
idea of an
crime
fiction of
their
own. Yet, given
the
predictability
of the plots and
charo.ng
these early
tales,
readers began
to question
whether the
detective novel wen
in the Rue Morgue, the word 'detective' was unheard-of. However, the ida creati
intelligent amateur out-sleuthing the police intrigued many writers, who began. characters
el was
even
a
genre at all.
These days,
it is
undeniable
that
crime
fiction is
far more
complex than before
ongers
before. Mystery
as
black or white and that
detectives
are rarely
portrayed
as morally infallible a
en
He also
refutes
claims that
detective
stories
follow a
formula as cases are not.
neatly
resolved by
the end,
which
shows that plotlines
can be hard to predict
makes a crime fiction
novel? At the very
least, it is the fact that there is a m
writer
Simon
Brett
makes the point
that
crime in modern-day
stories is no lons
anymore
stery in
every one.
stories
But mystery
novelist
Nicholas
Blincoe
believes that the
similarities in detective she.
d its
extend further, making
the genre easily
identifiable; every story
has a crime ande
and
solution (or
non-solution),
a community
where the crime has been committed, an
central
characters. These
characteristics are necessary
to define the genre but do
not, argues
Blincoe, limit it, suggesting
that writers have a degree
of freedom in many
of
facets of their work. According
to him,
crime fiction 'has produced
the widest variety t
ny
archetypes
and the most inventiveimprovisations
in plot
or character'.
That mainstream writers are known to incorporate
elements of the crime fiction styvle
into their work adds weight
to the idea that the genre
is distinctive. According to the
detective novelist Phyllis Dorothy
James,
sometimes detective story plots
are found
weaved into the much broader plots
of other genres
of fiction. She cites the example of
John le Carré's 1974 novel Tinker, Tailor, Soldier, Spy.
In this story,
which is technically
an espionage novel, the main character emerges
from retirement to take a case that
happens
to involve a common theme in crime fiction a race against
time to identify a
wrongdoer.
According
to crime fiction aficionado George Demko,
another characteristic that sets
crime fiction apart
is how the setting is used. Specifically,
detective mysteries
often
take place
in a real place
and time, and this has a significant impact
on the case. He
discusses this in an essay, providing the example of how widespread corruption
was
usually emphasised in crime novels set in Mexico during
the 1940s. By explaining
that the perpetrator's surroundings were part of the reason the crime was commite
readers were left to ponder whether society as a whole shared responsibility tor u
terrible actions of an individual.
that
Perhaps the simplest argument for detective fiction deserving its own gen
people from all walks of life read it. That it is both engaging and suspenseru oef
a draw for many devoted fans, but maybe the popularity of crime fiction goes Fio
playing on people's innate desire to know the truth. The modernist por
himself a great fan of detective novels, believed their appeal lay in the n
beauty of their mysteries. Ultimately, by presenting mysteries that only
solve, whodunits appeal
to our inner natures.
certainly
poet
T.
S..
Eliot
mathematicad
best can
198

177. P
ONIOV
SI13I SHIXOVH Sa.njeaj 8ujsojew 2

178. 10
Climate Change
and Human Conflict
theori
For as long as academics have been researching climate change, it has been t
many o
that a change in weather will result in lack of rain and soil degradation. Whin g
us think immediately of the ecological repercussions, fewer of us realise that tha0
arable land and the ensuing poor crop yields will likely lead to higher rates a
poverty
humanity
political instability, famine, war, and ultimately death for a large percentage of h
It
is, of course, beyond the power of researchers to alter a region's climate to
tation
whether this will in fact come to pass. However, by studying the existing docine
on weather disturbances and their link to human conflicts throughout
histor
researchers can draw some conclusions and speculate about what might hanno
future. A team headed by Solomon Hsiang of the University of California at Rod.
erkeley
has perhaps come as close as possible to predicting how climate change will f
affect
human behaviour.
ith
According to their research, extreme weather does show a strong correlation wit
up
a rise in human conflict. Specifically,the frequency of interpersonal and intergrou
violence rose by 4 and 14 per cent, respectively, for each standard deviation change n
climate toward
warmer temperatures or more extreme rainfall. Dr Hsiang's conclusion
is starting. He argues that because locations throughout the inhabited world are
expected to warm significantly by 2050, this climate change will result in an increase in
human conflicts in the next 30 years.
Are there recent situations that bear out Dr Hsiang's conclusions? Sadly, yes. Dartur
is perhaps the best example. In 2007, Achim Steiner, executive director of the United
Nations Environment Programme, published a research report caling Dartur the first
climate change war. The nation has experienced a 30 per cent drop in precipitation
in the last 40 years, and in the early 2000s, a lack of rainfal in the northern part of the
country caused agricultural production to drop sharply. With no food or water to sustan
them, more than two milion people migrated to refugee camps in the south, where
tensions began to mount, and conflict eventually broke out in 2003. It is estimated that
as many as 500,000 civilians died, and this does not include those who perished to
starvation.
Other academics, such as agricultural economist Marshall Burke of the University of Calitona
contend that Darfur is hardly the first climate change
war. He points
to sub-Saharan
Aia
as having a history of civil wars due to warmer temperatures. Somalia, for instance
South
been at war now for over two decades. And some academics, such as Universiy o
that
Carolina professor Edward Carr, have criticised Dr Hsiang's study. Carr emphasis
sting
focusing solely on climate as a conflict cause is both reductive and dangerous, suy
oblematic
that it might disproportionately influence policy decisions in unproductive or even p
directions.
ct Research
According to Dr Carl Schleussner of the Potsdam Institute for Climate Impac
'Devastating climate-related natural disasters have a disruptive potential tnai
ntial
that
seems
to
200

179. alay out in ethnically fractionalised
societies in a
particularly tragic way'. Essentially, because
the entire country is faced with famine due to climate
change and there is no clear majority aroup, peoples' allegiances lie with their
respective clans. And because each clan has the
group
same goal gain more land to enable survival
-
violent
disputes among groups have been
unavoidable.
Look at the following findings (Questions 30-34) and the list of researchers below
Match each finding with the correct researcher, A-E.
30 Rates of human conflict will increase
significantly in the next few decades.
31 Darfur is the first location where conflict has erupted due to clmate
change
32 Other wars in Africa before the one in Darfur occurred due to increases in
temperature.
33 Conflicts related to climate change are more likely to occur in countries with multiple
ethnicities.
34 Concentrating on one cause for conflicts could have problematic consequences for
policy makers.
List of Researchers
A Marshall Burke
B Solomon Hsiang
C Achim Steiner
D Carl Schleussner
E
Edward Carr
Dáp án-Dich nghia-Chú giåi trang 452
academicS n. hoc già, giói hoc thu­t degradation
n. su
thoái hóa repercussion n.
ánh huông, hâu quå arable
ad
có thé canh tác, trông trot
faminen. nan
dói intergroup adj. giüa
càc nhóm respectively
adv. riêng tùng,
TUang úng vói standard deviation phr. Ù lÇch
chuán bear out phr.
xác dinh,
xác minh mount v. täng
lên dân
aan, gia täng perish
v. tù vong,
chét starvation
n. su
thiéu an, su
chét dói reductive adj.
rút gon, thu nho
ractionalise v.
chia thành phán nhó, phân
hóa clan n. thi tÙc, gia tÙc dispute
n. cuÙc
tranh cháp
CHAPTER 07 Matching Features 201

180. HACKERS TEST
READING PASSAGE
on
You should spend about 20 minutes on Questions 1-13, which are based on
Reading Passage below
ARE PLANTS INTELLIGENT?
In the 1973 book The Secret Life of Plants, Peter Tompkins and Christopher Bird ranon
d
that plants had feelings, could read human emotions and thoughts, and had a predilaci ion
for classical music. Their assertions generated
an uproar among members of the scientift
community, with many arguing that thinking and feeling require the
presence of a brain and that
nothing in a plant, internally or externally, even remotely resembles one.
However, members
of the reading public who believed that their plants thrived when dealt with
affectionately
were quick to give their support. Although much of the evidence in the
Tompkins-Bird book
has since been discredited, numerous articles and studies claiming that plants are more than
insentient organisms have since been published.
A well-known
experiment conducted by Monica Gagliano's team at the
University of Westernm
Australia and reported in the journal Oecologia is worth
mentioning. For the test, the scientists
selected the mimosa plant, which reactively folds its leaves as a natural protective adaptation
when the plant perceives danger. They came up with an
apparatus with a vertical rail, which
potted mimosa plants could slide down before landing on a foam base, and then subjected
a
large number of plants to the shock of being dropped from a
height of about 15 centimetres.
The plants were not
damaged in
any way since the pots fell only
a short distance onto a sort
surface, but the shock was considerable
enough to cause the plants' leaves to close. But
Gagliano's team was testing for
intelligence, so
they were
seeking more than a knee-jeis
reaction from the
plants; they wanted to determine if the plants would be able to recall
ne experienceand even learn from it.
To test their
hypothesis, they dropped the
plants 60 times at intervals of a few
Se
1ds,
with each series of 60 drops being repeated a total of seven times. The team
obseiv
that ed
toward the end of the
day, the
plants' leaves
stopped closing. This indicated that
u
had
"adjusted' to
their experience
and no
longer perceived falling to be a threat. The
plan then left undisturbedfor
nearly a week before being again subjected to the test.
I some of the mimosa plants did not fold their leaves
at all in
response
to the drop, w stopped closing their leaves after
only a
couple of
drops. Gagliano reasoned
tnat
u had a recollectionof what had
happened in the
prior experiment, and
postulal something akin to
memory. Gagliano's research, which was heavily publicisea, ve for
conflating learning' with
'adapting'. Fred
Sack, a botanist at the Universly
time,
while others
had
Columbia, suggested that the distinction was
very clear; plants evolve, animals
sity
iea
of
British
criticised
202

181. HACKERS IELTS READING
Another study putting forward the idea that plants can 'think' focused on the way trees are
able to organise themselves. Suzanne Simard, a forest ecologist at the University of British
Columbia, discovered how trees in a forest arrange themselves in widely distributed networks
in a manner that allows the trees to share resources and protect fellow trees. They injected
the trees with a radioactive carbon and followedthe flow of nutrients and chemical signals
through the community with a Geiger counter. A diagramthey made of these movements
showed that the oldest trees served as hubs and had as many as 47 connections to other
trees. The diagram, they said, looked like an airline route map. Through the networks, the
trees may share information about gravity, moisture, light, pressure, volume, gases, saits,
microbes and potential danger, and plants receiving the information may change the direction
of their growth, restrain their growth, or pass on warnings to other plants.
Still, sceptics of plant intelligence find ammunition in the bizarre pseudoscientific experiments
that abound, such as the one done on a carrot tied down to an examining table by the respected
botanist and biologist Sir Jagandish Chandra Bose. Bose, after noting that a machine
connected to the carrot registered twitches, starts and tremors', concluded, Thus can science
reveal the teelings of even so stolid a vegetable as the carrot: Even more provocative was the
work of Cleve Backster, a former CIA operative turned lie detector instructor, who connected
H
07
a polygraph machine to a leaf of the houseplant in his office. Backster found out that when he
deliberately thought about setting the plant on fire,the machine registered a surge of activity.
This led him to the conclusion that not only can plants think, but they can also read minds. In
another experiment, he recruited five volunteers and instructed one of themto root up, stomp
on, and destroy one of two plants in a room. Later, Backster allowed the volunteers to enter
one by one, andclaimed that polygraph metre 'went wild' when the perpetrator entered the
room, leading
himto declare that the surviving plant had identified the killer.
Regardless of whether plants
are insightful
or merely responding
to environmental stimuli in a
more primitive manner, the experimental evidence supports the idea that plants, like animals
are capable of habituation. But does this mean plants have brains? Words such as feel
perceive, learn, and remember are typically
used for creatures with brains, and supporters
must show that a brain, along
with its neurons and synapses,
is not necessary
for knowledge.
Stefano Mancuso,
a leading figure
in the field of 'plant neurobiology',
states that 'if you
are a
plant, having
a brainis not an advantage',
and therefore we shouldstop thinking
in termsof
Drain responses when it comes to plant
intelligence.
Thus,
adherents like Mancuso continue
to conduct research in hopes of one day
conclusivelyproving
that other ways
of processing
Stimuli and information,such as with special
cells and cell networks, and electrical or chemical
Signals, are indeed clear indicators of some form of intelligenceamong plants.
CHAPTER 07 Matching Features203

182. Questions 1-6
Look at the following
statements (Questions 1-6)
and the list of researchers below
Match each statement with the correct researcher, A-E.
NB You may
use any
letter more than once.
1
Plant adaptation
should not be confused with learning.
2 Trees position
themselves to promote sharing and protection.
Plants can identify
someone who had done a violent act.
3
Plants' recall of events in a previous experiment suggests some form of memon
4
It is misleading
to think of plant intelligence
in terms of brains.
5
Plants can understand people's thoughts.
6
List of Researchers
Suzanne Simard
3 Cleve Backster
C Stefano Mancuso
D Monica Gagliano
E Fred Sack
204

183. I m
D
U
9NIOV3H SI131 S83XOVH SBJngjeaj dujyoyew S9

184. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tu vung Chapter 07 và làm Quiz
call into question phr d3t ra nghi ván
powerhOuse n cuÒng quóc
Ocluster
n cyrn, dám
cargo
n hàng hóa (vân chuyén
trên tàu)
come together phr hop lai, tu la
shipping
n v­n chuyén hàng
hóa (bång
tàu thuy)
preadolescent adj.
trugc thi
ki ng
tharh mirror v
dua theo, bät
chuóc theo
docile adj dé báo, ngoan ngoän
simultaneous ad dóng thoi
amenable adj nghe lai
instantaneous adj. túc thoi, ngay lâp túc
impulsivity n su bóc dóng
universality
n. tinh chát toàn thé,
tinh phó bi¿n
instability n. tinh không ón dinh
contest v. tranh cãi, ät ván dé nghi ngß
convergent adj. hÙi tu
pronounce v. tuyén bó, tó ý
overarching adj. bao quát
date back phr. có tù bát áu xuát hiÇn tu
vulnerability n. tinh d bi tón thuong respiratory system phr. hê hò háp
ambush n. cuoc phuc kich, su nm rinh reflex n. phán xa
prolong v. kéo dài fatigued adj. mêt moi
repellent n. thuÑc chÑng/tru (sâu bo/ông vat.) at hand phr. ngay truóc mát, dang làm
aversion n. su ghét, ác cám perk up phr. trá nên hoaf bat, v­n dông
ferment v. lén men follow suit phr. båt chuóc, làm theo
tonicn. thuóc bó autism n. chúng tu ki
concoction n. thuóc pha ché attentiveness n. su chúy
ease v. làm dju, giàm capitalise v. tân dung, lqi dung
seasickness n. sy say song
overlook v. không chú ý tói
crescent n. luõi liêm
autonomous adj. Ùc lâp, tu xú
li
a bounty of phr. nhiêu, phong phú, dói dào
primate n. dông v­t linh truóng
temple n. dên, miÃéu
contend v. tranh lu­n
column n.
cÙt, tru
consciously adv có ý thúc, co chù y
retelling n. câu chuyên phóng lai/truyén miêng
passive adj. thu dông
fortification
n. su cung có, pháo dài
alter v. thay dó, bien dói
Quiz
Noi tù voi nghía.
01 ease
dong thoi 06 pronounce
acó y thuc, co chu y
02 aversion
dya theo, bát chuóc theo 07 follow suit
kéo dài
tranh luan
03 mirror
08 cluster xuat hiÇn mÙt cách
dang
04 simultaneous
làm dju, giàm 09 contend chu y
05 prolong
su cung có, su làm cho
vung chàc
10 consciously bät chuóc,
làm
theo
cum, dám
su ghét, ác cám không chú ý töi
OL60 6 80 DL0 90 SO O 70 tO
206

185. & 8 8 2
O
! ! D
O
@
ONIOV38 SI13I SH3NIVH Sainjeaj dujyojew

186. HACKERS IELTS READING
CHAPTER
Matching Information
Matching information là dang bai yêu cdu nói cau cho sán vói doan trong bài doc co de cap dén
noi dung cau do. Tuy khong xuát hiên trong tát cà các bài thi lElIS Reading nhung day cüng la
mot dang bai phÑ bi¿n.
HINH THÚC CAU HÖI
Trong dang bài Matching information, các o¡n trong bai oc dudc dánh dáu theo thú tu bàng chit
cái. Yeu cáu cça bài là nÛi câu cho sán vói doan có dé câp d¿n nÙi dung câu dó rói di¿n tên doan
vào tüng cáu. Câu cho sán có thà dé câp, giåi thích, neu ví du vé mÙt sy kiÇn hoéc su vât và doa
dé câp dén nÙi dung câu thuong là do¡n miêu tå l¡i su kiÇn ho·c så v­t ó. Có truðng hop mÙt vai
doan duoc ghép l¡i và dánh d¥u chung bång mÙt chï cái.
Reading Passage 1 has nine paragraphs, A-I.
Which paragraph contains the following information?
Write the correct letter, A-, in boxes 1-3 on your answer sheet.
NB You may use any letter more than once.
1 a reason that unusual sharks are increasing
2 an explanation for why sharks have drastically decreased in number
3 mention of why inbreeding is rare in sharks
"S6 lugng các câu dua ra và s6 lugng doan vän trong bài doc thuong khóng bàng nhau. Có thà có nhüng doan
không chúa thông tin cán tim ki¿m, hoãc có nhkng o¡n chúa nhiêu thông tin cán tim kiém. Trong truóng
nop
thé chon mÙt o¡n nhiéu lán së có chú thích NB You may use any letter more than once.
208

187. D
D
9NIOV38 SI131 S83xOVH UOJE uJojuy duyyouew 2

188. Tim trong bài dÍc nhïng nÙi dung liên quan dèn cum tu
STEP 2
khóa
vça xác dinh.
xác
Ap dung ki thu­t scanning dé tim trong bài doc nhïng nÙi dung liên quan dén cum tu khóa vita
cho
dinh. Kiém tra toàn bÙ phán nÙi dung liên quan dó dé xác nh­n rång nÙi dung chính cça caues.
sån có xuát hiÇn ð do¡n này.
EXAMPLE
A Although
mutated animals are not unheard of in nature, the number
of two-headed sharks discovered recently
is much higher
than
expected
at least five have been found in the last ten years.
In
addition, researcher Valentin Sans-Coma has even found one in an
egg-laying
shark species for the first time ever. These discoveries
have left scientists puzzled.
B
Because they are still relatively rare, it is difficult to pinpoint
one
Tim trong bai doc
nhung definitive cause of the mutation. However, 'one unique explanation
nÙi dung liên quan dén cum
blames the increasing number of mutated sharks on overfishing.
tù khóa unusual sharks
According
to marine scientist Nicolas Ehemann, human fishing Cau có chúa nÙi dung lièn
quan dén cum tù khóa là
activity
has led to a dramatic decrease in the number of sharks in
one unique explanation
the ocean, and therefore a smaller gene pool. He contends that this
blames the increasing
number of mutated sharks
has led to more inbreeding resulting in more genetic abrnormalities.
on overfishing'
Reading Passage
has nine paragraphs, A-I.
Which paragraph contains the following information?
Write the correct letter, A-l, in box 1 on your answer sheet.
a reason that unusual sharks are increasing
Bài dich trang 475
210

189. (D
D
ONIOV3H SIT3I S83XOVH UOLewsoui 8ujyoJew

190. -HACKERS PRACTICE
A
Today,
there are more than 350 extant species
of parrots.
These intelligent birda
come in a variety
of sizes and vibrant colours. While they
are prized
as pets around
the world for their ability
to mimic speech, they
are not always
as beloved in their
native lands
B One good example
of this is Australia,
which is home to the sulphur-crested
cockatoo, a large parrot
with vivid yellow
feathers on its head. These birds mova
in large
flocks and have become a nuisance to local
inhabitants. Not
only do their
chatter and pre-dawn
calls disturb humans, but they
are also very destructive
Local farmers and
homeowners often complain
that they
are decimating crops and
destroying
timber used in homebuilding by chewing
on it. They
are also
expanding
their territory,
which displaces
other native bird species.
C To address these problems, sulphur-crested
cockatooshave been declared a pest
species
in some areas. This prevents
them from being imported into new areas
and puts regulations on their ownership. In some regions, there are also regular
culls to keep the populations in check and to prevent them from damaging the local
ecosystem. While these policies may have an impact, it is unclear whether they
will
resolve the issue.
The reading passage
has three paragraphs,
A-C.
Which paragraph
contains the following
information?
a reference to a banning
a bird species irom certain areas
details of how parrots impact humans in terms of noise
2
extant adj còn tón tai vibrant adj. ruc ro mimic v. bát chuóc, làm theo sulphur-crested cockatoo p
vang nuisance n. su phién toái chatter n. tiéng hót liu lo, tiéng riu rit decimate v. phà hoai displace
pest n. loài gåy hai cull su sàng loc
vet mao
mi
212

191. HACKERS IELTS READING
A German alchemist
Hennig Brandt made an
important
discovery
in the mid-1600s
By evaporating urine and
heating the
resulting residue, he distilled a new
vapour
which he
thought to
be the
Philosopher's Stone a
substance with which he could
turn base metals into
gold.
Unfortunately for
Brandt, the
Philosopher's Stone was
2
just a myth and what
he had
actually discovered was one form of the element
phosphorus.
B Through later
experimentation, scientists made additional discoveries about
the different forms of Brandt's mineral. For
instance, in its
purest state, white phosphorous, the mineral is so
combustible that it will burst into flames if it comes into contact with air, so it must be
kept underwater. Also, it can only be handled with tools, as it is toxic and
can cause severe burns. These
properties may make white
phosphorous seem
useless, but they actually make it
important
in one field -
munitions. Several
incendiary weapons have been
developed using this form of
the element.
C For most other uses, white
phosphorous must be converted into the more stable
red form
by heating. The red
phosphorous will not
spontaneously ignite like the
white form, but it is not without its dangers, such as producing toxic vapours
when heated. Nonetheless, its use is quite common. We can see this in our own
CH
08
homes. The red material on the head of matches is a form of red phosphorous.
Red phosphorous can also be ground into a powder and used as a fertiliser.
The reading passage has threeparagraphs, A-C.
Which
paragraph contains the following information?
a
description of the dangers of combining a chemical with air 3
a reference to the agricultural uses of a form of phosphorus 4
phän
còn lai distill v. chung
cát vapour
n. hoi nuóc, chát lông
base
metal phr.
kim loai góc
pnorus
n. phót pho
combustible adj,
dé cháy,
dé bát lua munition
n. dan dugc incendiary adj
gây cháy nó
spontaneously
adv. tu ý, tu phát ignite
v. bát lùa, bóc chay
CHAPTER8 Matching
Information213

192. 3 A Carbon is found all around us today -in the air, the earth, and in all living things-
but it is neither created nor destroyed. This is due to a process called the carho.
cycle. About 99 per cent of Earth's carbon is trapped in the rocks of its crust, but
through this process, it is slowly released into the atmosphere. Plants can
take in the carbon, as carbon dioxide, for photosynthesis and pass it alona
animals when it is consumed. Eventually, as these animals die and their bodia
then
decompose, the carbon is returned to the soil.
B An often-overlooked aspect of the carbon cycle is that oceans are a highly significant
factor in determining the level of carbon in the atmOsphere. Our oceans act as
largecarbon sinks, or storage units. This occurs because carbon dioxide enters
the ocean from the atmosphere, undergoes a chemical reaction, and becomas
trapped there. Unfortunately, since the Industrial Revolution, the burning of fosei
fuels has greatly increased the amount of carbon dioxide we release into the
atmosphere, while the oceans' ability to take in more carbon dioxide has remained
the same. This is resulting in a build-up of carbon dioxide in the atmosphere and
ssil
leading to
higher global temperatures.
C The increasedcarbon dioxide levels in the oceans since the Industrial Revolution
are also leading to problems for marine life. The chemical reactions that occur as
carbon dioxide is dissolved into the seawater lowers the pH level of water at the
surface. This acidification slows the growth of microscopic marine life such as
plankton and coral. These tiny organisms form the base of the marine food web,
so the acidificationcan have a negative impact on the entire system. And, since
we also rely on the marine food web, our food supply is threatened as well.
The reading passage has three paragraphs, A-C.
Which
paragraph contains the following information?
5 a reason why one process can influence a whole system
6 the role of oceans in the carbon-cycle
how carbon gets put back into the earth 7
crustn. dp vó cing photosynthesisn. su quang hop decompose v. phan hiy, làm mún often-ovenlo
d
hr do p
thuóng bi bó qua carbon sink phr. bé chça carbon build-up
n. su tich
ty dissolve v. hòa tan pri
evo
acidificationn. sy axit hóa
microscopic adj. siêu nhó
214

193. With today's aging population, the debate over seniors in the workforce has begun
A
to heat up. Some people believe that their
prolonged place in the workforce
can be harmful to sOciety. Others think senior
employment
can have positive
consequences
for social cohesion and economic
growth.
Those who oppose employing seniors past the current age of retirement generally
B
cite the argument that an aging workforce is less productive, as health issues
and a lack of technical abilities limit the capacity of the elderly to do certain jobs.
Although
this may be the case with the very elderly, in the United States the current
generation of over 60s is highly educated and relatively healthy, particularly in
comparison to previous generations.
Others complain that it is too difficult to train seniors. They say. 'you can't teach
an old dog new tricks'. However, this too is a misleading argument. Seniors have
a wealth of experience which, with the right management, can be highly effective
in the proper context. Many already have applicable skills that can be useful in the
job market and are well-versed in the activities of the business world, eliminating
C
the need for training altogether.
One argument against senior employment that does have some validity is the fact
that they reduce the number of jobs available in the market place. For every job
that a senior is given,
one job
is unavailable for a younger person.
While this is
true, the jobs
seniors and younger people generally
look for are quite
different.
Instead of taking
a job, they're usually filling
a job
that no one else wants, so it is
CH
08
clear that there is little reason to avoid hiring
seniors. In fact, it will likely
have a
positive impact
on both the senior and the employer.
It will also reduce the need for
seniors to rely upon
social security programs
or pensions, thereby saving money
for the entire society.
The reading passage
has four paragraphs,
A-D.
Which paragraph
contains the following
information?
NB You may
use any
letter more than once.
a claim about possible
benefits to employers
and workers
8
9
a reason why training may
not be needed
10 one effect of senior employment
on welfare
Cen.
luc luong
lao Ùng
prolonged adj.
kéo dài social
cohesion phr. su gån
két xä hÙi cite v. néu lên
Sed adj
thông thao, biét nhiêu
eliminate
v. loai bó, giàm
bóÛt validity
n.
su có
càn cú, su hop
y pension
n. luong huu
Wal
ad).
sai lÇch proper adj. phù hop
context
n. bói cånh,
tinh huóng
applicable adj,
có thé úng dung
CHAPTER8 Matching
Information215

194. AS every
teacher knows, the ability
of any group
of
students of the same ano
usually
does not vary
tremendously.
Occasionally
however,
a student will be so
talented that he or she is dramatically
out of step
with his or her classmates acrose
many subjects,
and this can have a disruptive
effect on both the student's progrese
5A
and that of the class. In these
situations the
obvious strategy
is to allow
such
and
student to advance a year.
However,
this is not necessarily
the best practice
bate
some advocate for challenging gifted
students
within their year group. The debata
nong
over what is the best approach
is
known as
'acceleration vs. enrichment' amor
a
education professionals.
BAcceleration to a higher year, whilst superficially
the simplest
solution in terma
handling gifted
students,
can in fact hold them back as they
will inevitably miss out
on skills that they
would have
learned in a given year.
The students in question can
also suffer from intense pressure
on account of
acceleration, as they strugle to
acclimatise to a new peer group
and set of expectations.
The separation from their
social group,
and the
emotional support
it offers, is also a major
concern.
of
r
C Enrichment on the other hand,
can be more difficult to put
in place,
as this involves
providing opportunities
for students to stretch
themselves Within their original
class. Teachers are therefore expected
to generate
an enrichment programme
that will match the strengths
and skills of the gifted
students, and allow them to
take on advanced work while maintaining
a connection with their peer group so
that they can continue to engage socially with other students of the same age.
D Studies have shown that the most effective strategy
for dealing
with talented
students is to combine a measure of acceleration in certain subjects with
enrichment in others. This necessitates a programme which is tailored for the
student in question, and will play to his or her strengths and weaknesses.In
actual fact, the fundamental problem with dealing with talented students in many
countries, includingthe UK, is not which approach to choose out of acceleration
and enrichment but that neither is available, and students are forced to learn in
what educationalresearcher Maureen Marron calls a rigid 'lock-step manner' with
their age group.
The reading passage has four paragraphs,A-D.
Which
paragraph contains the following information?
11 a reference to the effect gifted students can have on their classmates
12 a mention of a shortage of options for talented students
13 how teachers can help talented students succeed within their peer group
asrupuve ad). gåy rôi loan advocate v. tán thành, úng hÙ accelerationn. su tng tóc enrichme
phong
phú thêm superficiallyadv. nhin tù bé ngoài, vé ngoài inevitably adv. không thé tránh khoi
n
phr. dang duoc bàn lu­n én acclimatisev. thich nghi, làm
quen put in place phr. thuc hien,
phu hop, áp úng nhu cáu
lock-step adj. theo sát, cúng nhác
lam
question
tailor v
216

195. (D D
(D
CD
9NIOV38 S1131 S83xH uOygewouj dujyojeN8

196. 7DisappearingLions
amber
Lions, which once roamed large expanses of Europe, began to dwindle in niim
Scape
during the end of the last ice age when climate change altered the landsca.
covered the
continent,
making it
A
Formerly, vast steppes flat grassland areas
ner
easy for lions to spot and capture their prey. But as the environment grew warma
and tall forests
grew, other animals became far more difficult to hunt. With
food
harder to come by, it was impossible for lions to sustain their former numbere
There were, however, occasional sightings of lions in southern Europe die
ould
Juring
B
historic times. According to ancient Greek historian Herodotus, the big cats. cl
be found between the Achelos and Nestos rivers. As this is a
relatively sma
aring
geographical area, the species was probably already on its way to disappearine
love
from the region at this time, with its demise no doubt hastened by the Greeks
of sport hunting and the Romans' demand for beasts to fight in their
arenas.
As for Africa, lions survived in significant numbers until the 19th
century, when thev
began to vanish due to human population growth. Because
machinery alowed
people to access the wilderness, human contact with lions increased dramatical
and so did the number of lions that were shot or poisoned with chemical
pesticides
In fact, the lion population decreased by about 95 per cent in less than 200
years. Of
the approximately30,000 currently left on the continent, nearly all are in
sub-Sahara
and many face habitat repurposing, conflicts with farmers, and loss of
prey due
to the trade in bushmeat among humans. Given that the human
population of this
region is expected to double by the year 2050, the future for lions looks bleak.
ey
C
The situation for lions in Asia is even worse. The sole surviving Asiatic lion
population now lives in India's Gir National Park. Despite their protected status, the
few hundred that live there are in severe danger because they are highly inbred
being descendants of only abouta dozen lions. This makes them genetically weak
and vulnerable to disease; if a contagious illness were to spread, many of the lions
would perish, and their numbers might fall to unrecoverablelevels.
With Asiatic lions
being officially critically endangered and their African counterparts
E
earning a recent endangered species listing by the U.S. Fish and Wildlife Service,
it is clear that conservationist groups want to protect the big cats from extinction.
While their efforts are to be admired, the reality is that the future of lions and the
potential reversal of the patterns leading to their demise thus far will depend on a
commitment
to lions' protection on an internationallevel.
218

197. D
D
D
3
ONIOV3N SI13N S83X3VH UOJewoJUI &uyyogew 9

198. Language and Dialect
bns
A If two speakers can understand each other despite USing differentexpressin
has
slang, and accents, do they speak the same language? That's a question that
long plagued sociolinguists, who struggle to define exactly what differentia
a
to a
language from a dialect, a regionally specific type of speaking that is relate
e is
more formally recognised one. There are, of course, several views on how an
distinguished
from the other and how language
varieties are related.
orm
B Some linguists believe historical origins are signiticant, Viewing any speech fe
this
that is derived from an older variety of communicationas being a dialect Ru s
notion, modern Romance languages, such as French and Italian, would be dialacs
deriving from Latin. But this view is somewhat flawed as although these lanquane.
may
have come from the same tongue, they are now quite far removed from each
other and are not necessarily mutually comprehensible. In other words, alian
speakers and French speakers may not be able to understand one another as ther
respective vernaculars bear little resemblance.Likewise, they would not find t
beneficial to consult the same linguistic authority to solve a language usage issue
This means that though the Romance languages were initially dialects of Latin
that shared various similarities, they have evolved over time -due to the migration
of various groups throughout Europe and are now considered separate official
their
languages rather than dialects.
C Meanwhile, a more pertinent way of designatinga type of speech as a language
is to see whether it is officially recognised,which means it is used in official
government correspondence, has its own grammar, and is taught in schools. But
does this 'official' recognition truly distinguish between languages and dialects?
The fact is that some recognised languages seem quite
a bit like dialects given
their undeniable similarities to languages used in geographicallydistant locations.
But when distinct languages do happen to share almost the same vocabulary and
grammar, with only a few exceptions that mostly appear in slang and idiomatic
expressions, they are said to be 'standard forms' rather than regionally specinc
dialects.
D One language for which this is true is English, for which there are various standard
forms, including British, American, Canadian, and Australian. Vocabulary, $peec
patterns, and even spelling vary among each of these languages.
For
instane
Canadians
say, 1 have a new car', while the British say, Tve got
a
new
car
Meanwhile, the speech of an Australian is extremely different from
tnat
American even though each would understand the other. As the various tor
sh of English used
throughout the world are in fact traced back to British
Eng
which itself has Germanic roots, wouldn't all forms of English
be dialects given
all
Anglophones can more or less understand one another? It seems
nol.
Since
have
tney are
recognised by the governments of their respective countries and
tneir own standardised
writing systems, the status of each is elevated o
of
"language.
E
Uitimately, attempting to find a
satisfying distinctionfor language
and
dla
tis a
challenge as they both enable
communication,which is universal. The
iai
s
nguages
220

199. D
D
9NIOV38 SI131 S83xOVH UOjJeuiojujbujsojeW 9

200. 9Antibiotic Resistance on the Rise
AAlegacy of decades of overuse, antibioticresistance is
spreading across th
threats
and has been recognised by professionals
as one of the most
dangerou e
bact
to global health and development. Antibiotic resistance arises when
mutate and become impervious to the effects of antibiotics, either throu eria
mutation or through
a gradual build-up of resistance. The bacteria that amtic
extremely difficult to treat, and in some cases no medicines exist to cointoar
This is becoming such a pressing problem that the World Health
Organicati.m,
buced a
described it as 'one of the biggest threats to global health', and has introa
global action plan in an attempt to counter it.
B Antibiotic resistance emerged because of decades of misuse due to the
despread
This
availability and a lack of education about the capabilitiesof these
drugs
unter
was exacerbated by the unregulatedsale of antibiotic
drugs over the couns
use
without a doctor's
prescription.
It is estimated that around half of
antibigtic .
is
unnecessary. For example, many people take antibioticsfor the
common
crie
even though they have no impact
on viruses. The overuse of
antibiotics Causes the
developmentof
stronger bacteria, as antibiotics kill off all the weak
bactera
multiply and develop immunity to the
drugs that are
Cold
allowing the stronger strains t
designed
to treat them.
C
These strains of bacteria are known as multidrug resistant, or
superbugs,and are
a
major health risk throughout the world. It is estimated that millions die
every year from these drug resistant bacteria, and the number of infections that are untreatable
is
growing. A few common bacterial infections, including pneumonia, E. coli and
gonorrhea, are now
developing immunity to antibiotics and researchersare
struggling to find alternativetreatments. It has been predicted that, if
uncontrolled antibiotic resistant bacteria
wil
kill
up to 300 million people by 2050.
D It is not just misuse in humans that contributes to antibiotic resistance but also
excessive prescriptionfor animals. It is estimated that 80 per cent of antibiotics
soid in the United States are given to animals, and they are generally
not given
to
sick animals. Indeed, it is often standard practice in large farms to mix antibiotcs
with general feed to improve the animals' health and well-being. As with
humans this acts as a
catalyst for the
developmentof
drug resistantbacteria,which can
spread into food
products and infect humans.
E The fight against antibiotic resistance is a
global health priority.
and
resed laboratories around the world are
working on solutions to the issue. Developuy new types of antibiotics is no longer a feasible option, as the drug resistant stran of bacteria are
appearing at such a rate that countering them directly wItn i
new
that antibioticsis
impossible.However, there has been a recent breakthro
ibiotic could be
significant;scientists have discovered a molecule that
reversesinsresistance in multiple strains of bacteria. This could allow doctors to use
that are
currently thought to be useless. This molecule has yet
to
De i
nedicines
sted on
the humans, so it is still at an
early stage of
development.
It may nonetne best hope against this
increasing global health threat.
222

201. i
ONIOV38S1731 S83X3VH uOJeuouj duyojen8

202. 10
The Survival of Coral Reefs
In the tropical and subtropicalregions of three major
oceans the
Pacific,
lantic
and Indian- there is an abundance of coral reefs of varying sizes. They lie no deen
than 200 feet below the ocean surface, for corals require sufficient sunlight el
water, the presence of zooxanthelae or algae, and a temperature range of 17 t
degrees Celsius in order to thrive. Due to these specific ecological requirementa
coral reefs are mostly found in areas where shallow submarine platforms occ
the
Earth's southern hemisphere.
A
in
BWhen the required conditions are met, corals can grow into massive
structures
Living organisms, particularly
the coral polyp, secrete calcium
carbonate to creats
the hard exoskeleton of the coral. In time, coral colonies form a reef, a highiu
interconnected ecosystem of great diversity. As a reef
grows, a
complex svsta
em
of mutual cooperation and symbiosis develops among many of the
organisme
that inhabit the corals. It is not an overstatement to say that corals are
critical f
the survival of numerous marine organisms.
In fact, many describe coral
reefs as
the 'rainforests of the seas', and like rainforests,if destroyed, the
organisms that
depend on them either become endangered or are eliminated.
In the past few decades, scientists have discovered that corals are also
important
to humans in
many ways. They not only provide
a crucial
ecosystem for
ocean
life, but they also remove carbon dioxide from the air and shelter land from
ocean
storms. Moreover, coral reefs attract tourists, providing employment valued at
C
around
375 billion dollars annually. Despite the value of corals to
humanity and
their
importance in
maintainingthe health of the oceans, they are
increasingly at risk of destructionfrom human activity.
D Research
studies indicate thattheprimary dangers to coral reefs areall related to
human activity. When ocean waters become too warm, for
example, due to global warming, corals expel the zooxanthellae
living in their tissues. This causes thecorals to turn white in colour, a
phenomenon known as coral
bleaching. Although the coral is not dead at this point, its health is in serious
jeopardy. The use of
pesticides and fertilisers,chemical
pollution, sedimentation,deforestation,andoil slicks, have also all taken a toll on the corals.
E
These threats are
increasing from
year to
year, and this is having dramatc
consequencesfor the health of the corals. A
study concluded that about 70 per cent of the world's coral reefs
were either
being threatened or destroyed by human
activity. Athough some reefs have the
potential for
recovery, about 20 per cent
have no
hope of revival. Jamaica's reefs have been
hit the hardest, and about per cent of them have now been
completely destroyed.
A report
on Australia's Great Barrier Reef
concluded that a decline in water qualiy
was
causing deterioration in the health of the reef. In
response, the
Austrai government has made a
great effort to
protect the reef, with the result tnat
ecosystem is more likely to survive than reefs located in other areas. It
remains be seen whether
politicians around the world have the will, or the means, to follow
suit and halt the decline of coral reefs before it is too late.
224

203. C
9NIOV38 SI13I SHIMIVH uOJeusojuj Bujy3jew

204. HACKERS TEST
O
READING PASSAGE
You should spend about 20 minutes on Questions 1-14, which are based on
Reading Passage below
Keeping Time: Clockmaking in Britain,
Switzerland, and America
A Timepieces of various sorts have been in circulation since ancient times, but the history
of the clock industry in the modern sense begins in the 18th century. Prior to then, clocks
and watches were largely confined to the realms of wealthy hobbyists, and were only
Used to tell time in a crude way, but changes in transportation brought
on by the Industria
Revolution made timekeeping a necessity and helped cement time consciousness in the
minds of the masses.
In
design, production, and trade, Britain was the frontrunner in the modern clock
industry.
B
The British penchant for producing clocks known for their accuracy and portability was
perfectly suited for the needs of a growing, mobile population, and the early development
of the railroad in Britain provided a catalyst for its market hegemony in the first half of
the 19th century. Because the safe and predictable operation of railways was highly
dependent upon keeping track of time, clocks were posted at intervals throughout the
railway system to allow engineers to synchronise their chronometers, and telegraph
services would periodically wire times to stations throughout the railway system so that
clocks could be continually adjusted for
accuracy.
While this
helped prevent accidents and allowed railway companies to keep tighter
C
schedules, it also helped travellers to anticipate arrivals, departures, and connections
with greater precision. These developments underpinned a burgeoning awareness of the
importance of time throughout society, prompting those with sufficient means to purchase
pocket
watches. Thus, train travel increased the demand for timepieces and bolstered ne
overall clock
industry in the United
Kingdom.
D However, there were drawbacks to the British system that would be exploited y
competitors. Namely, the British market was solely devoted to handmade clocks,
a
avaricious craftsmen who profited from their esoteric skills viewed
mechanisauo
a threat and actively lobbied against the use of machinery to craft 'fake clocks. As*
result, British timepieces remained extremely costly to produce. But while the Britisn
w
antagonistic toward mechanisation, this was not the case in Switzerland, where compa
226

205. HACKERS IELTS READING
hegan to experiment with the automated manufacture of individual components, such as
olates and wheels. By using machines to fashion some parts, Swiss timepieces could be
fabricated more quickly and cheaply than British timepieces.
E But the Swiss did not submit to the allure of fully mechanised production. Instead, they
adopted a flexible system whereby machines were used in the first stage of production
to
create semi-finished products, and highly skilled artisans were responsible for the final
touches. This approach afforded the best of both worlds, as Swiss timepieces could be
produced eficiently without sacrificing the diversity and quality of hand craftsmanship.
State-of-the-art machinery and an expert and adaptable workforce allowed Swiss
companies
to respond quickly to fluctuations in market demand and consumer
preferences, and Swiss timepieces, especially watches, gradually became synonymous
with 'top quality'
in the minds of buyers.
Watches under the moniker 'Swiss made' fetched
handsome prices in jewellers and other high-end shops
both at home and abroad, and
ultimately
the Swiss overtook the British as the recognised industry
leader and held that
position
for many years. Many
Swiss-made timepieces
ended up
in US markets, where
American clockmakers focused on quantity
at the expense
of quality.
F
Although
the United States lacked the sheer numbers of skilled craftsmen of their European
08
counterparts,
American artisans paved
the way
for inexpensive timepieces through
perfecting
the art of mass production. By 1815, Eli Terry,
an engineer
in Connecticut, was
using
water-powered
mills to fabricate completely
uniform and interchangeable parts
that
were ready
to be
assembled without any manipulation
or fine tuning by
skilled labourers.
Consequently,
his clocks could be produced quickly by
apprentices
without the need for
journeymen.
Understanding
the
commercial value of his undertakings, Terry attempted
to safeguard
his
methods with patents,
but his legal
actions did not hold back the tide of
competitors for long.
Other companies
followed suit and by
the late 1800s,
Americans
were producing
timepieces quickly
and cheaply
on a massive scale. In 1899, the Ingersoll
Watch Company's
"Yankee' pocket
watch sold for one dollar, and these dollar
watches
were coming
off the assembly
line on the order of eight
thousand per day.
The fact that the
Americans
could produce
timepieces virtually anyone
could afford
had its advantages.
American
clocks and
watches
flooded the world market, eventually
Overtaking
Swiss brands not only
in
sales but also in
revenue.
Between 1945 and 1970,
the Swiss share of the global
watch
market
plummeted
from 80 to 42 per cent,
and by
1970,
two US watch
companies,
Timex and
Bulova,
ranked first in
worldwide sales and
total revenues, respectively.
CHAPTER8 Matching
Information 227

206. Questions 1-8
Reading
passage has seven paragraphs, A-G.
Which paragraph contains the following information?
NB You may use any letter more than once.
contrasts between British and Swiss attitudes towardmechanisation
1
a reference to watches being restricted to one segment of society
2
mention of how an individual tried to legally protect his production process
3
examples of benefits that timekeeping provided for rail travellers
4
5
a
description of changes in global market shares among watch companies
reasons why certain watches were recognised for their craftsmanship
6
a statement of how American mass production laid the foundation for cheaper
7
timepieces
8
how timekeeping was maintained on early railway networks
228

207. d
D
9NIOV3H S1731 S83KOVH UOYJewJOjuy Buiyojew

208. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tù vung Chapter 08 và làm Quiz
validity n. su có cn cú, su hop ly
vibrant adj. ruc ro
pension n. luong huu mimic v. bát chuóc, làm theo
superficially adv.
nhin
tu be ngoai, vè ngoài
nuisance n. su phiên toái
inevitably adv. không thé ránh khói decimate v. tàn sát, tiêu hao
in question phr. dang dugc ban
luân dén displace v. chiém
noi d
put in place phr. thyc hiên, thi hành residue n. phân còn lai
tailorv. phù hop, dáp úng nhu cáu distill v. chung cát
indigenous adj. bán xú, bån dia vapour n. hoi nuóc, chát lòng9
base metal phr. kim loai góc bounty n. su dói dào
combustible adj. dà cháy, dë båt lùa ornate adj. trang tri lÙng lay
ignite v. båt lua, bóc cháy
supernatural adj. siêu nhiên
crustn. lóp vò
bestow v. tång cho, ban cho
photosynthesis n. su quang hop relinquish v. tù bó
decompose v. phân hoy, làm mon
appreciate v. ánh giá cao, hiéu duoc giá tri
often-overlooked adj. thuòng bi bò qua
eradicate v. nhó t­n góc ré, xóa
bò hoan toàn
build-up n. su tich tu
roam v. i rong ruo
dissolve v. hòa tan
expanse n. dài dát rÙng
acidification n. su axit hóa
come by phr. kiém dugc, ghé qua
workforcen. luc luong lao dÙng
sighting n. su trong tháy
prolonged adj. kéo dài
demise n. su bién mát
sOcial cohesion phr. su gån két x hÙi
hasten v. dáy nhanh
cite v. nêu lên
repurpose v. thay ói muc dich
proper adj. phù hãp
bleak adj. àm am, mò mit
context n. bói cành,tinh huóng
inbred adj. (ông v­t hoc) lai ông huyét
applicable adj có thé úng dung
reversal n. su åo lÙn
eliminate v. loai bó, gim bÛt
commitment n. su cam kët
Quiz
Noi tù vói
nghía.
01 build-up
loai bó, giám bót 06 inevitably
asiêu nhiên 02 context
khong thétránh khói
bán xú, bàn ja
phân còn lai
07 bleak
03 proper
su tich tu
hoàn cånh, tinh huóng
08 appreciate
04 residue
09 relinquish
am dam, må mit
05 eliminate
dá ra
10 indigenous
e
danh giá
cao,
hiéu
dugc
phù hop
gia tri
D tù bo
OL 60 80 DLo 90So 0 EO co
230

209. CDA
8
O
ONIOV38 S1131I SHIMOVH uOLewiojui 8ujsoJen 9

210. HACKERSIELTS READING
CHAPTER
Matching Headings
Matching headings là dang bài yêu cáu nÑi túng oan trong bài doc vÛi mÙt de muc phu hen
trong danh sách các dà muc cho sán. ay là mot trong nhng dang bli phÑ bi¿n nhát vå xukt
hien & háu het các bài thi lELTS Reading.
HINH THÚC CÂU HÒI
cáu
Trong dang bài Matching headings, các dé muc dugc dánh dáu theo ki hiêu s6 Latinh. Yeu
cùa bài là tim dé måc phù hcp vói tüng doan rói dién tên dé muc vào tüung do¡n dó. Danh sách 14
muc thuong dugc liÇt kêtruóc bài oc kèm theo 1-2 ví dy minh hoa. Có truong hop mot vài dan
dudc ghép lai và dánh d¥u chung bàng mÙt cho cái.
Reading Passage
1 has five paragraphs,
A-E.
Choose the correct heading for paragraphs B-E from the list of headings below.
Write the correct number, -v, in boxes 1-4 on your answer sheet.
List of Headings
i. The excellentsource of leather llamas provided to the Incas
ii. Llamas as essential resources to the Incan people
ii. Incan society's heavy dependence on the textile industry
iv. The early domestication of the llama by the Incas
v. Various ways Incan travellers used llamas
Example
Answer
ParagraphA ii
Paragraph B
2 ParagraphC
3 Paragraph D
4 ParagraphE
232

211. C
D
ONIOV38 S1131 Ss83XOVH SÖuipeaH dujyojew 9

212. STEP 2
Tim dé muc tuong úng vói nÙi dung chính cça doan.
Kiém tra danh sách é mue cho s¥n và tim câu dién giài lai hoãc cáu tóm tát chinh xác cau c
chu
de vua xác dinh. Trong trudng hop doan vän không có câu chù dé, tim câu tóm tát lai chính v
nÙi dung cå o¡n.
EXAMPLE
Reading Passage
has five paragraphs,
A-E.
Choose the correct heading for the paragraph
from the list of
headings below
Write the correct number, i-v, in box 1 on your answer sheet.
List of Headings
i. The excellent source of leather llamas provided to the Incas
ii. Llamas as essential resources to the Incan people
indispensable
Cum
ii. Incan society's heavy dependence on the textile industry constituenf trong cãu
chu dé The lama
iv. The early domestication of the llama by the Incas
was an indispensable
v. Various ways Incan travellers used llamas
constituent of Incan
society ã uçc di¿n
at lai thành 'essential
1 Paragraph A
resourcesS
A 'The llama was an indispensable constituent of Incan society.e
The only large animals ever domesticated in ancient America,
llamas provided the Incas with food and materials for textiles.A
single adult male yielded 100 kilograms of meat, which could be
dried for storage. Lightweight and nutritious, dried llama meat
was a staple of Incan soldiers and travellers. The animals' hides
were transformed into leather for weather-resistant garments.
The soles of the Incan sandal, for instance, were made from
llama leather.
in addition, the fur was turned into cloth, which
was used for the clothes worn by common people.
234

213. BNIOV3HS1131 S83XOVH Sôupeay dujyssew

214. -o HACKERS PRACTICE
1
Choose the correct heading for each paragraph from the list of headings below
List of Headings
i. Opposing
views on microfibres
ii. The need to expand
the uses of microfibres
ii. The development
of a new manmade material
iv.
The future applications of a new product
ParagraphA
ParagraphB 2
A In the 20th century, a pioneer in Japan made a technological breakthrough in the
production of soft, and extremely thin, synthetic fibres. These microfibres are finer
than a silk thread, or one hundred times thinner than a human hair. Industrialist
Miyoshi Okamoto first produced these fibres by squeezing two kinds of plastic
threads, polyester and nylon, through a small pipe and heating them so that they
weave together. Subsequently, microfibre technology took hold in the United States
and Sweden, where refinements continued to be made, expanding its potential
uses. Today, a wide variety of materials, including rayon and acrylic, have been
used to produce microfibres, which are used in a tremendous number of practical
applications, such as apparel, cleaning cloths, and vehicle upholstery.
However, this synthetic technology has also become the source of tremendous
B
controversy. On the one hand, many people have praised its virtues. For example,
cleaning cloths weaved from these fibres can absorb up to seven times their weight
in liquid, and most do not even require cleaning chemicals. Animal rights activists
have even embraced it for limiting dependence on silk and wool.On the other hand,
some people believe that microfibres are damaging our environment and shouid
be banned. This is because the fine fibres are entering our water systems in great
quantities. In fact, nearly 16 per cent of the plastic recovered from Lake Michigan
was in the form of these petroleum-based plastic filaments.
microfibren. mÙt loai soi tóng hop có cáu trúc nhó pioneer n. nguoi tiên phong, nguoi mÛ udng o
adj tóng hop, nhân tao fine adj nhó, månh weave v. dan vào take hold v. thâm nhâp refinement n.nt n
apparel n. trang phuc upholstery n. thám, boc virtue n. diém manh, uu diÃm embrace v. nåm lay ua
tien
sqi nho
236

215. CD
O
CD
(D
D
D
9NIOV3H SI13I S83X3VH SØUIpeay dujyajew

216. 3
Choose the correct heading
for each paragraph
from the list of headings below
List of Headings
Reasons for the rise in automobilesales
ii. Changes in automobile use in the United States
ill. The history of transportation in America
iv. Problems with car ownership
Seeking solutions for a transportation problem
The impact of the automobile on America
V.
vi.
5 Paragraph A
6 Paragraph
7 Paragraph C
During American history, perhaps nothing has had such an immense
influence on
the American lifestyle than the
growth of personal
car ownership. The
automobile
allowed Americans to easily travel across their immense nation and
came to
symbolise freedom. Car
ownership became a rite of
passage and as more and
more
Americans
bought them, this caused a
great shift in
demographics in the
country. With their increased mobility, Americans were able to move out of the cities and
into the suburbs. For
many,
owning
a suburban home with a yard and white picket fence
A
came to symbolise the'American Dream'.
However, some do not see the automobile as a
great symbol of freedom. In fact,
B
they consider our reliance
upon automobiles to be a burden. For most
people, the ever-increasing prices of automobiles make them
large investments.
Further, fuel insurance, and maintenance costs can make them even more
unaffordable. While this
may
seem like an individual
problem, it has had a
major negative impact on society as a whole. When the
previously mentioned suburban flight drained cities of middle and
upper class citizens who could afford
private transportation, the overall income levels of the cities
dropped. This led to a decline in tax revenue and caused widespread urban decay.
C
Interestingly, with more than 250 million cars
currently on the roads of America,
some believe that the
country has reached what
professor Phil Goodwin refers to
as
'peak car. This
basically means that
Americans are
travelling less by car than they were before. One of the most
commonly cited
reasons for this is that peopie
are
moving back into the cities. With this
reurbanisation, citizens have increaseu
access to affordable
public transportation. After
comparing the costs of purchasing
and
maintaining a
car to
this
public
transportation, many Americans have
begu
forego car
ownership altogether.
immense
adj.
to lón
symbolise
v.
tuong trung cho rite of
passage phr. dáu móc
quan trong demograp
nhan kháu hoc mobility
n. tinh luu dÙng, su di
chuyén drain v. bòn rút, tiêu hao
income level phr. múc thu
nO
tax revenue phr. tién thu
thuédecay
n. tinh
trang suy tàn forego
v. tù bó
238

217. Choose the correct
heading for each
paragraph from the list of
headings below
4
List of Headings
Current views about a
style of business
administration The need to
develop new
management styles iii. Conditions required to succeed in business
management
i.
iv. The contribution of the Industrial Revolution to business
The
development of a new scheme for
workplace organisation vi. An
explanation of early labour movements
.
ParagraphA
9 Paragraph B
10 Paragraph C
The Industrial Revolution caused a great shift in manufacturing from the late 18th to A
early 19th centuries. During this time, manufacturing moved from small home-based
enterprises to large factories with many employees working with machines. Unfortunately
this change was not accompanied by a shift in management styles to maximise the new
systems' efficiency. It was soon clear that mismanagement was resulting in financial
losses that reducedthe benefits of the increased output. Therefore, there was a pressing
need for a new way of management.
B
One of the first people to address this problem was American engineer Frederick
Winslow Taylor, whose experiments brought about a new way to direct the
workforce 'scientific management'. This new management style sought to organise
companies
in a more efficient and rational way. Through
his work, Taylor
identified
several problems with management styles of the time. The lack of knowledge of the
entire production process
was the most basic of these. By giving managers
more
knowledge, Taylor
felt they
could better understand all aspects of the business and
identify
the inefficiencies of somemanufacturing processes. He also thought the
basic role of supervisors
was incorrect. He preferred
a white-collar managerial style.
in which supervisors
controlled employees' roles, methods, and time. Further, he
developed
formulas to determine peak employee efficiency by studying
tasks and
calculating
the most efficient
means of doing
them. This included determining
the
ideal size of a shovelful of dirt and the speed
at which employees
should move when
CH
09
pushing a wheelbarrow.
Taylor's
work led to a micromanaged
hierarchy
of power,
but contemporary opinions
do not suggest
that this was a positive
outcome. They
claim that Taylor's
management
style
leads to
dehumanised and
dissatisfied
workers. And they
also point
out that it
was exactly
these feelings
that led to
workers
movements in the early
1900s and
brought
about the first labour
unions.
C
uninistration n. su quàn tri, quán lý
scheme
n.
chién lugc,
kë ho¡ch worktorcen.
luc luong
lao dÙng
rational
da
hop ly
supervisor
n. quán li, nguài giám
sát
white-collar adj.
(thuÙc) công chúc,
vn phòng
wheelbarrow
xe
dáy,
xe kéo
micromanaged adj.
quan li,
kiém
soát tùng
chi
fiet nhó hierarchy n.
hê thóng cap b­c
dehumanise v. ha tháp
nhân pham
CHAPTER 9 Matching Headings
239

218. Choose the correct heading for each paragraph from the list of headings below
List of Headings
i. Explanation of unique aspects of human language
i. A description of less common language development theories
Various theories based on one idea of language origin ii.
iv. Difficulty in determining the birth of language
V. Discovery of physical evidence of early human communication
vi. Methods used to communicate with non-verbal species
11 Paragraph A
12 Paragraph B
13 ParagraphC
A
Researchers have tried to understand the origin of human language for millennia.
However, this job is quite difficult as there is litte physical evidence to be studied.
Because of this, linguists must use modern languages, theories of language
acquisition, and studies of language systems to infer information about how, when,
and why human linguistic communication began. Using these techniques, two
main theories have been developed. These are continuity theory, which states that
language evolved from previous forms of communication and appeared gradually
over time, and discontinuity theory, according to which human language is a unique
form of communication and probably appeared suddenly.
BContinuity theories are often divided into vocal, gestural, and social origin theories.
Under vocal theory, language originated from primates mimicking natural sounds
and using them to identify objects. Gestural theories, on the other hand, posit that
as humans became bipedal they developed a form of sign language, but over
time this was replaced by sounds. Although both theories have their merits, many
sociolinguists believe that language developed as a survival mechanism along with
societal complexity. By spreading information about other society members. eary
humans could form alliances and identify friends and foes.
C Conversely, the relatively fewer discontinuity theories point to a sudden development
of language. This is most commonly seen to be the result of divine intervention.
Many traditionalstories explain how language was given to humans by gods or one
supernatural deities. However, other proponents of a genetic discontinuity tneo
have come to believe that humans have an innate capacity for language. i
according to Noam Chomsky, means that language likely appeared instantly due to a
evolutionary mutation. Many linguists originally dismissed this theory, but mounu
evidence of the relationships between languages is increasing its populariy
bang lo
hai physical adj. (thuÙc) v­t chát acquisition
n. su tiép nh­n, su thu duoc vocal adj. bàng ldi, ugc
noi
rd
primate n. dÙng v­t linh truong mimic v. båt chuóc posit v. án dinh, cho ràng bipedal adj. (dóng vo
chan alliance n. liên minh foe n. ké thù divine adj. thiêng liêng, thân thánh supernatural adj sieu nni
n. thán proponent n. nguoi üng hÙ mutation n. su bién Õi, ôt bi¿n dismiss v. gat bó, phú inh moun
täng lên, thêm nhiéu
co
deity
240

219. Choose the correct
heading
for each paragraph from the list of
headings below.
List of Headings
The effect of
geographic location on an animal
group The impact of climate
change on the tuatara
il. Evidence of the
reproduction of a
species
iv. The
consequences of human
intervention
Two keys that have led to the
tuatara's survival
vi.
Explanations for a low
reproductive rate
v.
14 Paragraph A
15 Paragraph B
16 Paragraph C
17 Paragraph D
A Recently, researchers from the
University of Otago made a surprising discovery. They
found the remains of
eggs from the tuatara on New Zealand's South Island. This was
important because tuatara had not reproduced on either of New Zealand's two main
islands in over a century. The new discovery has conservationists excited because
it shows that efforts to reintroduce breeding populations on the mainland have been
successful.
These small reptiles have a crest of triangular skin folds down their backs and can B
CH
09
grow to approximately75 centimetres. They are the only living speciesof theorder
Rhynchocephalia, which flourished over 200 million years ago. This may be attributable
to living on remote islands with no large predators. These islands have large seabird
populations that produce guano, which attracts the parasites that the tuataras eat.
Both of
these factors allowed them to flourish for hundreds of millions of years.
Unfortunately, human activity greatly affected the tuatara populations. This is because
non-native animals, such as rats, that ate the tuataras' eggs were introduced when
humans arrived on the islands. This devastated the population due to their low
reproductive rate. It is estimated that around 25 per cent of the Tuatara died due to
these rats.
Surprisingly,
climate change
also has a strong
influence on the numbers of the tuatara.
Tuatara gender, like that of some other reptiles, is dependent upon nest temperature.
When nests are 21°C or below, the hatchlings
will be female but even a 1° increase in
D
temperature will produce
males. Rising
temperatures
are now reducing
the likelihood
of new hatchlings being
female. Because of this,
researchers must find innovative
conservation techniques
to save this ancient species.
alara
n. thàn làn tuatara reproduce
v. sinh sån breeding
n. su sinh sán, su
nhân giöng
crest n. mào, bòm skin
phr.
nép gåp, nép
nhan ß da order Rhynchocephalia
phr. bÙ bò sát gai lung (bÙ bò sát gióng thàn làn)
nphân chim parasite
n. Ùng,
thuc vat ki sinh hatchling
n. con non
CHAPTER 9 Matching Headings 241

220. Choose the correct heading for each paragraph from the list of headings below
List of Headings
i. Various types of care for PTSD patients
il. Some symptoms of PTSD
iii. The difficulty of detecting PTSD
iv. The meaning and origin of the term PTSD
V. The effect on families
vi. Why meditation helps PTSD
vii. Causes of trauma that can lead to PTSD
18 Paragraph A
19 Paragraph B
20 Paragraph C
21
Paragraph D
242

221. Post-Traumatic Stress Disorder
Post-traumatic stress disorder is a clinical mental illness that was first observedin war
A
veterans. The condition results from trauma that is either life threatening. the cause of
a serious injury, or something that the affected person respondedto with intense fear,
helplessness or horror. In the 1970s, in the aftermath of the Vietnam War, a behavioural
patternwas observable in many of the returning American soldiers. They were emotionally
distant, irritable, had trouble sleeping and were prone to severe fits of anger. Anti-Vietnam
War activists advocating the troubled veterans coined the term 'post-Vietnam Syndrome
to describe their array of severe psychological symptoms.
B
The typeof trauma that leads to PTSD is almost always unexpected, and leaves the
person involved feeling powerless to stop the traumatic event. Situations that are likely
to result in such trauma are varied. Accidents, serious crimes, combat experience
and the sudden death of loved ones can all lead to PTSD. However, not everyone who
experiences trauma develops PTSD, and researchers are still trying to figure out why
some people are more susceptible to this condition.
Symptoms of PTSD can include persistent memories or nightmares about a traumatic
event, dissociation from the surrounding world, avoidance of anything related to the trauma
and increased anxiety or 'hyper arousal'. People with PTSD are constantly on guard for
danger even when there is no indication of threat in their immediate environment. This
heightened state of anxiety or irritability has other consequences as well, such as being
prone to outbursts of anger or violent aggression, having difficulties concentrating, and
C
having trouble sleeping.
Contrary to common belief, PTSD is a treatable disorder,and there is a range of
D
CH
09
treatments available to PTSD sufferers. Once a patient is diagnosed with PTSD, they are
almost always put on some form of anti-anxietyor anti-depressantmedication,which will
often be used in conjunctionwith some form of therapy. The most effectivetherapeutic
models for PTSD sufferersare exposure therapy, eye movement desensitisationand
reprocessing(EMDR), and cognitive-behavioural therapy (CBT). As the name suggests,
exposure therapy involves exposing the patient to their trauma in a safe environment so
that they can become desensitised.EMDR combines exposure therapy with guided eye
movementsthat help individualsprocess traumaticmemories.CBT, on the other hand,
teaches patients skills such as relaxation and mindfulnesstechniques that help them
deal with their memories of trauma more effectively.Although these treatmentscan be
highly effective, many victims of PTSD will experience painful relapses during the course
of their lives; ensuring the long-term availability of care and support is thus of paramount
importance.
post-traumaticstress disorder phr. h­u chán tâm lý war veteran phr. cuu chién binh aftermath n. h­u quà
urritable adj, dé cáu kinh prone adj, có xu huóng advocate v. úng hÙ susceptible adj, dé bi ành huóng, dë bË tón
thuong dissociation n. su cô l­p anxiety n. su lo láng, su lo âu hyper arousal phr. kinh ông quá ô on guard
phr. cánh giác dé phòng heighten v. täng cao irritabilityn. tinh dé cáu, tinh d bi kich thich outburst n. su bùng
no, su bÙc phát desensitise v. làm gi£m su nhay c£m mindfulness technique phr. ki thu­t chánh niÇm (tap trung
noan foàn vào mÙt su viec) relapse n. su tái phát bÇnh paramount adj tói quan tron9
CHAPTER9 Matching Headings 243

222. 8 Choose the correct heading for each paragraph from the list of headings below
List of Headings
Evidence that eye makeup can attract a partner
ii. Eye makeup for beauty rather than celebration
ii. Eye makeup in Egyptian hieroglyphics
iv. The use of eye makeup in Greece to keep evil
away
V. The development of mascara
vi. A
superstition and its connectionto the origins of eye makeup
vii.
Changes in the types of pigments used for cosmetics
vii. Cosmetics from the theatre to mainstream society
22 Paragraph A
23 Paragraph B
24 Paragraph C
25 Paragraph D
244

223. The
Folkloric
Roots of Eye Makeup
The 'evil eye' is an element of many folklore traditions throughout the world, and
A
while the exact nature of its meaning varies from one culture to another, it is generally
thought to represent the sin of covetousness, or jealousy. According to many legends,
a person
who is envious can unintentionally harm another by gazing
at him or her with
desire. Archaeologists believe that this superstition is tied to the origins of eye makeup
as protection. In Ancient Egypt, for example, protective measures against the evil eye
involved painting the eyes with kohl, a mixture of soot and minerals. The typical blend
included
some combination of copper, ash, lead, and ocher, a yellow-brown pigment
derived from iron oxide.
B In Ancient Greece, the use of cosmetics around the eye developed independently
in the
first century
B.C. as a form of apotropaic magic,
a ritual observance that was intended
to ward off evil. Both men and women lined their eyes
with lampblack
a black pigment
produced by burning
oil in shallow pans
and occasionally
darkened their eyebrows
as
a superstition. Archaeologists
in Greece have uncovered black-figured drinking
vessels
painted
with apotropaic eyes,
which they
believe were drawn to protect
the user from
poison.
Therefore, the Egyptians
were not the only
civilisation to develop
this kind of
protective response to threats.
C The use of cosmetics was so common around the Mediterranean that they
found their
way
into other facets of society, initially
as a theatrical device, and later as fashion. On
stage,
for example,
actors employed
masks to symbolise typical
characters, and these
were painted
to intensify
the desired features. This was due, in part,
to the necessity
of
making
the face visible to a large audience, but at the same time, it was a means to move
away
from realist facial appearances
and convey
a sense of the fantastic. Eventually
the
custom of wearing eye makeup directly
on the face in the theatre was echoed by
some
members of high society, particularly during
social gatherings.
In addition, the range
of
pigmentation
and types
of cosmetics grew,
and colorful paint, glitter,
and sheen began
to
increasingly
adorn the eyes
of performers
and the general public
alike.
CH
09
D In modern times, applying eye makeup
has become a mundane daily
ritual across the
globe for many
women,
most of whom wear it to highlight beauty,
rather than for any
celebratory
reason. Modern
cosmetics such as eye
shadow and
mascara are now part
of
the massive global
cosmetics industry
and are used as
means of highlighting
the eyes
for
everyday
occasions
worldwide. In many
societies, the use of eye makeup among
men is
also increasingly
common, a phenomenon
which revives its ancient unisex roots, albeit for
cosmetic rather than superstitious
reasons. Eye makeup
is thus more popular
than ever in
the contemporary
world, extending
across both class and gender
boundaries in its use.
eroglyphic
n. cho tuong
hinh superstition
n. su
mé tin folklore
n. vn hoc
dãn gian, truyén thong
dân gian
covetousness n. su
thèm muón
kohln. phán
côn (phán
dánh mi
mát cua
nguoi
A Râp)
soot n. bô hóng, muÙi
han derive from phr. b¥t nguôn
tù iron oxide phr.
ôxit såt apotropaic adj
dé tránh diéu không may
observance
n.sy làm
lé ward off phr.
tránh lampblack
n. muÙi
èn pigment
n. chât nhuÙm
màu black-figured adj. mÙt k+
huat vë lên binh gÑm
cça nguoi Hy Lap
có facet
n. mat,
khia canh
echo v. båt
chuóc sheen n. dÙ sáng láp
lánh
adorn
v.
t6 diém, trang
diém
mundane adj.
(thuÙc)
thông
thuong
CHAPTER 9 Matching Headings 245

224. Choose the correct heading for each paragraph from the list of headings below.
9
List of Headings
The development of universal voting rights
ii. America emerging
from Britain's influence
ii. Focusing on regional government
iv. An undemocratic electoral system
. The end of the British Empire
vi.
The developmentof British monarchy
vii. Corruption in American democracy
vii. The royal roots of British democracy
26 Paragraph A
27 Paragraph B
28 Paragraph c
29 Paragraph D
246

225. Democracy in Britain and America
Waves of people
from diverse ethnic
backgrounds have migrated to North America since
A
Europeans
first arrived on the continent. In the colonial
period, however, it was the British
who
dominated immigration to America and
they brought with them the political and
legal values of their homeland. As the colonies evolved and America began its struggle
for independence, differences
emerged because of the
geography of the land and the
makeup of society, as well as the desire of the
Founding Fathers to introduce a new
form of democracy. These differences would define how American
democracy evolved
separately
from its former colonial rulers. America's unique system
of
representation
was
partly inspired by the British model, but was
stripped of its aristocratic and royal roots in
favour of a more local emphasis.
B Britain's model of
representative government has its
origins
in the practice of medieval
English kings, who enlisted the advice of a small group of confidants concerning their
'subjects' wishes. British monarchs
recognised the role of consultation in
garnering9
support fromthe people, and in turn, their obeisance. The parliamentary system that
subsequently developed was composed of an upper and lower house, theHouse of Lords
and House of Commons, respectively. The House of Lords was founded as a hereditary
body for the clergy and nobility, and the House of Commons was comprised of elected
members from administrative districts.
C Even though the British
parliamentary system had two separate houses claiming to represent
the interests of the respective classes, elections were far from democratic. General elections
were based on rigid constituencies, a system resulting in an electorate made up of a minute
portion of the population. Consequently, politically influential self-governing townships
whose populations had dissipated could elect two members of parliament, the same number
as cities with large populations. Some of these electoral districts with
disproportionate
representation had fewer than ten voters. A related issue was the fact that these districts
could effectively
be controlled by a single wealthy aristocrat. Bribery was often rampant, and
hopeful representatives would bestow gifts or proffer promises upon patrons for votes, or
simply buy the borough outright. These practices created a voting process that resembled
pre-ordained consensusrather than democracy.
H
09
D The situation differed dramatically across the Atlantic: the manner in which the legislative
assemblies arose
in the colonies was not governed by the influence of a social hierarchy.
but rather, the particular needs of regional and local communities. Since colonial charters
allowed, but did not require, representative government, the
assemblies of individual
colonies developed under conditions of relative heterogeneity. The legislative bodies thus
arose not to address the concerns of an entire country, but those of separate aggregates
of people, emphasising plurality and diversity in a way that set the stage for American
democracy as we know it today.
CTOral adj. (thuÙc) bâu cù monarchy n. ché dÙ quán chù makeup n. su bó sung, thành phân Founding
aners phr. nhóm lâp quóc Hoa Ky aristocratic adj. (thuôc) quý tÙc enlistv. tranh tho, giành dugc confidant
Don chí cót, ban bè có the tin tuong consultation n. su tham ván, hói ý kiên garner v. giành lây obeisance
SU Ton trong, su phuc tüng parliamentaryadj. (thuôc) nghi viÇn composed of phr. cáu thành bói house n.
gi viên House of Lords phr. Thuong Nghi viÇn House of Commons phr. Ha Nghi viÇn hereditary adj. ké thùa
cministrativedistrict phr. khu vuc hành chinh constituency n. cù tri self-governingtownship phr. khu vuc tu
ssipate v. phân tán, it i electoral district phr. khu vuc bâu cù bestow v. täng cho, dành cho proffer v. dâng
br6u borough n. khu (cúa mot thành phó) pre-ordained ad), dà duoc quyét dinh truóc legislativeassembly hién
phr dóng lap pháp charter n. hi¿n chuong heterogeneityn. tinh khóng dóng nhá, hón tap aggregate n.
Tap hop, tàp thé
plurality
n. da só
CHAPTER9 Matching Headings 247

226. 10
Choose the correct heading for each paragraph
from the list of headings below.
List of Headings
Countries implementing
universal incomes
. How technology
has changed
culture
iii. The revolution of digital
communications
iv.
The origins of mechanisation
.
Necessary skills for the digital economy
vi. The prospects for alleviating unemployment
vii. Pros and cons of digitisation
vii. The damaging impact of automation
ix. Transformation of trade by computerisation
30 Paragraph A
31
Paragraph B
32 Paragraph C
33 Paragraph D
34 Paragraph E
248

227. Technology
and the Workforce
The technological transtormation of the workplace, in industry, the service sector and
A
traditionaly white-collar jobs, threatens to have a largely negative impact on global
employment as more and more jobs are automated. Automation is not only inevitable, it
is already happening in many industries, and politicians and economists around the world
are considering whether it will be at all possible to mitigate its negative effects, the most
pressing of which is the possibility of mass unemployment. The threat of robots taking
over people's jobs was once the theme of science fiction, but for many people it will
become a reality within the next decade.
This shift towards mechanisation can be traced back to the Industrial Revolution, the
B
precursor to the digital age, which initiated a symbiotic relationship between technology
and humanity that has now extended into every area of daily life. The Industrial Revolution
ushered in the replacement of hand-production methods with mach ine-based processes.
In general, these innovations had a positive effect on the economies of industrialised
nations, which experienced sustained growth for an unprecedented period of time
However, in the mid-20th century the widespread shift to mass production techniques
made many unskilled factory jobs obsolete, starting a trend that continues today.
C In the 1970s, the advent of the personal computer marked the beginning of the 'Digital
Age',
and in the developed
world there was a transition to a high-tech economy
based
on computerisation. Not only manufacturing, but services and communications were
made far more efficient and convenient than ever before. While a lot of people enjoyed
this unprecedented convenience, technological
innovation also disrupted many
service
sector jobs; typists, switchboard operators, and production-line jobs have largely
disappeared,
and many of the skilled jobs
that were once a middle-class domain are now
also threatened by automation.
CH
09
D This is a trend that is set to increase dramaticallyover the next ten years. Employability
in the modern age
will be very
much contingent
on technical ability,
whether in terms of
programming
or other computer-related
skills. Many prominent tech figures have already
come forward to suggest that people should 're-skill' by learning how to write computer
code or create algorithms,
and there is already
a lot of emphasis
on teaching
those skills
to young people. However, it remains to be seen whether there will be enough coding jobs
to replace
the massive amount of jobs
which will be lost to automation,especially
since
Computers
are able to do many coding jobs
themselves.
E One solution that has been suggested
as a means of mitigating
mass unemployment
is to introduce a universal basic income, in which all citizens of a country
receive an
unconditionalsum of money every
month. This radical idea has gained many supporters
among economists, but it is doubtful whether politicians
have the will to put
in place
Such a drastic measure. The issue of how to fund such a pay out, particularly
since tax
revenues will drop
with the lower employment
rate, is a complicated
one. However, as
more and more people
find
themselves out of work because of automation, governments
around the world will have no choice but to act.
Dáp án-Dijch ngh)a-Chú giäi trang 496
Viate v. làm giåm bót automation
n. su tu dng
hóa mitigate
v. giám nhe precursorn. tiên thân symbiotic
o
Cong sinh obsolete adj.
lQi thoi switchboard operator phr.
nhân viên truc tóng dài employability
n. khá näng
ugc tuyén dung contingent adj
còn tùy theo, phu
thuoc
CHAPTER 9 Matching Headings 249

228. HACKERS TEST
READING PASSAGGE
on
You should spend
about 20 minutes on Questions 1-13, which are baset
Reading Passage
on the following pages.
Questions 1-6
Reading Passage
has six paragraphs, A-F
Choose the correct heading
for each paragraph
from the list of headings below
List of Headings
Research into forest fragmentation
and possible
solutions
ii.
Deforestation in certain areas of the world
ii. The history of land use patterns
and their impact
on forests
iv. A study
of forest fragmentation's
destruction of native animals
. The scale of deforestation seen from space
vi. An explanation
of how deforestation began
vii. Forest fragmentation's impact
on entire ecosystems
vii. Loss of intact forests and the need to address deforestation
ParagraphA 1
2 ParagraphB 2
3 Paragraph C
3
4
Paragraph D
5 ParagraphE
6
Paragraph F
250

229. HACKERS IELTS READING
Forest Fragmentation: A
Growing Concern
When forests become fragmented,
the
consequences for the local
ecosystem
are usually dire
Deforestation has been occurring at an increasing rate in recent years, and this trend
A
is alarming to ecologists due to its potentially devastating effect on ecosystems. The
full extent of this deforestation has become obvious because of research conducted by
a team led by Matthew Hansen, a remote sensing scientist, who reviewed more than
600,000 global satellite photographs produced by the us Geological Survey. The team
estimated that approximately 2.3 million km of land was deforested worldwide during a
13-year period. The researchers also produced the world's first high-resolution maps that
show clearly where trees are growing and disappearing, and these maps showed some
obvious patterns.
B For example, the data demonstratedthat the vast majority of deforestationhappened
in subtropical
and tropical areas, though
the exact locations changed periodically.
It
was recently reported that, almost half of all humid tropical
forest loss around the world
occurred in Brazil alone. Alarmingly,
a whopping
90 per cent of the forest cover in the
Amazon has been cleared for crops, grazing,
and urban development. Yet rates of
deforestationin Brazil began
to slow in recent years
due to regulations
and the activities 09
of environmentalists,
and Indonesia has now overtaken Brazil as the country
with the
highest
rate of
deforestation.The data also revealed that trees are disappearing
more
rapidly
in lowland areas than on sloped
terrain,
as these areas are more accessible and
more suitable for logging
and development.
Moreover, the study
found thatonly
in areas
where the human population
is scant do
researchersfind a
continuous spread
of virtually
untouched forest.
Continuous or intact forest is defined as an
unbroken expanse of forest
ecosystem
at least
b00 square
kilometres in size,
with little or no sign
of
human activity.
Such ecosystems
dre capable of supporting
a
broad range
of
animal and plant
species. They
also play
a
crucial role in storing
carbon,
which aids in the
control of global
warming,
and help
to
egulate the water cycle. Today, only
23.5 per
cent of existing
forest on Earth is intact;
this
Sa mere 8.8 per
cent of total land
area.
Recently,
it
was
estimated that
over the
course
Oust over a decade,
the
world's
intact
forest
was
reduced by
more than 7 per cent,
wnist only
12 per
cent of
these
forests
were
protected.
Furthermore,
the
most
recent
aE Was triple
what it
was 10 years
earlier.
The rapid
vanishing
of
these intact forests
nonstrates the dire
necessity
of
confronting
the
issue of
deforestation.
CHAPTER 9 Matching
Headings
251

230. racterised by
Yet in places of intense human activity, most of the forest cover is charactericad
discontinuity. This is because only isolated sections, or fragments, remain when t.
restation
is known as
forest
D
trees
ability
fragmentation, and it has repercussions that can dramatically impact the sustaina.
of the whole ecosystems. When the majority of trees are cut down, this leaves isni.
patches of wooded land bound by completely different habitats, such as arasel
are cleared for other purposes. This consequence of deforestation is known as.
olated
ents.
In the absence of trees, the earth becomes windswept and exposed to the eleman
new
Laid bare to sunlight, these areas experience a rise in temperatures. These
rvive in
conditions are devastating to herbaceous woodland plants, which cannot surui
and
these harsh conditions. Forest birds are left without a proper habitat for nesting,
predatory mammals that depend on dense forests no longer have cover to ceal
their presence while hunting prey. These animals must leave and travel in search
of a
suitable habitat or they will perish. What was a vast expanse of forest becomes
a patchwork that is not conducive to species that depend on the dense canopy and
undergrowth of the inner forest.
E This negative effect on animals was witnessed by researchers observing native
species in Thailand where a hydroelectric reservoir was constructed. Scientists from
the University of California in San Diego began studying a dozen small native mammal
species composed of mice, rats, and tree shrews -in 1990 after the dam project flooded
a national park, leaving approximately 90 forested islands in the newly made lake. Within
25 years, virtually all of the animals had disappeared, which was two to three times faster
than the researchers had expected. It was like ecological Armageddon', said graduate
student Luke Wilson. The fragmented forests simply lacked the resources to support the
animals. It can thus be seen that fragmented forests result in a drastic reduction in native
biodiversity.
F At present, studies on forest fragmentation focus on patterns of existing forest cover,
how these patterns have been changing, and what effect these patterns have on the
biodiversity of the forest ecosystem. However, some experts recommend an analysis
of the forces driving fragmentation and a re-evaluation of how human activity mignt oe
altered to benefit industry and nature. One proposal, based on analysis of teak plantauo
in Benin, is to plant commercially valuable trees in planned corridors between area
cal
isolated natural forest. This would provide wood production and carry out the eco
function of helping to connect fragmented forest environments.
252

231. ONIOV38 SI131 S3XOVH SöUjpeaH 8ujyoje

232. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tù vung Chapter 09 và làm Quiz
microfibre n. mÙt loai soi tóng hop có câu dehumanise v. ha tháp nhân phán
nho physical adj. (thuÙc) vát chát truc
pioneer n. nguòi tiên phong, nguoi mß duong Oacquisition n. sy fiep nhan, suu thu dugJc
synthetic adj. töng hop, nhân tao vocal adj. bång li, uoc
nói ra
b£ng l
fine adj. nhò, månh posit v. án dinh, cho rång
apparel n. trang phuc bipedal adj. (dông vât) có hai chân
virtue n. diÃm manh, uu diém alliance n. liên minh
embrace v. nåm láy foe n. ké thù
filament n. soi nhó divine adj. thiêng lièng, thán thánh
megafauna n. Ùng vât khóng l6 deity n. than
threshold n. ngung cua, tiêu chuán
mutation n. su bién ói, Ùt bi¿n
rite of
passage phr. d¥u mõc quan trong
dismiss v. gat bo, pho dinh
mobility n. tinh luu dông, su di chuyén reproduce v. sinh sán
O drain v. bòn rút, tiêu hao
breeding n. su sinh sán, su gây gióng
income level phr. múc thu nh­p
crestn. mào, bom
tax revenue phr. tiên thu thué
parasite n. Ùng, thuc v­t ki sinh
decay n. tinh tr¡ng suy tàn hatchling n. con non
forego v. tù bò
war veteran phr. cuu chién binh
scheme n. chién lugc, kê ho¡ch
aftermath n. hâu quå
rational adj. hop ly irritable adj. dë cáu kinh
supervisor n. quán li, nguoi giám såt
susceptible adj. dé bi ånh hung, d bi tÓn thuong
white-collar adj. (thuÙc) công chúc, vän
dissociation n. su cô l­p
phong
anxiety n. su lo lng, su lo âu
micromanaged adj. quan lí, kiém soát tùng
hyper arousal phr. kinh Ùng qua do
chi tiét nhó
on guard phr. cành giác, dé phòng
Quiz
Noi tù vói ngh+a.
01 synthetic
@dong, thuc v­t ki
sinh
b dông minh
nam lây
06 posit
02 pioneer
6 tinh trang suy tàn 07 anxiety
03 embrace
tong hop, nhân t¡o 08 alliance
C (dong vât)
có hai chan
04 forego
tù bo
09 bipedal án dinh, cho ràng
05 decay
tiên thu thué 10 parasite
h­u quá
O nguoi tiên phong, nguoi
su lo
lång,
lo au
mo duong
OL 60 80 DL0 90 So bO E0
254

233. HACKERS IELTS READING
pre-ordained adj da dugc quyét dinh trude
heighten
v. täng
cao
irritability
n. tính dè cáu,
tinh dé bi kích thich
heterogeneityn. su không dóng nhát, hón tap
outburst
n.
su bùng
nó, su bÙc phát
aggregate n. tap hop, tàp thé
plurality n. da só
superstition
n.
su mê
tin
folklore n. vn hoc dân gian, truyên thóng dân gian automation n su tu dÙng hóa
covetousness n. su thèm muón mitigate v. giåm nhe
derive from
phr.
bt nguôn
tù precursor n. tién thân
observance n. su làm le symbiotic adj.
công
sinh
ward off phr. tránh obsolete adj
li thoi
echo v.
bt chuóc employability n.
khå nng duoc tuyén dung
sheen n. dÙ sáng láp lánh contingent adj.
còn tùy theo, phu
thuoc
adorn v. to di¿m, trang diem fragmentation
n.
su phân
tán
electoral adj.
(thuoc) bâu cù
remote sensing phr. thäm dò tù xa
monarchy
n. ché ô quân
cho high-resolution adj. ô phân giài
cao
makeup n. su bÑ sung, thành phân
whopping ad. to lón
aristocratic adj. (thuÙc) quý tÙc
grazing n. su chn th£
overtake v. vuot, chiém vi trí
enlistv. tranh tho, giành uoc
scant adj. hi¿m
confidant n. ban chí cót, ban bè có thé tin tuong
intact adj. còn nguyên ven
CH
09
consultation n. su thamván, hôi ý kién
windswept adj. lông gió, bi gió thói tung
obeisance n. su tôn trong, su phyc tüng
herbaceous adj. (thuÙc) thào mÙc
parliamentary adj. (thuÙc) nghi viên
elements n. yéu tó, hiÇn tugng khí tuong
composed
of phr.
cáu thành boi
predatory adj.
sn môi
house n. nghi viÇên
prey n. con môi
hereditary adj. tinh ké thùa
perishv.chét
administrative district phr.
khu vuc hành chinh
patchwork n. mieng chp va
electoral district phr. khu vuc báu cu
profferv. dâng
hi¿n, biéu
Quiz
Nói tù vói nghía.
06 contingent
su tu dÙng hóa
01 adorn
su bó
sung,
thành phân
07 prey hiém
02 proffer
ché dÙ
quân
choo
08 scant
tap hop, t­p thé
03 obeisance su tham lam
d giam nhe 09 automation
04 makeup
to diem, trang
diém
10 mitigate
econ tuy theo, phu thuÙc
05 monarchy dang hién, biéu
Ocon moi
O
su tôn trong, su phuc tùng
OL e 60 80 D20 90 9
GO ® bO D EO 20 pLo
CHAPTER 9 Matching Headings 255

234. HACKERS IELTS RtAGs
Short AnswWer
Short
answer (cau
trà loi ngán)
là dang
bài yéu
cdu tim tëh
trà loi cau
hoi. Day
là
dang
bai
thinh
thoáng
sé
xuát hiên trong bai thi IEl T.
hoac cum tù phú hop tron
rong bai thi IELTS
Reading.
HiNH
THÚC C HÓI
Trong dang
bài
Short answer,
các câu hði chç yéu
là câu hôi có tù Ã hôi Whath
Kiém tra chinh wnichlHow/W
hoãc
câu hói
WhatWhich + Cum
danh tù. é lam dang
bâi này, b¡n cán kiém tea
.
lugng
tù hoac só dudc yêu
câu e trå loi câu hôi.
Answer the questions
below.
Choose ONE WORD ONLY from
the passage for each answer.
Write your
answers in boxes 1-3 on your
answer sheet.
1
What type of new problem has arisen for the elderly?
2 Who would benefit from increasing elderly employment?
3 Which skill do elderly people typically possess ?
256

235. INIO138 SLT31
S83XVH J8MSuy uoys

236. Tim trong bài doc nhung nÙi dung liên quan dén cum tu
khóa vua xác dinh.
STEP 2
Ap dung ki thuât scanning dé tim trong bài oc nhüng noi dung lién quan dén cum tu khóa viúayá
dinh. Kiém tra toàn bo phán nÙi dung liên quan dó dé tim kiém goi ý cho câu trå li.
ác
EXAMPLE
The United Nations Population Prospects report showed that average
worldwide life expectancy has reached 70 years and more than 80
years in some developed nations. Not only are people living longer,
but they're also enjoying better health into their old age. While this
Tim
trong ba
doc.
is great news, it has brought about a new problem for the senior
nhng noi dung lién
citizens unemployment, Traditionally, people retired at a certain age
quan dén cum tu
and left the workforce permanently.Now, however, people may need
khoa new problem-
for the elderly Kén
to continue working in order to fund a longer retirement period due to
tra phan noi
dung
increased life spans. Unfortunately, it can be difficult for these older
lien quan do dê im
kiem ggi y cho cau people to find jobs. Employers may worry that they will require more
trà loi.
training and sick leave, or that they will be less productive.
Answer the question below.
Choose ONE WORD ONLY from the passage for the answer.
Write your answer in box 1 on your answer sheet.
1 What type of new problem has arisen for the elderly?
Bài dich trang 517
TIPS
Thông thuong trong dang bài Short answer, các càu hôi có nÙi dung duoc sáp xép theo dung thu u
xuát hiÇn trong bài dÍc nén goi ý cho các câu trå loi cing xu¥t hiÇn theo thú tu dó. Vi du. 901 y e
câu hoi thú hai thuong xuát hiÇn sau goi ý cho câu hoi thú nhát. 6i vÛi nhüng càu không tim t
goi ý, có thétim kiém å khoång gida do¡n goi y cho câu truóc và câu sau.
258

237. D
S
D D D
(D
ONIOV3H SI131
S3x3vH J8Msuy Luous

238. -HACKERS PRACTICE
the 1
of
earliest kind of painting. Murais could not be detached, but later, the techniqu
painting on panels was developed. Panel paintings were done on thin strips of wone
The mural, a type of artwork that involves applying paint directly to a wall, was
e
0od
quickly
that were later put together. This production process also made it possible to quin
take them apart later.
Quick disassembly
was a feature which made these paintina
gs
ich
highly portable. In the 14th century. painters began painting on fabric canvas, whil
was easy to work with and transport as it was lightweight. The surface of canvas h
paint much better than wood did and was not prone to warping and cracking Howevo.
as
heid
disliked. They wanted to attain a glossy finish, and therefore went to great lengths t
smooth the texture of the painting so that it had a similar feel to a photograph
the woven fabric affected the surtace of paintings
in a way that
Renaissance
artists
Answer the questions below.
Choose NO MORE THAN TWO WORDS from the passage for each answer
What characteristic made panel paintings easy to move?
What texture did Renaissance artists want to achieve?
mural n. tranh
tuong detach v.
gÛ ra, tách ra
disassembly n.
su tháo do portable adj.
có thê many
the xách tay dé dàng lightweight ad). nhe cân
prone to phr. thiên vé, dé bi warp
v. làm cong9,
am
e E ad. bong loáng, láng bóng finish n. sán ph¥m cuói cùng go to great lengths to phr. làm tat ca
o hét suc feel n. cåm giac
thú, no luC
260

239. HACKERS IELTS READING
Animals have an internal mechanism that
responds rhythmicallyto environmental
cycles A cycle
can
operate according to
many different time frames, but the most obvious
among them are those related to lunar
phases, seasonal
patterns, and the 24-hour
cycle. The mechanism, called a
biological clock, functions to make an animal aware
of upcoming environmental events and to
regulate when it
sleeps, mates, and
feeds The kind of
biological clock an
organism has
generally depends
on its genetics rather
than
on external stimuli. Creatures
such as crabs
innately regulate their behaviours
according to the rise and fall of the tides. Meanwhile, in areas of the world where there
are dramatic changes
in the
length of the day and night
as the weather gets colder, most
animals are influenced by seasonal
patterns. For instance, a brown bear's biological
clock will
perceive that the days are
getting shorter as winter approaches
and respond
by eating large quantities of food before entering a state of hibernation.
Answer the questions below.
Choose ONE WORD ONLY from the
passage for each answer.
What commonly determines the sort of biological clock animals have? 3
What causes some sea creatures to act differently according to its height? 4
CH
10
nernal adj. (thuÙc) bên trong, phía trong mechanism n. co chë time frame phr. khung thói gian mate v. giao phói
genetics n. di truyén hoc, ac tinh di truyên brown bear phr. gáu nau hibernation n. su ngú ông (dÙng vât)
CHAPTER 10 Short Answer 261

240. 3In
the early
1900s,
astronomers
noticed that an
unknown object's gravity was affeeti
ble
ng
the orbits of Neptune
and
Uranus. They
tentatively
named
whatever was responsk
ercival
Lowel, and it was he that, through tireless calculations and observations, ultimata When Planet X and began
their
search for it. One of the
scientists involved was Pere
ely
gh.
he died in 1916,
other
astronomers
carried on his work;
one of them, Clyde Tombau
identified the area of the sky
where this
elusive
celestial body
would be found. w
then
rapidly
analysed
them using
a
machine called a blink comparator.
This machine works by rani systematically
took photographs
of
various areas of the sky every
few days and
alternating
from one image
to the next, allowing
users to find differences between
two photographs.
He believed this technique
would allow him to see if objects in the sk
changed position. Finally,
in 1930,
he noticed a moving speck
of light where Planet y
had been predicted
to be. Telescopic analysis
over the ensuing
months identified tho
object's
orbit and
confirmed its presence.
Planet X was subsequently
named Pluto, and
it remained our solar system's
ninth planet
until it was recognised
to be a dwarf planet
any
Answer the questions below.
Choose NO MORE THAN TWO
wORDS from the passage
for each answer.
What device did Clyde Tombaugh study
his photos
with?
5
What kind of planet
was Pluto later identified as?
6
thei thay
cO
orbit n. quý ¡o Neptune n. Håi Vuang Tinh Uranus n. Thiên Vuong Tinh tentatively adv. tam no
dói tireless adj. không mêt môi, không ngung nghi
elusive adj.
khó tim,
khó nåm båt celestial
ad,
)vü ru
tim su
carry
on phr. fiep tuc blink comparator phr. bÙ so sánh màng
chán (dung cu giúp
các nhà
thien
va h
khac biêt giua hai búc ành cùng chup mÙt báu tròi dêm) alternate v. chuyén ói luán phin speu
telescopic adj. (thuÙc) kinh vi¿n vong ensuing adj. ké tiép theo dwarf planet phr. hành finh l
(mÙt khái niêm d¿ phân loai thiên thé trong hê mat troi)
dom r
262

241. In the simplest terms, a drone is an unmanned, remote-controlled aircraft. The idea
4 4 of using drones originated in the 1850s, during Austria's war against Italy. During this
conflict, drones appeared in the form of balloons filled with bombs. But now that they are
available to the general public, people are finding extremely innovative uses for them
that not only make everyday tasks easier but also improve society as a whole. Because
they are equipped with the highly efficient architecture of a smart phone, they are able to
capture videos, take pictures, and use their GPS capacities to transmit data wirelessly.
Adding all of these features, in addition to their ability to fly makes it possible to monitor
forest fires, flash floods, and traffic flow, optimise agricultural production, and keep
international borderssecure. It is also possible to equip drones with other machinery to
broaden their capabilities. For example, hospitals have successfully attached containers
to drones tasked with transporting medicine and supplies to dificult-to-acces5 areas.
Meanwhile, some drones are outfitted with thermal sensors. The uses for drones of
this type
are myriad but as of now, they
are proving
invaluable to parks
and wildlife
management authorities. Because they
are able to pick up signs
of life as sensitive as a
heartbeat, drones help keep endangered species
safe by locating poachers
who enter
protected areas.
With technology improving
on a daily basis, the future possibilities
for drones seems
limitless, but it is optimistic to expect
that they
will only
be used for good.
It is therefore
vital that the Federal Aviation Administration (FAA) closely implement
new legislation
governing
drones. This includes the prohibition of their
use in heavily populatedor
secure areas and the requirement
that registration
of each drone be completed
after
purchase.
Answer the questions below.
Choose ONE WORD ONLY from the passage
for each answer.
CH
7 What did the first drones resemble?
What do drones help
find in order to protect
animals?
8
unmanned adj. không nguòi lái, v­n
hành tu dÙng
flash flood phr. làquet optimise
v. tôi uu hóa,
hoàn thiÇn hóa
ourit v. trang bi thermal
sensor phr.
cám bién nhiÇt myriad adj.
vô só,
cuc ký
nhiêu as of now phr.
cho dén
nay poacher n. k sån trôm optimistic adj. lac quan,
tich cuc
Federal
Aviation
Administration phr. Cuc Qu£n
y Hàng không Liên bang
CHAPTER 10 Short Answer
263

242. we
5
The cocoa bean had
enormous significance
to the Aztec people.
Unlike the chocolata.
make make with it today,
it was mostly
combined ith chilli peppers
or vanilla and used to me
torical
chronicles have noted that the beverage,
often drunk at the end of a banquet and sor
culate
that the drink was mixed with wine or that its contents underwent fermentation in ordora to
a spicy beverage during
the time of the Aztecs. However, this was no dessert. Histo
served
with tobacco, could be incredibly intoxicating.
This has caused some scholars to specl
arded
turn it into alcohol. Perhaps it was this effect that made it valuable enough to be regardo
as an acceptable
form of currency.
But it more likely had to do with the fact that .
the
Aztecs believed that the cocoa tree was a bridge connecting heaven and Earth and that
consuming cocoa beans instilled one with divine wisdom. For this reason, drinks mad
made
of cocoa were often included in ritual sacrifices to the gods, used to celebrate S0er
occasions, and mostly limited to members of the upper echelons of society. But there wa
one problem. Cocoa would not grow at the Aztec court of Tenochtitlan, where the climata
was too cool and dry. Luckily for the Aztecs, it could be acquired in conquered states
Under Aztec rule, these states were required to pay a tax in the form of goods and labour
called a tribute. When it came time to collect resources from these areas, cocoa beans
pecial
ate
were undoubtedly a top priority.
Answer the questions below.
Choose NO MORE THAN TWO WORDS from the passage for each answer.
What was often provided with a spicy drink at the end of a formal meal in Aztec 9
culture?
10 What did the Aztecs believe could be gained by eating cocoa?
11 Which section of Aztec society were cocoa drinks associated with?
làm cho
chronicle n. sù ký intoxicating adj. làm say speculate v. suy do£n fermentation n. su lên men instill v.
thám nhuân divine adj. siêu phàm, thiêng iêng echelon n. táng, b­c tribute n. v­t cóng nap top pro
ph
uu tiên hàng dáu
264

243. In early spring, frogs emerge from hibernation and make their way to aquatic breeding
arounds. The males are the first to arrive and begin croaking out mating calls to announce
their presence to females, who select mates based on the length of their songs. Their
calls also serve as a warning to other males, with the hope of discouraging potential
competitors from encroaching on their space. Successful males engage with females
in an embrace known as an amplexus, the goal of which is for females to release eggs
into shallow, still water and for males to simultaneously fertilise them with their sperm.
These eggs, of which there can be thousands, are covered with a thick, nutrient-rich
jelly that swells in the water. As the parents typically abandon the eggs at this point, this
substance serves as a means of protection for the fragile embryos. As the embryos grow.
they turn into tadpoles and, if they are lucky. they emerge from their soft encasements
a large percentage, up to 95 per cent, of frog eggs fail to hatch due to either predation
or environmental damage, such as a sudden hard freeze or drought. During the early
part of their lives, tadpoles have a diet that is made up primarily of algae. They must
eat voraciously at this time as they require a great deal of energy to complete their
metamorphosis. Like fish, tadpoles have gils that allow them to breathe underwater and
tails that enable them to swim. However, within a few weeks, skin starts to grow over ther
gills, which eventually disappear, with lungs developing in their place. After about 6 to 9
weeks, the tadpoles start eating insects and less vegetation. Their arms and legs begin
to form at this point, too, and their tails become increasingly smaller before eventually
being completely absorbed by their growing bodies. They then resemble miniature adults
and can leave the water. Depending on how much food is available, a frog will be fully
grown between 12 and 16 weeks of age and ready to mate, beginning the whole cycle
once again.
Answer the questions below.
Choose ONE WORD ONLY from the passage
for each answer.
CH
10
12
What aspect of the male frog's call determines whether it will find a mate?
13 What is the main type
of food eaten by
a tadpole in its early life?
14
What do lungs replace as tadpoles become frogs?
Dreeding ground phr.
noi dÙng v­t dén sinh dé encroach v. xàm pham
embracen. su ôm chat amplexus
n. su
Cong ghép ôi (cça éch nhái trong mua phát duc) fertilisev. thy tinh sperm n. tinh trùng swell v. phinh lên, no
ra embryo n. phôi thai tadpole n. nòng noc encasement n. boc, tui algae n. táo voraciously adv. ngáu nghién,
pham an
metamorphosis
n. su bien chinh hoàn toàn gill
n. mang
cà
CHAPTER 10 Short Answer 265

244. What is GPS?
for
GPS, or Global Positioning System, is a navigation and tracking system used
ference
determining one's precise location and providing a highly acCurate time referen.
almost anywhere on Earth. Designed and controlled by the United States artment
of Defense, it was originally intended for military use, but today it is commonly user in
a wide variety of civilian devices such as automobile navigation systems.
It is divided into three segments: space, control, and user. The space gment
very
comprises the network of GPS satellites, which circle the Earth twice a day in a
precise orbit and transmit signal information. Powered by solar energy, thev
equipped with backup batteries to keep them running in the event of a solar eclipse
are
Small rocket boosters on each satellite keep them flying on the correct path.
The control segment consists of ground stations around the world that are responsible
for monitoring the flight paths of the GPS satellites, synchronising the satelites
onboard atomic clocks and collecting and uploading data for transmission by the
satellites. These ground stations utilise an automated process to measure the orbit of
the satelites to ensure they are precise enough to transmit accurate GPS data. If the
orbit of a satellite veers off course, the ground stations mark it 'unhealthy', which means
it cannot be used until it corrects its orbit, at which point it will be marked 'healthy' again
The user segment is comprised of GPS receivers, which are devices that can
determine a user's exact location by using distance measurements from multiple
satelites. A GPS receiver must be locked on to the signal of at least three satelites
to
calculate a two-dimensional position showing latitude and longitude and to track
movement. With four or more satellites in view, the receiver can determine a users
three-dimensional position latitude, longitude, and altitude. Once the user's position
has been determined, a GPS unit can calculate other information, such as speed,
bearing, and distance travelled.
Although
GPS is now widely known as a tool for personal navigation, its applications
are far more widespread. They include the fields of international trade, agriculture.
disaster relief, tectonics, robotics, and many more. Militaries around the world aiso
use GPS for navigation and reconnaissance, but since the technology is owned and
operated by the United States, they can deny use to other countries, as occurred in
the 1999 Kargil War between India and Pakistan. The most prevalent use is permaps
in mobiles phones, where GPS is used not only for geo-location, but also for ciocN
synchronisation and emergency calls.
266

245. 9MIOV38 S1731 S83»3VH JeMsuy uous 2

246. BHydrothermal Vents
Prior to the 1970s,
scientists
assumed that no life
could possibly
Survive the hark
environment of the ocean floor, the principle reason being lack of sunlight, whirk did
plant life requires
for
photosynthesis.
Serious
attempts
to study
the ocean floor ri
ges,
begin
in the late 19th century,
but
researchers
were
faced
with several challengas
nd
primarily
the fact that the
vessels they
travelled
in
were
not equipped to withstan
ome
the
extreme pressure
at that depth.
These
excursions
were very
dangerous, as SOrm
vessels
were
unable to
return to the
ocean
surface
once submerged. A solution
these problems
came in the
1970s,
however,
with the
introduction of submersiblae
nis
vehicles designed
to
withstand the
extreme
conditions of the deep
ocean. With thin
new technology
researchers have
discovered vast
ecosystems,
the existence of whirh
is possible
because of
hydrothermal
vents,
which
cause
seawater to converge with
magma flowing
within the
Earth's
core.
Hydrothermal
vents exist in many
of the
world's oceans,
and are typically found in the
gaps
between
tectonic plates.
When these tectonic plates spread apart, magma rises
and cools to form new crust. As the
oceanic crust stretches, it thins and large cracks
appear
in these chains. These cracks have created the ideal
conditions for ocean water
to penetrate
into the depths of the Earth's crust.
Once the water travels deep
into the crust it
comes into
contact with magma and
reaches extremely high
temperatures.
As pressure
in the crust builds, the seawater
warms and then rises to the ocean floor, dissolving
minerals in the Earth's crust along
the way.
Before the water spurts
forth from the vents, its temperature
can reach as
high
as 400 degrees Celsius, although
it ends up cooling
down relatively quickly
as
it combines with the freezing temperatures
of the ocean. As the hot and cold waters
meet,
minerals suspended in the hot water solidify and drop
onto the ocean floor as
they emerge
from the vent. This causes an accumulation of minerals around the vent,
which results in large
formations known as chimneys.
The presence
of minerals around the vents on the ocean floor allows the surrounding
areas to sustain ecosystems flourishing
with life. Bacteria convert the minerals into
energy,
thus providing
nutrients to the surrounding species.
Scientists are fascinated by
the process of converting minerals into energy in this way, known as chemosynthesis,
because it is one of the few instances where energy is developed
without sunlignt.
They
are also interested in this process because one of the chief minerals convered
into energy in these vents is hydrogen sulphide, a mineral highly toxic to most plaie
based life. Scientists researching hydrothermal vents have speculated that this N
mineral could shed some light on the origins of life on Earth, as it may reveal no
organisms survived millions of years ago without much oxygen.
268

247. 5
O
P
P
ONIOV38 SI131
S83»OVH J8M.Suy uoys

248. 9The
Tragedy
of
Dementia
with
Statistics
reveal that approximately
35.6
million people
worldwide are livin.
ty and,
dementia, a brain
disorder that
results in the progressive
loss of cognitive ability
ecade
after
eventually,
death. As the risk of developing
the
condition doubles every half decad
Our
the age
of 65, society
is growing
increasingly
concerned about how we will cara t
rapidly aging population.
it Dementia
causes the brain's
neurons to deteriorate over time, so those who ha..
and
experience difficulty
learning, reasoning, speaking, recalling past experiences
tia to
controlling
their emotional reactions. It is even very
common for those with demantia .
setting be unable to recognise
their family
members. While this can obviously be an upsetin
most experience
for a son, daughter,
or spouse,
the inability
to place
a familiar faca
i
that
demoralising and frustrating for the dementia sufferer. It is therefore unsurprising thas
severe anxiety goes hand in hand with dementia and that this accompanying conditin
often exacerbates the disorder by causing fits of psychosis and aggression.
Because dementia victims lose the ability to make sense of their thoughts and feelings
their behaviour becomes unpredictable. They may experience what are known as
catastrophic reactions', which involve sudden emotional shifts to tears or anger upon
finding themselves in situations they cannot handle. To prevent them from wandering
off aimlessly, attempting to drive a vehicle, or forgetting to eat, they will usually require
fulltime care and supervision. This becomes a necessity for people in the final stages
of dementia, when they may also lose the ability to control their movements or even
digest food due to muscle deterioration. Frail and out of touch with reality, dementia
patients become very susceptible to illness at this point and often succumb to accidets
or common colds.
The burden of dementia sufferers on their family and caretakers is quite severe. The
emotional toll of slowly losing a family member or spouse notwithstanding, caretakers
commonly
experience burnout from trying to cope with the confusion, irrationality, and
sometimes abusive behaviour of their loved ones. The financial fallout can be equally as
devastating given the amount of time and resourcesrequired to provide care to dementa
sufferer. Hiring a fulltime nurse to administer home-based care or arranging tor the
patient to be moved to an assisted-living facility or nursing home is a major expense
which a large portion of the population simply cannot afford.
It is clear that we are not yet equipped to handle the challenges of dementia. In addition o
developing more health and social services for sufferers and their families. governmens
are strongly encouraged to increase the public's awareness of the condition. This Wa
people will be more conscious of the symptoms as they get older and know when it is
to seek help. With an early diagnosis, symptoms can be controlled from the beginnus
Dlan
which can greatly prolong life. Early diagnoses also give patients the opportunity to
for their own long-term treatment and to settle their affairs. Until a cureis found tor
this
terrible affliction, resources that improve patients' day-to-day lives and help themu
live out
their final days with dignity are vital.
270

249. i
O
D
D
9NIOV3N SI13I S83XOVH JaMsuy LJOYS

250. 10 Early
Childhood
Education and Sign Language
elopment and The ability
to
communicate with others is essential to the emotionaldeveloome.
well-being
of any
individual, which is why sign language
is an invaluable tool
the
deaf and
hard of hearing.
It is also becoming increasingly apparent that learnino
language
offers individuals who can hear, in particular very young children, nume
sign
benefits as well.
eness
At its most basic level, teaching sign language to children instills in them an awars
of and sensitivity to deaf people. However, it also allows them to acquire a
second
language, which is beneficial as it is widely accepted that bilingualismimproves coa nitive
ability. It seems that this is especially the case with sign language since toddlers nd
babies, who are limited in their oral capacity, have a strong response to motion. As everu
every
educator and parent knows, when actions are put to a song or story, children tend t
repeat the movements over and over. By developing muscle memory in this way, ther
are betterable to retain the words because they associate them with specific motions
This response is related to the theory of multiple inteligences, which suggests that peope
learn, remember, and understand in a variety of different ways -linguistic, logical-mathematical
bodily-kinaesthetic, musical, visual, interpersonal, and intrapersonal. According to the
developer of this theory, Harvard University Professor of Cognition and Education Howard
Gardner, most educational curricula are based on the linguistic model,and this holds less
verbally inteligent students back. When all the various intelligences are engaged. chidren
are given more of a chance at success and a more well-rounded education. It has been found
thatteaching sign language to children who can hear is an excellent way to apply many of
the intelligences.
For instance, by using their hands when they speak
or sing either by signing or tracing
words onto a child's palm educators can cater to linguistic and musical learnerS as
well as bodily-kinaesthetic and visual learners. This is because students can listen
to the words being spoken or sung in addition to feeling them on their skin or seeing
them signed. Likewise, signing can help logical-mathematical learners because t
is full of patterns that can make grammar easier for these types of learners to grasp.
Interpersonal and intrapersonal learners, meanwhile, can respectively practice signing
with other children and on their own.
But perhaps just as significant as making very young children better learners is tndi
signing provides them with an easy way of expressing their basic wants and needs in d
way that adults can understand. Cassie Hulse, the director of professional developi
at Thread, an early education resources centre in Alaska, states that 'Children a
using the signs regularly, and it is
very rewarding and exciting to see them
eecu
communicate with us. One of the benefits is that the children in our childcare cenu
less frustration because they can 'tell us' what they want'. This is equally
true
tor
have
ildren
with conditions like autism who
may be able to speak but find conveying
their
tnouy
ughts
and feelings a challenge.
UItimately, there is nothing to lose and
everything to gain by teaching
a
eate
sign
language. From encouraging them to learn, to empowering them to comn
signing gives children a step up in life.
272

251. D
D»
9NIOV3H S1131 S3XOVH J8Msuy uoys

252. O HACKERS TEST
READING PASSAGE
You should spend
about 20 minutes on Questions 1-13,
which are based on Readina
Passage below.
The Bittern in the UK: Reason for Hope in the
Face of Concern
In modern times, an enormous number of species have disappeared from the planet
permanently. Similarly,
many species
have become locally
rare or absent, and these
cases
are also of concern for
conservationists. One example
is the Eurasian bittern, a bird speciec
in the heron family
with an extremely
broad distribution throughout
much of Europe, Asia
and parts of Africa. Though
abundant worldwide, it has struggled
in some places, such
A
as the United Kingdom,
where its numbers have plummeted
over the past two centuries,
This is particularly true of non-migrating breeding pairs
as seasonal winter visitors area
regular
occurrence in parts
of Great Britain. In the UK, the bittern became extinct
by the late
1880s before reappearing
in 1911. Subsequently
its population gradually
increased until
the 1960s, when it once again began
to decline dramatically. By
the early 1990s, the bitern
was on the verge
of vanishing
in the UK for the second time in as many
centuries, with as
few as 11 males remaining.
Hunting
was probably
the greatest
threat to the bittern in the early 1800s, as the birds
were easy targets
for Scottish nobles who practised falconry,
and they
were widely
valued
among
the population
at large
for their highly palatable meat. But the bittern's demise in
the second half of the 19th century, and the more recent decline encompassing
the penod
from the 1960s to the 1990s,
was due to environmental mismanagement.
Much of this
was a result of
human-induced habitat loss or destruction, primarily through
the draining
of wetlands for agricultural purposes.
Eurasian bitterns require
freshwater
wetlands,
and
in the UK these birds are particularly
associated with beds of reed; indeed,
these
ree
marshes are the lifeblood of this vulnerable species. It is estimated that as much as 4up
cent of this habitat was lost between 1945 and 1990 due to human development.
C However, some of
the loss of habitat was due to the drying up of wetlands becaus
the
encroachment of plants and trees. Interestingly, this was also due to human oena
avioral
patterns. Historically in Great Britain, reeds were cut, dried, and bundled for u
thatching industry, which supplied the traditional thatched roofs that can
stll
some English towns. But in modern times, changes in building patterns led to u
this practice, which had traditionally maintained the reed monoculture that o
the
n
seen
line of
em to
avour. Thus, leaving the wetlands to natureironically contributed to the bite
emise.
274

253. HACKERS IELTS READING
A Continual challenge is that the largest remaining marshes of this type are in the eastern
coastal areas of England, where they are susceptible to occasional but recurring infiltration
hy saltwater. Though these reed marshes support bittern populations, they are too at risk
of
natural tidal influences to be relied on exclusively. In addition, the diet of these birds is
based heavily on two fish, eels and rudd, which are also frequent visitors to reed beds.
This dependence is particularly true in the breeding season, as studies of regurgitated food
indicate that the diet of bittern chicks is almost exclusively made up of these fish.
E
The answer to the problem, then, is the creation of completely new wetlands suitable for
bittern occupation, which must be done in conjunction with the extension of existing ones
and this challenge has recently been taken on by conservationists. At Avalon Marshes,
environmental projects have been conducted to reclaim traditional marshland that had
been altered by development on many occasions throughout history. This undertaking
has resulted in new small, landscape-scale reed beds, and whilst they
are insufficient to
maintain a huge
bittern population
on their own, they significantly
add to the strength
of
the overall bittern population
in England.
This effort was essentially
a wetland reclamation
project
after minerals and peat
had been extracted for commercial purposes. Similarly.
agencies
such as the Royal Society
for the Protection of Birds (RSPB)
have mobilised 'to
create new wetlands on a previously unimaginable
scale'.
Environmentalists have
determined that upwards
of 1 million hectares are suitable for the
F
creation of new reed beds, and they've
found an ally
in the resurgence
of the thatching
industry.
A space
of 10 hectares can sustain one reed cutter for a whole season, and
considering
that every
1000 additional hectares can support
50 more bitterns, the only
thing standing
in the way
of a
successful bittern revival is the collective will of government
agencies, private industry,
and
landowners.
Due to
conservation efforts,
the population
of bitterns began
to rise after 1997, and while
G
the future of the bittern in Great Britain is uncertain, it is potentially bright
based on recent
the birds are extremely
secretive and difficult to
trends. Though
counts are imprecise
observe, so numbers must be
inferred from the calls ('booms') of males
detailed studies
reveal promising
results. A
comprehensive
assessment of nearly
400 sites
determined
nat a minimum of 600
bitterns
were present
in
Great
Britain in the winter of
2009-2010.
these,
researchers
estimated that
approximately
two-thirds
were inter immigrants,
EaVing perhaps
200 or so year-round
residents. Recently,
a subsequent partial survey
Dy the RSPB indicated that there
were at least
132
resident males,
and in an example
of
Ocalised population growth,
Avalon
Marshes reported
that
their population
of bitterns had
grown considerably
over the past
few
seasons.
CHAPTER 10 Short
Answer 275

254. Questions 1-6
Answer the questions below.
nswer.
Choose NO MORE THAN TWO WORDS AND/OR A NUMBER from the passage for each ans.
1 How many bitterns remained in Britain in the early 1990s?
2 Who was mentioned in relation to the hunting of bitterns?
What kinds of roofs were traditionally used on houses in Great Britain? 3
4
What sometimes flows onto the reed marshes in the east of England?
How much land is needed to support a reed cutter for a season? 5
6
Which local area saw an increase in the bittern population?
276

255. ONIOV38 SI73I SHINIVH JaMsuy Joys

256. VOCABULARY LIST
Hoc thuoc tu vung Chapter 10 và làm Quiz
mural n. tranh tuong dwarf planet phr. hành tinh lun
ong
unmanned adj không ngui lái, v­n hành
tu don
detach v. gõ ra, tách ra
disassembly n. su tháo do flash flood phr. lü quét
portable adj. có thé mang theo de dàng Ooutfit v. tói uu hóa, hoan thiên hóa
lightweight adj. nhe cân
Othermal sensor phr.
cårn bién nhiê
warp v. làm cong, làm vênh as of now phr. cho dén thi diém hiên tai
glossy adj. bóng loáng, láng bóng poachern. ké sän trÙm
finish n. sån phám cuói cung optimistic adj lac quan, tich cuc
feel n. cám giac chronicle n. sú ký
go to great lengths to phr. làm tát cå moi thu, intoxicating adj. làm say
nó luc hét súc fermentation n. su lên men
internal adj. (thuoc) bên trong, phía trong echelon
n. tâng, b­c
mechanism n. ca ché tribute n. vât cóng nap
time frame phr. khung thoi gian
top priority phr. uu tiên hàng dâu
mate v. giao phói breeding ground phr. noi dÙng vât dén sinh dé
hibernation n. su ngù dông (dông vat) encroach v. xâm pham
orbit n. quý d¡o
sperm n. tinh trùng
Neptune n. Hài Vuong Tinh
swell v. phinh lên, nß ra
Uranus n. Thiên Vuong Tinh
embryo n. phôi thai, trúng nuóc
tentatively adv. tam thoi, có thé thay oi
tadpole n. nòng noc
tireless adj. không mêt mòi, không ngung nghi
encasement n.
bao, túi
celestial adj. (thuÙc) vktru voraciously adv. ngáu nghién, phàm an
carry on phr. tiép tuc
alternate v. chuy¿n dói luân phiên
metamorphosis n. sy biên chinh hoan toan
gill n. mang ca
speck n. óm sáng
transmit v. truyên phát
telescopic adj. (thuoc) kinh vi¿n vong
backup adj. du phòng
ensuing adj. ké tiép theo
solar eclipse phr. nh­t thuc
Quiz
Nói tù vói ngh+a.
01 mechanism
aco ché 06 optimistic
tang, b­c
02 disassembly tiép tuc
07 swell
phinh lên, nó ra
03 alternate sy tháo do
không mêt mói, không
08 segment uu tien hàng dáu
04 internal
09 echelon noi dÙng v­t én sinh de
05 carry on
ngùng nghi 10 top priority
bÙ ph­n,
phân
doan
chuyén ói luân phiên lac quan, tich cuc
O (thuÙc) bên trong, phia trong
OL 60 80 L0 90 so to ¬O
278

257. HACKERS IELTS READING
rocket booster phr. tên lùa d¥y
demoralising adj làm nån long
ground station phr. tram trên måt dát
go hand in hand phr. di dôi, kèm theo
atomic clock phr. dóng hó nguyên tu
veer off course phr. léch huáng, xoay chiêu
fit n.
con, dot
deterioration n. su thoái hóa
latitude n. v+ Ù
frail adj. móng manh, yéu
Olongitude n. kinh dÙ
succumb to phr. không chóng chiu nói
altitude n. dÙ cao so vÛi mt nuóc bien
burnout n. su kiêt quê/kiêt súc
bearing n. vi tri, phuong huóng
fallout n. hâu quá
disaster relief phr. cúu hÙ khi có thåm hoa,
affliction n. noi au dón, au buón
cuu nan
sign language phr. ngôn ngu ki hiÇu
tectonics n. ki¿n tao hoc (dia chát)
bilingualism n. khá nng nói hai ngôn ngu
reconnaissance n. su trinh sát, do thámn
toddler n.
tré mói biét di
synchronisation n. su óng bÙ hóa
retain v.
giu lai, nh duoc
ocean floor phr. dáy dai duong well-rounded adj. toàn diÇn
excursion n. cuÙc thám hiÃm cater v. áp úng, phuc vu cho
submersible n. tàu ngám
empower v. làm cho có khà nng, cho phép
converge v. hÙi tu, tu lai
palatable adj. ngon
gap n. lo hóng, k hÝ encompass v. bao góm, vong quanh
penetrate v. thâm nháp infiltration n. su ri, su thám
spurt from phr. phun ra, ban ra regurgitate v. nôn ra
suspend v. treo lo lùng reclamation n. su cái tao
solidify v. làm dac lai mobilise v. huy dÙng
accumulation n. su tích tu resurgence n. su hõi sinh, sy trôi dây
chimney n. óng khói
chemosynthesis n. su hóa tóng hop
shed light on phr. làm sáng to
place
v. hinh dung, xác dinh duoc (ngui thân quen)
Quiz
Noi tù vói ngh+a.
01 converge 06 affliction bao gom, vòng quanh
(thuoc) dân su
Dsu tich tu
du phòng
02 transmit 07 resurgence su ri, su thám
03 accumulation 08 encompass noi dau dón, dau buôn
04 penetrate
truyen phát
09 frail huy dong
05 backup hoi tu, tu lai
10 mobilise móng manh, yêu
Osu hoi sinh, su trôi dây
tham nh­p
OL 60 80
O20 O 90GO
OtO EO 20 LO
CHAPTER 10 Short Answer 279

259. HACKERS IELTS READING
O-
ACTUAL
TEST
Phieu trå loi nm d trang
300.

260. READING PASSAGE 1
sed
You should spend about 20 minutes on Questions 1-13, which are base
on Reading Passage 1 below.
The Cloud of Promise: The 2008 Olympic Torch and Relay
Prior to the 2006 Winter Olympics in
Turin, ltaly, Lenovo, an international
China-based computer company, signed
up to be an Olympic sponsor in the 2006
For the internal portion of the
torch
Lenovo turned to the China
Aerospac
Science and Industry Group. Indeed
both the private and
state-sponsored
technological acumen of China were on
full display. Of crucial importancewas
the requirement
that the flame remain
lit for the entire duration of the torch's
Games as well as the 2008 Summer
Olympics in Beijing, China. Moreover, it
won the bid to design the Olympic torch
for 2008. The company's design, 'Cloud
of Promise', upstaged the designs of over
300 competitors. The Cloud of Promise'
long journey, including during a widely
publicised side trip in which athletes
lugged a modified replica to the summit
of the Himalayan mountain range. Inside
sought to wed modern technological
design with elements from traditional
Chinese aesthetics and culture. The the handle of the Olympic torch was a
small canister of
pure liquidpropane,
which was presumably chosen over the
conventional precedent of using mixed
design mimicked the form of a traditional
Chinese scroll, which signified the
invention of paper
one
of the
four great
inventions of ancient China -as well as the
color red, an auspicious colour in China,
and swirling "lucky clouds' that visually
evoked the thought of the Olympic rings.
gases due to propane's strong resistance
to cold. When the ignition switch was
turned on, it created a sudden drop in
pressure, causing the gas to vaporise
and flow through tiny holes at the top
of the torch, fueling the'never-ending
Olympic flame.
Yet it was not merely something pretty
to look at. The cutting-edge technology
used to create the torch was part
graphic design and part rocket science.
Fashioned from polished, lightweight
aluminum-magnesium alloy, the torch
came in at 72 cm in height and only
985
grams. The international team of
designers sought to create a torch that
was 'attractive to those who see it,
The designers also came up
with
&
pressure-stabilisation system
and
a
heat-recovery
further security
device that provided
against the flame's
extinguishment, and had the foresight
to
include a special
oxidiser in the replica
to
Supply the necessary oxygen
for propane
to combust in environmental
conditions
of low oxygen, such as on Mt.
Everest,
and light for those who
carry it'. Also
contributing to the item's wieldable
quality
was the presence of a thin
where this flame would have to
withstand
extremely low
rubber-based varnish on the handle to
air
pressure, frigid
facilitate grip and ease of handling. temperatures, and high winds. All
the Olympic torch was rumored to be
abie
282

261. withstand temperatures of minus 40
rains of five centimetres
to £750,000. And in France, over 3,000 legrees Celsius,
motorcycle police
torch and torch bearers as they travelled
through Paris. In a sense, the emotional
and symbolic
kilometres per
accompanied the
per
hour,
and winds of 65
hour, and the rigorous preparation paid off
on
A May when a team of mountaineers
scaled the summit
famous
mountain on live television to
be
seen
across the globe. This side trip
was conducted separately from the main
relay,
which at the time was
occurring
on
effects of the torch
of the world's most
representing goodwill and the Olympic
image were muted by the controversy
and
surrounding security presence, which
inhibited the torch's public accessibility.
The 'Journey of Harmony' around the
the Chinese mainland.
world had not been so harmonious after
all, and the international press pounced
of course,
the carriers of the torch were
the people
selected to bear it in the
prestigious Olympic
torch relay, and
21,800 participants got the opportunity to
run with the torch in the main relay. The
relay was the longest in Olympic history
starting in March of 2008 in Olympia,
Greece and ending in August in Beijing
China with the lighting of the cauldron in
on the opportunity to make disparaging
statements about the relay, using such
headlines as 'a Tour de Farce' or Torch's
Journey Descends into Chaos'.
In the end, however, the torch found its
proper place, arriving
in Beijing
on 6
August
and being paraded
around the
capital
for three days.
The final relay
was
conducted by seven famous Chinese
athletes, each taking their turn in getting
the opening
ceremonies. The torchbearers
traversed a route of 137,000 kilometres
countries
involving 6 continents, 21
the torch to the stadium, where it was
and 113 Chinese cities, and was thus a then turned over to six-time Olympic
true world tour. Although
the relay
was
unprecedented in scale, its magnificence
gymnastics medalist, Ning
Li. In a
dramatic finale, the relay
ended with Li
being
lifted in the air by
cables as if he
had taken flight, and he 'flew' a complete
was at times
overshadowed by
unusual
For
and unfortunate circumstances.
instance, theplanned
June trip through
the province of
Sichuan was postponed
until August due to the devastating
7.9
magnitude earthquake
that happened
there in May of 2008.
lap
around the stadium before finally
reaching
and lighting
the cauldron in a
dazzling
and triumphant display.
In addition, the relay endured widespread
political demonstrations and protests by
activists
demanding that China change
ts position on Tibet and condemnin9
ts controversial human rights
record in
general. As a result, the torch relay
was
unusually costly
in terms of security:
in
London, nearly 2,000
law enforcement
officers were employed
to
confront
who were
thousands of protestors,
uying to extinguish
the Olympic
flame
nd encourage sponsors
to boycott
the
ay and the Olympic games,
which
cost
ACTUAL TEST 283

262. Questions 1-7
Do the following statements agree with the information given
in Reading Passaqe
1?
In boxes 1-7 on your answer sheet, write
TRUE
if the statement agrees with the information
FALSE
if the statement contradicts the information
NOT GIVEN
if there is no information on this
1 The design and technology that went into the torch were solely developed by Lengvn
2 Lenovo's 2008 torch required a different type of propane when it was taken to the
Himalayas.
3 Turning the torch's ignition switch on resulted in an instantaneous decrease in pressure
4
Although the 2008 torch relay was a momentous undertaking, it was not the longest in
history.
5 The security cost for the London portion of the relay was highest along the entire route.
6 In Paris, the public's access to the torch was high due to a smaller security presence.
7
Some media outlets made negative comments about the torch relay.
284

263. Questions 8-13
Answer
the
questions below
wORD ONLY from the passage for each answer. Choose ONE WC
Atrite your
answers
in boxes 8-13 on your answer sheet.
Which traditional Chinese motif was the physical design of the Olympic torch largely
8
based on?
gWhat was added to the exterior of the torch to make it easier to carry?
10 What did
athletes carry
when they went to the top of the Himalayas?
11 Which part
of the torch allowed the flame to withstand the harsh conditions on Mt.
Everest?
12 What naturaldisaster was mentioned as a disruption
to the schedule of the torch relay?
13 What allowed the final athlete in the relay
to appear suspended
above the stadium?
ACTUAL TEST 285

264. READING PASSAGE 2
You should spend about 20 minutes on Questions 14-26, which are
based on Reading Passage 2 below
The Scent of Bygone Days: Is Smell Uniquely Intertwined
with Menmory?
Cues
There is a popular and widely circulated claim that odours are the strongest
A
to
memory. This adage has been promulgated
in scientific as well as
ular
publications. Take Diane Ackerman's 1990 declarations that "Perfume is linid
memory' and 'Smells detonate softly in our memory like poignant land
mines as
examples, and the role of the olfactory sense in emotion and
memory comes
vividiy
to life in literary allusion and allegory.
B
Through smell, we are
instantaneously taken back to an intact simulated
excerot
from
our past. In 1991, Trygg Engen wrote that smell
generates episodic
memory.
providing
a richly detailed
autobiographical episode borne totally complete in a
single memory unit. He contrasted this to semantic
memory, which relies on words.
categories, indexing, and the like. In his view, smell
may be the most primal of the
senses and a
product of a
primitive world prior to
language. But is scent
really such
a powerful cue for reminiscences as received wisdom would
suggest?
C The
phenomenon of smell-induced recollection
has been studied in
experiments, with mixed results. David Rubin
and his
colleagues at Duke
University sought to
investigate the
assumption that an actual scent, rather than the idea of a scent, had a special function in
memory. In 1984, they recruited
forty student
participants and assigned them
randomly to either be
presented with an odour or written words
representing the odour. They utilised what
they thought would be familiar smells.
particularly ones that
might provoke an
early memory; these included Johnson & Johnson's baby powder, plasters, soap, peanut butter, etc.
Then
participants were asked to describe
any memories awakened
by the scents
or
descriptions and respond to
questions like 'How clear
or vivid was the
memory? o
'How did
you feel emotionally at the time of the
memory?" In a second
experime
the researchers used a similar method but
added
photographs representative o
an odour in addition to the actual scent and written words. The team made
so surprising discoveries, such as that a
memory triggered by an actual scent
a
as
likely to have never been
thought of
before, or
thought of less often, and odour
mign
often evoke a more
pleasing
or emotional
memory than
pictures
or words.
D
E
Subsequent experiments have shed additional light on the issue. In 2000, Brus psychologist John Downes of the
University of
Liverpool discovered that connection betweenan actual scent and a
memory seems to be tied to
age
He
gathered subjects in their late 60s and
early 70s, presented them with olfaco cues or verbal cues
(smell-related words), and asked them to describe
a
rela
286

265. autobiographical
experience that came to mind. Their analysis revealed that
the
actual odours triggered memories from a much younger age than the verbal cues.
The former tended to revive recollections from age 6 to 10, whereas the latter
generally evoked memories from between 11 and 25 years of age. This suggests
both
that smell is a crucial factor in providing
a backdrop
of contextual details for
childhood
experiences
and that it is indeed closely
tied to episodic memory
because
semantic
abilities are still limited in late childhood and continue to form well into
adolescence.
F
Another interesting experiment
was described in a 1999 article in the British Journal
of Psychology. The author, John Aggleton of Cardiff University, employed a double
cueing methodology
in an ingenious
manner: he sought
to test the relationship
between
odour and memory
outside the laboratory,
so he visited the Jorvik Viking
Centre, a museum in York, where an exhibition had piped 'Viking
odours' into the
exhibit
area for a multisensory
effect. Aggleton
wanted to know if these odours
would aid repeat
visitors in remembering
details of the exhibit years
later. He gave
three groups
of returning
museum goers questionnaires
in various conditions
- in the
presence
of the same original 'Viking
odours', a control odour, and no odour. He then
repeated
the test but with changed
conditions for each group. Only
the group
that
took the second test in the presence of 'Viking
odours' improved
their performance
on the questionnaire. Thus, Aggleton
concluded that odours 'can provide strong
contextual cues that aid in the recall of information originally
presented
in the
presence
of those odours'.
Still,
the vast majority
of experts agree
that the notion of smell being
the 'best cue
to memory
is largely
unfounded because there is no proof
that an
odour-evoked
memory
is more accurate than that of any
of the other stimuli. However, there does
seem to be a
consensus that
odour-related memories are more emotional in
essence.
G
According
to Rachel Hertz's article in The Oxford Handbook of Social Neuroscience
when an odour evokes a memory,
this first creates
emotional sensations, 'After
which the event which initially brought
about the emotion emerges.
In other words,
the experiential
order of
odour-evoked memory appears
to follow the temporal
sequence
of the neurological pathways
that are involved.
This order progresses
from the sensory-perceptual,
to the
limbic-emotional and then on to higher cognitive
structures. Hertz claims that the 'bottom-up
versus top-down temporal unfolding
of
odour-evoked memory may
distinguish
it from other memory experiences'
Thus, the strong
association
between
olfaction and emotional
recollection likely
has
an evolutionary
basis as it has undoubtedly played
a key
role in human survival.
Anatomically,
olfactory
centres are in close proximity
to the most basic portions
of
the brain,
which are directly
responsible
for
emotional experience
and memory. Only
two synapses separate
the olfactory
nerve from the amygdala,
a set of
neurons
responsible foremotion,
emotional
behaviour, and
motivation. In evolutionary
terms,
this integrative
emotional
centre
- indeed,
the entire limbic system
arose from the
olfactory
area of the brain. Considering
this,
some
researchers,
such as Michael
Jawer,
have suggested
that without a
sense of smell,
we may
have never evolved to
have emotions at all.
H
ACTUAL
TEST 287

266. Questions 14-19
Reading Passage 2 has eight paragraphs, A-H.
Which paragraph contains the following information?
Write the correct letter, A-H, in boxes 14-19 on your answer sheet.
14 the use of photos to signify smells
15 examples of well-known scents
16 a reference to the use of smell in metaphor
17 a mention of how feelings arise from memories
18 a
description of a study conducted in a real-life setting
19 how different cues evoke the memories of different age periods
Questions 20-23
Complete the notes below.
Choose ONE WORD ONLY for each answer.
Write
your answers in boxes 20-23 on
your answer sheet.
Smell and Memory
-
Smells
may be the most
powerful 20
in bringing up **** ****** ***
. memory
Types of memory
-
Trygg Engen: smells can offer an entire 21
life in one
memory
-
Smell
might be the most
primitive of the
senses
of someone's '*************** *****'
Evoking childhood memories
-
John Downes: smells set off memories of childhood more than statements
-
Smell gives background information for 22 from youth ..
Order of smell
memory
-
Rachel Hertz: smell related memories
progress from
sense/perception, imoD
emotional to
advanced 23
-
Smell has a strong basis in evolution
... structures
288

267. Questions 24-26
no the following
statements agree with the information given in Reading Passage
2?
In boxes
24-26
on your answer sheet, write
TRUE
if the statement agrees with the information
FALSE
if the statement contradicts the information
NOT GIVEN
if there is no information on this
24
Photographs bring
up
more moving
memories than smells.
25 Odour is more effective than taste for memory.
26 The better accuracy
of smell for remembering
is not proven.
ACTUAL TEST 289

268. READING PASSAGE 3
You should spend about 20 minutes on Questions 27-40, which
are
based on Reading Passage 3 below.
Group Behaviour
ver,
Most people consider themselves autonomous individuals who make their own decisions.
Howevos
ning
studies have shown that conformity
is a natural human impulse, and people will
go to
astonishinn
lengths just to fit in.
In sociology, the similarity with which members of a
group behave is known as
group behaviour.
and a peculiar aspect of people in
groups is that they tend to conform to the beliefs, opinions, and
behaviours of the other members. At times, people may
even engage in conduct that
conficts
with their personal moral and ethical code. Some violate these conventional codes because
they
perceive membership
as too valuable to compromise. In such cases, their conscience
may become
disturbed, but they tend to
go along with the
group anyway. Many studies have
explored or
attempted to explain this phenomenon.
A series of tests conducted by Solomon Asch, an American Gestalt
psychologist, examined
the willingness of a
group member to conform to the viewpoint of fellow members even if the
members' viewpoint was incorrect. In each test, he
put people in
groups of seven at a table and
showed them two cards one with a single line and one with three lines of varying lengths. The
participants were then asked which of the three lines on the second card was the same length as
the single line on the first card. However, there was a catch. In each experiment, only one out of the
seven subjects
was 'real; the others had been coached to respond to
questions in a certain way.
Specifically, they were told to purposely answer some questions incorrectly to pressure the real
student to conform. Asch discovered that more than half of the real subjects went along with the
incorrect answer at least once.
But is this really
a simple matter of peer pressure
or fear of
going against the mainstream:
Neurologist Gregory Berns sought
a
physiological explanation and conducted an experiment
with MRI scanners to determine which
parts of the brain were 'activated' when a person
accepted
a decision that was in conformation with the
group, even when they felt it was
incorrect.
reasoned that if peer pressure was
responsible, he would see changes in activity
in the
forebra
He
which is involved in monitoring conflicts. But what Berns discovered was that when people foiow
a group's opinion, the posterior areas of the brain were stimulated. This indicated that
a
cndi
in spatial perception had occurred, and led Berns to conclude that the incorrect responses
false respondents had provided literally altered the
perception of the true participants. In
challenged the notion that the participants in the Asch experiment were merely giving in
the
he
peer
pressure. In fact, they were actually seeing the length of the lines differently from how they
ould
have if no false responses were given.
290

269. Cocial psychologist Stanley Milgram went even further in his
experiments at Yale University in the
ary 1960s. The Milgram experiments were
groundbreaking in that they were the first extensive
anes carried out that focused on extreme
obedience to
authority and its
potentially destructive
repercussions. Milgram told the
subjects that
they were
participating in a study about learning
and memory and then assigned them to be
'teachers, with the stated goal of determining the
role
of punishment
in learning. However, what
Milgram actually wanted to do was find out the
extremes to which people would
go to punish others when instructed to do so. In the
experiment
ne:
Milgram designed,
the
subjects were instructed to punish the learners, who in fact were actors,
by giving
them an electric shock each time
they failed to offer the correct answer. His
experiments
demonstrated that even when the actors screamed in agony for the test to stop, the majority of
teachers' continued to administer the shocks at the
request of the
experimenter.
An even more ominous experiment conducted by a high school teacher in Palo Alto, California
underscores the dangers of conforming. History teacher Ron Jones was teaching his class about
totalitarianism when he was interrupted by a question asking how the citizens of any nation could
be
convinced to accept living under a dictatorship. This gave him an idea. The next week, he began
lecturing on the positive qualities of discipline and instituted new rules, under the name Third
Wave, which mandated that students answer questions succinctly, in three words or less. He also
introduced slogans like Strength through discipline; strength through community and had the
students stand and recite the new mottos. Furthermore, he introduced a Third Wave salute and
membership cards, and suggested that members report others who were breaking rules. He was
astounded when they willingly did so.
On
the fourth day of the experiment, Jones told the students that Third Wave was based on an
actual political movement in history and that he would reveal the leader of the movement the next
day, and he did this by showing
a film which featured Adolf Hitler and footage of the
German labour
camps during World War II. The students were stunned, and some were in tears. Jones pointed
out to them that out of regard for the group's objectives, they had failed to examine their own
convictions and the principles
on which the group
was founded. The name Third Wave' had not
been accidental. Indeed,
a new Third Reich had nearly
been born.
Experiments aside, it goes
without saying
that in any society, group
members must conform to
some degree for cooperation
and sound decision making.
Yet the dangers of rigid conformity
must be avoided, or it can result in 'groupthink, creating
excessive loyalty
to an idea, cause, action,
Or decision at the expense of critical thinking. So, then, in any group,
deviance in some form is
necessary
to guarantee that the ramifications of a proposition
are explored
from every possible
angle. Still, deviance in its extreme form can lead to stalemates, arguments,
or even anarchy. Thus,
t 1s imperative that constructive forms of criticism be encouraged
while destructive criticism is
regarded with the utmost vigilance.
ACTUAL
TEST 291

270. Questions 27-31
Complete
each sentence with the correct ending, A-G,
below.
Write the correct answer, A-G, in boxes 27-31 on your
answer sheet.
27 When membership
of a group
is
considered so desirable, people
28 According
to Berns, the false responses
29 In Milgram's experiment, subjects
were told to
30 The Third Wave experiment required that students must
31 Strict compliance
should be avoided because it can
A have changed the paticipant's actual perception.
B respond to questions with concise answers.
C go against the accepted code.
D prove that conformity influences behaviour.
E get in the way of critical thinking.
have an impact on group decisions.
Gimpose punishment at false responses.
Questions 32-35
Do the following statements agree with the views of the writer in Reading
Passage 3?
In boxes 32-35 on your answer sheet, write
YES if the statement agrees with the views of the writer
NO
if the statement contradicts the views of the writer
NOT GIVEN if it is impossible to say what the writer thinks about this
32 Asch found that only a few of the real participants chose incorrect answers.
33 Milgram intendedto test how much punishment a person would inflict on another wne
told to.
34 Any form of deviance will ensure that an idea is etfective enough to realise.
35 Criticism which is not beneficial must be viewed with the greatest caution.
292

271. Questions 36-40
Choose
the
correct letter, A, B, C or D
Write the correct letter in boxes 36-40 on youranswer sheet.
36 What
was Solomon Asch trying to find out?
A
what type of people conform to a group consensus
B
how people reacted to the correct choice
c whether people could identify a group's incorrect viewpoint
D
whether people would conform to a wrong opinion
37
The false participants in Asch'sstudy were there to
A challenge the answers of real participants.
B agree with the answers of other members of the group.
C pressure the real participant to conform by giving wrong answers
D ask the other participantsto conform.
38 When conducting hisexperiment, Gregory Bernsfound that
A accepting group decisions created activity in the posterior regions of the brain.
B
the participantswere the same as those who were used in Asch's experiments.
c physiological explanations
had been largely ignored by previous researchers.
D the front area of the brain is responsible for people's tendency to conform.
39 According to the writer, Milgram'sexperiments were innovative because
A they investigated the relationship between learning and punishment.
they emphasised the possible negative consequences of accepting authority. B
C
they were the first to make use of electric shock on unsuspecting participants.
D
they were sceptical of the role that memory plays in overall student learning.
40 The teacher who conducted the Third Wave experiment was shocked when students
A came up with punishment for violation.
Bstrongly opposed the rules.
C organised a group to resist him.
D told on classmates who didn't follow the rules.
Dáp án-Dich nghia-Chú giài trang
534
ACTUAL TEST 293

272. HACKERS
ELIS
REAUING

273. O
D
CD
CD
(
(O

274. D
O
D*
**'* '***********'
***'*****'**''******1'****'
***'|**'**1'****|**'*'**|'***'|'*'**''
DR
* * *f* **** ****1'****''***
)****
D

275. :
*
****1 *** ****1 **' **1***** '*'''*''''''***'1

276. 1

277. FLTS READING DIAGNOSTIC TEST ANSWER SHEET
box for the day, ONE box for the month and ONE box for the year)
Test
tDate
(Shade
ONE bo
a1 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
25 26 2 28
Day
Year (last
2 digits): 17 18 19 20
21 22 23
24 25
Month:
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
11 12
Reading Reading Reading
Reading Reading
Reading Reading Reading
21
1
22
2
23
3
24
25
5
26
5
27
7
28
8
29
9
30
10
31
11
32
12
33
13
34
14
35
15
36
16
37
17
38
18
39
19
40
20
Reading
Total
X

278. IELTS READING ACTUAL TEST ANSWER SHERT
Test Date (Shade ONE box for the day, ONE box for the month and ONE box for the year)
4
25 26 2 2
29 3
Day
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 2 22 23 24 25 26 21
Year (last 2 digits): 18 19 20 21 22 23 24 Month: 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12
Reading Reading Reading ReadingReading Reading Rear Reading Reading
21 1
22 2
23 3
24
5
25
26
27
28
9
29
10
30
11
31
12
32
13
33
14
34
15
35
16
36
17
37
18
38
19
39
20
40
Reading
Total

280. HACKERS IELTS READING
CONTENTS
304
Diagnostic Test
322
Chapter
01 Multiple
Choice
346
Chapter
02 T/F/NG (True/False/
Not Given)
365
Chapter
03 Y/N/NG
(Yes/No/Not Given)
385
Chapter
04
Note/Table/Flow- chart/Diagram
Completion
408
Chapter
05
Sentence Completion
428
Chapter 06 Summary
Completion
452
Chapter
07 Matching
Features
475
Chapter
08 Matching
Information
496
Chapter
09 Matching
Headings
517
Chapter 10 Short
Answer
534
Actual Test

281. DIAGNOSTIC TEST
P.24
só thétu
Doan goi ý trong bài doc giúp tim ra áp án duçc in khác màu và ugc ánh d¥u theae
cùa câu hoi tuong úng.
2 V 3
iv
4 i
vi
5 ix 6 7 B
8 C
9 G 10 F 11 A
12 E
13 D 14 E
15 B
16 A
17 C
18 governors 19 academic success
20 opportunities
21 funding 22 False
23 False
24 Not given
25 True 26 True
27 No
28 Not given
29 Yes
30 Not given
31 Yes
32 D
33 C
34 A
35 B
36
D
glacial
37
sedimentss
continental
38
drift
39 tropics
40 iron
READING PASSAGE1
[1-6]
Danh sách tiêu dé
i
Nhüng hê quå cça viÇc các nhà dáu tu nuóc ngoài lách lu­t
ii Dáu tu cça chính
pho em ¿n viÇc làm cho
nguoi dân dia phudng ii TácdÙng cça du lich dén giá cå b¿t
Ùng sån
iv Canh tranh em dén
nhüng thách thúc cho doanh
nghiÇp dËa phudng vVán dé bát binh
ång thu nhêp
Nhang hu quà phi kinh té Ñi vÛi
công óng
vii Du lich nhu là mÙt phuong pháp phát triên kinh té nhanh
vi
vil Suy thoái môi truöng trên diÇn rÙng
ix Tác hi cça viÇc bð bê sy phát trién cça các
ngành công nghiÇp
khac
Doan B
2 Doan C
3
Doan D
4 Doan E
5 Doan F
Doan G
304

282. Su phát trién cça
ngành du lich: TÑt hay xáu?
á các nuóc dang phát triên, hay còn dugc goi chung là khu vuc Nam bán câu, du lich dudc
A
coi là mÙt phudng
thúc pháttrién kinh t¿
nhanh
chóng và hiÇu qu£. iÃu này ac biÇt dúng
doi vói các quoc gia thiéu tài nguyên thiên nhiên có thà xu¥t kh¥u, nhung sß hïu nhiéu diém
tham
quan du lich tu nhiên, nhu các bi bi¿n, núi non, rùng r­m và rung nhiÇt dói. Là mÙt
cAch thuc tÑi da hóa loi ích kinh të cho công dân cça hÍ, "các quÑc gia này dugc khuyén
khich tân dung nhïng dièm thu hút này bång cách thúc d¥y du lich và phát trién co sß ha
táng du lich phù hop. Nhiêu quÑc gia dang nám båt co hÙi này và viÇc các qu6c gia dang
phát trien dáu tu manh vào mÛ rông ngành công nghiÇp du lich ã và ang tro thanh mot xu
huóng dáng chú ý.
B Tuy nhièn, trên thuc té, 'du lich có thê gay ra thiêt hai trên diên rong cho thé gidi tu nhièn
1ODo do,nó có the dua dên nhiÃu tác hai hon là loiich cho cong dóng mà dáng nhé nó phai
phung su.
Chäng han, du lich sinh thái duoc thiet ké Ã t­n dung v dep tu nhiên cça dia
phuong nhm thu hút khách du lich 'xanh', nhung trÛ trêu thay môi truong thudng bi dánh
doi à phuc vu nhkng nguöi này. Hàng nm, hàng loat khách du lich do vé St. Lucia dé
ngám nhin khung cành tuyÇt dep cça nó, län xuóng bi¿n giüa nhüng ran san hô d vüng nudc
trong vát và khám phá nhüng khu rùng mua nhiet dói bên trong dåo. Trong khi các chuyén
lan bi¿n và nhïng chuyén du ngoan vào rùng nhiÇt dói duoc quån lý tot có thà không truc
tiép làm xáo trÙn döi sóng Ùng v­t hoang dã và hÇ thuc v­t bàn ia, thì các khu nghi duông
dugc xây dung dé phåc vå khách du lich sinh thái d làm gia tng dáng ké su xói mòn bd
bien, và nhu câu i thuyén d dn ¿n tinh trang dám lây ngâp man bË bi¿n mát và gia tng
o nhiem môi truong bi¿n (Nagle, 1999).
C Mot ván à khác dó là su
chênh lÇch
vëthu nh­p
mà háu h¿t thuong xày
ra nhu là hâu
quà cça ngành
du lich nhïng quóc gia
kém phát
tri¿n. Nó båt nguón
tù viÇc
chính phù
các nuoc âu tu manh vào co sô h¡ táng
nhu duong sá, sân bay, giao thông công công
và
nhung
thú tuong tu. 1"Tiên dé tài tro
cho các dy án này ugc rút tù ví cça nguoidóng thue,
voi ý tuong rång
khoån âu tu sët¡o
ra nhiéu viÇc làm và co hÙi cho nguoi
dân dia phuong,
nhung
diéu ó hi¿m khi xåy
ra. Hop óng xây dång
khách san, khu nghi duöng,công
viên và
nhà hàng thuong dugc
trao cho nhïng
doanh nhán giau có, nhïng nguôi
dã bóc lÙt lao dÙng
diaphuong dé tng
biên loi nhu­ân.
Sau dó, khi các cd sð kinh doanh này duoc dua vào hoat
dong, diêu tuong tu së xáy
ra vói nhing
nhân viên duoc
thuê chíinh thúc nhung múc luong
chi nhinh hon mÙt chút so vÛi inh
múc tÑi thiéu. Bång
cách này, nguoi giàu
sé tro nên giàu
hon trong
khi khoáng
cách giàu nghèo ngày càng gia
täng
khi¿n các tång lóp
kinh t¿ x hÙi
tháp hon chim sâu hon trong nghèo
dói.
Honnua, °dé các doanh nghiÇp
nhó trong
nuóc canh
tranh voi nhüng
nhàdáu tu nuoc ngoài
la diêu không the. 12Các t­p
doàn quoc té,
sê là nhkng nguoi
dáu tiên tham gia
dâu tháu
glanh nhng du
án b¥t Ùng
sån bi¿n ô háu hét các nuóc trên thé giói. Ho
trå giá
cao nhàm
dam bão vi thé cça minh trong thË truöng
du ljch dang phát
trién. Diéu này
d xåy
ra ß Costa
ica, noi các cá nhân ho·c công ty
nuóc ngoài
sð hku 65% khách san trong
nuóc. Do dó,
mac dù du lich
chi¿m kho£ng
12,5%
GDP cça Costa Rica,
các doanh nghiêp dia phudng
g
khóng dugc huong loi tu ngành công nghiÇp dang
lên này.
D
DIAGNOSTIC TEST 305

283. Khi mÙt na
E Nhung xu huóng này cung ånh huong ¿n thË truong bát Ùng sán nhà riêng, K
a
nghi duön
tro nên duoc ua chuông vÛi nguoi nuóc ngoài, ß dó së có xu huóng mua nha no he
nay
theo dó giá bát dÙng sån tng lên dáng ké và cu dân bán dia së bj h¥t cáng. id
tháy doi vói b¥t ký
ai ã di doc theo bß bi¿n Tây
Ban Nha ho·c én bát ky hon da
d4
Hy Lap. MÙt nghiên cúu cça ai hoc bang San Francisco vé Belize tiét lo rånad
trien du lich. giá c dia phuong dã tng khoàng 8% chi trong mót thâp ký qua. Mot sk
gia, ch£ng han nhu Thái Lan, dã coi hành vi ngui nude ngoài só hku tryc tiép bát dna
phat
à khi ch
trong nudc là bát hop pháp, diéu dó dä làm giäm bÛt hiÇu úng nay. Tuy nhièn, ngay cá
tay
nhüng quy dinh cúng rán nhu vay, 'nhiéu ngudi ván tim cách lách luât b£ng viêc bá
át dong
cóng dan hoac doanh nghip Thái Lan dà mua b¥t Ùng sån. Cuói cing., thi trudng bát d.
khác
sån bi lam phát là diéu không thà tránh khôi, cüng nhu sU gia tång các chi phí cd bán w
nhu thuc phâm, nuóc, quán áo và các nhu y¿u phám h£ng ngày.
nèn
F Bát ke ai ang kiem loi tu nhkng hoat dÙng k¿ trên thi dân cu dia phuöng vän dang trt nas
phy thuoc vào dòng tién cça khách du lich, b¥t cháp các mÛi nguy hai. Vi du, tai Gambia
30% lyc lugng lao dÙng ph thuÙc tryc tiép hoãc gián tiép väo du lich, va ó Maldives, tan
sÑ này là 83%. Khi môt sÑ lugng lón viÇc lam sän có déu xoay quanh du lich, cac quóc ga
thuong bò qua viêc phát trien các nganh khác, nhüng nganh có thé giúp làm giâm su phu
thuóc. Mac diü diéu này có v nhu binh thuóng, nhung nó sê nhanh chóng tro thanh ván d
khi nhkng su viÇc không luong truóc e dÍa su ón dinh cça mÙt quócc gia và khién khách du
lich so hãi. iéu này d xày ra vÛi Thái Lan nhiéu lán trong thâp ký qua, bao góm cà tinh
trang bát ôn dân su và thiên tai dn d¿n suy thoái kinh té do du lich giám m¡nh.
G Bo qua nhkng tác dÙng v¿ kinh të, bên c¡nh ó ckng có nhïng h­u quâ vé mt x höi do
sU phát trién lön m¡nh cùa du lich gáy ra cho cÙng ông dia phuong; 19thêm nüa là nhüng
hành vi và cách cu xù không dúng måc do ånh huong tù nuóc ngoài. iÃu này có thà chi là
nhüng thói quen không mong muQn hoãc l6i hành xo trái vÛi t­p tuc cùa dia phudng. Nhung
nó cúng có th¿ nghiêm trong hon, ví då nhu viÇc gia tng sç dung ch¥t gåy nghiÇn, lam dung
ruou và nhüng hành vi ph¡m tÙi ô múc dÙ nh, t¥t cà nhüng diÃu này thuöng di kèm vdi du
lich. Ngay cå khi ngudi dân dja phuong khóng truc ti¿p tham gia vào nhüng hành vi sai pham
dó, ho chåc chån së bË ành huong xáu bôi su gia tng tÙi ph¡m, và së càm tháy su an toan
cça cá nhân ho cùng vÛi ch¥t lugng cuÙc sóng bi giåm sút. Do dó, su phát triên cua
nganm
du lich có th¿ không hn là mÙt diéu may mån, nó
mang lai cho các nuóc ang phat tre
dong von dáutu, du khách të kháp noi trên thà giói, cing nhu mÙt loat các van dé kno
gia
quyét. Chinh pho d các quÑc gia này cán ph£i cÑ gáng h¿t súc dà diÃu ti¿t và quån y nieu
quå du lich, dé lçi ích có thétäng lên, dóng thöi tránh
ho·c gi£m thiÃu nhüng tác dong
cuc có thé xay ra.
Tu Vung
table Global South phr. (thu­t ngú chí các nuóc kém phát trién) các nuóc thuÙc Nam ban cau
exp
thé xuát kh¥u uoc lush adj. r­m
rap capitalise
v. tân dung locale n. khu vuc, noi xáy
ra
gre
thân thiÇn vóimói truöng accommodate v. phuc vu, dáp úng, chúa hordes of phr.
dàm, nhiéu
Totn
he
thuc vât erosion n. su xói mon swamp n. dám láy disparity n. su bát côngbàng, chênh lêch TI
phr. ngay dáu tiên premium adj cao han strongholdr
cáng revolve around phr. xoay quanh unrest n. su bátón mannerism n. lói hành xu petty Crin
oi ó múc dÙ nh mixed blessing phr. su may mà cüng không may intractable adj,. khó giái qu
"xann
line
st i
thé, hat
Vi thé constitute v. chiém displace
v. bi
thay
oham
306

284. Chú GiåiVi câu chü dê cça
doan B
'tourism
can
cause
extensive
damage to the
1
natural world' nghia la 'du
lich có thé
gây ra
thiÇt hai trên
diÇn rÙng cho thé giói tu
ahiên' nên dáp án là viii
Widespread
degradation of the
environment.
Trong câu
nav, 'extensive damage' duoc diên d¡t lai thành
'widespread
degradation'.
Chú Giài Vi câu chú dê cúa
doan C
'Another
problem is the income
disparity
2
nahia là 'MÙt van dé khác
dó là su chênh
lêch vé thu
nh­p' nên
dáp án là v The
problem
of unequal income.
Trong câu
này, 'income
disparity' duoc di¿n dat lai
thành 'unequal income'.
3 Chú Giài Vi câu chú ê cça
doan D
'overseas investors make it
impossible for small, local businesses to
compete' nghia là é các doanh
nghièp nho
trong
nuóc canh tranh vÛi
nhïng nhà âu tu nuoc
ngoài là diÃu
không thé' nên dáp
án là iv
Competition presents challenges for local
businesses. Trong câu
nay
doan 'overseas investors make it
impossible
-
to
compete' dugc dién at lai thành competition presents challenges'.
Chú Giài Vi câu cho é cça doan E Once a place becomes
popular with
foreigners,
4
there's a rush to
purchase vacation homes,
dramatically increasing property values' ngh+a là 'Khi
mÙt noi trò nên duoc ua chuong vói nguöi nuóc ngoai, à dó sê
có xu huóng mua nhà nghi duõng, theo dó giá b¥t dÙng sån tng lên dáng ké'
nên
dáp án là ii The impact of tourism on real estate prices.
Chú Giài Vi oan này không có câu cho à nên cân oc cà o¡n à xác dinh
5
noi dung chính. oan F cho yéu dê câp ¿n ván dê phy thuÙc quá nhiéu vào
du lich mà lng quên các ngành khác nên áp án là ix Impact of
neglecting the
development of other industries nghía là 'h­u quå cça viÇc bö bê phát trien các
ngành công nghiÇp khác'.
6 Chú Giài Vi câu cho à cça doan G 'Economics aside, there are also social
consequences of high growth tourism for local communities' nghia là Bô qua
nhïng tác dÙng vé kinh t¿, bên canh ó cüng có nhüng h­u quà vé mât xä hôi do
sy phát trién lÛn m¡nh cça du lich gây ra cho cÙng dóng dia phuong' nen dáp ån
a vi Non-economic consequences for communities. Trong câu này, 'social' duoc
dien d¡t li thành
'Non-economic
Mot cách
mà moi nguoi lách duçc các quy dinh nghiêm ngat là
A trå them mÙt kho£n phí phå cho các co quan chinh phu.
mua bát dông sån vói su giúp dô cça công dân dja phuong.
C
hua sê dáu tu vào cd sð h¡ táng dja phuong.
3
D
dåm båo nhiÃu viÇc làm tót cho cu dân dja phuong.
nu Giái Dua vào cum tù khóa cça câu cho sån (avoided strict regulations) và o¡n
rong bài Íc có liên quan d¿n cum
tu khóa này 'people
still find a way
to evade
ne laws by coordinating with Thai citizens or businesses to purchase property
DIAGNOSTIC TEST 307

285. o·c nghia
là 'nhiéu nguoi
ván tim cách lách lu­t bång viÇc
båt tay
vÛi công dân ho.
jing
doanh nghiÇp Thái Lan dà mua b¥t ông sån' dé xác dinh dáp án là B buvin
property with the help of local citizens. Trong câu này, 'coordinating with Thai
citizens' dugc dien at lai thành 'with the help of local citizens'.
8 Khi mot sÑ luong lón viÇc làm phu thuÙc vào du lich, các quÑc gia có xu huóng
dáu tu manh vào các linh vuc khác dé t¡o ra mÙt nén kinh té cân bång.
A
quan ngai hon vé khå nng bát Ñn xä hÙi.
bo qua su phát tri¿n cça các ngành khác.
B
C
D
täng luong
cho các cu dân làm viÇc trong ngành du lich.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (a large number of jobs are
dependent on tourism) và o¡n trong bài doc có liên quan dén cum tù khóa này
Whena substantial quantity of available jobs revolves around tourism, countries
often neglect developing
other sectors' nghía là 'Khi mÙt sÑ lugng lón viÇc lam có
sån déu xoay quanh du lich, các quQc gia thuong bô viÇc qua viÇc phát trién các
ngành khác dé xác dinh dáp án là C ignore the development of other sectors
Trong câu này, 'a substantial quantity of -jobs revolves around' dugc di¿n dat lai
thành 'a large number of jobs are dependent, và 'neglect developing' dudc di¿n
dat lai thành ignore the development.
Q Phân tich phudng án sai
Phudng án A "invest heavily in other areas to create a balanced economy' nghia la
dâu tu manh vào cåc inh vuc khác dé t¡o ra mÙt nén kinh t¿ cân bng' nên dói lâp
voi nÙi dung bài Íc. V­y A là phuong án sai.
[9-13]
Du lich de phát tri¿n kinh t¿
Du lich có thé là mÙt cách nhanh chóng và hiÇu quà ¿ các nuóc ang phát triên mo
rong nén kinh t cùa ho. Nhiéu quQc gia trong só này uoc khuyén khich t­n dung lo
thé cua 9. trong môi truöng ty nhiên. Tuy nhiên, không rõ liÇu ràng su phát trien
cùa du lich có phài là thuoc chka bách bÇnh nhu nó vÑn duçc xem là nhu v­y hay
không; trong mÙt sQ truöng hop, các ván é mà nó gây ra cho 10... dia phuong nhieu
hon lgi ich cça nó. Trong khi viÇc t¡o các diu kiÇn phát triÃn cho ngành du lich cua
mÙt dia phuong thuong duoc tài tr¢ boi
11. không nhát thi¿t là hÍ phài tháy lqi
ic
ngay truóc mt. ó là 12.. nhüng nguôi mà nhanh chóng mua bát Ùng sán ven
bien, và ho sn sàng trå sQ tién lón dé chi¿m linh vË thé thóng trË trong ngành du
Hon nua, nhïng ånh hudng tù bên ngoåi dát nuóc cüng có thà dn ¿n hành vi d
ngugc lai vói 13... cça nguoi dân dia phudng.
A nguoi dóng thu¿ B co så ha táng
C tài sån có giá tri
D tuc lÇ
E các tâp oàn quõc té F nhung cong dÑng
nhung diém du lich H ngành phát trien không dóng déu
308

286. Chú Giài Dya vào
cum tù khóa cça
oan cán dién të
(urged to take advantage
9
of) và doan trong bài dÍc cóliên
quan den
cum tu khóa này 'such countries are
encouraged
to
capitalise on these attractions'
nghía là 'các quÑc gia này ugoC
khuyén khích t­n
dung nhüng diém thu hút
này' é xác dinh dáp án là G attractions.
Trong câu này, 'encouraged to
capitalise on' dudc dién dat lai thành 'urged to take
advantage of'.
Chú Giåi Dua vào
cåm tù khóa cça do¡n cân dién tu
(problems
it causes
outweigh its benefits) và do¡n trong bài oc có liên
quan dén cum tu khóa này
'it
can therefore bring more harm than good to the communities' nghia
la Do dó, nó
có the dem dén nhiéu tác h¡i hon là lgi ich cho công dóng' dé xác dinh dáp án là F
10
communities. Trong câu này, 'bring more harm than good' dugc dien dat lai thành
outweigh its benefits'.
11 Chú Giài Dua vào
cum tù khóa cça doan cán diên tù (local tourism industry
funded
by) và o¡n trong bài Íc có liên quan dén cum të khóa này The money
to fund these projects comes out of taxpayers' wallets' ngh+a
là Tién dé tài trã
cho các dy án này duoc rút të ví cça nguoi óng thué dé xác dinh dáp án là A
taxpayers. Trong câu này, 'money to fund - comes out of dugc dien dat lai thành
funded by.
12 Chú Giài Dua vào cum të khóa cûa oan cn dién tù (hurry to buy coastal property)
và doan trong bài doc có liên quan dén cum tüu khóa này International chains are
the first in line to bid for spaces on beachfront property' nghía là Các tâp doàn
quoc té se là nhüng nguoi áu tiên tham gia dáu tháu giành các du án bát ông
sån bi¿n' dé xác dinh áp án là E international chains. Trong câu này. the first in
line to bid for beachfront property' dugc dien ¡t lai thành 'hurry to buy coastai
property'.
13 Chú Giài Dua vào cym të khóa cça doan cán dién tù (influences from outside
the country) và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'along with
foreign influences can come unwelcome behaviour and activities.This can simply
be undesirable habits or mannerisms that contradict local customs' nghia là thêm
nua là nhung hành vi và cách cu xü không dúng myc do ånh huong tu nuóc ngoai.
Diéu này có thé chl là nhïng thói quen không mong muon ho·c loi hành xç trái voi
tâp tuc cua dia phuong' dà xác dinh dáp án là D customs. Trong câu này, 'habits or
mannerisms that contradict local customs' duoc dién d¡t lai thành 'behaviour that
goes against the customs of the local people'
DIAGNOSTIC TEST 309

287. READING PASSAGE2
Su tham gia cça phu huynh vào viÇc hÍc cça tré
ng
O müc dÙ cn bàn nhåt, hÍc t­p là mÙt nhiÇm vu cça con nguoi. Nó doi hôi
su tham gia và hite..
a nghi
tác thuc su cça con nguoi.
Khi xét d¿n viÇc hoc cça tré, nhïng nguoi dáu tiên mà
chúng ta na
tói se là giáo viên,
và tám quan trong cça h0 là không thé bàn ci.
Nhung con vai trò
a
phu
ihiêu
huynh trong viÇc day trè thì sao? Khi ß nhà, su tham gia cua cha m có thé bao góm rát nhi4
cüng
thú, tu khuyén khích trè hÍc nói chung cho dén tích cyc kèm cåp tré hÍc. Hdn nüa, ""cha me
t
có the ho tro nhà truöng bàng nhiÃu cách, chng han nhu tham gia vào các buói l do
trudna
gia
chúc. giup dô hoat ông cùa nhà truong ho·c làm nhiÇm vy quán lý giám sát.
Vây su tham
cça phu huynh có th­t su dem lai nhkng tác dông dáng ké Ñi vQi két quá hÍc tâp cça tré ha không? Néu có, nhïng k¿t quà ó là gi?
Nghiên cúu chuyên sàu ã cho th¥y rõ nhïng loi ich tich cUc Ñi vÛi thành tich hoc tàp cça tr khi có su tham gia cça phs huynh. 2Nhüng hÍc sinh mà dugc cha me giáo duc tu khi con nhò cho thay nhüng két quà cuc
ki án tuong (Cotton và Wikelund, 1989). Nói cách khác, ""su tham
gia cua cha me càng sóm, trê càng dat duoc thành tich hoc tâp xuát sác. Tai Hoa Ký, tó chúc
National Head Start Impact Study [tô chúc c¥p quÑc gia nghiên cúu ånh huöng cça su khoi áu thuân lgil dã thu thâp dk liÇu chi ti¿t tù 5.000 trè tu m¥u giáo cho dén lóp 3. Chudng trinh Head Start
nay cung cáp nhüng dich vu cán thi¿t cho su phát tri¿n toàn diÇn cça trè nho d¿n tu gia dinh có thu nhâp tháp, và tich cyc khuyn khích su tham gia cça cha m. Nghiên céu sau dó ti¿n hành thu th­p du lieu do luong sU sn sàng, khà nng Íc, vi¿t và s dung ngôn ngk, ckng nhu nhân thúc và ki¿n thúc thuong thúc cùa
nhkng dua trè này. Trong suÑt qung thÝi
gian ba nm,
nhkng dü lieu này dâ cho th¥y rô mõi
tuong quan manh më gika viÇc giám sát cça phy huynh dÑi vdi bài vo cùa tre, sy tham gia cça phs huynh trong nhkng công viÇc cça nhà
truong và thành tich hoc tàp cça trè. Mc dù câu hôi vê tính hiÇu quå trong dài h¡n cça các
chuong trinh nhu
vây ã dugc dat ra, nhung ngay cå
nhkng nhà phê binh nhu nhà tâm lý hÍc Todd Wisley cüng nh­n tháy ràng su tham gia liên tåc cça cha m là rát quan trong dói vdi ss thành
công cça tre.
Tuong tu nhu vây, mói liên hÇ giüa múc dÙ tham
gia cça cha me vÛi thái Ù và hành vi cça tré o truong d uçcnêu ra khi vào dâu nm 1973, 15nhà tâm lý hÍc vé phát triÁn trè em, Walter Emmerlich cho rng su tudng tác
mang tinh
xây dyng cça cha m giúpnâng caothái dÙ cua con cái ho Ñi vÛi viÇc hÍc và cho
chúng cái nhin tich
cuc hon vé cuÙc song. Ké tu dó, các nha nghiên cúu tien hành phân tich
chuyên såu vé các tiêu chí nhu úng xù trong lóp hoc, su tuong tác vói ban bè, tu nh­n thúc, dÙng lyc hÍc t­p và
nhïng hoat Ùng xã hÙi nói chung. Tuy
nhien.
khác vói thành tich hoc t­p, trong dó sy giúp dô cça phå huynh trong nghiên cúu và huöng dan roràng là yéu tó chính, 23không có hinh thúc tham
gia nào nôi b­thàn lêntrong viÇc dóng gop vào cài thiÇn thái dÙ và hành vi cça tré. Do dó, duong nhu t¥t cå các hinh thuc déu dónggóp nnu nhau, và không có gi ngac nhin 20khi các
truöng hoc mà cho
phép phy huynh tham gia
nnied nhat lai nh­n dugc nhüng k¿t quå tichcyc nhá.
Mac dù su tham gia cça phy huynh duçc khuyén khich
rÙngräi cà
trong hÇ thóng truong hoca nhüng tài liÇu vi¿t bÛi các chuyên gia giáo dyc, nhung ván dà này không ph£i là không có
tran cãi. MÙt só chuyên gia giáo dåc d ·t ra câu höi liÇu ràng su viÇc có ang di quá
xa hay knon và su ban khon này dac biÇt thuong tháy khi nói dén så tham gia cça phå huynh trong viÇc qua
tri và giám sát truong hÍc. David Hart, tQng thu ký HiÇp hÙi hiÇu truöng quÑc gia ß Anh, da
Cno
ràng các co quan quán lý ß Anh dang có quá nhiéu cha m, nhiÃu nguöi trong só ho khóng ou
kha nng dé åm nhiÇm công viÇc. ""Hart tuyên bó rng các b­c cha me thuöng quá t­p trung
310

288. vàor
CAu Cça con cái ho thay Vi nghí dén nhüng loi ích lón hdn han khi nói d¿n quàn tri. Tuy
m dò ý kien liên tåc cho tháy nhiéu phu huynh muÑn óng vai trò chú dÙng các cuÙc thn
các công viÇc ß truong cho dù ó là viÇc tro thành nguoi giám sát truong hoc hay là
nhiér
hon
trong
các
côn
thành viên cça. ban cQ
ván phy huynh ho·c hÙi óng c£i ti¿n truong hÍc.
lai. các quån tri viên và giáo viên cùa truöng có xu hudng üng ho y kién tiéêu cuc cia Hart
Ngudc
doi
voi viêc phy
huynh
phép
phs
huynh
tham
ah giá, và cách phân bó nguôn tài tro. Ho chi ra ràng phu huynh nhin chung thi¿u su dào
a khå nng dà ua ra nhïng quyét dinh liên quan d¿n viÇc quán lý và qu£n tri truöng hoc.
h Tna tài liÇu vê giáo dåc dôi khi ùng hÙ quan diem cça ho: mÙt sÑ nghiên cúu chinh thóng cho
nh dóng vai trò chç ông; 2'ho liên tuc thé hiên ro su mi¿n cuong khi cho
am gia vào viÇc thiët l­p muc tiêu, nhung quyét dinh vénhân su, quá trinh
NH
na su tham gia cça phu huynh vào viÇc quån tri truöng hoc khóng có mói tudng quan ró rang
wi thanh tich hÍc tâp täng lên ho·c sy ci thiÇn trong thái dÙ và hành vi cüa hÍc sinh. "Karen
Reed Wikelund dã chi ra ràng trong néra tá nhüng nghiên ciuu hudng dén mói lièn he giüa su
tham gia
cua phy huynh
vao ViÇc
ra quyêt dinh cua nhà truong, không nghiên
cúu nao có thé
chúng
minh mÙt
cách thuyêt phuc moi quan hÇ nhân quà giüa diêu dó va thanh tich hoc sinh.
và Marylin
Bruckman dã lâp lu­n rng nhin chung nhiêu nhà giáo duc
måm non có quan
diém
tiêu cuc vé su tham gia
cça cha m, ng ý rng25mÙt sÑ nhà giáo duc có th có tác dÙng
xáu
den su
tham gia
cça gia
dinh.
Tuy
nhiên, ván tón t¡i nhiéu ngoai lÇ. Ö New Haven, Connecticut, Chuong
trinh Phát trién Truong
hoc (SDP)
do James Comer cùa ai hÍc Yale khoi xuóng ti¿t lÙ ràng phs huynh
có thé dem dén
nhung dóng góp áy ý ngh+a ß tát cå các cáp
-
cho dù ó là ß nhà, trong lóp hoc hay viÇc quån lý
truong hoc. 7Ong
dã tim cách 'thay doi hÇ sinh thái giáo duc' bäng viÇc l­p
ra mÙt chudng
trinh
báu phy huynh
vào các nhóm lên k¿ hoach và quán lý truong,
noi ho dua ra quyét dinh quan
trong cùng
voi giáo viên, hiÇu truöng
và nhân viên hÑ trã.
26SDP dã giúp chuyén
dói hoan toan
hai trong sÑ
cåc truong hÍc nÙi
thành hoat dÙng
kém nhât ß Connecticut, và có d¿n 120 truong
hoc nÙi thành khác sau ó dã làm theo mô hinh cça ông.
Vi då cça Comer chúng
minh rång phu
huynh có thé óng
vai trò cótính xây dung trong truong hÍc nu có mÙt
khuôn khó phù hop,
cho phép phå huynh
và giáo
viên làm viÇc cùng
nhau trên tinh thán xây dung
dé có uoc diÃu
tot
nhát cho trè em.
Tu Vung
undertaking
n. nhiêm vu, công viÇc (quan trong,
vät vá)
function n. hoat dÙng, buoi
hop governor
úy viên hÙi óng quán tri
administrator n. nguòi quán ly, quan tri viên measurable adj
do luèng
duoc
academic achievement phr.
thành tich hoc tâp
comprehensive adj.
toàn diÇn cognition
n. nhàn
thuc call
into question phr.
con nhiêu nghi ngò,
cân nghiên
cúu thêm
constructive adj.
co
tinh xây dung
literature
n
fai lieu, báo cáo nghiên
cúu
sentiment n. quan diém, ý
kiên general secretary phr. tóng
thu ki advisory
Committee phr. úy
ban có ván
allocate v. phân bó,
chia Conclusively
adv. chàc chn, thuyet phuc
causal
daco quan hê nguyên
nhân két quá
adverse adj
bát loi,
có hai radically
adv. hoàn toàn, triêt dé follow suit
phr.
làm theo, båt chuóc
framework n. ca cáu tô chúc
[14-17]
14 cho rång
cha m
nm trong bÙ máy quán trË
thì có xu huÛng d·t
nhu câu cça con
cái ho truóc nhkng
iÃu khác
dua ra mÙt
mÑi liên hê giüa su khuy¿n
khích cça cha me
và quan
diém cça trÁ em
15
doi vói viÇc hÍc
chi ra rång không
có bàng chúng
vé mõi liên quan gida su
tham gia
cça phy huynh
vão viÇc
ra quyét inh
cça truong hoc
và thành cóng
cça hÍc
sinh
dã tao ra mÙt chuong
trinh ¿ phy huynh
tham gia
vào viÇc
ra quyét dinh cça truong
16
DIAGNOSTIC TEST 311

289. Danh sách các nhà nghiên cúuu
A Karen Reed Wikelund
B Walter Emmerlich
C James Comer
D Marylin Bruckman
E David Hart
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (put the needs of their own
children before others) và oan trong bài oc có liên quan d¿n cum tië khóa nàv
Hart declared that parents were often too focused on the needs of their own
children to think of the greater good' nghia là Hart tuyên bÑràng các b­c cha me
thuong quá t­p trung vào nhu cáu cça con cái ho thay vi nghi én nhüng li ich
lón hon hon' dé xác dinh dáp án là E David Hart. Trong câu này, focused on' dusc
dien dat
lai thành 'put before'.
14
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (parental encouragement and
children's views on education) và oan trong bài Íc có liên quan dén cum tù khóa
này 'child development psychologist Walter Emmerlich posited that constructive
parent interaction enhances their children's attitudes toward learning' ngh+a là nhà
tâm lý hoc vé phát triÃn trÁ em Walter Emmerlich cho rng sy tuong tác
mang tinh
xay dung cùa cha m giúp nâng cao thái Ù cùa concái hÍ dÑi vÛi viÇc hoc à xác
dinh dáp án là B Walter Emmerlich.
Trong câu này, 'parent interaction' dugc di¿n
dat lai thành
'parental encouragement', và 'attitudes toward learning' ugc dien at
15
lai thành views on education'.
16 Chú Giai Dua vào cum të khóa cça câu cho sn
(parental involvement in school
decisions and student success) và o¡n trong bài oc cóliên
quan den cum tù
khóa này 'Karen Reed Wikelund has pointed out that in half a dozen studies that
addressed the link between parental involvement in school decision making,
none
could conclusively prove
a causal
relationship between it andstudent achievement
nghia là Karen Reed Wikelund dã chi ra rång trong noéa tá nhüng nghién
cçu
huóng dén mQi liên hÇ giüa sy tham gia cça phå huynh vào viÇc ra quyét inh cua
nhà truong, không nghiên cuu nào có thé chúng minh mÙt cách thuy¿t phuc
moi
quan hÇ nhân quå giüa diÃu ó và thành tích hÍc sinh' Ã xác dinh dáp ån là A
Karen Reed Wikelund. Trong câu này, 'none could
conclusively prove' duoc dien
dat lai thành 'there was no evidence'.
17 Chú Giái Dya vào cum tù khóa cça câu cho sán
(programme
of
parenta
participation) và o¡n trong bài dÍc có liên quan dén cum tu khóa này 'He sougnt
to 'change the ecology' of education by instituting a
programme of electing parenis
to school planning and
management teams, where they made substantal
decisions' nghïa là 'Ong dã tim cách thay ôi hÇ sinh thái giáo dåc' bång viÇc lap
ra mot chuong trinh báu phs huynh vào các nhóm lên k¿ ho¡ch và quån lý truong
ndi ho dua ra quyt inh quan trong' dé xác inh áp án là C James Comer. Trong
câu này, 'electing parents' ugc dien ¡t lai thành
'parental participation'.
312

290. [18-21)
18 Phu huynh có thé hô trã nhàtruong bng cách tro thành.. .cua truong và
làm viÇc trong các ban quån tri.
19 Sy tham gia sóm cua cha
m tng cuong khå
náng at tre.
*** ***°********
20 Cách ti¿p cân có lgi nhát là nhà
truong cung cáp
... da dang dé cha m
*** ***.*.
tham gia vào.
21 Mot quyét dinh mà
nhïng nhà quån trË truöng hoc không muÑn phy huynh góp mát
vào là viÇc phân bÑ..
****************'********.
Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça câu cán ién tù (and serving on administrative
committees) và oan trong bài Íc có
liên quan dén cum tu khóa này 'parents
can also lend their support to schools in many ways, such as serving
as
schoo
governors or administrators' nghfa là 'cha me cüng có thà hó trg nhà trudng theo
nhiéu cách, chng han nhu tham gia vào các buÛi lé do truöng tÕ chúc. giúp do
hoat dong
cça nhà trudng hoc làm nhiem vu qu£n lý giám sát' dà xác dinh tu cán
dién là
governor. Trong câu này, 'serving as administrators' dudc dién at lai
18
thành 'serving on administrative committees.
19 Chú Giai Dya vào cym të khóa cça câu cán diÃn tu (Early parental involvement)
và doan trong bài doc có liên quan d¿n cym tù khóa này the earlier parental
involvement occurs, the more likely children are to have tremendous academic
success' ngh+a là 'su tham gia cça cha m càng sóm, trè càng d¡t dudc thành tích
hoc tàp xuát såc de xác dinh tu cân diÃn là tremendous academic success. Yêu
câu dà bài là không diÃn quá hai tù nên cum tù cân diên là academic success.
Chú Giai Dua vào cum tu khóa cça câu cân di¿n tù (most beneficial approach
-provide diverse) và doan trong bài oc có liên quan d¿n cum tù khóa 'schools
which offer the greatest variety of opportunities for parental involvement see the
most positive impact nghia là 'nhkng truong hoc mà cho phép phs huynh tham
gia nhiéu nh¥t l¡i ¡t duoc nhïng k¿t quå tich cuc nhát dà xác dinh tù cán diéén
là opportunities. Trong câu này, doan 'offer the greatest variety of opportunities
20
for parental involvement' dugc diên ¡t lai thành 'provide diverse opportunities for
parents to participate'.
Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cán dién tù (do not want parents to get
21
involved in is the allocation) và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa
này they continually
demonstrate great
reluctance to allow parents to get involved
with how to allocate funding' nghía là 'hÍ liên tuc thé hiÇn rõ su mi¿n cuông khi
cho phép phy huynh tham gia vào viÇc thiét l­p muc tiêu, nhïng quyét dinh vé
nhân su, quátrinh dánh giá, và cách phân bÑ nguón tài tro' dé xác dinh tù cân diÃn
là funding. Trong câu này, o¡n 'demonstrate great reluctance to allow parents to
get involved with' dugc dién d¡t lai thành 'do not want parents to get involved in'.
DIAGNOSTIC TEST 313

291. [22-26]
ön tui hon
22 Sy tham gia cça phu huynh có xu huóng ánh hudng nhiêu dên hÍc sinh lón tu
hoc sinh nhô tuÑi.
i dÙ và
Nhüng kieu tham gia khác nhau cça cha me tao ra két quá khác nhau vá th4: .
23
hành vi.
n gja
24 Nhüng cuoc thäm dò ý ki¿n cho tháy các bà me thuöng có nhiéu khà náng tharm .
vào
công viÇc ô truöng hon các ông bó.
25 Nghiên cúu cho tháy các nhà giáo dåc có thê có tc dÙng tiu cuc dén su tham.
cùa phu huynh vào truong hoc.
26 Chuong trinh phát triên truöng hoc dã giúp cách mang hóa mÙt sÑ
trugng hoc
nh
thi
Chú Giài Cum tù kthóa cça câu cho sn là (Parental involvement
more of an
22
effect on older students) và do¡n trong bài Íc có liên quan dén cum tu khóa
nay
là Students of parents who engage directly with their children in the early years of
childhood education show especially strong results' nghia là 'Nhüng hoc sinh ma
duoc cha me giáo duc tù khi còn nhô cho tháy nhïng két quà cuc ki n tudng. Vi
noi dung câu cho sân dÑi lâp vÛi do¡n trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa
nên dáp án là False.
23 Chú Giäi Cum tu khóa cça câu cho sän
là(Different types
of parental involvement
produce different results in attitude and behaviour) và do¡n trong bai Íc có liên
quan dén cum të khóa này là there is no obvious form of involvement that stands
out as contributing to
improvements in attitude and
behaviour nghía là 'không có
tiêu chí nào quá nói b­t óng góp vào viÇc cài thiÇn thái Ù và hành vi cça trë. Vi
noi dung câu cho sn không óng nh¥t vÛi o¡n trong bài oc cóliên quan
dên
cum tù khóa nên áp án là False.
24 Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (Polls mothers are more likely
to play
a part in school affairs than
fathers) và o¡n trong bài dÍc có liên quan dén cum
tu khóa này là polls consistently show that
many
parents would like to play
a mo0re
active role in school affairs. Vi doan trong bài oc chi goi ý ràng các cuÙc tham
oo
y ki¿n liên tuc cho tháy nhiêu phu huynh muón
óng vai trò cho dÙng hon
tro các công viÇc ß
truong nhung goi ý này không liên
quan d¿n nÙi dung càu cho san
nên dáp án là Not Given.
25 Chú Giái
Cym tù khóa cça câu cho s¯n là
(educators may have a negative
ffect
on parental participation) và do¡n trong bài dÍc có liên
quan d¿n cum tu
khoa là 'some educators
may have
an adverse
impact on family involvement ngni
a
noi dung câu cho sån
dóng nh¥t vÛi do¡n trong bài doc có liên quan den
h
'mot sÑ nhà giáo dåc có thé có tác
Ùng xáu ¿n su tham gia cça gia o
Vi
im
tù khóa nên dáp án là True.
Trong câu này, 'adverse impact duoc diên
O
thành 'negative effect, và family involvement'
dugc diÃn dat lai thành pare
participation'
lai
ental
314

292. Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho sån là (The School Development Programme
26
-revolutionise urban
schools) và doan trong bài Íc có liên quan dén cum
tu
khóa là The SDP helped radically transform two of the
worst-performing inner-city
schools' nghia là 'sDP dã giúp chuyén Õi hoàn toàn hai trong sÑ các truöng hoc
nÙi thành hoat dÙng kém nh¥t. Vi nÙi dung câu cho s¯n óng nhát vdi oan trong
bai doc có liên quan ên cym tù khóa nên dáp án là True. Trong câu này, 'radically
transform -inner-city schools' dugc dien d¡t lai thành 'revolutionise some urban
schools'.
READING PASSAGE 3
Già thi¿t Quà cáu tuyët Trái dát
Phan tich gid thi¿t rång Trái d¥t tëng là mÙt quá cáu tuy¿t khóng ló pho dáy báng
s2MÙt cuÙc tranh luân dâ nô ra gika các nhà khoa hoc vé tinh xác thuc cia giá thiét "Quá cáu
tuyét
Trái dát', trong dó nêu ràng Trái d¥t dä tüng bi bao pho hoàn toàn trong báng
và tuyét. Néu
y thuyét này là úng, nó có thà lý giài nhi¿u bí án dia ch¥t, nhung mÙt só ngudi
cho rång mÙt
hành tinh không thé nào phuc hói duoc tù su óng bng sâu nhu thé.
Hay tuong tuong vé mÙt Trái d¥t hoàn toàn bË bng
bao pho, tù các cuc d¿n xich dao, ndi ss sóng
háu nhu không tón tai và nhiÇt Ù luôn luôn duói không.
ó là loi tuyên bó cça già
thi¿t Quà câu
tuyét
Trái d¥t. Lý thuyét gây
tranh cãi này
cho thay
Trái d¥t hoàn toàn bË óng bäng
it nhát là
trong mot giai doan lich sç cça nó, và các nhà khoa hÍc vn chua thÑng nh¥t vé cách lý giäi
các
dáu tich dia ch¥t, và do ó cuÙc
tranh luân vé giå
thi¿t này ván côn tiép dien.
Theo nhung nguôi ùng hÙ giå
thiet này, 2"su dóng bäng
sâu ã xày
ra hon 650 triÇu nm truoc
vào it nhát mÙt trong
ba thoi ký, ai tân nguyên sinh, ai co nguyên
sinh hoãc Ký bng
hà
Karoo. Dáu vây,
các nhà khoa hÍc vn tranh cãi vé các bång chúng dia ch¥t, khà nng
Trái d¥t
hoi sinh, và su sóng
sinh sôi sau thöi ký ó, cüng
nhu chính xác thoi diém mà diéu này
xày
ra. Tuy
nhiên nhüng nguoi üng hÙ
cho rng giá
thi¿t này
có thé lý giåi mÙt sÑ bí án vé nhüng
dáu tich dia chát.
Nhà dia chát hÍc dáu tiên dua ra ý tuông
vé Quá cáu tuyët
Trái dât là Douglas Mawson, nguöi
da phát hiÇn trám tích bng ß mién nam
Australia vào giïa
thà ký 20, thú mà ông
coi là bàng
chung cho su óng bng
toàn cáu. Tuy nhiên, 3tgiá
thi¿t này bj thay thà bôi ý tuông
vé su
trôi dat
uc dja, diéu d giài
thich hon vé sy tón t¡i cça sông bäng ß Uc và các vùng
d¥t khác. "Già thiet
ua cãu tuyét Trái d¥t dugc
khdi l¡i
vào nhïng
nm 1960 boi W. Brian Harland, ngôi
cho ràng
iram tich dóng bng à
Greenland thöi xa xua tung dugc lång dong
ó gân vùng nhiÇt dói. Theo
arand, thú duy nhát cóthà t¡o
ra löp
trám tích này là sr dóng bäng
trên diÇn rông
bao pho
hoàn
toàn Trái d¥t.
vd
den nhkng
nm 1990, Joseph
Kirschvink, mÙt giáo
su dja
chát hÍc,
mi ngh+
ra thu­t ngu
ua
cau tuy¿t Trái dár dà nói vé thoi ký này.
Kirschvink cüng ·t
ra giá
thi¿t vé khà nng
dã
ay ra hiÇu úng
siêu nhà kính,
khi¿n Trái ¥t thoát ra khði diéu kiÇn bng giá này.
Giå thi¿t cça
Schvink cing duçc ùng hÙ boi
#0Franklyn
Van Houten, nguoi
nói ràng ldp
tråm tich phÑt pho
d
nnung dãi sát ã chúng
minh rng
Trái dát tung
duoc
bao pho
bÛi bàng.
DIAGNOSTIC TEST315

293. Theo nhu nhïng nguoi üng hÙ giå
thi¿t Quå cu tuy¿t
Trái dát, 2"có nhiéu cách dà chitn
giå
thi¿t này dua
trên các dáu tich ija
ch¥t và kiéu hinh khí h­u. Có lë bàng chúng thvds.
nhát là vé cô dia tü, hay su thay
Ñi djach¥t gán dây,
nó cho tháy nhïng lÛp trám tich dte
dé chung minh
c t¡o ra
ó thé
khi nào và o dâu, có tinh dén cå su trói d¡t lyc dja. Thóng qua bâng chung vê cÑ dia tù, ta chn
yên chi ra ràng
trámtích tiù thöi bng hà tung dugc t¡o ra Q gån
xích ¡o trong thdiký ai tàn na
giai
sinh. Tuy nhiên, 3các nhà khoa hoc ván hoài nghi
vé k¿t lu­n này
do cüng có nhüng cárk
va su
thich hop lý khác, ví du nhu có khå nng là su thay dói theo thdi gian cça tù truöng Trái dát u
xu¥t hiÇn cça cuc tù gán xich d¡o truóc ó t¡o nên nhqng lóp trám tích này.
Già thiét Quà cáu tuy¿t Trái dát ¿n bây gio ván bj hoài nghi dua trên cd så là nhüng trám
bang dá này có thé ugc t¡o ra do sr dút gy luc dia và nâng mång ki¿n tao lên, diu nav ea
ra các cao nguyên noi nhüng sông bäng có khà nång hinh thành. Lý thuyét vé su phân tách
dia này do Nicholas Eyles, Giáo su Bja chát tai ai hÍc Toronto khÛi xuÛng, hay con goi la ni
thiet Zipper Rift. *Dua theo viën cânh này, su phân tách cáclyc diatao ra nhüng cao nquyán
noi xày ra hiÇn tuong óng bng, do dó h¡n ch¿ hiÇu úng quå cáu tuy¿t ß môt sÑ khu vucnh
tich
dinh trên Trái d¥t.
Theo nhunghiên cúu cùa Eyles, mÙt trong nhïng ván dé chính gåy tranh ci trong cuÙc tranh
luân vé Quà cáu tuy¿t Trái dát là múc dÙ mà bng tuyét lón này bao phú hành tinh, 2"Nhiéu nha
dia chát và nhà khoa hÍc nghiên cúu vé khí h­u cho ràng hiÇu úng 'quà cáu tuy¿t cúng' mà
trong
dó cà hành tinh duoc bao bÍc hoàn toàn trong bng tuy¿t, có khà nng s xóa sach su sóng tren
Trái dát mãi mi. Do ó hÍ cho ràng khà nng
cao nhát có thé Trái át chi dóng báng môt phán
trong dó mÙtsó phân cùa dai duong không bË óng bäng.
35Viec không có dáu tich dia ch¥t nào vé sy tuyÇt chong trên diÇn rÙng cùa sinh vât dã cho tháy
Quà cáu tuyt Trái d¥t ôn hòa hon nhiéu so vÛi nhkng gi moi nguoi d ngh+. Ho cho rång khi C02
dã tng lên trong thoi ký l¡nh giá này, thöi diÃm mà sQ lugng cây bË suy giàm và không thé loai bò
phán lón khí này khôi báu khí quy¿n. Vi thé, khí C02 làm hành tinh ám lên, dn d¿n hiÇn tuong
bäng tan o khåp noi và gii phóng nuóc thám dân vào d¥t. Francis Macdonald, mot nhà khoa hÍc
nghiên cúu vé Trái d¥t tai truöng ai hoc Havard, nguoi mà dang ti¿n hành nhüng nghiên cúu vé
dá núi lua o Canada cho rång su óng bng toàn cáu thuc sy d xày ra, và ràng tai thoi diém do,
thât su Trái át không hán 'chi là mÙt quå cáu tuyt trång, mà gióng mÙt quå cáu dáy bun hon.
Ý tuong vé mÙt 'quå cáu dáy bùn' chú không phài là mÙt quà cáu tuyét â nh­n duçc su dóng
thuan tu các nhà dËa chát. Richard Peltier ¿n tu truong Eai hÍc Toronto cho ràng Y kiên cno
ràng Trái dát tung bË bao phù hoàn toàn bôi tuyét -nhkng mång tuyét dày trên lyc dia va
nhung tàng bäng trên d¡i dudng- dén hiÇn t¡i vän còn gây nhiêu tranh câi. Peltier dã t¡o
ra
mo
mó hinh khí h­u choth¥y iéu th­t sy dä xåy ra
trong thoi ký ¡i tân nguyên sinh là mÙt su pnain
úng tieu cuc, trong ó Trái dátchuyén dÑi qua lai giüa hai trang thái 'dóng bng và r bang
3Mô hinh cça Peltier dã chúng minh rång bát ch¥p så dóng bäng sâu trên kh¯p hành tinn,
luong lón nuóc ß các vùng nhiÇt dói ván
không bË dóng bång, 3oHiÇn tuong này dugc dat
te
già thiet Quà cáutuyét Trái dáttan chåy' [không bË dóng bng hoàn toàn], và nó duçc ung
boi nhüng nguoi
cho rng så tôn t¡i cça så sQng trong thÝi ký này là bàng chúng
vé su
do
bng không hoàn toàn. Néu giå thiét này là dung thì nhiêu vùng nuóc không bË dóng bang
tón tai xung quanh xích d¡o; h¥u h¿tcác chuyên giahiÇn nay déu dóng ý rång day là gi the
khà thi nhát.
316

294. l an vé giå thiét Quá câu
tuyt Trái át
dudng nhu van tiép tuc, mác dù rõ ràng là có
Cuoc tranh
An tdng dóng bng
da xay ra.
Tuy nhin, ý tuong vé mÙt Trái dát bË óng báng hoàn nt va rát nhiÃu diéu cán nghiên céu, không chi vé mát dja chát mà con vé khoa hoc khí
toàn ván côon
IMÙt nghién ên cúu gán dây do Linda Sohl
tu ai hoc Columbia tién hành da cho tháy rång
hâu.
nhung hav dôi khí h­u trong tuong lai, và tác
h¡i tiêm
tàng cça thåm hoa bién d6i khí h­u hon vehu Sohl nói,"Nghiên cúu su óng bng cça Quà câu tuyét Trái dát có thé cho chúng
ta biét
toan dá có khå nng tÇ ên múc nào, cuÙc sóng mà
chúng ta tùng biét có lé sé không
con tón tai".
hinh khi h­u úng dång ly thuyét Quá cáu
tuyët Trái át cóthé dem dén cái nhin ro
Tu Vung
enowball Earth phr. Qua cau tuyet Irai dât
hypothesis
n.
già thiét
rage . dién ra quyét let,
nó
ra
nlausibility n. tinh xác thuc posit v. d·t ra, cho rng pole n. cuc (Trái dát) equator n ich dao perpetually
ady liên tuc proposition n. su goi y, dë xuat contentious adj gåy tranh cai proponent n nguo dé ng
Neoproterozoic n. Dai tan nguyen sinh Palaeoproterozoicn. ai có nguyên sinh foster ruoi duong
sediment
dat ra (tù, thuât ngu) phosphorus n. phót pho banded iron formation phr. dái såt (loai dá trám tich ninh
thành trong thoi ky Tién Cambri) palaeomagnetism n. có dia tu (món nghièn cúu dáu vét luu tr tu truong
chát lång xuóng, trám tich glaciation
n. su dóng bàng deposit v.
làm lång dong coin tao
ra,
Trai dát thoi quá khu trong ni lúa, trám tich, hoac các di vât kháo có hoc) continental drift phr su roi dat
cia luc dia sceptical adj hoài nghi plausible ad), hap y, dáng tin cây plateau n. cao nguyen, binh nguyen
obliterate
v. xóa sach, xóa só temperate adj có nhiÇt dÙ ôn hoa adherent n. nguoi úng hô oscillate dao
dông, luôrng lu giua repercussion n. h­u quá, tác hai catastrophic adj. th£rm khóc, thåm hoa
[27-31]
27 Các nhà khoa hoc dóng ý Quà câu tuyét Trái ¥t xáy ra trong thoi ky ai có nguyên sinh.
Nhang mô hinh khí h­u duçc phát tri¿n trong thé ký 20 dã dn dén các lý thuyét vé
có dia tù.
Mot só chuyên gia tin rng n¿u Trái át hoàn toàn bi óng bng, thi su sóng së bi
28
29
xóa
só vinh vien.
30
Già thuyét Quà cáu tuyét Trái át tan chày' cho tháy su sÑng phát trien trên Trái dát
nhu thé nào.
Linda Sohl ã chi ra rng mô hinh Quå cáu tuyét Trái d¥t có thà day chúng ta vé
bién doi khí h­u.
31
27
Chú Giai Cym tù khóa cça câu cho sn là (occurred in the Palaeoproterozoic era)
và doan trong bài Íc có liên quan
d¿n cum
tëkhóa này
là this deep
freeze occurred
in at least one of three periods,
the Neoproterozoic,
the Palaeoproterozoic
or the
Karoo lce Age' ngh+a là'ss óng bng
sâu xay
ra hon 650 triÇu nm truóc vào it
nhat mot trong
ba thoi ký, ¡i
tân nguyên sinh, ai cÑ nguyên
sinh hoàc Ký bäng
ha Karoo'. Vi nÙi dung
câu cho s¥n không thóng
nhât vÛi oan trong
bài Íc có liên
quan dén cum tù khóa nên dáp
án là No.
28 Chu Giai Tu khóa cça câu cho s¯n là (paleomagnetism)
và doan trong
bài Íc
CO lien quan d¿n cum tù khóa này
là "there are several ways
in which both the
geological record and climate
models support
the theory.
The most persuasive is
pehaps
the evidence of
palaeomagnetism'.
Vi do¡n trong
bài dÍc chi goi ý rång
ca dau tich dja ch¥t và các lo¡i
hinh khí h­âu
déu úng hÙ hÍc thuyêt này và thuyét
phyc nhát có lë là bång chung
tu có dia
të nhung goi y này khóng
liên quan ¿n
noi dung câu cho s¯n nên dáp
án là Not Given.
DIAGNOSTIC TEST 317

295. Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sån là (ife -permanently erased) và do¡n trona
bài doc có liên quan dén cum tië khóa này là 'Many geologists and climate scientist
claim that a 'hard snowball' effect, in which the planet is completely enveloped in
ice sheets, would have obliterated life on Earth forever nghia là 'nhiéu nhà dio
ch¥t và các nhà khoa hÍc khí h­u cho rång néu hành tinh bË bao bÍc hoàn toan
trong
các tång bäng do hiÇu úng 'quå câu tuy¿t cúng' thi su sóng trên Trái dát da
bi xóa sÑ hoàn toàn'. Vi nÙi dung câu cho sán thóng nh¥t vÛi o¡n trong bai doc c
liên quan dén cum tù khóa nên dáp án là Yes. Trong câu này, 'planet -completalv
enveloped in ice sheets' ugc dién dt lai thành Earth -totally enclosed in ice
và 'obliterated life on Earth forever dugc diên ¡t lai thành "life would have been
29
permanently erased'.
30 Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là ('slushball Earth' hypothesis) và doan
trong bài Íc có liên
quan den cum tù khóa này là This has been termed the
'slushball Earth' hypothesis, and it is supported by many who cite the survival
of
life during this period as evidence of a less extensive global freeze'. Vi oan trong
bai doc chi goi ý rng rát nhiéu nguoi ùng hÙ giå thuyét Quå cáu tuyét Trái dát tan
cháy' và hÍ cho rång có sr sÑng tón t¡i qua giai doan này chính là bng chúng cho
viÇc Trái d¥t không dóng bng hoàn toàn nhung goi ý này không liên quan den nÙi
dung câu cho sn nên dáp án là Not Given.
31 Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (the snowball Earth model teach us
about climate change) và do¡n trong bài oc có liên
quan dén cum tù khóa
này là
A recent study by Linda Sohl
~
revealed how climate models using the snowball
Earth
theory can offer insight into future climate
change' ngh+a là "MÙt nghiên cúu
gán dây boi Linda Sohl
- cho tháy ràng nhïng mô hinh khí h­u úng dyng lý thuyét
Quà câu tuyét Trái át có th¿ em d¿n cái nhin rõ hon vé su thay doi khí h­u trong
tuong lai'. Vi nÙi dung câu cho sän thóng nhát vÛi oan trong bài dÍc có liên quan
den cum të khóa nên áp án là Yes. Trong câu này, 'offer insight into climate
change' dugc dien at l¡i thành 'teach us about climate change'.
[32-36]
32 Trong o¡n dáu tiên, nguoi vi¿t cho rång giå thuy¿t Quà câu tuy¿t Trái dát'
dã thay dói cách các nhà dja ch¥t hi¿u vé su hinh thành cça sông bàng.
là mot lý thuyét thåc nghiÇm ã gây ra sy nhám ln trên diÇn rÙng.
da thay dói cách các nhà khoa hÍc hiéu nguón góc cça hành tinh.
là mÙt lý thuyét gáy ra nhiéu tranh cãi.
A
B
D
Chú Giai Dya vào cym të khóa cça câu cho sn ('snowball Earth' hypothesis) va
doan trong bài Íc có liên quan dén cum të khóa này 'A debate has been raging
among scientists about the plausibility of the 'snowball Earth hypothesis' nghia
là 'MÙt cuÙc tranh lu­n dâ nó ra giïa các nhà khoa hÍc và tinh xác thuc oça già
thiét Quå cáu tuyét Trái dár, trong dó nèu ràng Trái dát ã tung hoàn toàn bË bao
pho trong bng và tuyét dé xác dinh dáp án là D is a theory which has prompted
extensive debate. Trong câu này, 'A debate has been raging' duoc dien dat 1a
thành 'prompted extensive debate
318

296. (D
(O
(D
3
(D
D
O
D
D
2.
ONIOV3H SI13I S83XIVH
ueny yuig 4oju
ipio Bupp 191 )
npo

297. mer)
Chú Giai Dua vào cum
tu khóacça câu cho sån (the
snowball Earth was warm.
và doan trong
bài doc
có liên quan
dén cum
të khóa này
The lack of a
extinction event in the geological record proves that the snowball Earth wass more
tuyêt chùng
trên diÇn rÙng
cça sinh vât
â cho
tháy
Quá cáu tuyét Trái datAn
f
temperate
than some claim' ngh+a
là 'ViÇc không
có dau tich dja ch¥t nào v.
hon nhiéu so vÛi nhïng gi moi ngudi nghf
dê xac dinh dap an là B An absence
evidence for a
mass
extinction.
36 Tác già
cho ràng
mô hinh khí h­u
cça Richard Peltier chúng
minh
Trái dat là mÙt quå bóng
bùn chú không phåi
là mÙt quå bóng tuyét.
xich dao vän óng bng trong
suQt thöi ky
Quå cáu tuyét
Trái d¥t.
su song
trên Trái ¥t vån tón t¡i b¥t cháp phán
hói tiêu cyc.
D nuoc gån vùng nhiÇt ói ván không dóng bng.
A
B
C
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (Richard Peltier's climate
model)
và oan trong
bài oc
có liên quan
d¿n cum
tü khóa này Peltier's model
demonstrated that a large amount of water remained unfrozen in the tropical
regions of the planet nghía
là 'Mô hinh cça Peltier dã chéng
minh rng b¥t cháp
sy dóng bng
sâu trên khåp
hành tinh, mÙt lugng
lón nuóc ß các vùng nhiÇt dói
ván không bË óng bng' Ã xác inh áp án là D the water close to the tropics
remained unfrozen. Trong câu này 'a large amount of water remained unfrozen in
the tropical regions' duoc dién d¡t l¡i thành 'water close to the tropics remained
unfrozen'
Q Phân tich phuong án sai
Phuong
án B: trong
bài oc có doan large
amount of water remained unfrozen in
the tropical regions' ngh+a là 'mÙt luong lón nuóc ß các vùng nhiÇt dÛi ván không bi
dóng bng'
nên trái ngh+a
vói phuong
án B. V­y phuong
án B là dáp
án sai.
[37-40]
Lich sù cça Lý thuy¿t Quà cáu tuyét Trái d¥t
Gia thuyét Quá cáu tuy¿t Trái d¥t dugc dua ra dåu tiên bôi Douglas Mawson, nguoi
dã tim tháy 37... & mién nam Australia. iéu này khi¿n ông dua ra già thiét rång
toàn bÙ hành tinh dã cólúc bi bao pho trong bng. Tuy nhiên, 38... dã ugc dua
ra dé giài thích su tón t¡i cça sông bäng ß Uc cùng các vùng dát khác và y tuong
cúa Mawson dã bË lng quên. W. Brian Harland dã làm sóng l¡i già thuyét Qua cau
tuyét Trái dát khi ông cho rng các sông bng duçc tim tháy à Greenland ban dau
dugc láng
ong å vùng 39.... do hiÇn tuong óng bng toàn câu. iéu này duo
nhåc lai boi Joseph Kirschvink, nguöi dã phát minh ra thu­t ngk 'Quå cáu tuyét lral
dát' và Franklyn Van Houten, nguoi phát hiÇn ra så láng dong phót pho và sute
thành cua các dåi 40... dã dem den bng chúng cho giå thi¿t này.
320

298. 3
D
D
D
(D:
D»
O.
D
5
D
D
D
CD
9NIOVAN SI13I S&ZX3VH ugny yuig-yo 1p bunp 191 g ngo

299. CHAPTER FUl Mutiple Choice
úng Boan goi y trong
bài doc giúp
tim câu trå loi dugc
in khác mau va danh dau theo sÑ thç tu cça cau b,
p40
EXAMPLE
Mot só ngudi
tin ràng nhïng kiÃu tính cách khác biÇt dugc
hinh thanh do su d6i xù khá
trong gia
inh theo thoi gian. Nhkng
úa con dáu lòng ugc
sinh ra vào lúc cha me chin nay
dúa m
it mói bân
tâm và chúng nhân dugc su quan
tâm dáy
dç cça cha me cho dén khi nhüno d
chúng ké ti¿p cça chúng
ra doi. Sau ó, trè lai không nh­n
dugc day
du su quan tâm tu cha mar
ikhi
nhu thé nüa. Diéu này duöng
nhu cho th¥y lgi ich cça úa con dugc sinh sóm han sé giám di
a
dua thú hai ra öi, nhung
diéu này không dúng. M·c
dù bây gið chung phái
chia så su chú v ei
em
cha me vói mÙt éa tr khác, nhung su dinh huóng
và hð trã mà dúa con dáu em lai cho
cia
s
cça chúng có thé dn ¿n su phát triÃn áng ké cça bÙ não có thé là nguyên nhân khi¿n IQ ia
chúng
cao hon. Hon nüa, diéu này giúp
cho nhïng
déa em dat dugc diém tQt hon trong hoc tao
HACKERS PRACTICE
p42
2 B 3 A 4 C 5C
1 D
6 C 7 D 8 A 9 D
10 A
11 C
12 C 13 B 14 D 15 A
16 B 17 B 18 D 19 C 20 D
21 A 22 C 23-24 B, E 25 B 26-27 B,C
28 B 29-31 A, C, E 32 C
Dù
rng Bién ja Trung Häi là mÙt khu vuc cuc ký khô h¡n trên thé giói và 'nó láy nuóc tü ba
Tay Duong thông qua eo bi¿n hp Gibraltar, nhung nóthuc sr r¥t dë bi bÑc hoi. Trên thuc 18.
bång chúng khåo có hoc cho th¥y viÇc h¡ nhiÇt toàn câu khoàng nm triÇu nm truóc dä knien
No
nhiéu khu vuc cça Dai Tay Duong dóng bng, dán ¿n muc nudc bi¿n giàm khoång 70 me
ngan dong chdy tu ai Tay Dudng vào eo bi¿n Gibraltar, do dó làm giäm dáng k lugng nuo
Dia Trung Håi nh­n dugc. óng thöi, sy dich chuyén cça các mång ki¿n t¡o dan den i
và châu Phi xich lai gån nhau hon. iÃu này d khi¿n dát lién cao lên ¿n múc ngau
Dja Trung Håi khði ¡i Tay Duong. Chàng bao lau sau khi dòng bi¿n nóng ß bi¿n Dja irs
ung H
bat dáu bién mát, t¥t cà nhkng gi còn lai là muói.
1 Ngudi ta nói gi vé eo bi¿n Gibraltar?
Nó có dÙ sâu tói da khoàng 70 mét.
B
Nó dóng bng trong suÑt mÙt ký nguyên toàn cáu bi ha nhié
C Nó bay hoi do su dich chuyén cça các mång ki¿n t¡o.
D Nó mang nuóc tù d¡i duong vào bi¿n.
A
322

300. O
CD
(O
9.
3
D
&
D
D»
D
9NIOV3H SI73I S8ZXOVH uen yuig yo1 11 bunp 101 P) ngo

301. 3 Theo tác gi£, l¿ hÙi n¿m ruou vang Hy Lap có dai dudc tô chuc vào mõi mça h.
hu bao góm
A mot
màn ngâm
thd.
B sån xuát rugu vang.
C thu hoach ngô.
D viêc vi¿ng
thm các ngôi
ên.
Chú GiàiDua vào cum tù khóa cça câu cho sn (wine tasting festival) và doan
bài doc có liên quan d¿n cum të khóa nay the autumn wine tasting celehrati.
included the recitation of choric poems or hymns' nghia là lë ném rugu mia
bao góm cà viÇc doc nhïng bài thd hay bài thánh ca có Hy L¡ap' Ã xác ainh dáp
án là A the performance of poetry. Trong câu này the recitation of choric p0ems
hymns' dugc dien at l¡i thành 'the performance
of poetry'.
trong
thu -
or
4 Su chuyén Õi cça các vo kich tù hinh thúc thé giói tón giáo dén gán hón vÛi công chúng
da gây ra
mot cuoc bi¿u tinh chông lai các tôn giáo có tó chúc trên khäp châu Äu.
sy sup do cça nén vän minh Hy Lap có ai.
A
B
C gia tàng su tò mò cça công chúng dôi vói nghÇ thu­t.
D mot sÑ dien viên tro thành nhkng nguoi dóng vai trò thi¿t yéu trong các táng lóp xä hÙi
Chú Giài Dua vào cum tiù khóa cça câu cho s¯n (The movement of plays from the
religious world) và doan trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này the plays
were freed from their religious roots and transformed into full-fledged works of art.
The changing theatre environment -triggered a newfound secular interest' nghia
là 'các vo kich dugc giài phóng khôi nguón gÑc tôn giáo và bién thành các tác phám
nghe thuat hoàn thiÇn. Sy thay doi vê môi truöng ca kich làm dáy lên mÙt trào
luu moi th¿ tuc hon' dé xác dinh dáp án là C an increase in the general public's
curiosity about art. Trong câu này 'a newfound secular interest duçc dien at la
thành 'an increase in the general public's curiosity'.
VÛi uóc tinh 440 triêu nguoi tiêu dung trên toàn thé giói hiÇn chi khoång 1,2 nghin ty do id no
nm cho các sån phám cao cáp hàng dâu nhu óng hó, trang súc, quân áo, tüi xách va x
thi thË truong bán lê hàng xa xi dang dán mß rông. Tuy nhiên, bôi vi phân lón nhng ng
i tiéu
dùng này không phâi là nhüng nguoi rát giàu có, nén hi¿n nhiên rång ho dang chi tieu vv
tqua
so tién mà hÍ ki¿m duoc. STh¿ thi, diÃu gi ang thúc day hÍ làm nhu vây?
Theo hai giáo su Niro Sivanathan và Nathan Petit, Scác m­t hàng
xa xi là thuóc o ch
thành
công và do dó giüp täng su ty tin. Ho th­m chí dã thåc hiÇn mÙt cuÙc khäo sat ant mo
quan hê ho·c bË lð co hÙi thng tien thì thé hiÇn mong
muQn mua såm các m·t|
hàng
cao
cd
y tuong này. Ví då nhu trong cuÙc khåo sát này, nhïng nguöi mà vua mói Ket
khão sát dÃ
kiém chung9
thúc
mo
nhu mÙt cách tu an úi nhiéu hon so vÛi
nhkng nguöi thuong cm tháy h¡nh pn
tham gia nghí rång mua các m·t hàng xa xi sê giúp hÍ quên di nhïng thát bai cua
khien ho cåm tháy thành công hon. Dù vay, vói liÇu pháp mua sám này, "nhieu a nnt
chi don giàn
tin ràng "tién nào cûa áy"- rång các m·t hàng dát nhát së có chat
u
ngnguoi
thán va
6u ding
324

302. D
CDA
.
D
O
D»
D
CD
O
DA
CD
(D CD
O
ONIOV38 SI131 S83XOVH uenj uuig yIui e19 bunp 10 P nyo
sicators

303. cua phuong Tây. Su gia tng
nhanh chóng
sÑ lugng nhïng nguoi thg mô và da.
dén viÇc thiét l­p
nên khu vuc
länh thÑ
Nevada chí hai nm sau dó.
an
dinh cu dadn
O phía dông. NÙi
chi¿n Hoa Ký dang
diên ra lúc ó. Lincoln, nguöi nhan
khiép vé khoáng
sån cça khu vuc này
có thé giúp dugc Liên minh, cüng nhsi
ho tro dé xu¥t cça ông
ta vé viÇc sua dôi ché dÙ
nô lÇ
cho Hiën pháp, dã khuvén i
tho này
tim cách gia nhâp
Liên minh, M·c
dü Nevada hänh diÇn rång chi cAn L
nm trong
so 127.381 nguði
cán thi¿t d¿ trð thành tiéu bang, vÛi phu
chien d¥u',
nó dã dugc
thua nh­n là tiéu bang thú 36
vào nm 1864. Ké tu d6 1
khai thác mð dói
vói nén kinh t¿ Nevada vån còn rát lón, vì dòng tién lón nó.
thoi ký bùng no kinh té ln suy thoái kinh té khi mà nhu câu tiêu thu tháp
Su
giau có khüng
can
bang 4
ann ng mot pham
hudng châm
'Sinh
ra
tr
trong
ng cia ve
ón nó
mang l¡i tron
7 Tác già é câp én Comstock Lode é minh hoa cho
mot ly
do mà các tho mò bt dáu di chuyén vé phía tâay.
mot nguón tài nguyên dÙc áo có trong khu vuc.
mot trong nhüng nguón mà nhà nuóc sú dung dé xây dung co so ha táng.
tám quan trong cça su giàu có vé khoáng sån ð bang Nevada.
B
C
D
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (Comstock Lode) và oan trona
bai doc có lien quan d¿n cum tu khóa này
were it not for mining, Nevada wou
probably not have achieved statehood -. As it was, the Silver State bought its way
into the Union with silver mined in the famous Comstock Lode' nghia là néu
không
phai là do hoat Ùng khai thác mô, Nevada có thé së không duoc công nhán là
mot bang -. Nhu vây, Silver State dâ mua chuÙc dé duoc vào Liên minh vdi mô
bac dugc khai thác o vüng Comstock Lode nÑi ti¿ng' é xác Ënh áp án là D the
importance of mineral wealth in Nevada's statehood.
8 Lincoln
khuyén khích lnh thÑ Nevada tham gia Liên minh dÃ
có thêm su ho tro cho các ê xu¥t chÑng nô lÇ cça ông.
täng thém nguón thu thu¿ cho ¥t nuóc.
tao ra mot két nÑi truc tiép ¿n các mo vàng California.
D
täng dân só cça
bang.
A
3
Chú Giai Dua vào tu khóa cça câu cho sån (Lincoln) và doan trong bai
oo
his
proposed anti-slavery amendment to the Constitution, encouraged the e
ort
t
liên
quan én cum tù khóa này Lincoln, needing another
state to su
seek admission to the Union' nghía là Lincoln cân mÙt bang de
ho re
xuát
cua
ông
ta vé viÇc sça Õi ch¿ dÙ nô lÇ cho Hi¿n pháp,
dã
khuyen iHanal
ving
länh thÑ
này tim cách gia nh­p Liên minh' dà xác Ënh dáp án la A
9an oort Suppo support for
his
anti-slavery proposals. Trong câu này another
Sa
dugc dien d¡t li thành
'additional
support'.
9 Theo tác già, ké tu nm 1864 khai thác mo & Nevada
không kiem ra tién
trong thoi ký suy thoái kinh té. dâ trò thành
ngành hàng áu t¡o ra nhiÃu viÇc làm trong
bang
có vai trò
giàm dân
trong nén kinh té cça
bang
D tiép tuc có ånh
huong quan trong trong nén kinh të.
A
B
C
326

304. Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cho sán (since 1864 mining in Nevada) và
doan trong bài doc co lien quan den cum tù khóa này 'Since then, mining's impact
on Nevada's economy has remained immense' nghía là 'Ké tu dó, tác dong cça
viêc khai thác mô dÑi vÛi nén kinh t6 Nevada ván con rát lon dé xác dinh dáp án là
n has continued to have a significant economic influence. Trong câu này impact
on economy' dudc diên d¡t lai thành 'economic influence'
Q
Phân tich phuong
án sai
Phuong
án C: vi câu trong bai oc 'mining's impact
on Nevada's economy
has
remained
immense' ngh+a là tác Ùng coa viÇc khai thác mo d6i vói nén kinh té
Nevada
vån còn lÛn' nên phuong án C dÑi lâp
vÛi nÙi dung
bài doc.
MOt só cho vât
nuôi cho rng,
truóc mÙt tr­n dÙng dát, thú cung cça hÍ tro nên bÑn chôn và kich
dong,
rên ri không lý do, ho·c on giàn
là cÑ gång chay
trÑn. iéu này
ã khi¿n nhiéu ngudi
tin
ràng dong vât
có thêm mÙt giác quan
cành báo chúng vé nhüng så kiÇn såp xày
ra. Tuy
nhiên,
19dây không phåi
là mÙt ý tuöng
mói. Trong thuc te,
niém tin ràng Ùng vât có thé du
doán duoc
dong
dát d xuat hiÇn tù lâu rói, vào th¿ ký
thú 4 truóc Công Nguyên, trong
các ghi
chép
lich
su cça thành phÑ
Helike tai Hy Lap. Nhung ghi chép này
nói ràng Ùng v­t d ông lo¡t
roi bô
thành pho
chi vài ngày
truóc khi trân Ùng
¥t lón xåy
ra phá hoy
thành phó,
khi¿n moi nguoi
tin
rång
các loài Ùng v­t
dâ ugc
báo truóc vé sy kiÇn này.
VÛi su tón tai cça nhüng
kiÃu giai thoai
này, nguoi
ta båt âu tu
hôi rng liÇu Ùng v­t
có thà có giác quan
thú sáu giúp chúng du
doán
hoat dong dja
chán hay không.
Néu chúng
ta tin Khào sát dja
chát cça Hoa Ky
co quan chju
trách nhiÇm nghiên
cúu Trái d¥t- câu trå ldi là không.
Theo nghiên
cúu cùa ho, không
phát hiÇn
bng chung dáng
tin cây
nào cho tháy dÙng v­t
có thé då
oán uoc Ùng
d¥t c. Nhung
néu
nó là th­t,
iéu gì
së giài
thích cho các báo cáo thuðng xuyên
vé hành vi la
cça dÙng vât
truóc
cãc tran dÙng
dát? MÙt già
thi¿t là Ùng vât
don giån
có các giác quan hoat Ùng hiÇu quà
hon
Con nguoi. Vói thính giác vuçt trÙi,
chó và mèo
-bên canh
các dÙng v­t
khác
-có thà càm nh­n
dugc siêu âm thanh t¡o
ra bÛi chuy¿n
Ùng
ki¿n t¡o
tù mÙt kho£ng
cách xa. Tuy
nhiên, 12dù
Knong
hiéu âm thanh ó là gi,
chúng
chi don gi£n
muón bó chay
khói nó, diéu ó khién chúng
hành dông khác vói binh thuong9
Tai sao tác già
nhác dén
thành phÑ
Helike cça Hy Lap
có dai?
A Dé cho th¥y giå
thiét này
ã có tu bao gið
Dé dua ra mÙt
sai lám trong lich
sú
B
Dé cung cáp
ví då
vé mÙt
thàm hoa
dugc ghi
chép lai
Dé giài
thich ý tuöng này
b¯t nguón
tù âu
D
nu
Giai Dya
vào cum
të
khóa cça
câu
cho hôi (Helike)
và doan trong
bài oc
có
Gn
quan den cum tù
khóa này
This
-is
not a
new
idea' và 'the
belief
~ appears
as
Dack
as the 4th century
B.C.,
in the
historical
records of the
Greek city
of
Helike'
gnia là 'dây
không phåi
là mÙt y
tuong
mdi và
niém tin này
dã
xuát hiÇn
tù thé ký
nu
4 trudc Công
nguyên
trong
các ghi
chép
ljch
sú
cça
thành phÑ
Helike ð Hy Lap
e Xac dinh dáp
án là A To
show
how
far
back
the theory
stretches.
CHAPTER
01 Multiple
Choice 327

305. ai
11 Tai
sao các nghiên
cúu do co quan
Kháo sát ja
chát Hoa Ký thåc hiên la:
duoc de cap
Tác già
muÑn chi ra ràng hoat dông dia
chân là hoàn toàn ngåu nhiên
A
Tác già
muÑn cung cap
thêm thông
tin vé cac giac quan cua dông vAt
Tác già
muón pho inh mot
niém tin thuong tháy
vé ông vât
B
C
D Tác giå
muÑn nói rång
câu chuyên
có là chinh xác.
urvey) Chú Giài Dua
vào cum tù khóa cça trong
câu cho hói (U.S. Geologicat o..
studies
doan trong
bài doc
có liên quan
dên cum
tu khoa nay According to their aVa
no credible evidence has been
discovered to show that animals are able t
predict
earthquakes at all' ngh+a là Theo nghiên cúu cça hÍ, không phát hiên bàngo
dáng
tin cây
nào cho th¥y dÙng v­t
có thé du
doán dugc ông dár a4 xác dng
dap
án là C The writer wants to disprove a commonly held belief about animals
12 Tác già goi ý gi vé các loài dÙng vât và phán úng cua chung dôi vÛi âm thanh sia
àm?
A Chúng
chi có thà phát hiÇn
ra nó tù kho£ng
cách ngån.
B Chúng không nghe tháy nó cho dén khi mÙt trân dÙng d¥t båt dáu.
C Chúng muón chay tron mãc dù không bi¿t nó là gi.
D Chúng
canh báo các dÙng vât khác vé mQi nguy hiém sp xåy ra.
Chú Giài Dua vào të khóa cça câu cho sn (response to infrasonic sound) và o¡n
trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này 'without understanding what the
sound is, they simply want to flee from it' ngh+a là 'dùkhông hi¿u âm thanh dó là
gi. chúng chi on giän muón bÏ chay khôi nó' dà xác dinh dáp án là C They want
to run away despite not knowing what it is. Trong câu này flee from' dugc di¿n dat
lai thành run away'.
Ngày nay chúng ta thuong cho ràång du lich bång máy bay là mÙt diÃu hiÃn nhiên, nhung thyc ra
nó là két quà cüa nhiêu thé ký tho nghiÇm. Ké tu thöi xa xua, moi nguöi dã có Ã bay duoc gióng
nhu nhüng con chim mà hÍ quan sát th¥y trên báu troi. Nhïng nõ luc à bay thuð ban dáu bao
góm tu viÇc nhày tù các môm á vói ôi cánh don giàn phù dây lông cho dén nhkng có may
phuc tap nhu chiéc mà Leonardo da Vinci dã thi¿t k¿. Th­t không may, không ai trong so h
tung có thé khác phyc ván dé có hûu trong viÇc bay lugn -nång và giï mÙt vat thé mà nàng hon
khóng khi d trén cao. Nó ván tiép tyc là mÙt ván é cho dén giüa nhüng nm 1800. khi "Geoig
Cayley bi¿t chåc ugo các nguyên tåc co bån cça khí dÙng hÍc. Áp dung nhkng
kien
u
moi
phát hiÇn cça minh, Cayley dã có th¿ t¡o ra mÙt bánh lái tàu luon có khå nng nang
nguði
lên dÙ cao 100 feet trên không trung. Tác phm cça Cayley dä mang lai nhung
tnu ule
lon
hdn nua trong inh vyc khí Ùng hÍc. Trong só nhïng nguöi thich thú vÛi tho nghiÇm do
và Wilbur Wright. Hai anh em ngui Mý này ã sç dång mÙt óng thông khi tho So
c ja
các thù nghiÇm trên nhiéu mô hinh cánh. So dång thiét bË này và áp dång cac
ngu nhat
Cayley,
anh em nhà Wright dã quan sát duoc gió tác Ùng d¿n co máy bay nhu' the na
thay dói hinh d¡ng phán cánh nhåm ki¿m soát ss thng bàng cça máy bay,
theo
ca
ách dé
hien
trien ra mÙt công thúc toán hÍc chinh xác cho viÇc bay. Cuói cùng, ho dä nghi ra cách mà cãc
phi công làm ngày nay, và mÙt hÇ thÑng bánh lái, cho phép diÃu huóng hai ben
e dong Ván dé chinh cça hÍ sau ó
là tim
ra cách
cung cáp nng lugng cho máy bay. Mao
ü các o
328

306. di nuoc thöi dó có thê ây chic
máy bay dù nhanh dé
cung cáp luc nâng, nhung chúng rát
May mån thay, dÙng co dót
trong ugc phát trién cho
ngành công nghiêp 6 tô
dang bung
thi dó vua manh mé vça dú nh dé làm
dugc diÃu
này. Anh em nhà
Wright dã gán mÙt trong
nh ng dÙng
co nay vao mot canth
quat trên
máy bay cça ho và ch¿ tao chiéc máy bay tu hành iám soát âu tiên tai Kittyhawk vào nm 1903.
Loai hinh
dÙng co
này da trÛ thành tiêu chuáán
cól
rna ngành hàng khóng cho den cuói
nhïng nm
1930, khi
dÙng co
phån luc dudc phát trién.
13 Thiét kà máy bay cua Leonardo da Vinci r¥t
phúc tap, nhung
no phu thuÙc quá nhiéu vào viÇc sç
dung lông vü.
nó quá n·ng é nâng và
giú dugc ß trên
không
nó dã gp phái mÙt sQ ván é
trong lân bay dâu tiên.
D
nó không có ú không gian dé chô
hàng.
A
B
C
Chú Giài Dåa vào tù khóa cça câu cho sn (Leonardo da Vinci's aircraft design)
và doan trong bài Íc có liên
quan d¿n cum tù khóa này 'elaborate flying machines
like the one designed by Leonardo da Vinci were ever able to overcome the
inherent problem with flight -getting and keeping an object that is heavier than air
aloft' nghia là'nhïng cö máy phúc tap nhu chi¿c mà Leonardo da Vinci ã thiét ké
không thé khc phyc ván dê cÑ hku trong viÇc bay luon - nâng và giú mÙt v­t th¿
mà nang hon không khí o trên không trung' dé xác dinh dáp án là B it weighed too
much to become or remain airborne. Trong câu này 'getting and keeping an object
aloft ugc dien ¡t l¡i thành 'become or remain airborne'.
14 Tác già dé câp rång George Cayley
phát
minh ra máy bay dugc v­ân hành ¥u tiên.
duoc truyén câm húng bôi tác phâm cça da Vinci.
A
B
C
làm viÇc
vÛi cáac phi công
nhu anh em nhà Wright.
D dã khám phá nhïng
diéu co bån cça khí ông hÍc.
Chú Giai Dua vào tù khóa cça câu cho sn (George Cayley)
và doan trong
bài dÍc
có liên quan d¿n cum
tù khóa này 'George Cayley
ascertained the fundamentals
of aerodynamics' nghia
là 'George Cayley
bi¿t chäc ugc
các nguyên tàc co bàn
cça khí dông hoc'
é xác Ënh áp
án là D discovered the basics of aerodynamics.
Trong
câu này
'ascertained the
fundamentals' uçc
diën ¡t lai
thành 'discovered
the basics'.
15 Thi nghiÇm cça anh em nhà Wright
cho phép hÍ
thyc hiên
các tính toán cán thi¿t cho viÇc bay.
phát trien mÙt Ùng co cóthé
vân
hành uoc máy bay
và ô tô.
làm vô hiÇu mÙt
só lý thuyét
dugc
dua ra bÛi Cayley.
A
B
C
Dgiám trong luong
cça Ùng
co ch¡y bång
hdi nuc.
Chú Giäi Dua
vào të khóa cça câu
cho sn
(Experiments by
the Wright brothers)
và doan trong
bài oc
có liên quan
dén cum tù khóa
này
'the Wright
brothers
developed
accurate
mathematical
formulas
for flight' nghía
là 'anh em nhà Wright
phát
trien ra mÙt công
thúc
toán hÍc
chính
xác cho viÇc bay'
é xác dinh dáp
an là A perform
the
calculations
necessary for flight.
Trong
câu này
'developed
mathematical
formulas' dugc
dien ¡t lai
thành 'perform
the
calculations'
CHAPTER 01 Multiple
Choice 329

307. Q
Phân tich phuong
án sai
Phuong
án B: m·c dù trong
bài doc
có su dång lai cum tù khóa cia.
Their main problem was then figuring out a way to power the plana
nguoi
doc nhung dây
là van é ho g·p phåi
sau khi phát
wong án B
dè dánh lua
trién cong th
toan hoc
cho chuyén bay
và 'internal
combustion engines' dã giåi quyét ván dé
nay nen
B
là phuong án sai.
Ly thuyét quy két
1Co mÙt nhu câu phÑ bi¿n muón tim ki¿m ss biÇn minh và ldi giái thich cho moi hành vi
nguoi, cå cça chúng ta và nhüng nguoi chúng ta gåp, và tù ó dé xác dinh ai hoác cái a
hanh vi cua
con
chu
viêe
trách nhiem cho nhïng hành Ùng dó. Các nhà tåm lý hÍc luu ý rng nhu câu vón có chou
bên
giài thich thuöng së biêu hiÇn ra bên ngoài nhu mÙt xu huóng ó lôi cho nhüng nguyên nhan
trong hoac bên ngoài, tùy thuÙc vào hoàn cnh. Xu huÛng này là ugc goi là lý thuyét quy ké
Lán dáu tièn dugc dua ra vao nm 1958 boi nhà tâm lý hÍc nguoi Ao Fritz Heider, lý thuyét qus
két cho ràng tát cå hành vi cça con nguoi duçc thúc dáy bôi các yéu tÑ ben trong hoc ben
ngoài.Trong truong hgp thú hai, 17nhiéu tinh huóng ôi khi dugc coi là vugt ra ngoài tám kiám
soát cça mÙt nguöi, có nghia là các cá nhân c£m th¥y trách nhiÇm dugc giåm böt. Chång han
néu mÙt nhân viên di làm muÙn do tác duöng, nguoi dó có xu huóng nhin tháy nguyên nhán ti
bên ngoài hon là chính bån thân hÍ. Mät khác, moi nguoi cåm tháy có trách nhiÇm khi ho có the
tác dong dén két quå cuói cùng. Chång han nhu viec hoc tàp chåm chi, luyÇn t4p siêng náng
và no luc dê trô thành b­c phy huynh tot dugc xem nhu xu¥t phát tu Ùng lyc cá nhán. Trong
nhung truong hop nhu v­y, moi nguoi cho ràng sy co gång nð luc chính là Ùng co cho nhüng
hành dông cça hÍ.
Mac dù có th¿ dé dàng quy k¿t nhkng su viÇc xày ra không ngo tói cho các yéu tó bên ngoa
ranh giói gida nguyên nhân bên trong và bên ngoài thuong không rö ràng. Trong tinh huóng mà
mÙt nguoi bi vuóng vào cuÙc tranh cãi này lua và cu xo hung häng, ngudi quan sát có thé së ngh
rång nguoi ó là nguôi d bi tuc gi­n ho·c nhó nhen. Sy quy két nhu vây thuöng xáy ra trong kh
ho khong biét cuÙc tranh cãi này nÕ ra nhu thé nào, và 1nguoi quan sát cho rång hành vi de Nuat
phát tu tinh cách cça nguoi dó. Xu huóng này cça nguoi quan sát t­p trung vào nguyen nnd
trong cùa hành vi, chú không phåi bên ngoài, duçc goi là 'phàn úng thiên v. Tuy
nne
cüng tinh huóng,
nguÛi hành xu hung hng cüng có thé cm tháy nhu thà minh là nan nhán
cue cua
trong
mot su bát công nào dó và do dó hÍ phån úng nhu v­y là chính
dáng
hán úng
vói tråi nghiem
hay dat
Mot xu huóng tuong ty có thé dugc quan sát th¥y trong cách moi nguoi phân ung
cùa chính ho. "°Khi các cá nhân có nhüng tråi nghiÇm tich cuc, nhu dugc thang
o
duoc mÙt myc tieu nào dó, hÍ có xu
huóng liên két
nhïng no luc cça chinh ho
vot
u
Ngugc lai, khi moi nguoi có nhïng tråi nghiÇm tiêu cåc, su thiên v/ bË åo nguge ig
the gán noi th¥t vong cho các yéu tQ bên ngoài. Thay vi nh­n th¥t bai cho
nhung
ai,
và ho
.Bng
rát co
nh cong do.
thiéu nng lyc cùa minh, moi nguoi phóng ¡i lên các yéu tó ngoài tám kiÃm soat
cu
ho
cách do rách nhiÇm ra bên ngoài, hÍ có thà dÕ 16i cho các y¿u tQ bên ngoài nay 12
gay ra nhïng bát h¡nh cça hÍ và giü nguyên quan diÃm ràng hÍ là n¡n nhan.
nguyén nhán
330

308. g nhu viÇc dua ra các lý do bên trong và bên ngoài dé giài thích chd các hành
Cuoi cùng, duong
vi
sé
cho phép
cho phép chúng ta phát huy các khía canh tich cyc và nâng long tu trong cça chính minh
én,
áng thöi dem dén nhïng lai giåi thích hãp lý cho nhüng hành dông tiêu cuc cça chúng ta,
ngn chúng
thúc
dã vó
thúc tác
có thé thay
dÑi cách
khoi càm giác tÙi lQi. Chi khi chúng ta hiÃu dugc vai trò cça cái tôi và su ty nhan
tác ông ¿n nhïng thành công và th¥t bai cça chính minh ra sao thi chung ta
bån thân xù lý trong bát ký tinh huóng nào.
moi
16 Tác giå goi ý rång moi nguöi bj thôi thúc dé giài thích t¡i sao moi chuyÇn lai xày ra boi v
ho cåm tháy
nhu thà có thà hÍc hôi tù nhïng sai lám trong quá khú.
ho có môt su thôi thúc bám sinh à o trách nhiÇm cho ai dó hoac mÙt cái gi d6
ho có trách nhiêm giài thích vói nguöi kthác t¡i sao hoan cành thay dó
A
B
C
D
ho có mÙt nôi so hi tu nhiên vé nhüng thú nàm ngoài
tám kiém soát coa ho.
Chú Giài Dua vào tù khóa cça câu cho s¯n (driven
to explain why)
và doan
trong
bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa này
There is a universal need to
seek justifications
and explanations for people's
actions
-and therefore to
determine who or what is responsible for those actions' nghía
là 'Có mÙt
nhu
câu phó
bi¿n muQn tim ki¿m su biÇn
minh và loi giài
thích cho moi
hành vi cua
con nguoi
-và cà nhïng nguoi chúng
ta gåp,
và tu ó e xác inh ai hoãc
cái
gi chiu
trách nhiÇm cho nhkng
hành Ùng
ó' dà xác dinh dáp
án là B they
possess
an innate urge
to assign responsibility
to someone or something. Trong
câu này
'a universal need
-to determine who or what is responsible' duçc
dién
dat lai
thành 'an innate urge
to assign
responsibility
to
someone or something'.
17 Theo tác già, nhüng
cá nhân càm th¥y rång hÍ không
ki¿m soát dugc
tinh huong
A có xu huóng tu
trách minh vì nhkng
th¥t b¡i
mà hÍ phài nh­n.
tin ràng hÍ ít chju
trách nhiÇm vé két quå
cûa mÙt viÇc
nào ó.
có nhiéu khà nng
ua ra két lu­n
tiêu cyc vé moi ngudi.
B
c
D
coi hành vi cu xo không
tot dÑi vÛi ngudi
khác là chính dáng.
Chú Giài Dya
vào të khóa cça câu cho sn (have
no control of a situation)
và
doan trong
bài oc
có liên quan
dén cum
të khóa này
'situations are
sometimes
perceived
as being beyond
a person's
control, meaning
that
individuals experience
a
diminished
sense of responsibility' nghi+a
là 'nhiéu tinh huÑng
dôi khi uoc
coi là
vugt
ra ngoài
tám ki¿m soát cça mÙt nguoi,
có ngh+a
là các cá nhân càm thay
trách
nhiêm dugc giåm bót
é xác dinh áp
án là B
believe they
are less responsible
for the
outcome of an
event. Trong
câu này
'beyond
a person's
control' duoc
dien
dat lai
thành 'have no control',
và'experience
a
diminished
sense of responsibility
dugc
dien dat lai
thành
'believe they
are less responsible
for.
Q
Phân tích phuong
án sai
Phuong
án A: vi câu trong
bài oc
individuals
experience
a
diminished
sense
of responsibility' ngh+a
là 'các cá
nhân cm th¥y
trách nhiÇm duoc giàm
bót nên
phuong
án A dÑi l­p
vói nÙi dung
bài doc.
18 Nguoi vi¿t nói rång 'phån úng
thiên vi' xåy
ra khi moi nguói
A không hiÃu tính cách th­t sr
cça mÙt nguoi.
B mac dinh mÙt ngudi
là nan
nhân mà không
có mÙt
lôi biÇn
minh.
CHAPTER 01 Multiple
Choice 331

309. co gång thay dôi hoàn cånh sau khi at dugc kët quå.
ket luân rång
hành vi uoc quy dinh
bÛi tinh cách cúa mÙt nguoi
C
D
doan trong
Chú Giài Dya
vào tu khóa cça câu cho sán (correspondence bias) và
behaviour
.
is
bài doc có liên quan d¿n cum tüë khôa nay 'the observer assuming the ho
to focus on the
internal
reasone
due to the person's
personality.
This tendency
-is known as 'correspondence
bias" nghia
là 'nguöi quan
xu¥t phát tù tinh cách cça ngudi dó. Xu hudng này -tâp trung vao
sát cho
rång hà
06 trung vào nguyên
duoc goi là phån úng thiên vi" dë xác dinh dáp án là D Conel
này 'assurning the
nhan
conclude that
bên trong
behaviour is determined by a person's personality. Trong câu này 'asce
behaviour is due to' duoc dièn d¡t lai thánh 'conclude that behaviour is dete.
by'
19 Tác già é câp rång khi moi nguôi thành công, ho có xu huóng
phóng dai múc Ù nhkng thành tuu cça hÍ.
A
B
bo qua su dóng góp cça tài nng bám sinh.
C quy nhüng thành công cùa hÍ cho y¿u tQ bên ngoài.
D sê khó có thà chap nhân su thát b¡i trong tuong lai.
Chú Giài Dua vào tù khóa cça câu cho sn (when people succeed) và doan
trong bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'When individuals have positive
they are inclined to associate their own efforts with their success
nghia là Khi các cá nhân có nhüng tråi nghiÇm tich cuc ho có xu hudng liên két
nhïng no luc cùa chinh ho vói thành công dó' dà xác dinh dáp án là C attribute their
results tointernal factors. Trong câu này individuals have positive experiences
dugc dién dat lai thành 'people succeed, và 'associate their own efforts with their
success' duc diën d¡t lai thành 'attribute their results to internal factors:
experiences
Dan so ß châu Sy thay oi lón
Trong suót thoi ký cuÑi Trung có, dân sÑchâu Äu dä
suy gi£m do mùa màng thát bát, chien
tranh và dáng ké nhát là Cái ch¿t den, mÙt d¡i dich tàn khÑc lan rÙng kh¯p låc dia.
20Môi de
do
chét chóc không ngùng tù d¡i dich này ã gây hoang mang cho nguoi dân, theo nhu mó ta
cua
Giovanni Boccaccio
trong cuÑn The Decameron nm 1348. Phàn ánh tâm trang
cua
biet
nguoi dan châu Au t¡i thoi diÃm ó, Boccaccio dã t¡o ra mÙt thé giói hu c¥u noi công
dan
o
qua
lu­t pháp và sÑng mói ngày nhu thé ó là ngày cuÑi cùng dugc sÑng trên doi. Vé có ban,
o
dã
có gng miêu tå hành vi cça nhüng nguöi tin rng thé giói ang k¿t thúc, không qua
khac
biets
voi
nhüng gi nhiéu nguoi ngh+ t¡i thoi di¿m ó.
O thoi ký tàn phá dinh diem cça d¡i
dËch trong thà ký 14 và 15, nguoi
ta uóc tinn rang
S
chét
den dã làm giåm dân sÑ châu Au
khoàng 30 d¿n 60%, nhung moi chuyÇn khong ai hàng
Û dó.
dài hà
Su
troi d­y cça bÇnh dich xày ra ð
thé ký 17, và diéu này
-
k¿t hop vÛi các cuÙc chien
th­p ky- d dn dén cái ch¿t cça hàng triÇu nguoi. Do dó, dân sÑ châu Au chi tng lên o
tù nm 1300 d¿n 1800. Su gia tng m¡nh hon
dáng kÃ
trong khoång thoi gian
tu
a 1914, khi só ngudi ó châu Au
tng tù 188
triÇu lên tói 458
triÇu.
nm
1800 dén
332

310. nhà sç hÍc gO1 giai doan nay la Dai chuyên minh', cùng nhüng cài tién lón trong sån xuât
nahiÇp, bao góm phât trin máy móc nông nghiÇp và tróng các loai cây có nng suát cao
h duõng hon tù châu My, dån dén
su tng truong dân só dáng kinh
ngac này.
VÛi
vièc bo duõng dé n, nhiéu trè so sinh có thé sóng sót hon bao gid hét và tuÑi có
nhiéu thuc phâm
frung binh tng khoâng hai thap ky. MÙt diéu nüa dóng góp vào giàm tý lê tu là su hiéu biét
v benh tât
và nhiêm trung dugc nâng
cao.
ahiên, su gia tng nhanh chóng vé dân sQ là diéudáng lo ngai dói vói mÙt só ngudi. Trong
bài vi¿t nm 1798 cua minh, 'Mot bai lu­n vé nguyên tác dan sÛ, nhà kinh té Thomas Maithus
cho ràng châu Au dang trQ nên quá dông dúc. Trái nguoc hoàntoàn vÛicác tác già truóc dó dã
vietvé su hõn loan do châu Au không dù dân cu, Malthus d nhán manh rång sÑ luong sinh cán
phäi duoc kiÃm soát. *"Bài vi¿t cça ông dã dua ra khái niÇm phÑ bi¿n vé ké hoach hóagia dinh
và
quan diem cça ông d duoc sú dung rÙng râi bôi nhüng nguoi úng hÙ ý tuong rång viêc sinh
no phäi luôn luôn là tu nguyén. Trong thé ký 19, phy nü dã båt âu han ché sinh con, va chi trong
vài thâp ký, tý lê
sinh â giám 30%.
zVao thé ký 20, dân sÑ châu Au dã bi ånh hung såu sác bi nhüng ti¿n bo y té va cài thiÇn
dinh duông
dênmuc, ngoai trù thöi ký di¿n ra hai cuÙc chi¿n tranh thé giói, viÇc sÑng
làu hdn
dã tro thành diéu binh thuong. Tý lÇ sinh ti¿p tuc gi£m
và ngày nay,
dân sÑ ang täng trung
àm
án dâu tiên trong
thöi ký hiên d¡i. iu này då ki¿n s¿ti¿p tuc không dung lai, mÙt phán la do
nhung thay
dói vé luât pháp
nhu hop pháp
hóa viÇc phá
thai. Trên thuc té, uý
ban Dân sô Liên
Hop Quóc du doán rng
dân só châu Au, dugc do ß múc xap
xi 728 triêu
vào nm 2005, së giam
xuong
duói 665 triÇu vào nm 2050.
20 Tác già
é câp d¿n The Decameron vi
A nó khác vÛi háu hét các tác phám thoi 6.
B
dó là tác ph¥m
vän hÍc áu tiên viét vé BÇnh dich h¡ch
den.
C nó nhán manh tám quan trong
cça kiém soát dân só.
nó minh hÍa nõi so hi cça nguoi
châu Au trong giai doan áu thoi ký
hiên dai.
D
Chú Giài Dua
vào tù khóa cça câu cho sn (The Decameron)
và do¡n trong bài doc
có liên quan
dén cyum
tù khóa này
The
constant threat of death from this pandemic
created panic among
the people, of the
sort
described in The Decameron
nghia
là 'Moi de doa
chét chóc không ngùng
tù d¡i dËch này
ã gây hoang mang
cho
nguoi dân,
theo nhu mô tá
-
trong
cuón The
Decameron' dé xác dinh áp
án là D
it illustrates the fear of Europeans
in the early
modern period.
21 Tác già goi ý gi
vé bài lu­n
cça
Thomas
Malthus?
A Nó truyén
càm húng
cho hoat dÙng
kiém soát dân só.
Nó mâu thuán tråc tiép
vói quan niÇm thông thuong.
Nó thúc dáy m¡nh
mé quyén phy
n.
B
C
D Nó duoc xuat bàn lán dáutiên vào thà ký
19.
Chú Giài Dua
vào tù khóa cça câu cho sn (Thomas
Malthus' essay)
và do¡n
trong
bài dÍc có liên quan
den cum
të khóa này
'His paper gave
rise to the popular
concept
of family
planning
women did begin
limiting
the
number of
children they
had' nghia
là Bài vi¿t cça ông
dã dua ra khái niÇm
phó
biênvé ké ho¡ach
hóa gia
dinh phs nk d
båt áu han
ché sinh con' dé xácdinh dáp
án là A It inspired
a
population control movement.
CHAPTER 01 Multiple
Choice 333

311. Phudng
án B: vi
câu
trong
bài doc
'gave
rise to
the
popular
ra
khái niÇm phÑ
bi¿n'
nên
phuong
án B
dÑi l­p
vÛi nÙi dung
bài doc
Phudng
án C: m·c
dù
bài oc
có
doan
'women
did begin limiting
the
children they
had' dé
ánh
lua nguoi
doc
nhung
doan này
khe
bai báo cça
Thomas
Malthus
thúc d¥y
quyén
phy
nd nên phudng án
viec
Phudng
án D: trong
bài oc
có oan
'In
his
1798 paper'
nghia là dav I
the ki thú 18
nên
phudng
án D
sai.
Phân
tich
phuong
án
sai
lar concept nghia
dua
mber of
không dé câp
C sai
báo tu
22
Tác già
nói ràng
dân sÛ
châu Âu trong
th¿ ký
20
dat
múc
cao
nh¥t trong th­p ký
áu
tiên.
duoc dac trung
bôi tý lÇ
sinh
cao.
bi
ành huong
boi y hÍc
ti¿n bÙ
và
dinh duông
tót hon.
dã giàm xuÑng trong giai
do¡n giüa
hai cuÙc
chi¿n
tranh thé giói.
A
B
C
D
Chú Giai Dya
vào tu khóa cça câu cho sn
(European
population in the 20+
century)
và o¡n trong
bài oc
có liên quan
dên cym
tu khóa này
In the 20th
century,
Europe's
population
was profoundly
impacted by
medical advances
and
improved
nutrition' nghia
là Vào th¿ ký 20,
dân só cháu Au dã bË ånh huongsáu
såc boi nhkng
ti¿n bÙ y
t¿ và cài thiÇn
dinh duõng'
é xác dinh áp
án là C was
affected by
better
medicine and
nutrition. Trong
câu này
'medical advances and
improved
nutrition' dugc
di¿n d¡t lai
thành 'better
medicine and nutrition'
20th
Làm sáng
to ljch so châu Phi
Mac du lich sç cçaAi Câpcó ai
và La Mã Bc Phi uoc ghi chép l¡i khá ký, nhung su thi¿u hut
các nguon
tu liÇu nguyên
bån liên quan
d¿n thôi có ¡i
châu Phi ha
Sahara là mÙt
thách thuc lon
doi voi các nhà sù hÍc. Sy thiéu thông
tin này dã dän ¿n nhkng
khó khn áng kétrong
viec
tao
ra mÙt búc tranh chính xác vé xä hÙi a d¡ng tón ti trong
khu vyuc rÙng
lón này
truOC
KnI O
thuc dân hóa bôi các cuong quóc A Râp và châu Au.
Mac dù ván còn nhiéu h¡n ch¿ trong mÙt sÑ inh vuc nh¥t dËnh, nhïng ghi chép
côn
soT 1
van
mang den cái nhin sâu såc vé sy phát trién chính tri và xä hÙi cça châu Phi c­n
Sanara
ng
phía
nam xa m¡c Sahara). ây thuong là nhkng chï viét tay dugc ghi lai bßi du khacn,
nguoi dã ghi li án tuong vé lgi ich mà ndi này óng góp cho d¥t nuóc cça hÍ. Cac tnuo
nhán
tu Ai Cap c6 dai,ví du, thuong di vé phía nam doc theo sông Nile den Nubia d mie
n9
lubia ð
miÃén bc
Sudan
và các giao dich cça hÍ ã dugc ghi lai b¯ng chï tuong hinh Ai Cap. 2i cùng voi s
cùa Hói giáo ß Bác Phi vào thé ký thú 8, nhkng ghi chép chính thÑng bång tieng
A
n
khu vyc thuóc châu Phi ha Sahara dã dugc luu trü lai. M·c dù a phân các vän ban no
tóng
giong gay gát và ch¥t áy nhüng cho dé tôn giáo, mÙt só lai là nhüng
tài lieu
cnu a uyen
chúa
thóng tin liên quan d¿n các tuy¿n duông thudng mai, nông nghiÇp và 2*buôn bain
Sahara rong lón mà các nhà cai tri A R­p thiét l­p trong thoi ký này.
Kuyén
xuát hiÇn
vÛi sQ lugng nhiéu hon.
25Nhkng nguöi châu Âu dâu tiÇn dén dây
là các nna
cüng
bát
dáu
Tu thé ký 15 trß di, tài liÇu viét bàng các ngôn ngü châu Au vé châu Phi ha Sahara cuhie
hiém
334

312. 3
D»
S 3
O
2
O
D»
.
9NIOV3H SIT31 S83NOVH
uen yuia uoui e 6unp 101 e neo

313. arrive) và doan Chú Glai Dua
vào tù khóa cça câu cho sn (first Europeans to Arri
peans to
arrive
25
trong
bài Íc có liên quan
dén cum
tu khóa nay
The earliest Eurone
were explorers
who aimed to take possession
of the lands they Wero
chiem hku nhkng vùng d¥t mà ho ·t
chân d¿n' dé xác dinh dán.
acquisition of land. Trong
câu này
'take possession of the lands' ditri
dich
là 'Nhkng nguöi
châu Åu dáu tiên dén dây
là các nhà thám hiém nghia
hiem có muc
dinh dáp án là
BT
of the lands' dugc dien
dat la
The
a
thành 'acquisition
of land'.
dugc truyén miÇng?
26-27 Hai khia canh nào duoc dé câp dên vê các câu chuyÇn lich sú ugc truvén
Chúng duoc phån
ánh qua nhüng bng chúng
khåo cQ hÍc.
Chúng
bao góm
các chi ti¿t mô tá vé cuÙc sÑng trong quá khú.
A
B
C
Chúng
dem den cho các nhà sú hÍc nhkng quan
diém mói.
D Chúng phó biën trong công dóng nông nghiÇp.
E Chúng
chúa nhkng
hinh ånh mang
tinh nghÇ thu­t và gi£i trí.
Chú Giài Dya vào tù khóa cça câu cho sn (orally transmitted historical accounts
và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tü khóa náy 'Not only do they
induce historians to look at the past from new angles' va 'some epics are fled with
information that is accurately reflective of historical daily life' nghia là Chúng khöng
chi -khien các nhà so hÍc nhin nh­n quá khú tù nhkng góc dÙ mdi' và 'mÙt sÑ sú
thi con chúa dáy thông tin phän ánh chính xác cuÙc sông hng ngay thoi xua' de
xac dinh dáp án là B They include descriptive details of life in the past và C They
provide historians with new perspectives. Trong các câu này 'induce historians to
look at the past from new angles' dugc dien d¡t l¡i thành 'provide historians with
new perspectives', và information accurately reflective of historical daily life
duoc dién dat lai thành 'descriptive details of life in the past
10
Các kiéu gån kt mQi quan hÇ khác nhau
Khá nng hinh thành các gånkét tinh cám m¡nh m cça con nguoi ß tuói truöng tnann u tne
dua vào nhiéu yéu tQ hon ta tuong
oi này Moi nguoi cám nh­n khác nhau khi hÍ ô trong các mói quan hÇ khác nhau, và su bien
là diéu mà các nhà tâm lý hÍc dã cÑ g¯ng dà hiÃu tù lâu. Trong nhïng nm 1960 va
tám ly hoc phát tri¿n Mary Ainsworth dã tim tháy të nghiêrn cúu cça minh vé các ba me
rng su gån két tinh cm dugc thi¿t l­p tù thoi ky åm ngua (1-12 tháng dautien
Bà cüng suy doán rång các kiêu gån k¿t ß tré em thay dôi không nhiéu, chi roi vao
kiéu phân lo¡i gn két khác nhau.
970, nhà
é
dáu tiên cça cuÙc
doi).
ng vâi
Kiêu dáu tiên dugc goi là gån két an toàn và nó di¿n t mói quan hÇ khi r
an tam vói
nguoi chm sóc cça
chúng. 29KiÃu gån két an toàn
và kiéu gån két này ugc ß
nhung dua trê háu nhu lúc nào cúng cåm tháy thoa
3chung càm thây dé chju mi¿n là
nhüng nguoi chm sóc chúng ß xung
quan buón bä khi
nhïng nguoi chm sóc
chúng roi di nhunglai hài lòng khi nhung
mà mÙt
dúua trè
cåm
thay
chiém khoång
65%
trè
sinh
Cy thé la
mái.
ung trdnén
guoi. chåm sóc
336

314. nntro lai. Vé co bân, chung hinh thânh
mÙt ki¿u gån kët an toàn vÛi
nhung nguoi cham sóc
hing boi vi tât ca cac nhu cau Cua
chúng luôn
dugc áp úng.
i gán k¿t khóng an toan,
chang han nhu kiéu gån k¿t lo
láng/trÑn tránh, cüng tón tai. Theo
Ainswo worth, trê em vÛi múc Ù gån kêt
này tránh
hoac phót lo
nhïng nguoi chám sóc chúng. it lá cåm xúc khi ho roi di ho·c trÛ vé và
không tim ki¿m
hÍ khi
chúng dau buón. Hon nüa, tré inh ydi kiÃu gån két lo
lång/trón tránh
phån úng vói
nguoi la tuong tu nhu cách
chúng lam vÛi ngue autoi chm sóc minh. Thay vi
phái dôi m·t vÛi
su chÑi tù,
32nhüng dça tré này che giáu nÑi buón minh bàng su thÝ d và dây su quan tâm cua
ngudi khác ra xa do su không mong muQn gán
m
aiii cça chúng. Kiêu gàn kêt
này, chiêm
khoång 15% sÑtrè sd sinh, phÑ bi¿n ß tré em mà
nguöi
cua
chåm sóc chúng không dap ung nhïng nhu câu cça
chúng.
Anh huong dén cùng mÙt ty lè phân trm tré sd sinh vói kiéu gán két
không
an toàn là kiéu gån két lo láng/dQi lâp. Vi múc Ù gn két này., trè em thé hiÇn c su deo bán và ph£n kháng dói vÛi
nguoi chàm sócchúng. Ví då, mÙt dúa tré có thé trß nên rát
au buÑn khi nguoi chám sóc chúng
roi di và buón b khi ß mÙt minh vÛi
nguoi l, nhung khi
nguöi chm sóc chúng quay trß lai, úa
trê lai cuõng lai su quan tâm cúa hÍ và ván gik thái dÙ buÑn b. Nhüng dua trê này, nhüng
em
bé gán nhu không thé dô dành, cu xo theo cách này boi vi nhüng ngudi chám sóc dáp úng dúng
nhu cáu cça chúng mÙt cách th¥t
thuong.
Thât quá dë dàng néu
ngh+ räng
tat cåtrê em dêu thuÙc mÙt trong ba loai hanh vi, dó la lý do tai
sao lai có mÙt kiéu phân loai không chính thúc phân biÇt nhüng dúa trê bÙc lÙ ki¿u gån két hÑn
hop. ugc goi là dang gn bó hon Ùn, kiéu này dùng dé chi mÙt tý lÇ nhô trÁ em có phàn úng
that thuong không phù hop vói cách chúng duoc Ñi xo. Diéu này thuong là két quà tu nhüng
tinh huóng mà trong dó, dua tré ã trái qua mÙt vài nguôi chm sóc, chng han nhu vÛi tré em
dugc
nhân nuôi.
Tóm lai, lý thuyét gån k¿t dem dén mÙt loi giài thích rõ ràng vé lý do t¡i sao mÙt sÑ nguôi lai
hành xu theo cách có thà khi¿n nhkng nguoi quan trong dói vÛi ho th¥t vÍng, tuc giân hoãc bÑi
roi. Khi con là nhïng úa trè phu thuÙc vào nguoi khác, chúng ta có l không thà làmb¥t cú
diéu gi dé thay dÕicách bånthân dude dÑi xo, nhung bàng cách hiéu tai sao chúung ta cu xù nhu
thé, diéu dó có th¿
t¡o ra nhüng thay doi cán thiêt d¿ hinh thành nên nhkng mói quanhê totkhi
truong thành.
28 Muc ích cça tác già trong bài vi¿t này là gi?
De mo t kthå nng b¥m sinh có the t¡o nên nhung mói liên kêt manh me ß mÙt nhóm A
trè
sd sinh.
B De giài thích các hinh thúc khác nhau cça su gån kêt thði tho âu và tám quan trong
cça nó.
be nhán manh tâm quan trong cça viÇc làm guong tót cho tré em.
De goi ý ràng lý thuyét vé su gån két dugc dya trên nh­n thúc thông thuong.
Chú Giài Bài Íc không có câu nêu rõ måc dích cça bài nên cân oc cå bâi dÃ
xac dinh måc dích. Sau khi giåi thích vê các d¡ng thúc gån bó ß trè so sinh dya
Trên hoc thuyét cça Mary Ainsworth, bài doc ti¿p tåc giåi thich vé cách các dang
thuc gnbó thuð so sinh này ånhhuong
d¿n su truong
thành và xây dung các mói
quan he cça connguoi
nên dáp
án là B To explain
the different forms of childhood
attachment and its importance.
CHAPTER 01 Multiple Choice 337

315. 29-31 Ba câu nào
sau dây
là úng
vÛi su gån
két an
toàn?
Nó xay
ra vói phân
lón tré
sd
sinh.
Nó hiem khi gåp
ß trë
nhð.
A
Nó mang lai su
thoåi
mái khi có m·t nhïng
ngudi
chm sóc.
C
B
Nó duoc dac trung
bÛi su
it bi¿u hiÇn
cåm xúc.
Nó tao
ra càng thång
t¡am
thoi khi nguoi
chäm sóc rôi di.
E
D
F
Nó xay
ra vÛi cå nguöi la
và
cha m.
Nó gay
ra su gån
két cyc dÙ trong
15% các truong hodp.
Nó dan den su tu
tin sÑng Ùc lâp
ß tré
em. G
H
Chú Giài Dya
vào tù khóa cça câu hói (secure attachment) và doan trona
có liên quan
d¿n cum
tù khóa này
Secure
attachments comprise an asti
per
cent of
infants' ngh+a
là "kiu gån
bó an toân chiêm kho£ng 659% te
và they
feel at ease as long
as their caregivers
are around. They becom
when their caregivers
leave' nghi+a
là 'chúng
cám thay
dé chju mién là nhitn
cham sóc chúng ß xung quanh. Chúng
trø nén buön bä khi nhüng nguöi ch
chung
roi ii e
xác dinh áp
án là A lt is present
in the majority of infante
ong b
sinh
upset
CI
results in comfort in the presence of caregivers, và E lt creates temporary stress
when caregivers leave.
Q
Phan tich phuong
án sai
Phuong
án D: bài Íc
có nhàc én tù khóa cça phuong
án D là 'show little emotian
nhung nhkng
déa trÁ không
thà hiÇn
nhiéu cám xüc là nhïng
dúa trê thuÙc dang
gån
két lo lång/trôn tránh, không phái d¡ng gn
bó an toàn nên phuong án D sai.
32 Cách nào duói ây nhkng
em bé có su gn
két lo lng/trQn
tránh s sç dung?
Chúng phàn kháng l¡i nhïng no lyuc áp úng
nhu câu cùa chúng.
A
B Chúng
tim kiém så chú ý
të nguoi la.
Chúng già
vo ràng chúng không quan
tâm.
Chúng
tu chói giao ti¿p bång måt.
D
Chú Giai Dua vào tu khóa cça câu hôi (anxious/avoidant attachment)
và don
trong bài oc có liên quan dén cum të khóa này
'these children mask their distress
with apathy' ngh+a là 'nhüng
úa tr này
che giáu nõi
buôn cça minh bàng su
thd o
dé xác dinh dáp án là C They pretend that they do not care. Trong
cau nay
'mask
with apathy' dugc di¿n dat lai thành 'pretend that they do not care.
Phan tich phuong án sai
Phudng án
B: trong bài Íc có o¡n 'infants with anxious/avoidant attac
nent ac
the same way with strangers' dà dánh lua nguði dÍc. Tuy nhiên, nhung
tre
thuÙc dang gån két lo láng/trón tránh không tim ki¿m su chú ý tù ngudi
hanh dÙng vÛi nguoi la tudng tu nhu cách chúng hành Ùng
voi
nguo
chúng
chúng (to ra không quan tâm) nên phuong án B sai.
338

316. HACKERS TEST
P.56
1B 2 D
3 C
4
D
6 D 7
B
5 A
8 A
9 repetition
10 objects
11 box
12-13 B, D
Sy nhan thuc &tré sd sinh: thu nh­n dugc hay bam sinh?
Néu tré so sinh sinh ra dã có khå
nng nh­n thúc, di truyén có thé óng vai trò
quan trong hdn
trong su phát trién cça
chúng so vói các y¿u tó môi trudng bên ngoài.
STrong suõt chiêu dài lich sú, các nhà tâm lý hÍc dã tranh
lu­n liÇu rång con nguoi bi ánh huóng
manh me hon bói di truyén (bám sinh) hay bôi môi
truong sóng cça hÍ (nuôi duöng). B6i tré
so sinh là nhóm gân nhát vÛi
trang thái
'nguyên so' cça con ngudi, chúng thuong là Qi tugng
nghiên
cúu cua các chuyên gia, nhüng nguöi mà có gång tim hiÃu ro hon vê nguón goc nhân
thúc
cua con nguoi. 'Theo lý thuyét nói ti¿ng cça Jean Piaget vé su nh­n thúc thdi ký áu cça
con nguoi, tré so sinh có duãc trí thông minh thông qua su tudng tác v­t lý vdi các vât thé xung
quanh. Dói vÛi ông ta, khå nng nh­n thúc không phâi là do b¥m sinh mà có dudc theo thdi gian
thong
qua su tuong tác vÛi "th¿ giói hiÇn tuong' (nhân biét thé giói thông qua nhüng trâi nghiÇm
và hi¿u biét). °Trê so sinh thuc hiÇn các hành vi phàn x¡ và tù të diéu khi¿n nhkng hành vi này
thóng qua su lap di läp lai. Trong vài tháng áu tiên, chúng hoc cách thuc hien các hành Ùng
nhiéu lán, chång h¡n nhu mút ngón tay cái, diéu này mang lai cho chúng niêm vui hoãc su hài
long. Trong giai doan này, ông ta khång dinh, chúng vån không thà hoàn toàn luöng truóc hoãc
doán duoc các
su kiÇn. Trong khoång të bQn ¿n tám tháng, trè sd sinh båt åu sû dung cái mà
Piaget goi là phân úng vòng tròn thú cáp. Goi là tho c¥p viì nhüng phàn úng này bao góm nhiéu
hon mot quá trinh, ví du: låc mÙt cái lúc lc và lång nghe tieng kêu.
Thông
qua nhïng hành Ùng nhu vây, trë sd sinh bi¿t duoc nguyèn nhán và két quå và båt dáu
nhân ra
ràng hành Ùng cça minh có thé dán d¿n nhïng phàn úng ti¿p sau. Dói vÛi Piaget, ây
chi don thuán là nhïng phàn úng có diéu kiÇn dói vÛi mQi liên hÇ giïa các hành Ùng mói hoc
dugc và tác Ùng cça chúng lên các v­t thé, và bÛi vì nhkng hành dÙng này chua phân hóa, óng
tin rng chúng không ph£i là nhkng hành Ùng nhm den måc tiêu, và do dó, chúng không có
chù dich. Bôi vay, các bé båt áu dán nh­n ra rång các dó v­t có su tón t¡i dÙc l­p bên ngoài
SU nhân théc cça chúng. Piaget l­p luân rång
tré so sinh có khå nng nh­n thúc cyc ký h¡n che
cho dén khoàng chín tháng tuÑi nhung
chinh vì nhu the, d¿n thÝi diem này, tr thuong
có duoc
khå
nng nh­n bi¿t sy tôn t¡i cça v­t thé.
P1aget
dã dùng
các thí nghiÇm
che gi¥u vât thé nhåm chúng
minh quá
rinh thu nh­n này.
Vi du,
ong
ta sê cho các em bé xem mÙt v­t
và sau ó gi¥u
nó duói mÙt miêng våi ho­c cái cóc và phân
ch xem trë so sinh có nh­n tháy duoc v­t dó d bi¿n mát hay
chi on thuán là bË
che khu¥t khôi
am nhin. 2Piaget két lu­n dua
trên cn cú liÇu rång
tré có phán úng bàng
cách thão miëng
vài
noc coc dà tim ó bË che giáu hay không.
N¿u
chúng
làm thë, óng
ta phóng
doán rng chúng
van có mÙt chút nh­n bi¿t nhát dinh vé su
tón tai cça v­t thé; tuy nhiên,
óng cüng
cho rång khå
ang nay còn chua phát
tri¿n áy
dç và h¡n
ch¿ vi néu v­t
thé dugc chuyén
dén mÙt noi khác,
re van sê cÑ gång
tim ra nó bàng
cách loai bö
thú che khuát nó. Dù vây,
theo Piaget, giai doan
nay cho tháy
hành vi thà hiÇn
trí thông
minh âu tiên trong su phát
triên nh­n thúc cça con nguöi
a
ong
tin rång
dó là cd so cho viÇc giài quy¿t
tát cå ván é trong tuong
lai.
CHAPTER 01 Multiple Choice 339

317. inh >
ac. MÙl nha
tám lý hÍc nguöi
Canada tên là
Renée
Baillargeon, dang
nghiên
cúu vé su ohás.
d tré so sinh dã d·t
dáu hoi vé quan
niêm
cça Piaget.
Bà dã chi ra tám quan te.
hanh các thi nghiêm
và xét nghiêm phù hop
vói múc dÙ phát
trién cça trê.
các ký nng vân Ùng
han che cça
tré nhó có thé là nguyên
nhân khién
là thieu khà näng
nhân
thúc. Nói
cách
khác,
"Baillargeon không dóng ý vÛi Pian
Tuy
nhiên, không ph£i
ai ckng nghí rång phán
tich
cua Piaget
la hoàn toàn chint
trien
nhan thi trong cia viêc t
trè sd
sinh, lý luân
Tang khién
chúng bi lam
lubn
nhan thüc. D
ông
ta dã nhám lán giüa
các han
ché vé ký nng v­n Ùng
vÛi các han ché
an
w
hon la
nhüng th kiêm tra già
thiét này,
bà dâ tâp
trung nghiên
cuu
vao cac
thi nghiÇm truc quan he.
nghiem thú công.
chid
tài dó choi làn trên mÙt duöng ray
truóc khi bË
che
khuat sau mÙt täm màn che a
trung
vào quá
trinh này
nhiéu lân cho ên khi chung quen
voi nó. "Baillargeon e
STrong mÙôt thi nghiÇm,
Baillargeon
cho nhïng
dua tré sd sinh ba tháng tuoi vam.
ng tap
dua ra
öng r
mot chiéc hop uoc d·t
sao cho có vè nhu nó së cán trÛ hành trinh cça xe tài trên ditte .
nhiên, khi chi¿c xe tåi duoc t xuÑng mÙt
lán nua, nó i ngang qua chiéc hôp nhu thé e
can tro gi. Baillargeon phát hiÇn
ra rång
tr sd sinh s quan
sát diéu b¥t ngô này las h.
arger khi chúng quan
sát xe tài truóc khi chi¿c hÙp dugc d·t
vào duöng ray.
Tu diéu này Rail ..
g xay ra
a quy
két luân rång chúng
biet chi¿c xe tåi dáng
l ra á bj chan,
va bõi rQi khi iÃu ó khôna y
Do dó, bà tin rång chúng
có su hi¿u bi¿t vé các tinh chát cúa vât thé, bao góm su tón tai e
ng
dao cça chung
khi chuyên Ùng.
iéu này
mâu thuân vÛi Piaget, nguoi
tin rng nhüng khá náe
này chi phát triên vào khoàng
chín d¿n muði hai tháng.
Phát
hiên cça bà dåa trên giå inh hiÇn ang duoc châp nh­n vâ úng hÙ rông räi boi nhié
nghiên
cúu khác nhau
-
rng tré so sinh t­p trung
låu hon vão cãc su kiÇn mdi la hoãc dáng nac
nhiên, trong
khi các su kiÇn quen thuÙc thu hút sy chú ý
cúa chúng trong
thoi gian ngån hon. Ge
dinh này
d duoc goi
là så vi ph¡am
mô hinh ký vong (VOE).
Bà áy lý lu­n rång,
vÛi tr so Sin.
dien bien mói mê này rt dáng ngac
nhiên và th­m chí là không thé', '3Theo Baillargeon,
diéu
này
có ngh+a
là trÁ nhô có khà nng phân biÇt giua các diÃn bi¿n có thé và không thê xày
ra, cho
tháy chúng có khà nng nh­n thúc bám sinh nhiéu hon so vÛi suy ngh+ cça Piaget.
Tuy nhiên, dà nói rång trè so sinh có thé nhân biêt uoc các vât thé trong tu nhiên gióng
nu
nguoi ldn không có nghfa là chúng luôn suy lu­n theo cách tuöng tu nguoi lón. Do do, bo na
bán sinh 'dugc thi¿t lâp sn' cça con nguoi vn phåi ti¿p tåc phát triÃn qua thöi thd àu va i
thiéu. Trong truöng hop này, rö ràng rång trái nghiÇm, ho·c nuôi duõng. ván là yéu to qun
ong
ung ca
trong su phát trién nh­n thúc cça con nguöi.Tuy nhiên, các thí nghiÇm cça Baillargeon
nha tám ly hÍc phát trién trê em khác duoc xây dung dåa trên công trinh nghiên cuu
la Piaget
va thúc dáy nhkng nghiên cúu trong ngành thi cüng gióng nhu cáach mà Noam Chom
Chomsky nghien
cúu vé vic tiép nh­n ngôn ngü cách mang hóa ngành ngôn ngu hoc.
Tu Vung
huoc) hein
undiferentated
doán
Cognituon
n. nh­n thuc genetics n. di truyén hoc phenomenal adj, có thé nhan thúc
Dangy
tuong reflex behaviour
n.
hành vi phán xa rattle n. xüc xác subsequent ad).
fheo
sdu, adj, khong phân biÇt duoc, chua
phân hoa goal-directed adj nhám dén muc tiêu
Sur lam -
ngo obscure v. che khuát, che dây motor skill phr. ki
nàng v­n dÙng habituate
v.
qUe aa Oresu unimpeded ad). không bi ngan tro/can tro
property
n. thuÙc tinh, d­c tinh trajectory dieu giá dinh, giá sú violation
n.
vi pham, can thiÇp paradigm
n. diÃn hinh, màu hinh
revouu
ac
tiep sau
quen w
340

318. (1-8]
4Theo Piaget, tre SO Sinh thu nap kiên thúc chi thông qua
A
quan sát thé giði xung quanh chúng.
B
tuong tác vÛi nhung thu gån güi vÛi chúng.
C
hoc cách l·p lai hành Ùng.
D
tuong tac vÛi ngUði khác.
Chú Giài Dua vào të khóa cúa câu cho sn (Piaget infants gain knowledge) va
doan trong bài oc có liên quan dén cum tù khóa này According to Jean Piaget's
famous theory -infants acquire inteligence only through the physical actions they
perform ith objects around them' nghía là Theo ly thuyét nói tiéng cça Jean
Piaget trè so sinh có uoc trí thông minh thông qua su tuong tác vâat lý vÛi các
vat the xung quanh' dé xác dinh dáp án là B interacting with things close to them.
Trong câu này 'actions they perform with objects around them' dugc dién at lai
thành interacting with things close to them'.
2 Tai sao Piaget tin ràng trè so sinh có nhàn bi¿t vé su tón tai cùa vát?
A
Chung không gp khó khän trong viÇc xác dinh cái gi dang che giáu vât thé.
B Chung nh­n
ra khi mÙt vât th¿ bË di chuy¿n d¿n mÙt vi trí khác.
C Chúng không bË dánh lua khi mÙt vât thà dugc thay th¿ bàng mÙt vât thé khác.
D Chúng tim ra vât thé bË che giáu.
Chú Giài Dua vào të khóa cça câu cho sn (Piaget believe infants have some
understanding) và oan trong bài dÍc có liên quan dén cum të khóa này Piaget
based his conclusions on whether the infants responded by removing the cloth
or cup to find the concealed item. If they did, he surmised that they had at least
a limited apprehension of object permanence' ngh+a là 'Piaget két luân dua trên
cn cu lieu ràng trÁ có phàn úng bng
cách tháo miÿng vài hoàc cóc dà tim Ñ
bi che giáu hay không.
Néu chúng
làm thé, ông ta phong
doán rng chúng vn
có mot chút nh­n biét nh¥t inh vé sy tón tai cça vât the'
dà xác dinh dáp án là D
They
uncovered the object
that had been hidden. Trong
câu này
'have at least a
limited apprehension' duoc din dat lai
thành 'have some understanding'
và ftind
the concealed item' dugc di¿n dat lai
thành 'uncovered the object
hidden'.
QPhan tich phudng án sai
Phuong án B: do¡n trong
bài Íc
'if the object
was moved to another location, the
infant would still try
to find it by removing
the original
item that obscured it ngh+a
la
'néu vât thà duoc chuyén d¿n mÙt noi khác, trë vån së cô gång tim ra nó bàng
cach loai bó thú mà che khu¥t nó'. iéu này
có nghia
là tr không nh­n thúc duoc
do v­t dã bË di chuyÃn
d¿n chô khác nên phuong
ån B dôi l­p vói nÙi dung bài dÍc.
CHAPTER 01 Multiple Choice 341

319. Theo
Baillargeon,
iÃu quan
trong
là phái
thåc
hiÇn
các thí
nghiÇm
mà
B t­p trung
vào nhïng ký
nng
bám
sinh
hon là ký
náng
thu nh­n dugc.
Cthich hop cho
giai
o¡n phát
triên cça tré sd
sinh.
A dé dàng làp lai
và mang
tinh
khách
quan.
D thuc hiÇn dudc
vói tré so
sinh o các d6
tuoi
khác
nhau.
out experiments)
Chú GiàiDua
vào tiu khóa
cça câu
cho
sn
(Baillargeon carry
out
exneri.
the
và doan trong
bài doc
có
liên quan
dén cym
tu
khóa này
'She pointect.
out
level
of
infants' nghia
là 'Bà dã chi ra tám quan
trong
cua viÇc
tién hành các thi
ne.
-
phù hop
vÛi muc Ù phát
triën cua tré sd
sinh' de xac djnh dâp
án là C suitakh
for
infants' stage
of
development.
Trong
câu này,
'appropriate for the develonm
importance of
conducting
experiments
appropriate
for the developmental
nghiem
level duoc
dien dat li
thành
'suitable for
-stage
of
development'.
4 Nhung phån biÇn
cûa Baillargeon
dÑi vói Piaget
là gi?
Nhung già dinh
cça ông
dugc
thi¿t l­p dua
trên nghiên
cúu không áy do.
A
Nghiên
cúu cça ông không dugc chúng thåc
bÛi bng chúng thyc nghiÇm.
B
Ong áy quá
nhân manh
vào các thí nghiÇm truc quan trong nghiên cúu cça minh.
Ong áy
dã nhâm ln viÇc
thiéu ký nng v­n dông
vÛi viÇc
thiéu nh­n thúc.
D
Chú Giài Dua
vào tu khóa cça câu cho sn (Baillargeon's criticism)
và oan trong
bai doc có liên quan
dén cum tù khóa này
'Baillargeon
accused him of confusing
motor skill
limitations with cognitive
limitations' ngh+a
là "Baillargeon
cho rång
ông ta dã nhám ln gika
các h¡n
ch¿ vé ký nng v­n Ùng
vÛi các h¡n ch¿ vé
nhân thúc
dé xác dinh dáp
án là D He mistook a lack of motor skills with a lack
of cognitive
ones. Trong
câu này, 'confusing
motor skill limitations with cognitive
limitations' duoc dién ¡t l¡i
thành 'mistook a lack of motor skills with a lack of
cognitive ones'.
5 Trong
thí nghiÇm
liên quan
dén mÙt chiéc xe ti, Baillargeon
cho trè so sinh tháy mÙt quá
trinh l·p l¡i nhiêu lân.
di chuyén mÙt màn chån truóc m·t dúa trê sod sinh.
A
B
C quan
sát trè sd sinh chdi voi mÙt chiec xe tâi ó choi.
B
dã thu nghiÇm các chúc nng v­n dÙng ô trè so sinh.
Chú Giái Dya vào tù khóa cça câu cho s¯n (experiment involving a ru
Bailargeon) và do¡n trong bài doc có liên quan d¿n cum të khoa nay one he
experiment, Baillargeon showed a toy truck rolling down a track leng
infants focus on this process several times' nghía
là Trong
mÙt
thí nghiem,
he
Baillargeon cho xem mÙt chiéc xe tåi ó choi ln trên mÙt duong ray
ray dé chúng
tap trung vào quá trinh này nhiÃu lán cho dén khi chúng quen vÛi nó ae nó' dé
xác dinh
dáp án là A showed infants the same process numerous times. 1rong hanh
letting the infants focus on this process several times' duoc dièn aa e
i thàn
showed infants the sameprocess numerous times'.
342

320. O
D
D
CDA
D
( CD
O
CD
D
D
2
9NIOV38 SI13I S83XJVH uen
yuig yoyui uei unp 191
neO

321. Chú Giài Vi
bài oc
không
có
câu
néu rõ måc
dich nên cán doc càh
myc dich
cça nguôi
vi¿t. Dya
vào
câu
¥u tiên trong
psychologists
have
debated
whether
people
are
more stronah
genetics
(nature)
or
their
environment
(nurture)' nghia là "Trona sid
sç,
các
nhà
tâm lý
hoc
dâ
tranh luân
liêu ráng
con nguoi bi ånh
hute
hon boi di truyén
(bám
sinh) hay
bdi
mói trudrng sông
cua hÍ (nuói
dto
kho cuoi cùng
'it goes
without saying
that
experience,
or nurture,
rem
factor in
human
cognitive
development'
nghia
la 'ro râng rng kinh nghia
duong,
ván là y¿u
tQ quan
trong
trong su phát
triên nhân thúc cça con
dinh dáp
án là A To
show
that
infant
development
relies on both nature an.
doc cà bài de
ong bai doc Throughout
history
xac dinh
are more strongly
influenced
by
niéu dai lich
bi ành
huong
nanh mÇ
và càu
rucial
rona trong su phát
trin nhan
thuc Cua con
ngudir dár
and nurture
9-11]
9 Tre mói sinh së c gng
làm chú chuyén dÙng
cua minh thông qua.
oies
master their movement)
và oan trong
båi doc
có lién quan
dên cum tù khóa na
Newborns practice
reflex
behaviours and slowly gain
control over them through
repetition' nghia
là Trè so sinh thåc hiÇn
các hành vi phán xa và tù të iÃu khién
nhüng
hành vi này thông qua su iäp
di l·p laï'
dé xác dinh të cán diên là repetition
Trong
câu này,
'Newborns gain
control over duoc
dièn ¡t lai thành 'Recentiy
born babies master, và reflex
behaviours' ugc
din d¡t lai
thành 'movement
Chú Giài Dua
vào cum
tù khóa cça câu cán
diên të (Recently born bahin.
nay
10 Tre so sinh chi dán dân hi¿u duoc su
tón t¡i Ùc lâp
cua...
Chú Giai Dua
vào cum
tù khóa cça câu can dién tù (lnfants
-understandthe
independent existence)
và doan trong
bài Íc có liên quan dén cum tù khóa
này 'only gradually
do babies begin
to realise that objects
have an independent
existence outside of their own perception' nghía
là 'các bé båt áu dán nhân
ra
rång
các dó v­t có sy tón tai Ùc l­p
bên ngoài så nh­n
thúc cça chúng'
dé xác
dinh tù cán dién là objects.
11 Trong mÙt thí nghiÇm, Baillargeon dã dt mÙt.. cái mà duong
nhu ch¯n duong
xe ta.
Chú Giái Dya vào cum të khóa cça câu cân dién tu (In the experiment, Baillargeo
và doan trong bài oc có liên quan dén cum tù khóa này 'Bailargeon tne
introduced a box which was positioned so that it looked like it would bloCk
truck's journey down the track nghia là Baillargeon
sau dó dua ra
mot
hÙp
dugc dat sao cho có vé nhu nó së c£n trß hành trinh cça xe t£i trên duöng
ay
xác dinh tù cán dién là box.
[12-13] Vê nhüng diÃm nào Baillargeon và Piaget không óng ý vÑinnau
tám quan
trong cùa giáo duc trong pháttrién nh­n thúc
dÙ tuoi mà trè sd sinh nh­n thúc duoc su tón t¡icça vât the
cách trè so sinh hoc cách phân biÇt giüa các dó vât
múc dÙ nh­nthéc bám sinh cça tré so sinh
A
B
D
E
khi nh­n thúc cçatrè so sinh bång vói nguoi lón
344

322. CD
CDx
DA
9NIOV3H SI73I S83XOVH
upn
yuig yojui iei 6unp 101 P
neo

323. CHAPTER TIFI/NG tve/False/Not Given
i ueng ing
Doan goi ý trong
bài doc giup
tim câu trå loi duoc
in khác mau va duC
danh dâu theo sÑthú tu ciae
p64 EXAMPLE
thông minh hon
áng
Theo nhà tâm lý hÍc
xa hÙi
Robert Zajonc, nhïng
dua con dâu dudng nhu thông min
úa trè dunc
ke. Trên thuc t¿, các nghiên
cúu cça nhïng
nhà nghiên
cuu Na Uy d chî ra rång dite.
cüng
sinh ra dáu tiên có chi sQ IQ cao hon 3 diém so vÛi dúa tré sinh ra thú hai. Su cách hiat .
Tuy nhiên, trí thóng
minh không phi
là ss
khác biÇt duy
nhát do thú tu sinh gay ra C.
chiu
duoc nhân tháy,ß múcÙ thâphon, giüa
dúa trë thú hai và thú ba.
du
lòng cng có xu huóng hoc giði
hon ß truong, dudc
trå ludng
cao hon d tuQi
truÛng thành va
tinh
nhiéu trách nhiÇm trong gia dinh hon. Nhung dúa con út, trong khi ó, thuong hài huóc, it eh f
ký luat hon, ít so rûi ro và hòa ông
hon so vÛi anh chË cça chúng.
p.66 HACKERS PRACTICE
3 True 4 Not given 1 True 2 False
7 True 8 False 5 True 6 Not given
11 True 12 Not given 9 Not given 10 False
14 Not given 15 False 16 True 13 True
19 False 20 False 17 Not given 18 False
22 Not given 23 False 24 True 21 True
26 False 27 True 28 False 25 Not given
29 Not given 30 True 31 True
Toc nguoi da ò có ành huong lón ¿n vn hóa khu våc Four Corners cça Hoa Ky trong
hon
m
nghin nm. Ban dáu, công óng này dugc hình thành tù các áp tr¡i riêng lè ô nhkng vung
ao
nguyên cua binh nguyên Colorado, noi ngui dân trông trot và phát triÃn nhiéu ngànn ng
th
la do
công khác nhau, nhu dó gQm và chn mén. Tuy nhiên, trong suÑt th¿ ký
11 và 12,
ng
dã chuyén dén nhüng vùng hèm núi lân c­n và xây dung 'nhïng ngôi nhà lÛn co
nneu
sÑng chung mà tù dó tên cça hÍ duoc ·t theo chúng. Nhà kh£o cô hÍc Kristen Kuc
dinh
rång chuyên này xáy ra sau khi han hán dai dång khi¿n vùng cao nguyên
khóng
man
h
tin
dugc nua. Bà tin rång cu dân chuyên vào các thung lüng boi vì noi dày it bË ånh
nuo
han
vdy
tác
hán. 2Sau khi hÍ di cu, ho phái hoc cách sån xu¥t
luong thuc hiêu quå hon trên it dat
ho dã tao ra mÙt hÇ thÑng hgp tác x
nông nghiÇp, hÇ thÑng mà dán dà trð thanh
su to hóa. MÙt khi hÍ dinh cu ß
các hèm núi, nén vän minh này càng mang tinh công dong da hóa sån luong trênsúc lao Ùng.
346

324. CD
D
D
Dx O,
(O
Dr
D
C'
9
ONIOG3H SI131 S83XIVH uen yug ypui pi9 unp 191 no

325. Chú Giåi Cum tù khóa
cça câu cho sn là (A politician in the 1980e
prompted the then U.:
ià doan tron
.President
bài doc có
liên quan
dén cum tië khóa này
là This
Ronald Reagan to falsely declare, "Trees cause more pollution thar
do." nghia là Diéu này
dã khi¿n Tng thÑng
Hoa Ký Ronald Rea
bo sai lech, 'Cay xanh gây ô nhim nhiéu hdn ó tô." Vi nÙi dung c
nhát
vói doan trong bài dÍc có lièn quan déên cum tù khóa nên d
automobiles
ua ra tuyên
no sån dông
an la True
olamed Trong
câu này, falsely
declare' dugc
dièn dat lai thành incorrectlv hi
o to.
4 Thuc vât góp phán gây ra hiÇn tuðng sudng mu quang hóa nhiéU nhit a s
smog) và
doan
trong
Chú Giài Cum të khóa cça câu cho sn là (photochemical smog)
the
bài doc co liên quan dén cum tù khóa này là they can become participant
formation of
such ground-level ozone pollution as photochemical smog
goi y ràng cây xanh ckng có thé tham gia vào viÇc hinh thành 6 nhiäm táng doc
mat d¥t nhu suong mù quang hóa. Tuy nhiên, goi ý này không liên quan dén
dung
câu cho sn nên dáp án là Not Given. hoi
sCong nghiêp hóa và su tng truong doanh nghiÇp vào cuói thé ký 19 dä t¡o ra mót moi tuere
trong dó thu tin thuong mai phát trién tÙt bac, doi hôi phâi có mÙt cách dé ghi lai tin nhán nhanth
chóng và dé Íc hon so vÛi chq vi¿t tay. Thiét bË áu tiên có khá nng dáp úng nhu cáu nav
là máy dánh chü Sholes và Glidden. Tuy nhiên, truóc khi nó trÛ thành mÙt thành công vé mat
thuong mai, môt só ván é nhât inh cán ph£i dugc khäc phyc. Ví du, 'nhkng thanh go chï trong
cácmáy dánh chk co xua nh¿t chuyén Ùng rát ch­m chap, ckng nhu phím và các thành phán
khác có xu huóng bi kt thuong xuyên. é khäc phåc van é này, Sholes nhà thiêt ké
-
dã sáp
xép lai bó Cyc cúa bàn phím dé các chï cái trong các phiên bán sau ó cua máy không còn xuát
hiên theo thú tu bàng chü cái. Thay vào ó, ông ta ·t các phím vói ý dinh rng các tó hgp chu
cái duoc so dung phÑ bi¿n nh¥t trong ti¿ng Anh, nhu ST và TH, së uoc phân
tán cách xa
nhau
Viêc diéu chinh này ã giàm thiÃu dáng ké lõi ket máy và li ánh máy vi cách såp xêp mai aa
tang thoi gian dé nguói düng xác dinh vi trí các ch
cái. Do dó, diÃu này dåm båo ràng
mó1
p
có dú thói gian dé quay trß lai vi tri cça nó truóc khi phim ti¿p theo bË dánh. Nhüng thay doi auoly
ich. nhu nhó
nay là chia khóa dé bi¿n máy dánh chï thành mÙt thie¿t bi sao chép và
thu i
viët tay 5 Công nghiÇp hóa t¡o ra nhu cáu cân
ph£i có mÙt phudng pháp ghi chép nhann
nor
v Chú Giái Cum tu khóa cça câu cho sän là
(Industrialisation
created
a
need)
and doan trong bài oc có liên
quan d¿n
cum tù khóa
này là 'Industrialisation
corporate growth in the late 19th century calling for a way to transcribe messages
more
quickly and
legibly than handwritten script nghia
là 'Công
ng d ahi lai
hóa
tang truóng doanh
nghiÇp vào cuQi th¿ ký 19 dòi hoi phåi
có mot
Ca
dé g
sån
tin nhn nhanh
chóng và dë dÍc hon so vói chï vi¿t tay'.
Vi nÙi dung
câu c
Trong cau này, 'calling for duoc diÃn at lai thành 'created
a need,
v
án là True dóng nhát vÛi do¡n trong bài dÍc có liên
quan dén cum tù khóa nen
way t
transcribe
messages' duçc di¿n d¡t lai thành 'a writing methoa
348

326. thanh ánh máy trên
may dânh chï ban dáu
phài uoc thay théthuong xuyên. Chú Gi£i Cum tù khóa cça câu cho
sn là
(type bars on
early
typewriters) và doan
rona bài doc có liên
quan dén
cåm tù khóa
này là 'the
type bars in their earliest
hrnewriters moved very
sluggishly'. Bài
doc goi ý rång các thanh dánh chu
ß
nhüng
náy dánh cho áu tiên
chuyén dông rát
châm chap. Tuy nhiên, goi ý này không
liên quan dên nÙi dung câu cho sn nên
dáp án là Not
Given
Viêc thi¿t k lai may danh chu khien
viÇc dinh vË các
ch cái ton thdi
gian hon.
Chú Giài Tu khóa cça câu cho sn là
(redesign) và
doan trong bài doc có liên
quan
dén cum të khóa nay là the new
arrangement increased the time it took for users
to locate letters' nghia là 'cách
sp xêp mÛi dã
tng thoi
gian dé
nguoi dung xác
dinh vi trí các chï câr. vi nÙi dung câu cho sn
óng nh¥t vÛi doan trong bai doc có
liên quan ên cum tï khóa nên
dáp án là True.
Trong câu
nay, 'new
arrangement
duoc dien dat lai thành
'redesign', và 'increased the time it took' dudc di¿n dat lai thành 'more time-consuming'.
Mc dù các dung cr viêt dã có tù thöi có
d¡i, nhung cây bút chi nhu
chúng ta bi¿t
ngày nay chi ton tai sau viÇc phát hiÇn ra mÙt mö than chi lón vào
nhkng nm 1560. Theo câu chuyên nay mot só nguoi chn cùu
nguôi Anh dä bt gp mÙt chát màu en
không xác dinh dinh vao ré cça
mot cái cây bË o, ho câm nó lèn và thay ràng nó Ã l¡i mÙt vét den. Ban âu, ho sodung nó déé
vë các kí hiÇu trên v­t nuôi cça minh é có thé dë dàng phân biÇt cùu cça ai hon, nhung ho sdm
nhan ra rng than chi, cái mà hÍ goi là 'chì en', có thé át de dàng uçc t¡o thành
que và so
dung dé vi¿t và v. Vói dây hoc cành cây quán quanh nó é giám di Ù giòn, "mÙt que than chi
khong chi dòi hôi nguoi dùng sú dung ít luc hon so vói ngòi bút hgp kim dang dugc sú
dung, mà
nó còn tao
ra các nét v ­m hon. Ngoài ra, °nguoi ta có thà xóa các dáu than chi bång cách so
dung mot chút bánh mi mém và v
dè lên trên chúng bng måc diéu mà không thé àm duoc vói
cá chi và than.
Không lâu sau ó nguôi ta bt áu dán các máu than chi vào các rnh cça dåi gd
dugc ct sän, tù ó t¡o ra cây bút chi gÑ chc chn hon nhiêu mà chúng ta
quen thuoc ngày nay.
8 Viét bng que than chi cán dùng nhiéu lyc hon nhkng công cu viét khác.
9 Nguoi dùng không thé tháy d¥u than chìsau khi tô nét muc lên.
Chú Giài Cum tu khóa cça càu cho sån là (required more pressure) và doan trong
bài doc có liên quan ¿n cum tù khóa này 'a stick of graphite required the user
to apply less pressure than the metal alloy styluses then in use' ngh+a là 'mÙt que
than chi -òi hôi nguöi dùng so dung it luc hon so vdi ngoi bút hop kim ang duoc
sú dung'. Vi nÙi dung câu cho sn dÑi l­p vói do¡n trong bài doc cóliên quan den
Cum tù khóa nên dáp án là False.
nu
Giái Cum të khóa cçacâucho s¯n là (graphite
marks after inked over) và
uan trong bài Íc có liên quand¿n cumtë khóa này là "it was possible to erase
graphite marks ~ and to draw on top of themwith ink'. BaidÍc goi y ràng có thé xóa
net viet bång than chi và vi¿t dè måc lên dó. Tuy nhiên, goi y này khóng liên quan
aen noi dung câu cho sn nên dáp án là Not Given
CHAPTER 02 T/F/NG (True/ False/Not Given) 349

327. Khà nng dà có thà tao
án tuong
tot vÛi moi nguoi
là rát quan trong dói vÛi
nhia
chúng
ta bôi vì con nguoi
vÑn di là nhïng
thuc
thé x hÙi dudc
thúc dáy bÛi man
voi nguoi
khác. Tuy.
nhiên,
dôi khi có thé khó diên d¡t
chinh xác nhung gi nguet e
iéu
nguoi trong
hác nghi vé
chúng
chung
ta. Së hât dé dàng
néu t¥t cå ho
chí don gián
nhin tháy chúng ta theo cc
thé gidi qua
láng kinh
riêng biêt
cça minh và "omoi nguoi
có xu huóng không thång
thån khi nói vé cách
vé nguoi
khác trù khi ho o riêng
vdi nhüng
nhóm nguöi ho
tincây.
Vi lý do này. dá v.
nguoi
khác nhin minh, dôi khi cán phái dåa
vào sy tu nh­n
thúc cça chúng ta
gáng boc lÙ
ra. Thât không may,
t¥t cå nhïng nguöi chüng
ta gp
déu nhin thé qidti c.
càm
ao
nhan
cach
Su tu nhân
thúc là cách môt nguoi quan
sát thây nguoi
khác nhân thúc vé anh ta hoár
.
the nào. 1"Su tu nhân
thúc thuong
khá chíinh xác ß nhïng
cá nhân có ý thúc manh m
bàn
thân vi nhkng
kiÃu nguoi này
có thé d dàng nh­n
ra cãch nguöi
khác ph£n úng vói ldi nái
hàn
h
có
hành dông
cça ho.
DiÃu này
cho ho bi¿t hÍ có dugc yu
thích hay không. Nhüng cá nha
nhân
thuc tot vé bàn thân hÍ là ai thi duong
nhu không gåp
vân dé gi trong viÇc diéu chinh hanh
vi cça ho dé phù hop
hon vÛi tinh huóng cy th¿
-
nêu ugc yêu
thích là måc dích cuÑi cçna cia
ho. 12Nhüng nguoi
kém nh­n
thúc vé bàn thân, mt khác, thuðng
sai lám khi nhân dinh vé cách
nguoi
khác nhin nhân ho. iéu này là do h9 thuong
thiu tå tin ngay
tù dáu và do ó có nhiéu
thành kien cá nhân. Ví du hÍ có thà không thåc ss thích bán thân minh vi bát ky lý
do nàova do
dó nghi ràng nguôi
khác cüng ghét minh, trong
khi su th­t không hän là vây. Ngudc lai, nhüng
nguoi
khác có th¿ tin rång
minh thât dí dÓm và vui vé khi ð gân nguoi
khác nhung thuc t¿ là ho
rat thô lQ và phién
toái. Th­t không may
cho nhïng nguoi
nhu vây, ôi khi k¿t quå là su cô làp
vé mt xã hÙi v t¥t cà các h­u quå tiêu cuc có liên quan.
nánh
10 Moi nguoi thuong thành thuc vÛi cách hÍ nhin nh­n vé nguôi khác.
Chú Giai Cum të khóa cça câu cho sn là (People are generally honest) và doan
trong bai oc có liên quan d¿n cum tù khóa này là "people tend to not be very
direct
about how they feel about others' nghía là 'moi nguoi có xu huóng không thäng
thán khi nói vé cách ho càm nh­nvê nguöi khác'. Vi nÙi dung câu cho sån dôi l
voi
doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tü khóa nèn dáp ån la False.
nao 11 Nhüng ngui có ý thúc manh më vé b£n thân thuong bi¿t nguiöi khác nhin minh nna i
doan
Chú Giài Tù khóa cça câu cho sn là (Those with a strong sense of seiy va
trong bâi doc có liên quan d¿n cåm të khóa này là "Metaperceptions are
ually
so
of people are easily able to pick up on how others spond to their words or actions
fairly accurate in individuals who have a strong sense of self because ie
nghia là 'Sy ty nh­n thúc thung khá chinh xác ß nhung cá nhân có y tnu
manh
mé vé bàn thân vi nhüng ki¿u nguöi này có thà ë dàngnh­n ra cách ng
phân úng vói loi nói ho­c hành Ùng cça ho'. Vi nÙi dung câu chosån ao
dóng nhát
dáp
án là
True.
Tron
cu này, 'Metaperceptions are
usually fairly accurate in individuals duY
dién dat
voi doan trong bài doc có liên
quan d¿n cum tù khóa
i
lai thành Those
-
usually know how others see them'.
350

328. D
D
CDA
D
D
CD
D
DA (D
(D»
D
5
O
O
(O
O O
D
9NIOV3H SIT3I S833VH uenj yuig yo1 1D Dunp 101 nyoD

329. thinh giác
-mà moi
nguoi ngh+ dén
khi nói
vêtín hiÇu ông vât. chi
chúng
cüng
sç dung
các tín hiÇu
vé
hóa hÍc, thË giác
và
câu cho s¥n óng
nh¥t vÛi nÙi
dung
trong
doan
có lién quan d¿n cm.
dáp
án là
True. Trong
câu này,
"the
auditory
cues' dudc ugc disn
'sounds'.
húng t
bi¿t
ran và xúc giác'. Vi
noi
dung tù khoa nên
duoc dien dat
lai thanh
tin hieu khac
14
Dánh dáu bàng
mùi truyén
thông
diÇp
vé
länh thó it hon s0 vÛi các hinh th.
cça dong vât.
ai doc
Chú Giai Cum
të khóa cça
câu cho
san la (Scent
marking) và doan tronn
territories
s.
có liên quan
dén cum tù khóa
này
là In this system,
animals mark thoi
by
rubbing
on items or urinating
and
defecating
within their territories
Bai loc g
1a chúng b£ng cách
y rång
trong hÇ thong này,
Ùng vât
dánh d¥u lnh thÑ cça
CO xåt
goi y
vào các Ñ v­t ho·c
di tiéutiÇn
và ¡i tiÇn trong vùng
lnh thÑ ó. Tuy nhidna
này không
liên quan
d¿n nÙi dung
câu cho sån nên áp
án là Not Given
15 Nhüng su tuong ông gika
tin hiÇu
cua dong vat
va cach glao tiep
Cua con
nguoi khi&.
Darwin tin rng
tin hiÇu cça Ùng vât là mÙt lo¡i ngôn ngü
co bán.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (Darwin
to believe
-
a basic lanquagei
và do¡n trong
bài doc có liên quan
d¿n cåm të khóa này
là he ultimately felt that
language distinguished
humans from lesser animals' nghia
là 'cuÑi cung ông áy
càm tháy ràng ngôn ngk giúp phân biÇt loài nguoi
vÛi các loài Ùng vât bâc tháp
hon'. Vi nÙi dung
câu cho sån 6i l­p vói oan trong
bài dÍc có liên quan d¿n cum
tù khóa nên dáp án là False.
Charles lves
Sinh nm 1874, nhà soan nh¡c hiÇn d¡i Charles Ives d hÍc âm nh¡c khi còn nhó và cong
hi¿n trong vai trò nguoi dánh àn organ ß nhà thò trong suót thöi niên thiÃu. Bi ánh huong
boi cha minh, nguoi tùng là chí huy ban nhac trong quân dÙi, ông tiép tåc sáng
tác cac
dan
hop xuóng tôn giáo tai Dai hÍc Yale. M·c dù có tài nng và thiên huóng
vê âm nhac,
ves d
là mÙt doanh nhán trong phân lón qung ôi cça minh.
ves gia nhâp công ty bào hiÃm Charles H. Raymond& Co. vào nm 1899 nhung ong
dé thành l­p mÙt doanh nghiÇp bào hiÃm cça riêng minh vÛi mÙt trong nhïng dong
viÇc
nghiéep
cça ông, Julian Myrick, vào nm 1907. Ives nhanh chóng nÛi ti¿ng trong gio d
nhán
cùng thdi vi la mÙt doanh nhân sác såo, ngudi mà rát giði trong viÇc kiém tién. Tuy nt
rång báo hiém, quan trong hon c, là
phuong tiÇn mang lai loi ích cho công chung
tin
a duy
tri lý tuong nhân d¡o cça ngành båo hi¿m và không dính líu dên "các vå
be
do cong
nhüng
pho bi¿n trong thoi gian dó. Khi ông nghi huu vào nm 1930,công ty Ives anu
k là c
ty lón nht trong só nhkng doanh
nghiÇp cùng ngành ß Mý.
Thành cong trong kinh doanh cùa Ives dã làm lu mo nhïng no luc âm nhac
cua
mÙt só ban bè cça ông hoàn toàn
không bi¿t ràng ông là mÙt nhà soan nnac
ng
ta
dén
noi
Xuát bán cál
352

330. hang chi phi cça riêng minh và dé
nhüng tác
phám này biÃu di¿n ß
nhüng ndi không
Km boi các nhac s+ it tên tuÑi, "lves dã
giu khoång cách vÛi
cÙng dóng am nhac
áng. Cách làm này dà cho
ông su tu tin dé thù
nghiêm, vay mugn các yéu tó tüu nhiéu
tác pham
có tiéng tm
chinh thong
ai lnai âm nhac khac nhau. Vi
dy, ong da két
høp các bàn
nhac pop và
nhüng bai thánh ca
the
ton giáo suot thoi niên thi¿u và
sU sáng
tao và khà
phê
binh âm nhac.
nham the hiên tôt nhât tai
nng kêt hop cça
ông áy là bàn Piano Sonata só
2, thuong
và dai hoc cua
ông vÛi
nhac hòa táu châu
Au. Cuói
cung. chinh
à nng pha trÙn các thé
lo¡i cüng d
mang tói cho
ong tiéng tám tron
rong gidi
As (dC bi¿t ¿n vÛi cái tên Concord Sonata.
Tác phám dugc láy càm
hung tü các nhà van
theo chù ngh+a
siêu viet ngudi My d thê ký 19,
nhüng nguöoi mà hoat dông ß
vüng làn cân
thanh phÑ Concord, Massachusetts. MÙt trong nhüng nguyên Iý trong tâm cça chú nghia
siêu viÇt là truc giác câ nhân, thay vi xä hÙi và
nhüng co
quan thé ché bên trong nó,
dä mß
ra cánh cóng cho trí tuðng tugng. ""Su dung các trích dn tùBeethoven, trich doan åm nhac
dai chúng và nh¡c tön gião, cùng âm thanh tù cuÙc sóng hàng ngày, nhu xe lua, lves dã co
gång nåm båt tinh thán này trong nhüng bàn sonata cça minh. Nhüng buói bi¿u dien bàn
nhac truóc công chúng ckng bao góm mÙt doan thu nghiÇm: truöc mi phán trong bón phán
cça ban nhac, lves xUóng tên tác phám cça các tác già ã truyén càm húng cho nhüng phán
nàyEmerson, Hawthorne, gia dinh Alcott và Thoreau. Bân sonata dã có buÑi ra måt thanh
công vào nm 1938 hon 20 nm sau khi nó ugc hoàn thành - và tin tuc vé tác phám cça
ong dã sóm duoc lan truyén.
9 nm sau dó, vào näm 1947, Ives vuon lên dán dáu trong nén àm nhac có diÃn khi ông
duoc trao giài Pulitzer cho Bån giao huðng só 3. Mac dù 1°dat dugc su công nhàn này nhd
thành tuu óng góp cho âm nhac tron doi, ông dã không the sÑng dé tháy rát nhiêu tác phám
cua
minh dugc biÃu dien truc tiép, và danh tiéng cça lves trong lòng công chung chù yéu co
dugc sau khi ông qua doi. Ngay nay, ves duoc coi là nguoi tiên phong trong lich su åm nhac
M, va danh ti¿ng cça ông tiép tuc duge nang cao. Chi rieng trong 15 nam cuói thé ký 20, it
nhát hai mudi cuón sách vi¿t vé cuÙc doi và nhüng tác phám cça ông d duoc phat hành.
16 Tham nhkng trô nên phÑ bien giüa các công ty báo hiém trong thoi ký cça Charles Ives.
Chú Giài Tù khóa cça câu cho sån là (Corruption was widespread) và do¡n trong
bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này
là the corruption
scandals prevalent
within it during
his time' nghía
là 'các vå bê bói tham nhkng phÑ
biên trong
thði gian
do. Vi nÙi dung
câu cho sn óng
nhát vÛi o¡n trong
bài Íc có liên quan den
Cum tù khóa nên áp án là True. Trong
câu này
the corruption
scandals prevalent
dugc dien d¡t l¡i
thành Corruption
was widespread'.
ong dóng âm nhac
chính thÑng phán
doi hoàn toàn viÇc thé nghiÇm.
nu Giái Cum tù khóa cça câu cho sån là (mainstream
musical community)
và
aoan trong
bài Íc có liên quan
d¿n cum
tù
khóa này
là lves kept
his distance
Om the mainstream
musical
community.
His doing
so gave
him the
confidence to
eriment'.
Bài dÍc goi ý rång
Ives gik
khoång
cách vói cóng óng
åm nh¡c
chính
ong va diéu này giúp ông áy tu
tin dé thù nghiÇm. Tuy
nhién, goi ý này không
liÃn
quan den nÙi dung
câu cho s¯n nên dáp
án là Not
Given.
CHAPTER
02
T/F/NG
(True/False/Not Given) 353

331. sonata cia bng
18 Ives không
sç dung
âm nhac dai chung
va ton giáo trong các bàn
.
Chú Giai Cum
tu
khóa cça câu cho sân là (use popular
an
doan trong
bài oc
có liên quan
dên cum tù k
popular and
religious
music
Ives attempted to capture thi
nghia
là So dung
trích doan tië Am
nhac dai
nám bát tinh
thán này trong
nhung
ban sonata cua minh'. Vi ndi.
doi lap
vói do¡n trong
bài doc
co ien quan
aen cum tú khóa nên a cho
igious musi
khóa nàylà
Utilising
cerpls trom
spirit in his
sonala Ives då
c6
qang
ai chúng và tôn
giáo.
ho các tác
phám 19 Phái d¿n khi qua döi,
Charles
lves mÛi nhän dudc sr công nhân cho e4.
mini
Chú Giái Cum
tu khóa cça câu cho sån là (Charles lves receivo
a
received no recognition
gaining this acknowledgement for his musical contribution during his lifetime' nghia
su công nh­n này nhÝ thành tuu óng góp cho âm nhac tron doi'. Vi nÙi
và oan trong
bài oc
có lièn quan
dén cum tù khóa nàv
dat due
dung cau
uan dén cym tu khóa nên
dáp án
cho sån 6i lâp
vÛi doan trong
bài dÍc có liên quan
là False.
Nhung moi nguyhi¿m cça kiéu làm viÇc a nhiÇm
Chúng ta dang sóng trong mÙt thé giði có nhip sóng hÑi há, và nhiéu ngudi ngày nay dung nhu
càm tháy ràng hoàn thành càng nhiéu viÇc càng töt trong cung mÙt lüc là mÙt diéu cán thi¿t d
theo kip vói nhip sÑng này.Da nhiÇm, nhu moi nguoi bi¿t vé hành vi này, có the dem ¿n cho m
so nguoi càm giác rång hÍ ang sù dung hiÇu quå thôi gian cùa minh, nhung diéu này khác
su that. Hon th¿ nüa, viÇc mÙt nguoi lo liÇu nhiÃu viÇc hon khá näng xù lý cça minh có thé dem
dén tác Ùng b¥t loi dÑi vói nguöi ó cå vé m­t súc khoe thé ch¥t lán tinh thân.
Trái vói quan niÇm thông thuong, 20bÙ não con nguoi không dugc trang bË dáy ç dà xo ly dóng
thdi nhiéu dang thong tin- trang bj kém d¿n múc nhqng gi chúng ta cho rång là da nhiÇm thám
chi khóng thé thuc hiÇn uge. Khi con nguöi có gång tham gia vào nhiÃu ho¡t dong cüng md u
nhing gi bÙ não cça ho thuc sy dang làm là cuóng cuóng chuyén dÑi gida các công viÇc. Tna
vi tap trung tát cå su chú ý vào mÙt viÇc, nhüng nguoi hoat dÙng da nhiÇm có thà tap trung vàe
tüng
viec ho dang có gáng làm chi trong vài giây mÑi l¥n. 21Chuyén dÑi liên tuc gida
nhiéu g
viec, khong
có gi áng ngac nhién, thât mÇt moi và khi¿n cho viÇc lÍc thông tin cüng nhu hu h
d cnd
thong tin sau dó trß nên vô cùng khó khn. CuÑi cùng, da nhiÇm là viÇc làm phån
tc
dyng
ng no lam chung ta ch­m lai. Xem xét K+ mÙt công viÇc dà hoàn thành truoc khi bat
dau
viÇc khác thì sê hiÇu quå hon nhiÃu, vi thöi gian dà bÙ não chuyén doi qua lai
va
G
g lai tu
dáu vào
mÙt hoat dÙng mà nó dã tham gia truóc ó là lng phí thöi gian.
ong die Néu diéu dó ván là chua dù tÇ, da
nhiÇm có thà làm súc khôe kém di. Kni
nav khien cho hÇ thán kinh cça co thé, có gáng thåc hiÇn nhiéu nhiÇm vy
cung
luón giái phóng các hormone
gâycng thàng và adrenaline. Khi dieu
lay adrenaline së
cung cáp mÙt su tng cuong nng luçng tam thoi, và thuongu
ban hoan thành
nhïng nhiÇm vy mà nó duçc giao, nhung có thé khóng
ni viÇc giåi phóng hormone
gây c£ng thàng khi¿n huyét áp tng cao, dieu déu biét có
th gây nguyhiÃm vì nó khi¿n tim phài làm viÇc nhiéu hon. Mac
Vy cùng
mÙt
lúc,
nó
gán
n
hormone
Dong t
ét moi nguôo
thoang 4
354

332. O
D»
.
D
3
ONIOY3 SIT3I SH3XOVH ueni quig uoji pio 6unp 1o1 P neo

333. Q
D
CD
(D
D
D
8
O
CD O
(D
D
O
CD»

334. 24
tài liÇu truyen mieng cung
cap kién thúc
lich sù
trong dáu thdi
ký trung có.
Chi Giåi Tu khóa cça câu cho sån là
(Oral accounts
provided historical
knoledge)
à doan trong bài doc Gó liên
quan dén
cum tu khóa là
'everything they knew about
limited to the
spoken-word stories and
songs' nghia là 'tát cà moi thú ho
history
hit vé lich so chi giói h¡n trong các câu
chuyên dugc ké và bài hát Vi nÙi dung
câu cho sån dóng nhát vÛi
o¡n trong bài
oc có liên
quan dén cum tu kh6anên
dáo án là True. Trong câu
này 'the
spoken-word stories and
songs dudc di¿n dat
lai thành 'Oral accounts'
95 Môt ký thu­t chuyën biÇt dugc sú
dung trong các tu viÇn dé b£o
qu£n sách.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sän là (A special technique used in
monasteries) và doan trong bài oc có liên
quan dén
cum tù khóa
này là Some monasteries even made it their mission to keep libraries full of works of the ancient Greeks and Romans, preserving them
through the
ages. Bài doc goi ý rng Motsó tu viên thâm chi còn thyc hiÇn sú
mÇnh cça minh là giï cho các thu viÇn dáy áp các tác phám cça nguoi Hy Lap và La Mã có ai, båo tón chúng qua các thdi
d¡i'. Tuy nhiên, goi ý
này không liên
quan dén nÙi dung câu cho sn nên dáp án là Not Given.
26 Quyên luc cua Giáo hÙi Công giáo ngang bång vÛi giói quý tÙc.
Chú Giài Cum tù khóa cûa câu cho sn là (equal to the nobility) và oan trong
bài doc có liên
quan den cum tù khóa này là 'the Church was the most important
facet of society at the time, above even the
nobility' ngh+a là 'Giáo hÙi Công giáo
là thành phân quan trong nh¥t cça x hÙi thöi báy gio, trên cà giói quý tÙc'. Vi nÙi
dung câu cho sn oi l­p vÛi doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tu khóa nên
dáp án là False.
27 Báo in dã làm nói lông su ki¿m soát thông tin cùa Giáo hÙi.
Chú Giài Tu khóa cça câu cho sån là (The printing press) và doan trong bài oc c
liên quan d¿n cum tu khóa là 'Gutenberg's press -resulted in two major changes
in European society. The first was tha
control literature and information' ngh+a là Toa soan báo cça Gutenberg dn d¿n
hai
thay d6i lón trong xä hÙi châu Âu. Dáu tiên là chinh quyén giáo hoàng không
con
có the kiÃm soát tài liÇu và thông tin nka'. Vi nÙi dung câu cho sån dóng nhât
vÛi doan trong bài dÍc có liên quan dén cum tu khóa nên dáp ån la True. Trong câu
nay 'no longer to control' duoc di¿n ¡t lai thành 'loosened the control'.
papal authorities were no longer able to
Cuoc cách
m¡ng thudng ai châu Äu
dich th
Nhün n huóng vé xä hÙi và kinh té cça giao djch thuong mai quoc të và sy thuÙc dija hoá
Hd
9C th­p tu chinh, mÙt loat các cuÙc
chién tranh thán thánh nhåm myc dich dâ¥y nguöi
Hoi
giáo ra kho
Qu
Au dã duoc bi¿t ¿n các loai gia vi, lya
và nhiéu lo¡i hàng
hóa khác tu Trung Dông
AOI khu vuc. Tråi qua gán
hai trm nm chi¿n tranh, nhiêu sán phám cça vùng dát
CHAPTER 02 T/F/NG (True/False/Not Given) 357

335. Trung Dông
dã tro nên dugc
sn dón,
*vi vay
khi Cuoc thap tu chinh cuoi ei
dung
cung kéL thúc va
a. Kinh doanh
gida
hai khu vuc duoc
ti¿n
hành tu
do cho dên nåm 1453, khi vùng Constanti
này, két hdp vÛi
su t
nam 1291, giao dich thudng
mai giüa
châu Au và Trung Dông
dã không hé eii
ople bi ché ngu
üm ra nhüngq
Diéu này
làm cho các tuy¿n
duong bÙ
b¥t khá xâm pham,
thúc dáy nguoi ch
day tia
các nuoc Anh, B6 ào Nha và Tây
Ban Nha vdi
tu cách
là các cuong quÑc chAss
dát mói bi chiém
cách mói dé dén Trung ông
vàtién rông
ra châu A. Tién trinh này, két hdo ve
cuong quóc châu Au, m a me
dong thoi ký
mà mang
luói thuong mai
sinh lai dugc
thiet lap
va nhung vùng dát méi t
Chuyén
di cça Christopher
Columbus nm 1492dén Thé gii
mÛi và chuyén di e
Phi cùa Vasco da Gama sáu nm sau dó là nhïng
thành công dáu tiên cça chu i.
sau dó, các thuÙc dia
bát dáu xuát hiÇn ð châu My
và các tuyên thudng mai nQi chau á.
li
vòng
quanh chau
A. ngus còn lai cça thé giói
dã dugc thi¿t l­p. Ngoài
các loai gia vi
và lua tu Trung ông và chau
g sàn xuát
hang châu Au båt âu nh­p nguyên liÇu
thô tù châu Phi va chau My
dê sú dung trong sán s
hóa mà së duoc bán cà trong và ngoàinuóc.Dugc goi là cuÙc cách mang thudng mai giai doan
mo rong
kinh té châu Äu giüa th¿ ký
16 và 18 này
dã có tác ông
lón d¿n nhiéu mát
Mot trong nhüng
tác Ùng
túc thi nh¥t là lam phát.
Truóc cuÙc cách mang thudng mai, ohán
vàng
và bac cça châu Âu ã duoc sç dung dé giao dich ß Trung ông.
Khi các mo vàng baC
kiêt và con rt it tién trong luu thông, xu huÛng giám giá d xáy ra. Tuy nhiên, vàng và bac bét
dáu dÕ vào châu Áu khi nhiéu kim loai quý dugc phát hiÇn ß Th¿ gidi mái. 29Chi riêng Tay Ban
Nha dã nhâp hon 180 tán vàng và hon 16.000 tán bac të các thuÙcdia cça ho trong khoàng thi
gian tu nam 1500 dén 1650, và khi sÑ tién moi này dugc ua vào luu thóng. giå cà dâ tàng áng
lon
can
ke. Lam phát càng thêm phúc tap bÑi nhu câu gia tng doi vói hàng hóa tù mÙt bÙ ph­n dân só
phuc hói tù Cái chét den.
Cuoc cách mang thudng mai ckng tác Ùng såu såc dén x hÙi. Thàngdu tién te có loi cho ngui
lao dong, nhïngnguoi có thé yêu cáu múc luong cao hon, nhung diÃu dó cüng co nghia là gi
quý toc se tón kém chi phi nhiéuhdn dé thuê hÍ. Do dó, nhiéu thành viên cça táng ióp quy 1c
dã phài bán tung phán tài sån mÙt é duy tri lói sÑng cça ho. Nhïng nguöi mua khóng pha a
thành viên cùa giói quý tÙc mà là nhqng thuong nhân giàu mÛi nôi, nhiÃu nguði trong so ng oe
rão lai dát dai. phá vo sPtruyén thóng cça táng lóp quý tÙc vón cho phép nông
dân canh
tac
dó.
Không có dát dai dé chám sóc, nông dân chuyén d¿n các thành phÑ
và cuói
cùng
tro u
thành
lyc lugng lao Ùng dô thË mÛi.
nhung chién
dugc
Mac dù
giao thudng trong cuÙc cách
mang thuong mai mang lai lgi nhuan
ca
tranh, thdi tiét và su vi ph¡m bàn quyén có thé gây ra nhiêu tÑn thát lón. Do dó, cac o
goi là cong ty có phán dugc thànhl­p dé giåm thiÃu nhüng mÑi nguy hai này.
Þu
thân cua các t­p doàn hiÇn d¡i, các doanh nghiÇp này là các công ty
tu nhan
Da
các nhà dáu tu dé chia sè loi nhu­n. Ti¿n ki¿m dugc të viÇc bán cô phiéu
da auy
tién
tu nhân
bán có phiéu
cho
cáp vón cho các dy ån và thu dugc hàng hóa thuong mai. Và m·c dù van có khå nng hà dáu o
sù dung de
các e
hàng së bji hùy ho¡i, bË dánh càp ho·c bË thát l¡c, 3'nhung vói thuc té là cô rat
áu lu.
råt
nhiéu
nhà
da
rùi ro mà
công ty và môi có
ông ph£i gánh chju là rát nhó.
358

336. 8 5
S
D
D CD
D
(D
O
ONIOV?H SI13I S83X3VH uenj yuig yoy4) 1e1o- 6unp i91 gA neo

337. HACKERS TEST
3 True 4 Not given
2 Not given
1 True
7 Not given 8 False
6 False
5 True
12 developedregions
11 D
10 D
9 True
13 vehicle
ic h
Tác dong
cça
ô thË
hoa
toan
cau: Chi phi và Loi i
Do thi
hóa,
có thà dé câp
dên
nhu là quá
trinh công dông nông
thôn phát
trián
la.
su di
cu cça nguöi
dân tù nông
thôn
ên
thânh thi,
có nguôn gQc tiù thoi c.
nhà su hoc óng ý ràng quá
trinh ô thË
hóa
dâu tien xay
ra d vùng Luõng Ha .
thành pho dúng
nghia
áu
tiên là
Uruk
vào khoâng
nam
4500 trudc Công
nquven
tuc
voi viêc
hinh
thành Ur vào khoång
nm
3800
trudc Công nguyên
n lên thanh
phÑ
hoar thoi có dai loài
ngu
Công nguyén, và
saud
té
Nhung 9hiÇn tuong này thuong
gån
liên vÛi thöi ky
hien dai
hon. "O châu Au, môt quá te
hoa rong
lón và manh
mê hon nhiéu d xáy
ra vào thé ký
19 là két quå të cuôc CAch h
nghiÇp. O Anh,
dân
sÑthành thË tng
tù 17% vào nm 1801 lên con sÑ 72% dáng kinh ne
vao
nm 1891, chç yéu tâp trung t¡i
các
thành phó
London,
Manchester, Newcastle và Birmin
mingham
noi các nhà máy t¡o
nhiéu co hÙi viÇc
làm dây
hua hen
cho nóng
dàn nghèo khó có truván w
thÑng
phy thuoc
vào nông nghiÇp
làm sinh ké. CuÙc sóng
ð các thành phÑ, vói viÇc lam, dich u
Vu gai
tri và phúc loi
x hôi phong phú, duong
nhu là mÙt su thay
thé hua hen hon nhi¿u so vÛi nhin
cong viêc nng
nhÍc ß nông tr¡i.
Vàsu thu
hút dó van tiép
di¿n. Nm 2008, lán dáu tiên dân sQ thành thË
trên th¿ gidi vugt quá mic
dán sÑ nong
thon. Nhungquátrinh hiÇn t¡i
cça dô thË
hóa không
chí có riêng ß các nuÛc cöng
nghiÇp,
nhu truong hop
truóc nhïng
nm 1950. 12K
të d, quá
trinh ô thË
hóa cho y¿u xày
ra
các khu vuc
kém phát
trién và uóc tinh d¿n nm 2030, hâu nhu tát
cå các khu vuc dang pnát
trien se có nhiéu ngui sóng trong
môi truong
dô thË hon d khu våc nông
thôn. Có mÙt vài nguyn
nhân cho hiÇn tugng này.
Thú nhát là thiéu tài nguyên
ß khu våc nông
thôn dà dáp úng
dän só
toàn cáu ngày càng tng
lên. Thú hai là su thu
hút cua các co hÙi viÇc
làm mà moi nguoi thuóng
nghí dén
kthi nói vé thành phQ.
Thú ba là sy mong
muón dich vu chm sóc súc khðe và giäo
duc
có chát lugng cao hon nhüng gi mà háu hét các khu vuc nông thôn có hé em lai
Tuy nhiên, diéu quan trong cán phi nhó là trong khi su thay doi ·c diém dân sô nay nuz
se dem dén nhi¿u co hÙi, thì nó ckng có nhïng thách thúc. Thông thuong, thË truöng vie
khóng thé theo kip tóc do täng trudng do thi, iÃu này có nghia
là 'nhiéu
nguoi ngneod
dén
am
các thành pho sê nh­n ra rång dù dã chuyén chð ß nhung tinh
dugo
ci thiÇn.
Hon nüa, "không có su hÑ tro cça gia dinh và
cÙng
hinh kinh tà cça hÍ váan
khóng
dong
mà thuong
nhàn duoc
khi ó quê hudng, nhüng nguoi di cu d¿n thành thË th­m chí có thé thây tôi te no á thanh
vé quê nhà. Diéu này phán nào giäi thích su lan tràn cça các khu o chuÙt thành o
n c
khi ho td
pho cua chúngta ngày nay.
MÙt khía canh dáng lo ngai khác cça quá trinh dô thË hóa hiÇn ¡i la mot
dinh chiém tý lÇ cao gåy tai hÍa cho nhiéu thành phÑ lÛn. Decker, Sichor va
tién hành
mÙt nghiên cúu chi ti¿t và cách mât dÙ dân sÑ ånh huongdên
un
tháy rång có mQi
tuong quan tråc tié¿p giïa dô thË hóa và các lo¡i tÙi pham n
tui khi ti¿p xúc
truc diÇn. Ho cing phát hiÇn ra rång trÙm c£p
xe xày
ra o
a
pham n hát
(198) dä
den
tinh
hinh tÙi
pharm
va
Cuop
giêt
và moc
thi
so
vOi
nóng
360

338. D
DA
D
Dx
DR
D
Q
3
D
D
(O
CD
D
ONIOV38 SI73I SHINIYH
ugn uuIg yo/i 1ei 6unp 101 g nyoo

339. thành thi tng
-chùy6u tap
trung tai
các thành phQ London, Manchecta.
và Birmingham'.
Vi nÙi dung
câu cho sån dông
nhát vdi o¡n tronai
quan dén cum tu khóa
nên áp
án là True. Trong
in the cities of
London,
Manchester,
Newcastle, and Birmingham' ditcie
thành 'was
focused on four cities'
ester,
Newcastle bai
doc có liên
Trong câu này 'primarily co
egating
dien dat la
tinh trang thi¿u
nhà
2 Sy gia tng
sÑ luong nhâp
cu vào
thành thË
dã dån d¿n
trong tai
các thành phÑ.
nghiem
Chú Giäi Cum të khóa cça câu cho sån la (housing shortages in cities). Khona i..
Given.
duoc trong
bài Íc o¡n
có liên quan
d¿n cåm
tu khóa nên dáp án là Not
cça ho.
3 Nhiéu nguði
di cu không th¥y
bát ký så cái thiÇn não trong
hoán cnh kinh té cia
Chú Giài Tù khóa cça câu cho sn là (improvement in their economi
circumstances) và doan trong bài Íc có liên quan dên cum tu khóa là 'many n
the poor
who migrate to cities will find themselves relocated without improvinn
their economic situations' ngh+a là 'nhiêu nguöi nghéo di cu dên các thành phó s
nhán ra ràng dù ã chuyén chÑ ô nhung tinh hinh kinh té cça hÍ v¯n không duoe
cài thiên'. Vi nÙi dung câu cho sån dóng nh¥t vói doan trong bài doc có liên quan
dén cum tu khóa nên áp án là True. Trong câu này 'improving their economic
situations' duoc di¿n at lai thành improvement in their economic circumstances.
4 Viec thi¿u su hô tro cça gia dinh ß các thành phÑ có thà khi¿n moi nguoi pham toi.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (a lack of family support) và do¡n trong
bài oc
có liên quan ¿n cum tù khóa này là 'without the family and community
support urban migrants can find themselves even worse off. Bài dçc goi ý ràng
khong có su hÑ tro cça gia inh và công óng, nguoi di cu d¿n thành thË có the roi
vào tinh trang tói tÇ hon. Tuy nhiên goi ý này không liên quan d¿n nÙi dung câu cho
sán nên dáp án là Not Given.
5 Su bát ón x hÙi làm tng ho¡t Ùng tÙi pham ß các thành phó.
Chú Giài Tu khóa cça câu cho sn là (Social instability) và do¡n trong bài doc có
liên quan dén cum to khóa là The problem of crime in urban areas is particulariy
dire in times of social unrest' nghía là Ván ê tÙi ph¡m ß khu vuc thành thË ·c biet
nghiêm trong trong thdi ky b¥t ón x hÙr. Vi nÙi dung câu cho s¯n ông
nhât
vo
doan trong bai Íc có liên quan dén cåm tu khóa nên áp án là True. Trong cau
này 'in times of social unrest duoc di¿n d¡t lai thành Social instability'.
6 Sy tng cuong hiÇn diÇn cça cånh sát
Chicago làm giåm tý lÇ giêt nguo
Chú Giai Cym tu khóa cça câu
cho s¯n là (Chicago police)
và doan
tron
bài
doc có lien
quan dén cum tù khóa này là 'Despite increases in the
numo
of
law enforcement officers
patrolling Chicago's streets, the total nu
number of murder
there has risen'
nghía là "M·c dù có su gia tng só luongnhân viên hann
pi adi
tuán
p
tra trên duong phQ Chicago, nhung tÑng sÑ vu gi¿t nguöi à dày ã tng ien
Vin
nên dung câu chosn Qil­p vÛi oan trong bài dÍc có liên
quan dén cym
tu
ba
dápán là False.
362

340. 3
CDA
D
(DA
.
D
D
DA
(O
D
CD
ONIOYAN SIiial SHNH UenI UUIg- uoul eLn . 6unp iOI eAL nuO

341. gây
ra su phát
trién cça chuói cung úng da dang hon.
tao
ra nhu câu manh m hon di vÛi hàng hôa tü các quÑc gia khác
C
D
endence on
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça doan cân iên (a greater to.
greater dependence on supermarkets, the economics of food loric
fewer agricultural sources -. This has led to a much heavier reliane
th cities
motes
nomics of food
logistics
promote
supermarkets) và doan trong bài doc có liên quan dén cum tù khóa này
goods' nghia là 'vÛi su phå thuÙc ngày cang tång vào các siêu thi ciat
nguyên lý kinh t¿ cça viÇc v­n chuyén va Cung ung thuc ph¥m sé dAn a
nông
sàn hon Diéu này dán d¿n su phy thuÙc nhiéu hon vào hàng t
khau'
dà xác inh áp án là D brought about a stronger need for goole
countries. Trong câu này, 'a much heavier reliance on imported goorls
dat lai thành 'a stronger need for goods from other countries'.
vào các siêu thi cua
thanh
ph
dén it ngu
a nhap
other
dudc dien
Phuong án C: doan trong bài doc "the economics of food logistics promotes fau
their
Q Phân tich phuong ån sai
fewer
thuc
supply chains' có nghia là 'nguyên lý kinh té cça viÇc v­n chuyén và cung únat
pham sê dn d¿n it nguón nông sån hon, vi vây sê có lgi hon nhiéu néu các ha
agricultural sources, as it is far more cost effective for retailers to streamino t
úng
bán lè tinh gin hóa chuQi cung úng' chú không phåi là phát trién chuÑi cung inn
da dang hon. Vi vây, phuong án C doi lâp vói nÙi dung bài oc.
[12-13]
12 Trong 60 nm qua, quá trinh ô th/ hóa chú yéu xáy ra d .. kém.. hon là các nuöc
giau có.
Chú Giài Dua vào cum të khóa cça doan cán dién (urbanisation has mainly
happened) và oan trong bài dÍc có liên quan dén cum të khóa này Since then,
urbanisation has primarily occurred in less developed regions' nghia là KÃ tu do.
quá trinh do thË hóa chù yéu xày ra ß các khu vuc kém phát triÃn' dà xác inh t
cán dién là developed regions.Trong câu này, 'primarily occurred' dugc dièn dat
lai thành 'mainly happened'.
13 Mot loai tÙi pham xay
ra ö thành phó nhiéu hon ß nông thôn là trÙm..
Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça do¡n cân diÃn (A crime that occurs far
mo
in
cities)
và doan trongbài Íc có liên quan dén cum tu khóa này
vehicle theft
OcCurred at a much higher rate in urban areas than in rural areas' ngnla
capxe xáy ra ß thành thË vÛi tý lÇ cao hon hàn so vói nông thôn' dè xac
u
can diên là vehicle. Trong câu này, 'at a much higherrate'uoc
diên dat ik
far more'.
m
364

342. CHAPTER Y/N/NG (Yes/No/ Not Given)
trona bài Íc giúp tim cau trá lQi
duçc in khác mau và udc dánh dáu theo
só thú tu cia câu hói tudng úng
Doan goi y
trong
bài «
EXAMPLE
véu tó khác cüng udc xåc dinh là cóthé làm mát hiÇu úng thu tu sinh. MÙt trong h Raa vu tó quan trong
nhat
trong só
nay là giói tính. Tién s+ Alan Stewart cça ai hÍc Georgia
nhur
hdi V ràng 'khi déa trê ra doi sau mâ khác gidi tinh dúa con dáu lòng thi dua con thú hai nay
Lhána bi ånh huong bÛi dua con dâu lòng và
thuöng ty hành
ông nhu chinh dua tré dáu tiên.
Khoång thoi gian giua cac lan Sinh
cüng có thé làm sai lêch hiêu úng thú tu sinh. Tré em dugc
sinh ra ß khoàng cách thöi gian tudng dÑi ngån có thé dàm nhân vai trò hoàn toàn khác nhau.
Néu tính den nhïng yéu tó này và các yéu tQ khác -cháng han nhu tinh khí tóng thé, su khác
biêt vé vóc dáng và tinh dÙc áo
-
thi hiÇu úng thú tu sinh
duong nhu không phái la yéu tó dáng
tin cay dà xác dinh ãc diêm tính cách. Trên thuc té, mÙt báo cáo cho tháy chi có 15% nam gidi
và 23% nu giói có tính cách phù hop vÛi thú tu sinh cça ho.
HACKERS PRACTICE
p
1 No 2 Yes 3 No 4 Not given
5 No Yes 7 No 8 Not given
9 Yes
10 No 11 Not given 12 Yes
13 Yes 14 Yes 15 Not given 16 No
17 No 18 Yes 19 Not given 20 No
21 Yes 22 Yes 23 Not given 24 No
25 Yes 26 Not given 27 No 28 No
29 Not given 30 Yes 31 Not given
Mot só nhà ngôn ngü hÍc tin ràng viÇc hiÃu ngôn ngü là mÙt ký nng doi hÝi kien thúc tich lky và
, ngu lÛn së có thà hiÃu duoc ngôn ngk mói la th­m chi còn töt hon hon tr em. Lý thuyét
a
tren ý tuöng rång theo thöi gian chúng
ta së phát tri¿n
khå nàng
hiÃu thông
tin cå bàng
OVa không b¯ng löi khi giao tiép. Vi ây là mÙt quá
trinh hÍc hói, 'nên có vé hop li khi cho
r em it có khà nng nh­n thúc duçc ý nghía dua vào ngû cånh. Tuy nhien, diéu này gán
nhus rên thåc té, nghiên cúu gán dây cça các nhà ngôn ngk hÍc t¡i D¡i hÍc Bielefeld
uc
dâ chi ra ràng mc dù tré em không du doán
chính xác các åu môi thË giác trong khi
hAuyen,
thi
chúng lai có thà nhanh chóng
hiÃu nhung
dáu mói này
dê hð trg khá näng inh
tha
gu nói
chung. iÃu này không
có ngh+a
là các ký nng
cua chúng
së không ci thiÇn
n, nhung nó cho tháy rång viÇc
xác dinh bÑi cånh të nhkng
dáu mói không thuÙc
thinh
giác là
mÙt yéu tó co ån cça viÇc hi¿u ngôn ngu.
CHAPTER 03 Y/N/NG (Yes/No/Not Given) 365

343. 1
Trè em không
thà xác dinh ý nghía dua
vào bQi
cành.
meaning) vàa Chú Giai Cum tu khóa
cça câu cho sn là (Children determine
logic
doan trong
bài oc có liên quan
dén cum
tü khóa này là it seems
only
owever, this
children would be less
skilled at discerning meaning
from
context, Hou
nång
that
is unlikely
to be true' nghia
là nén có vé hp
lí khi cho rng tré em it ch.
sai ét. Vi
nhan
thuc dudc ý nghia dua
vào ngú
c£nh. Tuy nhiên, diéu này gán nh
noi dung
câu cho s¥n dói lap vói doan trong
bai doc cô liên quan dén cm
nen dáp án là No.
2 Hieu nhïng
dáu hiÇu không
nói ra bång
loi là mÙt
khía canh cd bån cça naön nat
ngus
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (Understanding unspoken als) à
doan trong bài oc có liên quan dên cåm tu khoa nay la 'determining contexts
non-auditory clues
is a basic element of language comprehension' nghia la
xác inh bÑi cành tu nhung dâu mÛi không thuÙc thinh giac là mÙt y¿u tQ cd hán
cùa viÇc hi¿u ngôn ngï. Vi nÙi dung câu cho sn thóng nhát vÛi doan trong ha ai
doc có liên quan dén cum tu khóa nên dáp ån là Yes. Trong câu này, 'determining
context from non-auditory clues' dudc di¿n d¡t lai thành 'Understanding unspoken
signals', và a basic element dugc dien d¡t lai thành 'a fundamental aspect
xt from
viêc
Khi duoc dua ra lán áu tiên, ti¿n xu uçc goi là tién hàng hóa'. iêu này có nghía là bàn than
dóng tién xu mang giá tri tién té vón có la vi các v­t liÇu mà nó duge t¡o thành. Trong só nhüng
dóng tién dáu tiên tu Anatolia ngày nay là ThÑ Nhi Ký -và Hy Lap có dai, dây là mÙt hop kim
tu nhiên cua vàng và b¡c duçc goi là electrum. Dén thé ký thú 7, tién xu dä bát dáu duoc sän
Xuát ti vàng và b¡c nguyên ch¥t Trung Bong. Tuy nhiên, diéu này ¿n cuÑi cùng dã thay dái
vàtiên xu båt dåu dugc làm bng kim loai rè hon vô giá tri. Nhïng lo¡i tién xu này dudc goi à
tien dinh danh' vi chính pho ty tay thi¿t l­p và àm bão giá tri cça chúng. Tuy diêu này có v phi
logic, nhung nó thuc sy dem li mÙt sÑ igi ích. Có lë ró ràng nhát trong sÑ này là giá tri cça dóng
tien duy tri Ñn dinh hon, vi nó không bi¿n Ùng theo giá cça kim lo¡i quý. Hon nka, nó con ba0
ton các tài nguyên có giá tri. "Lý do vàng và bac có giá tri/ là bôi så khan hi¿m cça chung, vi vay
viÇc su dung chúng dé dúc tién xu dã làm giåm nguÑn cung trên the giói cça nhkng kim loal
na
Cuoi cung, tién xu trong hÇ thóng dinh danh không de bË thao túng bàng, vi kim loai cau
tnau nên
chúng không có giá tri/
lám. Ví du, khi tiên xu duãc làm bàng vàng hoàc b¡c, dôi kni
cåt bo mot phân óng xu và gik l¡i các kim loi có giá tri.
ánh
guði ta
3 Tién xu ban dáu
không có giá trË riêng do ch¥t liÇu mà chúng duoc t¡o thann.
Chú Giai Cum tu khóa cça câu cho s¯n là (no value -due to the
materials)
doan trong bai
Íc có
liên
quan d¿n
cåm tù khóa này là the actual col inherent
monetary value because of the materials of which it was
mad a0
ban thân dông tién xu
mang giá tri tiên tÇ vÑn có là vì các v­t liÇu
ma no
thành'. Vi nÙi dung câu cho sån doi l­p vói o¡n trong bài doc
co
I
cum tù khóa nên
áp án là No.
had an
duoc t
quan dén
4 Kim loai quý hiÇn nay quá hiém dé trò thành tiên te.
366

344. D
(O
O
8
E
S
DA
8
3
ONIOV38 SI13I S83XJVH
ugn uuig-yoj411p1D bunp 191 Pa) neo

345. Theo thoi gian,
các
thành viên cça chi
Homo
cho
dên gið
d trái qua r¥t nhiéu th.
de tro thành nguoi hiÇn dai vé
phuong
diÇn giái phâu
-
nhung
thành viên thu
Homo sapiens
mà có các àc
diém vât lý
cça nguöi hiÇn dai. Ngày nay, cona
nhiéu thay dÕi
hoa
ching ngus
bng khoa ho
u Phi khoàng
200.000 nàm
truóc. Trên thuc te, nhüng
hóa thach
låu doi nhát cça nguoi hién.
pháu
dã duoc phát hiên ó
ó có niên dai
khoáng
195.000
nám trudc. "Các thành via
này
dán dán di cu ra khòi quê huong
châu Phi cua ho và dên 60.000 nám truéic ma ung
thuong
tin rång chùng nguöi
Homo sapiens
trudc dó da tiên hóa Û mién dông
niÇn
cha
dai vé
mát
cùa o
nguoi
dinh cu o luc dia
Á Áu và Trung Dông.
Diéu này
dân den su dung dÙ vÛi mÙt china.
xua khác mà truóc dây ckng
rôi khôi châu Phi, dó là nguöi
Neanderthal. Môt sÑ nha h
án
dén
ràng su cham trán này
dâ gây
ra nhïng cuÙc
va cham
du dÙi giua hai nhóm, cuÑi ciinn u
su tuyêt chong
cça nguôi
Neanderthal.
bién
Tuy
nhiên, su ti¿n hóa riêng biêt có lë là mÙt
lôi giái
thich co kha nang úng hon cho sr
mat cùa ho. Màc dù có chung
di sån,
"hai nhóm nguði
dâu tiên nay
d tién hoá hoàn toan h
ngui
nhau, cà vé thà ch¥t và trí tuÇ.
Vào thoi cça ho ð vùng khí h­u huóng vé phía bác, chüna
Neanderthal dã lan rông hon, manh m hon và thích nghi vÛi câi lanh töt hon so vÛi loài nqut
hien dai vé måt giài phãu.
Nói cách khác, h0 së trÙi hon vê m­t thé chât so vÛi
nhkng nqu
Homo sapiens mói dé¿n. Tuy nhiên, su khác biÇt vé cáu trúc não duong nhu có tác ông lón hn
doi voi hai loài. Nhà có nhân lo¡i hoc Chris Stringer nói rng Homo sapiens có thùy trán lán han
vùng
não mà sê tao
ra nhkng
tu duy
trëu tuong, sáng t¡o hon so vÛi ngudi Neanderthal. Diéu
này
sê cho phép hÍ phát
trién các phuong pháp
sn bn và hái lugm hiÇu quá hon, cüng nhu
các ký thuât ché bi¿n thuc ph¥m giúp ti¿t kiÇm nng lugng. °Nhïng ký nng nâng cao hon này
sE mang lai cho ho dù lgi th¿ so vÛi nguoi Neanderthal dé chi¿m uu th¿trong dài han, và o
duong nhu là diéu â xày ra.
7
Nguoi hiÇn dai di cu dén châu Phi tù Trung ông
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (to Africa from the Middle East) va
doan trong bài Íc có liên quan d¿n cym tù khóa này là "Members of this species
gradually migrated out of their African homeland and one group had setled n
Eurasia and the Middle East nghía là 'các thành viên thuÙc chung này dán dan
di cu ra khoi quê hudng châu Phi - mÙt nhóm dã dinh cu o lyc dja Á và Trung
Dông'. Vi nÙi dung câu cho sán dÑi l­p vói do¡n trong bài Íc có liên quan dên cum
tù khóa nên dáp án là No.
8 Chüng nguoi Homo sapiens vuot trÙi vé m·t trí tuÇ hon so vói to tiên tin hoa
cu
ho.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho s¯n là (intellectually superior)
và
doa
bài doc có liên
quan dén
cum tù khóa này là "these two groups
of early nu
had evolved quite differently, both
physically and intellectually'.
Bài doc
9
hai nhóm nguoi dáu tieên này ã ti¿n hoá hoàn toàn khác nhau, cá vê
ne
trí tuÇ'. Tuy nhiên, goi ý này không liên quan dén nÙi dung câu cho san
trong
ans
dáp
án là Not Given.
368

346. aNquoi Neanderthal thieu
ky nâng hon
nguöi Homo
sapiens.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sån là
(Neanderthals were less skilled) va
doan trong bài doc có liên
quan dén
cum tù khóa
này là These more advanced skills would have given them
enough of an
advantage over the Neanderthals to
orevail in the long term' nghia là
'Nhïng ký nng nâng cao hon này sé mang lai
cho ho dù loi th¿ so vÛi nguoi Neanderthal dé chiém uu thé trong dài h¡n'.
Vi noi
dung câu cho sn thông nh¥t vÛi o¡n trong bài oc có liên
quan dén cum tu khóa
nên dáp án là Yes. Trong câu này, 'more advanced skills would have given
an
advantage
over the Neanderthals' dudc di¿n dat lai thành The Neanderthals were
less skilled'.
Phan loai theo ngoai hinh là sU phân loai có hÇ thÑng cça các sinh v­t dua trên su tudng óng vé
ninh thái, hoac c¥u trúc coa chúng. "Mac dü, nhin tüu bên ngoài, phán loai theo ngoai hinh duang
nhu là mÙt phuong pháp phân lo¡i có cn cú, nhung van còn tón tai mÙt só ván é. Có lë quan
trong nhát trong sÑ này là các phân loai ngoai hinh ôi khi cho tháy mói quan hê tien hóa không
chính xác gika các loài. Các nhà có sinh vât hÍc â phát hiÇn ra rng các phân loai ngoai hinh
có thé chi ra các mÑi quan hÇ vón không thuc su tôn t¡i. iéu này có thé xày ra nhiÃu nhát khi
các loài nhin có vê tuong óng lai không liên quan chät chê vói nhau, nhung thuc ra lai ß cùng
cáp dÙ ti¿n hóa. Su không chính xác này có thà khién nhüng nguoi
theo thuyét phân loai
dua
trên
ngoai hinh tách mÙt sinh v­t ra khôi nhóm ti¿n hóa cça nó, bôi vi nó có mÙt sy thich nghi tién
hóa
doc dáo. Nó cüng có thà dán d¿n viÇc bi¿u thi sai mÑi quan hê gida các sinh vât có dác diÃm sa
khai gióng nhau. ViÇc phân loai khong long là mÙt ví då dién hinh cho nhkng ván é này. Bay
gio chúng
ta bi¿t ràng
"các loài chim tù thoi ¡i Trung
Sinh (Mesozoi)
và mÙt sÑ loài khong long
tù
thoi ký ký
Jura (Jurassic)
và ký
Phan trng (Cretaceous)
có cãu trúc xuong rat gióng nhau,
cho thay chúng có chung mot måt xích ti¿n hóa. Tuy nhiên, khong long thuong duoc gop chung
vói thàn làn và cá sáu -loài mà chúng có mói liên hÇ xa hon dugc coi là loài bò sát. MÙt trong
nhung ly do cho iÃu này
là su tón t¡i cça mÙt
hinh thúc thích nghi
tien hóa Ùc áo à loài chim
dó là bÙ lông. Vi chúng
ta thông thuong không
tin rng khùng long
có lông, nhung
nhà phân loai
theo ngoai hinh ã phân lo¡i chúng không
chính xác dua
trên các ·c iêm khâc vé thà chát.
Tat cá nhkng
diÃu này
cho th¥y ván é co hku nh¥t vói phân loai
theo ngoai
hinh: nó hoàn toàn
dugc thuc hiÇn thông qua
các quan
sát cho quan
cça nhkng nguoi phân loai theo ngoai
hinh. Vi
Knong có sy phân loai thú b­c trong sy tuong óng
vé hình thái, ""các nhà nghiên
cçu phâi
dua
a
quyêt dinh cuÑi cùng dya
trên nhïng quan
sát chú quan
cça ho.
Phan loai theo ngo¡i
hinh là phudng pháp áng
tin cây nhát dé
nghiên
cúu tien hóa.
Chú Giái Cum tu khóa
cça câu cho sån là (Phenetics
the most trusted method)
va doan trong
bài doc có liên quan
dén cum tu khóa này
là Although,
on its surface,
with it' nghïa là M·c dù,
nhin tù bên ngoài, phân loai
theo ngoai
hinh duong
nhu
la mÙt phuong pháp phân lo¡i
có cn cú, nhung
ván con tón t¡i mÙt só ván dé'
va phenetic
classifications
sometimes
show
inaccurate evolutionary
relationships
phenetics seems to be a valid
classification
method,
there are
some problems
between species' ngh+a
là 'các phân lo¡i ngoai
hinh dôi khi cho th¥y
mói quan hÇ
ien hóa không
chính xác giüa
các
loài'. Vi nÙi dung
câu cho sän ôi l­p
vói o¡n
rong
bài doc có liên quan
dén cum
tu khóa nên áp
án là No.
CHAPTER 03
Y/N/NG (Yes/No/Not Given) 369

347. 11 Khung long
nên duoc
phân
lo¡i
là cá
bò
sát và chim
and birds
es
và doan
trong
bài doc
có
liên quan
dên cym
tu
khóa này là birde
dinosaurs -
have very
similar
skeletal
structures' và
'dinosaurs
lumped
in
with
lizards and
alligators
as
reptiles'.
Bai doc goi ý
rána
-và mot sÑ loài
khçng
long
có
câu
trüc xudng
rát gióng nhau' va
thuong
dudc gôp
chung
vÛi
thån lån và cá
s¥u
-ugc
coi là loài hà 4
goi y này
không
liên quan
dén nÙi
dung
câu
cho sån nên dáp án là n
bàng chúng.
Chú Giai Cum tu khóa cça câu cho s£n là (classified as both reptil -. and some
are generally
các lo chim
Khüng long
Tuy nhien
án là Not
Given,
12 Các nhà nghiên
cúu có thé di d¿n két lu­n
khác
nhau vé cùng mÙt
báne
Chú Giài Cum
tù
khóa cça câu cho
sån la
(Hesearchers can come t
conclusions)
và o¡n trong
bài dÍc
có liên quan
dén cum të khóa này là 'raca.
must
make the
ultimate
decision based
on their subjective observations n.
different
các nhà nghiên
cúu phài
dua ra quyét dinh
cuÑi cùng dåa
trên nhïng
qian
én
quan
cça ho'.
Vi nÙi dung
câu cho sn thóng
nhât vÛi oan trong bai doc n
duce
quan
den cum
tù khóa nên dáp
án là Yes. Trong
cãu nây,
'make
-
decision' dr
dién dat lai
thành 'come to
conclusions'.
Ngày nay,
cú ba nguoi
cao niên thi s có mÙt nguði
mc mÙt lo¡i bÇnh
sa sút trí tuÇ theo dann
này hay dang
khác. Dé ói phó
vói van é suy nhugc
súc khóe này,
nhiÃu bÇnh nhân và gia
dinh ho dang chuyén sang liÇu pháp
diéu trË thay
thé. MÙt trong
só dó là liÇu pháp
âm nh¡c. Vé
cot lõi, liÇu pháp
âm nhac ho¡t Ùng
nhu mÙt liÇu pháp truyên thóng và có kèm theo ca hát, vui
choi hoãc nghe nh¡C.
9Mac
dù loai diéu tri/ này
s không
chïa khoi dugc các truong hãp
sa sút trí tuÇ, nhung nó có thé
giúp benh nhân nhó lai nhiÃu ký úc và giåm
bÛt su lo lång
mà hÍ thuong có.
Nhà thán kinh hoc
Oliver Sacks tin rång diéu này xåy
ra bôi vì ""nghe nh¡c goi
lên nhkng càm
xúc kich thích ký
uc
và täng khå nng nh­n thúc. MÙt trong nhung lý do chính cho diêu này là âm nhac óng mÙt va
trò to lón trong moi giai do¡n cça cuÙc sóng. Trong khi nghí vê nó mÙt cách vô thuc, chung
ia
thuong
liên tuong
ám nhc vÛi các ho¡t dÙng và sy kiÇn nhát dinh. 15Bàng
cách choi doan nnae
Có ý nghia quan trong t¡i mÙt thði diém trong cuÙc ôi cça bÇnh nhân, nhïng ký uc bi lang
uen
tù lau có the duoc goi lai. Diéu này có thà xày ra khi phát do¡n nhac phÑ biën trong mot s
khoáng
thoi gian nhât dinh ho·c doan nh¡c dugc phát trong mÙt så kiÇn d·c biÇt, nhu ban nie
jazz t
giup bénh nhân duy
tri tinh Ùc l­p lâu hon. Bàng cách lóng ghép
âm nhac
vói
các hoat
dÙng
mot bÙ phim ho·c bài hát bât trong dám cuÛi cça bÇnh nhân dó. LiÇu pháp âm nhac cung
g có thé
hang ngày, bênh nhân có thé hoc cách lisn k¿t âm nhac và giai diÇu cça nó vÛi hoat 0
Diéu này có thé giúp ho nhó l¡i các ho¡t dÙng lâu hon nka.
dÙng do
Có lë khám pháthúvË nh¥t vé iÇu pháp åm nh¡c là nó th­m chi còn co tau
bênh nhan không nói dugc, bË bÇnh giai do¡n cuÑi, d m¥t khå nng ki¿m soat ca
benh nhan này có nhu cáu rát khác so vói nhkng nguoi khác, vi ho không
co a
nay co
nhung
ban thân. DiÃu này có th khi¿n hÍ càm tháy bi mác kt và båc bÙi. Thông thuony
nng
thé
hien
xÚc Nhing
diéu
370

348. 2
8
3.
D
S
N
ONIOV38 SI13I S833VH
Upnj yuig: y9j4i Pi bunp i91 ) ngo

349. D
hiÃu dugc nguÑn góc
cça chï viét,
cân phái l­t lai mÙt vài hoc
thiusz,
ngôn ngu và
vn hóa. áu tiên, "ngôn ngu thi
không dugc kéthua tit ma
nhu nhiéu hoc gi£
ã é xuát.
Quan
diém
dó phân
lÛn xuát phát tu mót o4
Thánh vé nguón góc
cça ngôn ngü
và
cho rång
các hÇ
SU xuat
hiÇn
cça
chïvi¿t
tiung
phÑ
bién
t
dä
mau duy nha
mÙt cách
giài thic
trong Kin èn ß vung
he thong cho viét xuát hi
19, nhüng nguöi
â gån lý thuyét tién
hóa
sinh hÍc
vào su phát trién cito
Xa
hoi
cho
viét không nhïng
có mÙt nguón góc
chung
mà còn thé hiÇn mot he
hngu th
tiét. Trong bÑi
cành
lich
né Hà co dai,
sau dó lan rÙng
và phát
trién
trên khåp
th¿ giói. Hon nua. 16
a
ngôn ngu thi
nhin
nha
phan cáp hén
dàt hê thóng
chü cái lên trên hÇ thông
chu tuong
hinh hoãc âm ti¿t. Trone
ngu hoc
cça th¿ giði
cQ dai,
tu tuðng
dó dã thé hiÇn
vn hóa châu Au a s ne
trien cao hon so vói
châu A,
châu Phi và Trung My.
Hàn toàn không dúna L
nhung
dé ch¿ giàu
có vé vn hóa, công
thêm các công
trinh ki¿n trúc. naha.
co so ha táng tráng lÇ, lai duoc xây dyng
bói các nén vn minh không sù diina e
n trúc, nghÇ thuât, luat
ong chiü ca
Các hoc giå hiÇn ôngyrång su
ra doi cça chk viêt dudng
nhu trùng khóp vÛi sul ehil
6i sóng du muc sang lói sÑng nông nghiêp Ñn dinh hdn -bôi vi khi ó moi nguoi tróng ludng thu.
àng tón kho vàtài sån.
và chäm sóc gia súc, nên cán phåi phát trién
các cách theo dõi hàng
LUGI Lém
ta cung dóng ý rång các hinh thái chk vi¿t khác nhau phát trién không chi ß vina
Mau Mô, mà còn trong các x hÙi có d¡i ó cháu A và Trung My, va không nén vän minh nan
sÑ này có b¥t ky liên hê gi vÛi nhau trong thði gian dó. Trong só các khu vuc dia ý nav té
thé chu vi¿t dáu tiên ã xuât hiÇn trong vùng lnh thÑ Luði Liém Màu Mõ cça ngui Sumer SCm
nhát là vào nm 8000 truóc Công nguyên. Nguoi Sumer cô d¡i ban dâu d so dung các vât tuo Ong
trung, chàng han nhu hinh tam giác, hinh cáu và hinh nón nhó bng dát sét, dà tudng trung e
cuu, hé do luöng gao, chai dáu và các hàng hóa khác. Vé co bån, hinh dang cça vât tuang trung
thi mang ý nghia cho tu mà nó dai diÇn. Cuói cùng. nguoi Sumer båt dáu án các vât tuong ton
vào nhung phi¿n dát sét mém, gióng nhu cách ngudi ta së sù dung con dáu, dé ghi lai cae gar
dich cça ho. Rát lâu sau, khoång nm 3100 truóc Công nguyên, 20nguoi Sumer dã phat mim
các chu só, tách biÇt bi¿u tugng cho mÙt v­t th¿ khôi só lugng cça vât thà ó, diÃu này cho n
rång chï viét và toán hÍc có the dã phát trien cùng nhau. Các cuÙc khai quât khào có tai Un
tung là thành phó lón nhát cça thé giói co a¡i, cho tháy chï vi¿t cça nguoi Sumer dán dán gnd
trién tù bi¿u tugng sang chï tuong hinh, có nghía là phåi vài biÃu tuong mói thé hiÇn duoc i
rorg
niem chú không chi là mot biéu tugng riêeng r. Vào thôi di¿m ó, chk viét dá phát
trién
thant
cong cu vugt ra ngoài viÇc güi thông tin don giån; nó dã trô thành mÙt phuong tièn truyen
daty
tuong, chia sè kién thúc và ghi l¡i lich sç.
17
Nhüng ghi chép cça Kinh Thánh vé nguÑn góc cça ngôn ngk
là chinh
xa
Chú Giåi Cum tu khóa cça câu cho s¯n là (The Bible's accourny và o¡n trong Du
doc có liên
quan dén cum tu khóa này languages
are not
descended
from
a
single
Biblical
interpretation of the
origin of
language
nghia
là 'ngón
ngu
thi
khong
duoe
phán lón xuát phát tu mÙt cách giài thich trong Kinh Thánh vé nguón go
prototype, as
many scholars have
suggested. That view
largely
derived from
ke
thua tü mÙt nguyên máu duy nhát, nhu nhiéu hÍc gia
dau de
xuai
n g6c ca
Quan diém do
góc cia ngdn
quan dén cum
ngu. Vi
nÙi dung câu cho s¯n dói lap vói oan trong bài doc
có
le tu khóa nên
dáp án là No.
372

350. CáC nén vn hóa su
dung bang chü cái thi
không tién bÙ hon các nén vn hóa khác.
Ch Giài Cum tü khóa cua câu cho sn là
(Cultures with
alphabets) và doan trong hai doc có liên quan dên
cum tu khóa
này là "19th
century sociologists viewed writing as
-
exhibiting an
evolutionary hierarchy, which
placed alphabetical scripts above ideographic
or
syllabic writing systems' nghia là các nhà xä hÙi hoc thé ky 19- nhin nh­n chï viét
-
th¿ hiÇn mÙt hÇ thóng phân cáp ti¿n hóa, dát hÇ thóng
ch cái lên trên hÇ thóng chk
tugng hinh ho·c âm ti¿t', và
'Nothing could be further
from
the truth' ngh+a là 'Hoàn toàn
không úng. Vi nÙi dung câu cho sán thóng nhát
yoi oan trong bài doc có liên
quan d¿n cum tu khóa nên
dáp án là Yes. Trong cau
này, 'placed above' duoc
diên d¡t li thành 'more advanced'.
19
Hethóng
chk viêt châu A it tinh ký thu­t hon so vói hÇ thÑng Trung Dông
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sån là (Asian writing systems) và oan trong
bài doc có liên quan dén cum tù khóa này là 'It is also agreed that different forms
of writing developed not only in the Fertile Crescent, but also within the ancient
societies of Asia'. Bai doc
goi ý ràng 'Nguoi ta ckng óng ý rång các hinh thái chï
vi¿t khác nhau dã phát trién không chi ß vüng Luöi Liém Mau Ma, mà con trong
các xa hÙi có d¡i ð châu Á'. Tuy nhiên, goi ý này không liên quan ¿n nÙi dung câu
cho sn nên dáp án là Not Given.
20 O vùng Sumer, toán
hÍc phát tri¿n tách biÇt vÛi chï vi¿t.
Chú Giài Cum të khóa cça câu cho sn là (In Sumer, mathematics developed)
và doan trong
bài Íc có liên quan d¿n cym të khóa này
the Sumerians invented
numerals suggesting that writing and mathematics could have evolved together
nghia là 'nguoi
Sumer dã phát
minh ra các chk sÑ
-diéu này
cho th¥y ràng
chu
viet và toán hÍc có thé ã phát
triên cùng nhau'. Vi nÙi dung
câu cho sån Ñi l­p
voi doan trong
bài oc có liên quan
d¿n cum tù khóa nên dáp
án là No.
8
Bam sinh hay
nuôi duông:
Cái nào dËnh
hinh chúng
ta nhiéu hon?
ae
tai chinh này dinh huóng nhïng nghiên
cúu vé càm xúc cça con nguoi:
bàn chât và nuôi
gNhung
nguôi theo cho nghia quyét jinh
sinh hÍc
tin ràng
cm xúc duçc quyét dinh
do
Sinh
và nó hinh thành vé mät bån chát. Theo quan
diém này, gen
cça mÙt nguöi
sê ánh
gden
cách cá nhân ó hành xo và thay dÕi
theo thöi gian. Trong
khi ó, nhïng nguoi
theo
aquyét dinh xä hÙi
tin ràng
cám xúc dugc
hinh thành boi su nuôi
duðng,
có nghia
là môi
ong
vai trò chính trong su phát
trién cm xúc. ói vói hÍ,
các biên só
nhu cách
nuói day
ol
ngheo dói, giáo dåc
và sy tiép
xúc vói b¡o luc
có thé ånh hudng
dën trang
thái càm xúc
cua
Oua tré v+nh viÃn. Vay thi, diÃu
nào mói óng
vai trò lÛn
hon?
Gm
chinh duçc
nhüng nguöi
theo chç nghia
quy¿t dinh
xä hÙi
dua ra là có rát nhiéu ss
Lu­n
hA
t trong
mô hinh tâm ý và hành vi cça tré dang phát
trién
mà chí có thé duge giái
thich
bng các yéu tó thåc
6 hku, ho lâap
yc
nghiÇm.
Giå dinh rång
con nguôi
dugc
sinh ra có tinh cách cÑ
a Có co ché chÑng
hành vi không
chinh dáng
và chju
trách nhiÇm
vói hânh dÙông
cça minh.
CHAPTER 03
Y/N/NG
(Yes/No/Not Given) 373

351. tre
cách dua tré ó duoc
nuôi duõng
là nhân tó quyêt dinh chúng
lón
chù
lên
nghia
thành
quy¿t.
ki..
dinh
gC
xa
tran
ho
doi, diéu mà không ph£i
lúc nào cüng dúng.
Cuôi cung.
nhiéu phát hiÇn ã cha th a
ta
trong
nó
cåm
Bàng
xuc
chung
gióng
cho
nhau
cách
cça
ti¿p
nhóm
c­n
nguoi
vé mät
lón
sinh
lên tù
hoc
nhiéu
có thé
nén
ugc
vnl hoá
quan
khác
sát
nhau.
tháy
Trong
nh
tác phárm
ao va ki¿u nguoi nao
2'ViÇc cho ràng o môt
múc Ù
nào dó thi môi truöng gia dinh, nhung
co hôi mà.
hoàn toàn hop ly. Tuy
nhiên, quan
diém cça nhïng nguoi theo ch
muón nói là "tinh cách cn bàn cça mÙt
ua tré s thay
dói néu môi truöna e
sÑng o
hay
àng khi noi
den các d·c
tính nén tång quyét
dinh nhkng phán ung
vê mát cám xúc cça china
ký
tinh huÑng nào, thi gen dóng
vai trò trong
tâm.
ng phàn
ing
doi nm 1976 tên là Tháo bó bÙ mat, nhà thán kinh hÍc Paul Ekman và Wallace Frin
hien mÙt nghiên
cúu chuyên
sâu có tinh giao
thoa vn hóa vé bi¿u càm khuón rmd thu
Friesen dã phông ván các bÙ lac bË cô lâp ß Papua New Guinea và cho ho xem nhi
chup nhung nguoi
tù khåp
noi trên th¿ giói.
Các nhà tåm lý hÍc phát hiÇn ra rång nhi
h
tham gia không chi có thà xác dinh rô ràng bi¿u cám khuôn måt vdi nhïng cm xúc ou
ho con có thé mó t lai tinh huóng dn dén nhüng cám xuc này. iéu này khién các tác n
luan ràng
2sáu cåm xúc co bân cça con nguôi (gi­n dk, ghé tøm, so hi, hanh phúc, buán bä
bat ngô), ckng nhu nhïng cách biéu hiÇn ra bên ngoài cúa nhkng cám xúc ó, là gióna
giüa moi nguoi cho dù ho lón lên o môi truong nào.
Ekman
ngus
nhau
Bàng chúng gån day tù nghièn cúu vé các c·p song sinh cüng cho th¥y ràng y¿u tó bám sinh
dóng vai tro lón hon yéu tó nuôi duöng trong viÇc tác dÙng dén su phát trién càm xúc cça chinn
ta. Trong mot nghiên cúu tai ai hÍc Edinburgh do Giáo su Timothy Bates dung dáu, hon g0
bo sinh dôi mõi bÙ góm có càp sinh dôi khác trung và cùng trúng dä duãc hôi mÙt loat các càu
hoi dé dánh giá các ·c diém tính cách cça ho. Cuói cùng, nguöi ta phát hiÇn ra rng nhüng cáp
song sinh cùng trung, nhkng nguôi mà có chung thông tin di truyén, có tinh cách giÑng nhau gáp
dôi so vói cap sinh ôi khác trúng, nhkng nguoi có thông tin di truyen không gióng nhau. Già dinh
ràng moi bÙ sinh ôi éu có chung môi truong gia dinh và cha m, các nhà nghiên cúu két lu­n
ràng DNA tác Ùng nhiéu d¿n cách moi nguöi cu xo hon là các yéu tÑ môi truông ngoài. Chung
minh thêm cho ý tuöng này là rát nhiéu
nghiên céu vé trè em duçc nh­n nuôi vào nhà mà ã có
anh chi em khác. H¥u h¿t nhung nghiên cúu ó éu chi ra rng, 24ngay cå khi ó là
dúa trèso
sinh duoc nhân nuôi, ânh huong cça gia dinh dÑi vói tinh cách cça chúng thuöng không dáng kê
21 Mot so khía canh nhát dinh cça môi truong ngoài së ånh huong én cách mÙt nguoi i0n
lên nhu thé nào.
Chú Giài Cyum tù khóa cça câu cho sån là (Certain aspects of one's environme va doan trong bài oc có liên
quan d¿n cum të khóa này lt is reasonable
to
acoep
the
that a child's home
environment, the
opportunitieshe or she is given,
and
ow
child is raised factor into the
sort of adult that child
grows up to be to some
u
gree
nghia là 'ViÇc cho rng ô mÙt múc dÙ nào dó thì môi truong gia dinh,
nnung
hÙ
ma tré dudc trao và cách ua tré dó
duoc nuôi duông là nhân tÑ quyét dinn o
lón lên thành kiéu
nguoi nào là hoàn toàn
hdp ly'. Vi nÙi dung cau Trong
nh¥t vói doan trong bài Íc có liên
quan dén
cum tù khóa nên áp an la
dat lai
cau
nay, tactor into the sort of adult that child
grows up to be' duoc
dien
o thành 'affect
how one
grows up
22 Môi
truong sQng xa la không phái lúc nào
ckng làm thay Õi tính cách
motd
úa
tré.
374

352. 8
O
D
O
.
D
ONIOVAN SIT3I S83XOVH uenj yuie 494) 1P1 Dunp 191 P) ngo

353. triéu tràn vào. Sau dó, ngay khi thoy triéu rút,nuÛc trong luu vyc duoc xå ra yvae
Tua-tin
Sinh h siu
cho
dé tao ra diên. Trong khi con d­p tai La Rance ván gây ra mQi de doatiém tqUa Các
S
nüa
hii
nar
thuy triêu dugc tao ra bôi trong lyc và các chuyên dong lién tyc cça Trái dátcs ng
không thay dÕi -ta có thà dy doán chinh xác sy lén xuông cua thúy triéu và hon hOng
dia phuong. thi viÇc sån xuát diÇn bàng cách này là cUc ký dáng tin cây. Gid
w.
dien có thé duoc sån xu¥t.
gid
Nhan tháy ràng thùy triéu có tiém nng dáng kinh ngac nhung có thé không ban
dang
nhan trù khi tác Ùng cça công nghê này tói môi truong giåm di, các ký su hiên da ug
phát trien cong nghe thùy diÇn mà không cán sç dung dap. MÙt gi£i pháp hÍ dá d an v4
tua-bin duói dáy bi¿n tuong dÑi gån bÝ é khai thác dòng thùy triéu duói nuic Dla l4p
luong, các tua-bin duói nuóc së quay tròn khi sông dpdenh len xuông, truyên dien ua náng
dén mot nhà máy dién trên bò. Phudng pháp này rát héta hen vi có bàng chna rha day ca
t gåy hai tói môi truong. Vi du, công nghÇ này s không gày bát lgi cho các sinh vat d s4
diêu mà thuong xuyên gây
ra bôi các con d­p. Hon nua, *vi các trang trai thoy triÇu sä d
duói nuóc, chúng sê không làm chuóng måt ho·c gáy
ra nhiêu loan tiéng ón
-
hai li hai ldi
phan nan thuong gåp vÛi nhkng trang trai gió.
Dung là chi phí ban áu é xây dung co sß ha táng phù hop cho mÙt trang tr¡i thoy triéu sa d
cao. Tuy nhiên, 2nghiên cuu cho tháy rng viÇc båo tri và thay thê thiët bË s
không phái thi
hiên quá thuong xuyên, khién cho viÇc dåu tu vào nguôn nng lugng cåc ký hiÇu quá nàv
süc
nên dang giá trong dài han. Cuói cùng, trong khi không có cách nào dé bi¿t
tudng lai cia
manh thoy triéu s ra sao, có mÙt diéu rõ ràng: dai duong, nguón tâi
nguyên dói dào và vô tàn nhát cça chúng ta, có ti¿m nng to lón.
25 Dap thoy diÇn có thé gây ra các vn é môi truong nghiêm trÍng.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là
(Hydroelectric dams) và do¡n trong bài
doc có liên
quan dén
cum tù khóa này "building large-scale hydroelectric dams
-is no longer an ideal solution as the hydropower facilities
currently in use are known to cause a number of
devastating ecological and social issues'
nghia là
xây dung các âp thoy diÇn quy mô lón
-
không còn là mÙt giài pháp lý tuông vi
các công trinh thùy diÇn hiÇn ang sú dång duçc cho là gây ra mÙt sQ vn dé tàn
phá he sinh thái và x hÙi'. Vi nÙi dung câu cho sn thÑng nhat vÛi doan trong bài
doc có liên
quan dén cum tù khóa nên
áp án là Yes. Trong câu này, 'devastating
ecological - issues' dugc dien d¡t l¡i thành 'serious environmental
problems
26 Các nhà khoa
hÍc du oán
nng luong thoy triÃu së hiÇu quà hon gió trên phuóng de sån xu¥t nng lugng.
Chú Giai Cum tu khóa cùa câu cho s¯n là (more effective than wind) và doan
tro
ocated
bài doc có liên
quan én
cum tù khóa này because tidal farms wOuld
oe
underwater, they would not be an
eyesore or cause a noise disturbance
h
common
complaints about wind
farms'. Bài dÍc ggi ý ràng vi các trang
ue
thuy
nhieu
triéu së duçc ·t duói nuóc, chúng së
không làm chuóng måt ho·c gay
goi
loan tiéng Ñn
-
hai loi phàn nàn
thuàng gåp vÛi nhüng trang trai gió'. Tuy n y nay không liên
quan dén nÙi dung câu cho sn nên dáp án là Not
iven
27 Chi phií bào tri làm cho
nng luong thùy triÃu
không hiÇu quå.
376

354. 8
S
&
8
D
CDR
D
D»
D
D
(O
8
3
8
ONIOV3H SI13I S83XIVH
Uen yuig y9141 1eiD bunp 1oI Pj no

355. x hÙi là it hon rörêt dÑi vÛi nguöi huóng nÙi,
nên có th¿ hiÃu dugc t¡i sao ho thudna
thoa
L
dáng cho
y do tai saosu dáp lai vé m·t xä hÙi
cça hÍ lai it, nhung mÙt só chuyên gia tin ràng
g xä
sit
hÙi
se
phúc
mong muón tuong
tác vi nguoi
khác? Không phåi
thé, nhung giá tri dem lai tù nhgOna
Khbng có
nhu cáu phåi tim ki¿m nguoi
khác. Khoa hÍc
vån chua tim thây mÙt ldi giåithích thóa e
hóa
cùa loài ngudi có liên quan
dén diéu ó. MÙt giå thuyét
cho ráng viÇc có mÙt doi sÑng xä h.
, ciatap dã thúc ây su ti¿n hóa cça tri thông
minh, sy sáng ta0, ngon ngu và th­m chí cà v th
nuft
vao hiÇn cùa nguoi huÛng nÙi chi có thé thåc hiÇn dugc khi sy sông
coôn không còn phu thia.
viÇcthu hút su chú ý và giúp
ô cça nguoi khác, và viÇc ngui
ta dành nhiéu thi gian s
t
to tiên dáu tiên cça chúng ta, nhüng nguoi mà vé co bán phái hudng ngoai dé tón tai o
cho
theo duoi trí tuÇ khi dó chi còn là mÙt lua chon.
Mac dù nguôi huóng nÙi không giåi phóng dáng ké dopamine khi trong nhïng tinh hiukn
hÙi, nhung diéu nguoc lai là dúng khi ho Ñ công súc cua minh vao cãc dy án trí tuÇ và ang tinh
sáng t¡o. 3Không có gi dáng ngac nhiên khi nhiêu thiên tai va nha phat minh vi d¡i cça thé ni
là nhüng nguoi huóng nôi. Rót cuôc, phâi m¥t lugng thÝi gian dáng ké dé giåi các câu dó tn
hoc. khoa hoc hoàc triét hoc phüc tap. Vi vay, trong khi nguói huóng ngoai có thé da dóng mt
vai trò quan trong trong su ti¿n hóa cça loài nguói chúng ta cho dén bây gid, thi nhkng dóng góp
cùa nguoi huong nÙi chåc chån ckng không thé bo qua.
28 Viec phân loai nguoi huóng nÙi và ngudi huóng ngoai ban âu cho dén nay dã thay doi
dáng ke.
Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sån là (original categorisation) và do¡n trong
bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này là Jung's early classification of the two
personality types -has stood the test of time' ngh+a là phân lo¡i ban âu cça Jung
doi vdi hai kiéu tinh cách nói chung da phÑ bi¿n rát láu. Vi nÙi dung câu cho s¥n
d6i lap vói doan trong bài doc có liên quan dén cym tüu khóa nên áp án là No.
29 Các nhà tâm lý hoc cùng ngành cça Jung không bao giÝ nghi ngò nhkng lý thuyét cça
ong vé huóng nÙi và huóng ngo¡i.
Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sn là (Jung's fellow psychologists). Vi khóng
tim tháy doan liên quan dén cum tù khóa này trong bài Íc nên dáp án là Not
Given.
30 Nguoi huóng ngoai dôi khi thåchiÇn hành vi b¥t cân.
Chú Giái Cym tù khóa cça câu cho s¯n là
(careless behaviour) và o¡n trong
Da
doc có liên
quan dén
cum tù khóa này 'extroverts are
poor financial planners si
they are far more
willing than their introvert
counterparts to spend impuisi
nghia là 'nguoi huÛng ngoai là
nhkng nguoi lap k¿ ho¡ch tài chính kém vi ho
sa
sàng vung tién hon so vÛi
nhing nguoi b¡n huóng nÙi cça minh'. Vi nÙi dung cho sån thóng nh¥t vÛi do¡n trong bài dÍc cóliên
quan d¿n cum tu khóa
nen da án là Yes.
Trong câu này, 'to spend impulsively' dugc diÃn d¡t l¡i thành 'care behaviour.
378

356. Da
9
5
D» O N
8
O
N
D
.
(DA
.
O
CDA
CDA
D
CD
OINIOV38 S1131 SH3X3VH uen yuig yoj4) p19 Bunp i91 P) neo

357. Trong
boi
cành vn hóa cça viÇc hÍc
ngôn
ngu
thu hal, mÙt
mô hinh bÑn aia
ngü hiÇu quà phân
chia su
am tuong
thành
bón câp d0:
khách du lich n
nhâp
cu và công
dân (Acton
và
Walker de Felix, 1995).
Theo mô hinh nau
dugc trinh dÙ nng luc giao
tiép
cça công
dan
nêu ho không
hi¿u bi¿t såu sá
vn hóa cça ngôn ngü,
và
"thành tuu này chi dânh
cho nhïng hoc sinh cá
nguoi
mà sån lòng tiép
nhân
vn
hoá và
¿n tiù mÙt
nén vän h
lón so vói vn hoá cça ngôn ngú
dich
(Schumann,
1978).
Joan tu
hoc
ngon sóng sót, ngu
i có
thê
dat ve vo só khía canth
cách biÇt x
hÙr' khôr
dÙng luc cao, nhü
Do dó, ro ràng rång
chi riêng
'bón ky nàng
ngôn ngu chinh'
thi không phài lie
mot nguoi
nói ti¿ng
nuóc ngoài
hoàn toàn làm chú ngôn ngü
thú hai hoãc dat d te
ung din
trong cong óng nguði
bånngü.
Néu không
có
Sr nhay
cám và nh­n thúc vé ván
xét thân trong
vé các giá tri, quy
tåc úng xü và
quan
diém cça bån thân, thi chi
ngon ngü cça mÙt nguôi cüng không
thé ngan
dugc nhan
thuc rang ho
là mÙt 'nquci
De có duoc vi
thà cça mÙt 'nguoi trong cuÙc', nguöi
dó phái hÍc cách không chl nhan u
nhân su
khác biêt
vé vn hóa mà còn phái
dánh giá
cao và coi trong chúng.
nào
bng nhan
ng l
va cháp
Nhung
nét vn hóa nào nên ugc d¡y trong ldp hoc?
Cho don gián và thuân tiên A
nha
nghiên
cúu é câp
d¿n vn hóa 'C Lon' và 'c nhó' dé phán biÇt
các y¿u tÑ trang trong cua ván
Ván
hóa voi nhïng yéu
tQ thuong gp trong
các tinh huông hang ngay,
km trang trong hdn Vi
hóa C Lon tuong úng
vói các th¿ chà x hÙi,
chính trË
và kinh té cúa mÙt x hÙi cüng nhu
nüng
nhân vât lich
so v+ ai dã dóng góp
cho các thành tåu nghÇ thu­t,
vn hÍc và khoa hoc cia
hoi
dó (Nhïng
tiêu chuân quÑc gia trong Dy
án Giáo duc Ngoai ngk
QuÑc gia, 1996), trong khi
van hóa c nho dai diÇn cho tát cà các kiéu hành vi mà nguoi
dân cça mÙt nén vän hóa cho là cán
thiet trong cuÙc sõng hång ngày,
bao góm trang phåc,
nhà ð, thåc phám, giao thông van tái. vv.
Mot cách nhin nh­n
khác ó là svn hoá mà dugc nhäc d¿n truóc là d¡i diên
cho vn hóa tinh
hoa' cùa x hÙi thuong luu, trong
khi vn hoá nhäc ¿n sau phù hgp
vÛi nhkng
thú vui và hoat
dong
cua nguoi
dân thuong. Tuy nhiên, diéu này không
có nghïa
là không có su giao thoa, bdi vi
mãc dù nguoi
dân dành thoi gian
cho các hoat Ùng thông thuong
nhu chào hôi, làm viÇc
hoãc
mua såm, nhung ho ván quan
tâm d¿n các ván é lón hon, nhu sy phân tâng
x hÙi
và chinh
sách kinh té, mà truc tiép tác dÙng d¿n cuÙc sÑng
cça hÍ. Thông thuong là, vn hóa c nhò hay
bi bo quên
nhát trong chuong
trinh giång day ngôn ngï
và cing
khó ua vào nhát do tinh cnat
thay doi liên tuc cça nó.
Tuy nhiên, ván tón t¡i mÙt ván dà nan giài vÛi chính cái gÍi là 'ký nng
thú nm', dieu nay
ci
tháy vån hóa là mÙt y¿u tó'dugc thêm vào' trên nén tàng cça viÇc hÍc ngôn ngü
hon la
mo
u
ngay
tó co bån. Kramsch (1993) tuyên bÑ rång vn hóa van luôn tôn tai trong bõi cnh, ngay
dau tiên, sn sàng làm bÑi rQi nhüng nguöi hÍc giði ngôn ngü khi hÍ ít mong doi no nnta
oc,
thách
thúc
khà nàngi
hiéu
m nói
ro nhang han ché vé náng lyc giao tiép mà hÍ ã v¥t vå dé dat duge.
bi¿t cça ho vé thé giói xung quanh. Cách ti¿p c­n hién nhiên dóiv vdi vn hóa này
nhu là
mÙt
phán
không thé thi¿u và không thétránh khói uoc cça viÇc giao ti¿p thì nhán manh td
cüng nhu là nhkng thách thúc vÑn có, cça viÇc day ngoai ngü.
hú không pha
7 lao Do dó, mot sÑ nhà giáo duc nghí rng vn hóa nên duçc xem là ký nng dau e
thú nm (Tomlinson 1999). M·c dù sy quan trong àng d¥u cça vn hóa là mÙt muc
chuong
nhung onó ván chi là hy vong khi nghi rång vän hoá có thà dé dàng duoc uu
trinh giàng day ho­c là giáo viên có khà nng truyén d¡t nó. Chudng
trinh
gie
thi vón dã quá tài, và các giáo viên ngôn ngü thuong có thoi gian giàng
day
ra
ký hoc sinh hoc nhómhoc sinh nào. Nhiêu nhà giáo dåc không duoc dao t
ngón ngo
'ch¿ vdi bá
dé
xu lý
gar
380

358. N
D3
5
O
CD
a
O
(D
8
3
2
O
8
.
9NIOV38 SIT3I S83XOVH
uen
yuig youi 1e1 6unp 191 PA) nyo

359. and little c
culture) và o¡n trong
bài oc có liên quan
dén cym tù khóa này la
leme
Chú Giài Cum tù khóa
cûa câu cho sn là (categorisation of Bia
'resear
refer to 'Big
C' and little c' culture to distinguish
the more formal alarchere
Jations'. Bai
doc goi ý rång
'các nhà nghiên
cúu dé c­p
dén vän hóa C I
biÇt các y¿u tÑ trang trong
cça vän hóa v6i nhïng yéu tÑ t
huong hàng ngày,
kém trang trong
hon'. Tuy nhien, goi y này không lin
noi dung
câu cho sån nên dáp
án là Not Given.
C Lón' và 'c nhd
culture from those that are
encountered in less 1ormal, everyday sitiat
dé
phan
of
a
thuong gåp trong
hông liên
quan
dén
5 Van hoá C Lón và vn hóac nhð thiì không phái là không có liên quan yái nk
chúng dai diÇn cho các ý tuông
khác nhau.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (Big C and little c culture
unconnected) và doan trong bâi do
represents the telite' culture of high society, whereas the latter corresponds to the
interests and activities of ordinary people. This does not mean there is no overlan
at all' nghia là vn hoá mà duoc nhåc én trudc là ¡i diÇn cho vn hóa 'tinh hoa
cua x hÙi thuong luu, trong khi vn hoá nhác ên sau phu hop vÛi nhïng thú i
và hoat dong cça ngudi dân thuöng. Tuy nhiên, diéu này không có nghia là khôna
có su giao thoa'. Vi nÙi dung câu cho sn thóng nhát vÛi do¡n trong bài oc có lin
quan den cum tù khóa nên dáp án là Yes. Trong câu này, there is no overlap' duGc
dien d¡t lai thành 'unconnected'.
are
not
c có liên quan
dên cum tu khóa
này 'the formar
rlap
6 Sinh viên ngôn ngk nênquan tâmnhiéu hon dén các ván é chính tr/.
Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho s¥n là (more interested in political issues)
va doan trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này they are -interested in
bigger issues, such as social stratificationand economic policy. Bài doc goi ý rång
ho van quan tâm dén các ván dé lónhon, nhu ss phân táng x hÙi và chính sách
kinh te. Tuy nhiên, goi ý này không liên quan dén nÙi dung câu cho sn nên dáp
án là Not Given.
7 Vn hóa C Lón là nÙi dung khó ua vào chudng trinh giång day nhát.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sn là (hardest to include in curricula) và doan
trong bai oc có liên quan én cum tù khóa này là lt is generally the case that litte
c
culture is the most absent in
language curricula and the most difficult to
include
ngh+a là Thông thuong là, vn hóa c nhô hay bË bô quên nhát trong chuong trinn
giáng day ngôn ngï và cing khó ua vào nh¥r. Vi nÙi dung câu cho sån doi l­p voi
doan trong bài oc có liên quan d¿n cum tù khóa nên dáp án là No.
8 Gán cho vn hoá tên goi "ký nng thú nm'
ngu ý rng nó it
quan trong trong
gia
dyc.
Chú Giai
Cym tu khóa cça câu cho s¯n là
(Labelling culture a "tifth skill)
va
aoe
trong bài oc có liên
quan dén
cum tù khóa này 'a problematic issue exists the epithet "fifth skill" itself, which
suggests that culture is an 'added on' eleme
language learning rather than a fundamental one' nghïa là vn tÑn tai mÙt va
dé
nan giåi vdi chinh cái goi là 'ký nng thu nm', diÃu này cho th¥y vn hóa la
me
382

360. u t6 duoc thêm vào' trên nén
tång cûa
viÇc hÍc ngôn ngü hdn là mÙt yéu tó co
han'. Vi nÙi dung câu cho sån
thQng nh¥t vói
o¡n trong bài dÍc có liên
quan dén
etm tu khóa nên dáp án là Yes.
Trong câu
này, 'addedon element rather than a fundamental
one' udc diên dat lai thành less
important
a t tiên vän hóa trong mÙt khóa hÍc ngôn ngq không phái lúc nào
cüng có thé thuc hiÇn dudc.
Chu Giài Cum tù khóa cça câu cho sån là
(Prioritisingculture in a
language cOurse) và do¡n trong bài doc có liên
quan den
cum tiù khóa
này it is
-
hopeful thinking
to assume that it can be
easily prioritisedin a curriculum'
nghia là 'nó ván chi là hy vong khi ngh+ rng vn hoá có thé d
dàng dujc uu tiên
trong chudngtrinh giang day'. Vi nÙi dung câu cho s¯n thÑng nh¥t vói doan trong bai doc có lièn
quan den cum të khóa nên dáp án là Yes.
Trong câu này, 'curriculum' dudo din
dat lai thành language course', và 'hopeful thinking' udc din dat lai thành 'not
always possible".
[10-11]
10 Quan diem cça Louise Damen vé cách ti¿p c­n liên vn hóa ngu ý rång
A giao tiép liên vn hóa thi không xuát hiÇn trong háu hét các chudng trinh ngon ngu.
háu het nhïng nguoi nói ngôn ngü bån dja không có khà näng giàng day ván hóa B
riêng cùa ho.
vn hóa và ngôn ngü dêu quan trong nhu nhau nhung nên dugc day riêng re
D
giáo viên d¡y ngoai ngï phài có hiéu bi¿t nhiêu hon là chi bi¿t mõi ngôn ngü.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cân diÃn tù (Louise Damen) và doan trong
bài doc có liên quan dén cum të khóa này The implication of Damen's intercultural
approach is that native language
skills and competence
in the target language
are
insufficient for instruction and that educators must function more like experienced
cultural guides' ngh+a
là 'Hàm ý trong
cách ti¿p cân
liên vn hóa cùaDamen là: ký
nng ngôn ngü
vÑn có và nng lyc sù dung ngôn ngü
ích thi chua dù dà có the
giang day
và các nhà giáo dåc ph£i óng
vai trò giÑng
nhu huóng
dån viên vàn hoa
dáy
kinh nghiÇm' é xác djnh áp
án là D language
teachers must have expertise
beyond the language
itself. Trong
câu này,
function like experienced cultural
guides' dugc diÃn ¡t lai
thành have expertise beyond
the language
itself.
Theo nguoi viét, diÃu gi là cán thi¿t dÃ
làm cho vän hóa trð thành
uu tiên trong ldp hoc?
ty lÇ hÍc
sinh/ giáo
viên nhò hon
giáo vien làm viÇc
nhiéu gið
hon
C dão tao bÑ sung cho các nhà g
phát tri¿n tài liÇu giång day
mói
A
B
D
CHAPTER
03
Y/N/NG
(Yes/No/Not Given)
383

361. ulture a priority) v
do¡n trong
bài doc
có liên quan
dén cum
tu khóa này in-service
the language curriculun
nghia la
aining woud
e Chú Giai Dua
vào cum
të
khóa
cça câu cán
dién tù (makina cut,
be
necessary
to put
culture at the
centre of the
tao trong
khi làm viÇc
-sê là cán thi¿t é
dua
chudng
trinh giàng day ngôn ngï
dé xác dinh dáp
educators. Trong
câu này,
'in-service training' dugc
dien dat lai
vn hóa trß thành
trong tam
ca dáp án là C
additional
ién dat lai thành
'training e
educators.
[12-13]
12 Hoc
sinh dén tù mÙt
nén vn hoá tudng tu
nhu vn hoá cça
nhat dé thành công.
thi có co
hoi
Chú Giai Dua
vào cum të khóa cça câu cán ién tü (Students from a simil
nay 'such an
achieve
Auture
is likely only for highly motivated students who are from a culture that
nghia là
và doan trong
bài Íc
có liên quan
d¿n cym tù khóa
not
thành tuu này chi dành cho nhïng hÍc sinh có Ùng lyc cao, nhïng nauth
cua
extreme in its 'social distance' from
the cuture of the target lanquaqe!
ma -
den tù mÙt nén vn hoá có 'cách biÇt xä hÙir khóng quá lÛn so vÛi ván hoá
ngón ngg dich dé xác dinh ti cán dién là target language. Trong câu nay, culture
ulture'.
that is not extreme in its 'social distance" duoc diën dat lai thành 'a similar cultura
13 Mot ngui nói ngoai ngü thú hai thi không thë trð thành nguoi trong cuÙc néu chi dua
moi vào....
Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça câu cán dién të (to be an insider) và do¡n
trong bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này 'a person's linguistic ability alone
may not prevent the perception that they are an 'outsider" nghia là chi riêeng nàng
lyc ngon ngü cça mÙt nguoi cüng không the ngn dugc nhân thúc rng ho là mot
'ngudi ngoài cuÙc" é xác dinh të cán dien là linguistic ability. Trong câu này.
linguistic ability alone may not prevent the perception that they are an 'outside
dugc dien dat lai thành 'cannot appear to be an insider based solely on linguistic
ability.
384

362. U
D
D
D
9.
DA
ONIO138 SI13I S83XOVH
uen yuig yoj41 e9 bunp 19I P) neo

363. dã làm gi£m
chi phí các
sån phám
kim khí,
dán
dén viÇc
nó duoc sútdi
dáu tiên thuong
ugc
sú dung
trong
kién
trüc la gang
mà có the dudc tan
trang
tri nhu á.
Các
ki¿n
trúc
su th­m
chí ã
båt dáu sç
không
may,
kimloai
dac
thù này lai
có Ù
bên
kéo tháp
và mÙt vài
trono
dã sup dó.
Dé giái
quyét
ván dé này,
các
nha xay dung
chuyén quasát da d.
là thép. Khi dinh
ki¿n cça công
chúng
vé v­t liu
nhân t¡o tiép tuc thav
viec su dung
bê tông
dã duoc
ón nhan. Su
két hop gida thép
và bê t6nas
và cho phép xây
dung
các tda
nhà
cao
hon
-lam tnay
doi hoan toàn cánh guan ng bén
xay dung
tòa
nhà
cao
nhât
thé giói, Burj
Khalifa 6 Dubai,
d sù dung
4.000.
330.000 mét
khQi bê tong
và
55.000
t¥n cót thép.
ng nhiéu
hon
Kim
lb
thành
ac inh dan
sù dung gang dé dung
khun nha. Th
nhüng tba
9
va cu6i cunn
dói
trong thé
ký 1
jan dô
thi.
"Quá th 4.000 tán thé
chr
két hop
Lich
su vt liÇu
kiën trúc
Háu hét các
tòa nhà xây
truóc thÝi trung
cQ ß châu Åu sç dung 1,
Các cong
trinh xây bàng
dá trð nên phÑ
bi¿én trong
thôi trung có.
vat liêu
nhân tao không dugc su dung
rÙng
ri trudc thöi dai công nghiêp.
Xay dung
toa nhà chÍc
trôi cao nh¥t thé giói
sú dång
330.000 mét kh6i ha a
.. dé xày dung.
tông
và 2
...thép.
Chú Giài Dya
vào cum tù khóa cça câu cán iên tü (pre-medieval buildings) v
doan trong
bài oc có liên quan
dén cum tü khóa này
"Before the medieval period
timber was the most widely
used building
materialin Europe' nghia là Truóc th
trung co, gó
là v­t liÇu xây dung dudc
su dång rÙng
ri nhát ð châu à xác inh
tù cán dién là timber. Trong
câu này,
'Beforethe medieval period' uãc di¿n dat
lai thành pre-medieval'.
1
Chú Giäi Dua vào cum tù khóa cça câu cân iên tù (world's highest skyscraper)
và doan trong
bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa "Construction of the tallest
building in the world
-used 4,000
tonnes of steel' nghía
là 'Quá trinh xây dung
tòa nhà cao nhát thé giói
-ã su dung
4.000 tán thép' Ã xác dËnh tù cân dién là
4,000 tonnes. Trong
câu này, tallest building
in the world'dudc di¿n d¡t lai
thann
world's highest skyscraper
2
Néu dä tung 4n óng thß hogc l­n doc theo mÙt ran san hô nhiÇt dói, thi chác nanon cve
tháy nhung âm thanh
giòn tan khi ß duói nuóc. Tiéng dÙng này dugc tao
ra khi nhïng
Co
sc sð loai bo tào khôi bé mt r¡n san hô thông qua viÇc cán và cao nó ra bâng r
con
vet
cùa chúng. Vông oi cça nhkng chú cá thú vi này bát dâu khi chúng
au
khoi dé dè trúng, noi mà trung së nð. Sau khi trúng no, "cuÙc sóng cçachung
dang au trüng trong quán thé sinh v­t phù du ß d¡i dudng. "Sau dó, chung
di
i
khu rùng duóe ng­p m·n duói d¡ng cá con rói d¿n mÙt ran san hô noi chüngsE
kè sän mÛi cúng nhu là làm
s¡ch r¡n san hô. iéu thú vi là, trong suQt cac
gia
này, tát cåcá vet éu là nhïng con cái có màu såc tè nh¡t. Diéu này la do
tinh tuán tu, có nghía là chúng thay Õi giói tính khi lÛn lên. Khi chúng budc
va
sé nghe
á vet
cái mó gióng
Dién
duo
én nhing
khói nhing
trén
c giai
doan
phat
Cudr
ane
386

364. H
e
ONIOV3H Sl13l S83xIVHuen ug yo41 e0 Bunp 191 V ngo

365. Toà nhà Eastgate
Center ß
Zimbabwe
nên duoc
coi là
hinh
mâu cho ki¿n trúc
thuctns
tang hiÇn dai.
Nó dudc xây
dung
mà không
có
diéu
hòa không khí co
hÍc, viÇc
mai trung
kiÇm
kho£ng
3 triÇu b£ng
cho các
chù sô
hüu toà
nhà. áng
ngac
nhien,
toa nhà khôna har
à m
phông nó aÃ
gid quá
nóng
búc hoàc lanh ngát.
iéu này
là do
ki¿n
trúc
su dã su dung quy
i
ke nó. Phông
sinh bao góm
viÇc
con nguoi
nghiên
cúu mÙt quá
trinh tu nhiên và
y
trinh phóng sinh hi
thiét
giài quyét mÙt
v¥n é phúc tap
cça
con nguOi.
Trong
truöng hop này,
nhà thi¿t ké. Min d
dã láy
cåm hung
tù nhïng gò
mÑi. Nhüng
con
côn trùng
ån gó nay xây dyng nhüna n
mà 'chúng sóng trong
môt duöng
hám dài ß phán dáy.
Phån cãu trúc cao & bên tran th
khí
có the
cao d¿n 25 mét. Tuy
nhiên,
hâu h¿ét các loâi mói khong
cu tru d phân trên cça các n
át
là mot
hinh óng
khói lón. Nó bao góm mÙt truc thông
khí nåm Û gida giúp van chuvén khA
thong
hoi huóng
tâm t¡i phán dáy hÑtro
thêm cho viÇc này bng
cách giu lai gió
và làm mát khdnn
này
ám hon lên trên. Luóng khi¥m này
sau dó thoát ra ngoài qua
các lô gán dinh gò. CAc I
khi
o phán dáy, tao
ra mÙt
chu ký Ñi luu trong
cáu trúc cça tQ mói. Sau khi hi¿u uçc quy trinh r
Pearce dã thi¿t k¿ các tòa nhà cça Eastgate
Centre,
theo kiêu mÙt loat
các phòng xung quanh
mot truc trung
tâm. Moi phòng
éu có Ñng
d¯n vào tryc và ra bên ngoài,
dân dén viÇc tân nhit
nhu trong gò
mói. Quat dáy không
khí vào tråc trung tâm, tao
ra luông
khí liên tåc, ho trã hÇ thino
này. Thong qua hê thóng này,
các vn phòng tai Eastgate
Centre có nhiÇt Ù bên trong Ñn dinh
khoàng
23°C bat ké nhiêt Ù bên ngoài
ra sao.
So do gò mi
1 to thông
khí
truc trung tâm
6. huóng tâm ....
Chú Giài Dya vào vË tri cça tù cân di¿n trong biÃu dó (3 dáy cça tÑ moi) và doan
trong bai doc có liên
quan dén vj trí này 'they live in a gallery at the base o
t là 'chúng sóng trong mÙt duong hâm dài ß
phân dáy cça gò ¥t à xác dinh
tu
ca dién là galery.
5
Chú Giäi Dya vào tù khóa
dung truóc chÑ cân diên
(radial) và oan trong
a
có liên
quan dén tù khóa
này 'Radial vents at the base intensify this
actio capturing the wind and
cooling the air at the base of the mound' nghia
la
6
doc
by
thông hoi
huóng tàm t¡i phán dáy hÑ tro thêm cho viÇc này bàng cách gið li go làm mát không khí ß phân áy à xác dËnh tù cán diÃn là vents.
và
388

366. nh thái thåo nguyên duoc d·c trung bQi ja hinh bång pháng hoác nhüng ngon dói dÑc
Các he
sinh
thái thå
hi su chi¿m uu thé cça hÇ thyc v­tcây co. Cây cÑi, cây bui và các loai cây thân go
và
hu nhu không có ð th£o nguyên duge và 'có rát it ndi án náp dé tránh khói buc xa mát
Tng con gió lón. Thào nguyên dudc thudng nh­n dudc môt lugng mua hång nm vça
nh
troi
i nhung dôi khi mùa hè lai ghi dau boi han hán nghiêm trong. Do d6, dé thuc vat phát trién
anh trong hÇ sinh thâi thao nguyen, chung phai chiu dung dugc nhüng diéu kiÇn khó han theo
nia, Trong só các loai cây thân tháo phü hop dé sQng trong hÇ sinh thái này có các loai có tháo
nquyên,
loài mà có mÙt
sô co chë thích nghi ésinh tón.
6 cå thåo nguyên có chiêu rÙng khác nhau, nhung háu h¿t déu dài và mong. "Trên lóp bi¿u bi
ia lå là nhïng tQ nhò, udc goi là ló khí, có thé md ra ¿ háp thu carbon dioxide va giåi phóng
oxV. hoãc dóng lai de giû dÙ åm. BQi vi carbon dioxide rát cán thi¿t cho quá trinh quang hdp cça
thuc vât, 1Q khi phài dugc mó rÙng dê trao dói khí; tuy nhiên, không gian chúa khí bên trong lá
thi
chúa dáy hoi nuóc, nó sê không bay hoi néu các lô vån óng và diéu này la mot thách thúc
trong diéu kiÇn khô han. Dé khåc phyc ván dé, có thåo nguyên dã dán phát trién khà náng nhân
biét giüa ngày và êm. "Vào ban ngày, các loai co dóng lô khí lai dé giám thiÃu viÇc thát thoát do
ám. Sau dó., loài thuc vât này së mð rÙng lQ khí vào buôi tói khi không khí mát han dé hô háp
Co thào nguyên tôn t¡i nhu th¿ nào
Diêu kiÇn thào nguyên khåc nghiÇt
Vung dát bång ph£ng vÛi mÙt vài ngon ói nho
It sy båo vÇ khði 7..
Có vài con mua rào h£ng nm, nhung nhkng tháng hè lai có các dãt h¡n hán
Sy thich nghi ti¿n hóa cça cô thåo nguyên
Lo khí: Lo nhð trên 8..
Mo de cho phép khí carbon dioxide vào và thô ra oxy, hoãc óng dé gik Ù ám
L khí ván óng trongsuÑt 9
..
Các lo khí cça loài thuc v­t này duoc mo ra trong thoi tiét mát më ban dêm
********************* và gió manh
.. Cua lá
.
dé giàm mát nuóc
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân dién tu (high winds) và oan trong
bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này 'thereis very litle shelter from the solar
radiation and harsh breezes' nghía là 'có råt ít noi án nâp e tránh khöi búc xa m­t
troi và nhüng con gió lón' dé xác dinh cum tu cán dién là solar radiation. Trong
cau này, very litle shelter dugc di¿n dat lai thành timited amount of protection', va
harsh breezes' duoc dien d¡t lai thành high winds'.
Chu Giái Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tu (Tiny holes) và do¡n trong bài
agc có liên quan dén cum tù khóa này 'On the epidermal layer of the leaves are
Small holes' ngh+a là Trên lóp biÃu bi cça lá là nhïng lQ nhß dé xác dinh tù cán
aepidermal layer. Trong câu này,
'small holes' dugc
dien ¡t lai thành 'tiny
holes'
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 389

367. Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién të (The stomata remain clnenn
và doan trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này In the daytime. th
grasses keep their stomata shut nghía là Vào ban ngày, các loai cd dóng l8 khit.
dé xác dinh tù cán diÃn là daytime. Trong cáu này, "keep their stomata shut dude
9
oc
dien dat lai thành The stomata remain closed'.
Khoàng nåm 2000 truóc Công nguyên, mÙt phát minh mói dã xuat hiÇn làm thay dÕi chién
thoi ký ó, co xe ngua kéo. Nhkng co xe hang nhe này cung câp cho các ky binh mÙt byc din
de tán công k tho. Truóc khi các cQ xe này ra oi, các Ùi quân muÑn cuði ngua that nhanh
nhung diéu này r¥t b¥t tiÇn vì yên ngua và bàn dap ván chua dugc phát minh. iéu này gáy kh
khàn cho viÇc bÁ lái, giü ngua và bån cùng mÙt lúc. Nhïng cô xe ngua làm diéu này dé dana
hon nhiéu. Vé co bån, xe ngua là cái buc láp bánh xe và duoc kéo dàng sau mÙt ho·c nhiéu Con
ngua. Co le có xe chién áu nói ti¿ng nhát trong só này là chiéc dugc nguei Ai Cap có dai su
dung. Mac dù không phát minh ra có xe, nhung nguoi Ai Cap dä diéu chinh à cåi thiÇn tinh khá
dung cùa chúng. MÙt trong nhüng thay d6i lón nh¥t là "am nhe trong lugng tóng thà cça có xe
bang cach sù dung các bánh xe nan hoa mói dugc phát minh thay vi bánh xe ia truyén thóng
Diéu này giúp
ngua dé dàng kéo xe nhanh hon. Tuy nhiên, tóc Ù khong phåi là lgi ich duy nhát
tu
nhang
thay
dói mà ngubi Ai Câp dâ lam. Ho cíng lam cho chúng dé dàng kiém soát han
thong
qua viec sù dung cái ách và thay dÑi thiét ké co bån cça nó. Ách xe là mot miéng dêm gióng
nhu yên ngua nåm trén lung ngua, vÛi nhüng miéng da trên nguc và bung ngua à tránh trugt
và tng khà nng iéu khién. Buc dúng cça nguoi lái mà duoc nÑi vÛi cái ách bng mÙt thanh go
dài, cüng duoc thi¿t ké li. Bång cách di chuyén nguoi lái ¿én gán tråc xe ngua, nguoi lái úng
on dinh hdn, giúp de dàng nhm và bán vào kë thù. Cuói cùng, '"nguoi Ai C­p d boc truc xe
bàng kim loai dà ngn ma sát vói båc xe ngua. Diéu này không chi cåi thiÇn chuyen Ùng cça
xe, mà còn giàm thiÇt h¡i cho xe, khi¿n chúng trð nên chåc chn hon. Th­t không may, không
có cåi ti¿n nào trong sÑ nhkng cài tien này khåc phåc các ván à cÑ hku khác liên quan ¿n
thiet ké coa có xe ngua, và vào nm 1500 truóc Công nguyên, dÙi ky binh dã thay
thé nhkngco
xe ngua trong háu h¿t các lán bày binh bÑ tr­n. Tuy nhiên, chúng vn duçc sç dung làm xe ua
trong hàng trm nm sau dó.
Cô xe ngua thöi xua
De giàm trong lugng, 1 dudc boc
bánh xe 10 dudc
boi kim lo¡i à ngn
sù dång dé thay thé bánh
xe truyén thóng.
nó không bi ma sát
vói båc úng.
390

368. CD
D
CDA
CD
C
CD
D»
DA
(D»
8
D
(D
8
.
O
ONIOV38 SI131 S83XOVH uenjyuig-yojui ipi9-bunp 191
pj ny

369. Phuong pháp
iéu huóng
ß loài
chim
Diéu huóng thyc ss
Dinh huóng
Hoa tiêu
Cácloai chim d­t ra
môt
Nguoi
ta
khám phá
trong
hành trinh gida vi trí
hiÇn tai
Các con
chim tim ki¿m 12.
vong 13..
gán dây rång
các loài chim sç dung
manh và
14
.. Cui ciin mà chúng nhân
ra duoc
khi
9
xác dinh phuong huóng. cung
moi nhu vj
trí cça mat
troi và
gióng nhu cách con nguoi
nhung vi sao.
thuc hiên các hoat dông
thuong ngày.
Chú Giài Kiém tra dòng/cÙt
dáu tiên cça bång có të (Piloting) dé xác dinh nói dine
cot này dé câp d¿n phuong
thúc dinh huóng dya
vào v­t
dan udng. Dua vào cum
tù khóa
cça câu cán iÃn tu (Birds
look for they recognise
to navigate by) a
doan trong
bài oc có liên quan d¿n cum
tù khóa này
Much like we know to turn
left after a certain feature birds know to follow
landmarks' nghia là 'Gióng nhu
cách chúng ta bi¿t ph£i rëtrái sau khi di qua mÙt móc d·c trung nào dó -loài chim
biet
bay theo các móc' Ã xác dinh tu cân iên là landmarks. Trong câu này, 'birds
know to follow duoc dien ¡t lai
thành 'Birds look for.
12
Chú Giài Kiém tra dòng/cot thú hai cça bàng có të (Orientation) dé xác inh nÙi
dung cot này é câp én phuong thúc dinh huóng dya và0 các d¥u hiÇu (nhu m·t
troi, sao). Dya vào cum të khóa cça câu cân diën tu (the location of the sun or
stars) và doan trong bài dÍc có liên quan en cum tù khóa này Over the course
of the last 50 years, scientists have observed birds using the sun and stars as
compasses to check their direction' nghia là 'Trong suót 50 nm qua, các nhà khoa
hoc dã quan sát tháy nhüng con chim sù dung m·t troi và các ngôi sao làm la bàn
de kiém tra huóng bay cça chúng' dé xác dinh tù cán dién là 50 years. Trong câu
này, 'using the sun and stars as compasses' ugc dien d¡t l¡i thành 'using cues
such
as the location of the sun or stars'
13
Chú Giài Ki¿m tra dòng/cÙt thú ba cça bàng có tù (True Navigation) dà xác dinh
nÙi dung cÙt này é c­p dén phuong thúc dinh huóng bàng cách tu dinh vË. Dua
vào cum tù khóa cça câu cán di¿n tù (Birds set a course) và o¡n trong bài doc
có liên
quan d¿n cum tù khóa này 'true navigation, which requires the bird to
determine its final destination and find a
way to it from theircurrent location' nghia
là 'diéu huóng thåc su, òi höi con chim phåi xác dËnh dích d¿n cuói cùng cua no
và tim duong dén dó tu vi trí hiÇn t¡i' dé xác dinh tu cán dién là destination. Trong
câu này, 'determine
-
and find a way' dugc di¿n d¡t lai thành 'set a
course
14
Nng lugng gió
Nng lugng gió d dugc con nguöi su dung trong gån hai thiênniên
ký, thuöng o dang co gió dùng dé nghién hatho·c bom nuóc. Cói
xay gió nåm
ngang lán dáu tiên dudc gidi thieu thoi Ba Tu có d¡i truóc khi uãc lan rÙng khåp Trung ông và sau dó xuát kh¥u sang
ruy
4
392

370. ng Quoc và
e uà án D6. Các ci xay gió tháng dúrng dién hinh trong nông nghiêp châu Au bát dáu
dudc Su 1850. nguoi ta cho rång có kho£ng 200.000 cÑi xay gió trên kháp châu Au. nhung
i ohanh chóng giåm xuÑng khi Cách mang Công nghiêp dien ra.
c
sç
dung
vào
thÝi trung có,
ban dáue Anh, mién bác nuóc Pháp và Flanders. ß thoi ky dinh
cao vào nm
con
só này
dã
nhanh
Knc liong gió dang quay trQ lai manh m duói dang náng lugng tái tao, và cành tugng
nhüng cánh dóng dáy tua-bin gió cao chót vót dang tro nén phÑ bi¿n trên kháp các
BAy gid nng
nuóc phát
trién. Näng lugng
dung
it dát
dai. Mac
dù ôi hôi
dac bist.
gió là mÙt nguón nng luong dói dào, không tao ra khí thåi và sù
khoàn dáu tu dáng ké dé xày dung, viÇc v­n hành các trang trai
hiéu so vÛi các nguón nng lugng khác và ành hudng cça chúng dói vdi môi
ót
tón
kém hon nhié
Là rát it. an Mach hiên dang tao ra 40% nng lugng diên tu gió và hdn 80 quóc gia khác
thé giói dang so dång nng lugng gió dé sån xu¥t diÇrn. Trung Quóc ang dáu tu dáng ké
nang luong gió, dây là ndi có trang trai gió lón nhát th¿ gidi, nm ß phía tày tinh Cam Túc
vào
Nang lwong gió hoat dÙng chi don giàn bàng cách so dung Ùng nng do gió tao ra é cung cáp
nang luong các máy phát diÇn sán xuát diÇn. Môi tua-bin gió bao góm mÙt tháp lam tu thép óng
trên dinh có mÙt rô-to quay, duoc t¡o thành tü các cánh quat, mÙt truc quay, và mÙt vô dông co
trong dó dàt hÙp giåm tQc và máy phát diÇn. Khi gió thÑi vé phía tua-bin gió, nó dáy các cánh
quat, mot quá trinh duoc tQi uu hóa bÛi mÙt hÇ thóng buóc rng së di¿u chinh rô-td de láy dudc
luong gió nhiéu nhât. Nó còn ugc hÑ trã bÛi 15mÙt bÙ iéu khi¿n quay tua-bin theo huóng gió
nàm o bén trong try dô vo, giúp xoay vò Ùng co dà gid cho cánh quat huóng thàng vé phia gió.
"MÙt máy do gió ð m·t sau cùa tua-bin thu thêp da liÇu tóc dÙ và huóng gió dà hÇ thóng diéu
khién quay tua-bin theo huóng gió và hÇ thóng buóc räng có th¿ diÃu chinh tua-bin dua theo
dó. Gió không nên quá manh, vi diéu này có th¿ làm höng các cánh quat nên hÇ thong máy tinh
cça tua-bin gió
cân åm båo tránh dugc gió lón. Trong truong hop kh¥n cap. các cánh quat ckng
duoc két nói vói phanh ham é có thé dung chúng lai bát cú lúc nào.
Các cánh quat duoc k¿t nÑi vÛi mÙt tråc toc Ù thap, vì vây khi gió day thì các cánh quat xung
quanh truc này cing bàt dâu
quay. Nó làm cho "các bánh rng trong hÙp bánh rng quay, giúp
chuyén vòng quay cça tryc toc Ù tháp lên tråc tóc dÙ cao, tù dó tng tQc Ù quay lên múc cán
thiét dé tao ra näng luong. ViÇc quay truc tÑc Ù cao sau dó cung cáp nng lugng cho máy phát
dien xoay chiéu tân só 60Hz,
chuyen oi nng luong thành 1°diÇn nng di chuyén dÍc xuong tru
do vo và di vào mÙt nhà máy iÇn noi nó duçc chuy¿n doi thành diÇn áp hiÇu chinh de sç dung
trong nhà, ndi làm viÇc và nhà
máy
CHAPTER 04
NoteTable/Flow-chart/Diagram Completion 393

371. MÙt
tuabin gió ho¡t dông
nhu thé nào
Mot máy do gió thu
th­p
16
...
Vé tQc dÙ và
Mot 15 diéu
huóng gió6.
khien huóng cça vo-
dÙng co.
Bánh rng quay giúp
Diên di doc tu tru
dô vó xuQng
18.
làm tng 17 .. dén
múc dat yêu câu.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tù (controls the direction of the
nacelle) và o¡n trong bài dÍc có liên quan den cym tu khóa này 'a yaw drive
inside the tower, which turns the nacelle' nghia là 'mÙt bÙ diÃu khiën quay tua-bin
theo huóng gió nàm ß bên trong try dô vo, giúp xoay vò dÙng co dé xác dinh cum
tu cán diên là yaw drive. Trong câu này, 'turns the nacelle' dudc dién ¡t lai thành
controls the direction of the nacelle'
15
16
Chú Giài Dua vào tù khóa cça câu cán diÃn tù (anemometre) và oan trong bài
doc có liên quan dén tù khóa này An anemometre collects wind speed and
direction data' nghía là MÙt máy o gió - thu th­p dü liÇu tÑc dÙ và huông gió' Ã
xác dinh tü cán diên là data. Trong câu này, wind speed and direction data' dugc
dien dat lai thành 'data about the speed and direction of the wind'.
Chú Giài Dya vào tù khóa cça câu cán di¿n tù (Spinning cogs) và oan trong
bài doc cóliên quan dén tü khóa này the cogs in the gear box spin -increasing
the rotational speed to the rate required to generate energy' nghia là 'các bánh
rang trong hÙp bánh rng quay -tng tóc Ù quay lên müc cân thiét dé tao ra
nång lugng' dé xác dinh cym tü cán dién là rotational speed. Trong cdu này. rate
required to generate energy' dude dién dat lai thành required rate.
17
18 ChúGiái Dua vào cum tu khóa cça câu cán di¿n tù (electricity goes down the
tower to) và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này 'electricity which
travels down the tower and into a power station' nghía là 'diÇn nng di chuyen O
xuong try ô vo và di vào mÙt nhà
máy diÇn' Ã xác inhcum tù cán diÃn là
pow
station. Trong câu này, 'travels down the tower andinto a power station'
dugc
al
dat lai thành 'goes down the tower to a
power station'.
394

372. Khí
thiên
nhien: Tu lóng d¥t cho dén nhà cça ban
dâu mo gán day và viÇc chuyén tu than dá
sang các nguón nng lugng
Vdi su suy
giäm.
nhu câu d
sach
hdn. khí dót tu nhiên då kiên së chiém uu th¿ hon nhiên lieu hóa th¡ch trong nhüng
O Ai nhu câu nng lugng toàn câu ang ß múc cao nhát tu truóc dén nay, khí thiên nhiên
nam
có the
1 aiài pháp vi nó rát hiÇu quá và có nhiéu ß mÙt sQ khu vuc trên thé giói. Tuy nhiên, viÇc
cung cáp nguón nng lugng da nng này cho nguoi tiêu dung là mÙt quy trinh phúc tap và góm
nhieu
buóc
khác nhau.
Au tiên, khí Ñt phåi ugc dua lên khói m·t dát và chi¿t xuát bàng cách khoan vào các mó khi
nó co the duçc tim thây cå trên dât lién và dui áy d¡i duong. Trong khi viÇc khai thác khí dót
trên bö thi cán phái khoan xuông các mó khí Qt, "viÇc tiÃp cân nguón trü ngoai khoi doi hói
dáu tien phài xây dung các bè nQi dé các ký su làm viÇc. Sau ó, tùy thuÙc vào mó khí nám sâu
bao nhiêu bên duói bé m·t ¡i dudng, ký thu­t khai thác phù hop së ugc sú dung. Néu nguón
cung cáp khi dÑt tu nhiên ð vùng nuác nông, thi mÙt ký thu­t goi là khoan cáp, hoãc khoan dàp.
se duoc sù dung. ViÇc này oi hði mÙt quy trinh läp di lap l¡i: thà cáp có gån mÙt mki khoan kim
loai n·ng xuóng dáy d¡i duong cho d¿n khi xuyên qua nguón du trï và giài phóng khi dÑt. Tuy
nhiên, 20phuong pháp thông thuong dé tiép cân mÙt b¿ khí ngâm nåm sâu hon là su dung mot
cái khoan lón có khá nng xoáy mki khoan kim loai vào lòng dát hàng ngàn feet néu can thiét.
Mot khi b¿ khí ngám dã bi xuyên thong, 2"các máy bom công suát lón sé hüt khí dót lên mât dát
Buóc tiep theo là bom khí thô të khu vyc khai thác dén nhà máy xo lý gán dó, ndi anhüng nguo
tho máy s tinh giàn sao cho chi còn thành phán chinh cça nó -metan. Khí tu nhiên khong phái
là mÙt loai khi dÑt don lè mà dugc t¡o thành të nhiéu hydrocacbon khác nhau, bao góm dáu thô.
metan, propan, etan và butan. Hoi nuóc, heli, nitd và carbon dioxide dôi khi cüng xuát hiÇn. Quy
trinh tách khí metan và kho di các thành phán khác góm nhiêu giai oan, có the am cho tong chi
phi sàn xu¥t khí Ñt tu nhiên khá cao. Tuy nhièn, mÙt só sán phám phu, nhu propan, dáu tho và
Dutan, tát cà êu có giá tri riêng và có thé dugc dem bán dà bù d£p chi phí cça cac budc khac
au khi xo lý, khí phåi ugc v­n chuyén d¿n thË truöng khách hàng tiém nàng thong qua mot hê
nong duong óng ngám khóng ló có thé bom tài nguyên tu noi này sang noi khác. Trong háu hét
c truong hgp, khí uçc
di chuyén rát xa, vugt qua biên giói ti¿u bang, tinh và th­m chi quóc të,
dia diêm tiêu dùng cuói cùng. Các tr¡m do dugc xày dung dÍc theo chiéu dài cça duong óng
no phép o và theo dõi khí, trong khi dó, cç kho£ng 10 ki-lo-mét là lai có các van. Các van
ne dugc mô ho·c óng dà kiÃm soát luu luong khi qua duong ong, nho v­y. trong truòng
an
bão tri, khí có th¿ bË cân l¡i dà cung cáp li di an toàn cho các nhóm tho di chuyén
vào
g duong óng. Buóc cuói cçng cça quy trinh là rë khí theo các duong phân phói, truyén
dien và lam
nguor näng lugng cho o to, cùng vói nhiéu thú khác nka.
nguon t¡i dja phuong ndi nó duoc so dung cho các måc dich nhu sudi ám, t¡o ra
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 395

373. Quy
trinh
chiet xu¥t và loc
khí ty
nhiên
Néu nhüng nguón dy
trk khí mà nåm ß dudi mät
nuöc,
thi 79 duoc xây dtna
Két quà:
Các ký
su së có noi à làm viÇc.
20..
trong truong hop nhüng nguón du trï nm
sâu bên duói
Kêt quä:
Khi thiên nhiên uoc gi£i phóng
và có th¿ dudc chuyén dén 21.
Các ký
su sê th£ mÙt
müi khoan kim loai nng
xuông nguôn dy
trï hoac tao ra mka ir
nho sú dung bom.
Khi duoc vân chuyén
dén nhà máy
sån xu¥t.
Két
quà:
Khi metan duoc
tách ra tù 22..
và các thành phán
khác có the xuát
hiên trong dó.
Sàn phâm phu cça khí tu
nhiên duoc dem bán.
... khác trong quá trinh tách khí
Kêt quà: Tién thu duoc có th¿ giúp trå cho 23.
metan.
Chú Giài Dua vào cum tù khóóa cça câu cán dién të (Engineers work from)
19
và doan trong
bài doc
có liên quan
dén cym të khóa này 'accessing
an offshore
reserve necessitates first constructing floating platforms' nghía là viÇctiép c­n
nguon du
trk ngoài
khoi dôi hði phâi xây dåung các bè nÑi é xác dinh cum tu
cán dién là floating platforms. Trong
câu này,
'offshore' ugc diÃn ¡t l¡i thành
'beneath the water's surface'.
20
Chú Giài Dua vào cum tü khóa cça câu cán diÃn tu (reservoirs are deep) và doan
trong bài doc có liên quan dén cum tù khóa này The usual method of reaching
a
reservoir located at a greater depth is to use a large rotary drill capable of spinning
a metal drll bit thousands of feet into the soil if necessary' nghia là Phuong phap
thóng thuong dé tiép c­n mot nguón du tr nm sâu hon là sç dung mÙt cái khoan
lón có khá náng xoáy mqi khoan kim logi vào lòng dát hàng ngàn feet néu cån thie
dé xác dinh tù cán dién là soil. Trong câu này, 'use a large rotary drill capabie o
spinning
into the soil' duoc dien ¡t lai thành 'make a hole in the soil'.
21 Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cân diÃn të (natural gas using pumpsy
và doan trong bài dÍc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'powertul pumps draw
gas toward the surface' nghia là 'các máy bdm công su¥t lón së hút khí dQt lèn ma
dát dé xác dinh cym tu cán diÃn là surface. Trong câu này, 'draw the gas towaro
the surface' duçc di¿n dat l¡i thành Natural gas can be brought
to the surta
396

374. Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça
câu cán dién
tu
(Methane is
separated) và doan
22
trong bài doc có liên
quan dên cym tù khóa
này 'operators reduce it to its principal component methane' và 'Natural
gas is -made up of various hydrocarbons' nghia à 'nhüng nguoi tho máy sê tinh
giån sao cho chi còn thành
phán chinh cùa nó
-
metan' và Khí tu nhiên
-
dugc t¡o thành tu nhiéu
hydrocacbon khác nhau dé xác
dinh tu cán dién là
hydrocarbons. Trong câu
này. 'reduce it to
methane dugc dien dat lai thành Methane is
separated
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân dién tu
(Byproducts) và doan trong
23
bài doc có liên quan dên
cum tu khóa này The
process of
isolating methane and
disposing of the other parts involves multiple steps' và 'some byproducts-can
be sold to offset the expenses of those various steps' nghia là Quy trinh tách khi
metan và khú i các thành phán khác góm nhiéu giai oan' và 'môt só sán phám
phu có thé uçc dem bán é bù d£p chi phí cça các buóc khác' dé xác dinh tu
can dién là steps. Trong câu này, 'offset the expenses of those various steps' dudc
dien
giài l¡i thành 'help pay for the various steps'.
Thuoc tran an có chQ úng trong y hÍc hay không?
Thuóc trán an là mÙt loai thuóc mô phong mà dôi khi các bác si cáp phát cho benh nhán. Mac
dù chúng không chúa dudc ch¥t nào, song nhüng benh nhàn duoc cho sù dung thuóc trán an
thuong bi thuyt phuc rång nhkng
viên thuQc boc uông này có khànng
làm giàm
các triÇu
chung bênh hoãc th­m chí chka khôi bÇnh. iêu dãc biÇt nhát là ôi khi, chúng có tác dung
nhu
thé that. HiÇn tuong tâm lý và y t¿ khó giâi thich này uoc goi là hiÇu úng trán an.
2Mot só bác s+ tin rång hiÇu quà có thé th¥y
rõ cça thuQc trán an nm ß hành ông
don giàn
là
vi¿t don thuóc. Vé co bàn, nguoi
ta cho rng bÇnh
nhân së ngám dinh tinh trang
bênh cça ho
có thé duoc khác phsc néu bênh ván còn có thé kê on. Quan diém này ugc chúng
minh bàng
nhïng nghiên cúu chi ra ràng mÙt tý lÇ lón nhüng nguöi
muón diéu trË y té thi déu trâiqua nhüng
roi loan sinh lý
mà bàn thân co thé có th¿ ty
chïa lành. Tuy
nhiên, bênh
nhân lai ngh+
khâc, và
quan diém này
khi¿n ho
cho rång su cài thiÇn
tinh tr¡ng bênh,
và khi tinh tr¡ng bÇnh thuUc su
diéu trcua bác s+, là diÃu mà mÙt sÑ nguôi
cho là do nhung hiÇu quå
tich cuc cua thuoc trån an.
Du
hâu h¿t các chuyên gia
déu phàn
doi manh
më viÇc
chua bÇnh
cho bênh
nhàn bàng
1ot
hon, chi nho lo¡i thuÑc mà hÍ dugc
kê don. iéu này, cùng
vÛi så tin tuong
vào khà nng
sy that ho tin rång
làm nhu vây
là vi loi
ichtot nh¥t cho bênh
nhân. Vi du, mÙt bác s+ có
thÃ
dOC trán an, và cho ràng viÇc này
vi pham
mói quan hê gika
bác s+ và bÇnh
nhân. Các tieu
uan
da
úc ngành y
luôngid vïng quan
di¿m rång
niém tin là tôi quan trong
và các bác sî
nênt
"dg thuc. Tuy nhiên, 27mÙt sÑ bác s+ có xu huong
cung cáp thông
tin sai lÇch hoãc che day
phuong
án vê ra cho bÇnh
nhân mÙt
buc
tranh lac quan
hon vé
kêt quá
có thé xày
ra Ã
yetphyc ho tråi qua các phudng pháp
diéu trË
mà hÍ
có lë
khuQc tü. Chinh hy vong dén tù
nDenh tinh ván có khå nng
chüa khoi có thé thay dói
hoàn toàn cåc diÇn vào phút chót.
CHAPTER
04
Note/Table/Flow-chart/Diagram Completion 397

375. NhTng nghiên
cúu sâu hdn cho bi¿t viÇc
2*bÇnh
nhân biét rång hÍ dã duoc diuna s
thay cho thuÑc chïa bÇnh th­t. Trong
nhiéu truong hop.
iu này khi¿n bênh nhan
uóc rán an
hon. Do co
khà nng chuán doán sai, viÇc sç dung
thuóc trân an trong
chua benh ngày càng tre na
bién. 2Ngày nay,
thuÑc trán an hâu nhu chi dugc sú dung trong
các tinh huóng nohia
dó các dói tuong
éu duãc thông
báo ràng ho
có quyén nh­n ho·c không nhan #h ong
và dugc biét vétát cå các rùi ro tiém án truóc. Ngoai
ra, nhiêu chính sách duçc thi hàn an
bão ràng có sy Ñng thu­n sau khi bi¿t dáy dü truóc thông tin, tü d áp dung nh@na
nghiên cuu y t¿ và chka bÇnh
vào viÇc
iéu tra thêm vê cai goi là hiÇu úng trán an
vào bác s+, dán d¿n các triÇu chéng
trám trong
hon và súc khóe cça ho trò nên tói ta
nen t
mn
phd
huán
Hiêu úng
trån an
Thuoc trán an hoat dÙng
nhu th¿ nào
Nhiéu chuyên gia nghi ràng tác dung cça thuQc trán an nåm ß viÇc bác s+ ké 24.
ma
Nghiên cuu chi ra ràng nhiéu bÇnh nhân yêu cáu thuQc chïa bênh se ty lành bénh n
khóng cán dùng d¿n nó.
..cua bênh nhân thi làm cho ho nghí rång b¥t ký tinh trang tién trién nào
mà ho càm tháy éu do thuóc.
Y ki¿n cça bác s+
Hâu het 26... ...déu phàn dÑi viÇc dua thuóc trán an cho bÇnh nhân.
Su thành thât cça bác s+ dugc coi là quan trong vé mat ¡o úc.
.tot nhát cça bÇnh nhân nên s không
. Bác si thi thoång cho ràng ó là vi 27..
**
nói th­t.
Súc khoè cça bênh nhân mà bi¿t rång hÍ ugc dùng thuóc trán
an thi sëtrô nên 28...
Cách su dyng ngày naY
. Ngày nay, thuÑc trán an háu hét uçc dùng cho 29..
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cán diên tù (A placebo's effectiveness) và
doan trong bài oc có liên quan dén cum tù khóa này 'Some medical practitioners
believe that the apparent efficacy of placebos lies in the simple act of writing a
prescription' ngh+a là 'MÙt sQ bác s+ tin rång hiÇu quà có thé tháy ro cça thuðc
trán an nm ß hành Ùng don giàn là vi¿t don thuÑc dà xác dËnh tu cân dién la
prescription. Trong câu này, 'apparent efficacy lies in' duoc di¿n ¡t lai thann
effectivenesscould be due to'.
24
25 Chú Giái Dua vào cum tu khóa cça câu cân diên tù
(improvement-due
to
mec và doan trong bài doc có liên
quan d¿n cum tù khóa này this attitude makes
tne
atribute getting better
solely to the medication they were prescribed' ng
a
'quan diém này khi¿n hÍ cho rång sy c£i thiÇn tinh trang bÇnh
-chi nhd
loi
huÑc
mà ho dugc kê don' é xác dinh tù cân iÃn là attitude. Trong câu nay. *a
tribute
getting better
duoc dién d¡t lai thành 'think
any
improvement due to.
398

376. .
D»
9
D
D
CDA
D
ONIOV38 SI13I SHIXIVH uen uuig yojui iP 6unp 191 np

377. cay
trong
vùng
nuóc giàu
dinh
duöng,
nên
dat -
hiÇn ang
phåi
d6i
ma.
chat do tap
quán
canh
tác có hai
-se dugc
båo tón. CuÑ
do thi së giài
quy¿t
viÇc
'dôi
khi
måt
mua
do thöi tiét khåc nghiÇt bÛi
khi¿n viÇc
thu hoach
trò
nên dé dàng
hon trong
môi truong dugc kiém caz
åt vói su
suy
am
khoan
uÑi cùng. canh tác nông
nghiÇp khu
nanh phó sè
uöng dudc kim soát
ch­t cha
Môt
mó
hinh
máu muc
cça
canh
tác nông
nghiÇp Û khu
vuc ô thi là
mt.
try
so
Pasona ß Tokyo,
Nhât
Bán,
ndi có
hdn 200 loài thuc vât sinh
trute.
rong 43
000
feet vuông. Cây
duoc
trông bang
câ phuong pháp thùy canh.
thong
kiém
soát khí hâu
thông
minh
theo dôi dÙ ám, nhiÇêt dÙ và gió BAi i
nàm
duoi lòng d¥t
và không
có ánh sáng
mat
trQi
triyc
tiêp
mà thuc vat eán
sáng
nhân tao giúp duy
tri các loai cây
tróng
d do. O phía
bên kia dia cá.
York. moi nguoi dang
chuyén
sang
canh tác theo mô hinh nhà kính
làm nhu vay. duoc
goi
là BrightFarms,
có cãc cåm biên ty dÙng dà kích hoat d.
và tam phù nhiÇt.
Nó ckng
có bë dé hung
va luu tru nudc mua. 3"Bán gán 500 no
moi ngày cho
các siêu thi
và nhà hâng dja phudng,
Brightkarms có th¿ tránh dude eh
vào phuong tiên giao hàng trong
khi vân giu
muc khi thâi carbon d múc tÑi thi£u
mot trang trai nàm
bên
duo
mol khong gan
tac dát va
i vi
strang trai
t¡i
Pasona dé ôn
tai. nen
ánh bên kia dia cáu, t¡i thành
phó New
ich hoat den,
quat. em
che
sán phárm
u
dô thi da
Dieu quan trong
cán luu ý
là m·c
dù thành công trong
canh tác nông nghiÇp ß khu e.
duoc kiem chung o nhüng noi nhu Tokyo và New York, song van con nhïng trß ngai dána e. cán
ong vuot qua. MÙt
thách thúc nåm ß viÇc cung cap
cho cac trang trai mÙt lugng dát thoa dána h
cho
con nguoi. Không sç dung bát ký loai dát nào và thay vào dó dua trên hÇ thóng thoy canh chie
phài là mot su lua chon phù hop cho tät cá moi noi vi nguón nuðc ngot an toàn và áng tin ca
bi nhim b¥n vi át trong
và xung quanh
khu vuc dó th/ thuöng
chua luong chi cao,
gåy döc ch
nua
thi khan hiém ß nhiéu nai trên thé gidi, "dac biÇt là khi bi¿n dói khí h­u toàn cáu ang ånh hudng
tiêu cuc dén luong mua. Tuy nhiên, nhïng ti¿n bÙ mÛi, nhu khå nng có th¿ kho muÛi khôi nudc
bien de sù dung an toàn trong các hÇ thông thùy canh và phát trién các phudng pháp xo ly dát
bi ó nhiém, có thé giúp giài quyét các vn é này sóm.
Ván de Giài pháp
Nhiéu nguoi tu bò canh tác và chuyén ¿n
thành phÑ6.
Nhieu cong dông cân båt áu phát triën
nhung phuong thúc mói de cung cáp thúc
n cho nguoi dân.
Thieu dát dai é tróng trot các sån phám Tróng trot sù dung 30. dó thi,
nong nghiêp.
Hoa mau ôi khi bË mát mùa do 31 ... Chm sóc cây trông o vùng
môi truöng
32.
Su dung ánh sáng
nhân t¡o é duy
tri su
song cho cây tróng.
Trang trai bên duQi try sß Pasona thi
không
có 33 ....
Mua và s dung phuong tiÇn v­n chuyén là
**
Bán sån phâm cho khách hàng 34. chi
phí thêm
ngoài.
Có mot tác
Ùng tiêu
cyc oi vói 35..
vi
thay dói thoi tiét.
Khu muoi khôi nuóc biÃn vi th¿ rát an to
dé sù dung cho các vu mùa.
35........ bOI
400

378. Chú Giài
Dya vào cum tu
khóa cça
câu cân iÃn tu
(lack of land to
grow
30
agricultural crops) và
doan
trong bài
dÍc có liên
quan dén
cum tu khóa này 'One
trend that city planners are
embracing to
address
concerns
about
the
growing
lack of
agricultural land is
urban
farming, which
utilises
infrastructure found in
cities to
grow crops' nghia là
'MÙt xu
huóng mà các nhà
quy ho¡ch thành phÑ
dang nåm båt é
giåi quyét mõi lo
ngai vétinh
trang thi¿u dát
nông nghiêp ngay
càng gia tng là canh tác
nông
nghiÇp ß khu
vuc ô thi, sù
dång co sß ha tång ß
thành pho
-
dé
tróng trot' é xác
dinh tu cân dién là
infrastructure.
Trong câu này.
utilises
infrastructurefound in cities
plants using urban
infrastructure'
to
grow crops' dugc dien d¡t lai thành Grow
Chú Giäi Dya vào
cum
tu khóa cça câu cán dién tu
(Crops
31
bài doc có liên
quan dén
cum tù khóa
này 'sometimes
losing crops to extreme
weather nghia là 'ôi khi m¥t mùa do thoi tiét khåc nghiÇt dà xác inh tù cán dién
là
(extreme) weather.
Trong câu
này, losing crops to'
dugc di¿n dat lai thành
lost) và doan trong
Crops are
-
lost because of.
Chú Giai Dua vào
cum tù khóa cça
câu cân diÃn tu
(Crops are
-
lost) và doan
trong bài oc có liên
quan dên
cum tù khóa
này 'city structures make it easier to cultivate plants in a
strictly controlled
environment'
nghia là "két cáu thành phÑ së khien viÇc thu ho¡ch trô nên dë
dàng hon
trong môi
truöng udc ki¿m soát ch·t
che de xác
dinh tù cân dién là
(strictly) controlled.
Trong câu này, 'cultivate dugc dien d¡t lai thành Take
care of.
32
33 Chú Giài
Dua vào cum tù khóa cüa câu cán dién tù
(Pasona headquarters) và doan trong bài dÍc có liên
quan ¿n cum të khóa
này the farm at Pasona is located
underground and has no direct sunlight' nghfa là
'trang tr¡i t¡i Pasona nàm duoi
lòng d¥t và không có ánh sáng m·t trôi truc tiép dé xác dinh tù cân dién là (direct)
sunlight. Trong câu này, 'the farm
-
located
underground' dugc dién d¡t l¡i thành
The farm beneath'.
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cán diên të
(delivery vehicles) và o¡n
trong bài doc có liên quan dén cum tù khóa này 'Selling
and
restaurants, BrightFarms is able to avoid the
expense of
investing in
delivery
vehicles' nghia là 'Bán cho các siêu thË và nhà hàng ja phuong, BrightFarms có
thé tránh
duçc chi phí âu tu vào phuong tiÇn giao hàng' dé xác dinh tu cân diÃn là
34
to local supermarkets
ocal.
Trong câu này, 'supermarkets and restaurants' duc dièn d¡t lai thành 'clients'.
chu Giài Dua vào cum tü khóa cça cåu cán dién tù (climate change) và do¡n
rong bâi doc có liên quan dén cum tù khóa này especially with global climate
35
Cnange negatively affecting precipitation rates' nghía là d·c biÇt là khi bi¿n dôi khí
nau foàn câu dang ånh huong tiêu cuc d¿n lugng mua' dé xác dinh tù cán dién là
precipitation (rates). Trong câu này, 'negatively affecting' dugc diÃn dat lai thành
a
negative effect on'
CHAPTER 04 Note/Table/Flow-charUDiagram Completion 401

379. p.130
HACKERS TEST
3 equipment 4 styles
2 monopoly
model
7 Yes 8 No
6 21,000 workers
5 dominant
11 Not given 12 Yes
10 Yes
9 No
14 Not given
13 No
Ford và GM:CuÙc dÑi dáu cça nhïng gå khóng
ló trong ngành sn xuátô td
Ngành cong nghiÇp sån xu¥t ó tô hiÇn ¡i có nguón góc
të Hoa Ký,
ndi hai ông lón trong nqan
sàn xuát ó tô, Ford Motor Company
và General Motors, trð thành nhüng
nhan v­t chính cça mt
trong nhüng cuÙc canh tranh lón nh¥t trong lich su kinh té. Ong Henry
Ford cua Ford Motor
Company båt áu khôi nghiÇp
të sóm và duoo huong su dÙc quyên giai doan
dáu trong viëc ch&
tao xe hoi. Công ty này tro thành nguoi dan âu có tám ånh huong lón xét vé sån lugng, quy m
kinh té, dóng thôi có dugc mang luói phân phÑi rÙng. Tuy nhiên, chng bao lâu sau ó, General
an
Motors dã tu minh phát trien ¿trô thành mÙt th¿ luc dáng gom. áu nhïng nm 1910, hai công
ty cong vào thi chi¿m hon mÙt nça ngành công nghiÇp ô tô th¿ giói và v­n hành mÙt só tð hop
nhà máy lón nhát trên Trái dát. Mäc dù có nên tång chung vé sn xuát và quy mô, "hai còng ty
này dù sao cüng có su khác biÇt dáng k¿ trong mô hinh và chi¿n lugc kinh doanh.
D6i voi Ford, kho£n áu tu khóng lÑ vào co sd v­t ch¥t sån xu¥t là trong tâm duy nh¥t bdi vi no
hoan toàn danh riêng cho viÇc sån xuát mÙt mu xe duy nhat, Máu T nÛi ti¿ng. SThi¿t kà ducc
chuan hóa cça công ty nhàm vào thË truong d¡i chúng vàcho phép ho giàm chi phi sàn xuátdé
tao ra mot chiéc ó tó phó thông cho 'dân thuong'. Mac dù trong mÙt thoi gian ngån, chi¿n luçc
này duçc chúng thyc là rát hiÇu qu£, nhung hóa ra nó cyc ký tón kém vê lâu vé dài. Khi mà su
canh tranh gia táng và su ua chuÙng dÑi vdi Máu T gi£m sút dã khi¿n Ford phâi thay d6i sån
phám vào cuÑóinhkng näm 1920, thi co sd v­t chát lai không duçc trang bË ây ç. Háu hët mo
thiét bi déu phåi huý bò và xây dung lai hoåc thay thé de t¡o diÃu kiÇn cho viÇc sån xuát mot mau
khác. Tói tÇ hon, "Ford dã không thay dÑi chi¿n luoc sån xu¥t cça minh. Ông áy chi don uan
sao chép lai nó dé sán xuát ra mÙt mu mói, Mu A, Ã thay thé cho Mãu T. Nói tóm lu. trouy
khi Ford là mot doanh nhân xuát såc, ông dã gaây ra tai ti¿ng vì su ngoan có khi không chiu
úng voi nhkng thay dÑi cça thË truong.
General Motors lai có mÙt tråi nghiÇm r¥t khác biÇt vào âu th¿ ký 20. M·c dù GM xep
u
vé thi phán vào nm 1920, nhung tóng don vi xe bán ra cça công ty này chua den 2
Ford. 1Tuy nhiên, GM có mÙt loi th¿ mà
duong nhu vut trÙi hon khå nng cça ôi
tnu
hai
vdi
Glam
doc diêu hành cça GM hiéu dugc sY canh tranh Ùc quyén. Giám dÑc iÃu hành dau
cua
402

380. DA
D
O
D»
D
8
Da
D»
(D
DA
O
D
&
O
D
(DA
ONIOV3H SIT3I S83XOVH uen
uuig yojui ipi9
6unp 191 g) nyo

381. Cua Mexico. Do dó, °dù th­m
chídã sa th£i tói
21.000 công
nhân và loai bô ba thtet.
ho
viec
tuyên bÑ phá
s£n, diÃu d xåy
ra vào tháng
6 nåm
2009. Khóng
côn nghi ngß gi nto
dã
không con
song hieu cia
néu khong
minh chi gid
nguyên
Buick,
Cadillac,
GMC và
Chevrolet
-ván không thé cúu vãn
phai là do kho£n cúu tro khóng
16 và áy
tai tiéng
cça
chinh phu,
General Motors da
ton tai nüa rói.
Tu Vung
giant
n ngun khóng
ló monopoly
n doc quyén
Scale n.
quy
mó in
one s
own nght phr chinh bán than
nen móng,
nén táng
standardised adj duoc
tiêu chuán hóa
mass n dai chung lagging ad cham lau .
tail
tao
lai,
sao chép lai excel v. vuot trôi
entrepreneur
n doanh nhán oligopolistic adj dÙc quyén t5r.
khung gám ô to successor n. ngu
ké nhiêm
variation
n. su
bién döi commodity price phr. giá cá hana .
mòn, tut giàm antagonism n.
su ph£n ói, bát hop
tác prominence
n su
xuât chung,
lQi lac plummet y he
n su thoai
lui,
thut lùi plight
n. hoàn cånh khó khän bankruptcy
n. su phá
sán dWndle
v.
thu nhó lai, suy váas na
ad ton xång foresight
n. tâm nhin xa, su lo xa amass v. tich lúy,
chât dóng liability
n. trách nhiêm pháo k i
ground
replicate
doan chassi
cut hién dói commodity price phr.
gà cå
hàng hóa erode
gUzzinw
ar phr
fuong dong vai
[1-6]
Thành tyu That bai Công ty
Chien luoc ban dáu
båt dáu nhanh chóng và da tùng phài Ford t­p trung toàn lyc
chi dê tao ra mÙt tu hào 2.. trong xay dung lai va
ngành công nghiÇp 6 tô thay thétát cà
General Motors có khà nng sån giu mÙt vi trí 5.. sa thái 6...
****°****
xuat nhiêu kích cô xe
trong thË truong c¡nh truóc khi tuyên
va
4...
thän xe tranh trong vòng 50 nm bo phá sån
Chú Giài Dua vào ê måc cça bàng 8 dòng và cÙt âu tiên (Ford) và (Original
Strategy) de xác dinh oan cán dién tu nói vé chi¿n lugc ban dâu cça Ford. Dya
vào cum tu khóa cça câu cán di¿n tù
(totally dedicated to
making) và oan trong bài doc có liên
quan dén cåm tù khóa 'it was
entirely dedicated to the manufacture of a
single model' nghia là 'nó hoàn toàn dành
riêng cho viÇc sån xuåt mÙt mâu xe
duy nhát dé xác dinh tu cân dién là model.
Trong câu này, 'entirely dedicated
to the manufacture' dugc di¿n d¡t li thành
'totally dedicated to
making'
1
Chú Giai Dya vào é
måc cça
bàng ß
dong dáu tiên và cÙt thú hai (Fora)
*
(Achievements) dà xác dinh doan cân diÃn tù nói và các thành tuu cua Fora.
vào
cum tù khóa cça câu cân diên tu
(began rapidly and boasted) và doan
u
bai doc có liên
quan ¿n
cåm tù khóa
'Henry Ford's Ford Motor Company star
out quickly
and
enjoyed an
early
monopoly in car
making' ngh+a là Ông Heniy
2
Ford cùa Ford Motor
Company båt dâu khôi
nghiÇp tu sóm và dugc huöng su dÙc
q
giai doan dáu
trong viÇc ch¿
t¡o xe hoir dà xác
dËnh tù cân diÃn la
mo
opoly. Trong câu
này, 'started out
quickly and
enjoyed an
early monopoly
in
ca
naking'
dugc diên d¡t l¡i thành
'began
rapidly and
boasted a
monopoly in the
auto
mobile industry.
404

382. N
D
8
B
O
D
D
De
D
D
D
ONIOV38 SL73I SH3XOVH
upn yuig y9141 IPIO bunp 191 ) npo

383. 13 Viêc
GM dáu tu thu thâp
thông
tin nguoi
tiêu dùng
tinh dën cçng ván tha
ord.
ng hiÇu quà
14 Máu xe Taurus 1985 có thiét ké háp
dån nh¥t trong
sQ các loai xe Er.
Chú Giài Cum
tù khóa cça câu cho sn là (differed
-in their business e
plannir và
two firms nonethe
doan trong
bài doc
có liên quan
d¿n cum tü khóa
này là 'the twofirme
had significant
differences
in their
business
models
and strategies' naht
hai
công ty này
dù sao ckng
có su
khác biÇt dâng
kê trong
mô hinh và chién
doanh'. Vi nÙi dung
câu cho sn thóng
nhât vÛi doan trong bài doc ci
den cum
tu khóa nên dáp
án là Yes. Trong
cau nay,
'had significant difforua
lugc kinh
quan
in their business
models and strategies'dugc
diên at lai thành 'differed are
their business planning'.
Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho sn là (Ford's use of a universal design)
và doan trong bài doc có liên quan ên cum tu khóa này là The comna pany's
standardised design allowed them
to keep production costs down' nghia là Thi
ke duoc chu¥n hóa cça công ty -cho phép ho giám chi phi sân Xuát, và it turnet
out to be extremely costly in the long term' nghia la hoa ra nô cUc ký tÑn kém vá
lâu vé dar'. Vi nÙi dung câu cho sn ói l­p vói o¡n trong bài Íc có liên quan dán
8
cum tù khóa nên áp
án là No.
Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho sn là (produce the Model A) và o¡n trong
bài
doc có lièn quan én cum tu khóa này là 'Ford did not alter his manufacturing
strategy nghia là Ford da không thay dói chi¿n luge sån xuát cça minh, và 'He
merely replicated it to produce a new model, the Model A' ngh+a là Öng áy chi don
thuán sao chép lai nó dà sån xu¥t ra mÙt mu mói, Máu A'. Vi nÙi dung câu cho
san dÑi lap vÛi doan trong bài oc có iên quan dén cum tù khóa nên áp án là No.
9
Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sn là (GM leaders had an understanding) va 10
doan trong bài oc có liên quan d¿n cum të khóa này là Yet GM had an advantage
that seemingly was outside the scope of the rival's founder: GM executives
understood oligopolistic competition' nghía là Tuy nhiên, GM có mot loi th¿ mà
duong nhu vugt trÙi hon khå nng cça doi tho: Giám oc diéu hành cça GM hiéu
dugc su canh tranh dÙc quyén'. Vi nÙi dung câu cho sån thÑng nh¥t vói o¡n trong
bai doc có liên quan d¿n cym tù khóa nên áp án là Yes. Trong câu này, 'GM
executives
understood competition' dugc diÃn ¡t l¡i thành GM leaders had an
understanding about competition'.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho s¯n là (Durant attempted
to gain conuo
và doan trong bâi doc có liên
quan dén cum tu khóa này là William Durant,
Out to create a large automobile
company by gaining control of
numerous
companies'. Bai dÍc goi ý rång William Durant, d båt dâu t¡o
ra mÙt cong
to lón
bång cách giành quyén kiÃm soát nhiéu công ty nho'. Tuy
nhièn,
go
không liên
quan dén nÙi dung câu cho sån nên dáp án là Not Glven.
11
mall
này
406

384. P
D
ONIOV38 SI131 SE3xOVHup yuig-yoj4i p1 6unp 191 VA npo

385. 05
SentenceCompletion
CHAPTER
Doan goi y trong bài oc giup tim
câu trå koi duç¢
in khác màu và dánh dáu theo sÑ thu
hieia..
EXAMPLE
Doi voi các em ruÙt,
tinh cách coa chúng
có thé bj
ánh huóng nhiéu bÛi thié tt
cins
duong
nhu không udc huong lgi gi
të mÙt gia
dinh må chåc ch£n t¡o diêu kiÇn thin
hon cho anh chË cça chúng,
nên chúng
cán phåi
tim cách é cân bàng cán cân này MA
khien viêc này xåy
ra là 'sù dung
khi¿u hài huóc, tho må nhïng
dua con út thuona d
tránh gp råc roi hoàc tranh cãi vói các thành viên khc trong gia dinh. iéu này có thá d
V chúng
nhieu
vao d6
tinh cách hài huóc hoàc ky quac hon ð nhïng dúa con ut. Mat khac, nhïng dua con cà di
uong
nhu có
trách nhiÇm và truöng
thành hon ngay
të khi còn bé, bdi vì chúng duoc mong dai s
dua
ra dinh huóng cho nhkng dua em.
HACKERS PRACTICE 40
1D 2 3 B
4 C 5 6 A
7 E 8
queen 9 chain
10 silk 11 oral tradition 12 versions
13 title 14 adult themes 15 societal contributions
16 cutural differences 17 (uniform) standards/(uniform) education standards
18 spraw 19 pollution 20 electricity
21 generations 22 D 23 A
24 E 25 mental 26 sense organs
27 anxiety
28 B
29 E
30
G
31
MÙt büc
tugng Shakespeare,nhà biên kich nÛi ti¿ng nhát th¿ giói, duoc ­t tren
q Leicester
vùng West End cùa London. Cüng khá hop Iý böi vi West End là mot
a hút khách du lich trong y¿u, tu hào có
khoàng 40 dja diém bao gór cao
nhát trên
th¿ giói. Khu vyc này còn
duãc goi là Theatreland có mÙt be
aa phú, voi nhiéu nhà hát có
tù thoi Victoria và Edwardian. 'Nhïng cùng tón tai vói các cça
hàng và tòa
nhà vn
phòng hiÇn dai ß noi nay là mÙt
troi sám uát nhát cça London. Nhà hát lâu oi nh¥t trong sÑ các nhà hát öV
Royal Drury Lane mß
cça vào nm 1663, m·c dù nó ã uoc xây l¡i nhiêu lan do
truong
danh thu
mÙt sÑ
nhà
hát chât luong
so phong
iên dang
tòa nhà lich sù này
hung quán
Nhà hát
hát ß West End này
la
do
hoa
ho¡n.
Cac
408

386. N
N
DA
D
8
8
D
O
CDA C
3
D
D
(D
D
P
O
E
C
ONIOV3H S1131 S8IXIVH ueni yuig yo/u1 IPIbunp 191 p npo

387. cam xúc có ý
ngh)a
vé mt
ti¿n
hóa và
khi chüng
ta
nhin tháy
cám xúc cça co
chúng
ta có th¿ nh­n
ra mÙt dãc
iém chung
có dugc
tù lâu tr
con
trong quá khú chu
ng cùa
dôi
bên
Các
nhà
khoa hÍc tù truóc
tÛi nay
thuong
cám th¥y rång
dona.
3
Nhung
chú
chó tó ra ghen ti chúng
minh rång
càm xúc
4
A truyén dat ý nghi
cho các dông v­t
khác.
B thieu càm
xúc.
C có mat d nhiéu loài.
D tách roi cåm nh­n
khði càm xúc.
E chia sé mot
môi liên k¿t tinh c£m vÛi
con nguoi.
felt)
Chú Giai Dya
vào cum
tù khóa cça câu cho san (Scientists traditionally falt
long
doan trong
bài Íc
cóliên quan
dén cum
tu khóa này
'While pet owners have
rically
believed that their
animal companions display feelings
scientists have historieal.
said that this was impossible. They
held that only
humans felt emotions' nghia
Trong
khi nhïng ngudi
nuôi thú cung të lâu
tin rng nguoi ban dông hành eia
ho the hiÇn nhüng
càm xúc thi các nhà khoa hÍc luôn nói rng iéu này là khöna
the
de xác inh áp
án là B lack the
emotions. Trong
câu này, 'only humans felt
emotions' dugc di¿n d¡t lai
thành
'animals lack the emotions'
Chú Giài Dya
vào cum
tù khóa cça câu cho sn (Dogs showing envy) và doan
trong
bài oc có liên quan
¿n cym
të khóa này
The discovery
of demonstrable
jealousy
in another social species
indicates that emotions are not likely
a strictly
human trait nghía
là ViÇc phát hiÇn
ra su ghen tuông th¿ hiÇn rõ ràng ô mÙt
loài khác cho th¥y
cm xúc có lë không
chi là ·c diém cça riêng
con ngu
de xác inh áp
án là C are present in more than one species. Trong
câu này.
'demonstrable jealousy in another social species
indicates' duoc diën ¡t lai thành
Dogs showing envy proves, và 'not likely
a strictly
human trait' dugc dien dat lai
thành 'present in more than one species'.
Trong khi các công ty dugc thành l­p dé sån xu¥t mÙt sån ph£m ho·c ti¿n hành n
nhamthu loi nhuan, thi có mÙt sy óngthu­n chung rngho ckngnên trå dn iai
Nhiéu chù sd hïu và quån lý doanh nghiÇp có cùng chung quarn
diém
nay
ho có trách nhiÇm cåi thiÇn các diéu kiÇn sÑng cho nhüng nguöi có hoàn can
dich
cong dóng
cam thay rdng
Mot
có
hoàn
cånh
khó khan
vai doanh nghiÇp trong só này, chång h¡n nhu häng giày Toms, thuc su dugc
ina
l­p voi mye
dich này. Ké tù khi thành lâp, cú mói mÙt dôi giày uçc bán ra, Toms së tàng
mÙt ngudi khác cán nó. Cho d¿n nay, diéu này dä dán d¿n viÇc quyên góp au
doi giày. Cong ty mý phám NuSkin là mot ví då khác vé công ty có trách nhim
thành mÙt ý tuöng mÛi goi là
Nuói duöng
tré em, é khách hàng có thé quyen
dng
tot cho súc khôe cho trÁ em nghèo khi hÍ mua hàng. Nhïng kiÃu chuong trinn
t
doi
giày
cho
50 tiu
Ho hinh
góp
nhang
bia
dr
ng duge
410

388. S
D
S
(D
S
D
ONIOVH SI731 S83XOVH ugn yg pI14 1P1 Gunp 101 neo

389. 4
Buoc tim th¥y ß ông
Nam Á và Úc, ki¿n tho dÇt
nÛi bât
nhát bdi khà nng xáv td.
chiéc lá tuoi ß trên ngon cây. Gióng
nhu háu hêt các loai kien, cuÙc sóng cça loài kidn.
mot
tu nhüng
tho dêt
xoay quanh viÇc cung ung
cho ki¿n chúa. Trên thyc té, ngay
tu dâu myc dich cça vi.
dé phuc vu cho ki¿n chúa. "Tát cå båt áu vÛi viÇc
kién chua thânh lâp dan b£ng cách la
otrúng lên mÙt chiéc
lá và nuôi áu trùng cho dén khi chúng
trÛ thành ki¿n thd truno
tng quy mô dàn,
ki¿n chúa phåi é
nhiéu trúng hon, nhung
diêu này
së cán thêm
nhièm
khan
vu
doi
song cho nhkng
con ki¿n ã truöng
thành. Do dó, tô can phai dudc xay dung
-
mÙt nhiem
hoi su hop tác dáng
ké. áu tiên, mÙt con
ki¿n së vÛi láy mÙt chiéc
lá ß xa. "Không thé
chiec lá môt minh, nhïng con kien khác gik cht con kiên dâu tiên, t¡o thành mot day ve
cho
khi cà
den khi vói tói chiêc lá. MÙt khi chúng có ugc chiec lá, chung sé gång súc kéo cho dén
tho khác ên mang theo ¥u trùng, nhïng con mà có khá nng nhá to. "Au trùng dugc yiin t
y Sang
hai lá duoc dính lai làm mÙt vói nhau. Giü có dinh hai chiëc la, chung chß ddi nhüng con kién
en
nhà to tu tuy¿n nuóc bot cça chúng, và nhkng con kiên tho së phêt chát két dinh tu lá nav
lá khác, vé co b£n là dinh chúng lai. CuÑi cùng. quá trinh này uoc lap di lap lai cho dén khi xá
xong mÙt cái tÑ dù lÛn dà chéa dugc sÑ luong cá thà ngày càng tng lên cça dàn, và chu ky nav
cüng duoc läp l¡i mõi khi ki¿n chúa dÁ nhi¿u trúng hon.
MÙt ... thành l­p àn bàng cách ë trúng và nuôi lón nhüng con non.
Nhung con ki¿n két hop l¡i e tao thành
8
..nhm láy lá. 9
10 * ..cça nhkng con áu trùng dính vào nhkng chiéc lá làm to.
Chú Giài Dua vào cum të khóa
cça câu cán dién tù (establishes a colony) và doan
trong bai oc có liên quan ¿n cum tù khóa này 'lt all starts with a queen founding
a
colony by laying a clutch of eggs and raising the larvae' nghía là Tát cà bât dáu
voi
viÇc ki¿n chúa thành l­p dàn bång cách Á mÙt ó trúng
xác dinh tù cân di¿n là queen. Trong câu này, laying
a clutch of
eggs
- and raising
the larvae' dugc di¿n d¡t l¡i thành laying eggs and raising young.
8
và nuôi áu trüng dé
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tù (collect leaves) và doan trong
bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này Unable to get to it alone, the other ants
hold
onto the first ant, forming
a chain until the leaf is finally grasped' nghia
la
Khong thé láy ugc chiéc lá mÙt minh, nhüng con ki¿n khác giü chàt con kién dau
tiên, t¡o thành mÙt dây xích cho dén khi vói tói chi¿c lá dà xác dinh tù cán diên la
chain. Trong câu này, the other ants hold onto the first ant duoc di¿n at lai thann
9
The ants connect'.
10 Chú Giái
Dya vào cum tù khóa cça câu cân diÃn tù (sticks to the leaves) va
doa trong bài doc có liên
quan én
cum tù khóa
này The larvae are promptea
release the
silk and the worker ants dab the
sticky substance from one
iea another ngh+a là
trüng dudc xúc tién nhå to
-
và nhïng con kiÃn thÙ se phét
chát ket dính tùu lá này sang lá khác dà xác dinh tù cân diên là silk. Trong
cau
no
dab the
sticky substance from one leaf to another dugc di¿n dat
l¡i thành su
to the leaves of a nest'.
412

390. Co
io lem, Bach Tuyét và
Nguói dep ngú trong rung éu
ducc coi là
nhüng tác phám hoat hinh
h dién, nhung thuc chât, cá ba déu dåa trên
nhüng cau
chuyên dudc xuát b£n bói hai nhà vn Dúc thuong duoc bi¿t dén là Anh em nhà Grimm.
Mac dù Jacob Grimm và Wilhelm m thuöng duoc nhåc ên nhu là tác
giå cça
nhïng câu
chuyên có tich
này, nhung bàn than khong thuc su sáng tac ra
chung. ""Nhüng câu
chuyên này ã dugc truyén lai bàng hinh thuc vén miÇng dân gian
tu tne ne nay sang thê hÇ khác ß úc và các
vùng lân cân tu làu, truóc Anh em nhà Grimm. Tuy nhiên, khi hai anh em
nh­n tháy rng nhüng câu
chuyÇn nay có
nguy
CO bi th¥t truyên, ho da bat dâu ghi chép chúng lai. ¿ làm dugc diÃu này, ho dã
gáp ban nguöi thân, nhïng nguoi kê
chuyên và
cágiói quý tÙc e tin hiÃu nhüng câu chuyên thuoc
bè
nan vn hoá cça hÍ. Sau khi Anh em nhà Grimm thu thâp udc nhïng cåu
chuyên, ho bát dáu
vi¿t chúng
ra giây. Trong quá trinh viét và chinh séa, 12ho dã k¿t hop các phiên bån khác nhau
qUa cùng mÙt câu chuyên
và chính séa chúng dé
mang
lai su nhát quán và ván phong
va cài ti¿n
cot truyên,
tù ó biën chúng thành cça riêng hÍ. 13Khi cuÑi cung nó dudc xuát bàn,
cuón sách
Nursery and Household Tales cça hÍ là môt tác phâm bom tán. Nó liên tuc duoc tái bàn nhiéu
lân và cuoi cùng dugc ôi tên thành
Truyên co Grimm. Mac dù ây ván là tên chúng ta su
dung cho cuôn sách, nhung nhïng câu chuyÇn trong ó không hoàn toàn gióng
chuyên mà chúng ta biét ngày nay. 14Hâu h¿t các câu chuyÇn góc cça hai anh em có nhiéu dé
vÛi nhüng câu
tài nguoi lón hon, vì chúng không duoc vi¿t dành cho trê em. Theo thoi gian, nhïng câu chuyèn
dã duoc chinh sua dé làm cho chúng phù hop hon vói khán già nho tuÑi và tro thành cuÑn sách
chù luc trong các thu viÇn dành cho trê em trên toàn thé giói. Trên thuc té, các tác phám cça ho
dã
duoc dich sang hdn 100 ngôn ngk.
11 Nhüng câu chuyên mà hai anh em này sù dung thì d ugc truyén lai bång .
12 Hai anh em này d ghép nhi¿.. hác nhau cça cùng mÙt câu chuyên.
nguyên bån cûa cuÑn sách Nursery and Household Tales dã duoc thay dÕi 13
sau lán xu¥t bàn dáu tiên.
14 ... trong nhïng tác phám cça anh em ho thi cho tháy chúng không dành
cho dÙc già nhô tuQi.
11
Chú Giäi Dua vào cum tu khóa cça câu cán diên tù (The stories - handed down)
và doan trong bài oc có liên quan dén cum të khóa này The stories had been
passed down through the oral tradition' nghia là'Nhïng câu chuyÇn này dã duoc
truyên lai b£ng
hinh thúc truyén miÇng
dân gian' é xác dËnh tù cán dién là oral
tradition. Trong
câu này, 'passed
down through' dugc
diên at lai thành 'handed
down by
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân dién tu (put together many different
OT the same story) và do¡n trong bài doc có liên quan dên cum tù khóa này they
Combined differing
versions of the same tales' nghia
là 'ho d kêt hãp
các phiên
Dan khác nhau cça cùng mÙt
câu chuyÇn'
dé xác dinh
të cân iÃn là versions.
rong câu này,
'combined differing
versions of the same tales' dugc dièn dat lai
anh 'put together many
different
versions of the same story'
12
CHAPTER 05 Sentence Completion 413

391. ok
Nursery
Household Tales)
và do¡n trong
bai doc
co lien quan dén cum tù kha
was finally
published,
their book Nursery
and HouseholdTales
It
had its title altered' nghía
là 'Khi cuQi cùng
Nursery
and
Household
Tales cùa ho
là mÙt tác phám
de
xác dinh tu cán
dién là title. Trong
câu này,
'had its title altered'
dugc
Chú Giài Dya
vào cum
tù
khóa cça câu cán ién tù (The hoe
hoa này
When it
13 and
olockbuster nó dudc xuát
n,
cuÑn
sách tán. Nó
dugc d6i
ten
lai
thành title was changed'.
Chu Giåi Dya vào cum tù khóa cúa câu cân dién tù (not for young readers và
stories had more adult themes, as they had not been written for children
14
original doan trong
bài oc
có liên quan
dén cum
tu khóa này 'Most of the broth.
nghia
hiéu dé tai ngudi lón
là 'Háu het các câu chuyên góc
cça hai anh em có nhie
chung không duoc
viét dành cho
tré em' dé xac dinh tu can iÃn là adult tha
hon
Trong câu này, 'had not been written for children' ugc di¿n ¡t lai thanh s were not
for young readers'
Giáo duc là mÙt trong nhïng
ván dé quan trong
nhåt danh dugc su quan tâm cça cÙng dinn
Nó cung cáp cho moi nguôi nhkng ký nng cd bån cán có dé tôn t¡i trong th¿ gidi nay, nhuta
dóng
thoi 1nó cúng
cho phép hÍ tao
ra nhïng óng góp
cho x hÙi. Trên thåc té, cuu ê nhát
phu
nhân Mý
Eleanor Roosevet dã cho rng giáo dyc là cán thiét Ñi vÛi nguôi công dân té
Thât không may, trong
các x hÙi da vn hóa lón nhu Mý. giáo dåc nguoi
dân có thà là di¿u kho
khn. Diéu này,
theo Tien s+ M. S. Rosenberg, là do cách tiép cân giáo dåc mang
tinh vn hóa
khác biêt. Vi du, phs huynh cça các sinh viên nguoi Mù 9gQc
A dôi khi khuy¿n
khich ho ngói
im
läng,
cham chú làng nghe
và tránh giao tiép bàng måt vÛi giáo viên, vì dây là nhkng giá tri giäo
duc cüa nén vn hóa cça hÍ. iéu này
trái nguoc hoàn toàn vói tâm quan trong
cça viÇc thåo
luan trên lóp
và giao ti¿p bng
ánh måt mà d thám nhuân trong phân
lón các nhóm sinh viên
cháu Au va My. Ván é này
có th¿ bi phóng ¡i bàng nhïng
cách khác nhau theo góc
nhin cua
các nén vn hóa dÑi vÛi vai trò cça giáo viên trong lóp hÍc. Phy huynh nguöi
châu Au hoãc cnau
Mý thuöng xem giáo viên nhu mÙt nhân tQ tham gia vào viÇc giáo dåc con cái ho va phon
giáo viên. Mät khác, nhiéu nén vn hóa gÑc Tây Ban Nha, coi giáo viên là chuyên gia va ny
viéC
theo ho trong h¥u h¿t các m·t cça viÇc dua ra quyét dËnh vé giáo duc. Thât không may
h viên.
không nåm duçc nhüng khác biÇt vän hóa này có thà cóó tác Ùng tiêu cuc lón doi voi s
Các giáo viên mà dugc ào t¡o theo phong cách giáo dåc châu Áu và Mý có thê thay
tham ga
tich cuc cùa nhïng sinh viên thuÙc vé nén vn hóa ó thì vugt trÙi hon so vói
nnuny
Ho cüng có thé th¥y sy tham gia cça cha m ngudi châu Äu ho·c My
la
mo d
cuc ki quan tám tói chuyÇn hÍc hành cça con cái ho. Tuy nhiên, hÍ có thë chi ao
lám
các chuán måc vé vän hóa. é tránh nhïng ván dê này và day hÍc
co
ni
mÙt
dáu hiÇu
cça
viee
iån là hiéu
hoc
có hiÇu quå
hon
trong
hu deu
môi truong da vn hóa, giáo viên dugc ào t¡o dà nh­n ra su khác bieÇt vé vän hóa cung
chinh các bài giäng và cách dánh
giá cça hÍ é ph£n ánh nhüng khác
o
biet
nay
dang
van
ich khác
ho có gång thuc hiÇn các tiêu chuân giáo dåc thÑng nh¥t mà vån tinh den nh dén su
da
d¡ng
vn hoa
414

392. CD
D
3
CD
D
D»
DA
(D
B
D
D»
9NIOV3H S1131 S83»3VH uen yuig- yoj4i ipiD bunp 191 94 ngo

393. luon sán có và hÍ
thudong
chon
di bÙ
ho­c
i xe dap.
Thuc të là viÇc lái
yo
ngày
càng trô nên
khó
khän cüng góp
ph¥n
khi¿n moi nguoi bô ô to
V.
ong càc
thàanh
phe
6. Voi viÇc
phái
chiu
nhün cac phuor
han ché vé chó do xe và lê phi cáu
uong
dat do, không
k dén su quá tåi eåc
ván còn tón tai.
nhiéu nguoi
dân
thành phÑ chi don
gián chon không lai
ng tên Mhàc
lái xe khi
ac Wa chon
Nhung su
bén vüng
vé môi truong
cça các thành phÑ không chi liên quan .
vé nhà o nua. Dai
da sÑ nguôi
dân ß các
thành phó
có m­t dÙ dân só Cao sk
phudng tien giao
thông thay
thé háp
dán hon dã s¯n có.
quan dén
giao thông
no con
trong cac
toa
nha
chung cu. dây
là nhüng công
trinh dân dung
tiét kiÇm nång luong nhát trén
tuong ß
các tòa nhà chung
cu óng nghia
vói måt it nhiÇt hon và do d6, sú dina .
í du nhu mÙt cán hÙ a
thé
gidi. Viec
chu
tuny
tao
ra nhiÇt
hon. Ngoài
ra, 20bði vi các cn hÙ thuong
nhó hon, ví du nhu t
o vùng ngoai ô, chúng
sê tiêu thu ít diÇn näng
hon tinh trén trung binh mõi h
it hon 50% so vÛi nhïng
khu vuc dân cu thua thót. Do dó, không có gi ngac nhin 1
thåi carbon cça h¥u hét cu dân
thành phÑ
mà có mat dÙ
cao nhó hon khoång 309.
hinh
moi hÙ gia dinh-t thuc 6
iên khi
lugng hi
30% so vi
múc
trung
binh toàn cáu.
Cuoi cùng. 2m·c dù sÑng sát bên hàng triÇu nguQi khac co vê không dudc de chiu ch
nhung dây là cách tót nhát é Ñi phóó vÛi tinh hinh dân só ngày càng gia tng cça chúng ta
Khi dó cüng giúp bâo tón cåc täi nguyên mà các thà hÇ sau së cân dé sinh søng. Câc thanh ph
tón tai ngày nay không hoàn hão, nhung diéu dó chi có nghia là còn nhiéu diéu có thé làm
am
üng ta. trong
no
thay thé doàn xe sç dung dáu diesel bng các Ùng co hybrid và diÇn cho dén hiÇn dai hóa ca
so ha tang ã cq và kém hiÇu quà - ¿ làm cho công óng dô thË không chi bén vüng han m
còn là noi tót ep hon é sóng.
Lý do chinh cùa viÇc gik nguoi ð l¡i thành phÑ là dà h¡n ché.
19 Su suy giàm dáng ké vé nhu cáu ô tô s làm giåm
.. vàtiét kiÇm nhiên liÇu hóa thacn
Boi vi kich thuóc nhô hon, nhïng cn hÙ ö dô thË so dång it. . hon các ngó na
18
20
o ngoai thành.
21 Song o thành phÑ có m­t Ù dân cu dày d·c là cách tÑt nh¥t à bào tón các ngun
tai nguyën cho .... tudng lai.
Chú Giái Dya vào cåm tù khóa cça câu cân diÃn tù (containing people
in
cie
most
18
is to limit) và o¡n trong bài Íc có liên
quan d¿n cum tù khóa nay
ne
Lý do
important reason
to contain people in cities is to decrease sprawl' ngnia ld
quy quan trong nhát dé giü moi nguöi ð các thành phÑ
-
là ¿ giàm vüng
kno hoach' dé xác dinh tù cán diÃn là sprawl. Trong câu này, 'most importan is to
decrease'
duoc dien d¡t l¡i thành
'primary reason
-is to limit
19 Chú Giai
Dya vào cum tu khóa cça câu cân diên të
(decrease
in tne
va
doan trong bài dÍc có liên
quan dén
cåm të khóa này the neea
would be greatly reduced, which would minimise the la 'nhu
cáuvé ô tó së
giam di rát nhiéu, diéu này se giåm thie
nhïng
phuong tiÇn này gây ra' Ã xác dËnh tù cân dién là
pollution
minimise the
pollution' duoc dien dat l¡i thành reduce
pollution.
for automobile
pollution they
cause't
nghia
nhim må
416

394. CD
.
CD
D
2
D
D D6
(D»
D
D
D»
.
CD
9NIOV3H SIT3I S83XOVH
Uen
uuig 49/41 1910 Bunp 191 p
nyo

395. DNA tri liÇu,
nhung
trinh tu cáu
truc
cça
virus
ván
còn nguyén
ven
và óng
vai trå
ia.
cua vat
chù trung
gian.
iéu này
dánh
lua
các té
bào
cça bênh
nhân trong viÇc
cho .
nhap. nhung
không phài
lúc nào nó cüng
hoat dÙng
nhu mong doi.
iéu này là do s
luon có thà xåy
ra khå nàng
he
thong
mién
dich
cça bênh
nhân s hoat.
dóng
thoi tiêu diÇt gen
diÃu tri Quá
trinh này
có
thê tao
ra mÙt phân úng
viêm trona
và trong mot
sÑ truöng hop
nh¥t inh,
dán
¿n suy
nÙi tang.
xuong sóng
phép nó xåm
ong thuc té,
at dÙng và
chÑng lai
virus
nhàn
Ngoài
ra. vât
chç trung gian
virus có khå nàng gay
benh
khi n0 d bên trong
bênh nhA. .
nhüng
nhát de
lam sang Cac
a thàm
rùi ro này. liêu pháp gen
vån duoc
coi là dang
trong giai
doan
thu nghiêm và cách d.
tiep
nhân liÇu pháp này
là thông qua
viÇc
tham gia
vao mot cuÙc thù nghiÇm làm
chi nham vào
nhiéu té bào hon
muc cán thiét,
bao góm
cá nhung
té bào khde
mans
liêu pháp gen
có the gây
ra trên co thé cça mot nguQi,
vi vay nghién
cúu có thé sê tién .
ViÇn
bác si vn còn mÙt chàng duong
dài
truðc khi ho
hieu augc
tat ca cac tac dông tiém nána
cho
den khi có nhïng dôt pháti¿p
theo và cå Cyc
Quän lý Thuc phám
và Duoc phám cine
te Quoc gia
cho ràng
diÃu tri
ã dç an toàn de có the dua vao phuong phap hành
nghé y khe
chinh thóng.
Khi virus duoc dùng nhu mÙt vât chçtrung gian,
cáu trúc cça nó
Khi hê thóng
mién dich chóng lai virus, nó cüng
22
23
24 Vi nhung nguy
co nhát dËnh, liÇu pháp gen
A phá huy bat ký vât ch¥t di truyén
nào mà có chúc näng
chïa bênh.
B tim cach chka mÙt cn bÇnh de dÍa ¿n mang sóng.
C cháp nhân
DNA khôe m¡nh dugc
thêm vào.
D gid lai hinh thúc co bàn cça nó.
E ván còn tho nghiÇm cho ¿n bây gio.
F xam chiém các té bào cça bÇnh nhân.
Gloai bo các y¿u tó nhim bÇnh.
22 Chú Giài Dya vào cum të khóa cça câu cân diÃn tù (used as a vector, its structure)
và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tu khóa này Viruses are the most
commonly used vectors' và When they are used the virus's structural sequence
stays intact' ngh+a là Virus là các vât chç trung gian dugc sç dung pho Dien
vi chúng xâm chiém të bào mÙt cách ty nhiên' và 'Khi chúng duoc sú dång
ty cáu trúc cüa virus ván còn
nguyên ven' dà xác dinh áp án là D retains
its
Das
form. Trong câu này, 'virus's structural
sequence stays intact' duoc
dien
ue
thành its structure retains its basic form'.
la
23 Chú Giái Dya vào
cum tù khóa cça câu cán dién të (immune system fignis v và doan trong bài doc có liên
quan d¿n
cåm tù khóa này the
patien system will kick in and fight off the virus, killing the therapeutic gene irus
time' nghia là 'hÇ thÑng mi¿n dich cça bÇnh nhân së ho¡t dông
và chÑng lai
enetic
v
dóng thoi tieu diÇt gen diéu trij dà xác dinh dáp án material that is meant to cure disease.
Trong câu này, dugc dien d¡t lai thành
'destroys genetic material that is meant to
Gure
iruses)
mune
gene
at the
same
netic
là A destroys any ge
,"killing the therapeutic
gene
418

396. Chú Giài Dya vào
cum të khóa cça câu cân diÃn tu
(Due to certain dangers)
và
24
doan trong bai doC có liên
quan dén cum tu khóa này 'Because of these risks,
gene therapy is still considered
experimental' nghia là 'Do
nhüng rùi ro này, liÇuu pháp gen vån udc coi là
ang trong giai doan thu
nghiÇm' dà xác dinh dáp án là E remains experimental for now.
Trong câu
này, 'Because of these risks dudc diên dat lai thành 'Due to certain dangers.
cam xúc duói góc nhin tâm lý hoc
vi bao hàm mÙt loat các hành vi cúa con nguoi, cåm xúc luôn nm ô vi tri trung tåm cça nhüng
nghiên cúu vé tâm ly. MÙt trong nhüng nguoi âu tiên dua ra môt lý thuyét vé câm xúc là nha
triét hoc Hy Lap Aristotle, nguoi ã ngh+ rång chúng có lièn quan d¿n su them án. Y tuong nay
dã thÑng tr/ trong nhiéu th¿ ký, cho d¿n khi Charles Darwin hinh thành môt khái niÇm c£m xúc
mang tinh ti¿n hóa. Darwin cho rång càm xúc ä phát triÃn thông qua chon loc ty nhiên và do
dó chåc hn phái có måc ich. Tuy nhiên, ý tuöng cça ông ã bË thay thé khi tâm ly hÍc ngay
càng chiém
uu th¿ hon.
MÙt lý thuyét có ånh huong lón vé cách các c£m xúc v­n hành dudc phát trien Ùc lâp boi hai
hoc già, William James và Carl Lange, vào cuÑi thé ký 19. Lý thuy¿t này, duoc bi¿t én nhu là lý
thuyét James-Lange, cho rång kich thich sinh lý d¯n én trài nghiÇm cça càm xúc. 25iéu nay
trái ngugc vói quan niÇêm thông thuong ràng càm xúc cho yéu thuÙc vé khía c¡nh tinh thân trong
tinh cách. Trong quan niÇm cça James và Lange, co thé là nguôn gÑc cça nhüng phân úng càm
xúc. James cho ràng các giác quan là bÙ ph­n dáu tiên cça co the càm nhân dugc su kich
thich cça mÙt vât thà bên ngoài và thông tin tù nhüng v­t thà này sau dó duçc truyên dén não.
Khi ly thuyét James-Lange trß thành khái niÇm chù ¡o cça câm xúc vào áu th¿ ký 20, nó dã
làm dáy lên nhüng loi chi trích të các nhà nghiên cúu khác. Có mÙt su phê phán d¿n tù nhà sinh
ý hoc t¡i Dai hoc Harvard, ông Walter Bradfold Cannon và sinh viên cça ông. Philip Bard vào
nhïng nm 1920. Cannon và Bard tin rng các phán úng cám xúc là k¿t quà cça nhkng phàn
ung mang tính nh­n thúc trong vùng
c¥u trúc duói dói cça não, vÛi vùng doi não là trung
tàm cça
phan ung câm xúc. Theo Cannon và Bard, các phán úng cça co thé Ñi vÛi cm xúc có thà duoc
coi là tách biÇt vÛi các ph£n úng vé tinh thán và không phâi lúc nào cing xày ra truoc.
rong khi lý thuyét James-Lange d·t trÍng
tâm vào co the và lý thuyét
Cannon-Bard uu tiên cho
00 não, thi lý thuyét hai y¿u tó cça càm xúc dã dua ra mÙt cách ti¿p cân cân bàng
hon. Ly
thiet
ay duoc ua ra bôi Stanley Schachter và
Jerome E. Singer
vào nhïng
nm 1960 cho rång
dc phán úng càm xúc dya trên hai y¿u
tQ: kích thích thé ch¥t và gån
nhn tinh thán. Do dó,
khi
ngui
tråi qua mÙt câm xúc, ban dáu ho cåm thâ¥y mÙt sÑ dang
kích thich sinh lý. và sau
tim
ki¿m
xung quanh nhïng
thú ho
có thé dùng
dé gn
nhn kich thich sinh lý này
nhu
Cam
xúc. 27DiÃu này dôi khi cóthà dán d¿n quy
két lám, nhu là khi ai dó cám tháy
các triÇu
go lâng cça co the, nhung lai
tin rång chúng
có liên quan
den
su kích
thich läng man. Vói
C
Khong có sy ông thuân
rõ ràng
nào trong giói
tâm lý hÍc, cuÙc tranh lu­n vé viÇc cm xúc
c hinh thành trong tâm trí hay
co thà xem chung
ván cú tiêp tuc.
Ly thuyét James-Lange
doi l­p
vói tu tuong truyén thóng
cho rång
càm xúc nhu là
tråi nghiêm v...
25
CHAPTER 05 Sentence Completion 419

397. Nhüng
dáu hiÇu cça..
.có
thé
ôi khi bj
nhám lán vÛi kich
27
James tin rång
..
cm
nhân
duoc
kich
thich
truóc bÙ não.
26
ich lng man.
ered)
Chú Giai Dua vào cum tu khóa cua câu can dlen tu (James-Lange theorv. ersal of the
25
Dieu nay
trái nguoc
vÛi quan
niÇm
thông
thuong rng
càm xúc chit vE.
dién là mental.
Trong
và doan trong bài doc có liên quan dên cym tu khóa nåy This was a aracter nghia la
conventional
conception
that
emotion
was primarily
mental in
charaea
xúc chù yéu thuÙc vé
khia canh
tinh th¥n trong
tinh
cách' dé xác dinh
tù cán dién là m
này, 'reversal' duoc
dién d¡t lai
thanh
'countered,
va conventional' ducte s:
lai thành traditional'.
timulus
Chú GiaiDua
vào cum
tù
khóacça cáu cân diéntë (experience a as
James
before the brain)
và doan trong
bài dÍc
có liên quan
dén cum tù khóa nay i
the
suggested
that the
sense organs
are the tirst part
of the body to experieneo
26
stimulus of an outside object,
and that the
information from these is then nace.
to the brain' nghia
là James cho rng
câc giac quan
la bÙ phân dáu tiên eito
co the càm nhân dudc su
kich thich cua möt vat
thê bën ngoài và thông tin ti
nhung vat thé này
sau dó duoc truyén
d¿n não' dë xác dinh tù cán dién la
ense
organs. Trong
câu này,
'sense organs
are the first part
of the body
to experience
the stimulus' duoc dien d¡t l¡i
thành 'sense organs
experience
a stimulus before
Chú Giài Dua
vào cum
të khóa cça câu cán diên tù (confused with romantic
27
liên quan dén cum të khóa nay This can
sensations)
và o¡n trong
bài dÍc
occasionally
result in misattribution, as when someone feels the physical symptoms
of anxiety, but believes them to be related to romantic arousal' nghia là iéu này
dôi khi có thé dn én quy két lám, nhu là khi ai ó cm tháy các triÇu chung lo làang
cça co th¿, nhung lai tin rng chúng có lièn quan
dên så kích thich lng man' de
xác dinh tù cán dién là anxiety. Trong
câu này, 'symptoms' uoc
di¿n dat lai
thành
'signs',
và'sensations' duoc di¿n d¡t l¡i thành 'arousal'.
10
Nói tieng pidgin
Tu lau, ngudi ta dâ nÛi rång 'cái khó ló cái khôn', và không dâu trong pham vi ngon ngu hoc a
ap dung quan diém này nhiÃu hon là ti¿ng pidgin. Duoc bi¿t d¿n trên kháp châu Phi, Cano
Hawaii
và mÙt sÑ khu vuc ông Nam Á, ti¿ng pidgin là phuong ngû don gián
ma
s
K hai hodc nhiéu nhóm nguGi phài giao tiép trong mÙt thöi gian dài nhung các thann e
bean,
thánh
ua
nhüng nhóm này l¡i không cùng chung ngôn ngq.
Trong lichsç,tiëng pidgin xu¥thiÇndo så xâmlánthuÙc djacçacáccuong
Thé gidi mdi trong nhïng th¿ ký 17 và 18. 2Khi nguoi Anh, Pháp, Bó ào Nha,
Iay Ha Lan chiém các khu vuc khác nhau cça châu
Mù làm thuÙc dËa, thi khóng tne usan dá ho phåi tiep xúc vói nguöi bàn dja, nhïng ngui mà hÍ không thà giao tiÇp bang
ho có the d sç dung mÙt vài cç chi tay dà khi¿n dói
phuong hi¿u ý cçai
bam sinh d có xu huóng tiep thu ngôn ngü và cuÛi cùng, tù ngü dã ugc hoc
va
diêu kien thu­n loi cho các ho¡t Ùng nhu buôn bán trao doi.
quoc
châu
Au
vao
Nha va
hói viÇc
inói.
nguoi
dung dé tao
420

398. LZ uonejdwoo eoue]ues so 3ldVHO
èp ugip yoo quip Ánb
Bupnyi pu upnyo ngn opo
ong de iq oÙ1 ugp opo 1On L9p uep ohyi ejybu Fyo en9 IPp nei BuÙp op1
AW neyo Q uep ipnQu 1oa den oeô g
0ey den eu gyi oyo u6pid bug!n ugíniy oÇIn a
1914 upo 6uguy ugu py Buno 19no pu nôu Bupnyd iÙuw o
gya
yujy nôu uofu 6uDp ns oin a
u6pId 6ugnnou ugbu 1Ùw oyo oniyngo dgo
Bunouu) enb v
n hp In
uwei gp ugp ogyu oónp weN 1ÇIA uIðpId dpud Bugij
oEA 6uon nyo 6uguy u6p1d 6ug!n 1ou ipnßu 'puejej sajeuo oayL
9p neyu opuy n6u Bupnyd ngiyu m Buñn n dos 19y êI Qu Lonõu BupuN
LE
6
hyd ieyd ep yi oo ue!n nep ny neyo ionôu 6unyu 'nx upq ionbu 1on den oeI6 9G 87
aj0910 n6u ugßu ei nqu ugp 191q oonp Bunp 5uou
Ou 191 eno ony yuu 1ouu yueyi pn ou '6uno iono uiui ueou ugui ieyd oónp deyd nBu 6ugui eu
ow eA BunA n 19a 'onn ngo 9o en egy ugnso oonp Bueo Aôu 9p ugiy ieyd uonj as ou '2p éw
Buen nyu ou ueyu dyo oeyi den ¢u PyI eno qu) enp 6uFyu ei eIuôu 9o 'jêj ugi uißpid bugn pu joy
weiy doy 6ugny 6upyu BuoJj oy eno yujuo n6u ugßu 1ou jej gun Áenb ngp 1onbu 1ow 19u ngu kg
In epu Áeu nõu Bupnyd ugo ugo 6uouy I4 1D PI deud onu ea p96L wgu ogA dÇi oÙp 9q ueAn
weN 1êIA Iuye "ulßpId deud 6ugn 6ugg óy eno opnu 1pp eos wgy ugAnb wpu jenbu 6upyu
1p den oe5 yogo ós eD weN 19I/A Ipnôu ngIuu "ueN 19IA 6ugp wpiyo deud Qu buon 'ues
Suguo
on nuy 1ou igua 19 9p 6uon uoyu vow juy epu 1giui upo ugo buouy 9s uôpid Bugu 1ou
In 'lyy 19G 19w 6unyo nôu ugBu 1Ùw oÓs 6uFo gs wgyu jey po oèos PIH Qnôu woyu eno nõu
uo6u ooy 9s Apu on6u woyu iou 'ußpjd bugn 1ou 1QnBu Bunyu woß quip eI6 6uon eJ qujs oðnp
we n luy 'Ay deua !ea 1ow Buo '6unyo 1ON neI lè) ug1 Buoyy Bupnyi u6pid 6u9!n 'ugIyu 191
19u uonu yujyo jep ugíniy oÇA
e 6unp jyo ly 'deyd nbu ugp uei gp buouy en 1Pyu buó) uenb Fi 6unyu en ns Buoyy onu
ugiy 9o ew ußpid 6uen 1ou onbu buFyu ugq po eA BJuôu Bueu m opo oeA PNp .yo nyu ngs o
quIw eno 19u eq opA 'ni 191ð eA Nn iep nyu '6ugu onyo ni opo dos iey n Key/ 'hnp IA nõu ugou
eno opn Knb
opo enb
9q 6upnu
nx
9o ubpid 6ugn iou ipnBu Bunqu bugi Keyj ueyu Buno dugQoe
yuis 1eud 9o ngu yujuo nip ónp bugnyi 'jëoy yu 1gi .èj .èoj ni a 6unp ug6 Iyo Bunyo 19u
eno we 1eyd yppo guyi ho den oeið uoo
ej enp 1ou yogo nyu Bug16 ayôu ngp uõpid bug y pueje7 saJeuo '6 A 9u1 AN Ionbu uejô ugp nno uIybu eyu oeyL 'quip 1gyu wip
ORP 9>
* 6unyo 9o Bunyo bunyu '9puy 19nbu woyu Bues Aeu jpnbu woyu i 1op ugiq uBpid bug
Dp
PYu ngIuu Bunp oy eu n6u uo6u 1Ùu p nqu Keu ngo 194 9 bu nou bupnyd oen enp nep igq ionbu ióui ea yi gyy ugu pij ep igyu uq po uij
bugu In Aeu deyd fupnyd enb
Bugy 'Suno 1ono oguy n6u ugôu eno ni 1Ùu a Áu nbu
ugu A
Qw eyu doß iubu yojui igud oong oy 'den oeib 9a 16 1Qu oeua i Qu IQnôu ôupyu nyu
D ni6 pa bunyu oprnp
ngiu pui buouy bu0nyi igu Qi Qu 1onßu 6unyu 'eip onj ugn neyu og
Ou
niyu m nIb Igq ig ignbu jow in buno en ud neyo dpyy ugn bunp ns opnp ep nbu bupu p 9o n 198 'uibpid
bug eno upy gu quèu ugu pyd ns oyo upLeJ wÇIyu yopn niso "AN p ugip ugp ogo bues
nguy ipnx 1g I4d neyo ipnbu nÇun Buey ugiuy uèu
uga '1 Qu upq u*
ngyo
oIA

399. ate with natives
và doan trong
bài doc
có liên quan
dên cum
tu khóa 'As the Britin
the Americas, i
Chú Giai Dya
vào cum të khóa
cça câu cân dién tu (To communicate
sh, French
28
Portuguese, Spanish,
and
Dutch
colonised
various areas of the Ameri
inevitable that they
would
come into contact with native peoples with.
were unable to
communicate verbally.
Initially, they may have used a
gestures' nghïa
là 'Khi nguoi Anh,
Pháp,
B6 ào Nha, Tây Ban Nha
chiem các khu vuc
khác nhau cça châu My
lam thuÙc dja, thì
không th tre
viec ho phåi ti¿p xúc vÛi nguði
bán dja, nhung ngudi ma hÍ không thá
bang
loi nói. Ban dáu, hÍ
cóthé dã sç dung mÙt vài cç chi tay' dà xác din
Was
1ey
few
hand
tiép
dáp án
là B the use of body language. Trong câu nay, 'used a few hand gestures' duoc
dien dat lai
thành 'relied on the use of body language'.
Chú Giåi Dua vào cum të khóa cça câu cân diên tu (Slaves combined Wordal
at
ds) va 29
doan trong bài Íc có liên quan én cum tu khôa nay in order to communicato.
nd
all, they were forced to adapt, picking up a word from one language here and
word from another language there nghia là 'Dé giao tiép, ho buÙc phài thich nghi
góp nhat mot tu cça ngón ngü này và mÙt tù cça ngôn ngü khác dà xác dinh dap
án là E communication with people in the Americas. Trong câu này, 'picking up a
word from one language here and a word from another language there' dugc diÁn
dat lai thành 'combine words from various dialects'.
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cán dién tüu (Charles Leland) và doan trong
bài doc có liên quan dén cum tù khóa này 'He also found that speakers of pidgin
languages tend to ignore the conventions of language' nghía là 'Ông ckng nh­n
tháy rång nhkng nguôi nói tiéng pidgin có xu huóng bô qua các quy uöc cça ngón
ngu de xác dinh dáp án là G the standards that generally shape verbal expression.
Trong câu này, "tend to ignore the conventions' dugc di¿n ¡t lai thành 'not stick
30
to the standards.
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cân diên tu (Pidgin French in Vietnam)
và doan trong bài oc có liên quan d¿n cum të khóa này When Vietnam declarea
its
independence in 1954 and the French left, there was no longer a need for this
dialect nghia là 'Khi ViÇt Nam tuyên bÑ Ùc l­p vào nm 1954 và nguöi Phap
ro
di thi không còn cán phuong ngk này nka' ¿ xác dinh áp án là C a dialect
u
eventually became unnecessary. Trong câu này, 'there was no longer a neEd
dien dat lai thành
'eventually became
unnecessary'.
31
duoc
HACKERS TEST p 154
1E
2 D
4
B
3 F
5 G
8 function 6 digital model
7 (horizontal) layers
9 kidney
10 toxicity 12 True
11 False
13
Not given
14 True
422

400. Máy in 3D và mô
nguoi
Có phåi in 3D là
tuong lai cça
ngành y hÍc?
Mäc dù công nghe dung cno
may in 3D dâ xuât hiÇn tu
nhung nm 1980, nhung gán day máy in
mi tro nên phÑ bi¿n rÙng ri trên thi truong.Viêc sån xuát các vát thé dác ba chiéu vÛi háu
hát moi hinh dang tu mot mo hirnh ky thuat só d
dugc täng lên theo cáp sÑ nhán, vói háu nhu
a nh vuc cça nên kinh të dêu
mong muQn tim cách áp dung buóc Ùt phá công nghÇ này
Ahc dù h¥u h¿t moi ngudi déu
mong doi rång in 3D
s hüu ich
trong các linh vuc nhu kién trúc,
Mad
xay dung, thi¿t
ké công nghiÇp và
hàng không vütry, nhung "chi rát it
ngudi xét dén úng dung
eia công nghÇ này dôi vÛi công nghê sinh hÍc và
nghiên cúu
y hoc. Nhung. trên thuc té, khå
nang tao
ra mô nguoi sóng và th­m chí có thé à cà mÙt co
quan cça co thé, chinh là diÃu khi¿n
cong
dongy hÍc vó cùng phán khich.
Trong
20 nm qua, 'các nhà nghiên céu y hoc dã thù nghiêm nhiéu cách su dung công nghê nay
de tao ra nhïng câu trüc sinh hÍc ba chiêu phuc vu các måc dichy té. é hi¿u tai sao diéu nay
lai khå thi, quan trong là phäi nm båt duoc cách thúc in 3D nhu th¿ nào. Buóc dáu tiên la tao
ra mot hinh ánh 3D cça v­t mong muón bng cách so dung chuong trinh phán mêm thiët kë có
su tro giúp cùa máy tinh. "Chuong trinh này sau dó cát vat thé ký thuât só thành hang tram hoác
tham chí hàng nghin lóp ngang dà t¡o ra bân thi¿t ké chi ti¿t cho giai do¡n in. ViÇc in thuc té duce
thuc hien bàng cách së dung mÙt quy trinh phy, trong dó máy in dat liên tiép các lóp chát lóng.
bot. giáy hoãc vât liÇu khác theo chiéu të duói lên dà xây dung mô hinh tu mÙt loat các måt cåt.
Sau dó, nó két hop các lóp này vói nhau dà t¡o ra hinh dang cuÑi cùung
Ngay khi cong nghÇ này ra doi, các nhà nghiên cúu y hÍc dã nghi, tai sao không xép ât các
lóp té bào sÑng cing gióng nhu cách d làm vÛi các loai vät liÇu khác, và tu ó tao ra các cáu
truc sinh hÍc nhu mô? Tu gika nhïng nm 2000, các công ty công nghÇ sinh hÍc ã ät ra câu
hoi này."Chi trong vài nm, hÍ dã d¡t ugc thành công dáng kê trong viÇc sån xuát càc mô cça
con nguoi mà vn gid nguyên chúc nng và khå nng sóng cça të bào. Các lo¡i mô nguoi cho
dén nay d duoc sån xuát thành công bao góm các máu nhó cça phQi và co tim, cing nhu van
và th­m
chí làtai nguoi.
12Các thé nghiÇm cy ghép
các mô này
vào Ùng vât thi nghièm dã cho
thay kêt quà rát khå quan.
Các bác s+ ph¥u thu­t cüng
dã có th¿ cây mÙt sÑ mô dugc in sinh hoc
nay -bao góm cà da và co -lên nguoi bÇnh.
rong khi nhung tién bÙ này là dáng
khích Ç, ?myc
tiêu cuói cùng
vàn là in nÙi t¡ng
cho nhüng
dé
ta0 ra mÙt co quan
có dç oxy dé tón tai
cho dên khi nó có thê
tuong
thich vói co the.
guoi cân cáy ghép. 3Tao
ra các cd quan phúc tap
là mÙt
thách thúc lón, d­c biÇt là liên quan
MOt budc Ùt phá gán ây tai phòng thí nghiÇm
cça Jennifer Lewis den tù ai hÍc
Harvard dã
d aeu
này d¿n gån
hon vÛi hiÇn thuc bàng
cách t¡o
ra các mô th­n
in 3D dáu tiên. "Các nhà
"en cuu t¡i phòng
thí nghiÇm dã dua ra mÙt quy
trinh in sinh hÍc hiÇn ¡i
cho phép hÍ
in cå
Gd
truc phúc tap dà tu ó tao
ra môth­n và các
hê mach
cán thit dà giù
cho mô sóng.
So
ne
thóng này, ho dã cóthà t¡o
ra mÙt óng lugn gán, mÙt phân
co bån
cça th­n
và là y¿u
Chju trách nhiÇm loc máu. "Nhóm cça
Jennifer
Lewis hy vong
có thê sán xuât dugc cà quå
th­n Ioan chinh trong
vài nm tói. Vi khoàng
10 phán
trm dân sÑ thë giói bi
måc bênh th­n
inh, trong
dó nhiéu nguoi phåi dua
vào máy
móc duy
tri su sóng
cho én khi hÍ ugc c¥y
CHAPTER 05
Sentence Completion 423

401. ghép, thi dây
có thà la mÙt ti¿n
bÙy hÍc
sé thay
dôi cuÙc sông
cho hàng trieur
khoa hoc hiÇn
tin rång
các co quan
in 3D
khác cúng
có thé së dudc t¡o ra tron.
mÙt thâp ký tói.
nguoi. ""Cac nha
ong
ong chua day
Ngoài viec thay
the
nôi tang,
mô in sinh hÍc Cung
co thê dugc sú dung cho nchia
pháttrien
thuÑc. Ví du.
các nhà khoahÍc
dâ pháthiÇn
ra râng""nhüng månhCan
hoc, mãc dù r¥t nhó. phån úng
vÛi thuóc theo nhung
cach rát gióng vÛi
gan
thành. "0Diéu này ã
cho phép
các nhà nghin
céu kiém tra dÙc tinh cça các loai
khi phê duyêt
các thù nghiÇm
lâm sàng
dåt dó trên bÇnh
nhân. Tiém náng tiét vi
y té va
dugc in sinh
oai thuÑc
moi tr
trutr
êm h
Ben canm
dó. con có nhiéu tiém nng
khác nua trong tudng
lai. MÙt sÑ phòng thí nghiêm hid.
trién máy in sinh hÍc mà có
thé åp t¿ bào da truc ti¿p
lên v¿t thuong. "Hoat dAn
máy laser, máy
in së quét
kich thuóc và Ù sâu cua vet thudng rôi tao ra bån d6
30 cá.
két cça vét thuong mà sau ó së uoc sù dung dê xác dinh lugng v­t liêu cán dát tràn
thuong. MÙt công nghÇ tuong tu có th¿ uãc su dung dé làm kin vét thuong cça nque
nguoi måc bênh tiéu uöng, nhüng nguoi mà có co thé không phyc hôi dugc tót. Công naha
thâm chi còn có thà là mÙt giài pháp cho các cuÙc pháu thu­t don gián nhu khâu nhüna u&
lon. Voi t¥t cå các loi ich mà viÇc in mô sinh hÍc có thé dem lai, không có gi la khi nó dang a am
khuáy dào công óng y hoc.
la trong nghiên
cúu lâm sàng
môi nm này
da thu hut
su chu
ý cça các nhà dars
niÇn
s
dang
pna
hop v
ivén
hoac
ghe nay
bioprint: in 3D mÙt cáu trúc sinh hÍc (mô, co quan, v.v.) bng cách sú dung máy in sinh hoc
Tù vung
tissue n. mo (tao nen tù các té bào) solid adj, ác exponentially adv. theo cáp só nhan aerospace n. nang irars
vùtru horizontal adj duèng nm ngang blueprint n. bán thiët kë chi tiêt cross section phr. mat ct viability n
nang sóng valve n. van tim transplant v. cáy, ghép integrate v. hop thành mot the thóng nhát, tuong thich Kidney
than vascular system phr. hê mach proximal tubule phr. õng luon gân (mÙt phân cça thân tiêt niÇu) sliver n. méng
månh vun toxicity n. dÙc tinh on the horizon phr. säp sáy ra topological adj. câu trúc liên két deposit v. dé èn, dar
lên diabetes n. bênh ti¿u uòng take - by storm phr. làm khuay Ùng, làm chao ào
[1-5]
Các nhà nghiên cúu y hÍc ã ti¿n hành các thù' nghiÇm dÃ
Muc tiêu cuói cung cüa công nghÇ in sinh hÍc làà
1
2
MÙt nhiÇm vy khó khän là t¡o ra các co quan có dù oxy cho ¿n khi chúng co the
Nhïng nhà nghiên cúu cça D¡i hÍc Harvard d phát triÃn mÙt quy trinh tao
ra
es
cau trúc mà có thé
3
4
5
Mot máy laser và
máy in có th quét vët
thuong và sau dó
A
tao ra thi¿t bi y t¿.
B gid cho các mô
sóng.
C thuc hiên ca pháu thuât không có su tro giúp D
cung
cáp nÙi tang cho viÇc cáy ghép ß
nguoi E
t¡o ra các cáu trúc sinh
hÍc 3D dé su
dung trong y hoc. F
hop nhát vói co thÃ.
G
tao bån dó 3D cça vét
thuong.
424

402. D
(D»
D
CD
(D (O
(D
D
D
D
. D
(O
ONIOV3H SI13I S83xOVH
ueny yuig- yojui ip bunp 191 9
nyo

403. [6-10]
mot
.. dan9Dhá
6 Nhüng
nm gán dây,
viÇc t¡o
ra
nhiêu vat
thé 3D dua trên
trién nhanh chóng.
Truoc khi in, chuong
trinh máy tinh
tao
ra mÙt
bán thi¿t k¿ b£na.
thành rat nhiéu.
Chi trong
thÝi gian ngån,
các công ty cong nghÇ sinh hÍc dã tao ra
ké báng cách
cát
nguoi ma vn 8
giù nguyên.
và khå nng sóng
cça të bào.
Mot
nhóm d ai hoc
Havard
nham den muc tiêu t¡o ra môt
hoan thièn trong
tuong lai gán.
Nhung
nhà nghiên
cúu gið dây co
the kiem tra
.. Cua thuÑc trugc
khi u
10
nghiem
trên bênh nhân.
6 Chú Giai Dua
vào cum tù khóa cça câu can dien tu (creating various an
he
-has exploded) và doan trong bài dÍc có liên quan dén cum tu khóa na
practice
of producing
three-dimensional
solid objects of almost
any shana
from
vat
a digital model has since taken off exponentially' nghia là ViÇc s£n xuát ná
các
the d·c ba chiéu vÛi háu h¿t moi hinh d¡ng tu mÙt mô hinh ký thu­t só dã dt
dugc
täng lên theo cáp sÑ nhân' d¿ xác dinh të cán dién là digital model. Trona cau
này, 'producing three-dimensional solid objects of almost any shape has since
has
taken off exponentially' dugc dien ¡t lai thành 'creating various 3D objects -has
exploded'
Chú Giái Dua vào cum tù khóa cua câu cán diÃn të (cutting a 3D image into) và
doan trong bài oc có liên quan dên cum tü khóa này The program then slices the
digital object into hundreds or even thousands of horizontal layers that become the
blueprint ngh+a là 'Chuong
trinh này
sau dó ct v­t th¿ ký thu­t sÑ thành hàng
trám
hoac th­m chi hàng nghin lóp ngang dé tao ra bân thiét ké cho giai doan in dé xac
dinh tu cán diÃn là (horizontal) layers. Trong câu này, 'slices the digital object into
dugc dien at lai thành 'cutting a 3D image into'.
7
Chú Giai Dua vào cum tiu khóa cça câu cán di¿n tu (biotech firms) và do¡n trong
bai doc có liên quan dén cum tiu khóa này 'In only a few years, they achieved
significant success in producing human tissues that preserve cell function di
viability' nghia là Chi trong vài näm, hÍ dã ¡t dudc thành cong dáng ke tro
viêc sån xuát các mô cça con nguoi mà v¯n giï nguyên chúc nàng và kha nus
sóng
cça té bào' dé xác dinh tù cân diÃn là function. Trong câu này. preserv
cell
function and viability' duçc di¿n d¡t l¡i thành 'maintained the function ana vi
ility
of cells'.
team at
Harvard)
và
hopes to
9 Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cân diên tù (A
trong bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này The Jennifer Lewis
De able to manufacture a kidney in its entirety in a matter of years' ngnia
cua Jennifer Lewis
hy vong có thà sån xuát duçc c£ quå th­n hoa
vàinmtÛré xácdinhtù cândiÃnlà kidney. Trong câunày,
nope
manufacture' dugc din d¡t l¡i thành 'aims to
produce
Whom
trong
ble to
426

404. .
( 2 O
C
D
(O
CD
S
O
D
O
2
(DA
D
D
D
ONIOV38 SI731 S83NIVH uen yuig yojui ieio Bunp 191 P) ngo

405. T O m
.
m O m

406. nhâp
in kh¯u se dn ên múc
sóng cao hon và
su dàm b£o
viÇc làm nhi¿u hon cho nguot
XdaVà diêu này thuc su d
xáy ra Qi vÛi các
ngành sån xuát ß
phía ông. noi mà Canada
isån lugng va li nhuan tâng ngay lâp tuc.
co
nhiên, måc tiêu dinh cu d
phia Tay dugc thuc hiÇn r¥t
châm. Mác cho các chién dich ku
goi
nh han cu manh më, cQ gng lói kéo
nông dân tù nuóc
ngoài b£ng viÇc cáp dát mién phí hoác iá rë, Canada Canada vn chúng kiên su suy giám nh­p cu vào
nhüng nám 1880. Theo nhà kinh t¿ hoc Ven Norrie, diéu này cho
thay anh
hudng cua Chinh sách Quóc gia dói vÛi viÇc dinh cu phia Tay
chi
bt å múc thuong. Trén thuc të, cãc
yêu t
bên
ngoài, nhu su phát trién cça các ký thuât canh e nöngnghiÇp duccâitiênvà diÃukiÇnkinhtë
thuân loitrêntoàncáu,pháichiuphánlón
trách nhiÇm cho diêu nay. Vi du, giá lúa mi dä
täng gåp bÑn lån tù nm 1891 dén 1921, va diéu
này
dã thu hút rât nhiu nguöi nông dân muõn tim ki¿m løi nhuân dén nhüng vüng tróng lúa mi
màu mo Û Canada.
Chinh sách Quôc gia dugc thiêt ké é båo vê ngành công nghiÇp sån xuát va khuyén khich
tng truong kinh tê ckng nhu dinh cu o phía tây. Bang cách dánh thué cao, thù tuong dã
nang cao múc sông và 1 .... viÇc làm ß vùng phía ông cça d¥t nuóc. Nhung muc tiêu vé
dinh
cu o phía tây lai không duçc trien khai nhanh chóng. Trên thuc té, Chinh sách Quóc gia
có tác dÙng rât ít dên måc tiêu này. 2....tot hon trong nông nghiÇp công vÛi nén kinh t
thé giói dién bi¿n theo chiéu huóng tich cuc thi có tám quan trong lón hdn.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán diÃn tu (high tariff) và oan trong bai
doc có liên quan d¿n cum tù khóa này the taiff would lead to a higher standard of
living and greater employment security and it did for those in the manufacturing
sectors of the East ngh+a là 'thu¿ quan xuat nhâp kh¥u së dän dén múc sóng cao
hon và sy àm båo viÇc làm nhiéu hon - và diéu này thuc su d xày ra Ñi vÛi các
ngành sån xuát ß phía ông' e xác dinh të cân dién là security. Trong câu này
'employment security dugc din ¡t lai thành job security.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién tù (in agriculture) và doan
2
trong bài Íc có liên quan dén cum të khóa này 'the development of improved
agricultural techniques, and favourable economic conditions globally, were largely
responsible' nghía
là 'su phát
trién cça các ký thu­t canh tác nông nghiÇp duoc
cåi tien và iÃu kiÇn kinh t¿ thuân lgi trên toàn cáu, ph£i chju phán lón trách nhiÇm
cho diéu này' é xác inh
tù cán dién là techniques. Trong
câu này, 'improved
agricultural techniques' uoc
dien ¡t lai
thành 'bettertechniques in agriculture',
va favourable economicconditions' dugc
diên d¡t lai
thành '9ood
world economy.
duViec
gån khuy bám và inh tán vào quán
áo ngày nay gn
lién vÛi vån hóa nh¡c punk và
lal
cua
nhkngnm 1980, nhung thuc té l¡i không
có gi
mói m. Trong thuc të, khuy bám và
nh
n
da xuát hiÇn të thoi chúng là v­t
rât cân thi¿t dé båo vÇ
bán thân và th¿ hiÇn tinh thán
n
me.
Vi då,
*áo giáp nhe thöi trung cô Bà mÙt dang
áo giáp
bao góm
các tàm thép rên bé
Val,
và các tám này duoc cÑ dinh ß ó bàng
Qc vít gióng nhu nhung
cai khuy
bám dugc su
i
du ing
ong
thoi trang dudng d¡i. Nhung ngoài viÇc
có inh
các tám thép gån
vào áo, chúng
còn
glam chán tù nhïng vq khí cùn h¡ng n·ng
và khi¿n cho luöi kiêm xuyên qua
khó khn hon.
CHAPTER 06 Summary Completion 429

407. dac Y tuong tuong tu cüng
dã dugc áp dung
vÛi quán
áo báo hÙ cho Ùng vat. Chó o
a co
dai
dua
duoc deo nhkng
chiéc vong cÑ gån
dinh tán khi chù cua chung
-
nhung nguoi a
eo
kDiêt
cách dó,
ha
néu
chung
ra ngoài dà båt nhüng
con thú sän mói nguy
hiém, nhu su tú và gáu, Tha.
mot
con chó bi cân vào có, nhüng
dinh tán sé báo vÇ
nó và có nhiéu khå näne
cho nhüng
con thú sån trong quá
trinh này.
Và vi ró rang rang
'chi
nhung ngugi m thudnn
có lông hodc dinh dinh tán ngay tu dáu
mói là các chién binh, de doa ké thù
nhung ly do; moi ngudi
sê ty Ùng
tránh xa bât cu ai mc trang phyc nhu vay, Vá.
dù khuy
bám và dinh tán có th¿ không
có nhiéu ung dung trong thuc
ti¿n
ngày na
tón tai nhu mÙt biÃu tuong cça su hung bao và nhu mÙt lGi canh báo cho nhung nqute
Khà
nång gây ton
mác trang phuc
thùu cúng là
mÙt tro
trong vé co
bàn,
ma
nhung chüung
khoàng cách.
Lich
sù cua khuy bam
Khuy bám và dinh tán dã dugdc sù dung trong suót lich sç cho muc dich båo vÇ Tren
loai áo giáp thöi trung có dugc goi là áo giáp nhe, ho dä móc các tám thép vao 3.
giu cho con nguði khôi bË thuong. Chúng cüng dugc sú dung dé thuc hiÇn muc dich
de doa: nhüng nguoi måc quán áo dinh dinh tán ho·c khuy bám thì dudc cho là nquy
hiem vi ho 4. do ó nhïng nguôi khác s tránh xa hÍ.
3 Chú Giài Dua vào cum tüu khóa cça câu cán diÃn tüu (medieval armour known as
the brigandine) và doan trong bài dÍc có liên quan ên cum tù khóa này The
medieval brigandine
-
was a form of armour that consisted of steel
plates on top
of fabric, and the plates were riveted there by fasteners that resembled the studs
nghia là áo giáp nh thoi trung có là mÙt d¡ng áo giáp bao góm các tm thép ß trên
bé mat våi, và các tám này dugc cQ dinh ß dó bng Ñc vít gióng nhu nhkng cái khuy
bám' de xác dinh tù cán diÃn là fabric. Trong câu này, 'the plates were riveted
-
by
fasteners uoc dien d¡t lai thành 'they fastened steel plates to'.
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cán dién tù (people in spiked or studded
clothes) và do¡ntrong bàiÍccó liênquand¿ncum tù khóanàytheonly
individuals who wore studded or spiked garments
-
were warriors' nghia
la
chi
nhïng ngudi m·c trang phåc có lông ho·c diính dinh tán là các chien binh de
xác dinh tù cán dién là warriors. Trong câu này, "individuals who wore studded
or spiked garments' ugc di¿n d¡t l¡i thành 'people in spiked
or studded clotnes
Doi khi moi nguoi bË dua dáy phài trung ra mÙt bÙ m·t giå dÑi ho·c thêu dÇt SU
tmg ra
ngay ca
nhïng nguði dáng tin nhát trong chúng ta cüng không thé thåc hiÇn
nau mà không khién ai
nghi ngò. Diéu
này là do 'cd m·t con nguoi phán úng mot
ao
hung hoa
dói trá
thúc
cam xuc.
Nhung câi
quäc måt, nhéch
mép và cau mày mà cóth¿tiétlÙ cåm xuc
cu
mot
ké ndi
d6i thuc sy thi chi có thé
hiÇn thoáng qua khuon mat cùa nguöi
do trong
ngán
ong
mÙt
khoành khåo
ngùi nói tóm li, trên thåc té, nhà tâm lý hÍc nghiên cçu, Paul Ekman, goi nhung
o
xucnàylà bi¿uhiÇnsiêunhô'
nhung chúng có xàyra,và ta có thepháthiÇnduoo
hiÇn cám
Theo
430

408. 8
S
CD
(O
D
C
DA
D
Da
D 3 D
D
CD»
a
D
(DA
S
ONIOV3H SI13I SH3NIVH ueni uuig
yyu) 1ero Bunp 191 91 no

409. dung
mánh
khóe
truóc khi chúng
phát
trién dáy
dú. "Nhung
con cá này,
duie
hoãc
kê lén lút,
së tim
ki¿m mÙt
con
cá duc
lón,
án náp
trong
dám
duc này
và chÝ mÙt
àn
cá cái bdi qua.
Khi mót
con cåi chon b¡n tinh, nó
ca
giài
phóng
ra kho£ng
30
quåtrúng.
Thông
thuöng,
con uc sÑng ß ó se tuéi tins
quå trung này.
nhung
truóc khi nó có
co hÙi tiép
can nhung quá trung này. k
sê roi khói vùng
an
toàn
cça nó và lao tÛi tQ
cça
con duc
lón hon dé tu th
nhanh chóng
quay
trð lai
chÑ
ban
d¥u mà không bj
båt gåp.
sc goi là ké
cáms
SUng
cùa con o
ám rong gán khu vu
minh va
dich len nhüng
im sur
g nho b
cho trüng.t
Voi chi¿n
thu­t này,
"kò cm sung
có thé thy
tinh
nhiêu trung
nhát có thà tr1tie
vào l6,
vàsau dó sù dung
co thé nhð bé cça
minh dé trQn thoát mà khôna i
ký
thuât này chi có
ß các
con cá mang
xanh
chua trudng
thành, vi kich thuic
ei
mang
xanh truong
thành dã làm mát di su
nhanh nhen
can thiét cho hành Ùng na
nhung ke c¯m sung
lón tuói hon lai áp dång
mot phudng phap
khac dé dat ducc. miue
a
chung. Mot ké cm sung thành
niên vån nhó hon hau
het cac
con cá mang xanh de
co the dé dàng bË
nhám vói con cái. Khi lÛn lên,
ke cam sung
se có dóm s­åm va soc trh.
thân tuong tu
nhu con cái, giúp chúng nguy trang
hoan toan khói nhïng
con duc khár
nung chu
mà không bi phát hièn Tuyr
óc cça các
con ca
phn
va Cho
phép chúng
d dàng
len vào dàn cá cái mà không bj
chú y.
Theo cách này, chúng dei ehe
dén
khi mÙt con
cái gán
dó thà trúng xuong
truóc khi sà xuông
va thy
tinh trúng. Nu mÙt nhom
dã duoc thu tinh, thi kè càm sung này
ã hoàn thành nhiÇm vy
sinh sán cça minh.
trung
Ky thuat cça nhkng
kè cm sung trong
ám cá mang xanh
Nhung kè cm sùng trong
dám cá mang
xanh gian lân trong viÇc ths tinh nhïng quå
trung
mà không
dành cho chúng. Chúng
làm diÃu này bng
cách trón gán 8.ua
mot
con duc
khác và lao tói ó dúng lúc. Bôi vì mÙt ké cm sùng có 9..nhò bé
hon nhiéu so vÛi h¥u hét các con dåc, nó có thé d dàng thoát khôi nguy hiêm môt
cách nhanh chóng. Kè cm sung thành niên l¡i có mÙt phuong pháp khác. Chúng
van không
to nhu háu hét con duc, vi v­y chúng
boi cùng nhung
con cá mang
xanh
cái và cho doi mÙt con ê trúng. Nhkng kê cåm sùng này có the tránh khoi viÇc bi
chú ý boi chúng mang mÙt 10.... trông gióng nhu nhïng con cái.
A B màusåc C to D
dac diêm
E tinh dËch F duoi G co the
8 Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cán dién tu (hiding
near another
t
và doan trong bài oc có liên quan d¿n cum të khóa này These fisn
8
male's)
will seek out
a large parental male, hide in the weeds adjacent
"Nhïng con cá này - s im ki¿m mÙt con cá duc lón, an náp trong dám
to the male's grounds'
ngnia
g gán
khu vyc cua con cá duc này' dà xác dinh áp án là C nest. Trong cau
nay
câunày,'adjace
to the male's
grounds' dujc diÃn dat lai thành 'near another male's
n
st
432

410. iil
3
D
D»
O Q
CD
(Q
(D:
8.
Q
(D
9NIOV3H S1131I S83X3VH uenj quig yoju piD Dunp 191 p neo

411. Schonbrunn, duçc
mo t¡i
Vienna, Ao vào nm 1752,
khÛi dau cho mÙt thÝi dai méi e
hoc và dua bÙ
suu t­p dông vât
vào dí vâng.
ça ong vat
Tu Bo
suu tâp ông v­t
¿n Sô thu
11
Mot cuoc
khai qu­t
khão có tai
thành phÑ
Hierakonpolis
cça Ai C­p dã tiét a 1.
hang cua nhiéu loài Ùng vàt, nhïng
loài mà bj
chôn vùi trong nghia trang thành phk ha
tap
ngàn
nm vé truóc. åy
là bàng chung
cça mÙt bÙ
suu t­p ông vât, mÙt bt sut,
é
cá nhân góm
các sinh vât ký la.
12..së sú dång
mÙt bÙ suu tâp nhu vay dá h
hien uy quyén và khiê¿n kë thù sg
hi.
So thú nhu chúng
ta bi¿t ngày nay
dã bt dáu xuát hiÇn trong th ký 18, khi Thei
Khai sáng truyén niêm húng thú oi vÛi khoa hoc trèn khåp châu Au, bao góom
13.. Nhung sô thú này dã có gång tao ra mÙt thú gióng nhu 14... u nhiên cho ôna
vat, dé chúng
có thà dugc nghiên
cúu.
y
A môi truong
quân doi C khu vuon D sinh hoc
B
E giói thuong luu F tàn du G công trinh kien trúc
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién tù (archaeological dig in the 11
Egyptian city) và o¡n trong bài doc có liên quan dén cum tù khóa này 'A discovery
during excavations near Hierakonpolis, Egypt, uncovered the remnants of hippos,
elephants, baboons and wildcats buried in the city's cemetery' nghia là MÙt khám
phá trong cuÙc khai quât ô gán Hierakonpolis, Ai Câp, d phát hiÇn ra dáu tich cça
hà ma, voi, khi áu chó và mèo rùng dugc chôn trong ngh+a trang thành pho' dé
xác dinh dáp án là F remains. Trong câu này, 'uncovered the remnants of hippos,
elephants, baboons and wildcats' duçc dien dat lai thành 'revealed the remains of
many species of animal.
12 Chú Giái Dya vào cym tù khóa cça câu cân diÃn tù (to show their authony
and scare
enemies) và o¡n trong bài Íc có liên quan dên cum
tu knoa
a
a
menagerie, a private collection of animals kept by the wealthiest mempe
sOciety to demonstrate power, to intimidate enemies' nghia là 'mÙt bÙ suu tap
vat cá nhân dugc cát giï bôi nhïng thành viên giàu có nh¥t trong
x
ho n
chúng to quyén luc, de dÍa kê thù dà xác djnh áp án là E elite. Trong cau
demonstrate power,
to intimidate enemies'
uoc di¿n at lai thành
0
S
m
their
authority and scare enemies'.
434

412. Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cân dién tu
(Enlightenment spread
an
13
interest
in science) và oan trong bài doc có liên
quan dén cum tu khóa này
the Age
of
Enlightenment ushered in a new belief in science and reason, which
extended
to the field of
biology' nghía là Thöi ký Khai
sáng dánh dáu su khoi dáu
mot
niém tin mdi vé khoa hÍc và lý trí, tüu ó mo
rông sang finh vyc sinh
hoc
dé
xác
dinh dáp án là D
biology. Trong câu
này, 'new belief in science and reason,
which extended to the field of
biology' duoc di¿n at lai thànhinterest in science
throughout Europe, which included
biology'
Chú Giài Dua vào cym tù khóa cça câu cân diên tù (zoos tried to create) và doan
14
trong bài dÍc có liên quan dén cum të khóa này 'zoos were created to facilitate the
scientific observation of animals in something similar to their natural habitat nghia
là 'só thú dã dugc l­p ra d¿ tao diéu kiÇn thu­n loi cho viÇc quan sát khoa hÍc vé
dong vat trong mÙt ndi có diêu kiÇn tuong tu nhu môi truong sÑng tu nhiên cça
chúng' dé xác dinh áp án là A environment. Trong câu nay, 'similar to their natural
habitat'
duoc diën d¡t l¡i thành like a natural environment.
Có muoi ba loài rái cá, tát cà éu sÑng quanh khu vuc có nuóc, nhu sông cháng han, hoãc trong
truong hop
cça loâi rái cá bi¿n, là khu vuc bÝ bié. "Nhüng con rái cá có thé dugc phàn biÇt
boi co thé thon dài, tay chân ngån và m­p map, bàn chân có màng, cho phép chúng di chuyén
trong nudc rát khéo léo. Chúng cúng có khà nng nín thd dudi nuóc trong thoi gian dài, ngui
ta quan sát th¥y mÙt sÑ con rái cá ô duói m·t nuóc lâu tói nm phút. Chúng cüng có thé duoc
phân biêt
bàng 15bÙ lông rát dày
và th­t không may thay, chính bÙ lông dó dã bién chúng
thành
myc tiêu cüa con nguGi trong
suÑt lich so. Rái cá bi¿n, sÑng ß các vùng
ven biên phía bác Thái
Binh Duong, có bÙ lông dày
nhát trong só các loài Ùng v­t. Trong lich so, diéu này khien nó tro
thành
mot trong nhïng loài sinh loi nh¥t cho thd sn và dn ¿n sy sut giàm manh vé sÑluong
rái cá bi¿n trên toàn thé giói, diéu này hiÇn nay
mói chi dang
có dáu hiÇu chïng lai. Khi giâ tri
Cua bÙ lông
rái cá tng lên,
nhu câu ói vÛi thú' vàng
mêm' này,
nhu moi nguôi hay goi, ckng
tang lên và dan ¿n mÙt giai o¡n
có tên 'CuÙc
sn lùng
vi d¡r. 'Trong
thoi ký này, kéo dài tù
knoâng nm 1741 d¿n 1911, các tho
sn të Nga
và các khu vyc khác dã tàn phá quán thà râi
cá bi¿n hoang dã trên diÇn rÙng.
VIgc sån båt rái cá bi¿n chi bát d¥áu gi£m
di khi su
bién mát cça các quán th¿ lón khiÁn viÇc
sàn
an cho måc ích thuong mi không
côn khå thi. CuQi cùng, mÙt hiÇp
uÛc quoc të dâ duoc ký
ao nåm 1911, áp d·t lênh c¥m sn rái cá biÃn. Vào thoi di¿m ó, nguoi
ta uóc tính rång chi còn
Knoang hai nghin
con rái cá bi¿n trong ty nhiên
và háu h¿t các chuyên gia déu tin rång
loài
ay Cuoi cùng
sé bj tuyÇt chùng. Tuy
nhiên, nhkng
nó lyUc
båo tón trong thà ký 20 dâ góp phán
do
su gia tng áng kà sÑ lugng
rái cá bién, và chúng
bt dáu quay lai môi truong sÑng ô bo
n Thái Binh Dudng,
ndi mà chúng gán
nhu ã bi¿n mát hoàn toàn. Tuy nhiên, rái cá biÃn van
ugc coi là mÙt loài có nguy
co tuyÇt chong
và bË
de doa
bÛi ho¡t dÙng
ánh båt cá, dËch bÇnh
CHAPTER 06 Summary Completion 435

413. cau chuyèn
va o nhiem, ckng
nhu nan sn båt trái phép.
"Rái cá bién có thë là mÙt trong nhün.
doa boi
hoat
thành cong lón vé bào tón bi¿n, nhung su phyc hói cça chúng vân có nguy co bi de doe
dông cça con nguði
và viÇc duy
tri su
thành công
dó doi hói su cânh giác thuong xiuA
n.
Cuu loài rái cá
Noi tieng vói kh¯ nng nín tho trong thoi gian dài duói nudc, rái cá không may làr
tiêu cua cánh tho sn vi bÙ lông 15. cça nó. Cung voi bÙ lông. nhung con rái e
này cung gây chú ý vi có cánh tay ngån và co thé 16..
muc
cá
Quán thé rái cá 17. da bË sn lüng ráo riét trong suÑt thé ký 18, thdi ký mà long
cùa chúng là mÙt trong nhung mät hàng sinh lgi nhát trên thë giói. Tuy nhin. lark
cám dã duoc ban hành vào âu th¿ ký 20 và sQ ludng rái cá d phåc hói, trong mot
ví du hiém hoi vé nð luc båo tón 18... thánh cong.
C dja phudng D
day bóng loáng B manh më A
bien toàn câu G dài H
hoang dãa
E F
Chú Giai Dya vào cyum tu khóa cûa câu cán dién të (the target of
hunters) và oan
trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'their fur, which is very dense and
has
unfortunately made them the target of humans throughout history' nghia là 'bÙ
lông rat dày và không may thay, chính bÙ lông dó bi¿n chúng thành måc tiêu
cua con nguoi trong suót lich sér ¿ xác dinh dáp án là D thick. Trong câu này, their
fur, which is very dense' dugc dien d¡t l¡i thành 'its thick fur'.
15
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién tù (having short arms and) và
doan trong bài Íc có liên quan én cum tù khóa này 'Otters can be
distinguished
by their elongated body, their stubby arms and legs' ngh+a là 'Nhïng con rái cá có
thé duoc phân biÇt bÛi co thé thon dài, tay chân ngån và m­p map' ¿ xác dinh dáp
án là G long. Trong câu này, 'elongated body' duçc di¿n ¡t l¡i thành 'long bodies
16
Chú Giai Dua vào cum tu khóa cça câu cân diên tù (hunted intensely during
the
18th century) và do¡n trong bài dÍc có liên
quan d¿n cum tu khóa này 'During
this period, which lasted from
approximately 1741 to 1911, hunters from Russia
and other regions ravaged wild sea otter
populations with great intensity'nghia
la
Trong thoi ký này, kéo dài tù khoång nm 1741 d¿n 1911, các thã sn të Nga v
các
khu vyc khác tàn phá quân thà rái cá bi¿n hoang d¥trên diÇn rÙng'
de
xa dinh dáp án là H wild.
Trong câu này, 'ravaged wild sea otter populations' duoc d¡t lai thành The wild otter
population was hunted intensely'.
17
436

414. D»
D
S
(D?
.
D
D
CD
D
S
D
(D
9NIOVAH SI131I S83XOVH uen quig y14) 1p19 bunp 1o1 e) neo

415. sÑng hiÇn dai, nhung
có mÙt
câu hôi dat
ra là liÇu diÇn
có khå nng xu¥t hien i
không
có su Ùt phá
vé công nghÇ
cùng
vÛi nhüng
tiên bÙ
vê xä hÙi, trí tuÇ và v ng n
da giúp
thúc d¥y
-chính là Ùng
cd hdi nuóc.
hay h
u
an hóa mà
nó
Do thi
hoá và Ùng
cd hoi nuóc
Dong
co hoi nuóc ã cho phép
nhïng
nhà sán xuát dem nguyên liêu tit ehi
trên the giói
dén 19.... cça hÍ.
Ban dâu, chung dugc xay d vùng
ven các kh
cu, nhung không
låu sau dó chúng
båt dâu mQ6 20.. Con nguoi båt dáu bó
üng
công viec
nhà nông
d¿ theo duói co hÙi viÇc
làm må các nhà máy cung cáp. Did
dán den su thay Õi vé 21... cça hâu h¿t nguoi
dân Anh.
u do
Chú Giài Dua vào cum
tu khóa cça câu cán diên të (bring resources into t
và doan trong bài Íc có liên quan
dén cym
të khóa 'raw materials from distan
British colonies zoomed into the massive and more cost-efective factories' nghia
là
'nguyên liÇu thô den tù các thuÙc dja xa xôi cça nudc Anh udc nhanh chóna
chuyén dén nhkng
nhà máy
lÛn và ti¿t kiÇm chi phí
hon' é xác dinh tù cân dién là
factories. Trong câu này, 'raw materials from distant British colonies zoomed into
dugc dien d¡t lai thành 'bring
resources from all around the world'
their)
19
Chú Giai Dya vào cum të khóa cça câu cán dién të (built on the edges of populated
areas) và o¡n trong bài oc có liên quan dén cåm tù khóa này These mega
factories, although initially built on the outskirts of residential areas, expanded into
cities' ngha là Các nhà máy lÛn này, m·c dù ban d¥u dugc xây dung ß vüng ngoai
o cua khu dân cu, ã lan rÙng ra các thành phÑ é xác dinh tù cân dién là cities.
Trong
câu này, initially
built on the outskirts of residential areas' dugc dien dat lai
thành 'At first, they were built on the edges of populated areas', và 'expanded into
duoc dien d¡t lai thành 'began opening
in'.
20
Chú Giäi Dya vào cum tu khóa cça câu cân dién tù (many changes -of the Britsh
population) và do¡n trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'Adjusing
to life in cities would prompt eye-opening lifestyle shifts for the majority of Briusn
people' ngha là Thích úng vói cuÙc sóng d các thành phó së dáy nhanm v
chuyén huóng sang l6i sÑng thú vi hon cho phân lón nguöi dân Anh dé xac o
tu cán dién làa lifestyle. Trong câu này, 'eye-opening lifestyle shits for the maotu
of British people' dugc di¿n ¡t l¡i thành 'many changes in the lifestyle O
the British population'.
21
most of
Rung mua nhiÇt dói dang dán bi¿n m¥t cça chúng ta
Dugc tim tháy cho yéu ð khu
vyc châu My Latinh và cing tón tai o cháuA va
chau
doi trên thé giði ang bj de do, mát di tù 46 dén 58 nghin d­m vuông
moi näm.
n
khu
438

416. 6E uonejdwoo Aueuuns 90
H3LdVHO
19P 1ÇIYu enw Buni eFo jëj 19s uo 6 Bunyu en opq
npp iea yi 9o 1ou ej 6unyo '6uon
uenb Buno on eI yuij yuey eno jej Bupni Bui uêuu u,
6uno yoeo 6upq
juo1Q4) wej deyd ipi6 eI Jyo op Bunyu 'yoj dFið ns iÇui oo ni6 ej6 onh an.
qujuo Iel n Qy ueuN 6uei ej6 19p oQyßu pA upu pu nyu "i9o Ag9 ugi opa 9D upa ej ugu e
neyu
9n
e ui ep uga ngisu 1OA gw 19p Igyd 6ugnyi 19p iÇ!yu buFi 9o eIb o9nb Dupyu 'Aew 6uouy
9s pox ig ugi Buou
en ony
wguj 6upyu oÇIn ugp ugp 6ugu puM 0o Buno Au jonbu bupyu eno Buop 1èoy oo 'n
oo ngp ey nqu 6upo 6ueoy !euM LQnBu 'deyd doy igq 90 oPyi jeux onbu oyo 9p 1êIyu BuFu nu
5upuu uep 191 pw gs 6ugnp
uoo opo 'eI enu uou êl 19p 19Iyu buNi zuy 009 yuis Ay jèj yoèos Ánb
Byu opo 6unp Aex oonp 6ugnp 19w ot no yujp opn ps 6ugnp 6unp Ax 9D Ago èy ugp Ipud e
onBu
'u PYy ugo] ugoy ugu pIn np en gu opyi jeyM nyu Buóp jèoy opo oyo gp *enu uDH 6upns
uup iq onn nuy ogo e Ièi py upu) 1pyd pyi
9o 5 nyi no iq gp
oux 1Pi õugi BLyõu 0 '1Pp eno yun
OPP OP IOp Keyi we ep ngp weiyu o Bugi i9!q e 1gnoNsz 'ngp ueii 9o ns gs ióuu 9o ep 'oñA nYy
6uonnep Qw eJ uÇIy1pydjuy Ni gH 'Áènnyu hi Buoni 19o ugo ugu gi) jep 1ep ueIuy es igp oeA
uQ I4y oeO ug6u ÁFyi Ùp Bugu Bunp 1ouy 1Qp 'uèy Bueyo 'uozewy ni bueA ogyi jeuy oIn nep
en Qu pyi jeuy up hp ogo op eI uQo BuFi igw -upy buoi pA 1Pp uQuu !ox hs e ÁQ upyu ugínôN
ueI6 1Qu 9p uga e u00
uo 9g eox ig onn nuy nguu ea wi6 6ugu Keo pns Bugu uÇinyo ugiu '19pn 6ugnp yup 1puo
ues we eu ngia 1onu upyo ug onu eno upud yueu 1ou yugu nep 6ug gp ugi bunu èn Bupu
Aeuo 19p oen ugp ugp ep ii ng wgyd ugs ogo 1pn 19p uoy oBO ngo uoj ngo nsu '9p I4Y buo
1ep 1ep 1p 19P 9np 194 ohyd pui 6uouy Iêy ug1 e Aeb Bunu oga enp 6uu 6uèy 39u kgu go
IA 19g App dei 9ónp 6uouy ugin yuin 9s Bugu puy 9o 'ugIyu hi yopo 1Ùu i9u onyd ep wRU
SuE 1
1pud Aeu
Sugu 9i 6upuN 1en onyi won ogo g 6ugu gi oeo
e oe 6uno Ago 1euo 09/n
u ugp ig yuui enb Buo0J) opUM 1Çn oni eoj ngiyu Any pyd gs oQin 1pyy yuey 6uguy Iej o1 Ago
Bupuu 'ul4u AnL pu bugu ey 1eu bunyu ugu Apô qupn gp ouo oonp Aeu ngip "yueu, bugn
Ago bunuu eu 1eyo deud oonp juo g6 opy euy sgnôu BupuNez Bupa ugq BuguN E
FU) euy 5uÙp 1èoy ogo enb bug41 ei 9p 'onu enb pp 1QIyu Buru ugín6u Ip opyi jpUN
90u 95 uep bugi eß en dÇiubu bugo ugn 1yd ns ugp uenb ue! nep po ipi Bunyu 'Du
enb
6ugu
19D 1Iuu 6uni nuy opo eno buçI uÇIp ugi) pyd upi ns quèw Agp 9i n9"
"
uBu
oni uiu yueyi pin 9u ugp uenb
ug!! neo ugoj 6uÙp oe1 6unyu ugiuy eA
-
ngu
9 *
19uy
yup11 gyi
Bugux
queyu Agp wei 9p op 'heu buo
uenb
ipy qujs ha
uÙIyu u_iy onys Bugu PUA 9*
PA ney J4H 19p
ugio
6uÙp
Opg bugp OD 091 19A 1gu ugiq Buep yun quy ugn 9p 1ÙIyu 6uFu nyy opo p Ago
PY
9O y
6unyo
ne ueiyu 19P 39IN enb
bugyj ughnb juy nq oa ipyi ony ug ignou uoo eu apiY 6upn nyi dgu yogo bugq dgyi onu p wgiuu o op onu oyo ni6 IeA onyi op el Agu ngia
qujuo 1on uoo eu '9D g bugs iÇn BuÙp en 1Çn ony1 Qu ion jyo 6uouy 'ngh 19!44
I
uP
AgU

417. Nguyên
nhân cça n¡n phá rüng
Mottrong
sÑ nhkng lý
do mà nanphá
rung
vâncôndaidâáng
là do viÇcdóna a
khi nó duoc
ti¿n
hành mot
cách thuong mai.
Nhïng cóng ty
khai thác a ei
phép chat bò cây
2.... Tuy
nhiên diéu này gây
ra phán úng dây chuyén lan .
xung
quanh,
có th¿ bi nguy hai
khi mà cay
Ñ xuQng.
dudc
loai
Mot moi de do¡
khác nüa doi vÛi rung
mua nhiÇt
doi la hoat dÙng khai thác kim
cUc
lên dat dai xung quanh,
ví du
nhu khi ch¥t h0á hÍc gây hai ugc so duna nd t
thác vàng. Tuong tu
nhu th¿,
25.... cça dát có thê hoàn toàn bj bi¿n dÕi böi 6 nhi
quy giá hoãc
nhiên liÇu
hoá th¡ch, hoat dÙng
mà có thê gây
các tác dong ti
khai
tu viec tràn dáu.
C tính
chát
thuc vat
A không hop pháp
E không bén vqng F cân bng
D
truong thành
dat
G thong thuong
H nóng dÙ
Chú Giài Dua vào cum të khóa cça câu cán diên tu (logging commercially
và doan trong bài oc có liên quan én cum të khóa này 'One way rainforest
resources are exploited is through unsustainable commercial logging practices
nghia là Có mÙt cách khai thác tài nguyên rùng nhiÇt dói quá múc, ó là thông qua
các hoat dÙng khai thác gó thuong mai không b¿n vïng' é xác inh dáp án là E
unsustainable. Trong câu
này, 'rainforest resources are exploited' uoc di¿n dat lai
thành deforestation persists
22
Chú Giäi Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién tu (logging companies are only
23
allowed to remove) và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này
Loggers are only permitted to cut down trees that are fully grown' nghia là 'Nhkng
nguoi khai thác gó chi duge phép ch­t ha nhkng cây truong thành' dé xác dinh
dáp án là D mature. Trong câu này, 'permitted to cut down' dugc dien d¡t lai thänn
allowed to remove.
24 Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça câu cân diên të (damaged as trees collapse
và do¡n trong bài dÍc có liên
quan d¿n cum të khóa này 'massive trees
canin
help
but tear down numerous other forms of vegetation in the process
of
collapsiny
nghfa là 'nhüng cây to lai không tránh khði viÇc s¿ phá hoy
nhiêu loài thuc vâat
khác
trong quá trinh bj dÑn h¡' dà xác dinh dáp án là B plants. Trong câu này n
process of
collapsing' duçc di¿n d¡t l¡i thành 'as trees collapse.
440

418. (O
3
(D
D
CD
O»
O
D
(
S
(D
CDA
5
DR
2
D»
S
O
DA
D
O
O
D
9NIOV3 SIT31 S83NOVHueny uug uoi eio 6unp 191 P ngo

419. dào tråi dài vé phía tây vuot
ra khði dy
núi Appalachian,
nó khuyén khich
xa hon nüa, d¿n các bang
xung quanh Ngü ai
H6: Michigan,
moi
Joi xhám ph
Ohio, Indiana
linois. Nhiéy
nguoi trong
só nhïng nguoi dinh
cu ß các khu vyc này
là nhïng ngui
hâu ,
nhung ngudi
dâ bË
cám dó sang My
bÛi
su doi
dao cua dat nong nghiÇp qiárá
moi nhàp cu
rong vong va
mot vya liua thap ky,
khu vuc này
dã trß thành trung
tâm cua nganh công-nông nghiêp nute
cung cáp
lúa mì cho quóc gia.
Cuoc song
truóc khi có kênh dào Erie
Có rat nhiéu 26... vùng Ngü ai
Hô. Tuy
nhien, cach duy nhát dé v­n chuvén .
nguoi
dân thuoc dia ð New York là thông qua viÇc
su dung
27.. Nhung chuyán hhe
trinh
vugt này ton nhiÃu thöi gian
và ckng
rát gian
nan. 28... chinh la day núi Appalachian
tiép can khu
qua chung thi vua tón thôi gian lai vùa t ó. Boi vi sy khó khn trong viÇc tiéo
vuc Ngk Dai Hô, nguoi dân ß ó không thê mua hang hoa ma van hay dugc bán tai vina
dén
bien. Sau khi kênh ào duoc xâay lên, 29... có th¿ v­n chuyén khói lugng hàng hoálón d.
diem dich chi trong thoi gian ngn.
Chú Giäi Dua vào cum tù khóa cça câu cán dién tu (many -in the Great Lakes
region) và o¡n trong bài oc có liên quan dén cum tù khóa này The states
surrounding the Great Lakes are home to a wealth of natural resources nghia là
Nhung tiéu bang xung quanh Ngk ¡i HQ là ndi có chéa nhiéu tài nguyên thiên
26
nhiên' dé xác dinh tù cán diÃn là natural resources. Trong câu này, The states
surrounding the Great Lakes' duge din d¡t lai thành in the Great Lakes region.
27 Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tù (only way to transport) và doan
trong bai dÍc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'the only way of moving supplies
back and forth was by horse-drawn wagons' nghía là 'cách duy nhát dê có the
di chuyén vât tu qua lai là bàng xe ngua kéo' dà xác inh tù cân dién là horse
drawn wagons. Trong câu này, 'moving back and forth' dugc di¿n dat lai thann
transportto'.
Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu cân iên të (Appalachian Mountains
eeks
28
doan trong bài dÍc có liên quan dén cum të khóa 'most journeys lasted
gnifticant
due to
-
the barrier created by the Appalachian Mountains, and
cost a
-tro
amount of
money' nghia là 'háu h¿t các chuyén di déu kéo dài hàng
tuän
o0
tu
ngai bôi dy núi Appalachian và tiêu tÑn mot khoàn tién dáng Ke d
dáng
ke de
xác dinh
cán dién là barrier. Trong câu này, 'barrier created by the
Appalacila
dugc dien d¡t lai thành 'barrier was the Appalachian Mountains
442

420. CD
C
3
CD
CD
D
C
D>
C
D»
.
CD
CD
N
ON
D
9NIOV3HSI131 SH3NIVH
uen yuig- ypj4i 1p19 bunp 101 A
nvo
ao

421. nguoi ta dua ra gi£
thiét là các h¡t này
k¿t tu lai
vói nhau dé t¡o
thanh câu trúc cça vq tru t
chúng.
co gi dáng ngac nhiên, 3*nhüng
nó luc
chúng
minh su
tôn tai
cua chung dã dugc dinh t w Khong
Các
công nghê
tiên ti¿n, nhu Máy
Gia tÑc Hat lón, hiên dang dugc su dung
dé có gång tao ra
Xác dinh vj trí vât chát tQi
Mac dù ván còn thi¿u chung cç chác
chán, song lý thuyèt
vé vat
chat tôi ngày càng dudc itn
rong
râi. sHiÇn nay có su óng thuân giüa
các nhà khoa hÍc râng
nó có tôn tai và
mác dis
ho
thé tao ra ánh sáng.
nó vån có thé duoc phát hiÇn.
iêu nay
là do trong thyc té, nó bóo mé
sáng tù các thiên hà, tao ra ào ành quang hoc phát sang. "Cac nha khoa hoc, ngudi ma
quan
sát nhüng hiÇn tuong này së do su dich chuyén cùa ánh sáng de xác dinh vi tri gán dúng cito
nhüng
vat
chât toi. Sau dó, ho së biÃu thË các vi trí này trên bán ô. Trong khi các nhà khoa hoc tharm
làp
gja
tim kiem v­t chât tÑi thuöng không nhân dudc gi, ho vån lac quan và dugc thôi thúc boi nhi
khám phá gióng nhu phát hiÇn cça mÙt nhóm nghiên cúu ß Munich, Buc, ndi có thà do ra vVa lA
ban dó v­t ch¥t tÑi trong mÙt cum thiên hà cách xa 2,7 tý nm ánh sáng.
v­t ch¥t tQi là gi?
Có mÙt vài giå thiét vé cái gi ã hình thành nên v­t ch¥t tói. Vài ngudi nói nó duçc
tao
boi mot 30... hóng xác dinh, trong khi nhüng nguoi khác ngh+ rng các quáng
sáng dày d·c thi duong nhu có khå nng hon. Các WIMP cüng là mÙt khà nng
khác. ó là bôi vi 31.. cça chúng có thé båt áu ngay sau Vy nó lón. 32.cua
nhïng hat này là nhkng gi mà các nhà khoa hÍc ang có chúng minh bàng cách so
dung
Máy Gia tóc Hat lón. Các nhà khoa hoce hiÇn nay tin rång m·c dù vât ch¥t ti
không t¡o ra 33.nhung nó ván có thà ugc phát hiÇn bàng cách nào ó. Ho
dang nghiên cúu ành huông cça vât chát toi lên ánh sáng do các thiên hà phát ra dÃ
dánh giá 34.cua chúng và vë thành bi¿u dÑ.
luc C su hinh thành
A ánh sáng B
D
toc do E sy tón t¡i F vi trí
G
hat H ào ånh
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cua câu cân diÃn tù (what comprises
-
made up
or
an
undiscovered) và doan trong bài oc có liên
quan d¿n cum tu khóa này 'whatis
dark matter made of?' và it
may be composed of a subatomic particle that has nor
yet been identified' nghía là
'Nhung vat chát tói duçc hinh thành tu cái gi?'
va no
có thé bao
gón mÙt h¡t h¡ nguyên të chua
dudc xác Ënh' Ã xác dinh dáp
an a
Gparticle. Trong câu này, 'composed of a subatomic particle that has not yet De identified' dugc dién ¡t lai thành 'made
up of an undiscovered particle.
30
444

422. D
D
D
D
(D
CD (D
(D
D
CD
O
(O
D
ONIOV3H SI13I S83XOVH
uen yuig yI4 IeiD Dunp i01 nyo

423. HACKERS TEST
p.78
2 G 3 B
1
5 D 6 F
4 E
8 F 9 D
7 A
11 motor nervess12 sound waves
10 E
13 feedback link
Chuoi loi nói
Tong quan vé quá
trinh khi¿n viÇc giao tiép tro nên khå thi
Có the nói rång su phéc t¡p và linh hoat cùa hÇ thóng ngôn ngü con nguoi là nhüng gi phan hia
chung ta vói các loài Ùng v­t khác. Tuy nhiên, ngôn ngü là mÙt hiÇn tugng mdi có xét vé mat tán
hóa, chi phát sinh trong 200.000 nm qua và nó dugc ­t nên táng trong sinh hoc co bán. Nén
täng cça sinh hoc phán lón có liên quan dén nh­n thúc; 'các nghiên ciu vé loài linh truÛng cho
tháy không có su khác biÇt nào dáng ke gida chúng và con nguoi trong khå nng nói khi xét vé
mat giài pháu. Chính khà nng nh­n thúc cùa chúng ta dói vÛi ngôn ngü, két hop vÛi bÙ may thé
chát bo tro cho viÇc nói và nghe, và ó là diÃu làm cho loài nguoi trò nên khác biÇt.
Quá trinh sinh lý hÍc thán kinh o o viÇc nói và hi¿u thì r¥t phúc t¡p v òi hôi nhiéu co
quan cùng
nhau làm viÇc, k¿t hãp vói khå nng nh­n thúc cça chúng ta. Quá trinh này duoc goi là chuÑi
loi nói' và viÇc hiÃu cách thúc hoat Ùng cça nó doi hôi su k¿t hgp cça ngôn ngü hoc, khoa hoc
vé nhan thúc, sinh hÍc và ngü dung hoc, mÙt ngành nghiên cúu vé cách sù dung ngôn ngk dé
giao tiép. ChuQi loi nói mô tå quá trinh mÙt lugt nói ugc truyén tù nguôi nói d¿n nguoi nghe
chia nó thành nhiéu giai o¡n tù ó cho tháy så tudng tác phúc t¡p cça các quá trinh vât lý và
nhan thuc liên quan.
Chuoi loi nói rát hku ích cho các nhà nghiên cúu muon tim hiÇu 'ph£n hôi giïa não, dày thán kinh
cmgiácvà sóngám,cüngnhudâythanh quånvà tai,có thÃànhhuóng dény nghia và cho
phép hoãc ngn càn su thông hiéu hoàn toàn ra sao. Khoa hoc loi nói, nghiên cúu thuc nghiem
vé giao tiép, t­p trung vàao thoi diém mà ngôn ngü là mÙt quá trinh vat lý chú không phäi la qua
trinh tinh thán. Do dó, ?các nhà nghiên cuu tham gia vào l+nh vuc này sê nghiên cüu chuói li nol
dé xác dinh cách åm thanh nghe duge ånh huong d¿n phát âm và cách âm thanh cça l0i noi o
thé thay di theo nhi¿u giong diÇu và cåm xúc khác nhau.
Chuoi loi nói tu mô tå quá trinh xày ra khi mÙt thông diÇêp truyên tù tâm trí nguOi
noi
d
nguoi nghe. Quá trinh này có thé duge chia thành nhióu giai o¡n, mói giai doan
din
ta
a trong
mot phán khác nhau trong dáu cçua nguoi nói ho·c nguöi nghe. "Nó ckng xåy
ra qua
u
t chudi
các cáp dÙ. qua dó phàn ánh su phói hop phúc t¡p cça các quá trinh ngôn ngü
va
sinn
ket hdp vào chuói. Các cáp Ù này bao góm cáp dÙ ngôn ngk, cáp Ù sinh lý và cap a9
c dugc
thanh,
và loi nói phài sù dång cå ba é có thé giao tiép thành
công
446

424. tiên cça chuói lÝi nói là mä hóa thông diÇp duói dang ý niÇm vé ngôn ngü, buÛc này
Buoc
xay
ra
trong
não. Ö bu
yéu
nhát am phåi duge lap trinh chinh xác dé li nói có tinh mach lac. Theo quy trinh ma hóa
buoc này, thông diÇp phåi dugc chuyén dói duói hinh thúc ngon ngu và các
c edc chi thi thich hop cça não sê di dÍc theo các day thán kinh van dông dudi dang
các
này,
khi chúng én các co quan phát âm, bao góm phÑi, dây thanh quån, lu@i và
ung lugng, truóc
m
ASau dó, chúng
sé tien hanh qua trinh nói bång cách cùng nhau t¡o
ra mÙt sóng àm thanh
phán
tao
ra tiëng
ón này cça chuôi còn dudc goi là quátrinh âm hÍc khí quyén.
phat
aCác sóng âm thanh truyên qua không khí, huóng vé phía nguoi nghe,
ndi chúng dugc
các cd
hé thính giác
cça tai ho ôn nh­n và dudc chuyén thành các xung thán kinh truyén
dén não
che
cÜa ho. Tai dây chúng
dugc giái m dé t¡o lâp ý ngh)a. Hoat dông cça não trong
thoi diém nay
thé hiÇn su nh­n
thuc vë phat ngôn cça nguoi nói và su diÃn d¡t cça nhüng
càm nhân
thính
qiác này
thành ngü
åm và ngu ngh+a -
nëu thông diÇp dudc hiÃu. 'Diéu này
thi¿t làp mÙôt két nói
gida
não ngudi
nói và não nguöi nghe,
dó là måc ích cuÑói cùng
cça chuÑi loi nói va cho phép
chúng
ta giao tiép.
Có mot
buóc nka trong
chuôi này, ó là ssy truyén sóng
âm dóng
thôi dén tai ngudi
nói tù co
quan phát
âm cça chính nguoi
dó. 1iÃu này t¡o
ra mÙt
liên k¿t phån
hôi cho phép ngudi
nói
kiemtrasu m¡chl¡cho·cÙ chinh xáctrong
lôinóicçachính ho.Diéunày
là néntång
choquá
trinh giao ti¿p
vi °nó cho phép nguoi
nói so sánh khà nng
di¿n ¡t cça hÍ vói nhkng gi ho muÑn
noi và thyc hiÇn các diéu chinh dåa trên phàn hôi này. Su gián do¡n cça vòng phàn
hói nay
do
bi
khiem thính có thé có tác dông bát lçi dáng
ké dén khá nng
nói chuyÇn mach lac.
Nhin chung,
"chuoi loi nói này
cho th¥y
cn cú cça li nói và thiét l­p mÙt
khuôn khÑ cho nghiên
cúu vé giao ti¿p. Các nhà nghiên
cúu ti¿p tyc di sâu vào cách chính xác mà bÙ
não m hóa ý
nghia
và cách các ca quan phát
âm có khå näng t¡o
ra sóng
âm thanh, ckng
nhu ành huong
cça
phan hói dÑi vÛi quá
trinh nói. iéu dáng
chú ý
là trong
khi quá trinh này
mô tà nén tàng nhân
thúc và thính giác trong giao ti¿p,
thi 1°y¿u
tó thË giác ckng
rát quan trong: nhkng
cç chi khuôn
mat và chuyen Ùng
co the óng mÙt phân
chù chÑt trong viÇc truyén d¡t ý ngh+a. Cüng
cán
nhó rng quá trinh dugc mô tå trong
chuoi loi nói xåy
ra gán
nhu túc thoi, hoãc it nhát là bàng
toc dÙ âm thanh, mÙt thuc
t¿mà nhán manh sy phuc t¡p dáng
kinh ngac
và khå nng
cça co
thé con nguoi.
Tù vung
versatility
n. sy
linh hoat
anatomicaladj.
vé mät giái
phâu apparatus
n. công cu cognitive
science phr
khoa hoc nhân thúc pragmatics
n. ngu dung hoc interplay
n. su ånh huóng
làn
nhau,
su tuong
tác
Sensory
nerve phr. dáy
thán kinh càm giác
sound
wave phr. sóng
ám vocal cords phr. dây
thanh quan
articulation n. cách phát
âm style
n. giong
diÇu,
vàn phong
utterai
notor nerve phr. dáy
thân kinh van dông impulse
n. xung
enact V. cho phèp expression
n. su thé hien
OSruption n. gián doan loop
n. vòng läp
deafness n. tât
khiêm thinh
detrimental adj.
bát loi delve into phr
di sau staggering adj. áng kinh ngac
n. loi noi coherent adj. mach lac
CHAPTER 06 Summary Completion 447

425. [1-71
Nghiên
cúu
chuoi löi nói
Các chuyên gia
có thé sç dång
chuôi lôi nói dê tim hi¿u vé phån héi
oio
yéu
t6
thinh giác
khác.
Phån
hói này
có thé mang
tinh hó tro hoác
1.
hoàn
toàn. Ho ckng
có
thé có
thêm hi¿u bi¿t.
nghe
duoc vói 2..
Các giai
doan
khác
nhau cça chu6i
khác
nhau cho th¥y
3.. phuc tap cua
cac qua
trinh khac nhau. 4..C
chuoi löi nói là thi¿t l­p mÙt
két nôi giua bÙ
nao cua ngudi nói và nquUi
doan
bÑ sung
liênquan
dén
5...Cua
am thanh gitadây
thanh quán.
và tai cça nguoi
ó.
Phàn hÛi sau ó cho phép nguði
nói dàm b£o 6
dó dáp úng
chát lugng
mong
muón.
Nhin chung,
chuói ldi nói là mót khi
ban cua sinh hÍc mà cho
phép
loài nguöi phat
triên nhu mÙt loài có tinh
tiep.
Chinh chuÑi này úng
sau nén táng
cça ldi nói và nó thi¿t l­p 7.. che
cuu vé giao ti¿p.
não và các
iét vé mói quan hÇ cça am tha
1i nói xåy ra ß các
cá de
ung cùa
ai
cùa ngudi nói
bào 6.. Cüa
ngugi
xa hoi. giao
nghien
B phói hop
cám giác
khuon
khó6
E
myc tiêu F biéu dat
D
viÇc truyén tåi
H
nh­n thúUc viec hieu
Gcách phát âm
Chú Giài Dua vào cum
tù khóa cça câu cán diên të (feedback
can be supportive
of or disruptive to)
và do¡n trong
bài dÍc
có liên quan d¿n cum tù khóa này the
feedback
-either enable or disrupt
full understanding' nghia là 'phàn hôi
-cho phép
ho·c ngn
càn su thông
hi¿u hoàn toàn' é xác dinh dáp
án là l understanding.
Trong
câu này,
'enable or disrupt
ugc dien ¡t l¡i
thành 'be supportive
of or
1
disruptive to'.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cán diên tù (relationship
of acoustic sounds
to) và do¡n trong bài doc có
liên quan dén cum tù khóa này
'Researchers study
the speech
chain to determine how acoustic sounds relate to aticulation' nghia
la
dinh
cách âm thanh nghe
2
'các nhà nghiên cúu
-nghiên cúu chuói löi nói dé xá
dugc anh huöng ¿n phát âm' ¿ xác dinh áp án là G articulation. Trong cau nay
how acoustic sounds relate to articulation duçc diÃn ¡t l¡i
thành relationship
ol
acoustic sounds to articulation'
vels)
3 Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça càu cán dién të (happen
on
different
rs
on
va doan trong bài oc có liên quan d¿n cåm tu khóa này 'lt also Ou
and
succession of levels which reflect the complex coordination of linguis
ra o mÙt chuoi
các cáp dÙ
tu
phán
ánh sy phoi hop phúc t¡p cça các quá trinh ngôn ngu và sinh hÍc dugc
chuor dé xác dinh áp án là B coordination. Trong câu này, 'compie nlicaled
dination
biological processes' nghía là
'Nó cüng xáy p vào
of linguistic and biological processes' dugc diÃn d¡t lai thann
coordination of different processes'.
thành 'complical
448

426. 7m
(D
D
3
CD
Da
DA
D
CD
D
(D
D
D
D
9NIOV3H SI13I S83NIVH uen yuia yo)u 1P19 bunp 101 ) neo

427. primates)
'studies of
primates
show
8
Chu Giài Dya
vào cum
të
khóa cça câu cân
dién tu (differs from other
và doan trong
bài oc
có liên quan
d¿n cum të khóa này
for speech.
It is our cognitive
capacity
for language, -
therefore
diapacity
nói khi xét vé
máte
no significant
difference
between
them and
humans in their anatomice
guishes
không có
su khác
humanity' nghia
là 'cáac nghiên
cúu vé loài linh truÛng
cho tháy khona
biet
nào dáng k¿ giïa chúng
và con nguöi trong
khá näng nói khi xát vd
phâu.
Chinh khå nng nhân
thuc cua chung
ta doi vQi ngón ngü, -duna
biet
loài nguði'
à xác dinh áp
án là F has
more than just
a physical canan
speech. Trong
câu này,
'distinguishes humanity' dudc
diên ¡t lai thành h
dé
s
differ from'.
Chú Giài Dua vào cum tùë khóa cça câu cán di¿n tu (speech into stages va a.
9
doan
trong bài oc có liên quan d¿n cum tu khóa nay "breaking it down into ultiple
stages
which reveal the complex interplay
of physical
and cognitive processas
involved' nghia
là 'chia nó thành nhiéu giai oan
cho thây sy tudng tác phúc tan
cça các quá
trinh vât lý
và nhân
thúc liên quan'
dê xác dinh dáp án là D
shows
the interaction of cognitive
and physical processes. Trong
câu này, 'reveal the
interplay' uoc dien d¡t l¡i
thành 'shows the interaction'.
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cán dién të (visual component) và doan
trong
bài doc có liên quan
dén cum të khóa này
'there is also a very important
visual element; facial gestures and bodily motions play a key part in the production
of meaning' ngh+a là yéu tóthi giác cing rát quan trong; nhïng co chi khuôn mât
và chuyen Ùng co thà óng mÙt phán chù chQt trong viÇc truyén d¡t ý nghia' dÃ
xác dinh dáp án là E includes body movements and facial expressions. Trong càu
này,
facial gestures
and bodily
motions' ugc dien ¡t lai thành 'body
movements
and facial expressions'.
10
[11-13]
Chuói loi nói
Nguoi nói có thé kiém tra su m¡ch lac
cçaloinóibàng13.... quantrong.
Tal
Não Não
ai
Nhung chí thË tù bÙ não di dÍc
theo 11.., truóc khi chúng
den các co quan phát âm.
LOinóitruyén quakhông khíduoidang
12.truóc khi ¿n tai nguoi nghe.
450

428. D
2.
CD
D
D
(D
.
ONIOV38 SL13I S83XJUH
uen quig yp41 1ei9 bunp i01 nyo

429. 07
Matching Features
CHAPTER
càu hi
tuong üng
Doan goi ý trong
bài doc giup
tim câu trå loi duçc
in khác mau và danh dâu theo sÑ hú tu cia
EXAMPLE
Theo nhà tâm ly hÍc
Tom
Gilovich, các quyêt dinh dua
trén câm tinh thuöng dugc d.ta
lap
tuc và nhung quyét dinh này không phåi
lúc nào ckng dugc thông
tin dáy dù hoAr ves
là sån phám
cça suy ngh+ lý
tri. MÙt trong nhüng
cách dê nhát dé nh­n ra các ván dá ila
ra
ngudi
quyet dinh
càm tinh là xem cách moi nguöi
hành dÙng trong
khi choi trô chdi. Mác di maie
Jong
déu hi¿u ràng
háu hét các trò choi hoàn toàn dåa
trên may
man, nhung nhüng ngudi chgi thie
dat cuoc dua trên càm giác phi lý
tri.
Mat khác. chuyên
viên tu ván quån ly. 'Lyndsay
Swinton, chí ra rång viÇc ua ra quyét dinh de
trên ly
tri có cho ý
sê cho phép nhüng quyét dinh sát hon vói khuôn khQ dé dám bào tao ra nhié
két quà
thich hop hon. Diéu này xày
ra bôi vi quá
trinh ra quyét dinh có chù ý
ôi hôi phái xem
xet các màng
lón hon cça mÙt quyét dinh thay
vi chi quan
tâm tói cám nhân cça bàn thân vé nó
ngay tai thoi diém hiÇn t¡i. Cuói cùng,
nó mang lai nhkng lya chon phü hop
hdn vÛi it tác döng
tieu cuc hon.
HACKERS PRACTICE
2 A 3 A 4 A 5 B
1 B
6 C
7 C 8 B 9 C 10 A
11 B 12 B 13 14 A 15 B
17 B 18 C 19 A
20 B
16 A
21 B
22 A 23 B 24 C
25 C
26 B 27 D 28 A 29 C
30 B
31 C 32 A 33 D 34 E
hon
Mac dù dugc bi¿t én cho yéu là nhd viÇc sån xu¥t ra m­t, nhung ong thuc su quan io
dói vói su tón t¡i cça con nguoi vÛi vai trò là loài thå ph¥n cho các lo¡i cây tróng chinn
thyc phám cho ché dÙ ån cça chúng ta. Trên thuc té, Co quan Båo vÇ Môi truong Hod
ý tuyén
b rång các loài thå phán chju trách nhiÇm cho gán mÙt phân ba sÑ thuc phåm D
diéu này là dung, thi thuc té sÑ lugng ong mat dang giåm dán sê là mÙt mói lo ngaian Do
chi dói vdi sy sóng còn cça chúng mà còn cça chúng ta nüa. MÙt nghiên cúu dudc tn hán
khóng
Nicholas Calderone, phó giáo su côn trüng hÍc t¡i ai hoc Cornell, cho tháy cây trong
452

430. N
CD
2.
(D
O
P
S
O
D
3
8
D
CDU
ONIOV3H SI13I SHINIVH uenj yug- yojui IgBunp 1o1 FA nyo

431. an
dau nåm
Bo Dong.
th¿ hÇ nhïng nguoi My
áu
tiên có thé dè dàng giao dich vÛi nhau và vi.
thuong mai
châu Äu cça ho bàng
cách su dung
hinh
thuc v­n chuyén này. Tuy
nhiadoi tac
the ký 19, Thudng vu
Louisiana dã tng diên
tích
ban dâu cua
nudc Mý lên gáp dai 0 dy
mo rong
d¿n Bo Tây.
Diéu này
dán dén viÇc
tÑn tai
các
khu vyc nÙi dia rÙng lón ma.
không
the ti¿p cân
và do ó
ch¥m dút ký
nguyên
cúa giao thông duong thoy. Ván dá nayen
be
giài quyet bàng viÇc xây dung he thÑng
duong
såt xuyên lyc dia, dua dát nuóc van
giao thong
trên dát lién. ay
là lán dáu tiên các tuy¿n
duong
såt mói cho phép van
"uyên
chuyên
chð hàng
hóa. "Vi
nuóc My
ngày
dó khá
nhó và
hâu hët các thành phó
han
thuy
nay dão dugc
no phép vån chuyén
quy
cao toc dã båt chuóc hê thóng giao thông xuyên lyc dja nay
và moi ngudi có thé dé dane ng
lái xe kháp
dát nuóc. Các hÇ thóng giao
thông
trên dat liên nay
chi phói giao thông van ti
cho den gika nhkng
nm 1900. "Giai
doan tiép
theo chung
kien
su gia
táng ông thgi cia d
mo lón các m·t hàng cóng
kénh tù bÝ
này sang
bd kia.
Sau nay,
"khi phát minh ra
hàng không
và công nghÇ thông
tin. 'Khi ký nguyên van
tai hang không
bát dáu, moi nGue
tuán,
the di du lich ho·c gúi
buu kiÇn
trên khäp
dát nuöc trong
vai gid thay
vi vai ngày hoác vai
t
vàtrao oi thông
tin trß nên túc thÝi.
A
Ký nguyên vân tåi hàng không
B Ky nguyên giao thông
trên át lién
C Ky nguyên giao thông duong thuy
Toc dÙ cça dich vu
buu chính d giåm xuÑng
duói mÙt ngày.
3
Mot
hinh thúc du lich mói xuát hiÇn cùng
lúc vÛi mÙt công nghÇ
moi.
4
5 Mot he thóng
mói dem d¿n cách thúc tu di chuyén
trên khp at nuóc.
Vi tri cça các thành phÑ
trên mÙt bÝ bien làm cho viÇc giao thuong
trò nên dé dàng.
6
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cân diên të (speed of the postal service)
3
và doan trong
bài oc có liên quan
dén cum tù khóa này
'As the air-based
transportation
era began, people
could
- send parcels
across the country
in a
matter of hours rather than days or weeks' ngh+a là Khi ký nguyên v­n tái hàng
không bat dâu, moi nguoi có th¿ - gûi buu kiÇn trên kháp ¥t nuóc trong
vài gid
thay vi vai ngày hoãc vài tuán' dé xác dinh dáp án là A Air-based transportation
era. Trong câu này, 'in a matter of hours' dugc di¿n d¡t lai thành 'less than a day.
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu cân diÃn tu (at the same time as a ne
4
technology) và do¡n trong bài doc có lieên quan d¿n cum të khóa này The folilo
là
period saw the simultaneousrise of air travel and information technology ngni
a
Giai doan tiép theo chúng ki¿n su gia täng óng thöi cça du lich hàng knong
cóng nghe thóng tin' dà xác dinh dáp án là A Air-based transportation era
cau nay, 'simultaneous rise' dudc diÃn d¡t lai thành 'emerged at the same
as
5 Chú Giái Dya vào cum tù khóa cça câu cân diÃn tù (travelling aio the
the country) và do¡n trong bài dÍc có liên quan d¿n cum tù khóa này ae
invention
of the automobile people could easily drive across the
coun
across
their
own' nghiía là 'sau khi phát minh ra ô to
-
moi nguöi có thà dà dàng ty
mu
i xe
khap dát nuóc dé xác dinh áp án là B Land-based transportation era
nay, 'drive on
their own' dugc dien d¡t lai thành travelling alone.
era. Trong cáu
454

432. O»
O
D
D
D
O 2.
D O
S
3
D
Dr
D
ONIOV3H SI131 S83XOVH ugny yug yonui 1e1o-bunp 191 9) ngo

433. 7
Chú Gi£i Dua
vào cum
tu
khóa
cça câu
cán
dién tu (specitic surroundings
than a general trait)
và oan
trong
bài oc
có liên quan
den cum tù khóa n
rather
ói,
rather
he
states,
suggesting
that sleep
is
'an
adaptation
to an
animar's environment
không
than a trait
inherited
from a
common
evolutionary
ancestor nghia là ôna né:
áp
cho
phai
là mÙt dãc
diÃm duoc
thua huong
tu tQ tiên tién
hóa chung' dé xác din
án là C Jerry Siegel.
Trong
câu này,
'adaptation
to an
animals' environment de
dien dat lai
thành
'match
their specific
surroundings,
va inherited from a Corm
evolutionary
ancestor dugc
dien d¡t lai
thành 'inheriting
a general trait
rang giác ngù
là 'mÙt su thich
nghi
vÛi môi truóng
cua loâi dÙng var, chit
dudc
n
và doan trong
bài oc
có liên quan
en cym
tu khóa nay
Paul Shaw claims that
because 'sleep
is costly'
in terms of vulnerability
to ambush from other animals
there must be an underlying
evolutionary
reason for its universality' nghia là Paul
Shaw tuyên bÑ ràng
vi 'giác ngo
có mÙt cái giá
rát dát do så rúi ro néu bË các
loài ông vât
khác phuc kich, nên phåi
có mÙt lý do tien hóa cn bán giåi thích cho
tinh pho bi¿n cça viÇc ngo'
à xác dinh áp
án là B Paul Shaw. Trong câu
nay,
vulnerability
to ambush from other animals' ugc
din d¡t lai
thành 'much more
open to attack from a predator
Chú Giài Dua
vào cum
të khóa cça câu cán
di¿n tu (open
to attack from a Dredate
tor)
8
10Trong tu nhiên, háu h¿t dÙng v­t
tránh n nhïng
thú có vË ng.
iéu này xáy
ra, theo nha
nghiên
cúu & Dai hoc Oxford, ông
J. Zhang,
vi vË äng thuong
là d¥u hiÇu cça dÙc tinh. Do dó.
dong vât có th¿ kéo dài sinh m¡ng cça chúng bng cách tránh thúc än có vi áng. V­n dung
hiéu biét nay, mÙt sÑ nhà sån xuát ä bát dáu sù dung vi dáng nhu mÙt cách chÑng såu bol con
trung. Trén thuc té, ""nhà nghièn cúu A. L. Riley dã cho tháy trong nghien cúu cua minh rang
boi các hop ch¥t có vi dáng vào v­t thà có thà huán luyen loài chim tránh chúng ra. Thât thúúvi
con ngui duöng nhu d không con ác càm vÛi vi dáng, không nhu các loài Ùng v­t khác. lu
này có thé dugjc tháy thông qua viÇc chúng ta sú dung vi ång trong sån xuat thåc phâm thuong
mai. Các nhà sån xu¥t thuc phám ã phát tri¿n các 'ch¥t gây d¯ng' ·c biÇt e thêm huong v
này vào nhïng loai thuc phám nh¥t dinh.
Mot vi du dién hinh vé viÇc su dung các chét gay áng này là trong ngành ù bia. Cây hoa bia ma
các nhà sån xuát bia thêm vào sán phám cça hÍ là dà dem d¿n mÙt vË ång nhm can
Dang
ngot cùa duong lên men trong mach nha. Dây cung là lý do mà caffeine duçc thém vào cola. Kni
caffeine cùa cola bË lo¡i bô, cola chi on giån là nuóc ngÍot có ga và phåi uoc cân bang
vo
not
chát dáng khác. MÙt trong só ó là 'ch¥t dáng' d¡ng long, duoc làm tù các lo¡i th£o moc thom
và các nguyên liÇu thuc v­t khác. Nhüng ch¥t lông có giá trË thuong mai này hiÇn dang
u
dyng rÙng räi trong ché bi¿n thåc phám và cocktail, nhung chúng dä tëng có mÙt cacn su
rát khác.
Chúng dã duoc coi là thuóc bÑ cho súc khôe. iéu này chinh xác vÛi truong nop
dung
cua
chát dang' noi ti¿ng dugc sán xuát bßi House of Angostura. "Ti¿n s+ Johann Gottlieb Benja
Siegert da phát tri¿n lo¡i thuõc pha ché dé giàm say sóng và bán sån ph£m
cho cac
u
thi.
Theo thdi gian, sån ph¥m cça ông dä duoc sç dung dà làm gi£m Ù ngot cça dó uông
nnu
nudc
chanh hoãc cocktail Sazerac.
456

434. C
D
C
D
D
N
D
D
8
D
CD
(D
D
D
ONIOV38 SI131 SE3x3VH
upni yuia yoju) pio bunp 191
P4) neo

435. nm 4500 truóc Công Nguyên, mÙt
diéu thú vi
d xáy
ra. Nguoi
dan d xây dung mót vh.
lón, dông
dân goi
là Uruk,
mà chúng
ta bi¿t dén ngày nay
là thành phÑ áu tiên.
khu dinh cu
12Thành phÑ
mói Uruk có mÙt ngôi
én lón,
nhà cua và các tóa nhá khác dugc tao
go va
dá mà thuöng duoc sù dung trong xây dung
ß ndi khác. Chung
ta bi¿t rång viÇc sit rhe
nh
bång gach phoi
khô ngoài nång.
Diéu này.
theo nhà
su hoc
Stephen Bertman, là do thizan
viên gach này cho phép ho t¡o
ra nhiéu công
trinh lÛn vQi cac cOt, khung vòm và tuöna
thanh.
dáu tiên, nhung
nó không giåi
thích ugc tai
sao mÙt
khu dinh
cu nhu vây lai dugc hint
, länh dao cça nén
lan
minh dá ra lênh xây dung
thành phQ và
các pháo
dai cho thanh pho nay. Tuy nhiên, nghia.
Tién
Trong nhkng
câu chuyên truyên miÇng
dân gian
nhu Su thi Gilgamesh, l
Cúu
cùa nhà nhân chong hÍc Jason
Ur lai d·t
ra nghi
vän ve dieu nay.Theo nghiên cúu ei
quyén
nào. Ong
cho ràng
các nén vän minh khác nhau trong cung
khu vuc thi dinh cu xung quanh
nhung
si Ur, viêc ô thË
hóa xa xua có khà nng xåy
ra ty
nhiên chú không phåi do môt nharé
mot
van giï khoång
cách x hÙi
thích hop.
Thoi gian
trôi qua, ho da cung
nhau tao thành mót than
pho duoc hop lai vói chi mÙt nguöi dung dáu.
gò dát trung
tâm. Các cum này
cho phép
các nên vn minh khac nhau sÑng gán nhau n
thanh
áng.
Ong quy¿t dinh lý do cho viÇc mÙt x hÙi so khai su dung gach phoi khô ngoài nán
Ong khám phá ra ràng sy phát trién cça các thành phô dâu tiên dã xáy ra môt cách
12
13
tu nhiên.
14
Ong dät ra mÙt thu­t ngü ¡i diÇn cho súc m¡nh nông nghiÇp cua mÙt khu vuc.
Danh sách các nhà nghiên céu
A James Breasted
B Stephen Bertman
C Jason Ur
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu cân diên tù (sun-dried bricks) và doan
trong bài dÍc cóliên quan én cym tù khóa này The new city of Uruk had
buildings created entirely with sun-dried bricks'
nghia là Thành phÑ mói Uruk co
các tòa nhà khác uçc t¡o ra hoàn toàn bng gach phoi khô ngoài nng', va lhis,
according to historian Stephen Bertman, was due to the lack of timber and stone
commonly used in construction elsewhere' nghfa là 'ieu này, theo nhà su
noe
Stephen Bertman, là do thi¿u go và á mà thuöng duãc sç dång trong xây dung
ndi khác dé xác dinh dáp án là B
Stephen Bertman.
12
13Chú Giái Dya vào cum tù khóa cça câu cân iên të (first cities happened naturauy và doan trong bài doc có liên quan d¿n cåm tù khóa này 'According to
research, early urbanisation
likely occurred
organically' nghía là Theo nghien cùa Tien si Ur, viÇc ô thË hóa xa xua có khå
nng xay ra tu nhiên' ë xac
o
án là C Jason Ur.
Trong câu này, 'early urbanisation likely occurred organ
nically
dugc di¿n d¡t lai thành
'growth of the first cities
happened naturally
Urs
dáp
458

436. (O
.
D
(D
3
CD
(DA
B
DN (Dx
CD
D
O O
D»
C
Q
D
D»
(D
D
CDA
C
(Da . D»3 O
9NIOV38 SI13I SH3NIVH uenj quig yojui ieio bunp 191 9j ngo

437. 15 Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cán diên tù (socialising with ot
doan trong bài oc có liên quan dén cum tu khóa này "Most adolesc va
a
become distant from their parents and focus on external relationshins il
am vào các
mói
Háu het thanh thi¿u niên s trd nên xa cách vÛi cha m và chú täm Vane
quan he bên ngoài' Ã xác dinh dáp án là B Teenage period. Trong càu nav
CUs on external relationships duoc di¿n dat lai thành 'socialising with others
16
dren
Chú Giài Dua vào cum të khóa cça câu cân diên tu (connection
between chilcd re .
and parents) và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa
này At this
point
many parents believe that they have a strong bond with their children'
nghia la T
thoi diem này, nhiÃu cha me tin rng ho có mQi liên két ch·t ch vÛi con cái dá vse
dinh dáp án là A Preadolescence. Trong cau nay,
'a strong bond' udc di¿n
dat lai
thành 'A deep connection.
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu can dién të (unsafe activities) và doan
trong bài Íc có liên quan dên cum tù khóa này "This period of
-
increasingly risk
behaviour caused early psychologist G. S. Hall to refer to this early teenage period
as the 'storm and stress" ngh+a là ThÝi ký cça -hành vi ngày càng liéu l+nh khi¿n
nhà tâm lý hÍc G.S.Hall goi giai do¡n dáu cça tuói vi thành niên này là giai doan
'sóng gió và cng thng" Ã xác dinh dáp án là B Teenage period. Trong câu
này.
increasingly risky behaviour dugc dien ¡t lai thành 'more unsafe activities
17
Ngáp có co ch¿ nào không?
Các ly thuyét vé lý do tai sao chúng ta ngáp dã có tù hon 2.000 nm truóc tu thöi cça Hippocrates,
nguoi dã coi ngáp là cách mà hÇ hô háp loai bö "luóng khí có h¡i ra khði phoi. Hàng th¿ ký sau.
các nhà khoa hoc tuyên bÑ ràng ngáp cho tháy så thi¿u
oxy lên não. Ngày nay, chúng
ta biêt
rng cà hai lý thuy¿t này éu không có nhiu giá trË khoa hÍc vkng chåc, và thôi thúc các nhà
nghiên cúu duong thdi tiép tuc cQ gång làm sáng tô bí ån cça mÙt trong nhïng phàn xa sinh hoc
pho bien nh¥t cça chúng ta.
Robert Provine, mÙt nhà thán kinh hÍc t¡i D¡i hÍc
Maryland, dã chi ra iÃu hiÃn nhiên, ghi nna
rng moi nguoi có xu huông ngáp nhiéu nhát khi hÍ buôn chán, dói và mÇt mði. Bôi vi tat
ca ua trang thái này có th¿ dë dàng dn d¿n viÇc không thà t­p trung vào bát ký nhiÇm vu nao
G
ang
có, óng tin rång ngáp là cách co thà báo hiÇu chúng ta cân phåi hoat bát lên. Khi lý thuyee duoc thú nghiÇm, nguoi ta th¥y rng các dÑi
tuong thuc t¿ có xu huóng tham gia
vào
mo s
o¡t
dÙng thé
chát tryc tiép ngay sau khi
ngáp, cho th¥y viÇc ngáp cça các Ñi tugng
dan
a dung dây và tim kiém sy kích thích. Vé
co b£n, 20Provine cho rng ngáp xåy
ra
do thieu
kích
thich và chi don
giàn là cách co thÃ
chúng ta có gång láy lai su t­p trung.
the Sau dó, lai mÙt lán nka, có rát nhiéu diÃu có thà làm con nguoi ngáp nhiéu den
mu chi don gi£n là Ñ lói cho su thi¿u kích thich.
MÙt tinh huÑng mà nhiÃu nguoi trong cnur quen thuoc là "ekhông
thé
ngn bàn thân khôi viÇc ngáp sau khi th¥y nguoi khác
ngap liên
các nhà nghiên cúu tù ¡i hÍc Leeds do CatrionaMorrison
dung dáu tin rång
aleuac. néu quan den thiên huöng cça
chúng ta dé thà hiÇn så dóng cm vÛi nguoi khác. Nói
cac
460

438. CD
O
D»
D
D
D
D
D
2
D (D
D
3
D»
D
(D
D
9NIOV38 SI13I SHIXIVH upny uig 4DN4 1P1 upp 191 p neo

439. stimuli refocus)
và doan trong
bài oc
có liên quan
dén cum
tu khóa này 'Provinecon
how our bodies
20
Chú Giai Dya
vào cum
tù
khóa cça câu cân diên të (lack of stimul
that
regain
focus' nghia
là
Provine
cho rång ngáp xay
ra do thi¿u sy kích thi
y
de xác
dinh
dáp án
to
yawning
occurs due to an
absence of stimuli
and is simply
và chi
don gian
là cách co thé chúng
ta cQ gång lây lai ss tâp trung'
ien dat lai
thành
là B Robert
Provine. Trong
câu này, try
to regain
focus' ugc diÃn dat
attempt- to refocus'
Támquantrong cçacç chi
Cu chi
là mÙt y¿u tÑ quan trong
và thuong bË
xem nhe trong giao tiêp. Nó có thé à y¿u t ba.
hoc thêm cho ngôn ngk
nói ho·c tu
nó trß thành mÙt hÇ thông ngön ngü Ùc lâp. 24Nha khoa
s
nghiên cúu vé nh­n thúc, Philip
Lieberman dã cho rng
cé chi thyc
ra là hinh thúc nain
ngu
lâu doi nhât và nó båt nguón të giai do¡n tién ngôn ngï trong quá trinh tién hóa cüa loai ngudi
25Lieberman dãti¿n hành nghiên cúu vé viÇc sç dung cu chí d ca bÙ Ùng våt inh truöng va ti
so sinh dê chéng minh cho lý thuyét cça minh. Lieberman cho rng ngôn ngü dugc hinh thanh
tù nhüng cç chi phi ngôn ngü, thay vi cù chi xu¥t phát të ngôn ngu, và viÇc sú dung cù chi hiÇn
tai cça chúng ta båt nguón tù giao ti¿p tién ngôn ngu.
Nhu Natasha Abner, Kensy Cooperrider và
Susan Goldin-Meadow dã khång dinh trong bai båo
cùa ho có tiêu é Cü chi cho các nhà ngôn ngü hÍc: CuÑn sách cám tay', các cù chi có thé
duoc chia thành hai loai, giao ti¿p và cung cáp thông tin. Loai dâu tiên bao góm các cù chi giao
tiép dugc tao ra có cho ý dugc sû dung bó trg cho giao tiep bng löi nói, nhm nhán manh hoãc
de thay doi hoàn toàn nghia hi¿n ngón. Ngugc lai, giao ti¿p thông tin dé câp dén nhüng cù chi
thu dong ho·c không tsy nguyÇn chú không nhát thi¿t phåi là mÙt phân thi¿t y¿u cça giao tép.
nhung ván có thé chinh lý phán nào ý nghfa cça glao thi¿p. 2Adam Kendon, óng biên t­p tap
chi Gesture và là chuyên gia toàn cáu vé chù é này, dã phát triÃn mÙt he thóng phän loai dé
phân biet các cù chi khác nhau. Chúng bao góm 'gesticulation', cù chi ph£n ánh loi noi di km
speech-framed gestures', cù chi thay cho mot phán cça câu nói, 'emblems, các dáu hiêu duo
quy uoc nhu biéu tugng OK' dugc thuc hiÇn bng cách cham ngón tro vào ngón cái, dien ra ben
canh giao tiep bng ldi nói và 'sign', cç chi vÛi ý nghía tù vung trong mÙt hÇ thóng ngôn nguy
hiÇu. Kendon dâ nói d¿n sy quan tâm tón t¡i tu làu vé cç chi trong vn hóa phuong Tây nhu a
bang chúng vé tám quan trong cça nó ôi vói giao ti¿p. Su quan tâm này thà hiÇn
rõ trong
tn
ky Co diÃn khi co chi dugc coi là mÙt phân cot y¿u cça nghÇ thu­t hùng biÇn hiÇu qua, nnu
triét hoc và chính tri gia La Mä, Cicero d nhán m¡nh trong tác phám De Oratore. Nó cung
d
tháy ro qua các hÇ thóng cù chi
Ùc dáo cça các tôn giáo tù Công giáo ên Phat
gia các tin dó có thé truyén dat nhi¿u ý nghía phúc tap.
a do
Nhung moi
quan tâm
mang tinh hoc thu­t dudng thöi vé cç chi ¿n të nguón góc
cua
giai doan tién ngôn ngü cça loài
nguôi, diÃu này cho tháy cç chi là mÙt hinh thúc giao
bién, và tù
sy quan
tåm gán dây trong viÇc dÍc vË tâm lý khi giao ti¿p truc diÇn,
tu oo
th­p dugc nhiêu tin hiÇu cç chi phi ngôn ngk. Sy phúc tap cça cù chi khi dugc coi là mÙt g
giao tiep cá nhân thé hiÇn rõ
trong viÇc các bi¿n thà cç chi khác nhau có thé dièn ta cao
trong
ho
thu
khác nhau."Geneviève Calbris goiý ràng các bi¿n thé cù chi tiét lÙ cách 'cù chi
phái là
dé minh hoa cho mÙt tù mà là din tå
mÙt ý ngh+ ån chúa trong ó duoc hinh thann
va
hien
462

440. (O
(O
CDR
D
(D
S
2.
DA
ONIOV38 SI13I SHINOVH uenj yuig uoiu 1p19 6unp 101 P neo

441. thé dien tà
phân tích cça Calbris vé các cu chi liên quan dên thöi gian, nó c6 loi nor dé xác
dinh dáp
án là B
Geneviève
Calbris. Trong
câu nay,
'express me:
he
y nghia
vé thÝi lugng
mà không
cân su dung giao tiép b£ng l
meanings about
duration' uãc
di¿n dat lai
thành 'say
many
Giferent things about time'
language
và doan trong
bài doc
có liên quan
dên cum
tu khóa này 'Cognitive scio.
Lieberman has
suggested
that it
originated
in the pre-linguistic etae
evolution' nghia
là 'Nhà khoa hÍc nghiên
ctu vë nh­n thúc, Philip Iiok
cho ràng
-nó båt nguón të giai
doan
tiên ngón ngu trong quátrinh tién e
loài nguoir
dà xác inh dáp
án là c Phlip
Lieberman. Trong
câu này, 'oriqine
the pre-linguistic stage' dugc
diên dat lai
thành 'preceded language
24
Chú Giái Dya
vào cum
tu khóa
cua câu can
dien tu (gesture precedert i
hilip
human
Lieberman da
cla
Chú Giài Dua
vào cum
tù khóa cça câu cân diên tu (gestures by apes) va d
25
doan
trong
bài Íc có
liên quan
dén cum
tu khóa này
"Lieberman has carrier
research into the use of gesture by
both primates
and infants' nghia là 'Lieberman
d tien hành nghiên
cúu vé viÇc sç dång
cu chi ß cå bÙ dÙng vât linh truong a
tre so sinh' Ã xác inh áp án là C Philip
Lieberman. Trong
câunày,'primates
duoc dien d¡t lai thành 'apes'.
out
Có phài tieéu thuy¿t
trinh thám là mot the lo¡i
vn hÍc?
Khi Edgar
Allen Poe giói thiÇu C.Auguste Dupin trong
cuQn tiéu thuy¿t nm 1841 Ke sát nhán d
Rue Morgue,
tù 'thám të chua tung dugc nghe tháy truóc dó. Tuy nhiên, ý tuöng vé mÙt tay
tai
tu thông
minhvuãtm·tcånhsátd thuhútnhiéu nhàvän,nhkng nguoi båtdáusáng tao
ra tiéu
thuyet tÙiphamcçariêng hÍ.Song, xétd¿nkhånngde oánvé cÑttruyÇn và nhânvât trong
nhung câu chuyên dâu tiên thÛi này, Ùc già båt âu ·t câu hôi rng liÇu tieu thuyét
trinh thám
thamchicó phäilà mÙtthélo¡ihaykhông.
Ngay nay, khóng thé pho nh­n rång ti¿u thuyét tÙi pham phúc tap hon nhiéu so vói trudc day
Nhàväntrinh thám, Simon Brett duara quandiÃmrng tÙiác trong cáccâuchuyn thoihiendi
khóng con dudc xem là tráng den rö ràng và các thám të cüng hiém khi duoc mièu ta
chuán myc vé mât d¡o úc nüa. 2Ông cüng bác bô nhïng ý kiÃn rång nhüng câu chuyen tn
thám tuán theo mÙt công thúc boi vi các vy án không phåi lúc nào cing duoc gi£i quyet g9
gàng
vão
phút
cuói, diÃunàychotháycÑttruyÇn có thÃkhódy doán. v­ythi,nhüng gi lamneu
mot
Cuon tiêu thuyét tÙi ph¡m? It nh¥t thi, su th­t là luôn có mÙt bí án trong mði con cuón tieu
Nhung
tieu thuyét gia trinh thám, Nicholas Blincoe tin rång nhüng diém tuong dóng trong
déu
oo
trinh thám con nhiéu hon nüa, khi¿n thÃlo¡i này dé dàng duçc nh­n ra; mói câu chuyén
truyen
toi ác da
loai
mot tÙi ác và giái pháp giåi quyét (ho·c không có giåi pháp), mÙt công dông no
duoct UC hien và các nhân v­t trung tâm. 27Nhüng dãc diÃm này là cán thi¿t dà xác dinn
nhung dung giói h¡n nó, Blincoe l­p luân, ông cho ràng các nhà vn có mÙt
muc
u
tao trên nhiéu khía
c¡nh cça tác phám. Theo ông, tiÃu thuyét tÙi ph¡m
'dâ tao
ra
s u
cua các nguyên máu và su ngáu húng sáng t¡o nhát trong cot truyên hoàc nna v
sáng
nhát
v­t."
464

442. nhà vn chính thóng nði
tiéng trong viÇc tich
hop các yéu t6
thuÙc vé
phong cách
cua
Viec các nhà
tieu thuy. tÙi
pham vào tác
phám cça ho dã làm
tng thêm súc
náng cho tíinh khác biÇt cça the 20Theo tieu thuyt gia trinh thâm
Phylis
Dorothy James, dôi khi các cót truyên
trinh
n thành cQt
truyên mÛ
rÙng hon nhiéu tu các thé loai tiéu thuyét khác. Ba lay
loai này.
thám du dêt léên
vi d
vé tiêu thuyét Tinker ker, Tailor, Soldier, Spy nm 1974 cça John le
Carré. Trong cau chuyên mÙt tiéu thuyët gián diÇp, nhân v­ât chính xuát hiÇn sau khi dá nghi huu dé ra liên
quan d¿n mÙt chù é phó bi¿n
trong tiéu
thuyét toÙi pham m0t cubc
chát là ày, vé bån
ot vu
án xåyi
phá
chay dua vói thôi gian dé xác dinh kè pham tÙi.
Theo mÙt nguöi
ham mo nniet thanh tieu
thuyét tÙi pham, ông George Demko, môt dác diém
háe lm cho tiéu thuyêt tÙi pham khác biÇt là cách sú dung bÑi cành. Cu the, nhung bi án trinh
thuöng dien ra ð mÙt ia diém và thoi
gian thuc, và diÃu này có tác ông dang ké dén vy
thám
An Ong thào lu­n vê dieu nay trong mÙt bài tiéu luân, dua ra vi du vé nan tham nhüng phó bién
thuong duoc nhân mnh trong các tiéu thuy¿t tÙi pham l¥y bÑi cành ß Mexico trong nh üng nám
1940. Bàng cách giái thich ràng mói truðng xung quanh hung tho là mot phán lý do cça tÙi ác
duoc thuc hiÇn, Ùc già së phâi suy ngåm liÇu xä hÙi có ch£ng cing phåi chiu trách nhiêm cho
nhüng hành Ùng khúng khiép cça mÙt cá nhân hay không.
Có lë l­p luân don gián nhât cho viÇc tiéu thuyét trinh thám xúng dáng ugc coi là mÙt thé loai
riêeng o cho moi nguói thuÙc moi táng lóp déu doc nó. Chinh boi su vüa háp dán lai vça hói hop
cua tieu thuyét trinh thám mà chàc chán nó là mÙt nguón súc hút dói vdi nhiéu ngudi hâm mo
trung thành, nhung có lê sy phÑ bi¿n cüa tiéu thuyét tÙi ph¡m con båt nguón såu xa han thé
nó tác Ùng d¿n khao khát thám kin cça con nguôi là luôn muón bi¿t ducc su thât. Nhà thd hiên
dai, T.S.Eliot, bàn thân ông là mÙt fan hâm mÙ lón cça tieu thuyét trinh thám, tin rng súc háp
dán cùa chúng nàm ß vé ep cça su xác thuc dói vói nhang bi án. Cu6i cung, bàng cách dua ra
nhüng bi án mà chi nhüng nguoi giói nh¥t mdi có thé giài quy¿t dugc, truyn trinh thám dâ háp
dán bàn chát tu nhiên cça con nguoi.
26
Loi k¿ truyên ·c trung cça truyÇn trinh thám ôi khi có thé dudc tim tháy trong các
the loai tieu thuyét khác.
Truyên trinh thám phåi
tuân theo mÙt sÑ quy
tc nhát dinh nhung
các nhà vn có
27
thé tu do sáng t¡o trong
t¥t
cà các khía canh
khác.
28 Viec các câu chuyÇn
trinh thám không phái
lúc nào cüng dudc giài quy¿t vào hói két
dã chúng to ràng chúng
có thé không
dé doán truóc.
29 ViÇc các nhà vn so dung mÙt giai o¡n th­t
cça lich sú ho­c xâ hÙi
làm bÑi c£ånh
khien cho ti¿u thuyét tÙi ph¡m
nhu mÙt th¿ loai
Danh sách tên
A Simon Brett
B
Phyllis Dorothy James
C George Demko
D Nicholas Blincoe
E T. S. Eliot
CHAPTER
07 Matching
Features 465

443. Chú Giài Dåa
vào cum
tù khóa cça câu cân
diên të (Narratives
other types of fiction)
và oan trong
bài oc
có lien quan dén
cum tu khé
found in 26
khóa
According to the
detective novelist Phyllis Dorothy James, sometimes rtod
ther genres of
story plots
are found weaved into the much broader plots of other
fiction' nghía
là 'Theo tiÃu thuy¿t gia
trinh thám Phylis DorothyJames da..
các cot truyên
trinh thám uoc dêt
lên thành côt truyên mß rng hdn nh:i4
các the loai ti¿u thuyët khác' é xác dinh áp án là B Phyllis Dorothy
khi
ames
that
are Trong
câu này,
'detective story plots' dugc
diên d¡t lai thánh
'narratives th
characteristic of detective stories'.
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân dien tu (follow certain rules but
writers are free) và o¡n trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này Theca
characteristics are necessary to define the genre but do not, argues Blincoe, limit
27
e
it, suggesting that writers have a degree of freedom in many facets of their Work
nghia là Nhüng dãc di¿m này là cán thi¿t é xác dinh thé loai nhung dung gid
han nó, Blincoe lap lu­n, ông cho ràng các nhà vän có mÙt múc dÙ tu do sáng
tao trên nhiéu khía c¡nh aça tác phám' dà xác dinh áp ån là D Nicholas Blincoe.
Trong câu này, freedom in many facets dugc di¿n d¡t lai thành tree -in all other
aspects'.
Chú Giai Dya vào cum tu khóa cûa câu cán dién të (not always solved in the end)
và doan trong bài oc có liên quan dén cum të khóa này 'He also refutes claims
28
that detective stories follow a formula as cases are not always neatly resolved by
the end, which shows that plotlines can be hard to predict' nghía là 'ông cüng bác
b nhung ý ki¿n rng nhkng câu chuyÇn trinh thám tuân theo mÙt công thúc boivi
các vu án không phåi lúc nào cüng duge giài quyét gon gàng vào phút cuÑi, iéu
này cho théy cot truyên có thà khó dy oán' à xác dinh dáp án là A Simon Bret.
Trong câu này, 'neatly resolved duge dién dat lai thành 'solved', và 'hard to predict
dugc di¿n dat lai thành 'unpredictable'
29
Chú Giái Dya vào cum tù khóa cça câu cân diên tù (actual social or historical
period)
và doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này According to
crime fiction aficionado George Demko, another characteristic that sets crIme
fiction apart is how the setting is used.
Specifically, detective mysteries
often
ia
place in a real place and time, and this has a significant impact
on the case
ng
là Theo mÙt nguoi hâm mÙ nhiÇt thành tiÃu thuyét tÙi pham, ông George De
mko,
mot d·c diém khác làm cho tiÃu thuyét tÙi pham khác biÇt là cách sú dung
cành. Cu thé, nhïng bi án trinh thám
thuong diÃn ra ß mÙt dia diêm va
u
George thyc, và diÃu này có tác Ùng áng ké d¿n
vå án' Ã xác dinh dáp án lå C oe
gian
Demko. Trong câu này, 'sets
-
apart duoc di¿n d¡t lai thành 'distinguishes
466

444. 29t seneej bujuoNeN 20 H3LdVHO
bun Bupn
qupo eyd 6un) buon quy1 quiy
yujwu ug!
opougj ugs
iPq !gu
ogu ugi wouu oo As.
eA ney u 19p ugIq op 19p
uèu 1on ieu 19P IPyd
buEp
ognuP
9q
dEO
A 9q upg
0o .uP
!q Buno n yopo oeyj oo1 ops
ew pa
eoy upyd iq !Ùy ex oPo
buoj B
Apx 9s nyu 6uonp Rul a
ugux
wpyi pnb ney ei ke6 6ueu pyy 0o y] nèy juy ugp uenb ug!| upd euD Pyd upi ons oo ugIuu uu ulee
BOy wpyL,
'wepsod ney juy 6uop oe) nno
ugiybu
ue!A
ognsi
Jaussnajyos JeO IS ugI1 0a11.
ap upa oo jyo wgyi opoy pnb ng!y buouy 6uons 0an
yoes quiyo
ei gp
quip 1Anb oeo ugp 6unx
bupnj buguy bugny yug gui
99 Qu Agui oyo 'wgiy An6s
enA Ie
1os neiui ena [u1 1Ùp
6unx Apb ugyu
ueAnbu 19u nyu ngy jyy oPA bunij di jyo 6upJ uup
upyu eO 6uejsH IS uII Eno nno u!ybu youj .yo ep
'euljoJeo uieN ÓY jëg eno ueo
pJEMD
ns opID nqu "plô ooy os 1ou A Ay dèui 1ey upy
Buoi) yuen ug!yo
bue4 yug Buo) ugni gp 'ho
IA eewos 'ueI
buou op 1ÇIyu op ugiyo 1Ou ono opo
enb ip)
Duni ep BJeyps ey !ud neyo 6un
Bup
e1uo Buo
uen npp nèy iuy 1Op ugiq
yuein ugiyo
ogno Pl 9u}
buguy nyu ngy inueg 6ue
ouo jej
PIuJoj!|PO Oós IèG Ùnyi aying i|eysJeNe
dÇjubu buou 9i
yuy Pyu nyu9Puy pI6 oos oen
êu
19p
upo n
Buèw oq ep 1gn6u bupyu
wo5
Oeq 6upuy 19yo ep 6ugnyi uep oo0 00s bugoyy 0o yun 39n
'E00z wgu oeA
BI
Qu ep 6uno
ono 1op
6unx en '6ug1 ei6 npp ipq 6ugyj
Bugo 1pu
weu ugjw g
uèu // jën ogo ugpno ip ep on6u
neu
ey upy 'Bugs oono ui Anp gp Buon
opnu ea ug onyi 9o Buguy 'yuèw wgi6 dejIyôu Bugu 1enx
Ups ueiuY 39nu iep eno oq BJyd o
enw ngiyi
Buèin
yun
'o00z wgu BuFyu ngp eA
enb wgu 0
Buo
%0E wpiô
enw Bubnj
enb Ii) ep Au eß opno
uen npp nèy juy 19p ugiq
yuej ugiyo ono,
e nyea
1o6 npo ueiubu opo opq 1ow e
enp ep 'oono doH ue!j Bugni) 1OW YUui Bupnyo yuey
neip 9p wp6 'jeueis wjuoye '2002 weN 1P4u 191 hp Ja eI e1 90 inueg BunA 90 eI 'Áeuj uong
6ueG &uouy Áey 6uejSH IS ueIL eno ueni 19y oyo yuju BunyO Agp ugb ogu Buonsy yun go n­!1
!91 wgu 08 Buo
1on6u uo0 eno 1op
Bunx oÙno opo bup
eD ns ugp ugp gs Águ nÇy j4 19p Áey2 ns 'os0z wgu oPA
Buep
uei Buou 9s e ugi
np oônp i41
onBu 90 pu 1o16 gyi uiy onA nuy opo IA bugi ugn
der 6uooc 19s 6uns Igyd ionbu jów wej buejsH IS ugl eno ueni i9 uoy neiyu
enu ogoy uoy
wP op 1eIyu Bupny oay/ nëy Juy Buo uenyo yoêI Öp 19p ÁeyI 1Qw !OA Bun "%tL BA %
10n| UgI
6up
neyu1onwoyuopobuo)eA ugyupo opoeni6on Oèqgnsupi'9yjno ign6u
uooeno
buP
eI6 10p
6unx ñs ipn w yuèw
uenb buoni 1pu 9o 1Iy6u opyy 19n !Qyi 'óy eno nno ueiybu
oaul
OBU I
nyu ionbu
uoo eno in quey uep bugny yup gs ney Jyn 19p keyi oonp uop np nyu ugo
ep 19o nep Bunp Aajeyjeg le
BjuiojIjeO ooy 1èG oony) BuesH uowojos op woyu 10W e| Duo
6uo e Ax gyi
oo 6 5unyu gA UPop
Ans PA uèni 1g 9s 1Ùw ei ini gyi 9o nno u!yõu eyu 9
yoi 19ns 6uo
ionõu
uoo eno Óp 6unx jon bunyo eno Çy ug! 19w ea 1g .QyI uÙn oPx Ns
"
ue!u ne! e opo npo ugiybu yopo Buq ugiIyu AnL 'nno ugisôu yu opo eno bugu puy PnD 9
buguy Aey e Aex ns ofnui 9o Aeu ngip wex yuip ogx pp 6una jowp ney jyy 19p Aeyj wRI U
EO
Ugyu eFo
Buon JÇIp ns p 6uno 1ono
PA Yue
ugiyo 19p ueu in yujyo ug ipg 'upy oeo 19P 0Qyôu Ç1 Ai ugp upp es uuey bugi Apo i
DP) yues 9p igu en bugi ej uÇyu ey bunyo buon pnõu jyo (y1 'ieyi qus pA pnb ney ug
u6u e bunyo Buo prnbu ngiyu 4y BuoJ| 1p eoy eoyi ea enw ngii ugp ugp 9s
Aeyi ns Bug 19inyi gib e enp ep e) ipnbu 'ny jyy 19p ugig eA nno ugiy6u ep pi6 ooy o
R4I 19P
Lenbu uoo
eno 1Ùp
6unx pa ney j4n I9P
ugiE

445. cça ho.
Và bÛi vi mói phe
cánh
có cùng
mÙt
myc
tieu-
gianh
dugc
nhiÃu dat
he
tranh cháp
bao lyc
giüa
các
nhóm là
không
thé
tránh
khôi.
hon è
tón tai- nen
Ty le
xung
Ùt
cça
loài nguöi
së tng
dáng
ké trong
vài thâo
ki
te
30
tói.
u.
Darfur là dija
di¿m
áu
tiên
mà
xung
dÙt
nÛ ra do bi¿n dÕi khí
ha..
Xung
dot
lien quan
dén
bi¿n
Qi khí hâu
có
nhiéu khå nna ya.
33
cuoc
chien
Darfur xày ra do
hiÇt dÙ
tang, 31
Các
cuoc
chién
khác ß
châu
Phi
truóc
cu
kha nng xáy ra ß các
qua
gia có
32
Tap
trung
vào mÙt
nguyên
nhân gay
ra xung dÙt
có thà dán ad
34
nhiêu såc toc.
dan dén nhiêu
ván dé rác
roi
cho
các
nhà
hoach
dinh
chinh
sách.
Danh
sách
các
nhà nghiên
cúu
A
Marshall Burke
B
Solomon Hsiang
C
Achim Steiner
D
Carl Schleussner
E
Edward Carr
Chú Giài Dua
vào cum tu khóa cça câu cán diên tï (human
conflict will increase
-next few decades)
và o¡n trong
bài Íc
có liên quan
dén cym tu khóa này He
argues
that this climate change
will result in an increase in human conflicts in the
next 30 years' nghia
là Ong l­p lu­n rng su thay
ói khí h­u này sé dn ¿n su
gia tng
các cuÙc xung dÙt cça con nguoi trong
30 nm tÛr'
é xác dinh dáp án là
B Solomon Hsiang. Trong
câu này,
result in an increase' uoc di¿n ¡t l¡i thành
increase significantly',
và 30 years' dugc dién d¡t lai
thành few decades!
30
31 Chú Giai Dua vào cum të khóa cua câu cán dién të (Darfur is the first location) và
doan trong bài oc có
liên quan d¿n cum të khóa này
"Achim Steiner
research report calling
Darfur the first climate change
war" nghia là Achim Steiner
dã dua ra mÙt báo cáo nghiên cúu goi Darfur là 'cuÙc chien tranh biên dôi khi hàu
dáu tiên" dé xác dinh áp án là C Achim Steiner. Trong câu này, 'climate change
war dugc di¿n d¡t lai thành 'conflict has erupted due to climate change
published a
32 Chú Gidi Duva vào cum tu khóa cça câu cán diÃn tù (wars in Africa before tne
in Darfur) và do¡n trong bài Íc có iên quan d¿n cum të kthóa này Marshall 5ur
contend that Darfur is hardly the first climate change war. He points o
Saharan Africa as having a history of civil wars due to warmer temperatures'ngh
d6i khí h­u áu tiên. Ong chi ra ràng vùng châu Phi ha Sahara da tun Burke. Trong a các
sub-
la Marshall Burke cho rång Dartur háu nhu không thà là cuÙc chién tran
nh bién
Cuc nÙi chi¿n do nhiÇt dÙ nóng lên' dà xác dinh áp án làA Marshall bu
cau
nay, warmer
temperatures' dugc di¿n dat lai thành increases
in
t
rature'
468

446. m
(
D
O
m
.
»
.
CDA
8
I O
D
D
ONIOV38 SI13I S83N3VH uenj yug yo/1 1pi9 bunp io1 Pn ngo

447. 0Lv
eOs pyd 9
PI !e oónp yuip opx
c UX Ue| ug!p 1pyd, ep 19P 19u ugiu ipud Apu bugi 19u 6uo pa '1ow jgn6u bu 'oe
ep 6uos uoo Áo bug gq ugánj ej yue
ugiux 6uqyd on
oong nyj
buny
uy ,ugj
gAnbu
yun opo 9p je]syOeg
L OS 6uon 1Ùw ogg ea ugiN ugAndu yun wgu uoyo ugáni ep el que 'opyy wÙiy6u
9p nes 6ugud buo Ao jey Buon ow ip Apy pyd en 1eu
wpio gu gyu
Ow Buoi1 y6u Ans oônp op gyi oo ugo pw jybu gui 9o jyo Buouy 1en onyi 6upi uenj 19H ugp
Apu ngiG, 6uÙp oep 6uop 6unx uèyu juÑ ep Ku kpu Ùq 'Ao 19p oin gn ybu yug 9o e
upy Ei ueu 1Pyd jejsyoeg uuju Buoud ugn Buo) 6ugu Ago eFo pl oiuo 1Qu 1on 19p 19u
ugy 1eyd.
ud Keu 1ou 19u 19M. ep ipnQu "19p 19u uÇiy 1Pyd ugp 6upnu 1onßu we Bues ugAnyo gp op
nes pu
yio
ugIn upyu
aNE Ul OA no nei .èoj iÓu eno onxX wgo Agu} oyo pui go Jyo wÇuj oós eOYy eu PoH. 'uenj 1
nno Ùw 'ejsyoeg Onejo eno jybu wg6u 9p 6upp wÙjyßu jyu iow.a p
yojyu onuu upyu, ugyu u6 gp 191 go no ipn ipu 19 00w kpw bup Apuu
euu Ly nes 'asog esog espueuo ysipueber us uy 6uep 0oy 1Çn uus puu gA 004 19A onu pyu
Eno B wgI ugq ogA 0óng oónp 19 gO no iOw nyu uèy Bupyo ypnb Ay ooy eouy Kn6u wu6u
u neiyu
enb opq ugyd 1 A AgyI uun jÇA oNYi yujw Bugy, JUn 9a [yôu !eoy ion6u Bupyu 'ugiyu án
op4y Ago ogo ugp opq qugo jQj ugAnyo oèoy Bupyo eno ugui 1eyd
ns uo uey 6upnuj Bui Buony i9p Áeyi pui oo ug Buoyj oonp ueyu ien oNYI Pa '6uej wn wgiu
AnBu 1puw Bunyu en uenyy In 1pnw uy *yon gy 'VPns de '6ups yup wp op 'oj 6uon 9n ug Bugu
9 BIUO ui 90 Ágo '19n|
Buèw oo
enb Bugui Buguy bugy 6ugy eno Aeq 6ugnp 9p uga ou nyu
bugio buoui 9p
os Bug
19u ÓH oPyy Ágo opo 19A 19u 19
Lt 101 90 A wpi Bunij QJ
12A Duop 194u
1p nei Ago BuFyu Kpu/ oyo Ápu Buop ugÁnyo opo ugn enp
EI OêI ÓY 9p pS abj99 wgp óq 6ug9
9P AgO
O
Beno oóy eoy nÇIy up nsu BuFo Buonp yuip Agyo Buop 19p oeyi en
èx buoyd uoque
Dupn
1ouw fPo oyo wg!n pp oH oPyy Ago opo Çn o2q ea ugÁn®u Iei es BIuo Ágo ogo deyd oyo Pu
EO 09)duyDuoi19nj
BuèwopoBuon9q ugydhy 6uFiBuoi19oÁpoyopo
B Pyd wpyH ep
uno
ysIug oóy .èg èj buF 1pyi qujs pyu iÙw 'piewIS auuezns
'onyo 9i dex ds
i gup
ngoyopo0n bundeilyiJybu, gyi9o 1ÇnonyaBug1Bupna e
enp oguy npo uejybu iÝN
DUi
Oyo 'ejqunjoo ysnug oy eg ej oós JÇA ofhyi eyu
iQw 'yOeS paiy yõu yojyi ÇIA,
00/A,
19qu Bugpn youn jyo jq ep pi 6uÙ1 9q
ôugo oônp
'oueljðe9 eno npo ugiuðN
Dugib 9P 16 nui 1Ùu jèj uoi oo bunyo Bui
oyo ea 'op 3pnu) wÇlyõu ju)
Buoig
eI Ágx
fie
9h on Ay 1Ùw 9o Keu Ago 1po opo bug1
oyo
ouB!|beD, 1pJ upi IEA neS .yo
Bunyo eno pi
9p 1041 6uno oPuy Ago
UEOY esoIuw Ao
uop og) iq 6uquy ep
bunyu yy Buon "eFu P1 deô
yogo bugq
1oi u¥M Iej bun ugud
Buguy ugo0
upj den
wÇIyßu pyi
wej
ei enp iq l4y 3pnug ugni iow ug6 buo
p 9P
nes Apo 1go oPo
Bnu eop ap i9w
1ów eI 0J ÙIn Apyi wgo
ugo Buguy
,yujyo nip.
ep
6unyo Bugi Agyi
oyo Águ ngiG Tej öugp
ôunôu Ago p
9s 1ow 'Aeu
ugAP
IPs
uenb npo
ugisßu
wouN 'upl Apq
buço Bugi
jèj dei Ag
1OI upi
09 1gny
A Uejb y) Bupoyy
6uon upi
09 Ago gyi
ep óy
'yuju eno igi4i Pib
B) ugY 9G
Je1 19w Aeb 1eA ue6
Uiuu
eno wÇIubu !2) uyu
hebu
igno ugp bug
buguy APy 9P
74A enb ipi ep
6unyo 16
6upyu 1ej pyu gyi
9o
Apo
wax yuip opx ugnu Ó4o
de
Aebu ex ugyd ej
ups
ngiyu
wgiy
uwy
ôuep ô4 AgA .A
'ABO eno
yuju bugy
.
OUeljõey
wosu
BunuN 1ej
Buop Ago PI
OY9
weI 9P 9Y
Bupp nD eI 39s no
ew pq 1ów ugji yug
ey ug
keu Aeo
weubu
unuu yew ww
A nea oau
9s
1ou
9 9p nes pA
ug
yupo By
Iuy
3pnij ugbu
ueop
19uw
joi l4o
ngyo op
A Ogu yoeo
g Buo4y Au Apo
opo
wo G
6ugoyy
oe 9P N 1oi Iu
39s lq Ago upi buon
po
oeo
op
6uo
dox ugu
uen
yugo ey 14
09nj
Bugnx
jonui g4
9o
nèyo 6uo
esowju
Dunp bupy1
Kes 6ugnp 9o
no bunp
1ow
BJ ybu
ep OHo wgIy
Ánôu Apyj
ueyu

448. LLb
seuneej
Bujyoen 20
H3LdVHO
yOes paIH
oueBe eOJUON
osnoueN Ouejeis
pJeuis auuezns
npo ugiy6u eyu og
yops
yueg
1pnou
uoo eno jyôu
Ans obnp nIy yi
9o Ápo 9
S
ogu oq yuèo eJuy ugn 1Çn ony) yujw Buoyi u) 9a Lyöu !4y wpi jes jèyi
9yu og 9 BuFyo
6ug Aeu
oyo App ognu) wÇju6u jyi 1Ùw 6uon uÇIy Ás ogo jèj bugni 1os iën oNYI 3ÇIA
on
oeq BuÙp yupy 1ou ueIy onyi ep op je yuip ogx gyi
9o VèA oNyi
en opq ns en gs eiuo ns 6ugno Bugi gp 6unyo oyo jui in yuip opx ÁPO
19y oy oÇIn 19A ugi wpyu ugu 6uguy Iy6u yojyi 1Çn onyi oÇiA
[9-
y6u ypju, 6ugu puy u uoensqey uej wgi6yd uo dwosguu
ud dn jo0 upig 10p 'u Kgp 'ue oes ns 'u eßuns wy op Kpu u yde6Ahjod uoiuy naiuH 'ybu Ans pp 6uep
(pe aANeoonoid u, on (pe piojs yujw bun u Jowen ie6 (o) ns 'u Vejs yoI4u onyu ns u yo
Aep 'naiuu punoqe oy EOU AnBu pe oiynuejosopnesd ienb 'e f pe aiueziq enyo oeg
upI Eugo a Au uOJIunwwe goy iuõu y6u ieo 1nbu u ondeos uenyy in u aqoJoIw we 6un
any i39 wgp 9 d aJunoo ja5je9 oy en onyi eyu u jsiuejoq deyô 6ug aelJuoo n
Eun o 6ugi6 ipe uye Bug ouo 1ejnjsod 6ugnb Bueou u JPNB]u ugy nip n 'an, de Kebu
ex ueud pe yuel-aauy Keu ig 14 u snjeJedde eoy Ago u esowiu wo On pe Juaiyuasu! obu 4Ou
upeosip eb 30p i0ib ud o!gnd buipeai oe uo ns 'u JB0Jdn 1eiq Dep 6uony, neí ns u uooa||pald
6unn nL
Ao jeoj eno yujw
buoui jun en Bui 9u 9s jyo 1Ùu i ns onyi 'ooy
E
ueIp neiy up en oeq 9
Buèu
en 16Iq ep opq gi ogo 1pn nqu 'opsy yojyj yo}Y PA U}
Du
yop 9 5ug onud iginui yoo 10w 6unyo yuju oo gs op opu A6u 1Ùw 6uôn Áy 19n np u yuey
ug
ong dgl 9s
osnouey nyu oy bun ign6u 6unsu 'op og iea onyj yujw 6uoui 9
ogu eno bun ugud gn 1ubu
Ans
6un6u ugu e 6unyo op op ea 'eu OI 1Ou PI 1eyd Due4
41
1 on e
ueq ngu, bugi 9q ugán "Jen onyi quiy uguj oos yuis, onn yuy Buon ngp bu
ugyu 10w 'Osnouew oUejois, onyi ugiy deu
nyj o9Ia oyo jeIu. upo 6uouy !41 *9u B Au
upu
douy
e
uuy ugui opa g9 19n Buno 'ogu oq 1Ùu 6up opnp yuiw 6upyo Ipyd ou
Du
6unyu
e
Ogu 0q 99 1eA yuis opo oyo Bunp ns opnp 6upnui puu u6 eA Ios ooys *onyi ug
'upyu
weo nyu ni DPO bug4y Key ogu 99 90 1Çn onyi i eiyôu 9o Apu nIp ney BunyN
T anbu
puy 9 1en buop nyu bugió buno 1en ony 6ugi kgu1 oyo ep wgiyßu ony 6unyo bug
yopo 1ow oeui
bugni i19w yojui yoy 9o 19n 6un upyd juo p| Aey iy6u Ans oo èn onut

449. Chú Giài Dua
vào cum
tù
khóa cça
câu
cán
diên të (not
be confusedwith
và doan trong
bài oc
có
liên quan
dén cum
tu
khóa này
'Gagliano's r
ing)
was
criticised for
conflating
learning'
with 'adapting
Fred Sack
~ suggec
the
distinction
was very clear;
plants
evolve,
animals
learn' nghia là
Nohihat
cça Gagliano
ã bj chi trích
vi dóng
nhát viÇc hoc tap'
vi 'viÇc thich
Sack
cho rång su
khác biÇt
r¥t rõ ràng;
thyc vat
tién hóa, Ùng vât hoc h red
dinh dáp
án là E
Fred
Sack. Trong
câu nay,
"distinction was very clear' dte
dat lai
thành
'should not be confused'
esearch. 1
xác
dien
tection)
2
Chú Giài Dua
vào cum
tù khóa cça câu cân
diên tu (Trees
-
sharing and
orots.
discovered how trees in a forest arrange
themselves in widely distributed netv
nghia
và doan trong
bài oc
có liên quan
dên cum
tu khóa này 'Suzanne Sima.
etworks
in a manner that
allows the
trees to share
resources and protect fellow trees
Các
là
Suzanne
Simard
-d khám phá
ra cách cây
côi trong rúng tu phân bÑ tronae
mang
luói rÙng kháp
theo cách mà cho phép
các cây
chia sé tâi nguyen và bàu
các cay
khác' Ã xác dinh dáp
án là A
Suzanne
Simard. Trong
câunày,'allows the
trees to share
resources and protect
fellow trees' dugc
diên ¡t lai thành 'promgte
sharing and protection
Chú Giài Dya
vào cum
tù khóa cça câu cán dien të (Plants
can identify
-
violent
act)
và oan trong
bài Íc
có liên quan
dén cum
tù khóa này
Backster
-
claimed
that polygraph
metre went wild' when the perpetrator
entered the room, leading
him to declare that the surviving plant
had identified the killer' ngh+a
là 'Backster
nói rång máy phát hiÇn
nói dô6i phát
diên lên' khi hung th
buóc vào phòng.
khien anh ta tuyên bÑ ràng cây
còn sóng
ã xác inh dugc ai là kê phá hoai' Ã
xác dinh dáp
án là B Cleve Backster. Trong
câu này, 'killer dugc dién d¡t lai thành
3
who had done a violent act.
Chú Giài Dya
vào cum tù khóa cça câu cán dién tù (recall of events in a previous
experiment)
và o¡n trong bài oc có liên quan d¿n cum tù khóa này Gagliano
reasoned that the plants had a recollection of what had happened in the prior
experiment,
and postulated they
had something
akin to memory' nghia
là 'Gagliano
cho rng
các cái cây này có mÙt hói úc vé nhïng gi ä xåy
ra trong
thí nghiÇm
truoc
dó, và cho rång chúng có tón t¡ai mÙt thú gi ó giÑng vÛi bÙ nho' é xác dinh dap
an
là D Monica Gagliano. Trong câu này, 'a recollection of what had happened in tn
prior experiment' dugc dien d¡t lai thành 'recall of events in a previous experiment
và something akin to memory' duoc dién dat lai thành 'some form of memoy
4
5 Chú Giái Dya vào cum tu khóa cça câu cán diÃn tù (misleading
brains) và oan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'Stetano maad
states that -we should stop thinking in terms of brain responses when
to plant intelligence' nghia là 'Stefano Mancuso tuyên
bÑ rång
~
C inh
ngung suy ngh+ vé phån úng cça näo khi nói vé trí thông minh thuc v­t de xas
dáp án là C Stefano Mancuso. Trong câu này, 'we should stop thinking
dat lai thành 'it is
misleading to think.
in terms of
cuso
omes
nén
c dinh
c dién
472

450. D
D
D
3
Q
D»
(D
(O
D
Da D
D
9NIOV3H SI131 S83xOVH
ueni yuig yojui ieio
Dunp 191 npo

451. Chú Giai Dya
vào cym
tu khóa cça câu cán dién tü (did
not want to simplv
9
imply test the
plant's immediate) và o¡n trong bâi dÍc có liên quan dên cum të khóa nàus they
were seeking
more than a knee-jerk
reaction from the plants' nghia là 'ho a
lang m
là
kiém nhiéu hdn là phån xa ngay l­p
tüc tu các cay nay'
de xác dinh dáp án
ts
reaction. Trong
câu này,
'seeking
more than a knee-jerk
reaction from the nl
duoc dien d¡t l¡i
thành 'did not want to simply
test the plant's immediate reactin
their)
và o¡n trong
bài Íc có liên quan
dén cum
tu khóa này they want
determine if the plants
would be able to recall their experience' nghia là 'ho
xác dinh
xem cây có
thà nhó l¡i nhüng gi chúng
d trái qua' dé xác dinh dán
H experience. Trong câu này, 'determine if the plants Would be able to recall dugc
dien dat lai
thành 'determine if the plants
would be able to recall.
Chú Giai Dua vào cum tu khóa cça câu cân diên tu (if the plants would llect
10
to
[11-13]
Nhung tuyên bÑ cça Tompkinsvà Bird dã gây ra tranh ci trong giði các nhà khoa hoc
Mot só doc gi£ có so hku cây ckng óng ý vÛi các ý tuong trong cuÑn sách cua
Tompkins-Bird.
11
12
13
Khi duoc két nÑi vói máy phát hiÇn nói dói, cây không có phán úng vÛi kich thích.
Chú Giäi Cum tu khóa cça câu cho s¯n là (claims of Tompkins and Bird) và doan
trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này là Their assertions generated an
uproar among members of the scientific community' nghfa là 'Nhïng kháng dinh
cça ho dã gây ra sy ón ào gida các thành viên trong cong dóng khoa hoc'. Vi nÙi
dung câu cho s¯n ông nh¥t vÛi o¡n trong bài oc cóliên quan d¿n cum tù khóa
nên dáp án là True. Trong câu này, 'generated an uproar among members of the
11
scientific community dugc dien ¡t lai thành 'caused controversy among scientists
12 Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sän là (Some readers who owned plants) và
doan trong bài Íc có liên quan d¿n cym tù khóa này là 'members of the reading
public who believed that their plants thrived when dealt with affectionately were
quick to give their support' ngh+a là 'nhkng nguôi oc màtin rång thuc vât phát
trien manh khi chúng duoc Ñi xo yêu thudng thi l¡i rát üng hÙ cuon sách này. Vi
noi dung câu cho sän dóng nhát vÛi do¡n trong bài doc có liên quan den cum tu
khóa nên áp án là True. Trong câu này, 'members of the reading public' duoc ien
d¡tlaithành 'Some readers', và 'give their support dugcdiend¡tl¡ithành 'agreed
withtheideas'.
13 Chú Giai Cym tù khóa cça câu cho s¯n là (Connected to a polygraph
macnin)
doan trong bài dÍc có liên
quan ¿n
cym tù khóa này là connected
a
poyg machine to a leaf of the
houseplant in his office'
nghía là k¿t noi mÙt mây pna nói dói vÛi mÙt chi¿c lá cça cây tróng trong vn phòng mình', và Backster outthat
themachine
registered a
surge of
activity' nghía là 'Backster pnat ra rång
-
bÙ máy này dâ ghi nh­n xung dÙng dao Ùng'. Vi nÙi dung cau
c doi l­p vói do¡n trong bài doc có liên
quan
én
cåm tù khóa nên dáp an la
r
alse.
474

452. 5 3
Q
D
(O
3
CD
S
O
D
9NIOV38 SI73I S83xIVH
Uen 4uig 49141 1P19bunp 191 Raj nyo

453. trong viÇc xây
nhà bàng
cách
nhai nó. Chúng cing
dang
md rÙng
lnh thÑ cça
mint
noi & cua các loài chim bån dia
khác.
inh, chiém
Dé giài quyét nhïng
ván dé này,
loài vet
mào vàng
dã dug¢ tuyên
bQ là loài gây hai
.
khu vuc.
'Diéu này ngn
không
cho nguoi
ta mang
chúng
dên các khu vuc mÛi clin
ra các quy dinh vé quyén
sß hku loài
chim này.
O mot
s0 vung, cung
có nhüng su sa
thuong xuyên dé ki¿m soát só lugng quán
th¿ và ngán
ch£n
loài vet này làm hu hai L
thái dia phuong. Mac
dù các
chính sách này
có thé có hiÇu quá, nhung không rÙ lie
sê giup giåi quyét
ván dé hay khóng.
i d
mÙt sÑ
C
dát
sinh
ng
Nhung thong
tin chi tiét vé
cách loài vet
tác dÙng
den con nguoi xét vé mát téno
2
1
Dé cap
den viÇc
c¥m mot
loài chim ß mÙt s6 khu vuc nh¥t dinh.
n
Chú Giài Dya
vào cum
tu khóa cça câu cho sn (banning
a bird species) và doan
trong
bài Íc có liên quan
d¿n cum
të khóa này
Û doan
C 'This prevents them from
being imported
into new areas and puts
regulations
on their ownership' nghia la
Diéu này ngn không
cho ngudi
ta mang chúng
én các khu vuc mÛi ckng nhit
dat
ra các quy dinh vé quyén
sß hku loài chim này'
é xác dinh dáp
án là oan C.
Chú Giài Dua
vào cum të khóa cûa câu cho sn (in
terms of noise)
và doan trong
bai doc
có liên quan
d¿n cum
tù khóa này ß do¡n
B their chatter and pre-dawn
calls disturb humans' nghia
là tiéng
hót ríu rít và nhïng tiëng goi
truóc binh minh
cùa chung
làm phién
con nguôr ¿ xác inh áp
án là o¡n
B.
2
2
Nhà già kim nguoi úc, Hennig Brandt d thuc hiÇn mÙt khám phá quan trong vào gika
A
nhung
nm 1600. Bäng cách làm bay
hoi nuóc tiéu và làm nóng cn thu duçc, ông
ta dã
chung cát
ra mÙt lo¡i chát löng mói, thú mà ông ngh+ là
á Già Kim mÙt ch¥t giúp ông
có
the bien kim loai co bån thành vàng. Th­t không may cho Brandt, Dá Già Kim chi là mÙt
huyén thoai va nhüng gi óng ta thyc su phát hiÇn ra là mÙt dang cùa nguyên tó phót pho.
B Qua thù nghiÇm sau dó6, các nhà khoa hÍc dã có thêm nhüng khám phá vé các dang khac
nhau cça khoáng ch¥t cça Brandt. Ví dy, ß trang thái tinh khiét nhát. phÑt pho trång. "khoang
chát dé cháy dén múc nó së bÑc cháy néu ti¿p xúc vÛi không khí, vi vây nó phåi duoc gu
dudi nuóc. Ngoài ra, nó chi có th¿ dugc xç lý bàng các công cu, vi nó Ùc hai và có the gay
bong náng. Nhung dac diÃm này cóthà làm cho phÑt pho tráng tuong chüng nhu vó dung
nhung lai thuc sy khién nó quan trong trong mÙt linh vuc khác -¡nduoc. MÙtsð vu kni9
cháy nó dã duãc phát trién bàng cách so dung dang nguyên tQ này.
D6i vdi háu h¿t các muc dich sù dung khác, phÑt pho tráng phái ugc chuyén dói anh dang
màu dó ón dinh han bång cách dun nóng. PhÑt pho dó sã không ty bÑc cháy nhu dang
màu
tráng, nhung nó không phài là không gây ra nguy hiÃm, chàng h¡n nhu tao
ra Ku
y
khi
dun nóng. Tuy nhiên, viÇc sù
dung nó l¡i khá phÕ bi¿n. Chúng ta có thà tháy diêu
näay
rong
chinh ngôi nhà cça minh. V­t chát màu dô trên áu diêm là mÙt dang phót pho
do.
r
tpho
do cung có thé duçc nghién thành bÙt và sù dung làm phân bon.
476

454. MA tà vê su nguy hiêm cça
viÇc két
hop hóa ch¥t vói
không khi.
3
pé câp dén nhïng úng dung trong nông
nghiêp cça
môt dang phÑt pho. Giåi Dua vào cum ti khóa cça câu cho
sn
(dangers of
combining
Chú
doan trong bài doc có liên
quan dén
cum
tu khóa này ß
doan B the
mineral is
en combustible that it will burst into
flames if it
comes into
contact with air
nghia là
hoáng chát dë cháy dên múc nó së bQc
cháy néu
tiép xúc vÛi
không khi dé xác
dinh dáp án là doanB. Trong câu
này, 'comes into
contact
dugc dién dat lai thành
with air)
combining with.
Chú Giài Dua vào
cum të khóa cça câu cho
sn
(agricultural uses) và doan trong
4
bai doc có liên
quan dên
cum tu khóa
này &
oan C 'Red
phosphorous can also be
-used as a fertiliser' ngh+a là 'PhQt pho dô
cüng có thé
dugc
-
sù
dung lam
phàn
bón' de xác dinh áp án là
do¡n C.
A Carbon duoc tim tháy xung quanh chúng ta
ngày nay
-
trong không khí, trái dát và
trong tt cà các sinh v­t sQng nhung nó
không dugc t¡o ra
ckng không th¿ bi phá hùy. iéu
nay là
do mot chu trinh
goi là chu trinh carbon.
Khoàng 99% carbon trên Trái dát bi gik lai trong
nhüng phi¿n dá trên lóp vô cûa nó, nhung thông qua quátrinh này, carbon dán dán ugc giai
phóng vào khi
quyén. Thåc v­t sau dó cóth¿ háp thå carbon, duói
dang carbon dioxide, dé quang hop và truyén l¡i carbon dioxide
cho
Ùng v­t khi nó duçc tiêu thu. Cuoi cùng, "khi nhkng con v­t này ch¿t di và cd thé chúng bË phân hoy, carbon duoc dua trò lai lòng d¥t. B
MÙt khía
canh thuong bË bô
qua trong chu trinh carbon là viÇc xét dén dai duong là môt y¿u
tó rát
quan trong trong viÇc xác dinh nông dÙ carbon trong khi quy¿n. ai duong cua
chúng
ta
hoat dÙng nhu các be chéa carbon lón, ho·c các don vË luu trk. iéu này xày ra boi vi carbon dioxide di vào d¡i dudng tù khi
quyén, tråi
qua mÙt phán úng hóa hoc và bË måc ket
d dó.
Th­t không may, ke tù cuÙc Cách
mang Công nghiÇp, viÇc dot nhiên liÇu hóa thach
da lam
gia tng áng ke
luong carbon dioxide mà chúng ta thài vào khi quyên, trong khi khà nang dé các ¡i dudng hap th thêm carbon dioxide vn nhu ck. iéu này dn den su tich carbon dioxide
trong khí quyen và khién nhiÇt dÙ toàn cáu cao hon.
ong
dÙ carbon dioxide
tng lên trong các ¡i duong ktù CuÙc cách
mang Công nghièp ung
dan d¿n các ván dé dÑi vói sinh v­t biÃn. Các phàn úng hóa hÍc xáy ra khi carbon iox
dug¢ hôa tan vào nuóc bi¿n làm giám Ù pH cça nuóc trên bé mat. Quá trinh axit
A y
am
ch­m sy phát trién cça các sinh v­t bi¿n cuc nhð nhu sinh v­t phù du và san
aMAng Sinh v­t nhó bé này t¡o nên nÃn tång cça mang luoi thúc àn bién, do dó quá trinh
0a
có thé có tác ông tiêu cuc dén toàn bÙ he thóng này. Và, vi chung ta cùng sóng dya o
mang luói thúc n bién, nguór
Jön cung thuc phám cça chúng ta cùng bi de doa.
5
y
do giái thích t¡i sao mÙt chu trinh có thé ånh huóng dên toàn bÙ hÇ thông.
vai trò cùa d¡i
dudng trong chu trinh carbon. 7
arbon
duçc dua trß lai trái d¥t nhu thê nào.
CHAPTER 08 Matching Information 477

455. stem)
Chú Giai Dua
vào cum tu khóa cça câu cho sån (intluence a whole svsto.
tiny
và doan trong
bài doc
có liên quan
dén cum
tu khôa nay
d doan C Thesa
5
organisms form the base of the marine food web, so the acidificationcan ave a
dong
negative impact
on the entire system' ngh+a
là 'Nhïng
sinh v­t nhò bé này tan n
nén tång cça mang
luói thúc n bién, do ó quá
trinh axit hóa có thé có tácda
nên
tiêu cuc d¿n toàn bÙ he thóng này'
dé xác dinh dáp án là doan C.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa
cça câu cho sn (oceans carbon-cycle) và de
d
trong bài Íc có liên quan
d¿n cum
të khóa này
d doan B 'An often
overlookad
in
aspect of the carbon cycle
is that oceans are a highly significant factor
doan
6
determining the level of carbon in the atmosphere. Our oceans act as large carbon
sinks' nghia là MÙt khía canh thuöng bj bó qua trong chu trinh carbon là viÇc xát
den dai duong là mÙt y¿u tÑr¥t quan trong trong viÇc xác inh nóng Ù carbon
trong khí quyên. ai duong cça chúng ta hoat dÙng nhu các bé chúa carbon lón
de xác dinh dáp án là doan B.
Chú Giài Dua vào cum tùë khóa cça câu cho sn (carbon back into the earth) và
doan trong bài dÍc có liên quan d¿n cum të khóa này Û oan A 'as these animals
die and their bodies decompose, the carbon is returned to the soil' ngh+a là khi
nhung con vât này ch¿t i và co thê chúng bi phân hoy, carbon duoc dua tro lai long
dát de xác dinh dáp án là doan A. Trong càu này, 'is returned to the soir dudc di¿n
7
dat lai thành 'gets put back into earth.
A Vói dân sÑ dang già hoá ngày nay, cuÙc tranh lu­n vÁ vai trò cüa nguôi cao tuÑi trong luc
luong lao dÙng dâ båt áu nóng lên. MÙt sÑ nguoi tin rång tinh trang làm viÇc kéo dài cça ho
trong luc luong lao dÙng có thé gây ånh huong xáu cho xä hÙi. Nhkng nguöi khác nghi rng
tinh trang nguoi cao tuói lam viÇc có th¿ dem lai nhüng két quå tich cuc cho su gån k¿t xä
hoi và täng truöng kinh t.
B Nhüng nguoi phån dói vic sù dung ngudi cao tuÑi quá tuÑi nghi huu hiÇn nay thuong nêu len
ly le rng lyc lugng lao dÙng già s kém nng suát, bôi vi các v¥n dÁ súc khôe và su thiêu
trinh dÙ ký thu­t së làm h¡n ché khà näng cça nguôi cao tuoi trong mÙt sÑ công viÇc nhât
dinh. Mac dù diÃu này có thé xày ra vói nguôi già, nhung ß Hoa Ky, th¿ hÇ trên 60 tuói hien
t¡i có trinh dÙ hÍc vän cao và tuong doi khôe manh, d·c biÇt là so vói các thà hÇ truQc.
CNhüng nguoi khác phàn nàn ráng quá khó é ào t¡o nguoi cao tuôi. Ho nói, 'ban khóng tne
day cho mÙt chú chó già tho thu­t mói'. Tuy nhiên, dây cing là mÙt l­p luan sai lÇch.
Nguo
cao tuói có nhiéu kinh nghiÇm, vói su qu£n lý úng ¯n, có thà dem d¿n hiÇu quå cao trong
boi cành thích hãp. "NhiÃu nguoi d sß hku các ký näng úng dung duoc mà có the huu
trong thË truöng viÇc làm và thông thao các hoat Ùng cça thà giói kinh doanh,
giai
cau cho viÇc ào t¡o nói
chung.
ch
nhu
D
MÙt quan diém phån ói l¡i viÇc làm cho nguöi cao tuÑi mà van còn nguyên gia tri eo
d¿n
gio
thi dya trên thåc té rng hÍ làm giàm di sÑ luçng viÇc làm có s¯n trên thË truong.u noi
478

456. côr
viêc mà mÙt ngudi cao tuo1
dugc giao0, thi
mÙt công viÇc cho
mÙt nguÝi trë tuôi lai bi iDiéu này là ung, tuy nhien
nhïng nguoi cao tuói và
nhïng nguoi trè tuÑi thuöng tim hina công viÇc khá khác nhau.
Thay vi
nh­n mÙt công viÇc nào ó, ho lai thuong úng ho mÙt công viÇc mà
không ai muÑn
làm, vi
vây rö
ràng là có rát it lý do dà không
n dung ngudi
cao tuói. Trên thåc të, "nó có thé së có tác
Ùng tích cuc dén cà ngudi cao
tu
sç dång lao dÙng. NO
cüng s làm
giàm nhu cáu
phy thuÙc cùa
ngui cao tuói An cáC Chuong trinh an sinh xa hÙi ho­c ludng huu, tù dó tiét
kiêm tién cho toàn xä hôi
Tuyên bo vé l_i ích có thê có dQi vÛi
nguoi sù
dung lao
Ùng và
ngudi lao dÙng.
8
MÙt lý do t¡i sao ào t¡o có th¿
không cán thi¿t.
10 MÙt ành huÛng cua viÇc nguöi cao tuói có viÇc làm Ñi vói phúc l_i.
9
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn
(benefits to
employers and
8
workers) và o¡n trong bài dÍc có liên
quan d¿n cum të khóa này & doan D it will
likely have a positive impact on both the senior and the
employer nghía la 'nó có
the se có tác Ùng tich cuc d¿n cà nguôi cao tuÑi và nguoi so dng lao
Ùng
dé
xác dinh dáp án là do¡n D. Trong câu này, 'positive impact' dugc dién ¡t lai thành
possible benefits'
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (training - not be needed) và
doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này d do¡n C Many already
have applicable skills that can be useful in the job market and are well-versed in
the activities of the business world, eliminating the need for training altogether
nghãa là 'Nhiéu nguoi dã sß hïu các ký nng úng dung dugc mà có thà hku ich
trong thË truong viÇc làm và thông thao các ho¡t Ùng cça thé giói kinh doanh, giàm
di nhu cáu cho viÇc ào tao nói chung' dà xác dinh dáp án là o¡n C. Trong câu
này, 'eliminating the need for training' dugc dién ¡t lai thành training may not be
needed'.
Chú Giái Dua vào cum të khóa cça câu cho sn (senior employment on welfare)
va doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này ö o¡an D It will also
10
reduce the need for seniors to rely upon social security programs or pensions,
thereby saving money
for the entire society' nghía
là 'Nó cüng
së làm giåm nhu câu
phy thuoc cça nguoi
cao tuÑi vào các chuong
trinh an sinh x hÙi hoàc luong huu,
tu dó tiét kiÇm tiÃn cho toàn x hÙi dé xác inh dáp
án là oan
D.
nac
nhau nhiéu. Tuy nhiên,
ôi khi,
"sé có mÙt hÍc
sinh tài nng
den múc vugt
xa
no
ao
viên déu bi¿t ràng, nng luc cça bát ky
nhóm hÍc
sinh cùng
tuói nåo ckng thuong
n so vÛi các ban cùng lóp trong
nhiéu môn hÍc,
và diêu này
co thé co
tác dÙng gày
dé tháy là cho phép hoc
sinh dó hoc
truóc mÙt nm.
Tuy
nhiên, dây không hån là
ot
nh¥t và mÙt sÑ nguoi úng hÙ viÇc
nhkng hÍc
sinh có nng
khi¿u này ván hÍc
n den su ti¿n bÙ cça hoc
sinh ó cúng nhu cça
cå lóp. Trong nhkng
tinh huÑng này,
CHAPTER 08 Matching
Information 479

457. dúng
nm cùa chúng.
CuÙc
tranh lu­n
vé cách ti¿p c­n
tQt nh¥t uoc bi¿t dén.
toc và su
cài thiÇn' nåy
ra gida
các chuyên gia giáo dåc.
nhu là'sy tång
ddn
B Cho phép hoc
sinh hÍc nhåy
cóc lên lôp
cao hdn, trong
khi nhin bé ngoài là aidi
s.
chúng vi
gi£n
nh¥t dà quán lý
các hoc
sinh có nng
khiéu,
trên thåc t¿ lai có thé kim ha.
nm nh¥t
dinh. Các
hÍc
chúng
chac chån sê bó lð các ký nng
có thé hÍc ugc trong mÙt r
khi ch
phai chêt vat dà thich nghi
vÛi mÙt
nhóm ban
mdi và su ký vong
cça moi nguei S ng
he xå hnÙi
nay
sinh duoc
bàn luân
d¿n ckng
có thé phåi
trái qua áp lyc
lón bÛi vi sy tng t6c nau t
tách biÇt
khoi nhung quan hê
x hÙi cça chúng,
và
su hó
trg
tinh than mà nhïng quan hê
dem lai, ckng
là mÙt moi quan
tâm lón.
cho
c Mat khác, ss cåí thiÇn
có thà khó thåc hiÇn hdn, vi diêu này
liên quan dén viÇc tao cak
mot
hoc
sinh vuon lên trong lóp hÍc
ban áu. Do dó, "giáo
viên dugc mong doi là së tan r
chuong trinh giúp cåi thiÇn nng luc phù hãdp vÛi thë manh và ký nng cça các hoc Sinh t ai
nhóm
nang,
và cho phép chúng
tham gia
khóa hÍc
cao hon trong
khi vân duy tri két nói vái nhe
ban bè cça minh à chúng
có thé tiep tåc hoà nh­p
x hÙi
vÛi b¡n bè óng trang lúa
D Các nghiên cúu dã chi ra ràng chi¿n lugc hiÇu quå nhât dé quán lý các hÍc sinh tài näna l
két hop
bieÇn pháp tng toc ß mÙt só oi tugng nh¥t dinh vÛi cái thiÇn & nhüng ngudi khác
Diéu này dòi hôi mÙt chuong trinh phù hop vÛi hÍc sinh, và s phát huy tuý theo diÃm manh
và diém yéu cça chúng. Trén thuc té, ván dé co b£n trong viÇc quån lý các sinh viên tai
nang o nhiéu quóc gia, bao góm cà Anh Quóc, không phåi là ván é vé cách ti¿p cân tang
toc và oåi thiÇn mà là "chång có lua chon nào, và sinh viên buÙc phài hÍc theo cách mà
nhànghiên céugiáoducMaureen Marron goilà 'phuong pháptheosátcúngnhàc ÑivÛi
nhóm tuoi cùa ho.
11 MÙt dé cap dén ånh huöng mà hÍc sinh có nng khi¿u có thà gây ra cho các ban
cùng lóp
Mot dé cap dén su thi¿u hut các lya chon cho sinh viên tài näng
13 Làm th¿ nào giáo viên có thà giúp hÍc sinh tài nng hòa hop vÛi nhóm b¡an bè cùng
12
trang lúa
11 Chú Giäi Dua vào cum tu khóa cça câu cho san (effect gifted students can have
on their classmates) và o¡n trong bài Íc có liên quan d¿n cåm tu khóa nay o
doan A 'a student will be so talented that he or she is dramaticallyout of step
wIU
his or her classmates
-, and this can have a disruptive effect on both the
student
progress and that of the class' ngh+a là 'së có mÙt hÍc sinh tài nng dên
muc v
xa hoàn toàn so vÛi các b¡n cùng lóp-, và diéu này có thà có tác Ùng gày
rol
l dên
sy tién bÙ cça hÍc sinh dó
cúng nhu cça cå lóp' Ã xác inh áp án là doan*
12 Chú Giai Dya vào
cyum tù khóa cça câu cho sån
(shortage
of options)
doan
trong bài dÍc có liên
quan d¿n cåm tù khóa này ß do¡n D 'neither is
avaiao students are forced to learn with their age group' nghia là 'chng
cô lya
Y
and
va sinh vièn buÙc phài hoc vói nhóm tuÑi cça ho' dé xác dinh dáp án
la doe Trong câu
này, 'neither is available"' dugc diÃn d¡t lai thành 'shortage O
480

458. Chú Giai Dya vao
Cum tu
khoa cça
câu cho sän
(teachers can
help talented
13
students) và do¡n trong bai
doc có liên
quan ¿n
cum tu khóa
này ß
do¡n C
Teachers are therefore
expected to
generate an
enrichment
programme , and
allow them to take on
advanced
work while
maintaining a
connection with their
peer group' nghia la
'giao vien
dudc
mong doi là së
t¡o ra
mÙt chudng trinh
giúüp c£i
thiên nng luc -, và cho
phép chúng tham
gia khóa
hÍc cao hon
trong khi ván duy
tri két nói vÛi nhóm b¡n bè cça minh' dé xác
dinh áp án là
o¡n C.
A Các cong óng bán dja ð
vùng Tây Båc Thái
Binh
Dudng cça My dã tién hanh phàn ph6
tài sån theo nghi thúc, dudc goi là
potlatch, dé tu trút bÏ gánh nng tinh thán do viÇc s
hüu vât ch¥t gây ra.
15Nhkng sy kiÇn cÙng dóng này thuöng xoay quanh mot bua tiêc lón än mùng sr bÙi thu cça mùa sn bán.
1Nhïng büa tiÇc này có rát nhiéu cá h6i hoác thit hài cáu, cùng vÛi các lo¡i thuc phám khác, và
thuong có sy tham gia cça nhüng nguoi lón tuoi trong cÙng ông, nhïng ngudi chïa bÇnh bång dúc tin và du khách tù nhüng vüng xa xoi. Dé tôn vinh
nhüng vË khách dáng kính này, cho nhà phuc vu các bka án trên
nhung chiéc d+a ·c biÇt dugc cham khc và son thù công lÙng lay hon nhiéu so vdi
nhüng chiéc d+a ugc dùng hång ngày.
B Potlatch ckng duoc to chúc kèm vói ca hát và nhåy múa. Nhïng hoat dông này nhm ca
tung nguoi thân, tôn vinh các moi
quan hÇ và th¿ hiÇn lòng câm t¡ vi müa màng bôi thu.
Do các diÇu nhây duçc thuc hiÇn bôi tùng gia dinh riêng r, ây cüng là co hÙi dé các
gia dinh th¿ hiÇn di sån vn hoá Ùc dáo cça hÍ. Ngoài ra, mÙt sQ ca s+ và vk công deo
mat na mô phông lai nhkng sinh v­t siêu nhiên trong suÑt nghi lé potlatch. Nhüng diêu
nay là dé ton vinh nhung nguoi dã dành tang bài hát và diÇu nhày cho tung gia dinh.
Tuy nhien, có lê khía canh quan trong nh¥t cùa nghi lé potlatch là tàng quà. Hanh dong
nay không chi thà hiÇn su hào phóng ma con dê cho các thành viên bÙ lac tu bó tài sån
vât chát. Bàng
cách này, hÍ có thà ho·n trå no, thà hiÇn su càm kich Ñi voi su giúp do
tü nguoi khác và ti¿p tuc kéo dài các/mói quan he. Tát cà các hoat dong này dã cùng
c6 các giá tr/ chung cça x hÙi. Do ó, các thành viên bÙ lac së trao dói ca no, chan và
aC vat dyng khác. Néu chúng quálón dé v­n chuyén ho·c có giá tri quá cao, chung se
don
giàn là bË hoy di.
C do nhïng sy kiÇn này có v¡i trò quan trong vé vn hoá, chinh quyén cháu Au tai cac
a My l¡i không dánh giá
cao nhûng su kiÇn
này.
é buÙc các thành viên bÙ lac
thuo
nnap
vÛi x hÙi mói, chính quyén
dã cám nhung
hành vi này.
EDiéu này, tät nhiên, dã
không xóa bô hoàn t toàn các nghi lé. 1"Chúng
chi don gián
là dugc thuc hiên trong
bi m­t
den khi lÇnh c¥m duoc dô bó vào giüa nhung
nåm 1900.
Nguoi bán dja dã Ñi phó
vÛi nhkng lênh
câm vé t­p tåc
cúa hÍ
nhu thé nào.
15
Mot
vi du vé cách n mung
k¿t quå
mùa sån bàn.
De cap den nhïng vi
khách én tu nhung vùng
dát xa xôi.
16
14
CHAPTER 08 Matching Information 481

459. và doan
Chú Giài Dåa
vào cum
të khóa cça câu cho sån (handledrestrictions) v
trong
bài oc có liên quan
dén cum
të khóa nay
d doan D They were sim 14
performed in secret until the ban
was lifted in the
mid-1900s' nghia là Chine
giüa
don giån
là duoc thåc hiên trong
bí mât
cho dén khi lÇnh câm ugc dô bó vào
nhung
nam 1900' dà xác dinh áp
án là o¡n
D.
Chú Giài Dua vào cum
tù khóa cça câu cho sån (the hunting season's viald
doan trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa nay d doan A These unal
events usually
centred on a large
feast to reflect the bounty of the hunting seasnn
nghia là Nhüng su kiÇn công dóng này thuöng xoay quanh mÙt bua tiÇc ln
mung su bÙi thu cça mùa sn bån' dé xác dinh dáp
án là do¡n A.
và
15
án
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cho sn (visitors travelling from far awav
và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum të khóa này d doan A These feasts
were usually attended by visitors from great distances' nghia là 'Nhüng büa tiêc
này thuong có su tham gia cça -du khách tù nhïng vùng xa xôi"' é xác inh dáp
án là doan A. Trong câu này, 'great distances' dugc diên ¡t lai thành 'far away
16 )
Loài su tu ang dán bi¿n m¥t
Loài su tù, dã tung di rong ruÑi khàp nhkng dài d¥t châu båt dâu suy giàm só luong vão
giai doan cuoi cüa ký bng hà cuÑi cùng khi su bi¿n Õi khí h­u làm thay dÕi cånh quan. Trudc
day, khu vyuc thão nguyên rong lán -khu vyc dóng cô bàng phång -bao trum luc dia. giúp su
tu dé dàng phát hiÇn và bát dudc con mói. Nhung khi moi truong tro nên ám hon và nhiéu
A
ring cây cao moc lên, nhüng dÙng vat khác trò nên khó sn b¥t hon r¥t nhiéu. Voi tinh hinh
khó tiép can nguón thúc án han, viÇe su tù duy tri sÑ lucng nhu trudc day là diÃu không thé
B Tuy nhiên, thinh thoång ván có nguôi quan sát tháy su tù ô miên nam châu Àu trong mÙt so
giai doan lijch sç. Theo nhà sù hÍc Hy Lap có dai Herodotus, nhïng chú mèo lön này có the
dugc tim tháy o vüng giüa sông Achelos và Nestos. Vi dây là mÙt khu våc có dia hinh tuong
doi nho, nén loài này có l ang dân bi¿n mát khói khu vuc vào thöi iÃm ó, voi su bien
mát cùa chúng càng dugc dây nhanh boi tinh yêu cho môn thà thao sn bàn cça nguoi ny
Lap và nhu cáu cça nguoi La Mä muón cho nhïng con thú này chi¿n d¥u vÛi nhau trong u
truong.
0 châu Phi, su tù tón t¡i vÛi sÑ luong lón cho ¿n thé ký 19, khi chúng båt dau
Die
do su gia táng dân sÑ cça loài
nguoi. Bôi vì máy móc cho phép mÍi nguoi tiêp Can
i
C
mât
hoang dä, su ti¿p xúc cùa con nguöi vói su të tng lên dáng kà và sÑ luong su të bi ban hoãc
bi nhiém dÙc thuQc trù sâu cüng tng lên nhu vây. Trên thuc té, sÑ luçng su tù giám knoa
ng
95 % trong vòng chua dáy 200 nm.
20Trong só
khoàng 30.000 cá thà hiÇn dang Di
o
trên
luc dia, gán nhu tát cà éu sÑng ß
vùng ha Sahara và nhiéu con trong só chúng pnai
d
nt
vói
sy thay
doi môi truong sóng, xung dÙt vÛi
nông dân và su suy gi£m
con mói do
hox
dÙng
buôn bán thit thú rùng cça con
nguoi. Cho rång dân sÑ cça khu våc này dy kiën se
tal
g gáp
dôi vào nm 2050, tudng lai cho loài su to có vè åm ¡m.
482

460. n Tinh hinh cua loài su tu ð châu A
th­m chí còn tói tÇ hon. Quán the su tu châu Á duy nhát còn tón tai hiÇn ang sóng ß Công viên
quQc gia Án DÙ. Mäc dù ß
trong tinh
trang dudec bào vê, vai trm cá thé sông d dó ang gåp nguy hi¿m do lai ông huyét, chúng là h­u duê cça chl khoàng mÙt tá con su tiù. iéu này làm cho
chúng Ñm y¿u vé m·t di truyén và d bË bÇnh; 19néu mot cn bênh truyén nhiém lây lan, nhiéu con su të së chét và sÑ
luong cça chúng có
the giåm xuÑng múc
không th¿ phuc hói.
E Vói viÇc loài su të châu A dang chính thúc bË de doa nghiêm trong và nhüng con su tu d châu
Phi gán dy thi dugc liÇt kê vào danh sách
nhüng loài gp nguy hiém bÛi Cuc quån lý cá và
dong vat hoang dã Hoa Ký, rõ ràng rång các nhóm båo tón muón båo vÇ loai meo ldn nay
khoi bi tuyêt chüng. M·c dù nhüng no luc cça ho là dáng nguông mÙ, nhung thuc té la tudng
lai cùa su tù và khå nng ào ngudc nhüng tác nhân gây nên su tuyÇt chùng cça chúng sé
phai phy thuÙc vào cam két båo vÇ su to ß cap Ù quÑc té.
17 MÙt dé câp vé thoi gian sÑluong su tù båt áu giåm ß châu Phi
18 MÙt dé c­p vé viÇc so dung su to cho måc ich giåi trí cça con nguoi
MÙt ví dy vé thú gi ó có thà xóa bô toàn bÙ mÙt loài su tù
20 Lý do khiÃn su to mát nguón cung cáp thuc an hiÇn nay
19
17 Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça càu cho sn (began to fall in Africa) và oan
trong bài oc có liên quan d¿n cum tu khóa này ß do¡n C 'As for Africa, lions
survived in significant numbers until the 19th century, when they began to vanish
due to human population growth' nghía là O châu Phi, su tù tôn t¡i vÛi sÑ lugng
lón
cho den th¿ ký 19, khi chúng båt âu bi¿n mát do su gia tng dân sÑ cça loài
nguoi'
dé xác dinh dáp
án là do¡n
C.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (human entertainment) và doan
trong
bài dÍc có liên quan ¿n cum tù khóa này ß oan B its demise no doubt
hastened by
the Greeks' love of sport hunting
and the Romans'demand for beasts
to fight
in their arenas' nghia
là 'så bi¿n mát cça chúng càng duoc ây
nhanh boi
tinh yêu
cho môn thé thao sn bn cça nguoi Hy Lap và nhu câu cça nguöi
La Mã
muon cho nhïng
con thú này
chien dâu vÛi nhau trong d¥u truong' Ã xác dinh
18
dáp
án là do¡n B.
Chú Giài Dya vào cåm
tu khóa cça câu cho sn (might wipe out)
và oan trong
bài doc có liên quan d¿n cum
të khóa này
ß doan D if a contagious
illness
were to spread, many
of the lions would perish,
and their numbers might
fall to
unrecoverable levels' nghia
là 'néu mÙt
cn bÇnh truyên
nhiém lây lan, nhiÃucon
su tù së chét và sÑ lugng
cça chúng
có thé giäm xuóng
múc không thé phåc hói
de xác dinh áp
án là do¡n
D. Trong
câu này, 'perish' dugc di¿n d¡t lai
thành
19
wipe out.
CHAPTER 08 Matching
Information 483

461. Chú Giài Dua vào cum tù khóa cùa câu cho sån (loss of lions' food supolv)a
imately
trong bài doc có liên quan d¿n cum ti khóa này & oan C Of the appro vin
20
30,000 currently left on the continent many face loss of prey due to tho
ang bi
in bushmeat among humans' nghia là Trong sQ kho£ng 30 000 cá thé hidrn d
Su suy giåm con
bo lai trên luc dia nhiéu con trong sQ chúng phåi Qi m­t vÛi
mói do hoat ong buon bán thit thú ring cça con
nguor
dé xác dinh dáp án ia.
doan C. Trong câu này, 'prey' dudc dien dat lai thành food supply
Ngon ngu và phuong ngï
A Neu hai nguoi nói có thà hiéu nhau mc dù
sú dung
các cach diên dat, ti¿ng lóng va
giong diêu khac nhau, thi ho có nói cùng môt ngôn ngü không? Dó là mÙt câu hoi dä lam
khó eá
nhà ngon ngk hoc xã hÙi tù lâu, nhüng nguoi ch­t vât dê xác inh chính xác
ngôn
ngú kha
phuong ngk o
nhkng diém gi. Phuong ngk là mÙt cách nói dåc trung theo
vùng mién
có liên
quan dén môt ngôn ngü dugc thua nhân chiính thúc. Tât nhiên, có mÙt só quan diém vé các
Các
ach
phan biêt hai cách nói này và su a dang cça ngôn ngü có liên
quan nhu thé nào.
B Môtsó nhà
ngônngühÍctinràngnguón gÑcljchsúlàquantrong, coibát
ký cáchnói
nàobåt nguón të môt bi¿n thé giao tiép ck hon là mÙt phuong ngü. Theo
quan niÇm này, các
ngôn ngk Rôman hiên ¡i, nhu ti¿ng Pháp và ti¿ng Y, së là phuong ngk båt nguón tù
ti¿ng Latin.
Nhung quan diém này có phán thi¿u sót vì m·c dù các ngôn ngü này có thé xuát phát tù cùng mÙt ngôn ngk góc, nhung hiÇn t¡i chúng cách nhau khá xa và
không hàn là hiÁu
duoc khi giao ti¿p vói nhau. Nói cách khác, nguoi nói ti¿ng Y và
nguði nói tieng Pháp co lë
không thé hiêu nhau vi
phuong ngü cça ho mang rát ít nét gióng nhau.
Tuong tu nhu vay, ho sê tháy không có ich gi khi tham khåo cn cé ngôn ngï gióng nhau dé giài quyët ván à sç
dung ngôn ngk. i¿u nay có
nghía là 2mc dù các ngôn ngk Rôman ban dâu là phuong ngü cùa tiéng Latin mà có
chung nhiêu di¿m
tuong dóng, nhung chúng dã phát trién theo thdi
gian do sy di cu cça các nhóm nguoi khác nhau trên khåp châu Au
-
và hiÇn nay dugc coi là ngôn ngü chinh thúc riêng biÇt thay vì là
phuong ngk.
Trong khi dó, mÙt cách thich hop hon dé xác dinh xem mÙt cách nói có phái là ngón ngu
C
hay không là xem liÇu nó có
dugc công nhân hay không, có nghía là nó duoc su dung trong thu tin chinh pho, có hÇ thÑng ngü pháp riêng và duçc d¡y trong truðng hoc. Nhung su cong nhan 'chinh
thúc' này có thuc sy phân biÇt ngôn ngï và
phuong ngï không? Thuc te
la
Ùt
phu
só
ngón ngú dugc công nh­n có vê khá giÑng phuong ngï do su tuong dóng khong
u
nhancça
chúng vÛicác
ngônngüdugcsç
dångß các
vùng xa xôi. Nhung khi cac
ng
ngu
riêng biêt xuát hiÇn và gån nhu
cùng chia sé tù
vung và ngü pháp, chi có mÙt vai
Kna
chu yêu vé tu
lóng và thành ngü, chúng duoc goi là 'các hinh thúc quy chuán' chu knong
biet
là
phuong ngü cy th¿ theo
vùng.
D Diêu này chính xác vÛi
2"tiéng Anh, ngôn ngü mà có nhiÃu hinh thúc quy chuan
Kila
bao góm tiéngAnh-Anh,
Anh-My, Anh-Canada và Anh-Úc. Tù vung. cách noi
va".
chí
cà cách
dánh ván
cing khác nhau
giïa mõi
ngôn ngü này. Chng h¡n,
ngu
nguoi Canada noi,
TOi CO
mÙt chiéc
xe hdi
mói', trong khi nguöi Anh lai nói, Töi vça có mÙt chiêc
KE
484

462. CD O
D
D
DX
CD
3
D
D
C
(D
DA
9
2
9NIOV3H SI73I S83XOVH
upn
yuig yojui ipi bunp i91
pa nyo

463. Chú Giài Dya
vào cum
tù
khóa cça
câu cho sn (history
could
he.
trong
bài doc có
liên quan
d¿n cym
tù
khóa này
ß doan B
historical origins
are significant,
viewing any
speech
form that is deri leve
older variety
of
communication
as being
a dialect
nghia là MÙt s6 nhi
hoc
tin ràng nguón góc
lich
sç là quan trong.
coi bát ký
cách
mot
bi¿n thé giao tiép
cû hon là mÙt
phuang ngï
dé xác dinh dáo án uon t
help) va doan
linguists believe 24
from an
hh
ngon ngu
Sy kháng
thuóc kháng
sinh ngày càng tang
an ong
A Nhu là di chung
cça nhiéu thâp ký l¡m dung, viÇc kháng
thuÑc kháng
sinh dann t
nguy trên toàn thé giói
và duoc
các chuyên gia công nhan
la mot trong nhüng moi de dea .
hièn Khi
hiem nh¥t dÑi vÛi súc khôe và su phát
trién toàn cau. Khang
thuóc kháng
sinh xuát hia.
vi khuan bi¿n dÑi vàtrð nên mi¿n nhiem truóc tác dång cúa kháng sinh, thông qua dät bién
gen hoãc thông qua su tich tu dán dán cça sr kháng
thuóc. Các vi khun
này mà da
Kuát
hiên thi cuc ký khó di¿u tri, và trong mÙt sÑtruong hop còn không có loai thuóc nac tón tai dé
chong lai chúng.
i¿u này ang trõ thành
mÙt ván é cáp
bách én noi 2Tó
chüc Y Tne
giói
dã mo tà nó nhu là 'mÙt trong nhkng
moi de doa
lón nhát ôi vdi súc khôe toàn cáu' va
dã dua ra mÙt k¿ hoach hành Ùng
toàn cáu trong
nQ luc nhm chÑng lai nó.
a
B Kháng thuÑc kháng sinh xuát hiÇn sau hàng th­p ký lam dung boi tính phÑ bién rÙng räi va
su thieu chi dán vé các tác Ùng
tiem tàng
cça các loai thuóc này. iéu này dâ trô nén trám
trong hon 2"do viÇc bán thuóc kháng sinh không duoc kiêm soát mà bán truc tiëp cno ngudi
dùng, không có sy kê don cça bác si. Nguoi ta uóc tính rng khoàng mÙt nua sÑ trung hop
sù dung kháng sinh là không cân thi¿t. Ví då, nhi¿u nguði dùng thuóc kháng sinh dà chüa
benhcàmlanhthóng thuong m·cdù chúng không có tácôngd¿nvirus. ViÇclamdung
kháng sinh gay ra su phát triên cça vi khuán manh hon, vi kháng sinh tiêu diêt tåt cà cäcv
khuán y¿u, cho phép các chùng manh hon sinh sôi này nd và phát triên khá nng mièn dieh
voi các loai thuÑc dugc tao ra é diÃu tri chúng.
C Cac chong vi khuán này ugc goi là a kháng thuÑc, hay siÁu khuan, và là mÙt mði nguy nai
lon doi vói súc khôe trên toàn th¿ giói. Nguoi ta uóc tính rång hàng triÇu nguði cht moi na
do các vi khuán kháng thuóc này và só ca nhi¿m trùng không thà diÃu tri duoc dang nga
càng gia tàng. MÙt vài bÇnh nhim trüng do vi khuán phÑ bi¿n, bao góm viêm phói, E CoI
oli và
dang
lau, hiÇn dang tng cuong khà nng mi¿n dich vói kháng sinh và các nhà nghiên
cútu
da
chât v­t dé tim ra phuong pháp diÃu trj thay th¿. 2Nguöi
ta dã då doán rång,
neu
kno
duçc
kiém soát, vi khuán kháng thuÑc kháng sinh s gi¿t ch¿t tÛi 300 triÇu nguöi va0 àm
2050.
D
Không chi riêng lam dung ß nguoi góp phân vào viÇc kháng thuQc kháng
sinn
ke don quá múc cho
dÙng v­t. Nguoi ta uóc tinh ràng 80% kháng sinh dugo
dugc dung cho
dÙng vat và chúng thuöng không duoc dành cho dÙng
va D thuong có mÙt quy chuan
chung trong các trang trai lón là nguði
ta sêtron
cinu vói thúc ån dé cài
thiÇn súc khôe và tinh trang cça dÙng v­t. Cüng nhu con
dóng vai trò là ch¥t xúc tác cho
25su phát triÃn cça vi khuan kháng thuo vào các sån phám thuc phám và lây nhim cho con nguoi.
con b
Ky
vay,
ng kháng sinh
nguoi, diéu nay
an
có thé lây
486

464. cuoc chién chöng lai vic kháng thuöc
kháng sinh là uu tiên hàng dâu cça súc khòe toàn
E
cáu và các phòng
thi
nghiÇm nghiên cúu trên
kháp thé
giói dang tim ra các giài pháp cho van
A& này. Phát trién các lo¡i kháng sinh mói
không còn là
mÙt lua chon khå thi, vi các chúng vi khuan kháng thuóc dang xuât hiÇn vÛi tQc Ù mà
viÇc chóng lai chúng truc tiép bàng kháng
sinh mói là không thé. Tuy nhiên, 2"dã có môt budc dot phá dáng ké gán dày; các nha khoa hoc dã phát hiÇn ra mot phân tu dão
ngugc tinh
trang kháng thuóc
kháng sinh ß nhiéu chúng
vi khuán. Diêu này có thê cho
phép các bác si sù
dung các loai thuóc hiÇn dugc cho là không có tác dung. Phân tu này vàn chua
dugc thù
nghiÇm trên
nguoi,
vi
vây nó vn dang ß giai doan phát trién ban dâu.
Tuy nhiên, dó có thà là
hy vong tÑt nhát dé chóng lai mói de doa súc khoe toàn cáu ang gia tng này.
25 MÙt báo cáo vé cách thúc
n có thé bË nhi¿m vi khuán kháng thuÑc
26 Mot de cap vé viÇc mua thuÑc mà
không hôi ý ki¿n bác Sí
27 MÙt ê câp ên mÙt phudng pháp diÃu tri mÛi tiêm
náng
28 Mot tuyên bÑ vé só
nguôi mà súc khoé cça
ho có thé gåp nguy him
29 Mot báo cáo vê mÙt to chuc toàn câu däph£n úng vÛi ván é nay ra sao
25 Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho s¥n (food could be infected) và doan
trong bài dÍc có liên
quan d¿n cum tù khóa này o oan D the
development of drug
resistant
bacteria, which can spread into food products and infect humans' nghía
là'su phát tri¿n cça vi khuân kháng thuQc, nó có thà lay lan vào các sàn phám thuc
pham và lây nhiem cho con nguor dà xác dinh áp án là o¡n D.
26 Chú Giài Dua vào cum të khóa cça câu cho sn (without consulting
a doctor) và
doan trong bài Íc có liên quan dén cum tù khóa này ß do¡n B 'the
unregulated
sale of antibiotic drugs over the counter, without a doctor's
prescription' nghia là
'do viÇc bán thuÑc kháng sinh không ugc ki¿m soát mà bán truc tiep cho nguoi
dung, không có
su kê don cüa bác sî é xác dinh dáp án là do¡n B. Trong càu này.
doctor's prescription' duge diën d¡t lai thành 'consulting a doctor.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cho sn (new treatment) và doan trong
bài dÍc có liên quan dén cum të khóa này ß do¡n E there has been a recent
27
breakthrough that could be significant; scientists have discovered a molecule that
reverses antibiotic resistance in multiple strains of bacteria' ngh+a là dã có mÙt
buóc dÙt phá áng ke gân dây; các nhà khoa hÍc dã phát hiÇn ra mot phân tù dåo
ngugc tinh tr¡ng kháng thuóc kháng sinh ß nhiéu chùng vi khuân' dà xác dinh dap
án là doan E.
Chú Giài Dya vào cåm të khóa cça câu cho sån (the number of people) và do¡n
trong bài dÍc có liên quan dén cum tù khóa này ß doan C lt has been predicted
that antibiotic resistant bacteria will kill up to 300 million people' ngh+a là 'Nguoi
Ta dã du doán rång vi khu¥n kháng thuoc kháng sinh së giët ch¿t toi 300 triÇêu
nguoi vào nm 2050' dà xác dinh dáp án là o¡n C. Trong câu này, 'kil' uoc di¿n
dat lai thành lives might be at risk'.
28
CHAPTER 08 Matching Information
487

465. has
sponded)
World Health
và do¡n
trong
bài Íc
có
liên quan
dên cum
tu
khóa này ß doan
Organisation
has
introduced
a global
action plan' nghia là TÕ chii 29
-dã dua ra mÙt
ké hoach
hành dông
toàn cáu' dé xác dinh
dán .
A
Chú
Giài Dua
vào cum tu khóa
cça
câu cho sn (a
global bodu
Y té Thé
giói
inh dáp án là
doan A
20
Su sóng
còn cça các ran
san hô
Thái Binh
Dudng. Bai Tay
A O các vùng
nhiÇt
dói và c­ân nhiÇt
dQi cça ba d¡i dudng
lón
húng nåm
,nudc
cách khóng quá
200 feet duói bé måt d¡í duöng,
VI
san ho can dú ánh
sáng mát tea Duong
và Án ô Duong
-có rát nhiéu ran
san hô vÛi các kích cô khác nhaus
sach, su hiÇn diÇn
cça
zooxanthellae hoc tao,
va nhiet dg
tu 1/ den 34 dÙ C gdé nháe s
tháy
manh
mê. Do nhïng yêu
cáu d·c thù
vé sinh thai nay,
cáC ran
san hô háu h¿t d tce t
o nhüng
khu vuc
có thém luc dia nông vùng
Nam bán câu Trái d¥t.
B Khi các diéu kiÇn cán thi¿t uoc dáp úng,
san hô có thê phát
trién thành các quán thé dd o
Các sinh vat sóng, d·c biÇt là san hô polyp, ti¿t ra chât calcium carbonate dà tao ra bé on
ngoài
rán chác cça san hô. Cuoi cùng,
các quån
thé san hô t¡o thành mÙt ran san hô mát
he sinhtháiliênkétvÛinhaurátda dang.
KhimÙtran
sanhô pháttrién, "'mÙt hÇ thóng han
tác và cong sinh phúc tap së hinh thành giïa nhiéu sinh v­t sóng trong san hô. Không phà
cuong diÇu hóa khi nói rng san hô rát quan trong cho su sQng còn cça nhiêu sinh v­t biÃn.
Trên thuc té, nhiéu nguoi mô tå các r¡n san hô là 'rung mua nhiÇt dói trên bi¿n', và gióng
nhu rùng mua nhiÇt ói, néu bË phá hoy, các sinh v­t sóng dya vào chúng sê bË de doa ho·c
bi xóa sô.
c Trong vai tháp ký qua, các nhà khoa hÍc dã phát hiÇn ra rång san hô ckng quan trong dói
voi con nguôi trên nhiéu khia canh. Chúng không chi cung cáp mÙt hÇ sinh thái quan trong
cho cuoc sóng duói ai dudng, mà chúng còn lo¡i bô carbon dioxide khði không khi và che
chàn cho dát lién khði nhïng con bão ¡i dudng. Hon nua, các r¡n san hô thu hút khách du
lich, cung cáp viÇc làm trË giá khoàng 375 tý ô la hng nm. M·c cho giá tri cça san hò dói
vGi nhán loai và tám quan trong cça chúng trong viÇc duy tri su sÑng cça dai duong, chúng
ngày càng có
nguy co bË hoy ho¡i tù ho¡t Ùng cça con nguôi.
D
Nhkng nghiên cúu cüng chi ra rång nhïng mÑi de doa chính Ñi vói các ran
san ho
de
quan dên ho¡t dÙng cça con ngui. Khi nuóc biÃn trô nên quá ám, ch¯ng h¡n,
do su
n
lên toàn cáu, san hô tryc xu¥t zooxanthellae sÑng trong các mô cua chung
ra
y
nay khien san hô chuyén sang màu trång, mÙt hiÇn tugng duoc goi là tay trång sSan
dü san hó
chua chét tai thöi di¿m này, nhung súc khðe cça nó dang gåp nguy
nie trong. ViÇc sù
dung thuóc trù sâu và
phân bón, ô nhi¿m hóa hÍc, su dóng ca,
a và tran dáu
cüng dâ
gáy thiÇt h¡i cho san hô.
ien
3Dieu
hiêm
rung
E
Nhïng mõi de
doa này dang gia tng tù nm này sang nm khác va gay
ra
trong tói súc
sóng cça san hô. MÙt nghiên cúu két
lu­n rng khoång 707o
v
trên the
giói bj de dÍa ho·c bË phá hçùy boi ho¡t Ùng cça con nguoi. Mc
au
hô có khà nng phåc hôi, khoàng 20% lai không có hy vong hói sinn.
hâu quà nghiém
ransanho
san
488

466. O
D
3
5
D
CD
D
C
D
.
CD
D
DR
a
(D
CD
ONIOV3H SL13I SU3XOVH ueniuuig40/41 1P1D6unp101PA)no

467. Chú Giài Dya
vào cum
tù khóa cùa câu
cho san (conditionscorals neeso
34
eed) và doan
uire
sufficient
sunlight,
clear water,
the presence
of
zooxanthellae or algae, and a.
range
of 17 to 34 degrees
Celsius in
order to thrive' nghia là 'san ha
sáng mat trôi,
nuóc sach, su hiÇn diÇn
cça
zooxanthellae hoác tào
17 den
34 dÙ C Ã phát
trién manh
më é xác dinh dáp
án là oan a
trong
bài doc
có liên quan
d¿n cum
tu khóa nay
d doan A 'corals reair
emperature
dù ánh
và nhiêt dotu
p 226 HACKERS TEST
2 A F 3
1D
5 G 6 E
4 C
81 B 9 portability
7 F
12 jewellers/jewelers 11 (skilled) artisans
10 mechanisation/mechanization
14 apprentices 13 water-powered mills
Theo dôi thi gian: Ché t¡o óng hÑ ß Anh, Thuy Si và My
A Nhiéu loai dóng hó khác nhau dã uçc lutu hành tù thôi co dai, nhung lich sù cça ngành công
nghiep dóng hó theo nghia hien dai dã bát dáu tù thé ký 18. Truóc dó, dóng hÑ treo tudng va
dóng hó deo tay cho yéu dugc giói h¡n trong th¿ giói cça nhïng ngudi có thú vui tiêu khien
giau có, và chi dugc so dung é xem gid theo dúng ngh+a, nhung nhïng thay doi trong giao
thông do cuÙc CáchmangCôngnghiÇp manglaidã biéndông hÑ trôthành mÙtvâtdung
thiét yéu và gån ch·t ý thúc vé thôi gian vào tâm trí só ông.
B Vê mat thi¿t ké, sàn xu¥t và thudng mi, Anh là nuóc di áu trong ngành công nghiÇp ông
ho hien dai. "Nguôi Anh chuyên sån xu¥t dông hÑ noi ti¿ng vé Ù chính xác và nhò gon
dê
mang di hoàn toàn phù hop vÛi nhu cáu cça dân sÑ luôn thay oi ngày càng tng và su phat
trién ban dáu cça duong såt ô Anh â t¡o ra ch¥t xúc tác cho quyên bá cho thË truong
cua
nuóc Anh
trong nua dáu th¿ ký 19. Boi vi hoat Ùng cça duöng såt an toàn và có the
doán dugc phs thuÙc rát nhiÃu vào viÇc theo dõi thöi
gian, nên ông ho duoc bô tri theo
ea
khoáng thoi gian trên toàn hÇ thóng duöng sát dà cho phép các kù su ông bÙ hóa dong
bám gið cüa hÍ, và "các dËch vu diÇn báo së gúi thöi gian dinh ký tói các tr¡m tren
toàn he
thong duong st
étüu dó dóng hó có thà dugc diéu chinh liên tuc cho chinh
xac C Trong khi diÃu
này giúp ngn ngua tai n¡n và cho phép các công ty duong sar duy
ch
ac
trinh sat sao hon, thi 'nó
ckng giúp hành khách bi¿t truóc duoc các
chuyén
dên,
a va chuyén nõi vÛi dÙ chính xác
cao hon.
Nhïng ti¿n bÙ này dã cçng co nh­n thuc
mai tám
quan trong cua thdi gian trong toàn x hÙi, thôi thúc nhkng nguoi có dù diêu
kg dóng hó
bò túi.
Do dó, viÇc di chuyên bàng tàu hõa làm tng nhu cáu vé óng
no
day ngành công nghiÇp dóng hó nói
chung ß nuóc
Anh.
di mua
vå
thúc
490

468. T nhiên, có nhúng h¡n chë ói vÛi hÇ thong cça Anh mà së bË các dÑi tho khai thác. Cu thé, thË truong
Anh chí dành
riêng cho
óng hÑ thù
công, và
nhüng ngudi tho thù cong hám ldi duoc thùa hudng ky nang bi
quyêt gia truyén thi coi co
giói hóa là môt mói de doa và tích cUC v­n dông hành lang chông lai viÇc sù
dung máy móc dà ché t¡o
'dóng hó già'. Do
ó Aóng ho cça Anh ván cuc
ký tón kém dé sån
xuát.
Nhung 'trong khi
nguci Anh dói
nghich
vÛi
cd giói hóa, thi dây không phåi là
truong hop &
Thuy Si, ndi các
công ty bát dáu thù nghiÇm sån xu¥t tu dÙng các bÙ ph­n riéêng l, nhu ia
quay và bánh
rng. Bång cách sç dung máy
móc de sån xuát hàng loat mÙt sQ bÙ ph­n, óng hÑ
Thuy Si có thé dugc ché tao nhanh hon
và rè hon so vói dóng hô Anh.
Nhung
nguoi Thuy Si dã
không di theo su háp dn cça sån xuát
co giÛi hóa hoàn toan. Thay
vào dó, ho ã áp dång mÙt hÇ thÑng linh hoat, theo dó các máy móc dugc sú dung trong
E
giai doan dáu tiên cua sán xuát dê t¡o ra các sån phám bán thành phám và các nghÇ nhân
có tay nghé
cao chiu trách nhiÇm cho nhüng khâu thç công cuÑi cùng. Cách tiép cân nay
dáp úng tot nhât cho c hai mät, vi dóng hó Thuy S+ có thé duoc sån xuát mÙt cách hiÇu quà
mà không làm mât di su a d¡ng và ch¥t luong cça tay nghé thù công. "May
móc hiên
dai
luc lugng lao dÙng chuyên nghiÇp và có khå nng thich úng dã cho phép các công ty Thuy ST
dáp úng nhanh chóng su bi¿n dÙng cça nhu cáu thË truöng và so thich cça nguoi
tiêu
dùng
và dong hó Thuy S+, d·c biÇt là dông hÑ deo tay, dán dán duoc dinh hinh vÛi 'chát luong hang
dáu' trong tâm tri nguói mua. '"Dóng
hó có mác 'ch¿ to ó Thuy ST dã dem lai loi nhuàn tót
cho các tiÇm trang suc và các cça hàng cao cáp khác cå trong và ngoài nudc, và cuÑi cùng
nguoi Thyy S+ dã vuot qua nguoi Anh d¿ trò thành ngudi dn âu ngành ugc công nhân và
gid vi trí dó trong nhiéu nm. Nhiêu chiéc óng hó do Thuy S+ sån xuát ã câp bén tai thi
truong My, noi các nhà sån xu¥t dóng hÑ Mý tâp trung vào sQ lugng mà bô qua chát lugng.
F Mac dù
Mý có it thg tho công lành nghé so vÛi các nuóc châu khác, nhung các nghè
nhân My d mo duòng cho nhkng chi¿c dóng hó r tién thông qua viÇc hoàn thiÇn quy trinh
sån xu¥t hàng loat. Dén nm 1815, 13Eli Terry, mÙt ký su ß Connecticut, dã sç dung các nhà
máy chay bng nuóc dé ch¿ tao các bÙ ph­n hoàn toàn ông nh¥t và có thà thay thé duoc
sn sàng dé làp ráp
mà không
cán bát ký
thao tác hay
tinh chinh nào cça nhkng nguoi lao
dong lành nghé.
Do ó, '"dóng hó cça ông áy
có thà dugc sån xuát nhanh chóng boi nhkng
nguoi hoc viÇc mà không cân tho
lành nghé.
Hiéu dugc giá trË thuong m¡i
cça công viÇc kinh
doanh cua minh, Terry
dã co gång
báo vÇ
các phuong pháp mà bán thân t¡o ra qua cac
bang sáng ché, nhung
hành dông pháp lý
cça ông
ta dã không
kim hâm duoc làn sóng nôi
ên cua các Ñi thç canh
tranh dugc
lâu. Các cóng ty
khác cing
làm theo và vào cuÑi nhkng
nám 1800, nguoi My
sån xuát óng
hó mÙt cách
nhanh chóng
và rétién voi quy mó lón.
Vão nm 1899, dóng
ho bo túi Yankee' cça Công ty óng
hÑ Ingersoll dugc
bán vói giá mÙt
do la, và nhïng
chiéc óng
hó mÙt
dô la này
ã roi khói dây chuyén låp ráp
theo don d­t
hàng xáp xi tám nghin
chiéc mõi ngày.
Thuc te là viÇc nguoi Mý
có thà sån xu¥t óng
hð vua túi tién vói tât cá moi nguoi
dem lai
nhiêu loi thé cho nguoi Mý. Ñng
hó treo tuong
và óng
hó deo tay
cça Mý
tràn ngap
trên thi
truong thé giói,
cuÑi cùng vugt qua
các thuong hiÇu Thuy S+ không
chi vé doanh só mà con
ve doanh thu. Tù nm 1945 dén 1970, "thi phân dóng
hó Thuy
Si trên thË truong
toàn cáu dã
am manh tù 80 xuÑng
còn 42% và d¿n nm 1970,
hai công ty dóng
hó cça Mý
là Timex và
Gulova lán luot x¿p
thú nh¥t vé
doanh sÑ và töng
doanh thu trên toàn the giói.
CHAPTER 08 Matching Information 491

469. timepiece
n. dóng hó in
circulation phr.
luu thông,
luu hanh realm n khu vuc, dia hat
tho cement v. thåt chát,
hàn mass
n. dai chúng penchant
n thién huóng portability n. tinh.
at crude
adj. nguy
Tu vung
uyen
co thé
xách
theo
eter
dong ho
bám gio
wire v truyên, phát
underpin
v cung có,
làm vung
chác burgeoning adj dana
mely
me, tng
nhanh chóng
bolsterv dáy manh,
thúc day exploitv
fan dung, lai dung name
là (lién tu dé
nói câu) avaricious ad
hám loi,
tham lam cratsman n tho thù công esotari
lobby against phr vân dông
hành lang chóng lai
fashion
v.
ao thành, râp theo khuón arh
công best of both
worlds phr. nhung
diéu tót dep
nhát cúa Cá hai phia monikern tn
duoc
fabricate v.
ché tao journeyman
n.
tho lành
nghe, thg thao viÇc undertaking n
safeguard v.
báo ve on the order of
phr. xáp
xi plummet v.
lao thäng xuóng,
tut xuóng
duoc/di chuyén duoc (nhó) catalyst
n. chát xuc tåc synchronise
v. dóng bÙ hóa chronomet.
phat
trién
manh
adv. ké
ten
ra
bi truyên
an n
thot thi
ban
nhiem
Su tuong phân gika
thái Ù cça Anh và Thuy
S+ dói vÛi co giói hóa.
Mot dé câp vé viÇc ông hó bi gidi h¡n trong mÙt bÙ ph­n cça xä hoi.
Dé
cap den cách mÙt cá nhân cQ gng bão vÇ hop phap quy trinh sán xuát cça minh
Vi du ve loi ich mà viÇc theo dõi thoi gian dem lai cho hành khách duang sát
Mo tà vé nhkng thay d6i trong thË phán toàn cáu gika các công ty dóng hó
Lý do tai sao mÙt sÑ dóng hó dugc công nh­n vé Ù tinh xåo cça chúng.
[1-8]
1
2
minh 3
4
5
6
Mot loi khång dinh vê cách sån xuát hàng loat cça Mý ã ât nén tàng cho nhüng
7
chiéc dóng hó rè hon.
Viec theo döi thöi gian uoc thuc hiÇn vÛi ngành duong såt tü xua nhu thé nào. 8
Chú Giài Dya vào cum të khóa cça câu cho sän (British and Swiss attitudes) và 1
doan trong bài
oc có liên quan ¿n cum tù khóa này ß doan D 'while the British
were antagonistic toward mechanisation, this was not the case in Switzerland'
nghia là trong khi ngui Anh doi nghich vÛi co giói hóa, thi ay không phdi là trung
hop Thuy ST é xác dinh dáp án là o¡n D.
Chú Giài Dua vào cum të khóa cça câu cho sän (watches being restricted) và 2
doan trong bài Íc có liên quan dén cym tu khóa này ß do¡n A clocks and watches
were largely confined to the realms of wealthy hobbyists' nghïa là 'dóng hó treo
tuong và dóng hó deo tay chù yéu duoc giói h¡n trong th¿ giói cça nhkng nguoi có
thú vui tiêu khién giàu có dé xác dinh dáp án là oan A. Trong câu này, 'clocks and
watches- confined' dugc dien d¡t lai thành 'watches restricted'.
Chú Giai Dya vào cum të khóa cça câu cho s¯n (legally protect)
và doan
trong
bai
doc cóliên quan én cum tù khóa này ß do¡n F Terry attempted
to
safeguard
his methods with patents' nghia là Terry dã cÑ gång båo vÇ các phuong piap cua
minh
qua các bång sáng ché Ã xác dËnh dáp án là doan F.
3
vided
4 Chu Giai Dya vào cum tù khóa cça câu cho sn (benefits that timekeeping prov
for rail
travellers)và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa nay
o
o
oan
with C
'it also helped travellers to
anticipate arrivals, departures, and conneciO
greater precision' nghía là 'nó ckng giúp hành khách bi¿t truóc dugc các
cnu
C. den, di vàcác chuyén nõi vÛi Ù chinh xác cao hon' dà xác dËnh áp án la doa
492

470. D
(O
D D
.
D
O Da
D
O
D
D
D
9NIOV3H SIT31 S83XIMH uenj yuiey9J4) 11 bunp 191 g nyo

471. [9-14]
Câu chuyên
vé ba quQc gia: Ngành
công nghiep óng hó ß Anh. T
Si và Mý
Thuy
Dóng
hó Anh noi tiéng
vé 9.. cüng
nhu dÙ
chính xác cça chúng.
Tho thù công nguöi Anh coi 10.. là môi nguy hiêm cho ngành côna nghiÇp
cua ho.
hüng Dong ho Thuy Si duoc
ch¿ t¡o mÙt phan bang may nhung 11.. làm nhit.
công doan cuói cùng.
Dong h Thuy S+ dát ti¿n và có thé udc tim thây trong các cça hàng cao. cáp
và 12...
ÖMy, 13.. duoc sç dung dé ch¿ t¡o các bÙ ph­n thông thuong cóthé hoán
dôi cho nhau.
Eli Terry không yêu cu nguöi thã lành nghé, vi dóng hQ cúa ông áy có the duGC
làp ráp
nhanh chóng boi 14..
Chú Giai Dua vào cåm tu khóa cça câu cho sn (British clocks ~ renowned for
accuracy) và o¡n trong bai doc có liên quan d¿n cum tù khóa này The British
penchant for producing clocks known for their accuracy and portability' nghia
la
Nguoi
9
Anh chuyên sån xuät dông hô nói ti¿ng vé dÙ chính xác và nhô gon
de mang dr dà xác dinh tu cán dién là portability. Trong câu này, The British
penchant for producing clocks known' dugc di¿n dt lai thành The British penchant
for producing clocks known'.
10 ChúGiàiDyavàocumtù khóa cçacâucho sn(danger to their industry) và oan
trong bai doc có liên quan d¿n cym tù khóa này 'avaricious craftsmen who profited
from
their esoteric skills viewed mechanisation as a threat' ngh+a là 'nhung nguoi
tho tho công hám lgi dugc thùa huong ký nng bí quy¿t gia truyên
thi coi co
gio
hóa là mÙt mÑi de dÍa' é xác dinh të cán diÃn là mechanisation/mechanization.
Trong câu này, 'viewed as a threat' duçc dien d¡t lai thành 'saw as a danger.
11 Chú Giái Dya vào cum tu khóa cça câu cho s¯n (supplied the final touches)
va
doan trong bài dÍc có liên
quan d¿n cum të khóa này they adopted
a
1lexID
system whereby machines were used in the first
stage of production
and highly
skilled artisans
were
responsible for the final touches' nghia
là 'hÍ da ap
u mot he thng linh
hoat, theo dó các máy móc duoc sù dång trong giai doan
áu
tiên cua sn xuát e xác dinh có thà dién là 'highly skilled artisans.
Vi ae bài
yêu cáu dién
không quá hai tù nên të phåi iên là (skilled) artisans.
Iron
cau
nay, 'highly skilled artisans were
responsible for duoc diÁn dat lai thann
o artisans supplied'.
494

472. CD
CDR
e8
D
(D
D
Da
D
D
CD
(D
D
9,
9NIOV3H SL13I S83XIVH
uen
yuie y9) 1pi Dunp 191 9u ngo

473. CHAPTERU9Matc
MatchingHeadings
thútu cua
càu hoi
tudng
Ung Doan gøi ý trong
bài doc giúp
tim câu tra lÛi dugc
in khac
mâu và dánh d¥u theo só thit ,
Lac dà không
buóu là mÙt
thành phân
thiét y¿u
cça xä hÙi Incan. Là loài dhn.
tung duoc
thuán hóa ð nuóc Mý
xua, lc
da khóng
budu d cung cáp cho naue
và nguyên liêu
cho hàng dÇt may.
Chí riêng mÙt
con duc truong thành d mana
có the duoc s¥y
khô ê ct trû. Nhó gon
và bó duõng, thit lac dà không buÛu khó 4
cça binh lính và nhkng nguoi
du hành ß Incan. Da thó cua nhïng
con thú này dicie
loai da sù dung
cho quán
áo chÑng chËu
thöi tiét. Ví då, dé cça 6i dép thoi Incan
e
lac dà không
buóu. Ngoài
ra, bÙ lông dudc
làm thânh vai, dudc su dung làm quán áo ma n
EXAMPLE
duy nhát
guoi Inca
thuc.
phárm
100 kg thit
món chu luc
thanh
Jugc lan tu da
dân thuong m·c.
o23 HACKERS PRACTICE
3 iv 4 i 5 Vi
1 ii 2 i
7 ii 8 ii 9 V 10 i
6
iv
13 ii 14 15 V
11 iv 12
18 iv 19 V 20 ii
16 iv 17 ii
23 iv 24 25 ii
21 22 vi
27 vi 28 iv 29 ii 30 Vll 26 ii
32 v 33 34 vi 31 iv V
Danh sách tiêu d¿é
i. Quan diém trái ngugc vé vi sgi tóng hgp
Sy cán thié¿t phåi nhân rÙng viÇc so dung vi sgi tóng hop
Sy phát trién cça vât liÇu nhân t¡o mdi
i.
ii.
iv. Các úng dung trong tudng lai cça mÙt sån phâm møi
1 Doan A
2
Doan B
phá
vé
cóng
nghé
A Vào thé ký 20, 'mÙt nhà tiên
phong ß Nh­t Bàn ä t¡o ra mÙt budc
aog
trong viÇc sån xu¥t soi tÑng hop mém và cuc mông. Nhïng soi nhó nay
n
7
soi
to,
hoåc
496

474. N
.
O
P
X
D
(D
O
8
D
.
(D
CD
O
9NIOV38 SI13I S83XOUH ugn yuig yoj4) 1pi9 bunp 191 P) neo

475. chi nhüng
vú to lón khác trên thé giói.
Thông
thuong,
thu­t ngu dÙng vat
hon,
khóng
các
ló
nhà
düna
sinh
a
hÍcda
sùa
dông v­t có
vú ð Üc nho
tu 45
kg tro
lên.
dong vat n·ng
hon 100 kg.
Nhung
doi nguông
ó dà nói d¿n cå nhüng
loài Ùng v­t
Uc có khói lugng
co thé ti 4 L
tich hóa
thach ch
tháy dong vât khÑng
16 d Úc tung phát
tri¿n m¡nh, nhung nhkng dong vat to lón nhz
chong
cách dây khoång
45.000 näm. Trong
nhiéu nåm, "ly thuyét phÑ bi¿n nhát ta .
BTuy
nhiên, kíchthuóc nhó gon này không phåi
lúc nào cingdüng. Dáu tichhá
uyer
dã gi¿t
ch¿t Ùng vât khóng
ló bàng
cách sån bat qua
muc. Gia thiét này dudc chán nhs
Nhóm
gião su Gifford
Miller, nguoi
d tham gia
vào mÙt nghien
cuu vê các máu lõi trám tich
lon cça ông tâp trung
vào su
xuát hiÇn cùa mÙt
bào tu nâm trong phân cça Ùng vat s .
nåm
và phát hieÇn
ra ràng trong
ó có r¥t nhiéu bào tu trudc khi giam mnh trong vài nahin .
nguoi sau dó, dán d¿n su tuyêt chong.
Bôi vi khu vuc này ckng
có dáu hiÇu cu trú cça cor
inh cu tù 50.000 nm truóc, các nhà nghiên
cuu dã suy
ra mói quan hÇ nhân quå giüa viêc aink
cua con nguoi và su bi¿n m¥t cça Ùng v­t khóng
ló.
Nhiêu tranh luân gån dây lai dô 16i cho bi¿n ói khí h­u. Larisa DeSantis cça Dai
Vanderbilt tuyên bÑ ràng bi¿n dÑi khíi h­u ã dán ¿n så bién mát cça Ùng vat khong l6. Ca
và nhóm cça minh nghiên cúu su thay dói d·c iém ð rng hóa thach cça Ùng vät án ci
ldn. Bång cách so sánh các ch¥t dóng vi dugc luu trk trong men rång. ho dã suy ra nhiet do
trung binh trong môi truong khi rang duçc hinh thành. Do dó, cô có thé xác dinh dudc ràng
ché do än uóng cça chúng båt áu thay dôi dÙt ngôt bÛi vi khí h­u thay oi trudc khi tuyêt
chung, cho tháy lüc dó khí h­u khô hon nhiêu ã khi¿n chúng không có thúc än phù hãp.
hoc
Chú Giài Vi do¡n A không có câu cho dà nên cán oc cå do¡n à xác dinh noi
dung chinh. oan A chù yéu dé c­p dén các loài Ùng v­t có vú ß Úc la thú có túi
và di¿m dac biÇt cça các loài này là thuöng nhó hon các loài Ùng v­t có vú khác
nén dáp án là iv Why Australian mammals are unique.
3
Chú Giài Câu chù
é cça khÑ thú nhát trong do¡n B là the leading theory was 4
that humans killed off the megafauna by overhunting' nghia là lý thuyét phÑ bien
nhát là con ngudi dã gi¿t chét Ùng v­t khÑng ló bng cách sn båt quá múc, và
câu cho dà cça khÑ thú hai trong do¡n B là 'More recent arguments blame climate
change' nghía là 'Nhiéu tranh luân gán dây l¡i ô öi cho bi¿n Õi khi h­u'. Vi vay
dáp án là i
Differing views on why ancient
megafauna died out.
Danh sách tiêu dÃ
Lý do cho su
gia tng doanh sÑ bán xe hoi
Thay doi
trong cách sù
dung xe hdi t¡i Mý
Lich sù
ngành giao thông v­n tài ß Mý
Ván é vÛi
quyén sß hku
xe hdi
i.
ii.
V
Tim kiem giäi pháp cho ván dà vé di chuyén
Tác
dÙng cça xe hoi d¿n nuóc Mý
v.
i
498

476. 5
Doan A
6
Doan B
7
Doan C
5Trong
suót lich sç nuóc Mý, có lë không có gi có ành huong lón dén l6i sóng cça ngudi My
A
hon là su gia täng só lugng sð hku xe hoi cá nhân. Xe hoi cho phép ngui My dé dàng
chuyén trên khàp quóc gia rÙng lón cùa ho va nó tugng trung cho su ty do. Xe hdi da tro
thành phudng thuc di chuyên chinh và khi ngày càng nhiéu nguoi Mý mua chúng, diéu này
dã gay ra mÙt su thay doi lón trong nhân kh¥u hÍc ß nuóc này. VÛi tinh luu dong ngay cang
täng, nguoi Mý ã có thé di chuyén ra khôi thành phó và tién vào vüng ngoai 6. DÑi vi nhi¿u
nquöi, viÇc sß hku mÙt ngôi nhà o ngoai ó có sân và hàng rào tráng da trå thanh bi¿u tugng
cho 'Giác mo Mý'.
B Tuy
nhiên, mÙt
só nguði không
xem xe hoi là bi¿u tuong tuyêt
voi cça su tu do. Trên thuc
te, "ho coi su phy thuÙc cça chúng ta vào 6 tô là mÙt gánh náng. Ñi vÛi háu h¿t moi ngudi,
giá
xe hoi ngày càng tng khi¿n chúng tro thành nhkng
khoàn dáu tu lón. Hdn nüa, chi phi
nhiên liêu, b£o hiém và bào tri cóth¿ làm cho chúng thâm chi con
khó chi trà hon. Trong
khi
diéu này có vè nhu là mÙt ván à cá nhân, nó dã có tác Ùng
tiêu cuc lón Ñi vÛi toan xä hÙi.
Khi su di doi ra ngoai
ô duoc dé câp
truóc ó ã thu hút h¿t các táng lóp trung
luu và thudng
luu ra khoi thành phQ, nhkng nguoi
có ç khå nng
chi trå cho phudng tiên
cá nhàn, thi múc
thu nhap chung
cça các thành phÑ
â giåm xuóng.
iéu này dn d¿n sy sut gi£m
doanh thu
thue và gây
ra tinh trang suy
tàn cça ô thi trên diÇn rông.
C Thú vË thay,
vÛi hon 250 triÇu
xe hoi hiÇn dang
luu thông
trên duong Mý, mÙt sÑ ngudi
tin
ràng
dat nuóc này
d ¡t ¿n nhung gi
mà giáo
su Phil Goodwin goi
là thdi ký
dinh cao cça
xe hoi'. iéu này
vé co bån có ngh+a
là nguoi Mý dang
di chuy¿n bàng
xe hoi it hon so vÛi
truoc dây. MÙt trong nhung lý
do phÑ
bi¿n nh¥t cho viÇc này
là moi ngudi dang quay trò lai
thành pho.
VÛi su tái ô th/
hóa này, nguôi
dân có th¿ dé dàng ti¿p cân hÇ thóng giao thông
công cong giá
c phái chng.
Sau khi so sánh chi phi
mua và báo duông
xe vÛi phuong tiÇn
giao thông công cÙng,
nhiéu nguoi Mý
ä båt áu të bò xe hoi hoàn toàn.
Chú Giai Vi câu cho dà cça doan
A là 'During
American history, perhaps nothing
5
has had such an
immense
infiluence on the
American lifestyle
than the growth
of
personal
car ownership' nghia
là 'Trong
suÑt ljch sú nuóc Mý,
có lë không
có gi
có
ånh huong
lón dén loi sÑng
cça nguoi Mý
hon là su gia tng
sÑ luong
so hku xe hoi
cá nhân' nên dáp
án là vi The impact
of the
automobile on
America. Trong
câu này,
'influence on the
American lifestyle'
dugc
diên d¡t lai
thành 'impact
on
America'.
Chú Giài Vi câu cho é cça do¡n
B là they
consider our
reliance upon
automobiles
6
to be a
burden' nghía
là 'hÍ
coi su phå
thuÙc
cça chúng
ta vào ô tô là mot gánh
nng'
nên dáp
án là iv
Problems
with car
ownership. Trong
câu này.
'reliance upon
automobiles to be a
burden' duoc
dien d¡t lai
thành
Problems with car ownership'.
Chú Giài Vi o¡n
C không
có câu chù dé nên cán doc
cà do¡n dé xác dinh nÙi
dung
chính. oan
C chç yéu
é câp
d¿n viÇc
tái ô thi
hóa dâ giúp
cho hÇ thÑng
giao thong công cÙng phát
trién và iéu này
khiên cho nguoi
dân My
it sç dung
xe
o tô hon truóc ó nên dáp
án là ii
Changes
in
automobile
use in the United States.
7
CHAPTER 09 MatchingHeadings499

477. Danh
sách
tiêu dé
4
Quan
diem hiÇn tai
vê mÙt
phong
cách quån tri
kinh
i.
Sy
cán
thiét phài
phát
triên nhung9
phong
cách quån lý
ii.
doanh
mdi
Di6u kien
cán thi¿t
dé
thành công
trong quán trË kinh
ii.
doanh
Dóng góp
cça cuÙc
cách mang công nghiÇp
vào côna
V.
viec kinh doanh
Su
hinh
thành mÙt
ké hoach
mdi cho viÇc tQ chúc sá0
V.
xép
noi làm viÇc
Giåi thich vé các phong
tråo lao dông
thoi ký
áu
VI.
8
Doan A
9
Doan B
10 DoanC
A Cuoc
cách mang công nghiÇp
dã gây
ra mÙt sy thay
di lón trong
sán xu¥t tù cuÑi thé ký 12
dén dáu thé ký
19. Trong
thôi gian này,
sån xuát chuyén
të kinh doanh nhô l tai nhà
ng
các nhà máy
lón vói nhiéu nhân viên làm viÇc cùng máy
móc. Th­t không may, su thay di
này không
di kèm vÛi su thay
oi trong phong
cách quán lý
dé tQi da hóa hiÇu quå cça hë
thong
mói. Roràng
là viÇc quån lý không dúng
cách ã dán ¿n tón th¥t tài chính mà tu do
làm giàm
di loi ích cùa viÇc sàn lugng tng
lên. $Do dó, dã có mÙt nhu câu cáp thi¿t doi hoi
mot cách thúc quàn lý
mói.
B Mot trong nhüng nguôi dáu tiên giåi quyét ván ê này là ký su nguði Mý, °Frederick Winslow
Taylor, ngui
dã có nhüng thù nghiÇm nhàm mang d¿n mÙt cách thúc mói de dn dát luc
lugng lao dông
các cong ty theo cách hiÇu quå và hop lý hon. Thông qua tho nghiÇm cça minh, Taylor dã
xác dinh duge mÙt só ván é vói phong cách quân lý vào thöi dó. Viee thiéu kién thúc vé toän
bo quátrinh sånxuátlà vánà co bånnh¥ttrong sÑ này.Bångcchcungcápchocácnna
quàn y nhiéu kién thúc hon, Taylor c£m tháy ho có the hiÃu ro hon tát cà các khía canh cuä
doanh nghiêp và xác dinh dugc tinh không hiÇu quå cça mÙt sÑ quy trinh sån xuát. Ong cung
nghi ràng vai trò co bån cça ngudi giám sát là không chính xác. Ông thich phong cach aua
y kiéu vän phòng, trong dó nguói giám sát kiém soát vai trò, cách thúc làm viÇc và thöi gan
cua nhan vièn. Hon nüa, ôrng dã t¡o ra các công thúc tinh dà xác dinh hiÇu quå
cao
nhat o
nhán viên bång cách tim hiéu vé các công viÇc và tính toán các cách thúc hieu
q
thuc hien chüng. ViÇc này bao gón cå xác dinh kich thuóc ý tuong cça mÙt xéng day
toc dÙ mà nhân viên nên
di chuyén khi d¥y xe cút kit.
quan lý
theo khoa hoc'. Phong cách quån lý mói này tim cách tó chúc
ua
nhát dé
Thu nghiÇm cça Taylor dã dn én mÙt hÇ thÑng phân c¥p quyÃn lyc quán ly
các ý
ki¿n
duong thöi
không cho rång dày là mÙt két quå tích
quan ly cúa Taylor dã dån dén viÇc nhkng nguoi lao dÙng bË ha tháp nhân pham va
Va ho cing chi ra rång chính
nhïng c£m xúc này dã d¥n ¿n các phong
trao co's
dáu
nhung nm 1900 và các
công doàn lao Ùng dáu tiên.
mo, nhung
cUc. Ho
cho rång phong
cao
män.
ân våo
500

478. D
:
C
DU
D D
O
C
(D»
D» O
(DR
(D
D
ONIOV38 SIT31 S83X3VH
uen
yua 4914) 1PI bunp 191 i
neo

479. dai, các
nghiên cúu. BÛi vì th¿, các nhà ngôn ngü hoc phâi su dyng he thong ngôn ngï dua hien ra két luan
y thuyét vé tisp nh­n ngôn ngü
và nghiên
cúu vé các he thong ngón ngü dé dua ra kc
noi,
dung
nhang phuong
pháp này,
hai lý thuyét
chính dã ugc
khai trién. MÙt là lý thuyét tién
ung
giao
núc
trong
dó nói ràng ngôn ngü phát
trién
tù các hinh thúc giao tiêp
truóc ó và xuát hiÇn dán
g
gian,
và hai là lý thuyét
không ti¿p nQi,
theo dó ngôn ngu cua
con nguoi là mÙt hinh th"
vé viÇc ngôn ngü giao tiép
bát nguón
nhu thé nào,
khi nào và t¡i sao. Bàng
CAch
và xuát hiÇn dán theo
thoi
Các ly thuyét tiép
noi thuong
dugc
chia thành các lý thuyët
vé ldi nói, cç chi và n..
B
tiép dÙc dáo và xu¥t hiÇn
b¥t ngo.
góc
am
thanh ty
nhiên và sù dung
chúng
dà xác dinh v­t
thé. Mät khác, các lý thuyét vá cit eu
ràng
khi con nguoi
båt
áu i bàng
hai chân, ho
d phát
trién mÙt d¡ng ngôn nau ký ha
nhung
theo thöi gian, ngon ngü dã
dugc thay
thê bâng
am thanh. Mac dù cá
hai lý thuyét éu
có giá tri cça chúng,
nhiéu nhà x hÙi hoc
tin rng ngôn ngü dudc phát trién nhu mot cg
ché
sinh tón cùng vói su phúc tap cça xä hÙi. Bng cách truyén i thông tin vé các thành èn
khác trong
xä hÙi,
con nguoi
thoi xua có th¿ hinh thành các liên minh ckng nhu xác dinh ha.
xa hoi.
Theo lý thuyét
vé loi nói, ngôn ngü
bt nguôn
tu viÇc loài linh truong bát churz
cho
Çu
bè và ke thù.
C Nguoc lai, 13mÙt sÑ it hon các lý thuyét không tiép nói thì chí ra sy phát trién Ùt ngôt cüa
ngón ngu. iêu này thuong dugc xem nhu là két quà cça su can thiêp cua thân thánh. Nhié
câu chuyên truyén thóng giäi thích cách ngôn ngü ugc các vË thán hoãc các thé luc siêu
nhiên khác ban phát cho con nguði. Tuy nhiên, nhïng nguoi úng hÙ lý thuyét không tiép
noi di truyén dã tin ràng con nguoi có khå nng ngôn ngk bám sinh. iéu này, theo Noam
Chomsky, có ngh+a là ngôn ngü có khà nng xuát hiÇn do mÙt Ùt bién ti¿n hóa. Nhiéu
ngon ngu hoc ban áu bác bô lý thuyét nàay, nhung ngày càng nhiéu bàng chúng vé mói
quan hê gika các ngón ngú ã cùng có su phó bién cça nó.
11 Chú Giài
Vi câu cho dé cça o¡n A là Researchers have tried to understand the
origin of human language for millennia. However, this job is quite difficult nghia
là Các nhà nghiên cúu dã có gång tim hi¿u nguón gÑc cça ngôn ngk loài ngudi
trong nhiéu thiên niên ký. Tuy nhiên, công viÇc này khá khó khn' nên dáp án là iv
Difficulty in determining the birth of language. Trong câu này, 'the origin of human
language' dugc di¿n dat l¡i thành the birth of
language'.
12 Chú Giài Vi câu cho é cça o¡n B là 'Continuity theories are often divided
ino
vocal, gestural, and social origin theories' ngh+a là 'Các lý thuy¿t ti¿p noi thuong9
dugc chia thành
các lý thuyét vé loi nói, cù chi và nguÑn gÑc xä hÙi' nên dap
a ii Various theories based on one idea of
language origin.
13 Chú Giài
Vi câu
chù ê cça
do¡n C là the
relatively fewer discontinuity point to a sudden
development of
language' nghía là 'mÙt só t hon cac y thuy
không ti¿p nói thi chi ra su phát triÃn
dÙt ngÙt cça ngôn ngr nên dap
A description
of less
common
language development theories.Trong 'relatively fewer duoc di¿n d¡t l¡i thành less common'.
theories
án là ii
nay,

480. (D»
D
D
D
(D
(O
O S
CD
D
5
CD
DA
D
O
O
9NIOV38 SI13I S8IXIVHuen
yuig 4oj 1ero Dunp 191 p
no

481. dence of the
reproduction
of a species.
Trong
câu nay,
remains of eggs' ugc dién da
at
Evidence of the reproduction'
tuataradã không
sinh sån
-
trong
hon mÙt
thé ky'
nên dáp án là ii Evi
i thanh
ved them to
15
flourish for
hundreds of
millions of years' nghia
là "Cå hai yéu t8 nar
chúng phát
trién manh
më trong hàng
trm triÇu
nm'
that have
led to the
tuatara's
survival. Trong
câu này, 'Both of these f."
Keys
dien dat lai
thành 'Two keys'.
Chú Giai Vi câu cho é cça doan
B là "Both of these factors allou,
cho phép
nên dáp án là v
these factors' dugc
Chú Giåi Vi câu cho é cça do¡n C la 'human activity greatly affected the tiaa.
populations' nghía
là hoat dÙng
cça con nguoi
ánh huðng lÛn dén sh ite
tuatara' nen dáp án là iv The consequences of human intervention. Trona e
human activity' duoc di¿n ¡t l¡i
thành 'human intervention'.
16
0ai
Chú Giåi Vi càu cho é cça do¡n D là climate change also has a strong infliuence
on the numbers of the tuatara' nghía là 'biën õi khí h­u ckng có ành huÛng manh
me den sÑ luong tuatara' nên dáp án là ii The impact of climate change on the
tuatara. Trong câu này, 'a strong influence on the numbers of tuatara' dugc dién dat
lai thành 'impact
on the tuatara'.
17
Danh sách tiêu e
Các cách chm sóc khác nhau cho bênh nhân PTSD
ii. Mot vai triêu chúng cça PTSD
. Khó khån trong viÇc phát hiÇn PTSD
Y nghia và nguôn góc cça thu­t ngü PTSD
Anh huong dén các gia dinh
Tai sao thién hÑ tro diêu triË PTSD
vil. Nguyên nhân ch¥n thudng có thé dán ¿n PTSD
iv.
v.
vi.
18 Doan A
19 Doan B
20 Doan C
21 Doan D
Hau chan
thuong tâm ly
A
Hau chán
thuong tâm lý (PTSD) là mÙt loai bênh täm thân lâm sàng
lân dau
hai
quan sát tháy ß các cyu
chi¿n binh. Tinh trang này båt nguón tu chán thudng
ga nghiem trong có thé de dÍa tói tinh
mang,
hoãc mÙt tác nhân nào ó ma
ngu phan úng vói nÛi sã hi, b¥t lyc ho·­c kinh hoàng. Vào nhïng nm 1970,
sau Chien tranh ViÇt Nam, mÙt d·c iÃm vé hành vi cóthà quan sát duoc
O
nu
dugc
dó mà nguoi bi
ành
huong
cua
inh My
504

482. (O
D
D
D
DA
O
D
O»
D
CD
D
D
O.
9NIOV38 SI13I S83NOVH ueni yuig you 1p1 Bunp 191 P nyo
M6

483. Chú Giai Vi câu chçù dê cça doan D là there is a range of treatmentsavailaki.
to PTSD sufferers' ngh+a là 'có nhiéu phuong pháp
diéu tri ành cho
nhüng ngu
mác
PTSD
nên dáp án là i Varioustypes of care for PTSD
patients.
Trong
câu
nay, 'a range of treatments' dugc din dat lai thành 'Various types of care
21
ilable
Danh sách tiêu dé
Bàng chung là trang diém måt có th¿ thu hút dÑi phudng
Trang diem måt
à làm dep thay vi d¿ tiÇc tùng
Trang diem måt trong
hÇ thóng chü tugng hinh Ai Câp
Cong dung trang di¿m mát ß
Hy Lap là dé xua duÑi tà ma
Su phát trién cça mascara
ii.
ii.
iv.
v.
vi. Mot su mê tín và mói liên hÇ cça nó vÛi nguón gQc cça
trang
diem måt
vii. Thay dôi các lo¡i màu såc uçc sç dung cho mý phâm
vii. My phâm tù nhà hát d¿n xä hÙi duong d¡i
22 Doan A
23 Doan B
24 Doan C
25 Doan D
Nguon goc dân gian cça viÇc trang di¿m måt
A Con mát ác quý' là mÙt yéu tó thuÙc vé truyén thóng dân gian o nhiéu noi trên kháp thé gió, và
trong khi ý nghïa cça nó ói vÛi mõi nén vn hóa là khác nhau, nó thuöng duoc cho là dai
dien cça tÙi lÑi nhu su thèm muÑn, hay ghen ti. Theo nhiêu truyên thuy¿t, mot nguoi ghen ti nhin chàm chàm vào nguoi khác vÛi mÙt lòng ham muÑn nôi lên, và diÃu này có thà vô tinh
làm hai doi
phuong. Các nhà khåo co tin rång su mêtín này gån liÃn vÛi nguón goc cça vic vê mt là nhu là mÙt sy bào vÇ. Ví då, 3 Ai C­p co d¡i, các biÇn pháp bào vÇ chóng lai con måt ác quý bao góm viÇc trang diém måt vÛi phán côn, hÑn hop cça bô hóng
và khoáng chat
Hon hãp ién hinh bao góm mÙt sQ su kt
hop cùa
óng. tro, chi và át thÑ hoàng, mot sac to màu nâu
vàng có nguón goc tu oxit såt.
B
0 Hy Lap co dai, viÇc sù dung mý ph¥m quanh vùng måt phát triÃn dÙc l­p vào the
sy
nhát truoc
Công nguyên nhu mÙt hinh thúc
cça ma
thuât Apotrop cô, mÙt nghi thuc
nn
myc dich xua duôi tà ác. Cå àn
ông và phå nk éu kë måt bång muÙi dèn
-
mÙt chat
nnu
màu dugc t¡o ra bng cách dot dâu
trong chão
nông
-
và dôi khi bôi d­m lông may
Cuc
nhu mÙt hành
Ùng mê tin. Các nhà khào có
hoc à Hy Lap dä phát hiÇn ra nhïng chiec
ho
binh
uong nuóc có hÍa tié¿t màu den duoc v vói con måt
Apotrop, mà hÍ tin rång chung
au
c v
dé bào vÇ ngudi sù dung khôi Ùc tó. Do ó, nguoi Ai
Cap không phài là nén ván minn
duy nhát phån úng truóc các mói e doa bång cách tao ra
nhïng phuong thuc bão ve
nay
506

484. tiAc su dung mý phâm phQ biên
quanh ja Trung Hài dén nõi
chúng con thâm nh­p vao
C
ác khía canh khac Cua xa
hoi, ban dau là mÙt công cu dung trong sân kháu, và sau dó là
trang. Trên sân kháu, ví då, các diên viên sù
dung mát na dà hoá thân thành các nhân
thoi
v
at dc trung, và nhung chiéc m­t na này dudc tô vë thêm dà làm nÕi b­t các dác diÃm mong
mión. Diêu này, mÙt phan
la do su cân thiët ph£i làm cho khán già có thà nhin rQ dugc khuôn
mat, nhung dóng thöi, nó là mÙt phudng tiÇn dé giáu di khuôn mát th­t và
mang dén mÙt càm
gi oiác huyën hoc. Cuði cùng, phong tuc trang di¿m mát truc tiép trên khuôn mát trong nhà
hát dã duoc mÙt sQ thanh viên thuÙc tâng lóp cao cùa xä hÙi bát chuóc theo, dác biÇt là trong
eác Cuoc hÙi hop. Thêm vào ó, nhiêu màu såc và nhiéu loai mý phám dudc tao ra, cung
vdi
hán boi sc sõ, nhû lâp lánh và nuóc láng dã bát dåu to diÃm cho dôi mát cça ngudi nghÇ
sy cing
nhu nguoi dân.
n Trong thoi hiÇn dai, *trang diêm mt ä trß thành mÙt thói quen thông thuong trên toàn cáu
doi vói nhiéu phs nk, háu h¿t hÍ éu trang di¿m mát dé làm nÑi bât vé dep, thay vi chi dé
tiêctùng. Cáclo¡imý phâmhiÇnd¡inhuph¥nmåtvà mascara hiênlà mÙtpháncçangành
công nghiêp mý phâm toàn câu khÑng ló và dugc sç dung trên toàn thé gidi nhu môt phudng
tien lam nói bat doi mát cho nhüng dip thuöng ngày. Trong nhiéu quán thé xä hôi, vièc trang
di¿m måt ô nam gidi cüng ngày càng phÑ bi¿n, mÙt hiÇn tugng lam sóng lai nguón gÑc luöng
tinh có xua cça nó, m·c dù là vi làm dep chú không phåi là lý do mê tin. Do dó, trang diém
måt trò nên phÑ bi¿n hon bao gid h¿t trong th¿ giói duong dai, vuot qua cå ranh giói giai cáp
và giói tính.
Chú Giài Vi o¡n A không có câu cho à nên cán oc cà o¡n à xác dinh nÙi
dung chinh. o¡n A chù y¿u e câp ¿n su mê tin liên quan dén 'con måt ác
quy và ånh huông cça su mê tin này lên cách trang diem mát nên dáp án là vi A
superstition and its connection to the origins of eye makeup nghia là 'MÙt su mê tin
và moi liên hÇ cça nó vói nguón góc cça trang di¿m måt.
22
23
Chú Giäi Vi câu chù é cça o¡n B là In Ancient Greece, theuseof cosmetics
around the eye developed independently in the first century B.C. as a form of
apotropaic magic,
a ritual observance that was intended to ward off evil' nghia là Ö3
Hy Lap cQ d¡i, viÇc su dång mý phám quanh vùng
måt phát trién dÙc lâp
vào th¿
ký thunháttruóc Côngnguyên
nhumÙthinhthúccçama thu­t Apotrop co, môt
nghi thúc nhàm muc dích xua duói tà ác' nên dáp án là iv The use of eye makeup
in Greece to keep
evil away. Trong
câu này,
'ward off evil' duçc dien dat lai thành
keep evil away'.
24 Chú Giài Vi câu chú é cça o¡n C là The use of cosmetics was so common
-
that they
found their way
into other facets of society, initially
as a theatrical device,
andlater as fashion' nghía
là ViÇcsç dungmý phámphQbien
-den noi chúng
con
thâm nhâp vào các khía c¡nh
khác cça x hÙi, ban dåu là mÙt công cu dùng trong
san kháu, và sau ó là thÝi trang'
nên dáp
án là viii
Cosmetics from the theatre to
mainstream society.
CHAPTER 09 Matching Headings 507

485. Chú Giai Vi câu chù Ã cça do¡n
D là 'applying
eye makeup
has become a
mundane daily
ritual across the globe
for many
women,
most of whom wear it too
highlight beauty,
rather than for any
celebratory
reason' nghia
là trang diem mát
da trÛ thành mÙt thói quen thông thuong
trên toàn cáu döi
vói
nhiéu phy nk, hâu
hét ho déu trang iÃm måt é àm noi b­t vë dep, thay
vi chi ê tiÇc tùng' nên dán
án là i Eye makeup
for beauty
rather than
celebration. Trong
cáu này, 'to highlight
beauty,
rather than for any
celebratory
reason' dugc
dién d¡t lai thành 'for beauty
25
rather than celebration'.
Danh sách tiêu dé
Su phát triên cça quyén
bo phiéu phÑ thông
Mý phát trien tù ånh huông
cça nuóc Anh
Tâp trung
vào chính quyén
khu vuc
MÙt hÇ thÑng
bâu cù phi
dân chù
Sy két thúc cùa Dé quÑc
Anh
Su phát trien
cça ché Ù quân
cho Anh
vii. Tham nhkng trong nén dân cho Mý
i.
ii.
ii.
iv.
V.
vi.
vii. Nguón gÑc hoàng gia
cça nén dân cho Anh
26 Doan A
27 Doan B
28 Doan C
29 Doan D
Dân chu o Anh và Mý
Dã có nhiéu làn sóng
dân cu tù các dân tÙc khác nhau di cu dén Bác Mý ké tù khi nguôi
châu
u lán dáu tiên dén luc dia này. Tuy nhiên, trong thôi ký thuÙc dia, chính nguôi Anh dâ nh­p
cu vào My nhiéu nh¥t và mang theo nhïng giá trË chính tri ckng nhu pháp lý cça quê huong
ho. Khi các thuÙc dia phát tri¿n và Mý bt dáu cuÙc d¥u tranh giành Ùc l­p, ã có nhkng su
khác biet xuát hiÇn do dja lý dát lién và thành phán x hÙi, ckng nhu mong muÑn cça Nhóm
lap quoc Hoa Ký vé viÇc giói thiÇu mÙt hinh thúc dân chç mói. Nhüng khác biÇt này
së dinh
nghia
cách nên dân cho Mý phát trién tách biÇt vói các nhà cai trË thuÙc dËa truóc dây
nhu
th¿ nào. HÇ thóng ¡i diÇn dÙc áo này cça Mý dugc láy cåm héng mÙt phán tu mô hinh cça
Anh, nhung
dã lo¡i bö di nguón góc quý tÙc và hoàng gia é mang ­m tính dia phudng
hon.
A
B M6 hinh chinh pho dai diÇn cça Anh có nguón góc tù các vi vua nuóc Anh thöi trung co,
nhüng nguoi dã có dugc loi khuyên tù mÙt nhóm nhó các cá nhân dáng tin cây ve nmuny
mong uoc chinh phyc'. Các quÑc vuong Anh ä nh­n ra vai trò cça tham ván trong
viec
gianh duoc su ùng hÙ tù nguoi dân, và sau dó là su phåc tung cça ho. Hê thóng ngh!
vien
sau dó dugc hinh thành bao góm mÙt thugng viÇn và ha viÇn, tudng úng lán lugt vdi Hous
of Lords và House of Commons. Thuang viÇn dugc thành lap nhu mÙt tó chúc ké thúia cno
giói giáo si và quý tÙc, và Ha viÇn bao góm các thành viên dugc báu tç các khu vuc na
chinhdia phuong.
508

486. .
DA
D»
(O
.
2.
D
D
D
(D
9
8
9NIOV3H SI131 S83x3VH uenj yuig yoj4) pro bunp 191
neo

487. 0LS
uue6u 6uoN oÇIn bugo ngiyu ueop upi6 wi 6upo Huôu buoo iow 19p iyi 'Keu oo BuFi enyo IOj
uan hs yoya 1onõu ng!4u ip Iuy Duoil 194 qi6 oeq upy uÇN uenyi Pa enb nÙis uÇIy onyi oonp
eD OèI u!| Uy buguj PA NA YOIP yupbu opo pu 1pnx ugs jyo 6uguy "poy upoj uÇ!p uiy enp
opo ubu 6ugo yuy ugu bues i9p ugfnyo ns go ep ugu 1eyd opnu 6unyu o en'gs enyi Ky
BD IOL, Pno nep 19u NS ngp yuep ep ugyu go yug ápw eno jgp eu hs 'oL6L weu Bupyu 0EA
Keu kpßu ugp oyo Igp o9y uga Bupny
nx 1ow oyo ngp igux '1o41 19I ugu gi
uQw ugányo 1Qu 19p buguy Apu Pyu buo uwej oÇn ngjyu ugiuy ep Jèoj Bugy gnx ugs 1ènyi
Ax oPo 6Ues buo ueIp ugu i9p ugÁnyo ns 'oz AN gy1 epi6 ogn 'ugIuu knL "9p 3pnn go buni
enyp 1ep eß 1Q41 1ow Buo 6upa ugq 6ugnua Bug1 ns enb ien ugn 'egu deyôu 6ugo ej6 ognb
opo eno yuP ugu ugp ono yoy 6uop o91 9o ep Au 1pu ipp 6upyu 'bunyo uuN 30u Apu
ugn ehp yuu fnb ogo Sugg bugo nui enx ups deud buonyd opo gu, hey ns e gw delyôu
ug 6ueu yopo oono eõu Bupu Bugs oono epo onn yuu Iow e Sugu uey ED u­u Pu 1Boj
upuu Pn eyßu Bugo epi6 yus 6uÙo Çy uenb 1gw nep iQux '9s nènu1 kH nep 1ou eno ugu upn
deny6u Bugo Bubu yopo oono n1 ugnôu pq pui oo Apu eou 196 po 6ugny o8u 19p Áey ns 8
191 dey1 Buoy oñyi uÇIy yuyi pn gs ou tonôu ngyu 1pA 19P
bunyu '6ugn) ugin oôy eOuy ugyd opn bupyu eno pp nyo j 6uni ep 1onôu uoo eno wej oÇin
pw weuo gs 1oqo1 oIn n eop ap 19w jeo1 Bueyu dÙiyôu ipy 6ugu pux PI 5 Ágq IPUu yopq
dgo nip 'Buguy Aey qu epo ono ngu 6uop op) nua we:6 gui 9o nÇu 39x wax Guep 1916
ugn 91 yupy puu ea ei6 jn yuyo ogo pa dÇ|uôu bugo yue6u ngisu ôuon e Áx Ep 9u gu 19u
uuEH u Buguy 6upyu Buguy eou 6uÙp h *204 Buop n oonp wej oIn nguyu go Bugo Aeõu
14 ngo ue0] wpj oÇIn ugp
ono ngn 6ugny yu po Ánôu oo '6ugui ughny Buqyd ugA oIN bugo
0po eA NA yoip qu6u 'dÇjybu 6ugo yußu buoj 'oÇin wel 1ou p êuõu bugo I9p ugÁnyo nsov
6uop oe 6uonj oni ga Qybu Bugo
ueog
a uèoG
ueogZE
8 ueog LE
V uèOG
X
oy ugoj uGIp I9q
BJ Áb Bupnyi jèobu eno 19p Áeya ns
eoy 6uopNi eno jèy e) BuÙp opL A
BOy
9s eno ugip
o0nyu EA nN A
A
diubu igy1 ngiy) wg16
ôuón
ugIuL
9s
1ènyi ÁN 9I
Yuiy ugu
oyo i9IyI ugo Bugu Ay
eO4 101
p9 Bno og5 ugnôN
'A
9s
eny1 Ay Bugyj ugAni) eFo
Buèw yopo oong
opu pyi
nqu Boy ugA 19D
Keyi ep ey6u Bugo
6unyo deyu
nyi yops
yujyo u!y onyj eIQ opnb opo
9p ne
yops yueg
OT

488. m
8
E
8.
D
D?
D
.
8
8
ONIOV38 SI13I SaxOVH ugny uuig 40141 1p1o 6unp 19 g
nyo

489. P.250
HACKERS TEST
4 vii 5 iv
3 vii
1 v 2 ii
9 True 10 True
6i 7 True
8 False
12 False
13 Not given
11 Not given
[1-6]
Danh sách tiêu dé
Nghiên
cúu su phân
månh cça rung
và các giái pháp
khå thi
Nan phá rung
d mÙt sÑ khu vyc
trên thé giói
Nhung kiêu
sç dung
dát trong quá
khé và tác ông
cça chúng ói vói
ii.
ii.
rung
Mot nghiên
cúu vê su phá hoy
mà phân
mánh rëng
gây
ra cho
nhung loài Ùng v­t bån dËa
iv.
Pham vi phá rùng
nhin të ngoài không gian
.
vi. Giài thích vé n¡n phá rung båt áu nhu thà nào
Tác dong
cça su phân
månh rung
¿n toàn bÙ hÇ
sinh thái
vii. Su bién mt cça nhïng khu rùng nguyên ven và sy cán thi¿t phåi giài
quyét nan phá rùng
vii.
1 Doan A
2
Doan B 2
3 Doan C
4
Doan D
5
Doan E
6
Doan F
Su phan månh rùng: M6i quan ngai ngày càng gia täng
Khi rung bi phân månh, hâu quå dQi vói hÇ sinh thái dia phuong thuong rát tàn khÑc
Nan phá rung dã xáy ra vÛi tQc Ù ngày càng nhanh trong nhkng nm gán dây và xu huong
này là dáng báo Ùng doi vÛi các nhà sinh thái do ånh huong tàn phá tiêm tàng cça no do
vói nhiéu hÇ sinh thái. Toàn bÙ ph¡m vi ành huong cça viÇc phá rung này d tro nên rÙ rang
nho nghiên cúu dugc thyc hiÇn bi mÙt nhóm mà déng dâu là Matthew Hansen, mÙt nna
khoa hoc vin thám, nguoi dã xem hdn 600.000 buc ånh vÇ tinh toàn cáu do Co quan Khao
sát Dia chát Hoa Ký chup. Nhóm nghiên cuu 'uöc tinh rång khoáng 2,3 triêu km2 dát rüng
dã bi phá huy trên toàn th¿ giói trong vòng 13 nm. Các nhà nghiên cúu cing t¡o ra các ban
dó co dÙ pháân giài cao dáu tiën trên thé giÛi mà cho tháy ro noi cây cói dang phát trién va
bién m¥t, và nhüng bån ó này cho tháy mÙt sÑ ki¿u hinh rõ ràng.
A
512

490. ug
AebN
eInyu Bugiß
oN, UIy
hp
nNo
uejybu
eyu Opo 1OA
OS ugi eq ugp 1ey d6
uuis
nes
CLS
sbuipeOH
DujyoJEW 60
3LdVH)
ugiq pp ea buÙp ipoj
oo po 1g)
nyu ngy
'weu s
DugA
DuOL
quey) yuiy 1ou oy 6una fts
de6u 6unu oo opp
uos 06 bugoyy
ei oÈJ "BI5 ognb
ueIA bugo jnj debu we
dep
uoo 1ów
y
uon
0661wpu opA
-
Ago nyo 1onyo
en Bugo
iónso Tpyu
19nyo ugð oeq -pyu ejp
uea nA
an
nyu
6unp Apx oonp uep Apya
enyo pu iou 'uej ipul 9 PID ugq eoJ oPo 1Ps
uenb pu onbu bunur
3
6uop ieoj ohyo 6uy nno ugIybu npp 1gq
obajg ueS 9
BJuJoJ|IPO ÓY IèGn oós POuy RuLan
6un 6uo nes oep kp dey Kpo ihq eA Ágo upi oPA 09nyi nyd bugs jpoj o9) oyo .6 1O1 0
6uouy pw Pn deyo
ns 1Ùu qupui pi
ep
Áeu upj buÙJ buFu nåy 1ÙUw ej BuFI eP 16 6uFUN 19uo
gs 6unyo 6uouy ngu 'doy nud 6uos 6ugni 1ow 1óu wn ip en !D 1Q !Pyd Apu 1Çn
u0o 6unun
1pw ups uy Buo
yuju ug ep
bunyo oyo puo eyo ð uoo buguy wgi buFi oen oÙny. hyd
6ugs iua ue
nn 0O JÇA BuÙp opo pA "91 wei 9p
dos yojuj Bugs bugnj 19w 9o bu9uy pu jej o
iq 6uru wuo QuI nyu iÇIuôu opuy uÇY nip 6upyu 6uo) jèj ug1 gy/ Buoyy pw joj 'opy/ upyj
Apo 1eoj opo Pud ue) Buep Águ 19u 6ugs uÇiy n9ip SunuN 6p ÇI4u Bugi ej6 ns enb PJ] Águ
onA nuy 6upuu '1Qu new bups yue 1pn dgn onn onx deia 19!! 1Qyi uÇiy ng!p ngiyu ipq bugns
uug niuo ipud EA oI6 In4 2s ep Ago 9o 6uouy Iu *9o 6ugp nyu uèy Bugyo 'neyu opuy Bugs
Supnt 19w Bupuu ipa joiÑ yues e1yo upud jq 141q yoei 1ep 6upu 6upyu 1er gp Keu ngip 'ey ugp
ia Ago ogo upi ugud u 1P41 yuis Çy oq ugoj eno bupn ugqns 1o1 gy 6upp bupny yup gyi 9o
onw uep eu yuèw BuÙp 091 90 Qu en Bupu yugw ugyd ns l 1ó6 oonp 6uF1 pyd uèu
eno enb
neHguy yoip onw
nIyu oyo pyd vèyo iq ágo .uy ugánBu uço uga 6uFi Bugu Bunqu oèos
del po iq onA nuy ogo 0o jyo op ej Apu ngig uèop upi6 ns ioq 6unuy oèp oonp 6uni nyd ayo
op upi upud iu 'yuew op 6uono 1on 1onôu uoo
eno Buop 1èoy eJ
ug!p ou 6unyu g 'ugIyu ÁnL a
'nno
ueußu puu oeo igq
ugyu juô oônp ep 1en bugp ugj bupny yup Apu ono ngn 6uop oe
6unu pyd uèu
19A Jew 19p oÇIn eno 19!41 dp
ns Kpui ouo Aeu uen uÁnbu Bunu nyy 6upyu eFo Bugyo yueyu ipu ugiq nse 9P 0pni wgu
OL 19A 0S
ug eq deß ei gyu Áp ugQ êI ái 'enu upH On ogq oonp Áu 6uFi nuy oeo %7i 99o
4 Iux buon 9%L upy wp6 ig ep io6 gyi eno uA
ugínôuBuFu 'Ky dyi iou uoy 1ons Buo
6ug yun on ei ionõu 'hep ugo ug! 19P yojn uIp Bugi %8'8
wgIuo .uo pa 'uên
ugánôu uoo
e ep 1P1 un 9o uÇiu buFi %s'ez ugo
|490 'Keu
ÁeôN °oonu yuyi nyo
qujyo ngIp dFiô e
neo ueo ue bugu ns pos
wgiy dni6 'uoqJeo Dy nnj oÇIa Buon Buon uenb
qn
JeA 1Ou 6uop
6uno
funuo EA onYI en VEA BuÙp IeO|
ngiyu eno Bugs yuis 1ou ej kèn nyu jpyi yujs
Qy opO
on6u uoo
eno 6uop 1eoy nÙiy ngp 9o uguy ogoy 1 19 1pn *zuy oos
ngIui 191 o9nya yopy 9o
pn eud ig Buquy 6uru ipui yuis u 1ów e euõu yuip opnp un
ugAnôu oeoy oep Kp Ao 6uny
quis
ugán6u 6unu
eno onj upn 6uo1 uej ns
Agu uey eud igw npo ugiyóu eyu ogo "5ugs yuis ipnôu iy 90 ona
ny Bupyu p yo 6ug1 kpy
oys nno ugiubu 'enu upH
ugu eyd en
opu IeyM
9D upy doy nyd en uoy
ugo den gp fpu ona
nu 6upuu n '39p yuiu elp g 9A os
upy
yueyu
Pu ugiq Buep deyi i9p Buna
Bunyu p 19o Kgo
bup o1 19 buno Agu ne DG
1guu oeo
Buni gyd i A 99 eið
o9nb yugu1 Qn
gp i|zeig enb
1onn
ep
eisauopuj en bupnun 1Qw eyu ogo eno buop jèoy en yuip Anb
ogo op Aep
up6 upu
6unyu
6uo e weyo nep ia izea e
bun pud i a ugiyu Ani l4i op
uu 1eyd pA ons
e6 pu
upuo 10 6ugn 9p eyd 1eyo jg ep
uozewy o Buni yon uÇip
%06
6uÙp
opq
6upa
6ugu 1ou
ZeJg p
e
Ax ep 1p16 9ui ugoj
ug 1gu ugiq ug 19p 19!yu Buni
enu 1Ùw
up6 6ugi opo
oea
go ep Aep ugo hy yuip o8yi
19p keyi 1u) oex
yujuo ei
fx
wgip eip ogo np oeu
'19p
1ÇIuu en
op 19iuu uo onn
nuy ogo p ei
kx 6uni pyd ueu
ugi
ugud bugi yuiu
Bunyo ep nÙII np
'hpIA

491. the cua heÇ sinh thái', sinh viên d tÛt nghiÇp,
Luke
Wilson noi. Cac khu rúng bË phân m2
có
månh
nay don giån là thi¿u các nguón lyc é cung cáp
cho các loái dóng vat sinh sÑng. Do a
thé tháy rång
các khu rung bË phân
månh dan ¿n sy giám
manh
tinh a d¡ng sinh hon L
ban
dja.
rung
hien tai, cách thuc các kiÃu hinh này thay
Õi nhu th¿
nào và tác dông cüa các kiÃu hinh
den su da dang sinh hoc cça hÇ sinh thái rung ra sao. Tuy nhien, mÙt só chuyên gia art
rång cán phân tich các tác Ùng dán d¿n su phân mánh va dann gia lai viÇc các ho¡t dono
cùa con nguöi có thé dudc thay d6i nhu th¿ nào dé mang lai li ich cho ngành công nahia
và tu nhiên. "MÙt dà xuát, dua trên phân tích các ón dién gó téch ß Benin, là trng cav o
giá tri thuang mai trong các hành lang dugc quy hoach gida các khu vyc cùa rüng tu nhiên
bi co làp. iéu này së cung c¥p sån lugong go và thuc hiÇn chúc náng sinh thái giüp két ngi
h
FHien nay, các nghiên cúu vé su phân
månh rùng t­p trung
vao các kiéu hinh che phit ie
ày
các môi truong rüng bi phân mánh.
TU vung
Fragmentation n. su phán månh deforestation n. su phá rung, su phát quang devastating ad), tan phá
phá hiy remote sensing phr. vi¿n thàm high-resolution adj, do phàn giái cao whopping adj, to lón grazino
n. su chan thà overtake v. vuot, chiém vi tri lowland adj, (thuÙc) vüng dát tháp terrain n. dia thé, dia hinh
Scant adj. hiém intact adj. còn nguyên ven dire adj. thàm khóc, khQc liêt repercussion
n. ánh
hudng, hau
quà windswept adj. lông gió, hút gió elements n. dieu kiên thoi ti¿t herbaceous adj. (thuoc) th£o mÙc
predatory adj san mói
prey
n. con môi perish
v. chét patchworkn.
månh chp vá conducive adj. có ich,
có loi
undergrowth
n. bui cây tháp, tán cây tháp tree shrew phr. chuÙt chù cây Armageddon
n.
Ngay t­n
thé
biodiversity
n. a dang sinh hÍc teak n. go téch (môt loai gó cúng dùng dé óng dó ac)
Chú Giài Vi o¡n A không có câu cho é nên cân oc cå do¡n de xác dinh nÙi
dung chính. o¡n A cho yéu dê c­p d¿n
quy mô ch·t phá rung dudc xác dinh bÛi
nhóm Khoa
hÍc Vi¿n thám thông qua viÇc phân tich các hinh ånh vÇ tinh cça Trái dát nên dáp án là v The scale of deforestation seen from
space nghía là Pham vi
phá rung nhin tù ngoài không gian'.
Chú Giài Vi o¡n B
không có câu cho é nên cân doc cà do¡n dà xác dinh nÙi
2
dung chinh. o¡n B chù yéu é câp dén tinh
trang ch·t phárung t­p trung ß Brazil và Indonesia nên áp án là ii
Deforestation in certain areas of the world ngh+a
là Nan phá rung o mÙt sÑ khu vuc trên thé
gidi'.
Chú Giài Vi câu cho dé cça do¡n C là The
rapid vanishing of these intact forests demonstrates the dire
necessity of
confronting the issue of deforestation' nghia
la Sy bi¿n mát nhanh
chóng cça
nhüng khu
rung nguyên ven này cho th¥y su caP
thi¿t cça viÇc dÑi m·t vÛi
n¡n phá rùng' nên
áp án là vii Loss of intact forests
and the need to address
deforestation.
Trong câu
này, 'necessity of confrontin9
the issue of
deforestation' dugc dien
d¡t l¡i thành 'need
to address deforestation.
3
514

492. CDA
S
T m
.
(D»
5
D
9NIOV3N SI131I SH3XOVH
uen yuig y9/1 1e10 bunp i9
nyo
515

493. chu Giái Cum tu khóa cça câu
cho s¯n là (The
Amazon)
và doan trong bài doc
có liên quan d¿n cum
të khóa này
là 'a
whopping
90 per
cent of the forest cover in
the Amazon has been
cleared for crops,
grazing,
and
urban
development' nghia là
'90% diÇn tích rùng
ß
Amazon dã bi ch­t phá
¿ tróng trot,
chän thá gia
súc và phát
trién dô thi'. Vi nÙi dung
câu cho s¯n dói lap
vÛi doan trong
bài doc
có liên quan
dén cum tù khóa nên dáp
án là
False.
8
Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho s¯n là (Flat
land is experiencing
more rapid
deforestation)
và o¡n trong
båi oc
có liên quan
dén cum
tu khóa này là 'trees are
disappearing
more rapidly
in lowland
areas than on sloped
terrain' nghia là 'cay coi
o
nhkng vùng
d¥t th¥p dang
bi¿n m¥t nhanh hon so vÛi ó dja
hinh dÑc. Vi nÙi duna
câu cho sån ông
nh¥t vÛi o¡n trong
bài doc
có liên quan
dén cum tù khóa nên
dáp
án là True. Trong
câu này,
'lowland areas' udc
diên ¡t lai
thành 'Flat land
và 'sloped
terrain' duoc di¿n ¡t l¡i
thành
'areas with hills'.
9
Chú Giài Cum të khóa cça câu cho sán là (intact forest)
và o¡n trong bài doc có
liên quan d¿n cum tù khóa này
là 'only
23.5 per
cent of existing
forest on Earth is
intact; this is a mere 8.8 per
cent of total land area' ngh+a
là 'chí còn 23,5% rung
hiên có trên Trái d¥t là còn nguyên ven; và chi chi¿m 8,8% tQng diÇn tich d¥t liên'.
Vi nÙi dung
câu cho s¥n Ñng
nh¥t vói o¡an trong
bài Íc có liên quan
d¿n cum
tù khóa nên dáp
án là True. Trong câu này, 'existing
forest on Earth is intact' ugc
dien d¡t lai thành intact forest'.
10
Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sän là (species fit for grassland) và oan trong
bài doc cóó liên quan d¿n cåm tù khóa này là When the majority of trees are cut
down, this leaves isolated patches of wooded land bound by completely different
habitats, such as grassland'. Bài oc goi ý rng 'Khi phân lón các cây bË don ha.
diéu này de li nhïng màng d¥t tách biÇt bi phân chia ranh giói bôi nhïng moi
truong sÑn
quan dén nÙi dung câu cho sán nên áp án là Not Given.
11
khác nhau, chng han nhu óng co'. Tuy nhiên, goi ý này không liên
Chú Giåi Cym tù khóa cça câu cho sn là (Herbaceous plants do well) và doan
trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này là
Laid bare to sunlight, these
areas experience a rise in temperatures. These new conditions are devastating
12
to herbaceous woodland plants' nghia là Tiép xúc truc ti¿p vói ánh sáng mat troi
nhüng khu vyc này tråi
qua su gia täng nhiêt dÙ. Nhïng diéu kiÇn sóng mói này
dang tàn phá các loài cây thân thåo'. Vi nÙi dung câu cho s¯n dói l­p voi doan trong
bài
doc có liên quan dén cym tù khóa nên dáp án là False.
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sån là (Benin) và doan trong bài dÍc có lien
quan den cum tù khóa này là 'One proposal, based on analysis of teak plantations
in Benin,is to plant commercially valuable trees in planned corridors between
areas of isolated natural forest. Bai doc goi ý rång 'MÙt dà xu¥t, dåa trên phân tich
các ôn dién gQ téch ð Benin, là tróng cây có giá tri thuong m¡i trong các hành lang9
duoc quy ho¡ch gika các khu våc cça rung ty nhiên bË cô l­p'. Tuy nhiên, goi y nay
không liên quan dén nÙi dung câu cho sn nên áp án là Not Given.
13
516

494. (D
E
D
P.
CD
o n N
(D
D
CD
N
9
.
CD (O
8
DA
9NIOV38 SL13I S83NIVH ueni yug ypj4
1PID bunp 191 Dgo

495. Chú Giåi Dua
vào cum
tu khóa cça
câu
hôi là (easy
to move)
và do¡n trong bai
doc có liên quan
d¿n cum
tiu
khóa này
Quick
disassembiy
was a feature which
made these paintings highly
portable'
nghia
là
'Khá nång
tháo gð
nhanh là mot tinh
nang
làm cho nhïng
buc
tranh này
cuc ký
dé mang
theo' dê xác dinh dáp án ta
quick disassembly. Trong
cau này,
'highly
portable'
dugc
dien dat lai thành 'easy
Nhung dac diÃm nào làm
cho búc
tranh vë
trên bång
dé dàng
di chuyén?
to move'.
Nhung nghe
si thöi Phuc hung
muÑn d¡t
dudc
két cáu gi?
2
Chú Giai Dua
vào cum
tù khóa cça câu hði là (Renaissance
artists want) và doan
trong
bài Íc có liên quan
dén cum
të khóa này They
wanted to attain a glossy
finish' nghia
là 'Ho
muÑn sån phâm
cuói cùng trông that bóng loâng' dé xác inh
dáp án là glossy (finish).
Dong
vât có mÙt co ch¿ bên trong
co thé ph£n úng nhip nhàng
vdi các chu ký
môi truong. Mot
chu ky có th¿ xày
ra theo nhiÃu khung
thoi gian
khác nhau, nhung
rõ ràng
nhat trong sÑ chúng la
cãc chu ký liên quan d¿n các giai do¡n m·t trng, theo mùa và theo chu ký 24 gið. Co ché này.
udc goi
là óng hô sinh hÍc, có chúc nng
làm cho Ùng vât nh­n thúc uoc các sy kiÇn vé
moi
truong sàp xày tói và giúp kiÃm soát khi nó ngo, giao phói và n. sDây là lo¡i dóng hÑ sinh
hoc mà sinh vât có, thuöng phu thuÙc vào nhüng dãc tính di truyén nhiéu hon là vào các kích
thich bên ngoài. "Nhkng sinh v­t nhu cua b¥m sinh ã ieu chinh hành vi cça chúng theo su lên
xuóng cüa thoy triéu. Trong khi ó, tai các khu våc trên thé giói, ndi có sy thay ói áng ké vé
do dai cça ngay và dêm khi thöi tiét tro lanh thì h¥u hét các loâi Ùng vat déu bi ành huong bi
các dãc diÃm theo mùa. Ví du, ¿ng hó sinh hÍc cùa gáu nâu s nh­n thúc uçc räng ngày tro
nên ngån hon khi mua ông én và phàn úng lai bång cách n mÙt lugng lón thúc n truóc khi
buóc vào trang thái ngù dông.
3 Cái gi thông thuong sê quy¿t dinh lo¡i óng hÑ sinh hÍc mà Ùng v­t c6?
Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça câu hôi là (determines the sort of bioiogical
clock) và doan trong bài Íc có liên quan den cum tù khóa này The kind of
biological clock an organism has generally depends on its genetics' ngh)a là 'åy
là loai
dóng hó sinh hoc mà sinh v­t có, thuong phå thuÙc vào nhïng ­c tính di
truyén' de xác dinh áp án là genetics. Trong câu này, 'generally depends on
duoc dien d¡t lai thành 'commonly determines'.
4 Diéu gi khi¿n mÙt sÑ sinh v­t bién phån úng khác biÇt theo Ù cao cça nó?
Chú Giai
Dua vào cym tù khóa cça câu hôi là
(according to its height) và doan
trong bai doc có liên
quan dén cum tù khóa
này "Creatures such as crabs innately
regulate their behaviours
according to the rise and fall of the tides' nghia
là 'Nhung
sinh vat nhu cua bám sinh dã iÃu chinh hànth vi cça
chúng theo su lên xuóng
Cua
thùy triéu' dé xác inh dáp án là
tide(s). Trong câu này, 'regulate
-
behaviours duoc di¿n d¡t lai thành 'act
differently', và
'according to the rise and fall' dugc dien
dat lai thành
'according to its
height'.
518

496. c
CDA
.
.
ONIOVT SL13I S83NIVH upn yuig
4o141 1P1-Bunp 191
ngo

497. cau tao gióng vói mÙt
chi¿c diên thoai thông
minh có câu
hinh cao, cnung
co thé
quay vido
chup ánh và sç dung
GPS dà truyên
dü liÇu
không dây.
Tat ca cac tnh nang nay, cong vói khá
deo
nang bay giúp chúng
có thà theo dõi các vu cháy rung,
lü quét
và luu lugng giao thông. tdi
hoa sán xuát nông nghiÇp
và giï an
toàn cho biên giói quQc
të. Máy bay không nguoi lái cúna.
Uu
da
thé duoc trang bi bàng
các máy
móc khác à làm ugc
nhiéu viÇc
hdn. Vi dy, các bênh vien ds
thành công gån nhkng hÙp dung
vào máy bay không nguöi
lai vdi nhiem vy van chuy¿n thuóc
dugc
u
vât phám d¿n các khu vuc khó ti¿p c­n. Trong
khi dó, mÙt
só may bay không nguoi lái con ditcn
trang bi càm bi¿n nhiÇt. Úng dung
cça máy bay không nguoi
lái kiéu này
là rát phÕ bi¿n
ung
cho dén nay, chúng dang duoc chúng minh là r¥t hûu ích ôi vQi cac cong viên và co quan uán
y dông v­t hoang dã. Boi vi, chúng
có thà nhân
ra các dáu hiÇu
cúa su sQng dù nhó nhut mAs
nhip tim, 'máy bay không nguoi
lái giúp giü
an toàn cho các loâi có nguy
co tuyÇt chùng bànn
cách xác dinh vË trí cça nhïng k sn trÙm xâm nhâp vào các khu vuc dudc bào vÇ.
Voi công nghÇ cái ti¿n hàng ngày, úng dung cça máy bay không ngudi lai trong tudng lai duönn
nhu là vo h¡n, nhung thât lac quan khi hy vong rng chúng sé chi duoc su dung cho måc dich
tot. Do dó, diêu quan trong là Cuc qu£n lý hàng không liên bang (FAA) phái thuc hiÇn chát chÇ
dieu luât quån lý máy bay không nguoi lái mói. iéu này bao góm viÇc cám sú dång chúng trong
cac khu vuc ông dân cu ho­c khu vuc an ninh và yêu cáu phåi hoàn thành gi¥y phép äng ký
cua moi máy bay không nguoi lái sau khi mua.
7 Máy bay không nguoi
lái dâu tiên gióng vói cái gi?
Chú Giäi Dua vào cum tu khóa cça câu hôi là (first drones resemble) và o¡n trong
bai
doc có lien quan dén cum tu khóa này The idea of using drones originated in
the 1850s, during Austria's war against Italy. During this conflict, drones appeared
in the form of balloons'nghia là Y tuông so dång máy bay không nguoi lái båt
nguón tu nhkng nm 1850, trong cuÙc chi¿n cça nuóc Ao chÑng lai nuóc Y. Trong
cuoc xung Ùt này, máy bay không nguoi lái xuát hiÇn duÛi d¡ng nhïng khinh khí
cáu chua dáy bom' é xác dinh áp án là
balloon(s). Trong câu này, 'appeared
in
the form of uoc dién ¡t l¡i thành 'resemble'.
8 Máy bay không nguoi lái giúp tim kiém gi dé båo
vÇ dÙng v­t?
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu höi là (protect animals) và do¡n trong bai
doc có iên
quan dén cum tù khóa này 'drones help keep endangered species
safe
by locating poachers who enter
protected areas' nghia là 'máy bay không nguoi lái
giúp giü an toàn cho các loài có
nguy co tuyÇt chùng bàng cách xác inh V!
tri cüa nhüng kè sän trÙm xâm
nh­p vào các khu vuc duçc båo vÇ' Ã xác inh dap án là
poacher(s). Trong câu này, 'keep endangered species safe' duçc diên
dat
thành 'protect animals
5
Hat ca cao có ý nghïa to lón dõi vÛi
nguði Aztec.
Không gióng nhu sÑ cô la chúng ta lam rau
cao ngày nay, nó chù yéu duçc két
hop vÛi ót ho·c vani và
dudc sç dung de làm dó uóng
trong thoi cça nguöi Aztec.
Tuy nhiên, dây không ph£i là món
tráng miÇng. Sù ký dâ ghi laie
ca
ràng
520

498. D
(O
9
D
D
D
D»
D
.
CDA
9NIOV3H SI13I S83X3VH Uen
yug4o14 IPD Dunp 191 9
ne0

499. i
cành
tranh tiém nång xåm
pham
Dao cho nhkng
con dUc khác,
vÛi hy vong ngn
cån các dQi thú canh tranh
Khong gian cça chúng. Nhüng
con duc
thành công tiëp
xuc vGi con cái qua mÙt cái m
ao dai các bài hát cça chúng.
Nhüng ti¿ng goi
cça chúng cung dóng
vai trò nhu mAs
Nhüng
ang và dé con duc thy
tinh dóng
thoi nhüng quá
trung nay bang
tinh trùng cça chúina h
nhày day, giau dinh
la cong ghép dôi, måc
dich cça viÇc này
là cho
con cái giái
phóng trúng
vào vùng
nuthe
.
qua trung này,
có thà lên d¿n hàng ngàn
quå,
dugc
bao phú
bÛi mót ch¥t nhày dav
duong
và phinh
lên trong
nuóc. Vi cha me
cça chung
thudng
bo roi trung vào thoi diám n này,
nhay này óng
vai trò båo vê phôi
thai mông
manh. Khi phôi phát trién, chúng bián
thaChát
thé
h
noc và neu may mån, chúng
së nd ra të boc
mém; mÙt ty le ldn,
lên toi 95%, trúng éch kha
hán dot
ngot. Trong giai doan
dáu cça cuÙc doi, nòng noc
có chée dÙ
án uÑng
chù yéu tù tào
ng luong dé hoàn thành
su bién
nd do bi
àn mát ho·c
do ånh huong
cça môi truong, chng han
nhu dóng bng hoác han +
Chúng
buÙc phåi ån ng¥u nghién
vào lúc này
vi chúng
cán rát nhiéu nng lugng dé hoàn thành e
giúp
chinh hoàn toàn. Gióng
nhu cá, nòng noc
có mang
cho
phep
chung
thd duäi nuóc và duäi .
bién
chung
boi. Tuy nhiên, trong mÙt
vài tuán,
"da bt dâu pht
trien trên mang,
cuÑi cùng mand
mát, nhuong cho
cho phoi
hinh thành ß vi
trí dó. Sau khoång
6 dén 9 tuán, nòng noc bát dd..
án
côn trùng và ít thuc vât
hon. Tay
và chân cça chúng cüng
båt dâu hinh thành vào thöi diém na.
và duôi cça chúng ngày càng
nhð dán truoc khi bË gÙp chung
hoan toán vào co thé dang phá
trién. Sau ó, chúng gióng
nhu phiên bån
thu nhò cça cá thê truÛng
thành và có th¿ roi khôi mát
nuoc. Tüy thuÙc vào lugng thúc ån có sn, mÙt con éch sé phat triên hoan thiÇn trong khoång tit
12 den 16 tuán tuÑi và sån sàng à giao phói, båt âu l¡i
toàn bÙ
chu trinh mÙt lán nüa.
nay
12 Khía canh nào cça ti¿ng goi ban tinh cça éch duc quyêt dinh viÇc liÇu nó có tim dudc ban
tinh
hay không?
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu höi là (male frog's call) và o¡n trong bài
doc có liên quan d¿n cum tù khóa females, who select mates based on the length
of their songs' nghía là 'nhkng con cái s chÍn ban tinh dya trên Ù dài các bài hát
cça chúng' dé xác dinh dáp án là length. Trong câu này, 'based on' dugc di¿n d¡t
laithành 'determines'
13
Loai thúc n chính mà mÙt con nòng noc trong giai oan dáu doi än là gi?
Chú Giåi Dya vào cum tiù khóa cça câu höi là (food eaten -in its early life) và do¡n
trong bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này *'During the early part of their lives,
tadpoles have a diet that is made up primarily of algae' ngh+a là Trong giai doan
déu cua cuoc doi, nòng noc có ch¿ Ù án uÑng cho y¿u tù tão' Ã xác dinh ápán
là algae. Trong câu này, 'diet that is made up primarily of dugc di¿n d¡t lai thanh
'main type of food eaten'.
14 Phoi thay thé cho cái gi khi nòng noc tro thành éch?
Chú Giai
Dya vào cum tù khóa
cça câu hði là (lungs replace)
và doan trong
doc có liên
quan dén
cum tu khóa
này 'skin starts to grow over their gills,
eventually disappear, with lungs developing in their place' nghia
là da båt dau
p
triên trên mang, cuoi cùng mang bi¿n m¥t, nhuöng chÑ cho phÑi hinh thann
tri
dó'
dé xác
dinh dáp án là gills. Trong câu này, "lungs developing
in ther place
duge dien d¡t l¡i thành
1lungs replace'
522

500. D
5
D
O
8
DA
D
Du
(DA
CD
5
CD
D
(D
(D
ONIOVTH SIT31 SH3XIVH
upn
yuig yoi IpiD 6unp i91 1 nyo

501. g chính xác
16 Các vê
tinh duãc
dán
nhân là gi
néu chçng bj
coi la thyc hiÇn lÙ trinh khônn
Chú Glåi Dya
vào cum
tu
khóa
cça
câu hói là (on
an
incorrect path) và
daa
course
bài doc
có liên quan
d¿n cum
tiù
khóa ''f the
orbit of a
satellite veers of
uy d¡o cùa mÙt vÇ
ap
quanh Trái dát?
rong
tinh
lech huóng.,
các tram mät
dát
ánh
dáu nó là tin hiÇu yéu" é xác dinh ds
dat lai
án la the ground
stations
mark it
'unhealthy"
nghia
là 'Néu quy
unhealthy.Trong
câu này,
'the orbit of a
satelite
veers off course' dudc dién da
thành be on an
incorrect path'.
17 Ung dung
nào mà GPS cung câp
cho quân dÙi ngoâi
khâ nàng
iéu huóng?
Chú Giai Dua
vào cum tù khóa cça câu hoi là (GPS
offer armies) và o¡n trona ha:
doc có liên quan
d¿n cum tù khóa này
Militaries around the world also use GPS for
navigation
and
reconnaissance' nghia
là Quân Ùi
trên khàp thé giói cing sç duna
GPS de diéu huóng
và trinh sát
é xác dinh áp
án là reconnaissance.
Miêng phun thùy nhiÇt
Truóc nhüng nam 1970, các nhà khoa hoøc dä cho rång không có sy sóng nào có thé tón tai trong
moi truong khác nghiÇt duói dáy dai duong. ly do chinh là thi¿u ánh sáng m·t troi, diéu mà thuc
vât cán cho quá trinh quang hop. Nhüng nó lyc nghiêm túc dé nghiên cúu dáy ai dudng dã thyc
su bát dáu vào cuÑi th¿ ký 19, nhung các nhà nghiên cuu dã phâi dÑi mät vói mÙt sÑ thách thúc
chù yéu là các tàu hÍ dung de di chuyên lai không dugc trang bi dà chju dugc áp luc cuc dÙ d
do sáu dó. Nhïng chuyén thám hi¿m này rát nguy hiÃm, vi mÙt sÑ tàu khóng thé quay tro lai bé
mat dai duong mót khi l­n xuóng. Tuy nhiên, mÙt giài pháp cho nhkng ván dà này xuát hiÇn
vào nhüng nm 1970, vói su ra ôi cça tàu ngám: phudng tiÇn dudc thi¿t ké Ã chóng chju các
diéu kiên khåc nghiÇt dudi dai duong sâu thåm. Vói công nghÇ mói này, các nhà nghiên cúu dãä
phát hiÇn ra các hÇ sinh thái rÙng lón, su tón t¡i cça nó có thé là do các miÇng phun thoy nhiÇt,
khién nuóc bi¿n hÙi tu vÛi dông chåy magma trong lõi Trái dát.
Các miêng phun thoy nhiÇt tón t¡i ß nhiéu ¡i duong trên th¿ giói vàthuong duoc tim thay trong
các
lQ hóng giüa các màng ki¿n t¡o. Khi các màng ki¿n t¡o này lan rÙng ra, magma nhieu len
va
nguoi di dé t¡o thành lóp vo mói. Khi
lóp vô ¡i dudng giän ra, nó månh i và các vët nut l0n
xuát hiÇn trong các chuÑi này. Nhkng vét nút này d t¡o diéu kiÇn lý tuong cho nuóc biên tnaim
nh­p vào sâu duói lÛp vo Trái át.
Khi nuóc di sâu vào lóp vó, nó tiép xúc vÛi
magma và at dén nhiÇt dÙ cuc cao. Khi áp lyC
ro
lóp vo dugc tich tu lai, nuóc bi¿n ám lên và sau dó nôi lên dáy ai duong, hoa tan các
kno
chát trong lóp vo Trái dát. Truóc khi nuóc
phun ra tù
nhïng miÇng phun này, nhiÇt do
cud
thé lên tói 400 dÙ C, m·c dù cuÑi
cùng nó s h¡ nhiÇt tuong dÑi nhanh khi k¿t hãp vQi
nni
lanh den múc óng bång cça ¡i dudng. Khi nuóc
nóng và l¡nh g·p nhau, các khoang
ó có
miêng phun nói lên lo lúng trong nuóc
nóng së
ông cúng lai và roi xuÑng dáy dai dudng.
chát ti
này gày
ra sy tich tu các
khoáng ch¥t
xung quanh miÇng phun, dán d¿n su hinh thann
Diéu
cáu trúc lón gióng nhu
ong khói.
9
524

502. (O
Da
S
Da
(D
2.
ONIOV38 SI13I SH3NIVH
ugn
yug ypI4I IP1DBupp
101 P
neo

503. Toan x hÙi dang ngày càng lo ngai vé cách chúng
ta sé quan
tâm den dan sô dang già di nhank
chóng nhu th¿ nào.
Chung mát trí nhÛ khi¿n các nd-ron thân kinh thoái hóa dán theo thdi gian,
vi vay nhung ngu
mac chung bênh này së gp phåi khó khn trong hoc t­p, suy luan, nói, nhó lai nhung trai
nghiem trong quá khú và kiÃm soát ph£n úng cåm xúc cça hÍ. Thông thudng nhïng nguoi me
chung mát trí nhó th­m chí còn không thà nh­n
ra các thành viên trong gia
dinh. M·c dù diéu
nay rõ ràng có thÃlà mÙt tråi nghiÇm không dé chju cho nguöi con trai, con gai ho·c nguöi va/
chong, nhung viÇc không thé hinh dung ra mÙt khuôn mt quen thuÙc là diéu làm nån lòng và
gây ra su buc doc nhát dÑi vÛi nguöi måc chéng m¥t trí nhó. Do dó, không có gi dáng ngac nhiên
khi 2tinh trang cng thàng cuc dÙ thuöng di ôi vÛi chúng mát trí và tinh trang di kèm này thuöna
lam trám trong thêm su rôi loan bång cách gây ra nhkng con rôi loan tam than và sy hung han.
Boi vi nguoi bÇnh së m¥t khå nng th¥u hi¿u suy nghí và cám xúc cça ho, hành vi cça ho trå
nên khó ludng. Ho có thé tråi qua nhïng gi dugc goi là 'phån úng thái quá', bao góm nhïng thay
doi cm xúc b¥t ngö, có thé khóc ho·c tútc gian khi d trong nhïng tinh huóng mà hÍ không thé
xu ly. DÃ ngn hÍ di lang thang, lái xe ho·c quên ån uÑng, ho thuong së cán dugc chm sóc và
giám sát toàn thöi gian. Diêu này trß nên cân thi¿t cho 2nhkng nguoi trong giai doan cuÑi cçua
chung m¥t tri nhó, khi ho cing có thà mát khå nng ki¿m soát chuyén dông ho·c th­m chí tiêu
hóa thúc n do suy yéu co båp. Mong manh và không có két nQi vÛi th¿ giði bên ngoài, bênh
nhân mát tri nhó së rát de måc bÇnh vào thöi diÃm này và thuong të vong do các tai n¡n hoác
càm lanh thông thuðng.
Ganh nàng cua nhïng nguöi måc chéng mát tri nhó Ñi vói gia dinh và nguôi chm sóc hÍ là
khánàngné.Macchocàmgiáctónthuong cmxúcdo dánm¥tdi mÙtthành viêntrong gia
dinh hoãc nguoi voi chóng. nguöi chäm sóc thuàng trái qua su kiÇt súc vi có gáng ói phó vdi su
rOi loan, vo lý và doi khi là hành vi ngugc däi nguöi thân cça ho. Hâu quà vé mât tài ch inh cüng
tuong duong vói khoàng thöi gian và nguón luc cân thi¿t dé chm sóc cho ngudi måc chúng mát
tri
nhó. Thuê mÙt y tá toàn thoi gian ¿ trông nom t¡i nhà hoãc såp xép cho bênh nhân dugc
chuyén d¿n mÙt co so tro giúp sinh hoat ho·c viÇn du®ng lão sê ton mÙt khoán chi phi lón mà
phán lón nguoi dân không thé chi trå uoc.
Ro ràng là chúng
ta chua dugc trang bË é ói phó vÛi các thách thúc cça chúng mát tri. Ngoài
viÇc phát tri¿n thêm các dich vu y té và x hÙi cho nhkng nguoi måc bÇnh và gia inh cça ho,
các chinh phù dudc khuyén khich nên täng nh­n thúc
cça công ông vétinh trang này. Bàng
cách này, moi nguoi sê có ý thúc hon vé các triÇu chúng khi hÍ già i và bi¿t khi nào là thoi gian
can tim kiém su giúp dô. Vói viÇc chán oán sóm, các triÇu chéng cóthé duãc kiÃm soát ngay
tu
dâu, di¿u này có thà kéo dài tuoi thÍ hon nhiéu. Chán doán sóm
ckng cho bÇnh nhân co hÙi dé
lên ké hoach diÃu trË lâu dài và sp xép công viÇc cüa hÍ. Cho dén khi tim ra cách chka tri cho
cn bênh khong khi¿p này, các nguón lyc giúp c£i thiÇn cuÙc sÑng hàng ngày cça bÇnh nhân
và giúp ho sóng nhïng ngày cuQi cùng vÛi su tôn trong cça moi nguði là diéu toi quan trong.
21 Sau tuói nào thì nguy co måc chéng mát trí nhó tng gap ôi sau mõi 5 nm?
Chú Giài Dya vào cum tù kha cça câu hði là (chance of
developing dementia
double) và o¡n trong bài oc có liên
quan d¿n cum tù khóa này the risk of
developing the condition doubles
every
half decade after the
age of 65' nghía
là
'cú sau noa th­p ki thi
nguy co måc phåi tinh
tr¡ng bênh này tng gáp ôi ß Ù tuói
ngoài 65
é xác dinh dáp án là (age of) 65.
Trong câu này, 'every half decade'
duoc
dien dat lai thành 'every five
years'.
526

504. 8
*
(D
(D
O
.
DR
D
CD
5
(D
.
D»
D
O
O.
.
ONIOV3N SI131 SH3xOVH ueni uuig- yoj4i ipio 6uop i91 PA neo

505. Vi du, bng
cách sú dung tay
khi nói ho·c
hát -
thông
qua
vi¿tký
hiÇu
ho·c
cáctù
và âm nh¡c ckng
nhu ng hÍc theo
ki¿u v­n
Ùng
co th¿ và thË giác.
iéu này
là
vào lòng bàn
do hoc sinh
Tay
tré con các nhà giáo duc có
thà dáp úng
dugc
nhu câu
cça ngudi hÍc
the0 kiéu ngôn nan
ne nghe
nhïng
lôi dugc
nói ho·c
hát ngoài
viÇc
c£m nhân
chúng
trên da ho0·c
nhin th¥y k
nieu
cça chúng. Tudng tu
nhu v­y, viÇc ký
hiÇu
lên tay
có th¿ hô trã nguQi hÍc
theo kiéu toán hoe
ogic
vi nó có áy
ç các måu hinh có thé giúp
viÇc
nåm båt ngü
phâp
de dang
hdn cho nhüna
nguoi hoc này. Trong
khi ó, nguoi hÍc
theo ki¿u giao tiép
và nÙi
tåm có thé lán lugt ký hiÇu len
tay nhïng
dúa trè khác ho·c tay
cça
chinh
minh.
Nhung
có l ckng quan trong
nhu loi
ich làm cho trê nhô hÍc
tQt hdn là viÇc ký hiÇu dem dén cho
chúng mÙt phuong tiÇn de dàng
dà thà hiÇn nhung
mong
muon va nhu
cau co bán cça chúna
theo cách mà nguði
lón có thà hiÃu.
Cassie Hulse,
Giám dÑc phát
triên chuyên
môn t¡i Thread
mot trung
tâm cung cáp
tài nguyên
cho giáo dåc
mâm
non ß Alaska,
nói rång
Tré em dang si
dung
các ký hiÇu thuðng xuyên,
và ó th­t su
là mÙt viêc
rát dáng giá
và thú vi
khi th¥y chúng
giao tiêp hiÇu quà
vÛi chúng
tôi. MÙt trong nhkng loi
ích là tré em trong trung
tám chm sóc cça
chung
tôi it cåm thây
thât vong
hon vi chúng
có thà 'nói vÛi chúng
tor nhung gi chúng muón'.
Biéu này ckng tuong Ñi úng
vÛi 2tré em måc các chúng bÇnh
nhu ty ký, nhüng
dua tré có the
noi duoc nhung viÇc truyén dat suy ngh+
và càm xúc cça chúng
là mÙt
khó khn.
Cuói cùng, không
có gi dà mát và có rát nhiÃu thé có thà có ugc bng
cách day tr em ngon
ngký hiÇu. Tù viÇc khuyén
khích chúng hÍc hôi và cho phép chúng giao tiép, viÇc ký hiÇu mang
lai
cho trè mÙt buóc ti¿n trong cuÙc sóng.
24 Tré em tich luý uc diéu gi thông qua su lp l¡i cça các chuyén dông?
Chú Giai Dya vào cum tù khóa cça câu hôi là (through
the repetition
of motions)
và doan trong bài oc có liên quan
d¿n cum të khóa này
'children tend to repeat
the movements over and over. By developing
muscle memory
in this way' ngh+a
là tré có xu huóng läp i läp l¡i các Ùng
tác ó. Bång
cách phát
tri¿n bÙ
nhó co
theo cách này
é xác dinh dáp
án là muscle memory. Trong
câu này, 'repeat
the
movements over and over
dugc diên ¡t l¡i thành the repetition of motions'.
25 Mô hinh giáo dåc nào có thé ngn cån mÙt sQ hÍc sinh thành công?
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu höi là (prevent some students from
succeeding) và do¡n trong bài doc có iên quan d¿n cum tù khóa này 'most
educational curricula are based on the linguistic model, and this holds
less verbaly
intelligent students
back nghfa là h¥u h¿t các chudng trinh giáo duc déu dya trên
mo hinh ngôn ngü, và diêu này han ché khå nng cça nhkng sinh viên ti¿p thu
qua loi nói kém' Ã xác dinh dáp án là linguistic (model). Trong câu này, 'holds -
students back' duçc dién ¡t lai thành 'prevent some students from succeeding
26 Roi loan nào ngn càn trè em th¿ hiÇn cåm xúc thành loi?
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu höi là (ability to translate their emotions
into speech) và do¡n trong bài Íc có liên quan d¿n cum të khóa này 'children with
conditions like autism who may be able to speak but find conveying their thoughts
and feelings a challenge' ngh+a là 'tré em måc các chúng bênh nhu tu ký, nhïng
dua tré có thé nói dugc nhung viÇc truyén d¡t suy ngh+ và c£m xúc cça chúng la
mot khó khn' de xác dinh dáp án là autism. Trong câu này, 'conveying feelings
duoc
dien ¡t l¡i thành translate their emotions into
speech'.
528

506. CD
CDI
D
Om
D
Q
D
8
.
ONIOV38 SI13I S&3XOVH
uen
uuie 4o4 1PIO6unp i91 g
ngwO

507. Mot
thach thúc không ngùng xay
dén là 'các ám láy
lón
nhát
cça loai nay
côn li nm ß khu
vuc ven bién phía ông
nuóc Anh, ndi chúng
de bj
ånh huong
bói viÇc
rô rí nuÛc m·n thinh
thoâng
xåy
ra nhung
tuán hoàn theo
chu ký.
M·c
du các
ám láy
lau say
nuói duông quán
he chim vac, nhung sÑng phu
thuÙc
vào các ám láy này lai quá
rúi ro bÛi nhïng
ånh huôna
cua thùy
triéu tå
nhiên. Ngoài
ra,
chÑ Ù
än cça nhüng
con
chim nay thuöng
có dinh là hai
con cá, luon và ruÑi, nhüng
loài thuöng xuyên
xuát hiÇn
ß
bi lau say. SU phy thuÙc nàv
dac biêt dúng trong
mua sinh sån, vi quan
sát nhüng
bâi nôn
thúc ån cho tháy rång ché do
n cça loài v¡c háu nhu chi có nhkng
con cá náay.
ESau cùng. giåi pháp
cho v¥n é này
là t¡o
ra các vùng
dát ngâp
nudc
ho£n toàn mÛi phù
hop
vói môi truong
cu trú cça loài v¡c,
hành Ùng áy phåi
ugc
két hop ông
thdi vÛi viÇc m
rong nhïng vùng
d¥t ngâp
nuóc hiÇn có, và nhüng công viÇc dáy
thách thúc này gán day dã
dugc các nhà båo tón tién hành thuc hiÇn. T¡i Cum
dm láy
Avalon,
các dy
án môi truöng
dã duoc
tiên hành à láy lai vùng
dám lây
hôi xua mà nay
dã bË thay
dói do su phát tri¿n qua
thoi gian. Su quyët
tâm này
dã làm xuát hiÇn nhïng luóng
lau sây
kich cð nhó, quy mô lón,
và ké cå khi chúng
chua dç Ã cuu mang mÙt sÑ luong
lón chim vac, chung
vån góP phán
dáng
kê àm tng m­t Ù loài v¡c
nói chung
ß Anh. "NQ luc này thyc
chát là mÙt du án cài tao
lai vüng
dât ngâp
nuóc sau khi khoáng
sån và than bùn duoc
khai thác cho myc dich thuong
mai. Tuong tu,
các co quan
nhu HiÇp hÙi Hoàng gia
b£o vê
loài chim (RSPB)
d huy ông
de tao
ra vùng ¥t ngâp
nuóc mói vÛi quy
mô chua tëng dugc ngh+
dén trudc dày'.
F Các nhà môi truong
ã xác dinh ràng
1 triÇu ha d¥t trß lên là phù hop
dê t¡o
ra các luóng
say moi, và hÍ tim thay mÙt moi liên k¿t vÛi su hôi sinh cça ngành công
nghiÇp ldp
tranh.
Mot không gian rÙng 10 ha có thà cán mÙt máy
cåt s­y
suÑt cå mÙt mùa, và xét ¿n rng
cú thêm 1000 ha thi có th¿ hÑ tro
thêm 50 con chim v¡c nua, diéu duy
nhát càn trß su thành
cóng
cùa viÇc phåc hói loài v¡c là su óng lòng
cça các co quan
chính pho,
doanh nghiÇp
tu nhân và cho d¥t.
G Do nhung nö lyc bào tôn, sÑ lugng
loài vac båt áu tng
sau nm 1997, và trong
khi tuong
lai cua loài vac ô Anh ván chua chc chån, thi nó duong
nhu dang
trð nên tudi sáng
hon dua
trên các xu huóng gán dây. Tuy không
xác dinh dugc só lugng
chính xác
-
vì nhng
con chim
này sóng
vô cùng
án dât và khó quan sá, nên só lugng
loài này phái ugc suy
ra tù nhüng
tieng
kêu (tiéng oang oang') cça con dyc nhüng quan sát chi
ti¿t d cho th¥y két quà ây
húa hen. MÙt dánh giá
toàn diÇn d gán
400 dija di¿m xác inh rng toi thi¿u 600 con v¡c
dã có m­t & Anh vào mua ông
näm 2009-2010. Trong
sQ này,
các nhà nghiên cúu uóc tinh
ràng khoàng
hai phán
ba sÑ cá thà én vào mùa ông, viì th¿ có th¿ chi có khoång
200 con
vac sóng ß dây quanh
nm. Gán ây, mÙt cuÙc kháo sát cåc bÙ cça RSPB ã chi ra ràng có
it nhat 132 cáth¿ chim v¡c dyc, và trong mÙt ví då vé su gia tng sQ luong loài ð dia phuong,
Cum dám láy
Avalon dã báo cáo rng sQ lung loài chim vac ß dây tng dáng ké trongvài
mua qua.
Tu vung
Eurasian bittern n. vac ra (mÙt loài chim) heron n. con diÇc plummet v. lao xuóng, tut xuóng talconry
n. thuat huán luyÇn chim ung palatable adj. ngon demise n. sy bién mát encompass v. bao gom, vòng
quanh wetland n. khu vuc ngåp nuoc reed n. cây sây marsh n. dam ly encroachment n. su xâm lán, su
xàm pham thatched roof n. mái ra, mái lå monoculture n. su Ùc canh susceptible adj. dé bË ånh huóng,
mán càm infiltration n. su rò ri, su thâm regurgitate v. noôn ra undertaking n. công viÇc nh­n làm, công viec
kinh doanh reclamationn. su khoi phuc, cái t¡o mobilise v. huy dÙng resurgence n. su hôi sinh, su trói dây
collective adj tap thé, cùng nhau
530

508. N
(D
D
D
DA
D
.
D
S
Q
(D
D»
D
D
9NIOVIH SI731 SH3NOVH uenj yuig uo4 IPro 6unp 101 1 nyo

509. Khu vuc dia phudng
nào chéng
ki¿n su gia tng
sÑ lugng
cá thé vac?
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cça câu hoi là (local
area increasein bittern
population)
và o¡n trong
bài doc
có liên quan
den Cym
tu kh0a nay 'in an examolea
of localized population growth,
Avalon
Marshes reported
that their
population of
bitterns had grown considerably
over the past
few
seasons' nghia là 'trong môt vi
dy vé su gia tng
sÑ luong loài ß dia phudng, Cum
dam lay Avalon
d báo cáo rána
sÑ luong loài chim vac ß day tng dáng ké trong
vài mua qua' dé xác inh dáp án
là Avalon Marshes. Trong câu này, 'grown considerably' dug¢ diên ¡t lai thành
'saw an increase'.
[7-11]
MÙt dé c­p ¿n su tuyêt chung
truóc dây cça vac ß Vudng quÑc
Anh
Chú Giái Dua vào cum tù khóa cça câu hôi là (prior extinction of bitterns in the
United Kingdom) và oan trong bài Íc có liên quan dén cåm tü khóa này & doan
A In the UK, the bittern became extinct by the late 1880s before reappearing in
1911' nghia là ß Anh, loài vac tuyêt chúng vào cuói nhïng nm 1880 trudc khi
xuát hiÇn tro lai vào nm 1911' dé xác dinh áp án là do¡n A.
8
Cach mÙt vùng d¥t ng­p nuóc dã dugc giài cúu sau khi biË sú dung cho måc dích
thuong mai
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu hoi là (a wetland was rescued) và do¡n
trong bài doc có liên quan d¿n cum të khóa này ß doan E This effort was essentially
a wetland reclamation project after minerals and peat had been extracted for
commercial purposes' nghía là NQ luc này thyc ch¥t là mÙt dy án ci t¡o d¥t ngåp
nuóc sau khi khoáng sån và than bùn duoc khai thác cho måc dich thuong mai' é
xác dinh áp án là do¡n E. Trong câu này, 'reclamation' duçc di¿n d¡t l¡i thành
was rescued'.
9 Mot mô tå vé diÇn tích d¥t thích hãp é t¡o ra bäi lau
sây mói
Chú Giái Dua vào cum tù khóa cça câu höi là (creating new reeds) và oan trong
bai doc có liên quan d¿n cum të khóa này ß do¡n F Environmentalists have
determined that upwards of 1 million hectares are suitable for the creation of new
reed beds' nghía là Các nhà môi truöng ã xác Ënh r¯ng 1 triÇu ha d¥t trò lên là
phù hop d¿ t¡o ra các luÑng s­y mói' Ã xác dinh áp án là do¡n F.
10 Mot dé c­p d¿n vùng dát ngâp nuóc dang thoát nuoc d¿ hð tro nông nghiÇp
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu hôi là (drained to support agriculture)
va
doan trong bài doc có liên
quan d¿n cum tü khóa này à o¡n B primarily througn
the draining of wetlands for
agricultural purposes' ngh+a là 'cho y¿u thông qua viec
thoát nudc ß nhïng vùng d¥t ngâp nuóc cho
muc ích nông nghiÇp' dé xác dinn
dáp án là dogn B.
532

510. 11 Viec cát say bi giåm di gay ånh huðng tiêu cuc dén sÑ lugng cá thé vac nhu thé nào
Chú Giäi Dya vào cum tiu khóa cça câu hôi là (local area -increase in bittern
population) và o¡n trong bâi oc có liên quan dén cum ti khóa này & doan
changes in building patterns led to the decline of this practice, which had
traditionally maintained the reed monoculture that bitterns seem to favour. Thus,
leaving the wetlands to natureironically contributed to the bittern's demise' nghia
là 'nhïng thay dÕi trong cách thúc xây dung dä dán dén su suy tàn cça tàp quán
nay, vôn giúp duy tri môi truöng sQng Ùc canh lau sây mà loài vac ua thich. Do d6,
viec dé mac vùng d¥t ngâp nuóc thi tró trêu thay dã góp phán vào su bi¿n mát cça
loài vac này dà xác dinh dáp án là oan C.
[12-13] Hai d·c diém cça cá mà loài v¡c dùng làm thúc n dugo é câp én trong bài là gi?
Chúng thuong duge tim tháy trong các khu vyc thçy triéu.
SQ lugng cça chúng nhiÃu hon r¥t nhiéu so vÛi trong quá khú.
Chung thudng dành thöi gian ß bäi lau s­y.
Chúng dãc
biÇt quan trong trong mua sinh sån.
B
C
D
E Chúng có nguy co bË tuyÇt chüng sóm.
Chú Giài Dya vào cum tu khóa cça câu hôi là (the fish that bitterns rely on for food)
và oan trong bài oc có liên quan dén cum tù khóa này the diet of these birds is
based heavily on two fish, eels and rudd, which are also frequent visitors to reed
beds' ngh+a là 'ch¿ dÙ ån cça nhïng con chim này thuong cÑ inh là hai con cá,
luon và ruói, nhïng loài thuöng xuyên xu¥t hiÇn ß bi lau sây', và "This dependence
is particularlytrue in the breeding season' ngh+a là 'Sy phy thuÙc này ·c biÇt
dúng trong
mùa sinh sån' dé xác dinh áp án là C They
often spend time in reed
beds và D They are especially important in the breeding season. Trong câu này.
frequent
visitors to' duoc dien d¡t l¡i thành 'often spend time in', và 'dependence
is particularly
true' ugc dien at lai thành 'especially important.

511. P 282
ACTUAL TEST
Doan goi y trong
bài oc giúp
tim câu trå löi uoc
in khác
màu và ánh
dau theo so thu
tu cua
câu hói tudna
4 False
ung.
3 True
False
2 Not given
scroll
7 True
5 Not given
6 False
12 earthquake 11 oxidiser/oxidizer
9 varnish 10 replica
16 A
15 C
13 cable(s)
14 D
20 cue(s)
19 E
17 G
18 F
24 False
21 episode 22 experiences
23 cognitive
27 C
28 A
25 Not given 26 True
32 No
29 G 30 B
31 E
34 Not given
35 Yes
36 D
33 Yes
37 C 38 A
39 B 40 D
READING PASSAGE1
Ang may lành: Ngon duoc Th¿ v­n hÙi Olympic 2008 và CuÙc chay
dua tiep súc
Truóc Thé van hÙi Olympic mùa dóng nm 2006 tai Torino, Y, thi Lenovo, mÙt häng máy tinh
Trung Quóc, ã ng ký e trô thành nhà tài trg Olympic trong Th¿ v­n hÙi nm 2006 cüng nhu
The
van hÙi mua hè nm 2008 & Bác Kinh, Trung Quóc. Hon nua, công ty này ckng ã thng
tháu thiét ké cho
ngon duÑc Olympic nm 2008. Thiet ké cça công ty này, 'Áng mây lành', dã
vuot qua các b£n thi¿t ké cça hon 300 dói tho khác. Thi¿t ké 'Ang mây lành' huóng den két hop
thiét ké cong nghÇ hiÇn d¡i vÛi các yéu tó vän hóa và thám mý Trung Quoc. "Thi¿t ké này dã
phong theo cuÙn giáy truyên thÑng cça Trung Quöc, bieu thË cho viÇc phát minh ra gi¥y
-
mÙt
trong bÑn phát minh ví d¡i
cça Trung Quóc có ¡i ckng nhu màu dô, màu såc cát tuöng cùa
Trung Quóc, và 'nhüng dám mây hinh lugn sóng may mån' dtruc tiép goi lên ý ngh+a cça nhüng
vong tron Olympic.
Tuy nhiên, khi nhin vào, ngon duÑc không chi don thuán là
mÙt thú gi dór¥t dp. Các công nghÇ tiên tién dugc sù dung d6 t¡o ra
ngon duóc là mÙt phán cça thiét ké Ñ hÍça và khoa hoc nghiên cúu vétên lua. Tao nên tù hãp kim
magie-nhôm dánh
bóng, khói
luong nh, ngon duoc có chiéu dài 72cm và chi
nang 985 gam. oi ngü thiét ké quóc té d tim cách dé ché tác ra
ngon duóc ma
háp dn nhkng ai nhin tháy nó, và nh nhàng cho
nhïng nguöi ruóc duÑc'. °Dóng góp chung vào ch¥t lugng so
dång v­t phám này là ss hiÇn diÇn cça tám véc-ni cao su mông trên tay câm dé t¡o diéu kiÇn cho viÇc câm chät và thoåi mái.
Vói nhüng phán bên trong ngon duóc, hng Lenovo dã
chuyén giao cho T­p doàn Công nghiÇp
và Khoa hoc Hàng không vktru Trung Quóc. Quå thåc, ss nhay bén cça
công nghÇ Trung QuQc. dugc bào tro bôi cà tu nhân lån nhà nuóc, dugc phô bày rõ ràng trên
ngon duóc này. Diéu quan trong nhát là yêu cáu
ngon lua ván luôn phài duçc thåp sáng trong suÑt hành trinh dài ruöc
duÑc, bao góm hành trinh công khai rÙng ri må
nhïng v­n dÙng viên s câm bån mô phòng cça
534

512. ngon duóc dén dinh däy nui Himalaya. "Bên trong tay cám cça ngon duÑc Olympic có mÙt binh
nhiên liêu nhó
chéa propan long tinh khiét mà chác hân duge chon thay vi sù dung khi hÑn hop
nhu tien le thóng thuðng do propan không chóng chju dugc vÛi khí lanh. "Khi cong tåc dánh lça
duge bât, nó së làm áp su¥t giåm xuóng dÙt ngÙt, khi¿n khí dÑt bóc hoi và cháy qua các ló nho
8 trên dinh ngon duQc, nap nhiên liêu cho ngon lùa Olympic
khong bao gid tát.
Nhng nhà thi¿t ké cüng dã nghí ra he thÑng Ñn dinh áp luc và mÙt thi¿tbi phyc hói nhiÇt lugng
de åm båo ngon léa không bË d­p tát, và ho cúng dã tính truóc d¿n viÇc cho thêm "môt chát
oxy
hóa d·c biÇt vào trong bån mo phong dà cung cáp khí oxy cán thiét cho propan dot cháy
trong diéu
kiÇn môi truong oxy th¥p, chång han nhu trên núi Everest, ndi mà ngon lua có thé
phai doi mat
vÛi áp suåt không khí cuc th¥p, giá l¡nh, và gió giât manh. Nhin chung, ngon duóc
Olympic
dugc ôn d¡i là có thé chju dugc nhiÇt Ù ß múc âm 40 Ù C, luong mua & múc 5 cm/gid,
và gió thoi d múc 65 km/gið, và su chuán bi nghiêm ngt này ã dugc dén dáp vào ngay mùng
8
tháng 5, khi mà mÙt nhóm nhïng nguoi leo núi leo dén dinh ngon núi nói tiéng nhát th¿ giói
dudc truyén hinh truc tiép dà moi ngui trén toàn th¿ gidi có thà nhin tháy. Chuyén di nay duge
tien hành hoàn toàn tách biÇt vói cuÙc chay dua ti¿p séc chính, cuÙc dua mà dugc dien ra d luc
dia Trung Quóc khi áy.
Duong nhiên, nhïng nguoi ruöc duÑc êu là nhïng nguoi duoc tuyén chÍn é cám ngon
uóc
trong cuÙc ruóc uoc Olympic danh giá, và có21.800 nguoi tham du có co hÙi dé chay cùng ngon
duóctrong cuÙcchy
duati¿psúcchính. 4CuÙc ruócduócnày
là chuyén
hànhtrinh dainhát
trong lich su Thé v­n hÙi Olympic, båt dâu tu tháng
Ba nm 2008 Olympia, Hy Lap
và két thúc
vào tháng Tám t¡i Båc Kinh, Trung Quoc vói ngon lua dugc thåp trong vac t¡i buói l khai mac.
NhTng nguoi
ruóc duóc bng qua tuyén uong
dài 137 nghin km, bao góm
sáu châu lyc, 21
quóc gia và 113 thành phÑ Trung Quóc, và ó là mÙt chuy¿n
du lich vòng quanh thé giói thuc
thu. Mäc dù không thé luong
truóc dugc mÍi viÇc trong
hành trinh ruóc uóc, nhung sy tránglÇ
cça nó khi áy
bË lu mß bôi nhïng su kiÇn không may
và bát thuong xåy
ra. Vi du nhu, "chuyén
di qua
tinh Tú Xuyên då ki¿n vào tháng
Sáu dã bË hoân lai cho d¿n tháng
Tám vi trân dÙng át
có súc tàn phá ghê góm ß cudng dÙ 7.9 richter dã xáy
ra 8 tinh này
vào tháng
Näm nm 2008.
Ngoai ra, cuÙc
ruóc uÑc cing
d gp phåi nhïng su phån ói và các cuÙc bi¿u
tinh chính tri
rong
rãi tu các nhà hoat dÙng
x hÙi, nhïng nguoi yêu câu Trung Quóc thay Õi lâp truong vé
Tay Tang
và lên án nhkng
tai tiéng
vë nhân quy¿n nói chung.
Do dó, "cuÙc ruóc duóc cûng ton
kém hon binh thuong
rát nhiêu vé m·t
an ninh: ß London, gán hai nghin
s+ quan
hành pháp
nghiêm ngåt
dugc tuyén dång é dói m·t
vói hàng nghin nguôi
bi¿u tinh, nhïng nguoi
mà có
gång dâp tåt ngon lça Olympic
và úng hÙ nhüng
nhà tài tro táy chay cuÙc ruóc duoc và Th¿ vân
hoi Olympic,
viÇc này
ã tón ¿n 750 nghin bång.
Và & Pháp,
"hon ba nghin
cành sát di xe máy
dã ông
hành cùng ngon
duóc và nhïng nguoi
ruóc uQc khi hÍ i qua
Paris. Theo mÙt nghia
nào dó, nhkng hiÇu úng
bi¿u tugng và c£m xúc cça ngon
duÑc mang thiÇn chí và hinh ånh Thé
van hÙi Olympic
d bË chän ti¿ng
bôi nhûng
lùm xùm và "sy hiÇn diÇn cça lyc lugng
an ninh xung
quanh,
diéu này
h¡n ché viÇc công chúng
có thé ti¿p cân
tói ngon
duoc. 'Hành trinh hoa hgp
quanh
thé giói
sau cùng cing không
hài hòa låm, và "báo chi quoc të d chÙp l¥y
co hÙi này é
dua ra nhkng tuyên bÑ bôi nhÍ cuÙc ruóc duÑc, lên nhïng
dâu é báo nhu 'a Tour de Farce' hay
Hành trinh ruóc duoc trß thành cuÙc hÑn lo¡n.
Tuy nhiên, d¿n cuói cùng
thi ngon
duoc dã tim duoc vj
tri phù hop
cho minh, dén Båc Kinh vào
mung
6 tháng
Tám và nó dugc diéu hành khåp thù ô trong vòng
ba ngày. CuÙc chay tiep
súc
cuói cung duoc thuc hiÇn bôi bày van Ùng
viên Trung
Quóc nói ti¿ng,
mói nguöi
lán lugt cám
duoc chay
d¿n sân vân dÙng,
noi mà ngon
duóc sê dugc chuyén
cho mÙt vân Ùng
viên dã sáu
ACTUAL TEST 535

513. lán giành huy
chudng vàng bÙ
môn thé dåc dung cu, Ly
Ninh. Trong chäng cui.
cuoc chay
dua tiép
siuc két thuc vdi hinh ånh Lý
Ninh ugc nhác bÑng lên khón
cáp
nhu thé dang bay, và ông Ay
dã 'bay
mÙt vòng xung quanh sân vân ddn ngo
xuÑng
và tháp sáng
vac trong mÙt khung
cánh huy hoâng
và hân hoan.
dây kich tinh
day dong tr
khi
dáp
upstagev
vuct qua, trôi
hon wed
v két
hop auspicious ad
có diêm lành, cát titmn a.
cutting-edge ad vt tro), tiên tién fashion from phr lam r, r3o nen u aoy n hop kim wield
Tù vung
r
ald cárn rár
varnish n véc ni (lóp phù ngoàr làm bóng), lóp so dáu Aerospace Science and Industry Groun.
tn chát
o hóa combust
phr 9odoa
thén le vaporise v làm cho bóc ha fuel v cung câp chát dot, nhién liêu oxidiser n chát o hóat
cháy rigorous adj kh[t khe, nghiêm ngat scale v leo, trèo traverse v vug qua, bäng qua magnituda
chôp ngay láy, vó láy disparaging adj lam mát
khoa hoc và công nghlêp hàng không vü tru acumen n su nhay ben canister n. hop binh nh
n
phrn ninar
do demonstration n cuoc biéu tinh, tuán hành condemn v. chi trich, lên án law enforcement oicee.
y
viên hanh phap mutev làm cám läng, chän tiéng pounce
fin, boi nho farce n trò hé lapn. mot vong dazzling adj lóa mát, huy hoang
[1-71
Thiet ké và công nghê duoc áp dung cho ngon duóc chí ugc phát trién bÛi hâng Lenovn
Ngon duoc nm 2008 cça häng Lenovo cán d¿n mót loai propan khác khi nó dugo
dua den núi Himalaya.
2
Bat công tàc dánh lúa cia ngon duóc së làm áp su¥t giåm ngay lap túc.
Mac dù cuÙc ruóc duÑc nm 2008 là mÙt viÇc rát quan trong, nhung nó không phái
là hành trinh dài nh¥t trong lich su.
Chi phí an ninh cho cuÙc ruóc duóc ô London là caonháttrong toànbÙ hànhtrinh
O Paris, viÇc tiép cân ngon duÑc cça công chúng dë hon viì it biÇn pháp an ninh hon.
Mot s6 phuong tiÇn truyên thông ãdua ra nhkng binh luân tiêu cuc vé cuÙc ruöc duÑóc.
3
4
5
6
7
Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sn là (solely developed by Lenovo) và doan
trong bài doc có liên quan d¿n cum tù khóa này là 'For the internal portion of the
torch, Lenovo turned to the China Aerospace Science and Industry Group' nghia
là Vói nhïng phán bên trong ngon duóc, häng Lenovo chuyén giao cho Tap
doàn Cong nghiÇp và Khoa hÍc Hàng không vktru Trung Quóc. Vi nÙi dung câu
cho sn dói l­p vÛi oan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa nên dáp ån
1
là
False.
Chú Giài Cum tu khóa cça câu cho sån là (a different type of propane)
và doan
trong bài doc có liên
quan dén cum tù khóa này là'Inside the handle
of the Olympic
torch was a small canister of
pure liquid propane, which was presumably
chosen
over the conventional precedent of using mixed
gases'. Vi o¡n trong bài dÍc cni
goi ý rång Bên trong tay cám cça ngon duÑc Olympic có mÙt bình nhiên liÇu nho
chua propan
lóng tinh khiét mà chác hån duçc chÍn thay vi sé dung khi hÓn hÙp
nhu tién lÇ thông thuong' nhung goi ý này không liên quan dén nÙi dung câu cho
s¯n nên dáp án là Not Given.
2
536

514. E
CDA
D
(Da
O
R
D
CDA
ONIOV3H SI13I SH3NOVH ueny uug youi
P Bunp 191
9) nOb

515. Nhung vân Ùng
viên dã cám cái gi
theo
khi lên
dên
dinh núi Himalaya?
11 Phân nào cça ngon
duÑc
cho phép
ngon
lùa chju
ugc nhung
diéu kiÇn khác ne
trên núi Everest?
cuÙc
12 Thåm hoa tu
nhiên nào dâ duoc
d6 câp
dén
nhu là su gián doan lich trinh cia
13 Vât gi
ã giúp
cho nguði vân dông
viên cuÑi cùng
trong
cuÙ¢ rudc uóc xuát
hia.
ung
trên không
d sân v­n Ùng?
ruoc duoc?
Chú Giài Dya
vào cum tu khóa cça câu hói (traditional
Chinese motif) và doan
trong
bài doc có liên quan
dén cum
të khóa
The design
mimicked the form ofa
traditional
Chinese scroll' nghia
là Thi¿t k¿ này
dã phóng
theo cuÙn giáy truván
thong
cça Trung Quoc
dé xác inh
tu câu trå loi là
scroll. Trong
câu này, 'mimickad
the form of a
traditional
Chinese' dudc
di¿n at lai
thành
traditional Chinese motit
B
tif
-largely based on'.
Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu hði (make
it easier to carry)
và o¡n trong
bài doc có liên quan én cum tù khóa 'contributing
to the item's wieldable quality
was the presence of a thin
rubber-based varnish on the handle' ngh+a là 'óng góo
chung
vào ch¥t lugng sç dung vât phám này
là så hiÇn diÇn
cua tám véc-ni cao su
mong trên tay cám
e xác Ënh tù câu
trå lôi có thé
à'rubber-based varnish'. Vi de
bai yêu cáu chi iÃn mÙt
tù nên câu trå loi là varnish.. Trong
câu này, 'wieldable
duoc dien at lai thành 'easier to carry'.
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu hði (athletes the top of the Himalayas)
và oan trong bài oc có liên quan d¿n cum të khóa 'athletes lugged
a modified
replica to
the summit of the Himalayan mountain range' nghía là 'nhüng vân Ùng
viên sê cám bàn mô phông cça ngon uÑc ¿n dinh dy núi Himalaya' dé xác dinh
tù câu trå ldi có th¿ là 'modifiedreplica'. Vi dé bài yêu cáu chi dién mÙt tù nên câu
10
trà loi là replica.
Chú Giài Dua vào cum tu khóa cça câu hôi (withstand harsh conditions on Mt. 11
Everest) và o¡n trong bài Íc có liên quan d¿n cym tù khóa 'a special oxidiser - to
supply the necessary oxygen for propane to combust in environmental conditions
of low oxygen, such as on Mt. Everest nghia là 'mÙt ch¥t oxy hóa ac biÇt - éë
cung cáp khi oxy cán thiét cho propan dót cháy trong diéu kiÇn môi truong oxy tháp.
chang
han nhu trên núi Everest' dé xác dinh të câu trå löi là oxidiser/oxidizer.
12 Chú Giái Dya vào cum tù khóa coa câu hôi (disruption to the schedule) va doan
trong bài doc có liên
quan dén cum tù khóa the planned June trip througn
u
province of Sichuan was postponed until August due to the devastating
magnitude earthquake' nghia là 'chuyén di
qua tinh Tu Xuyên du ki¿n vão
tnangSáu dã bi hoän l¡i cho dén
tháng Tám vi tr­n dÙng d¥t có súc tàn phá gne
g cuong dÙ 7.9 richter dé xác dËnh tu câu trå loi là earthquake. Trong
cau
a postponed' dugc dien d¡t lai thành
'disruption to the schedule'.
538

516. D
CD
Da
D
CDA
8
a
9
S
D
D
D
ONIOV3H SI73I S83XOVH ueni quia you e1D unp 101 p ngo

517. nung thí nghiÇm
sau dó ã làm sáng
tô hon van dé này.
Vào
nåm 2000, nhà tam
nguoi Anh, John
Downes tù truöng
ai hoc
Liverpool
dã phat
hien
ra rang
mÛi liên he ai
m lý hÍc
E Nh
a
à tap hgp các dQi
tugng
muihuong thuc
và kýt
duong nhucó
liênquan
dénÙ
tuói. Öng
dã t
dÙ tuÑi cuÑi nhïng
nm 60 và dáu nhïng
nm 70,
dua cho ho nhung
tin hiÇu và khúu iá
liên
va loi nói (nhkng
tu liên quan
d¿n mùi hudng),
và yêu
cáu ho
mô ta trái nghiÇm tu thuat tian
i
quan mà này
ra trong
dâu ho.
Phân tich cça ho
chi ra rång
"thue su
thi mui hudng goi lén h
tái
Uc vé thoi trè nhiéu hon là nhüng
tin hiÇu bàng
löi. Nhüng nguöi
lón tuói hon có xu huóna t
hiên ký úc trong khoång
6 d¿n 10 tuoi, trong
khi nhüng nguoi
it tuoi hdn lai thudng dugC cci
lên nhung ký úc tù dÙ tuoi 11 dén 25. Diéu này
chi ra hai diêu: "mui hudng
là y¿u t6 quan
trong trong viÇc
hinh thành chi tiét bÑi cành cho nhung
trái nghiÇm
thoi thd åu và nó thuc sut
liên quan ch­t chë ¿n trí nhó tinh tiét vi khå nng ngü ngh+a
vån bj han ché ß dÙ tuói áu the
n
và dán hinh thành ón dinh
vào Ù
tuÑi thi¿u niên.
MÙt thi nghiêm thú vi
nua duoc
mô tà vào nm 1999, trong mÙt
bai bâo trên Tap chi Tám
ý
hoc nuóc Anh. Tác già John Aggleton
tu ai hÍc
Cardiff dã sú dång phudng pháp goi
kép két hop theo mÙt cách khéo léo: ông áy
ã tim cách kiém chúng
mQi quan hÇ gida müi
huong
và tri nhó bên ngoài phòng
thí nghiÇm,
và ông
ã d¿n Trung
tâm Viking Jorvik, mÙt
báo tàng ð York, noi có mÙt bui triên lm mang tron
'mùi hudng
cúa nguoi Viking' vào
khu vuc trién lm ¿ tao ra hiÇu úng
da giác quan. Aggleton
muQn tim hiéu liÇu nhïng mui
huong này có the giúp các du khách viéng
thm lai ghi
nhó các chi ti¿t vé buÑi tri¿n lm này
mäi nhiéu nm vé sau hay không. Ông dã ua bàng thm dò cho ba nhóm du khách tro vé
tù bào tàng trong nhkng diéu kiÇn khác nhau - vói su hiÇn diÇn cça 'mùi huong tu nhiên cça
F
nguoi Viking', mùi huong nhân t¡o và không mui. Sau dó, ông dã l·p lai cuÙc thú nghiÇm
nhung
dào lai các diÃu kiÇn cho mÑi nhóm. Chi có mÙt nhóm ã thåc hiÇn cuÙc thù nghiÇm
thu hai vdi su hiÇn diên cça 'müi huong cça ngui Viking' mói cài thiÇn ugc câu trå li trong
bang tham do. Vi vây, Aggleton k¿t lu­n rång nhüng müi huong 'có th¿ dem ¿n nhüng tin
hiêu manh më theo ngk cành giúp goi ra thông tin ban dáu khi có nhkng mùi huong này'
G
Du vay, 2tphán lon các chuyên gia déu óng ý rng quan di¿m vé mùi là tin hiÇu 'tot nhát
cho bÙ nhd thi háu nhu là vó cn cú vi không có bàng chúng nào ve viÇc ký úc uGc goi lên
bi mui huong thi chinh xác hon ký úc dugc goi lên tu nhkng tác nhân kich thich khác. Tuy
nhien, duong nhu có mÙt sy óng thu­n rng vé co bàn thi nhïng ký úc liên quan den mùi
huong lai dem dén nhiéu cåm xúc hdn. Theo bài viét cça Rachel Hertz trên tò Câam nang
Oxford vé Nghiên cúu thán kinh xã hÙi, "khi mùi huong dánh thúc ký úc, dâu tiên nó së tao
ra nhüng án tugng vé cåm xúc, 'Sau dó, så viÇc mà ban âu mang lai cåm xúc së hiÇn
ra.
Noi cách khác, 2tr­t ty dya theo tråi nghiÇm cça ký úc duoc dánh théc boi mùi huong së xuat
hiên theo trinh ty thoi gian cça các phàn úng thân kinh mà liên
quan d¿n ký úc này. Trat u
nay båt dâu tüù hÇ thÑng cm giác-tri giác d¿n hê thong thán kinh-c£m xúc, roi chuyèn tiep
dén he thóng nh­n thúc cao hon. Hertz cho ràng 'su goi mß trí nhó o thùy thái duong
theo
tr­t ty này tù duÛi lên trên thay vi tr­t ty tu trên
xuÑng duói cça ký úc uoc ánh thúc bQi
mu huong có thé tách biÇt ký úc
này khôi
nhüng tråi
nghiÇm ký úc khác'.
H Do dó, mói liên hÇ ch·t chë gika khúu
giàc và ký úc càm xúc
duöng nhu có mÙt nen
ia
tien hóa vi nó chác chån
dóng mÙt vai trò
quan trong trong su sÑng cça con nguöi.
Ve ne'
giäi pháu, trung tàm khúu
giác nm rát gån vÛi các phân co b£n nh¥t cça não bÙ, chju tract nhiem tryc ti¿p cho các trái
nghiÇm và ký úc càm xúc. Chi có hai khóp thán kinh tách
Die
540

518. 8
D»
D» 8
(D
D
D
9NIOV38 S113I S83XIVH ugn ug 41) 1pi- Gunp 191 P no

519. Chu Giái Dua vào cåm tù khóa cça câu cho sn (feelings arise from memories)
va do¡n trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa này Û doanG 'when an odour
evokes a memory, this first creates emotional sensations' nghía là "khi mùi huona
dánh thúc ký úc, âu tiên nó së t¡o ra nhüng án tuong vé cám xúc' dé xác dinh
dáp án là dopn G.
17
Chu Giái Dua vào cum tu khóa cça câu cho sn (study conducted in a real-life
setting) và do¡n trong bài dÍc có liên quan dén cum tù khóa này d doan F Another
interesting experiment was described in a 1999 article in the British Journal of
Psychology nghia là MÙt thí nghiÇm thú vi nüa dude mô tà vào nm 1999, trong
mot bài
báo trên Tap chi Täm lý hoc nudc Ant, và he sought to test the relationship
between odour and memory outside the laboratory' nghia là 'ong áy â tim cách
kiêm chúng moi quan he giïa müi huong và tri nhó bên ngoài phòng thí nghiÇm' dé
xác dinh dáp án là do¡n F. Trong câu này, 'outside the laboratory' dude dien d¡t lai
thành in a real-life setting'.
18
19 Chú Giái Dya vào cum tù khóa cça câu cho sán (different age periods) và o¡n
trong bai
oc có liên quan dén cum tu khóa này ß doan E 'the actual odours triggered
memories from a much younger age than the verbal cues. The former tended to
revive recollections from age 6 to 10, whereas the latter generally evoked memories
from between 11 and 25 years of age' nghia là thuc su thi müi hudng gai len hói
úc vé thoi trè nhiÃu hon là nhkng tín hiÇu bàng löi. Nhïng nguoi lón tuói hon có xu
huóng tái hiÇn ký úc trong kho£ng 6 d¿n 10 tuôi, trong khi nhüng nguoi it tuói hon lai
thuong duoc goi lên nhïng ký úc tu Ù tuÑi 11 d¿n 25' de xác dinh dáp án là do¡n E.
[20-23]
Mùi huong và ký úc
Nhng mi huong thi có th¿ 'à 20. manh më nh¥t trong viÇc goi l¡i ký úc
Các loai kýúc
Trygg Engen: nhïng müi huong có thé t¡o ra toàn bÙ 21. cuÙc ôi cça mÙt nguôi
nào dó trong mÙt ký úc
Mui huong có thé là giác quan
co bån nh¥t trong sÑ các giác quan
Dánh thúc ký úc thoi thd ¥u
John Downes: nhkng müi hudng ggi lai các ký úc tuói thd nhiéu hon các nh­n inh
Mui huong dua ra các thông tin boi cành cho các 22....tuoi trê
Trat ty ký úc mùi hudng
Rachel Hertz: müi hudng liên
quan d¿n quá trinh ký úc tiët hÇ thÑng c£m giác/ nh­n thúc,
he thong thán kinh/ cåm xúc d¿n hÇ thóng 23.cáp cao
Müi huong có nén tång ti¿n hóa m¡nh m
542

520. E
(O
S
(D
S
D
ONIOVAN SI131 S83XOUH uen yuig 4I41 1P1 6unp 101 pa neo

521. Chú Giài Cum të khóa cça câu
cho s¥n là
(effective
than taste).
Vi không tim
tha..
doan trong
bài Íc
có liên quan
dén cum
tu
khóa này
nén dap
án là Not Glven
ong
h¥y
Chú Giài Cum tù khóa cça câu cho sån là (better
accuracy
of smell) và o¡n tron
at
bai doc
có liên quan
d¿n cum
tiu khóa này
the
vast majority
of experts agree that
use
the notion of smell being
the best
cue to
memory
is largely
unfounded becae
n
there is no proof
that an
odour-evoked
memory
is
more
accurate' ngh+a là phán ln
nhó
26
các chuyên gia
déu óng ý rång
quan
diém vé mùi là tin hiÇu 'tQt nhár cho bo
thi hu nhu vô cn cç vi không
có bàng
chúng
nào vê viec ky
uc dugc gøi lên bi
mùi huongthi
chính xác hon'. Vi nÙi dung
câu cho sn óng
nhát vÛi doan trong bai
doc có liên quan
dén cum
tu khóa nên dáp
án là True. Trong
câu này, 'smell being
the
'best
cue' dudc
dien dat l¡i
thành The better accuracy'
READING PASSAGE 3
Hành vi nhóm
Phán lón moi nguoi déu tu coi minh là nhüng cá nhân ty cho, nguöi mà s ty dua ra quyét dinh
cho riêng minh. Tuy nhién, các nghién cúu lai chi ra ràng sy tuân tho là dÙng lyc ty nhiên cça
con ngudi, và moi nguói s làm bát ký diÃu gi dé có thé trß nên phù hop vÛi nó.
Trong xa hÙi hÍc, sy tuong dóng hành vi giïa các thành viên trong mÙt nhóm dugc goi là hành
vi nhóm, và môt khía canh dac biÇt cça nhâng nguoi trong nhóm là ho có xu huÛng tuân theo
các
niém tin, ý ki¿n cüng nhu hành vi cça nhïng thành viên khác. Dôi khi, mi nguoi th­m chí có
thé tham gia vào nhkng hành vi mà trái vói chuán muc d¡o dúc và phám h¡nh cça cá nhân ho.
27MÙt so nguoi vi ph¡m nhüng quy tåc thóng thuong này là do hÍ cho rång tu cách thành vièn
rát dáng giá dà thôa hiÇp. Trong nhüng truong hop nhu vây, luong tâm cça hÍ có thé bi xáo trÙn,
nhung du sao thì hÍ cüng sê có xu huóng thu­n theo nhóm. Nhiéu nghiên cúu d tim hieu ho·c
co gång giäi thich hiÇn tugng này.
3MÙt loat các thé nghiÇm dugo thyc hiÇn bÝi Solomon Asch, mÙt nhà tâm lý hÍc Gestalt nguoi
My, dã kiem chúng su bång lòng cça mÙt thành viên
trong nhóm vé viÇc tuân theo các quan
diem cça nhkng thành viên khác kÃcå khi
quan di¿m cça hÍ là sai. Trong mõi bài kiém tra, ông
chia thành các nhóm bày nguoi và é hÍ ngói chung mÙt bàn, rôi cho hÍ xem hai tm thé
-
mot
the chl có mÙt duong thång và tám còn lai chúa ba
duong thàng có Ù dài khác nhau. Sau do,
nhung nguoi tham gia sê chi ra
uong kê nào
trong sÑ ba
duÝng ß tám thë thú hai có cùng Ù dai vdi duöng thàng ö tám thè áu tiên.
Tuy nhiên, ã có mÙt så såáp ·t truóc. Trong mõi thi nghiem, chi mÙt trong báy dQi
tugng la th­t; nhüng nguôi còn lai dã
dugc huóng dán dé phàn úng vói cau hoi dó theo mÙt cách nhát dinh. "Cy thé, hÍ dugc yêu cáu trå löi sai có chù dich mÙt vài càu hoi nhàm gay súc ép dê
nguöi hÍc sinh th­t tuân theo.
3"Asch d
phát hiÇn ra rng hdn mÙt nua dol tuçng that dã ùng hÙ câu trå loi sai ít nhát mÙt lân.
544

522. D
2
(D»
CDA
D
.
O
S
D
ONIOV8 SI13I S8?XIOH ugn uug yo4) 191 6unp 101 94 nyo

523. cO AOOlT Hitler cùng
cånh quay
các trai
lao dÙng
cça Dúc trong
Thé
chin thu l1. Các hÍc sinh dã
sung so, mÙt sQ còn khóc. Jones dã chi ra cho hoc
sinh rång ngoài
các dôi tuong trong nhóm,
ho dã th¥t b¡i trong viÇc kiÃm chúng
niém tin cça chính ho và nhïng nguyên
tc mà nhóm dã
ap ra. Cái tên 'Làn sóng
thu ba' không phåi
là ngáu
nhiên. Quå thsc, mÙt
é ché úc thú ba d
gan nhu duoc t¡o ra.
bat các cuÙc thí nghiêm
ra mÙt bên, hiÃn nhiên rång trong
bát ký
xä hÙi nào, d mÙt múc dÙ nào
dó, thành viên trong
nhóm phâi
tuân theo su hop
tác và dua ra quyêt dinh hop ly. Tuy nhiên,
nhüng nguy hiém cça viÇc tuân thù céng
nhac cüng
cán phái dugc
tránh di, ho·c nó có thé dán
dên viÇc 'suy nghi
theo nhóm', t¡o
ra sy
tuân thù quá
múc dôi vói mÙt y tuóng, nguyên nhân.
hành dong, hoãc quyét dinh gây tÑn hai dén tu duy phån biÇn.
Vi v­y, trong bát ky nhóm nào,
34viÇc không
tuân thù trong mÙt só truong hop là cán thiét dé £m báo rng moi khía canh cça
mot vån dé éu dugc khám phá tù moi phudng diÇn
có thé. Tuy
nhiên, så
tuan thú theo hinh thúc
cUc doan có thé dán dén b¿ tác, tranh cãi, và th­m
chí là tinh trang
hôn loan. Do dó, "diéu bát
buoc
là nhïng hinh thúc phê binh mang tinh xây dung phåi ugc khuyén khích còn nhüng phê
binh mangtinh phá hoai phâi duoc hét súc cånh giác.
Tù vung
autonomous adi, tu tri, tu quän conformity n. su tuán theo conform v. tuân theo, di theo conventional adj, theo
tuc
le, thóng thubng compromise v. thóa hiêp, nhugng bo Gestalt psychologist phr. nhà täm ý hoc Gestalt catch
n. bay neurologist n. nhà thán kinh hoc physiological adj. (thuÙc) sinh li hoc forebrain n. não truóc posterior ad,
dung sau give in phr. nhuong bÙ, khuát phuc groundbreaking adj. Ùt phá repercussionn. ánh huóng, h­u quà
administer v. trông col,quànlý ominous adj,gó,báodiemxáu underscorev. nhánmanhtotalitarianism n. chéÙ
chuyén ché institute v läp nén mandate v. chi thi succinctly adv. ngán gon, co dong recite v. thuat lai salute n. su
chào ming, chào dón conviction n. su tin chåc, niêm tin deviance n. dÙ lêch stalemate n. thé bi, su bé tác anarchy
n. tinhtrang vô chinh phoimperative adj.khánthi¿t, có tinhchátmênhlênhvigilance
n. su cànhgiác, su th­ntrong
27-31]
27 Khi tu cách thành viên cça mÙt nhóm duçc coi là thôa
áng, hÍ se
28 Theo Berns, nhüng câu trå loi sai
Trong thí nghiÇm cça Milgram, nhkng doi
tuong duoc yêu câu
Thi
nghiÇm Làn sóng thú ba yêu cáu hÍc sinh phài
29
30
31 Nentránh
viÇctuânthùquánghiêm ngatvi nó có thÃ
Da thay dói nh­n thúc thuc të cça
nguoi tham
gia. Trå loi câu hoi vÛi câu trà lôi ngån gon.
A
Di
ngugc lai quy tåc dã
dugc cháp nh­n.
Chung minh ràng su tuân tho ành
huong ¿n hành vi.
C
D E
Ngän càn tu duy phån biÇn.
Tác
dong dén
quyét dinh nhóm.
Ap dung các hinh
phat cho các câu
trå loi sai.
F
G
546

524. &
8
D
D
(D
D»
ONIOVH SI1I SHIXOVH ueny yug upj4i eo Dunp 191 p Deo

525. Chú Giài Dya vào cåm tù khóa cça câu cán
dién tü (strict compliance should he
avoided) và do¡n trong
bài doc có liên quan
d¿n cum
tu khóa này 'the
dangers of
rigid conformity
must be avoided, or it can result in 'groupthink, creating excessiva
loyalty at the expense of critical
thinking' nghia
là 'nhïng nguy hi¿m cça viÇc tuAn
thù cung nhåc cing cán ph£i dudc tránh di, ho·c nó có thé dan dén viÇc 'suy nogh
theo nhóm', t¡o
ra su
tuan thù quá
múc
-
gây
tón hai
dén tu duy phån biÇn' aé xá
dinh dáp án là E get in the way of critical thinking. Trong cau nay, at the expense
of duoc din d¡t l¡i thành 'get in the way'
31
[32-35]
Ash tháy rång chi có mÙt vài nguoi tham gia th­t mÛi chon câu trå loi sai.
Milgram có ý Ënh kiÃm tra múc hinh phat mà mÙt nguöi áp dång lên nguoi khác khi
duoc yêu câu.
32
33
34
Bát ký hinh thúc sai lÇch nào ckng së åm b£o rng mÙt ý tuÛng ú hiÇu quå d
thuc hiÇn.
35 Chi trich mà không dem lai loi ích thì phåi dugc xem xét h¿t súc th­n trong.
32 Chú Giài Cum të khóa cça câu cho sán là (Asch only a few of the real participants)
và doan trong bài Íc có liên quan d¿n cum tù khóa này 'Asch discovered that
more than half of the real subjects went along with the incorrect answer at least
once' nghia là 'Asch dã phát hiÇn ra rång hon mÙt nua dÑi tugng that dä üng hÙ
câu trå loi sai it nh¥t mÙt lán'. Vi nÙi dung câu cho sån không thÑng nh¥t vói oan
trong bài doc có liên quan dén cym tu khóa nên dáp án là No.
33 Chú Giai Cum tù khóa cça câu cho sn là (Milgraminter
punishment) và o¡n trong bài doc có liên quan d¿n cum tu khóa này là 'what
Milgram actually wanted to do was find out the extremes to which people would go
to punish others when instructed to do so' ngh+a là 'nhûng gi Milgram thuc su muÑn
là tim hiéu xem thái dÙ cyc doan cça nhïng ngudi së i trùng phat nguoi khác khi
duoc yêu cáu làm nhu vây'. Vi nÙi dung câu cho sän thÑng nh¥t vÛi o¡n trong bài
doc cóliên quan dén cym tù khóa nên
dáp án là Yes. Trong câu này, find out the
extremes to which people would
go to punish others' dugc di¿n ¡t lai thành test
ed to test how much
how much punishment a
person would inflict'.
Chú Giài Tu khóa cça câu cho sån là (Any form of
deviance) và doan trong bai
doc có liên
quan dén
cym tù khóa này là
'deviancein some form is necessary
to
guarantee that the
ramificationsof a
propositionare
explored from every possibie angle.
Vi doan trong bài dÍc chi goi ý rång'viÇc không tuânthçtrong mÙtsQ truöng hop là cán thi¿t é àm bão
rång moi khía
c¡nh cça mÙt ván é éu dugc khám phá tù moi phuong diÇn có th¿'
nhung goi ý này không liên
quan dén nÙi dung cau chosånnêndápán là NotGiven.
34
548

526. D
5
D
CDA
O D
D
.
uen quig youi 919 6unp 191 npo ONIOVB8 SI13I SHIXIVH

527. Chú Giài Dya vào cum tù khóa cça câu cân iên t (The false participantsin
Asch's study) và do¡n trong bài oc có liên quan den cum tu khóa này 'they were
told to purposely answer some questions incorrectly to pressure the real student
to conform' nghia là Cu thé, hÍ dudc yêu cáu trå loi sai có chú dích mÙt vài ca
hói nhàm gay súc ép dà nguöi hoc sinh th­t tuân theo' dé xác dinh dáp án là c
pressure the real participant to conform by giving wrong answers. Trong câu nàv.
answer some questions incorrectly' dudc diên ¡t lai thanh 'giving wrong answers
38 Khi thyc hiÇn cuÙc thù nghiÇm, Gregory Berns tháy rång
cháp nh­n quyét dinh cça nhóm tao ra hoat dông ß cácvùngsaucçanãobo.
nhung nguôi tham gia có k¿t quå gióng vÛi nhïng nguöi tham gia thí nghiÇm cUa
A
B
Asch.
C nhïng ý giài vé mât sinh lý h¥u h¿t dã bi các nhà nghiên cúu truóc ó bó qua.
D khu phia truóc cça não bÙ chju trách nhiÇm cho xu huóng tuán tho cça con nguöi.
Chú Giài Dua vào cum tù khóa cça câu cân dién tü (experiment conducted by
Gregory Berns) và do¡an trong bài doc có liên quan dén cum tu khóa này But what
Berns discovered was that when people follow a group's opinion,
the
posterior
areas of the brain were stimulated' nghía
là 'Nhung nhïng gì mà Berns khám phá
ra dugc là khi moi nguoi làm theo ý ki¿n nhóm, vùng
sau cça não bÙ së dugc kích
thich'
dé xác Ënh áp án là A accepting group decisions created activity in the
posterior regions of the brain. Trong câu này, 'people follow a group's opinion' dugc
dien dat lai thành
'accepting group decisions', và the posterior areas of the brain
were stimulated' ugc di¿n ¡t l¡i thành 'created activity in the posterior regions
of the brain'.
39 Theo nguôi vi¿t, nhïng thí nghiÇm cça Milgram có tinh dôi mói vi
A
chúng tim hi¿u quan hÇ gika hÍc t­p và trëng phat.
3 chúng nhán m¡nh vào các kt quå tiêu cyc có thé xày ra cça viÇc chap nh­n uy quyén.
C chúng là nhkng thí nghiÇm áu tiên sù dung sQc diÇn lên nhkng nguoi tham gia không
dugc báo truóc.
D
chúng hoài nghi vai trò cça ký úc trong viÇc hÍc t­p cça hÍc sinh nói
chung.
Chú Giai Dua vào cum tù khóa cûa câu cán dién tù
(Milgram's experiments were
innovative) và o¡n trong bài dÍc có liên
quan d¿n cåm tù khóa này The Milgram experiments were
groundbreakingin that they were the first extensive ones carried out that focused on extreme obedience to
authority and its
potentially destructive
repercussions' nghïa là Nhïng thí
nghiÇm cça
Milgram dÙt phá o chÑ chúng là
nhung thí
nghiÇm mo rÙng dâu tiên dugc tien hành mà t­p trung vào viÇc tuyêt doi tuân theo
uy quyén và
nhïng h­u quå tiêu
cuc tiém an cça nó' Ã xác dinh dáp án là B
they emphasised the
possible negative
consequences of accepting authority. Trong câu này, 'potentially destructive
repercussions' dugc di¿n d¡t lai thành 'possible negative consequences'.
550

528. 2.
ONIOV3N SI13I S83xOVH Ueni quia yojui ipio Bunp 191 neo