The Effect of Planting Dates and Distances on the Quality Characteristics and Biomass of Camelina (Camelina sativa L. Crantz)
IranianJournalFieldC
7 views
12 slides
Dec 31, 2024
Slide 1 of 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
About This Presentation
Fodder supply in Iran is considered as one of the most important limiting factors in the field of livestock breeding and production. Camelina (Camelina sativa L. Crantz) plant from the Brassicaceae family is able to grow in different weather and soil conditions and needs less water, fertilizer, and ...
Slide Content
Iranian Journal of Field Crops Research
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
Research Article
Vol. 22, No. 4, Winter 2025, p. 373-384
The Effect of Planting Dates and Distances on the Quality Characteristics and
Biomass of Camelina (Camelina sativa L. Crantz)
F. Zaefarian
1*
, H. R. Ghorbani
2
, P. Majidian
2
,
M. Kaveh
3
1- Professor, Department of Agronomy, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources
University, Sari, Iran
2- Assistant Professor, Crop and Horticultural Science Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural
Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO),
Sari, Iran
3- PhD. Graduated Student, Department of Agronomy, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and
Natural Resources University, Sari, Iran
(*- Corresponding Author Email: [email protected])
How to cite this article:
Zaefarian, F., Ghorbani, H. R., Majidian, P., &
Kaveh, M. (2025). The Effect of
Planting Dates and Distances on the Quality Characteristics and Biomass of Camelina
(Camelina sativa L. Crantz). Iranian Journal of Field Crops Research, 22(4), 373-384.
(in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.86264.1295
Received: 06 January 2024
Revised: 13 May 2024
Accepted: 10 June 2024
Available Online: 07 December 2024
Introduction
1
Fodder supply in Iran is considered as one of the most important limiting factors in the field of livestock
breeding and production. Camelina (Camelina sativa L. Crantz) plant from the Brassicaceae family is able to
grow in different weather and soil conditions and needs less water, fertilizer, and pesticides than other oilseeds.
This medicinal-oil product is a rich source of oil (28 to 40 percent) and omega-3 fatty acids, which can also be
consumed in human diets. On the other hand, about 90 percent of the fatty acids in camelina oil are unsaturated,
and due to its high alpha-tocopherols and vitamin E content, it does not require any additives to increase the
shelf life of the oil, which is why it can be considered a high-quality edible oil. This research was conducted to
introduce camelina and to evaluate the effects of planting date and spacing on oil yield and the quality of
camelina fodder in Mazandaran Province.
Materials and Methods
This experiment was carried out as factorial based on a randomized complete block design in three
replications at Bayekola Agricultural Research Station (Mazandaran Agricultural and Natural Resources
Research and Training Center). Five planting dates (November 5, November 21, December 5, December 21, and
January 4) and five planting distances (15, 20, 25, 30, and 35 cm) were selected as the study factors. Each
treatment was planted in a plot consisting of six lines, and the distance between the plots was determined as one
unplanted line. At the 50% flowering stage, biomass yield was determined by harvesting four square meters from
the middle rows of each plot. Additionally, forage quality traits were assessed, including oil percentage, neutral
detergent fiber percentage (NDF%), acid detergent fiber percentage (ADF%), crude protein percentage (CP%),
nitrogen percentage (N%), and ash percentage.
Results and Discussion
The results of analysis variance of the studied traits showed that the interaction between planting distance and
©2024 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution
4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and
reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s)
and the source.
https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.86264.1295
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
Research Article
Vol. 22, No. 4, Winter 2025, p. 373-384
The Effect of Planting Dates and Distances on the Quality Characteristics and
Biomass of Camelina (Camelina sativa L. Crantz)
F. Zaefarian
1*
, H. R. Ghorbani
2
, P. Majidian
2
,
M. Kaveh
3
1- Professor, Department of Agronomy, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources
University, Sari, Iran
2- Assistant Professor, Crop and Horticultural Science Research Department, Mazandaran Agricultural and Natural
Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO),
Sari, Iran
3- PhD. Graduated Student, Department of Agronomy, Faculty of Crop Sciences, Sari Agricultural Sciences and
Natural Resources University, Sari, Iran
(*- Corresponding Author Email: [email protected])
How to cite this article:
Zaefarian, F., Ghorbani, H. R., Majidian, P., &
Kaveh, M. (2025). The Effect of
Planting Dates and Distances on the Quality Characteristics and Biomass of Camelina
(Camelina sativa L. Crantz). Iranian Journal of Field Crops Research, 22(4), 373-384.
(in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.86264.1295
Received: 06 January 2024
Revised: 13 May 2024
Accepted: 10 June 2024
Available Online: 07 December 2024
Introduction
1
Fodder supply in Iran is considered as one of the most important limiting factors in the field of livestock
breeding and production. Camelina (Camelina sativa L. Crantz) plant from the Brassicaceae family is able to
grow in different weather and soil conditions and needs less water, fertilizer, and pesticides than other oilseeds.
This medicinal-oil product is a rich source of oil (28 to 40 percent) and omega-3 fatty acids, which can also be
consumed in human diets. On the other hand, about 90 percent of the fatty acids in camelina oil are unsaturated,
and due to its high alpha-tocopherols and vitamin E content, it does not require any additives to increase the
shelf life of the oil, which is why it can be considered a high-quality edible oil. This research was conducted to
introduce camelina and to evaluate the effects of planting date and spacing on oil yield and the quality of
camelina fodder in Mazandaran Province.
Materials and Methods
This experiment was carried out as factorial based on a randomized complete block design in three
replications at Bayekola Agricultural Research Station (Mazandaran Agricultural and Natural Resources
Research and Training Center). Five planting dates (November 5, November 21, December 5, December 21, and
January 4) and five planting distances (15, 20, 25, 30, and 35 cm) were selected as the study factors. Each
treatment was planted in a plot consisting of six lines, and the distance between the plots was determined as one
unplanted line. At the 50% flowering stage, biomass yield was determined by harvesting four square meters from
the middle rows of each plot. Additionally, forage quality traits were assessed, including oil percentage, neutral
detergent fiber percentage (NDF%), acid detergent fiber percentage (ADF%), crude protein percentage (CP%),
nitrogen percentage (N%), and ash percentage.
Results and Discussion
The results of analysis variance of the studied traits showed that the interaction between planting distance and
©2024 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution
4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and
reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s)
and the source.
https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.86264.1295
473 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،4 ،ناتسمز 0413
planting date had a significant effect on most of the traits of camelina. The results indicated that the planting date
of December 5 produced the highest oil percentages at planting distances of 25 cm, 20 cm, and 30 cm (6.1%,
6.0%, and 6.0%, respectively). Oil content increased from the November 5 planting date to the December 5
planting date, but declined with the January 4 planting date. The lowest values for neutral detergent fiber (NDF)
and acid detergent fiber (ADF) were observed in the 30 cm planting distance treatment with the December 5
planting date (60.7%) and the November 21 planting date (39.8%), respectively. Planting distance of 25 cm and
planting date of December 5 showed the highest percent of crude protein (15.8), while, the treatment of planting
distance of 25 cm and planting date of November 5 showed the highest plant ash percent (10.0), which had no
significant difference with the treatment of 30 cm planting distance and planting date of December 5 (9.3). The
highest biomass yield of camelina was obtained in the treatment with a planting date of November 21 and a
planting distance of 25 cm (1778 g m
-2
). In all planting distances, the biomass yield reached its maximum on the
planting date of November 21, and with a delay in planting, a downward trend in the trait was observed, when
the lowest value was obtained in the treatment of planting date of January 4 and a planting distance of 35 cm
(972 g m
-2
).
Conclusion
In general, according to the obtained results, planting distance of 25 to 30 cm and planting date of November
21 to December 5 with high oil and protein content and low NDF and ADF and can be a suitable candidate for
the production of high quality and quantity camellia fodder.
Keywords: ADF, Ash percentage, Crude protein, Forage quality, Oil percentage
planting date had a significant effect on most of the traits of camelina. The results indicated that the planting date
of December 5 produced the highest oil percentages at planting distances of 25 cm, 20 cm, and 30 cm (6.1%,
6.0%, and 6.0%, respectively). Oil content increased from the November 5 planting date to the December 5
planting date, but declined with the January 4 planting date. The lowest values for neutral detergent fiber (NDF)
and acid detergent fiber (ADF) were observed in the 30 cm planting distance treatment with the December 5
planting date (60.7%) and the November 21 planting date (39.8%), respectively. Planting distance of 25 cm and
planting date of December 5 showed the highest percent of crude protein (15.8), while, the treatment of planting
distance of 25 cm and planting date of November 5 showed the highest plant ash percent (10.0), which had no
significant difference with the treatment of 30 cm planting distance and planting date of December 5 (9.3). The
highest biomass yield of camelina was obtained in the treatment with a planting date of November 21 and a
planting distance of 25 cm (1778 g m
-2
). In all planting distances, the biomass yield reached its maximum on the
planting date of November 21, and with a delay in planting, a downward trend in the trait was observed, when
the lowest value was obtained in the treatment of planting date of January 4 and a planting distance of 35 cm
(972 g m
-2
).
Conclusion
In general, according to the obtained results, planting distance of 25 to 30 cm and planting date of November
21 to December 5 with high oil and protein content and low NDF and ADF and can be a suitable candidate for
the production of high quality and quantity camellia fodder.
Keywords: ADF, Ash percentage, Crude protein, Forage quality, Oil percentage
ناراکمه و نایرفعز، تسیز و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثانیلماک هدوتا ... 473
هیرشنپناریا یعارز یاهشهوژ
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
یشهوژپ هلاقم
دلج22 هرامش ،4 ناتسمز ،1441 ص ،184-171
و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثاتسیزهدوت نیلماکا
(Camelina sativa L. Crantz)
نایرفعز هزئاف
1*
ینابرق اضردیمح ،
2
نایدیجم وتسرپ ،
2
هواک دمحم ،
1
:تفایرد خیرات61/61/6011
ت :شریذپ خیرا16/10/6010
هدیکچ
شهوژپ رضاح یفرعم فده اب انیلماک یبایزرا وهفولع یفیک تایصوصخ ااا رد اایگ نیا6011 هاب را حاطاب رد رایرورکاف شیاامزز ترواص
کولبیاه رد یفداصت رماک ها عیاب یزرواشک تاقیقحت اگرسیا رد رارکتلاک (ناردنزام یعیب عبانم و یزرواشک شزومز و تاقیقحت زکرم) ارجادش . جنپ
اتخیر تشاک (61 ،نابز6 و61 ،رذز6 و61 و ) ام یدجنپ ( تشاک هلصاف61 ،11 ،11 ،01 و01 یرنااهب )ررم ناونعرماع اا رنا هاعطالم دروام یااه
دشدن. سنایراو هیزجت جیارنیگژیویاه هک داد ناشن هعطالم دروم رباقرم رثا ،تشاک خیرات و تشاک هلصافینعم یش برثاکی حلا رد یراد رد داصرد
یگژیو حلغایاه انیلماک تشاد. ساااربهب جیارنتاد دمز، تاشک خیرات یرامیت حیکرت61 راصاوف رد اام رذز11 ،11 و01 یرنااا( ررم6/1 ،1 و1
دصرد نیررشیب )دصردیبرچ نازیم .تشاد اریبرچ تشاک خیرات زا61 تشاک خیرات ات نابز61 سپا و شیازفا ام رذز، تاشاک خیراات رد61 اام ید
رد .تفای شهاک تشاک هلصاف01 یرنااررم، رح ربیف نازیم نیررمک دنوش یثنخ ولحم رد(NDF) رح رابیف و دنواش یدیااا والحم رد(ADF)
هبخیرات رد حیترت تشاک یاه61 ( رذز7/11 و )دصرد6 ( رذز8/01 دش دهاشم )دصرد، یطاحرد رد هاک تاشاک هلاصاف11 رنااای نیرراشیب ،ررم داصرد
ماخ نیئتورپ(8/61 تشاک خیرات رد )61 و ام رذز( هتوب ررسکاخ دصرد نیررشیب61 دصرد تشاک خیرات رد )61 نابزهب تاد یراامیت حایکرت اب هک دمز
تشک هلصاف01 یرناا تشاک خیرات و ررم61 ( رذز0/1ینعم فلارخا ) .تشادن یرادهبیلک رو ب جیارن هب هجوت اب ،هتاد دمز، تاشاک هلصاف11 اات01
رناایررم رات وخی تشاک 6 ات 61 م اب رذزنازی یبرچ وئتورپنی ن و لااب زیNDF و ADF اپ،نیی میدناوت ترامی باانمی و تایفیکاب هفولع دیطوت تهج رد
انیلماک وللم تیمکدشاب.
هژاو:یدیلک یاه رح ربیف ،ررسکاخ دصرد ،یبرچ دصرد ،ماخ نیئتورپ دنوش یدیاا ولحم ردهفولع تیفیک ،
همدقم
0
ناریا رد، رباب یضاراهنیمز و عیاو تشک تشک یارب دعاسم یاه
هناددراد دوجو ینغور یاه، اّمارمأ هنافازا یدایز ش ب دروام ناغور
روشک زاینهاب راونااخ دباا رد یااااا یلاااک ناونع نیمأات رااخ زا
6- داراا ، عباانم و یزروااشک موالع اگاشناد ،یاعارز موالع دکشناد ،تعارز ورگ
ناریا ،یراا ،یراا یعیب
1- داراایرا شهوژپی، قحت شا بیتااق اعارز موالعی غااب وی، قحت زاکرمیتااق و
زرواشک شزومزی ب عبانم ویاعی قحت نامزااا ،ناردانزام نارااای،تااق امز و شزو
ورتیج زرواشکیناریا ،یراا ،
0- شنادیراارکد هاارخومز ، مواالع اگااشناد ،یااعارز مواالع دکااشناد ،تااعارز ورااگ
ناریا ،یراا ،یراا یعیب عبانم و یزرواشک
*(- : وئسم دنسیون [email protected] Email:)
https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.86264.1295
یمدوش .نیا دوجو اب، ایوا ریظن جیار ینغور ناهایگ (Glycine max
L.) ،نادرگبااارفز (Helianthus annuus L.) ازاالک و(Brassica
napus L.) یاالعتیزم مااغر یاراد ،داانراد هااک یااناوارف یاااه
تیدودحمهبنج زا ییاهیم یمیلبا طیارش و تشک فلر م یاه دناشاب
ایرحا وج داهن و ز هاب تباسن ییلااب تادانراد ااه (Mohammadi-
Nejad, Bahramian, & Kahrizi, 2018). دوابمک ،ارااار نایا رد
هنادهب ناریا رد نغور تادراو یلااب مجح و ینغور یاه فراص ارمه
ولاع و زرا ریگمشچ غطابمهناد دیطوت تهج یبز عبانم دوبمک نز رب یاه
هنوگ ییااانش هب مربم زاین ،ینغورهریراو و اه طیاراش ااب راگزااا یاه
رد یکشخرد ار وادرم ینغور ناهایگ اب هسیاقم ب رشاد دهاوخ.ت
اب هفولع دیطوت نیئتوراپ و یورانا نازایم یاراد و وانرم ،تیفیک
نیماریو زا ینغ ،حاانمیم ،ینداعم داوم و اه یبااانم رااکهار داناوت
یرازیطاش ق انم رد ماد شرورپ ندومن یداصربا ،دیطوت شیازفا تهج
هیرشنپناریا یعارز یاهشهوژ
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir
یشهوژپ هلاقم
دلج22 هرامش ،4 ناتسمز ،1441 ص ،184-171
و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثاتسیزهدوت نیلماکا
(Camelina sativa L. Crantz)
نایرفعز هزئاف
1*
ینابرق اضردیمح ،
2
نایدیجم وتسرپ ،
2
هواک دمحم ،
1
:تفایرد خیرات61/61/6011
ت :شریذپ خیرا16/10/6010
هدیکچ
شهوژپ رضاح یفرعم فده اب انیلماک یبایزرا وهفولع یفیک تایصوصخ ااا رد اایگ نیا6011 هاب را حاطاب رد رایرورکاف شیاامزز ترواص
کولبیاه رد یفداصت رماک ها عیاب یزرواشک تاقیقحت اگرسیا رد رارکتلاک (ناردنزام یعیب عبانم و یزرواشک شزومز و تاقیقحت زکرم) ارجادش . جنپ
اتخیر تشاک (61 ،نابز6 و61 ،رذز6 و61 و ) ام یدجنپ ( تشاک هلصاف61 ،11 ،11 ،01 و01 یرنااهب )ررم ناونعرماع اا رنا هاعطالم دروام یااه
دشدن. سنایراو هیزجت جیارنیگژیویاه هک داد ناشن هعطالم دروم رباقرم رثا ،تشاک خیرات و تشاک هلصافینعم یش برثاکی حلا رد یراد رد داصرد
یگژیو حلغایاه انیلماک تشاد. ساااربهب جیارنتاد دمز، تاشک خیرات یرامیت حیکرت61 راصاوف رد اام رذز11 ،11 و01 یرنااا( ررم6/1 ،1 و1
دصرد نیررشیب )دصردیبرچ نازیم .تشاد اریبرچ تشاک خیرات زا61 تشاک خیرات ات نابز61 سپا و شیازفا ام رذز، تاشاک خیراات رد61 اام ید
رد .تفای شهاک تشاک هلصاف01 یرنااررم، رح ربیف نازیم نیررمک دنوش یثنخ ولحم رد(NDF) رح رابیف و دنواش یدیااا والحم رد(ADF)
هبخیرات رد حیترت تشاک یاه61 ( رذز7/11 و )دصرد6 ( رذز8/01 دش دهاشم )دصرد، یطاحرد رد هاک تاشاک هلاصاف11 رنااای نیرراشیب ،ررم داصرد
ماخ نیئتورپ(8/61 تشاک خیرات رد )61 و ام رذز( هتوب ررسکاخ دصرد نیررشیب61 دصرد تشاک خیرات رد )61 نابزهب تاد یراامیت حایکرت اب هک دمز
تشک هلصاف01 یرناا تشاک خیرات و ررم61 ( رذز0/1ینعم فلارخا ) .تشادن یرادهبیلک رو ب جیارن هب هجوت اب ،هتاد دمز، تاشاک هلصاف11 اات01
رناایررم رات وخی تشاک 6 ات 61 م اب رذزنازی یبرچ وئتورپنی ن و لااب زیNDF و ADF اپ،نیی میدناوت ترامی باانمی و تایفیکاب هفولع دیطوت تهج رد
انیلماک وللم تیمکدشاب.
هژاو:یدیلک یاه رح ربیف ،ررسکاخ دصرد ،یبرچ دصرد ،ماخ نیئتورپ دنوش یدیاا ولحم ردهفولع تیفیک ،
همدقم
0
ناریا رد، رباب یضاراهنیمز و عیاو تشک تشک یارب دعاسم یاه
هناددراد دوجو ینغور یاه، اّمارمأ هنافازا یدایز ش ب دروام ناغور
روشک زاینهاب راونااخ دباا رد یااااا یلاااک ناونع نیمأات رااخ زا
6- داراا ، عباانم و یزروااشک موالع اگاشناد ،یاعارز موالع دکشناد ،تعارز ورگ
ناریا ،یراا ،یراا یعیب
1- داراایرا شهوژپی، قحت شا بیتااق اعارز موالعی غااب وی، قحت زاکرمیتااق و
زرواشک شزومزی ب عبانم ویاعی قحت نامزااا ،ناردانزام نارااای،تااق امز و شزو
ورتیج زرواشکیناریا ،یراا ،
0- شنادیراارکد هاارخومز ، مواالع اگااشناد ،یااعارز مواالع دکااشناد ،تااعارز ورااگ
ناریا ،یراا ،یراا یعیب عبانم و یزرواشک
*(- : وئسم دنسیون [email protected] Email:)
https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.86264.1295
یمدوش .نیا دوجو اب، ایوا ریظن جیار ینغور ناهایگ (Glycine max
L.) ،نادرگبااارفز (Helianthus annuus L.) ازاالک و(Brassica
napus L.) یاالعتیزم مااغر یاراد ،داانراد هااک یااناوارف یاااه
تیدودحمهبنج زا ییاهیم یمیلبا طیارش و تشک فلر م یاه دناشاب
ایرحا وج داهن و ز هاب تباسن ییلااب تادانراد ااه (Mohammadi-
Nejad, Bahramian, & Kahrizi, 2018). دوابمک ،ارااار نایا رد
هنادهب ناریا رد نغور تادراو یلااب مجح و ینغور یاه فراص ارمه
ولاع و زرا ریگمشچ غطابمهناد دیطوت تهج یبز عبانم دوبمک نز رب یاه
هنوگ ییااانش هب مربم زاین ،ینغورهریراو و اه طیاراش ااب راگزااا یاه
رد یکشخرد ار وادرم ینغور ناهایگ اب هسیاقم ب رشاد دهاوخ.ت
اب هفولع دیطوت نیئتوراپ و یورانا نازایم یاراد و وانرم ،تیفیک
نیماریو زا ینغ ،حاانمیم ،ینداعم داوم و اه یبااانم رااکهار داناوت
یرازیطاش ق انم رد ماد شرورپ ندومن یداصربا ،دیطوت شیازفا تهج
473 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،4 ،ناتسمز 0413
روشک امش، و یگرسباو شهاک ترذ .دشاب روشک زا زرا ورخ(Zea
mays) هجنوی و دش ولیا (Medicago sativa L.) هافولع نیرارهب
یم ناگدننکراو شن شرورپ یاربدنشاب، اّماهب و یامیلبا طیاراش ریطد
لااب تبو ر ناردانزام نارااا ردیم دوداحم هاجنوی دایطوت ، رد .داشاب
هاافولع ترذ ذوااصخهااب زااین یا تااشک اور راایطد تاایمها و جنرااب
نز یداصربا، نکممرایغ جنراب کیژتاررااا تاعارز ااب تابابر ناکما
یم.دشاب ذواصخ نایا رد، هافولع نااهایگ تاشک زا هاک زییااپ یا
شرابیم دافرااا یلصف یاهیافر زا و دایامن، تعارز حایبر یااه
یمن زین جنرب ریظن یلصادنشاب، راراب یرراشیب یموامع ابقراا دروم
تفرگ دنهاوخ.
کنیلما ا(Camelina sativa Crantz L.) ، هاناد نااهایگ زا یکی
داوناخ هب قلعرم و اپورا و ایاز رد جیار ینغورBrassicaceae ا تاا
یاراب رادیاپ یعبنم ، ایگ نیا .دراد دوجو نز دروم رد یمک تخانش هک
هب یورنا دیطوتیم رامش دور(Chaturvedi, Bhattacharya, Khare,
& Kaushik, 2018) و میلبا رد دشر ییاناوتکاخ و اه فالر م یاه
حم ریاااا هااب تبااسن و دراد ارتلاوااص و دوااک ، ز هااب یاانغور هااناد
تفزراد زااین یررمک شکد (Kurasiak-Popowska et al., 2018;
Moser, 2010; Zanetti et al., 2017) .ایایوراد واصحم نای-
ناغور زا ینغ یعبنم ،ینغور(18 اات01 داصرد) راچ یاهدیااا و
اگما-0 هبیم رامشمیور رد فرصم تیلباب هک دور راشب ییاذغ یاه ار
زین دوداح ،رگید یوا زا .دراد11 ناغور راچ یاهدیااا زا داصرد
دنراسه داشن ابشا ،انیلماک وهاباافطز نراشاد ریطد- ورفوکوت و ااه
نیماریوE لااب چیه هب زاین نغور یراگدنام شیازفا یارب یندوزفا هنوگ
درادن، هبیم ریطد نیمههب دناوت رد لااب تیفیک اب یکاروخ نغور ناونع
هرفرگ رظن دوش(Ghamkhar et al., 2019) . سپ زین انیلماک هطاجنک
یواح نغور ار راا زا66-61 ،ربیف دصرد60-61 و ناغور داصرد
دودح01 یم نیئتورپ دصرد یاراب دنماشزرا یطواصحم ار نز هک دشاب
یم ماد هیذغتیامن د(Iskandarov, Kim, & Cahoon, 2013).
یالیحم طیارش و مابرا ریثأت تحت انیلماک رد رچ دیاا تابیکرت
یاام راراابدراایگ (Raziei Kahrizi, Rostami -Ahmadvandi
Falah, & Karami, 2016) .رد هابنج نیاب تیریدام فالر م یااه
یم رییغت ضرعم رد همه زا ررشیب تشاک خیرات ،یعارزدشاب و تایمها
هب ییازا و تایمک شیازافا و هاناد دراکلمع رثکادح هب یبایراد یارب
دراد ااانیلماک ااایگ رد نااغور تاایفیک (Toncea et al., 2013).
خیرات یاشیاز و یاشیور دشر رحارم دروخرب حبا تشاک فلر م یاه
یم توافرم زور و و یدیشروخ عشعشت ،امد اب ایگ نایا زا و ددراگ
رب قیر ومنودشر یم ریثأت ناهایگ درکلمع ودراذگ (Khajehpour,
2012) .ا رنا تشاک خیرات تارد، اایگ داشر رحارم قابلنا حبا
طیارش اب وللم هک دش یلیحم،تیاهن رد حجوم زرنااورف شیازفا
ریخذ و یم هناد رد یزرناورف داومدوش .یشهوژپ ی، ققحما ن راهظا
هک دنرشادانیلماک زییاپ تشک، ناغور تایفیک و رراشیب هناد درکلمع
ررهبی هرشاد هنارسمز تشک هب تبسن تاا وریخأت هب ،تشاک رد ژیو
هاناد نداش راپ هالحرم ندش فداصم ثعاب ،هنارسمز تشک رد ااب ااه
امرگی اهرنای ااح نیاع رد ،دش هناد نغور درکلمع شهاک و رصف
راااهب نیرراااشیب هناراااسمز مااااگنهدوز تاااشکروی تاااشاد ار ز
(Ahmadian Kooshkghazi & Madandoust, 2022) .رد
یاررب اانیلماک اایگ نغور تیفیک و رذب درکلمع رب تشاک خیرات رثا ،
نیلماک تشاک اب هک دش دهاشم رد ا اام دنفااا رخاوا، نازایمیابرچ ،
تظلغ و هناگدنچ ابشاریغ رچ یاهدیاایاه تباسن کینطونیط دیاا
رد تشک هب اام نیدروراف تافای شیازافا(Obeng et al., 2019).
خیرات رثا هک رگید یقیقحت رد نینچمه شور ود و فلر م تشاک یاه
دش یبایزرا انیلماک ایگ درکلمع رب تشاک، هاک دواب نز زا یکاح جیارن
حاانم ،انیلماک ایگ تشاک نامز نیرت اام دنفاا هاب هاک دواب رایلاد
م ررنک ،هنیهب درکلمعؤفلع رثنهپ هنارسمز زره یاهکی گرب هطااا
فلع طاوتدوب تشاک مک قمع و تشاک زا ربب شک (Schillinger,
Wysocki, Chastain, Guy, & Karow, 2012).
ینغور ناهایگ قفوم تشاک رد مهم رماوع زا یکی، هلصاف نییعت
فیدر نیب حاانمیم تاشاک یااهداشاب، مهارف حاجوم ارایز یزااا
یلیحم رماوع زا یباانم حیکرت دراکلمع رثکاداح هب یبایراد تهج
یم اایگ ددراگ(Ijoyah, Idoko, & Iorlamen, 2015) . نااققحم
ا هک دنرشاد راهظاااانم حلا دحاو رد هتوب دادعت رگح اش ،داشابطیار
داااهن تاافایرد و دااشراااانم دااشر یاااهح رااتهااب و دااشنز ابند
درگفایناش هب حیقلت و رو رماک ماجنا یمددرگ، هناد نیانچمهیدانب
هبرر هرفرگ تروصهجیرن رد و، ک دادعتر یاعمجت تایفرظ ینعی هناد
یزرناورف داوم یم شیازفا دبای(Badvan & Alavi Fazel, 2021) .
هااعطالم ردیا، هااک داد ناااشن جیااارن هاافیدر کاای تااشک رد دااجنک
)L. Sesamus indicum( ، نااهبهب یالحم ایتونو درکلمع رثکادح
(6118 رارکه رد مرگولیک) رد مکارت11 رد هتوب عبرمررم و دش رصاح
ینعم شهاک ثعاب مکارت شیازفارد ایتونو نایا درکلمع راد شایارز
دش هفیدر کی تشاک .هفیدر ود تشک رد، ات مکارت شیازفا01 رد هتوب
عااابرمررم یااانعم شیازااافا حاااجومهاااناد دراااکلمع راد داااش نز
(Gholamhoseini, Danaie, & Fallah Toosi, 2023).
هانوگ یفرعم و دراکلمع ریاسنارپ یباایزرا و یهاایگ دایدج یاه
تشک یراگزاانزاه نارااا رد دواجوم یاعارز ماابرا ااب هاسیاقم رد
یم ناردنزامناوتد یباانم راکهار ردفرا رب تهج یزاااتلاکاشم
هناد اب طبترم تاشک یوگطا یطامرحا رییغت و ینغور یاههب .دایز راماش
اذط، هب رضاح شهوژپت یاررب روظنمأ راب تاشاک هلاصاف و خیراات ریث
.دش ماجنا ناردنزام ناراا رد انیلماک هفولع تیفیک
شور و داوماه
هب هلصاف و خیرات رثا یبایزرا روظنمتشاک هافولع تیفیک رب اایگ
د انیلماکهب قیقحت نیا ،ناردنزام ناراا ر و رایرورکاف شیامزز تروص
روشک امش، و یگرسباو شهاک ترذ .دشاب روشک زا زرا ورخ(Zea
mays) هجنوی و دش ولیا (Medicago sativa L.) هافولع نیرارهب
یم ناگدننکراو شن شرورپ یاربدنشاب، اّماهب و یامیلبا طیاراش ریطد
لااب تبو ر ناردانزام نارااا ردیم دوداحم هاجنوی دایطوت ، رد .داشاب
هاافولع ترذ ذوااصخهااب زااین یا تااشک اور راایطد تاایمها و جنرااب
نز یداصربا، نکممرایغ جنراب کیژتاررااا تاعارز ااب تابابر ناکما
یم.دشاب ذواصخ نایا رد، هافولع نااهایگ تاشک زا هاک زییااپ یا
شرابیم دافرااا یلصف یاهیافر زا و دایامن، تعارز حایبر یااه
یمن زین جنرب ریظن یلصادنشاب، راراب یرراشیب یموامع ابقراا دروم
تفرگ دنهاوخ.
کنیلما ا(Camelina sativa Crantz L.) ، هاناد نااهایگ زا یکی
داوناخ هب قلعرم و اپورا و ایاز رد جیار ینغورBrassicaceae ا تاا
یاراب رادیاپ یعبنم ، ایگ نیا .دراد دوجو نز دروم رد یمک تخانش هک
هب یورنا دیطوتیم رامش دور(Chaturvedi, Bhattacharya, Khare,
& Kaushik, 2018) و میلبا رد دشر ییاناوتکاخ و اه فالر م یاه
حم ریاااا هااب تبااسن و دراد ارتلاوااص و دوااک ، ز هااب یاانغور هااناد
تفزراد زااین یررمک شکد (Kurasiak-Popowska et al., 2018;
Moser, 2010; Zanetti et al., 2017) .ایایوراد واصحم نای-
ناغور زا ینغ یعبنم ،ینغور(18 اات01 داصرد) راچ یاهدیااا و
اگما-0 هبیم رامشمیور رد فرصم تیلباب هک دور راشب ییاذغ یاه ار
زین دوداح ،رگید یوا زا .دراد11 ناغور راچ یاهدیااا زا داصرد
دنراسه داشن ابشا ،انیلماک وهاباافطز نراشاد ریطد- ورفوکوت و ااه
نیماریوE لااب چیه هب زاین نغور یراگدنام شیازفا یارب یندوزفا هنوگ
درادن، هبیم ریطد نیمههب دناوت رد لااب تیفیک اب یکاروخ نغور ناونع
هرفرگ رظن دوش(Ghamkhar et al., 2019) . سپ زین انیلماک هطاجنک
یواح نغور ار راا زا66-61 ،ربیف دصرد60-61 و ناغور داصرد
دودح01 یم نیئتورپ دصرد یاراب دنماشزرا یطواصحم ار نز هک دشاب
یم ماد هیذغتیامن د(Iskandarov, Kim, & Cahoon, 2013).
یالیحم طیارش و مابرا ریثأت تحت انیلماک رد رچ دیاا تابیکرت
یاام راراابدراایگ (Raziei Kahrizi, Rostami -Ahmadvandi
Falah, & Karami, 2016) .رد هابنج نیاب تیریدام فالر م یااه
یم رییغت ضرعم رد همه زا ررشیب تشاک خیرات ،یعارزدشاب و تایمها
هب ییازا و تایمک شیازافا و هاناد دراکلمع رثکادح هب یبایراد یارب
دراد ااانیلماک ااایگ رد نااغور تاایفیک (Toncea et al., 2013).
خیرات یاشیاز و یاشیور دشر رحارم دروخرب حبا تشاک فلر م یاه
یم توافرم زور و و یدیشروخ عشعشت ،امد اب ایگ نایا زا و ددراگ
رب قیر ومنودشر یم ریثأت ناهایگ درکلمع ودراذگ (Khajehpour,
2012) .ا رنا تشاک خیرات تارد، اایگ داشر رحارم قابلنا حبا
طیارش اب وللم هک دش یلیحم،تیاهن رد حجوم زرنااورف شیازفا
ریخذ و یم هناد رد یزرناورف داومدوش .یشهوژپ ی، ققحما ن راهظا
هک دنرشادانیلماک زییاپ تشک، ناغور تایفیک و رراشیب هناد درکلمع
ررهبی هرشاد هنارسمز تشک هب تبسن تاا وریخأت هب ،تشاک رد ژیو
هاناد نداش راپ هالحرم ندش فداصم ثعاب ،هنارسمز تشک رد ااب ااه
امرگی اهرنای ااح نیاع رد ،دش هناد نغور درکلمع شهاک و رصف
راااهب نیرراااشیب هناراااسمز مااااگنهدوز تاااشکروی تاااشاد ار ز
(Ahmadian Kooshkghazi & Madandoust, 2022) .رد
یاررب اانیلماک اایگ نغور تیفیک و رذب درکلمع رب تشاک خیرات رثا ،
نیلماک تشاک اب هک دش دهاشم رد ا اام دنفااا رخاوا، نازایمیابرچ ،
تظلغ و هناگدنچ ابشاریغ رچ یاهدیاایاه تباسن کینطونیط دیاا
رد تشک هب اام نیدروراف تافای شیازافا(Obeng et al., 2019).
خیرات رثا هک رگید یقیقحت رد نینچمه شور ود و فلر م تشاک یاه
دش یبایزرا انیلماک ایگ درکلمع رب تشاک، هاک دواب نز زا یکاح جیارن
حاانم ،انیلماک ایگ تشاک نامز نیرت اام دنفاا هاب هاک دواب رایلاد
م ررنک ،هنیهب درکلمعؤفلع رثنهپ هنارسمز زره یاهکی گرب هطااا
فلع طاوتدوب تشاک مک قمع و تشاک زا ربب شک (Schillinger,
Wysocki, Chastain, Guy, & Karow, 2012).
ینغور ناهایگ قفوم تشاک رد مهم رماوع زا یکی، هلصاف نییعت
فیدر نیب حاانمیم تاشاک یااهداشاب، مهارف حاجوم ارایز یزااا
یلیحم رماوع زا یباانم حیکرت دراکلمع رثکاداح هب یبایراد تهج
یم اایگ ددراگ(Ijoyah, Idoko, & Iorlamen, 2015) . نااققحم
ا هک دنرشاد راهظاااانم حلا دحاو رد هتوب دادعت رگح اش ،داشابطیار
داااهن تاافایرد و دااشراااانم دااشر یاااهح رااتهااب و دااشنز ابند
درگفایناش هب حیقلت و رو رماک ماجنا یمددرگ، هناد نیانچمهیدانب
هبرر هرفرگ تروصهجیرن رد و، ک دادعتر یاعمجت تایفرظ ینعی هناد
یزرناورف داوم یم شیازفا دبای(Badvan & Alavi Fazel, 2021) .
هااعطالم ردیا، هااک داد ناااشن جیااارن هاافیدر کاای تااشک رد دااجنک
)L. Sesamus indicum( ، نااهبهب یالحم ایتونو درکلمع رثکادح
(6118 رارکه رد مرگولیک) رد مکارت11 رد هتوب عبرمررم و دش رصاح
ینعم شهاک ثعاب مکارت شیازفارد ایتونو نایا درکلمع راد شایارز
دش هفیدر کی تشاک .هفیدر ود تشک رد، ات مکارت شیازفا01 رد هتوب
عااابرمررم یااانعم شیازااافا حاااجومهاااناد دراااکلمع راد داااش نز
(Gholamhoseini, Danaie, & Fallah Toosi, 2023).
هانوگ یفرعم و دراکلمع ریاسنارپ یباایزرا و یهاایگ دایدج یاه
تشک یراگزاانزاه نارااا رد دواجوم یاعارز ماابرا ااب هاسیاقم رد
یم ناردنزامناوتد یباانم راکهار ردفرا رب تهج یزاااتلاکاشم
هناد اب طبترم تاشک یوگطا یطامرحا رییغت و ینغور یاههب .دایز راماش
اذط، هب رضاح شهوژپت یاررب روظنمأ راب تاشاک هلاصاف و خیراات ریث
.دش ماجنا ناردنزام ناراا رد انیلماک هفولع تیفیک
شور و داوماه
هب هلصاف و خیرات رثا یبایزرا روظنمتشاک هافولع تیفیک رب اایگ
د انیلماکهب قیقحت نیا ،ناردنزام ناراا ر و رایرورکاف شیامزز تروص
ناراکمه و نایرفعز، تسیز و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثانیلماک هدوتا ... 477
تااقیقحت اگرسیا رد رارکت ها رد یفداصت رماک کولب ر حطاب رد
عیاب یزرواشک)اکن نارارهش( لاک هب هرسباو شزومز و تاقیقحت زکرم
ارجا ناردنزام ناراا یعیب عبانم و یزرواشکداش اانیلماک رذاب . مابر
ریهام رذب کناب زا یعیب عبانم و یزرواشک شزومز و تاقیقحت زکر
.دش هیهت ناردنزام نارااجنپ ( تشاک خیرات61 ،نابز6 ،رذز61 ،رذز6
و61 ام ید و )جنپ ( تشاک هلصاف61 ،11 ،11 ،01 و01 یرناا )ررم
هب ناونعرماوع دش ا رنا هعطالم درومدن قبالم ررسب هیهت تایلمع .
مز رد هقلنم فرع و ومعم ماجنا اوه ندش دعاسم اب تشاک نا دیدرگ
سپا و سااااربکااخ نوامزز ( وداج6) شا ب هیاصوت قاب و
عباانم و یزروااشک شزوامز و تااقیقحت زاکرم ز و کاخ تاقیقحت
ناردنزام یعیب ، هاب کای ره میاارپ و رفسف ،نووررین یاهدوک نازیم
611 هب رارکه رد مرگولیکشیپ تروص نازایم نیانچمه و تاشاک11
لیکهب نووررین دوک رارکه رد مرگو کاخ هب ، ام دنفاا رد کرا تروص
هفاضا.دش رد رارم شاش و هب طخ شش رماش یترک رد رامیت ره
یعارز اا6011 تشکو دش ترک هلصافهاب رگیداکی زا اه ترواص
نییعت تشاکن طخ کیدشایدر هلاصاف .( ف11 یرنااا )ررم ساااارب
مکارت اب و هعطالم دروم یاهرامیت رااهچ ناامز رد راارکه رد مرگوالیک
هب تشاک رد یواج تلاوزن( یرایبز رماش تشاد تایلمع .دش درب راک
هب و رمعطاروراد قب وصحم زا تببارم و )زییاپ.دش ماجنا عبوم
لودج0- هاگتسیا رد کاخ ییایمیشوکیزیف تایصوصخعیاب یعارز تاقیقحتلاک
Table 1- Soil physico-chemical characteristics at the Agricultural Research Stations of Bayekola
هتیدیسا
pH
تیاده
یکیرتکلا
EC
)
1-
(dS m
هدام
یثنخهدنوش
TNV
یلآ نبرک
Organic
carbon
یلآ هدام
Organic
matter
نژورتین
N
رفسف
P
میساتپ
K
وری
Zn
کاخ تفاب
Soil
texture
(%) )
1-
mg kg(
یار یرلیا
Silty clay
7.6 0.52 26.5 1.34 2.30 0.04 5.9 121 1.13
درکلمع نییعت یاربتسیز دوت هلحرم رد 11 دصردراگیهد رد ،
هیاشاح تاراثا فذاح زا ساپ تراک راهفایدر زا یاینااایم یااه،
راااهچ عاابرمررم هاانومن سپااا .دااش تااشادرب یااامد رد اه71 هااجرد
یرنااهب دارگ تدم08 .دندش کشخ تعاا،تیاهن رد نیزوات زا ساپ
هنومن درکلمع ،اهتسیز دوت .دیدرگ هبااحم زادنا یارب تافاص یریگ
یفیک ،هفولع راداقم کای مرگوالیکتاسیز دوت راامیت راه زا کاشخ
رادقم ،ندومن ایاز زا سپ و ا رنا611 نییعت یارب و ا رنا مرگ
دش دافراا ایگ یفیک تایصوصخ. نووررین (N) دوجوم رد ره هانومن
هبشور ادلجک زادنایریگ و طاوت هک ریز هلبار زا ناراکمه و یددا
(Oddy, Robards, & low, 1983) داهنشیپ ،دیدرگ هبااحم دش.
(6 ) DMD% = 83.58 – 0.824 ADF% + 2.262 N%
،نز رد هکDMD: درباب کشخ دام دصرهنومن مضهااه یم داشاب
هکدیااا دنیواش رد ولحماان فاایطا و نوورارین داصرد یاانبمرب ی
(ADF) هنومندیدرگ هبااحم اه. دصرد نیئتورپ ماخ(CP) رههنوگ زا
قیر هطداعم 1 دروزرب :دش
%CP=6.25×N% (1)
هب نییعت روظنمیبرچ دصرد رد دواجومشور زا هافولع درادنارااا
(AOAC, 1990 زاداانا .داایدرگ دافراااا ) یریگررااسکاخ دااصرد اااب
یاکیررکطا روک زا دافراا یاامد رد111 یرنااا هاجرد ترواص دارگ
یارب .تفرگ شجنارماوع یااهربیف داصرد رایبب زا هافولع یافیک
ربیف دصرد ،یدیاا دنیوش رد ولحمریغاهحمریغ ی وال ردواش دنی
نخیث زا نو شور تاوا(Van Soest, 1990) .داش دافرااا یاراب
زادنایریگ یدیاا دنیوش رد ولحمریغ یاهربیف دصرد، ادربا ولحم
یدیاا دنیوش سپا و هیهت هنومن زا مرگ کی هاب ربیااورک راخاد
دش هر یر. رادقم ،کتربیاف اگراد رد ندادرارب زا سپ611 یلیم راریط
داش هفاضا نز هب یدیاا دنیوش ولحم زا . ندامز شواج اات سپاا
تشذگ زا دعب .دش داد ترارح ولحمجنپ هب و دش مک امد هقیبد تدم
11 نز زا سپ .دش هرشاد هگن شوج تطاح رد هقیبد، یباب ولحم دنام
لأخ مپ طاوت و دش راخ زا سپها مراگ رلقم ز اب وشرسش راب
وود راا اب وشرسش رابوهنومن ،نهب ندش کشخ تهج اه تدمتاشه
یامد اب نوز رد تعاا611 یرناا هجرد زا ساپ .دانرفرگ راراب داراگ
هنومن نیزوت رراسکاخ نازایم نیایعت یاراب داش کاشخ یاهنزااه ،
ربیاورکهنومن یواح یاههاب دش کشخ یاه تدامهاا تعااا رد
یامد اب روک111 یرناا هجرد رد و دندش داد رارب دارگ،تیاهن نازیم
یمه دباف یطولا راویددایدرگ هباااحم هانومن زطولا .اب هایزجت یار
داد سنایراونیگنایم هاسیاقم و ااه شور زا دافرااا ااب ااهLSD رد
حلاجنپ امرحا مرن زا دصردرامز رازفا ی9.4 SAS دافراادش.
و جیاتن ثحب
جیارن هعطالم دروم یفیک تافص سنایراو هیزجتراثا هک داد ناشن
رباقرم تشاک خیرات و هلصافهب تافص یمامت رب دصرد زجنووررین رد
ینعم دصرد کی حلا راددوب، ام ا دصردنووررین اهنت تحتریثأات راثا
تفرگ رارب تشاک فیدر هلصاف داا ( ودج1).
تااقیقحت اگرسیا رد رارکت ها رد یفداصت رماک کولب ر حطاب رد
عیاب یزرواشک)اکن نارارهش( لاک هب هرسباو شزومز و تاقیقحت زکرم
ارجا ناردنزام ناراا یعیب عبانم و یزرواشکداش اانیلماک رذاب . مابر
ریهام رذب کناب زا یعیب عبانم و یزرواشک شزومز و تاقیقحت زکر
.دش هیهت ناردنزام نارااجنپ ( تشاک خیرات61 ،نابز6 ،رذز61 ،رذز6
و61 ام ید و )جنپ ( تشاک هلصاف61 ،11 ،11 ،01 و01 یرناا )ررم
هب ناونعرماوع دش ا رنا هعطالم درومدن قبالم ررسب هیهت تایلمع .
مز رد هقلنم فرع و ومعم ماجنا اوه ندش دعاسم اب تشاک نا دیدرگ
سپا و سااااربکااخ نوامزز ( وداج6) شا ب هیاصوت قاب و
عباانم و یزروااشک شزوامز و تااقیقحت زاکرم ز و کاخ تاقیقحت
ناردنزام یعیب ، هاب کای ره میاارپ و رفسف ،نووررین یاهدوک نازیم
611 هب رارکه رد مرگولیکشیپ تروص نازایم نیانچمه و تاشاک11
لیکهب نووررین دوک رارکه رد مرگو کاخ هب ، ام دنفاا رد کرا تروص
هفاضا.دش رد رارم شاش و هب طخ شش رماش یترک رد رامیت ره
یعارز اا6011 تشکو دش ترک هلصافهاب رگیداکی زا اه ترواص
نییعت تشاکن طخ کیدشایدر هلاصاف .( ف11 یرنااا )ررم ساااارب
مکارت اب و هعطالم دروم یاهرامیت رااهچ ناامز رد راارکه رد مرگوالیک
هب تشاک رد یواج تلاوزن( یرایبز رماش تشاد تایلمع .دش درب راک
هب و رمعطاروراد قب وصحم زا تببارم و )زییاپ.دش ماجنا عبوم
لودج0- هاگتسیا رد کاخ ییایمیشوکیزیف تایصوصخعیاب یعارز تاقیقحتلاک
Table 1- Soil physico-chemical characteristics at the Agricultural Research Stations of Bayekola
هتیدیسا
pH
تیاده
یکیرتکلا
EC
)
1-
(dS m
هدام
یثنخهدنوش
TNV
یلآ نبرک
Organic
carbon
یلآ هدام
Organic
matter
نژورتین
N
رفسف
P
میساتپ
K
وری
Zn
کاخ تفاب
Soil
texture
(%) )
1-
mg kg(
یار یرلیا
Silty clay
7.6 0.52 26.5 1.34 2.30 0.04 5.9 121 1.13
درکلمع نییعت یاربتسیز دوت هلحرم رد 11 دصردراگیهد رد ،
هیاشاح تاراثا فذاح زا ساپ تراک راهفایدر زا یاینااایم یااه،
راااهچ عاابرمررم هاانومن سپااا .دااش تااشادرب یااامد رد اه71 هااجرد
یرنااهب دارگ تدم08 .دندش کشخ تعاا،تیاهن رد نیزوات زا ساپ
هنومن درکلمع ،اهتسیز دوت .دیدرگ هبااحم زادنا یارب تافاص یریگ
یفیک ،هفولع راداقم کای مرگوالیکتاسیز دوت راامیت راه زا کاشخ
رادقم ،ندومن ایاز زا سپ و ا رنا611 نییعت یارب و ا رنا مرگ
دش دافراا ایگ یفیک تایصوصخ. نووررین (N) دوجوم رد ره هانومن
هبشور ادلجک زادنایریگ و طاوت هک ریز هلبار زا ناراکمه و یددا
(Oddy, Robards, & low, 1983) داهنشیپ ،دیدرگ هبااحم دش.
(6 ) DMD% = 83.58 – 0.824 ADF% + 2.262 N%
،نز رد هکDMD: درباب کشخ دام دصرهنومن مضهااه یم داشاب
هکدیااا دنیواش رد ولحماان فاایطا و نوورارین داصرد یاانبمرب ی
(ADF) هنومندیدرگ هبااحم اه. دصرد نیئتورپ ماخ(CP) رههنوگ زا
قیر هطداعم 1 دروزرب :دش
%CP=6.25×N% (1)
هب نییعت روظنمیبرچ دصرد رد دواجومشور زا هافولع درادنارااا
(AOAC, 1990 زاداانا .داایدرگ دافراااا ) یریگررااسکاخ دااصرد اااب
یاکیررکطا روک زا دافراا یاامد رد111 یرنااا هاجرد ترواص دارگ
یارب .تفرگ شجنارماوع یااهربیف داصرد رایبب زا هافولع یافیک
ربیف دصرد ،یدیاا دنیوش رد ولحمریغاهحمریغ ی وال ردواش دنی
نخیث زا نو شور تاوا(Van Soest, 1990) .داش دافرااا یاراب
زادنایریگ یدیاا دنیوش رد ولحمریغ یاهربیف دصرد، ادربا ولحم
یدیاا دنیوش سپا و هیهت هنومن زا مرگ کی هاب ربیااورک راخاد
دش هر یر. رادقم ،کتربیاف اگراد رد ندادرارب زا سپ611 یلیم راریط
داش هفاضا نز هب یدیاا دنیوش ولحم زا . ندامز شواج اات سپاا
تشذگ زا دعب .دش داد ترارح ولحمجنپ هب و دش مک امد هقیبد تدم
11 نز زا سپ .دش هرشاد هگن شوج تطاح رد هقیبد، یباب ولحم دنام
لأخ مپ طاوت و دش راخ زا سپها مراگ رلقم ز اب وشرسش راب
وود راا اب وشرسش رابوهنومن ،نهب ندش کشخ تهج اه تدمتاشه
یامد اب نوز رد تعاا611 یرناا هجرد زا ساپ .دانرفرگ راراب داراگ
هنومن نیزوت رراسکاخ نازایم نیایعت یاراب داش کاشخ یاهنزااه ،
ربیاورکهنومن یواح یاههاب دش کشخ یاه تدامهاا تعااا رد
یامد اب روک111 یرناا هجرد رد و دندش داد رارب دارگ،تیاهن نازیم
یمه دباف یطولا راویددایدرگ هباااحم هانومن زطولا .اب هایزجت یار
داد سنایراونیگنایم هاسیاقم و ااه شور زا دافرااا ااب ااهLSD رد
حلاجنپ امرحا مرن زا دصردرامز رازفا ی9.4 SAS دافراادش.
و جیاتن ثحب
جیارن هعطالم دروم یفیک تافص سنایراو هیزجتراثا هک داد ناشن
رباقرم تشاک خیرات و هلصافهب تافص یمامت رب دصرد زجنووررین رد
ینعم دصرد کی حلا راددوب، ام ا دصردنووررین اهنت تحتریثأات راثا
تفرگ رارب تشاک فیدر هلصاف داا ( ودج1).
473 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،4 ،ناتسمز 0413
:یبرچ دصردهانومن یابرچ داصرد تاراییغت یاررب اایگ یاه
نازیم رب یاررب دروم یرامیت تابیکرت رباقرم رثا هک داد ناشن انیلماک
ینعم رثا ایگ یبرچ یراد داصرد کای حلاا رد نیرراشیب و هراشاذگ
ز رادقم تشک خیرات رد ن61 تاشاک راصاوف اب ام رذز11 ،11 و01
یرناا( ررم6/1 ،1 و1 ( دش دهاشم )دصرد ودج0 داصرد نیررمک .)
خیرات رد زین یبرچ تشک یاه61 تاشک فیدر رصاوف رد نابز و ید
.دش دهاشم فلر مهبیلک رو تشاک خیرات زا یبرچ دصرد ،61 نابز
تشاک خیرات ات61 ورش خیرات نیا زا سپ و هرفای شیازفا ام رذز هاب
یم شهاک( دبای ودج0 .) دصردیبرچ، اات هاک تااا یکیرنو یرفص
تحت یدودحریثأت لیحم رماوعی زا اامد هالمجابیام راردرایگ رد .
اراار نیمه، نارااکمه و ینامیلا(Solymani, Kamkar, Zinali,
& Mokhtarpur, 2010) تااشاک خیرااات جنااپ رااثا یاااررب رد61
،تشهبیدرا0 ،دادرخ10 ،دادرخ60 و ریت1 دادرم یگژیو رب یفیک یاه
دیفیرتون نزرا هفولع(Pennisetum glaucum) هاک داندرک شرازگ
یبرچ درکلمع نیررشیب1/100 د مرگولیک وا تشاک خیرات رد رارکه ر
و7/101 هاب مود تااشاک خیراات رد رااارکه رد مرگوالیک و داامز تاااد
( ماخ یبرچ درکلمع نیررمک7/611 خیرات نیرخز هب )رارکه رد مرگولیک
تشاد قلعت تشاک .نزاه دنرشاد راهظا نینچمه هک مااخ نیئتورپ نیب
دراد دوجو یربثم یگرسبمه ماخ یبرچ وسااا نیا رب .، هاب هاجوت ااب
تاشاک خیراات رد اانیلماک هافولع مااخ نیئتورپ دصرد شهاک61 ید
( ودج0 دروام تاشاک خیراات نایا رد زین یبرچ دصرد ندوب نییاپ ،)
.تاا راظرنا سااارب جیارن زا تاشاک هلصاف شیازفا اب ،رضاح شهوژپ
61 یرناا ات ررم11 یرناا و داش دوزافا یابرچ داصرد نازایم رب ررم
تشاک هلصاف رد سپا01 یرناا ات ررم01 یرناا داصرد نازیم زا ررم
( دش هرااک یبرچ ودج0 .)
لودج2- ن سنایراو هیزجت جیاتتافص هب طوبرمانیلماک ریثأت تحت تشاک خیرات و هلصاف
Table 2- Analysis of variance of camelina traits as affected by planting distance and date
دصرد
رتسکاخ
Ash (%)
دصرد
نژورتین
Nitrogen
(%)
دصردنیئتورپ
ماخ CP%
لح ربیف دصردهدنوش
یدیسا لولحم رد
ADF (%)
ربیف دصرد
لحهدنوش لولحم رد
یثنخ
NDF (%)
یبرچ دصرد
Oil (%)
هجرد
دازآی
df
تارییغت عبنم
S.O.V
0.5 0.2 1.1 3.1 1.2 0.004 2
رارکت
Replication
**
2.6
*
0.4
**
6.9
**
3.2
**
93.5
**
14.8 4
هلصافتشاک
Planting distance
ns
7.3
ns
0.1
ns
1.3
**
7.8
**
38.2
**
1.4 4
تشاک خیرات
Planting date
**
4.3
ns
0.2
**
5.9
**
7.6
**
23.7
**
3.3 16
فیدر هلصاف ×تشاک خیرات
Planting distance ×
Planting date
0.5 0.1 0.6 1.5 1.2 0.1 48
الخ
Error
12.8 14.8 15.8 12.8 16.3 15.9 -
رضیح غتییتار
CV (%)
** ،* وns: هبینعم حیترتجنپ امرحا حلا رد راد و دصرد کی ینعم مدع و.راد
ns, * and **: are non-significant and significant at 5 and 1% probability levels, respectively.
لح ررربیفهدنوررش یررثنخ لوررلحم رد(NDF) لوررلحم و
یدیسا(ADF) : هلصاف رد تشاک اب01 یرناایررم، نازیم نیررمک
رح ربیف دنوش ( یثنخ ولحم رد7/11 رح رابیف و )داصرد دنواش رد
( یدیاا ولحم8/01 دصردهب ) تشاک خیرات رد حیترت61 و رذز6 رذز
( دش دهاشم ودج0 .)ناشن یدیاا ولحم رد رح رباب فایطا دنهد
( نینگیط و زطولا رماش یطولا راوید مهاهبانثراای یامه رد )زطولاا
ریج ااب هاک تااا ماد طااوت هفولع مضه تیلباب رگنایب و دواب ماد
تیلباب زا صخاش نیا شیازفا یام هرااک هفولع مضه یواا زا ،دواش
رباب فایطا ،رگیدناشن یثنخ ولحم رد راح فراصم ریاسنارپ دنهد
دابای شیازفا نز رادقم ردب ره و دوب ماد طاوت هفولع، داام فراصم
اب کاشخه شهااک ،هافولع یگدننکریاا داام نازیم شیازافا رایطد
یاامداابای (Pouramir, Nassiri Mahallati, Koocheki, &
Ghorbani, 2010) یدورامر و یفراش .(Sharafi & Ramroudi,
2022) رثا یاررب ردیگژیو رب تشاک خیرات یاهّمکی یافیک و اایگ
ینوزلح هجنوی (Medicago scutellate L.) تحتریثأت تشاک قمع
هک دنرشاد راهظا ،یفرصم رذب نازیم و رح رباب فایطا دصرد نیررشیب
ولحم رد یثنخ و یدیاا یاهدینعی ،مود تشک خیرات ر 06 ریت اام
هب( حیترت1/01 و1/01 )دصرد هبیانعم تواافت و دامز تاد ااب یراد
ینعی وا تشاک خیرات61 هلاصاف راثا یااررب رد .داد نااشن ام ریت
:یبرچ دصردهانومن یابرچ داصرد تاراییغت یاررب اایگ یاه
نازیم رب یاررب دروم یرامیت تابیکرت رباقرم رثا هک داد ناشن انیلماک
ینعم رثا ایگ یبرچ یراد داصرد کای حلاا رد نیرراشیب و هراشاذگ
ز رادقم تشک خیرات رد ن61 تاشاک راصاوف اب ام رذز11 ،11 و01
یرناا( ررم6/1 ،1 و1 ( دش دهاشم )دصرد ودج0 داصرد نیررمک .)
خیرات رد زین یبرچ تشک یاه61 تاشک فیدر رصاوف رد نابز و ید
.دش دهاشم فلر مهبیلک رو تشاک خیرات زا یبرچ دصرد ،61 نابز
تشاک خیرات ات61 ورش خیرات نیا زا سپ و هرفای شیازفا ام رذز هاب
یم شهاک( دبای ودج0 .) دصردیبرچ، اات هاک تااا یکیرنو یرفص
تحت یدودحریثأت لیحم رماوعی زا اامد هالمجابیام راردرایگ رد .
اراار نیمه، نارااکمه و ینامیلا(Solymani, Kamkar, Zinali,
& Mokhtarpur, 2010) تااشاک خیرااات جنااپ رااثا یاااررب رد61
،تشهبیدرا0 ،دادرخ10 ،دادرخ60 و ریت1 دادرم یگژیو رب یفیک یاه
دیفیرتون نزرا هفولع(Pennisetum glaucum) هاک داندرک شرازگ
یبرچ درکلمع نیررشیب1/100 د مرگولیک وا تشاک خیرات رد رارکه ر
و7/101 هاب مود تااشاک خیراات رد رااارکه رد مرگوالیک و داامز تاااد
( ماخ یبرچ درکلمع نیررمک7/611 خیرات نیرخز هب )رارکه رد مرگولیک
تشاد قلعت تشاک .نزاه دنرشاد راهظا نینچمه هک مااخ نیئتورپ نیب
دراد دوجو یربثم یگرسبمه ماخ یبرچ وسااا نیا رب .، هاب هاجوت ااب
تاشاک خیراات رد اانیلماک هافولع مااخ نیئتورپ دصرد شهاک61 ید
( ودج0 دروام تاشاک خیراات نایا رد زین یبرچ دصرد ندوب نییاپ ،)
.تاا راظرنا سااارب جیارن زا تاشاک هلصاف شیازفا اب ،رضاح شهوژپ
61 یرناا ات ررم11 یرناا و داش دوزافا یابرچ داصرد نازایم رب ررم
تشاک هلصاف رد سپا01 یرناا ات ررم01 یرناا داصرد نازیم زا ررم
( دش هرااک یبرچ ودج0 .)
لودج2- ن سنایراو هیزجت جیاتتافص هب طوبرمانیلماک ریثأت تحت تشاک خیرات و هلصاف
Table 2- Analysis of variance of camelina traits as affected by planting distance and date
دصرد
رتسکاخ
Ash (%)
دصرد
نژورتین
Nitrogen
(%)
دصردنیئتورپ
ماخ CP%
لح ربیف دصردهدنوش
یدیسا لولحم رد
ADF (%)
ربیف دصرد
لحهدنوش لولحم رد
یثنخ
NDF (%)
یبرچ دصرد
Oil (%)
هجرد
دازآی
df
تارییغت عبنم
S.O.V
0.5 0.2 1.1 3.1 1.2 0.004 2
رارکت
Replication
**
2.6
*
0.4
**
6.9
**
3.2
**
93.5
**
14.8 4
هلصافتشاک
Planting distance
ns
7.3
ns
0.1
ns
1.3
**
7.8
**
38.2
**
1.4 4
تشاک خیرات
Planting date
**
4.3
ns
0.2
**
5.9
**
7.6
**
23.7
**
3.3 16
فیدر هلصاف ×تشاک خیرات
Planting distance ×
Planting date
0.5 0.1 0.6 1.5 1.2 0.1 48
الخ
Error
12.8 14.8 15.8 12.8 16.3 15.9 -
رضیح غتییتار
CV (%)
** ،* وns: هبینعم حیترتجنپ امرحا حلا رد راد و دصرد کی ینعم مدع و.راد
ns, * and **: are non-significant and significant at 5 and 1% probability levels, respectively.
لح ررربیفهدنوررش یررثنخ لوررلحم رد(NDF) لوررلحم و
یدیسا(ADF) : هلصاف رد تشاک اب01 یرناایررم، نازیم نیررمک
رح ربیف دنوش ( یثنخ ولحم رد7/11 رح رابیف و )داصرد دنواش رد
( یدیاا ولحم8/01 دصردهب ) تشاک خیرات رد حیترت61 و رذز6 رذز
( دش دهاشم ودج0 .)ناشن یدیاا ولحم رد رح رباب فایطا دنهد
( نینگیط و زطولا رماش یطولا راوید مهاهبانثراای یامه رد )زطولاا
ریج ااب هاک تااا ماد طااوت هفولع مضه تیلباب رگنایب و دواب ماد
تیلباب زا صخاش نیا شیازفا یام هرااک هفولع مضه یواا زا ،دواش
رباب فایطا ،رگیدناشن یثنخ ولحم رد راح فراصم ریاسنارپ دنهد
دابای شیازفا نز رادقم ردب ره و دوب ماد طاوت هفولع، داام فراصم
اب کاشخه شهااک ،هافولع یگدننکریاا داام نازیم شیازافا رایطد
یاامداابای (Pouramir, Nassiri Mahallati, Koocheki, &
Ghorbani, 2010) یدورامر و یفراش .(Sharafi & Ramroudi,
2022) رثا یاررب ردیگژیو رب تشاک خیرات یاهّمکی یافیک و اایگ
ینوزلح هجنوی (Medicago scutellate L.) تحتریثأت تشاک قمع
هک دنرشاد راهظا ،یفرصم رذب نازیم و رح رباب فایطا دصرد نیررشیب
ولحم رد یثنخ و یدیاا یاهدینعی ،مود تشک خیرات ر 06 ریت اام
هب( حیترت1/01 و1/01 )دصرد هبیانعم تواافت و دامز تاد ااب یراد
ینعی وا تشاک خیرات61 هلاصاف راثا یااررب رد .داد نااشن ام ریت
ناراکمه و نایرفعز، تسیز و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثانیلماک هدوتا ... 473
فیدر (01 ،11 و81 یرنااهک دش شرازگ ترذ هفولع تیفیک رب )ررم
نازیم شهاکیثنخ دنیوش رد ولحمان فایطا هاتوب مکارات شیازفا اب
فیدر هلصاف رد01 یرنااررم هبتفاب شهاک تلع کات یباشخ یااه
یم هتوب دشاب(Iptas & Acar, 2006).
:ماخ نیئتورپ دصرد هاتوب رد مااخ نیئتوراپ نازایم نیررشیب
(8/61 تشاک هلصاف اب )دصرد11 یرنااا تاشاک خیراات و ررم61 رذز
ینعم فلارخا هک دش دهاشم ام خیراات رد تاشاک ااب یراد6 رد رذز
تشاک رصاوف61 و11 یرنااهاب( ررم حیترت6/60 و1/61 و )داصرد
رد تااشک نیاانچمه61 تااشاک رااصاوف اااب ااام رذز11 ،01 و01
یرنااهب( ررم حیترت1/61 ،1/60 و6/61 ( تاشادن )دصرد وداج0 .)
( تاشاک هلاصاف نیرراشیب رد زاین مااخ نیئتوراپ نازایم نیررمک01
یرناا تاشاک خیرات و )ررم61 د( اام ی1/61 داش دهااشم )داصرد
( ودج0 .) نیئتورپ دصرد ندوب ررشیبمااخ رد تاشاک خیراات61 رذز
ام هب تبسن ، تشاک خیرات61 ام یدیم ار ااب طبترام ناوتشیازافا
رود و ومنودشر تسنادیفجن ارااار نیامه رد ؛ نارااکمه و داژان
(Najafinezhad, Shakeri, & Amirpour Robat, 2020)
هک دندرک شرازگر رود ودش یوریش ینلاو ندااش هاجاوم و رت
شیور داشر هالحرم ییگا اب دیاام و حااااانمیاواه کانخ اتأث ری
یاانعمولع ماااخ نیئتورااپ یواارحم شیازاافا رااب یرادهااف اواانیک
(Chenopodium quinoa Willd.) تااشاد . ناراااکمه و یزاایز
(Zizy, Nematallh, & Abo-Feteih, 2017) هاک داندرک شرازاگ
( ماااگنهدوز تااشاک61 هااشوخ یااایبوط ااایگ ) ااام نیدروراافیا
(Cyamopsis tetragonoloba L.) رپ دصرد تباسن یرراشیب نیئتو
( ماگنهرید تشاک هب11 شهاک هب ار تلع و درک دیطوت ) ام تشهبیدرا
دازردیح .دنداد تبسن رخز تشاک خیرات رد هفولع کشخ دام درکلمع
نارااکمه و(Heydarzade, Ehteshami, & Rabiee, 2022) رد
( تشاک خیرات رثا یاررب11 ، ام تشهبیدرا1 و61 ، ام دادرخ1 رایت
( هااتوب مکاراات و ) ااام111 ،011 و111 رااب )رااارکه رد هااتوب رازااه
یگژیو راوگ هفولع یفیک یاه(Cluster beans) هاک دنراشاد رااهظا
( نیررشیب11/61 ( نیرارمک و )دصرد10/61 نیئتوراپ نازایم )داصرد
هب ماخت رد حیترت تشاک خیرا1 و ام دادرخ1 .دش دهاشم ام ریت رد
یاررب ریثأت ( فیدر هلصاف01 ،01 و11 یرناا یور هتوب هلصاف و )ررم
( فاایدر61 ،61 و11 یرنااااا ااانرلگ نیئتورااپ نازااایم رااب )ررم
(Carthamus tinctorius L.) شرازاگداش هاک نیرراشیب نازاایم
نیئتورپ (1/67 )دصرد رد تاشاک شایارز61×01 یرنااا( ررم مکارات
نییااپ) یم داشاب(Naseri, Fasihi, Hatami, & Poursyahbidi,
2010). صرد شهاکد اب ماخ نیئتورپا افا هاتوب مکارات شیازًلااامرحا
هبریطد ناهایگ نیب تبابر.داشاب نوورارین یارب نااققحم یااررب رد
ریثأت ( فایدر نیاب هلصاف11 ،71 و81 یرنااا( مکارات ،)ررم71 و81
)یگازگیز هفیدر ود و فیدر کت( تشاک یوگطا و )رارکه رد هتوب رازه
صخاش رب ییولیا ترذ یفیک یاهنرشاد راهظاد ا هاکشیازاف مکارات
یانعم شهاک حجوماصرد رادد اش مااخ نیئتوراپ د(Ramezani &
Rezaei Souckt Abandani, 2010)، لااب مکارت و هیاا اریز، زانز می
زارکودر تاررین ز هکمیزن رد یمهمتایررین هاب هتاررین نووررین ریدبت
یا ردرک یاا زرنادوسحم هنیمز یاه یم شهاک ار دوشیمهک دهد
زا یر نیاق، صردد ماخ نیئتورپزین ایگ ممکابای شهااک تااا ند
(Minbashi Moeini, 1996).
:رتسکاخ دصرد ( هاتوب ررسکاخ دصرد نیررشیب61 داصرد رد )
تشک هلصاف11 یرناا تشاک خیرات و ررم61 هاک داش دهااشم نابز
یلعینعم فلارخا مغر هلاصاف راامیت ااب ،یراامیت تابیکرت رگید اب راد
تشک01 یرناا تشاک خیرات و ررم61 ( رذز0/1 )یانعم فلارخا یراد
( تشادن ودج0 تاشاک هلصاف رامیت رد ررسکاخ دصرد نیررمک .)01
یرناا تشاک خیرات و ررم61 یانعم فلاراخا هک دش دهاشم رذز یراد
امیت تابیکرت اب تشاک خیرات رد تشاک فلر م رصاوف یر61 ام ید
( تشادن ودج0 .)ناشن هفولع ررسکاخ داصرد دنهدی داوام رواضح
اب رد یندعمتفیاه یگیها تااا؛ د ردابره ،نیارباانبداصر کاخرراس
شیبرر ابدش ، حبابهبورف دانیزایطوت یاهدد یونیمارااهمروه ،نواه و ا
یزنزماه یم ایگ رد و دوش راراب ماد راایرخا رد یرراشیب ینداعم داوام
تفرگ دهاوخ؛ داهاوخ رراشیب ماد یارب هفولع ییاذغ شزرا ،تیاهن رد
دوب (Sarkees & Tahir, 2016)یاشهوژپ یا . هاک داش شرازاگ
نیرتلااب نازیم ررسکاخ(16/61 )دصرد هفولع نرلگ تشاک خیرات رد
وا(1 )رذز و دش دهاشمریخأات تاشاک رد(11 )رذز شهااک ثاعاب
یاانعمناایا راد .داایدرگ تفااصنزاااه طیارااش ار شیازاافا ناایا راایطد
زو تاشاک خیراات رد ررشیب یدشر رود و و حاانم ییاوه1 رذز
دندرک ناونع(Badvan & Alavi Fazel, 2021).
دصرد:نژورتین دصرد نیررشیبنووررین ایگرد تاشاک هلصاف
01 یرنااهاشم یررمدداش (1/1 )داصرد یانعم فلاراخا و ااب یراد
تشاک هلصاف01 یرناایررم (0/1 )دصرد تشادن ( رکش6) نیررمک .
دصردنووررین ت رد زینییاهرام 61 ات11 یرناا هک دش دهاشم یررم
ینعم یرامز فلارخادنرشادن رگیدکی اب یراد ( رکش6) . و عیزوت وحن
یم هعرزم رد هتوب مکارت رهب و ذج رب دناوت یالیحم رماوع زا یرو
مؤنورد و نورب تبابر زین و دشر رب رثهنوگیا دراذاگ ریثأات(Naibi
Hajilar & Hassanzadeh, 2016) .شیب شیازفا دحزارت مکاوبهات ،
ابرتب ربزا ،ییاذغ داوم ذج یا شیازافا ار نوورارین هلمجیمداهد .
انی افتاسیز رد دواجوم نوورارین شهااک هب رجنم ،تبابر شیاز دوت
می ددرگ(Fuladvand & Yadavi, 2015) .
تسیز درکلمع :هدوت جیارن سنایراو هیزجتراثا هاک داد ناشن
رباقرم تشاک خیرات و هلصاف ربتاسیز دراکلمع دوت کای حلاا رد
ینعم دصرد راددوب ( ودج0تسیز درکلمع نیررشیب .) رد اانیلماک دوت
تشاک خیرات رامیت6 تشاک هلصاف و رذز11 یرناا( ررم6778 رد مرگ
هب )عبرمررم( دمز تاد رکش1.)
فیدر (01 ،11 و81 یرنااهک دش شرازگ ترذ هفولع تیفیک رب )ررم
نازیم شهاکیثنخ دنیوش رد ولحمان فایطا هاتوب مکارات شیازفا اب
فیدر هلصاف رد01 یرنااررم هبتفاب شهاک تلع کات یباشخ یااه
یم هتوب دشاب(Iptas & Acar, 2006).
:ماخ نیئتورپ دصرد هاتوب رد مااخ نیئتوراپ نازایم نیررشیب
(8/61 تشاک هلصاف اب )دصرد11 یرنااا تاشاک خیراات و ررم61 رذز
ینعم فلارخا هک دش دهاشم ام خیراات رد تاشاک ااب یراد6 رد رذز
تشاک رصاوف61 و11 یرنااهاب( ررم حیترت6/60 و1/61 و )داصرد
رد تااشک نیاانچمه61 تااشاک رااصاوف اااب ااام رذز11 ،01 و01
یرنااهب( ررم حیترت1/61 ،1/60 و6/61 ( تاشادن )دصرد وداج0 .)
( تاشاک هلاصاف نیرراشیب رد زاین مااخ نیئتوراپ نازایم نیررمک01
یرناا تاشاک خیرات و )ررم61 د( اام ی1/61 داش دهااشم )داصرد
( ودج0 .) نیئتورپ دصرد ندوب ررشیبمااخ رد تاشاک خیراات61 رذز
ام هب تبسن ، تشاک خیرات61 ام یدیم ار ااب طبترام ناوتشیازافا
رود و ومنودشر تسنادیفجن ارااار نیامه رد ؛ نارااکمه و داژان
(Najafinezhad, Shakeri, & Amirpour Robat, 2020)
هک دندرک شرازگر رود ودش یوریش ینلاو ندااش هاجاوم و رت
شیور داشر هالحرم ییگا اب دیاام و حااااانمیاواه کانخ اتأث ری
یاانعمولع ماااخ نیئتورااپ یواارحم شیازاافا رااب یرادهااف اواانیک
(Chenopodium quinoa Willd.) تااشاد . ناراااکمه و یزاایز
(Zizy, Nematallh, & Abo-Feteih, 2017) هاک داندرک شرازاگ
( ماااگنهدوز تااشاک61 هااشوخ یااایبوط ااایگ ) ااام نیدروراافیا
(Cyamopsis tetragonoloba L.) رپ دصرد تباسن یرراشیب نیئتو
( ماگنهرید تشاک هب11 شهاک هب ار تلع و درک دیطوت ) ام تشهبیدرا
دازردیح .دنداد تبسن رخز تشاک خیرات رد هفولع کشخ دام درکلمع
نارااکمه و(Heydarzade, Ehteshami, & Rabiee, 2022) رد
( تشاک خیرات رثا یاررب11 ، ام تشهبیدرا1 و61 ، ام دادرخ1 رایت
( هااتوب مکاراات و ) ااام111 ،011 و111 رااب )رااارکه رد هااتوب رازااه
یگژیو راوگ هفولع یفیک یاه(Cluster beans) هاک دنراشاد رااهظا
( نیررشیب11/61 ( نیرارمک و )دصرد10/61 نیئتوراپ نازایم )داصرد
هب ماخت رد حیترت تشاک خیرا1 و ام دادرخ1 .دش دهاشم ام ریت رد
یاررب ریثأت ( فیدر هلصاف01 ،01 و11 یرناا یور هتوب هلصاف و )ررم
( فاایدر61 ،61 و11 یرنااااا ااانرلگ نیئتورااپ نازااایم رااب )ررم
(Carthamus tinctorius L.) شرازاگداش هاک نیرراشیب نازاایم
نیئتورپ (1/67 )دصرد رد تاشاک شایارز61×01 یرنااا( ررم مکارات
نییااپ) یم داشاب(Naseri, Fasihi, Hatami, & Poursyahbidi,
2010). صرد شهاکد اب ماخ نیئتورپا افا هاتوب مکارات شیازًلااامرحا
هبریطد ناهایگ نیب تبابر.داشاب نوورارین یارب نااققحم یااررب رد
ریثأت ( فایدر نیاب هلصاف11 ،71 و81 یرنااا( مکارات ،)ررم71 و81
)یگازگیز هفیدر ود و فیدر کت( تشاک یوگطا و )رارکه رد هتوب رازه
صخاش رب ییولیا ترذ یفیک یاهنرشاد راهظاد ا هاکشیازاف مکارات
یانعم شهاک حجوماصرد رادد اش مااخ نیئتوراپ د(Ramezani &
Rezaei Souckt Abandani, 2010)، لااب مکارت و هیاا اریز، زانز می
زارکودر تاررین ز هکمیزن رد یمهمتایررین هاب هتاررین نووررین ریدبت
یا ردرک یاا زرنادوسحم هنیمز یاه یم شهاک ار دوشیمهک دهد
زا یر نیاق، صردد ماخ نیئتورپزین ایگ ممکابای شهااک تااا ند
(Minbashi Moeini, 1996).
:رتسکاخ دصرد ( هاتوب ررسکاخ دصرد نیررشیب61 داصرد رد )
تشک هلصاف11 یرناا تشاک خیرات و ررم61 هاک داش دهااشم نابز
یلعینعم فلارخا مغر هلاصاف راامیت ااب ،یراامیت تابیکرت رگید اب راد
تشک01 یرناا تشاک خیرات و ررم61 ( رذز0/1 )یانعم فلارخا یراد
( تشادن ودج0 تاشاک هلصاف رامیت رد ررسکاخ دصرد نیررمک .)01
یرناا تشاک خیرات و ررم61 یانعم فلاراخا هک دش دهاشم رذز یراد
امیت تابیکرت اب تشاک خیرات رد تشاک فلر م رصاوف یر61 ام ید
( تشادن ودج0 .)ناشن هفولع ررسکاخ داصرد دنهدی داوام رواضح
اب رد یندعمتفیاه یگیها تااا؛ د ردابره ،نیارباانبداصر کاخرراس
شیبرر ابدش ، حبابهبورف دانیزایطوت یاهدد یونیمارااهمروه ،نواه و ا
یزنزماه یم ایگ رد و دوش راراب ماد راایرخا رد یرراشیب ینداعم داوام
تفرگ دهاوخ؛ داهاوخ رراشیب ماد یارب هفولع ییاذغ شزرا ،تیاهن رد
دوب (Sarkees & Tahir, 2016)یاشهوژپ یا . هاک داش شرازاگ
نیرتلااب نازیم ررسکاخ(16/61 )دصرد هفولع نرلگ تشاک خیرات رد
وا(1 )رذز و دش دهاشمریخأات تاشاک رد(11 )رذز شهااک ثاعاب
یاانعمناایا راد .داایدرگ تفااصنزاااه طیارااش ار شیازاافا ناایا راایطد
زو تاشاک خیراات رد ررشیب یدشر رود و و حاانم ییاوه1 رذز
دندرک ناونع(Badvan & Alavi Fazel, 2021).
دصرد:نژورتین دصرد نیررشیبنووررین ایگرد تاشاک هلصاف
01 یرنااهاشم یررمدداش (1/1 )داصرد یانعم فلاراخا و ااب یراد
تشاک هلصاف01 یرناایررم (0/1 )دصرد تشادن ( رکش6) نیررمک .
دصردنووررین ت رد زینییاهرام 61 ات11 یرناا هک دش دهاشم یررم
ینعم یرامز فلارخادنرشادن رگیدکی اب یراد ( رکش6) . و عیزوت وحن
یم هعرزم رد هتوب مکارت رهب و ذج رب دناوت یالیحم رماوع زا یرو
مؤنورد و نورب تبابر زین و دشر رب رثهنوگیا دراذاگ ریثأات(Naibi
Hajilar & Hassanzadeh, 2016) .شیب شیازفا دحزارت مکاوبهات ،
ابرتب ربزا ،ییاذغ داوم ذج یا شیازافا ار نوورارین هلمجیمداهد .
انی افتاسیز رد دواجوم نوورارین شهااک هب رجنم ،تبابر شیاز دوت
می ددرگ(Fuladvand & Yadavi, 2015) .
تسیز درکلمع :هدوت جیارن سنایراو هیزجتراثا هاک داد ناشن
رباقرم تشاک خیرات و هلصاف ربتاسیز دراکلمع دوت کای حلاا رد
ینعم دصرد راددوب ( ودج0تسیز درکلمع نیررشیب .) رد اانیلماک دوت
تشاک خیرات رامیت6 تشاک هلصاف و رذز11 یرناا( ررم6778 رد مرگ
هب )عبرمررم( دمز تاد رکش1.)
433 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،4 ،ناتسمز 0413
لودج3- نیگنایم هسیاقم ریثأت لح ربیف ،یبرچ دصرد رب تشاک خیرات و هلصافانیلماک رد رتسکاخ و ماخ نیئتورپ ،یدیسا و یثنخ لولحم رد هدنوش
Table 3- Mean comparison of effect of distance and planting date on oil%, NDF, ADF, CP and ash in camelina
دصرد
رتسکاخ
Ash (%)
دصرد نیئتورپ
ماخ
CP (%)
دصرد فیرب لحهدنوش لولحم رد
ساید ی
ADF (%)
دصرد فیرب لحهدنوش رد
ثنخ لولحم ی
NDF (%)
دصرد
یبرچ
Oil (%)
تیرام
Treatment
راتیخ تشاک
Planting date
تشاک هلصاف
Planting distance
(cm)
7.0 13.2 42.1 65.2 3.1
61 نابز
November 5
7.7 14.1 46.1 68.7 3.0
6 رذز
November 21
8.3 14.0 41.7 62 4.1
61 رذز
December 5
15
7.3 12.4 41.1 65.3 3.2
6 ید
December 21
5.7 11.6 42.1 67.3 2.2
61 ید
January 4
6.7 12.2 44.7 67.4 3.9
61 نابز
November 5
8.7 14.2 41.9 69.0 5.1
6 رذز
November 21
5.7 15.0 42.3 68.0 6.0
61 رذز
December 5
20
7.7 13.2 40.3 68.0 4.1
6 ید
December 21
5.7 12.3 41.6 71.8 2.1
61 ید
January 4
10.0 14.3 44.3 71.4 4.8
61 نابز
November 5
7.3 15.0 45.3 69.8 6.0
6 رذز
November 21
6.3 15.8 42.3 70.2 6.1
61 رذز
December 5
25
7.3 13.9 42.4 72.1 5.7
6 ید
December 21
5.7 13.0 42.4 71.8 5.0
61 ید
January 4
7.7 11.2 43 63.5 4.1
61 نابز
November 5
6.3 13.2 39.8 69.2 5.0
6 رذز
November 21
9.3 14.5 43.2 60.7 6.0
61 رذز
December 5
30
8.0 12.2 41.1 61.7 5.8
6 ید
December 21
5.7 11.8 44.3 74.0 4.2
61 ید
January 4
7.3 13.4 42.3 71.7 3.0
61 نابز
November 5
6.3 13.0 42.3 70.0 4.1
6 رذز
November 21
5.0 15.1 41.2 71.0 5.1
61 رذز
December 5
35
6.7 12.9 43.0 70.0 4.1
6 ید
December 21
6.7 10.9 44.0 68.0 2.3
61 ید
January 4
1.13 1.26 1.98 1.82 0.56 LSD (%)
لودج3- نیگنایم هسیاقم ریثأت لح ربیف ،یبرچ دصرد رب تشاک خیرات و هلصافانیلماک رد رتسکاخ و ماخ نیئتورپ ،یدیسا و یثنخ لولحم رد هدنوش
Table 3- Mean comparison of effect of distance and planting date on oil%, NDF, ADF, CP and ash in camelina
دصرد
رتسکاخ
Ash (%)
دصرد نیئتورپ
ماخ
CP (%)
دصرد فیرب لحهدنوش لولحم رد
ساید ی
ADF (%)
دصرد فیرب لحهدنوش رد
ثنخ لولحم ی
NDF (%)
دصرد
یبرچ
Oil (%)
تیرام
Treatment
راتیخ تشاک
Planting date
تشاک هلصاف
Planting distance
(cm)
7.0 13.2 42.1 65.2 3.1
61 نابز
November 5
7.7 14.1 46.1 68.7 3.0
6 رذز
November 21
8.3 14.0 41.7 62 4.1
61 رذز
December 5
15
7.3 12.4 41.1 65.3 3.2
6 ید
December 21
5.7 11.6 42.1 67.3 2.2
61 ید
January 4
6.7 12.2 44.7 67.4 3.9
61 نابز
November 5
8.7 14.2 41.9 69.0 5.1
6 رذز
November 21
5.7 15.0 42.3 68.0 6.0
61 رذز
December 5
20
7.7 13.2 40.3 68.0 4.1
6 ید
December 21
5.7 12.3 41.6 71.8 2.1
61 ید
January 4
10.0 14.3 44.3 71.4 4.8
61 نابز
November 5
7.3 15.0 45.3 69.8 6.0
6 رذز
November 21
6.3 15.8 42.3 70.2 6.1
61 رذز
December 5
25
7.3 13.9 42.4 72.1 5.7
6 ید
December 21
5.7 13.0 42.4 71.8 5.0
61 ید
January 4
7.7 11.2 43 63.5 4.1
61 نابز
November 5
6.3 13.2 39.8 69.2 5.0
6 رذز
November 21
9.3 14.5 43.2 60.7 6.0
61 رذز
December 5
30
8.0 12.2 41.1 61.7 5.8
6 ید
December 21
5.7 11.8 44.3 74.0 4.2
61 ید
January 4
7.3 13.4 42.3 71.7 3.0
61 نابز
November 5
6.3 13.0 42.3 70.0 4.1
6 رذز
November 21
5.0 15.1 41.2 71.0 5.1
61 رذز
December 5
35
6.7 12.9 43.0 70.0 4.1
6 ید
December 21
6.7 10.9 44.0 68.0 2.3
61 ید
January 4
1.13 1.26 1.98 1.82 0.56 LSD (%)
ناراکمه و نایرفعز، تسیز و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثانیلماک هدوتا ... 433
لکش0- ریثأت انیلماک نژورتین دصرد رب تشاک هلصاف
Figure 1- The effect of planting distance on the nitrogen percentage of camelina
دراکلمع نازایم ،تاشاک رصاوف یمامت ردتاسیز دوت خیراات رد
تشاک6 اب و دیار دوخ رثکادح هب رذزریخأت یاطوزن دانور ،تشاک رد
خیراات یراامیت حیکرت رد رادقم نیررمک و دش دهاشم تفص نازیم
تااشاک61 تااشاک هلااصاف و ااام ید01 یرناااا( ررم171 رد مرااگ
عبرمررم )هب( دمز تاد رکش1 .)یم رظن هبدار هک ابریخأت تشاک رد،
رد و داش هرااک ایگ اعف زرناورف رود و ایگ یشیور رود و زا
هجیرن، یم عمجت ایگ رد یررمک کشخ دام.دبای ارااار نیمه رد، رد
یاررب و درکلمع رب نووررین رثاازاجای دراکلمع یانغور هاناد اایگ
انیلماک خیرات رد تشاک فلر م یاه دش شرازگ هک مااگنهرید تاشک
هبب یامد اب یشیاز هلحرم دروخرب ریطدلاااعاب راصف رخز یث ااتوک
تشاک خیرات رد انیلماک دشر رود ندشاا و مود یااه( مو61 و ناابز
61 )ید داااش (Zarei, Hassibi, Kahrizi, & Safieddin
Ardebili, 2022) . هک تاا حللم نیا یایوگ جیارن نینچمه هلصاف
تشاک11 یرناا ررم وللم عیزوت هب رجنم گراب حلاا صخاش رت و
رهبرد و روان زا یهایگ هعماج ررهب یرو هاجیرن، کاشخ داام دایطوت
تاا دیدرگ حلا دحاو رد ررشیب .لمعدرک راه اایگارزاعاح ی راص
ابرب تبهتوب نورد و نورتاااا یالیحم راماوع یارب یا. رثکادااح
لمعرکز دینام یم رصاح اایگ و داارب دوخ ربادح هب تبابر هک دوش
وربدنا ار دافراا رثکادح دواجوم یالیحم راماوع زا.دایامنب اوفراص
وب نیب حاانمهتها، نیایعت یاراب دافراا رباب دشر یاضف داننک راه
تاا هتوب. هتوب داعرم عیزوت و حاانم مکارتوم حلا دحاو رد اهحج
ارا داوم ،تبو ر زا رارهب دافاغ و ییاذانت هااب و روابنز ع، ااف شیاز
لمعدرک یمدوش (Sarmadnia & Kochaki, 1999).
لودج4- سنایراو هیزجت جیاتن درکلمعتسیزهدوت انیلماک تحتریثأت تشاک خیرات و هلصاف
Table 4- Analysis of variance of biomass yield of camelina as affected by planting distance and date
تسیز درکلمعهدوت
Biomass yield
دازآ هجردی
df
تارییغت عبنم
S.O.V
14420.89 2
رارکت
Replication
**
127538.45 4
هلصافتشاک
Planting distance
**
232785.82 4
تشاک خیرات
Planting date
**
64938.49 16
فیدر هلصاف ×تشاک خیرات
× planting distance Planting date
6182.94 48
الخ
Error
5.55 -
رضیح غتییتار
CV
** ،* وns: هبینعم حیترتجنپ امرحا حلا رد راد و دصرد کی ینعم مدع و.راد
ns, * and **: are non-significant and significant at 5 and 1% probability levels, respectively.
0
0.5
1
1.5
2
2.5
15 cm 20 cm 25 cm 30 cm 35 cm
دصرد
نژورتین
Nitrogen (% )
هلصافتشاک(رتم یتناس)
Plant distance (cm)
LSD 5%= 0.24
لکش0- ریثأت انیلماک نژورتین دصرد رب تشاک هلصاف
Figure 1- The effect of planting distance on the nitrogen percentage of camelina
دراکلمع نازایم ،تاشاک رصاوف یمامت ردتاسیز دوت خیراات رد
تشاک6 اب و دیار دوخ رثکادح هب رذزریخأت یاطوزن دانور ،تشاک رد
خیراات یراامیت حیکرت رد رادقم نیررمک و دش دهاشم تفص نازیم
تااشاک61 تااشاک هلااصاف و ااام ید01 یرناااا( ررم171 رد مرااگ
عبرمررم )هب( دمز تاد رکش1 .)یم رظن هبدار هک ابریخأت تشاک رد،
رد و داش هرااک ایگ اعف زرناورف رود و ایگ یشیور رود و زا
هجیرن، یم عمجت ایگ رد یررمک کشخ دام.دبای ارااار نیمه رد، رد
یاررب و درکلمع رب نووررین رثاازاجای دراکلمع یانغور هاناد اایگ
انیلماک خیرات رد تشاک فلر م یاه دش شرازگ هک مااگنهرید تاشک
هبب یامد اب یشیاز هلحرم دروخرب ریطدلاااعاب راصف رخز یث ااتوک
تشاک خیرات رد انیلماک دشر رود ندشاا و مود یااه( مو61 و ناابز
61 )ید داااش (Zarei, Hassibi, Kahrizi, & Safieddin
Ardebili, 2022) . هک تاا حللم نیا یایوگ جیارن نینچمه هلصاف
تشاک11 یرناا ررم وللم عیزوت هب رجنم گراب حلاا صخاش رت و
رهبرد و روان زا یهایگ هعماج ررهب یرو هاجیرن، کاشخ داام دایطوت
تاا دیدرگ حلا دحاو رد ررشیب .لمعدرک راه اایگارزاعاح ی راص
ابرب تبهتوب نورد و نورتاااا یالیحم راماوع یارب یا. رثکادااح
لمعرکز دینام یم رصاح اایگ و داارب دوخ ربادح هب تبابر هک دوش
وربدنا ار دافراا رثکادح دواجوم یالیحم راماوع زا.دایامنب اوفراص
وب نیب حاانمهتها، نیایعت یاراب دافراا رباب دشر یاضف داننک راه
تاا هتوب. هتوب داعرم عیزوت و حاانم مکارتوم حلا دحاو رد اهحج
ارا داوم ،تبو ر زا رارهب دافاغ و ییاذانت هااب و روابنز ع، ااف شیاز
لمعدرک یمدوش (Sarmadnia & Kochaki, 1999).
لودج4- سنایراو هیزجت جیاتن درکلمعتسیزهدوت انیلماک تحتریثأت تشاک خیرات و هلصاف
Table 4- Analysis of variance of biomass yield of camelina as affected by planting distance and date
تسیز درکلمعهدوت
Biomass yield
دازآ هجردی
df
تارییغت عبنم
S.O.V
14420.89 2
رارکت
Replication
**
127538.45 4
هلصافتشاک
Planting distance
**
232785.82 4
تشاک خیرات
Planting date
**
64938.49 16
فیدر هلصاف ×تشاک خیرات
× planting distance Planting date
6182.94 48
الخ
Error
5.55 -
رضیح غتییتار
CV
** ،* وns: هبینعم حیترتجنپ امرحا حلا رد راد و دصرد کی ینعم مدع و.راد
ns, * and **: are non-significant and significant at 5 and 1% probability levels, respectively.
0
0.5
1
1.5
2
2.5
15 cm 20 cm 25 cm 30 cm 35 cm
دصرد
نژورتین
Nitrogen (% )
هلصافتشاک(رتم یتناس)
Plant distance (cm)
LSD 5%= 0.24
433 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،4 ،ناتسمز 0413
لکش2- ریثأت درکلمع رب تشاک خیرات و هلصافتسیزهدوت انیلماک
Figure 2- The effect of planting distance and date on biomass yield of camelina
هجیتنیریگ
هبیلک رو ، هب جیارن هب هجوت ابتاد دمز خیراات زا یابرچ نازایم
تشاک61 تشاک خیرات ات نابز61 رد سپاا و هارفای شیازفا ام رذز
تشاک خیرات61 یام شهااک ًادداجم ام ید نازایم نیرراشیب .دابای
تاشاک هلاصاف راامیت رد هتوب رد ماخ نیئتورپ11 یرنااا خیراات و ررم
تااشاک61 نیاانچمه .دااش دهاااشم ااام رذزرد تااشاک هلااصاف01
یرنااررم، رح ربیف نازیم نیررمک دنوش یاثنخ ولحم رد(NDF) و
رح ربیف دنوش یدیاا ولحم رد(ADF) هب تاشاک خیراات رد حیترت
61 و رذز6 ومجم رد .دش دهاشم رذز، شیاامزز جیاارن هاب هاجوت اب
کی ،هطاا تشاک هلصاف11 ات01 رناایررم راات وخی تاشاک 6 اات 61
م اب رذزنازی ئتورپنی ن و لاابزی ADF اپ،نیی میدناوت ترامی باانمی رد
هفولع دیطوت تهج وللم انیلماک.دشاب و نیا ابدوج، هب یااررب روظنم
قیبد تحت انیلماک هفولع تیفیک رتریثأت تاشاک خیراات و هلاصاف یاه
یم هیصوت ر نیا یور شیامزز اا ود ماجنا ،فلر م.دوش
رازگساپسی
دبیناویهل یم مزلا دوخ رب هطاقم نیا ناگدنسیون حاتارم هک دنناد
یاعیب عباانم و یزروااشک موالع اگشناد زا ار دوخ رکشت و ینادردب
هب یراا اب یتاقیقحت ر حطاب رد شهوژپ نیا زا یطام ینابیرشپ ریطد
ر رامش11-6011-16 مااجنا رد هاک یدارافا مامت زا نینچمه و
رای ار ام یشهوژپ ر نیاهب ،دندرک ی .دنروز رمع
References
1. Ahmadian Kooshkghazi, M. E., & Madandoust, M. (2022). Effect of planting date on growth, seed yield and oil
quality of camelina (Camelina sativa L. Crantz). Iranian Journal of Crop Sciences, 24(1), 19-33. (in Persian with
English abstract). http://dorl.net/dor/20.1001.1.15625540.1401.24.1.1.2
2. AOAC. (1990). Official methods of analysis, 15
th
Edition. Association of Official Analytical Chemists,
Washington, DC, USA.
3. Badvan, H., & Alavi Fazel, M. (2021). Assessment of the low irrigation and change in plant density on water use
efficiency and yield and yield components of maize (S.C 704). Plant Productions, 44(2), 271-282. (in Persian with
English abstract). https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30499.1797
4. Chaturvedi, S., Bhattacharya, A., Khare, S. K., & Kaushik, G. (2018). Camelina sativa: An Emerging Biofuel
Crop. In: Hussain C. (eds), Handbook of Environmental Materials Management. (pp. 1-38) Springer, Cham.
5. Fuladvand, M., & Yadavi, A. (2015). Effect of plant density, rate and split application of nitrogen fertilizer on
quality characteristics and nitrogen use efficiency of safflower under weed competition. Iranian Journal of Field
Crops Research, 13(2), 358-368. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/GSC.V13I2.31709
6. Ghamkhar, K., Croser, J., Aryamanesh, N., Campbell, M., Kon'kova, N., & Francis, C. (2019). Camelina
(Camelina sativa (L.) Crantz) as an alternative oilseed: Molecular and ecogeographic analysis. Genome, 53(7),
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
November 5 November 21 December 5 December 21 January 4
هدوت تسیز درکمع
(
عبرم رتم رد مرگ
)
Biomass yield (g m
-
2
)
خیراتتشاک
Planting date
LSD 5%= 132.35 15 cm 20 cm 25 cm
30 cm 35 cm
لکش2- ریثأت درکلمع رب تشاک خیرات و هلصافتسیزهدوت انیلماک
Figure 2- The effect of planting distance and date on biomass yield of camelina
هجیتنیریگ
هبیلک رو ، هب جیارن هب هجوت ابتاد دمز خیراات زا یابرچ نازایم
تشاک61 تشاک خیرات ات نابز61 رد سپاا و هارفای شیازفا ام رذز
تشاک خیرات61 یام شهااک ًادداجم ام ید نازایم نیرراشیب .دابای
تاشاک هلاصاف راامیت رد هتوب رد ماخ نیئتورپ11 یرنااا خیراات و ررم
تااشاک61 نیاانچمه .دااش دهاااشم ااام رذزرد تااشاک هلااصاف01
یرنااررم، رح ربیف نازیم نیررمک دنوش یاثنخ ولحم رد(NDF) و
رح ربیف دنوش یدیاا ولحم رد(ADF) هب تاشاک خیراات رد حیترت
61 و رذز6 ومجم رد .دش دهاشم رذز، شیاامزز جیاارن هاب هاجوت اب
کی ،هطاا تشاک هلصاف11 ات01 رناایررم راات وخی تاشاک 6 اات 61
م اب رذزنازی ئتورپنی ن و لاابزی ADF اپ،نیی میدناوت ترامی باانمی رد
هفولع دیطوت تهج وللم انیلماک.دشاب و نیا ابدوج، هب یااررب روظنم
قیبد تحت انیلماک هفولع تیفیک رتریثأت تاشاک خیراات و هلاصاف یاه
یم هیصوت ر نیا یور شیامزز اا ود ماجنا ،فلر م.دوش
رازگساپسی
دبیناویهل یم مزلا دوخ رب هطاقم نیا ناگدنسیون حاتارم هک دنناد
یاعیب عباانم و یزروااشک موالع اگشناد زا ار دوخ رکشت و ینادردب
هب یراا اب یتاقیقحت ر حطاب رد شهوژپ نیا زا یطام ینابیرشپ ریطد
ر رامش11-6011-16 مااجنا رد هاک یدارافا مامت زا نینچمه و
رای ار ام یشهوژپ ر نیاهب ،دندرک ی .دنروز رمع
References
1. Ahmadian Kooshkghazi, M. E., & Madandoust, M. (2022). Effect of planting date on growth, seed yield and oil
quality of camelina (Camelina sativa L. Crantz). Iranian Journal of Crop Sciences, 24(1), 19-33. (in Persian with
English abstract). http://dorl.net/dor/20.1001.1.15625540.1401.24.1.1.2
2. AOAC. (1990). Official methods of analysis, 15
th
Edition. Association of Official Analytical Chemists,
Washington, DC, USA.
3. Badvan, H., & Alavi Fazel, M. (2021). Assessment of the low irrigation and change in plant density on water use
efficiency and yield and yield components of maize (S.C 704). Plant Productions, 44(2), 271-282. (in Persian with
English abstract). https://doi.org/10.22055/ppd.2020.30499.1797
4. Chaturvedi, S., Bhattacharya, A., Khare, S. K., & Kaushik, G. (2018). Camelina sativa: An Emerging Biofuel
Crop. In: Hussain C. (eds), Handbook of Environmental Materials Management. (pp. 1-38) Springer, Cham.
5. Fuladvand, M., & Yadavi, A. (2015). Effect of plant density, rate and split application of nitrogen fertilizer on
quality characteristics and nitrogen use efficiency of safflower under weed competition. Iranian Journal of Field
Crops Research, 13(2), 358-368. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/GSC.V13I2.31709
6. Ghamkhar, K., Croser, J., Aryamanesh, N., Campbell, M., Kon'kova, N., & Francis, C. (2019). Camelina
(Camelina sativa (L.) Crantz) as an alternative oilseed: Molecular and ecogeographic analysis. Genome, 53(7),
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
November 5 November 21 December 5 December 21 January 4
هدوت تسیز درکمع
(
عبرم رتم رد مرگ
)
Biomass yield (g m
-
2
)
خیراتتشاک
Planting date
LSD 5%= 132.35 15 cm 20 cm 25 cm
30 cm 35 cm
ناراکمه و نایرفعز، تسیز و یفیک تایصوصخ رب تشاک هلصاف و خیرات رثانیلماک هدوتا ... 434
558-567. https://doi.org/10.1139/g10-034
7. Gholamhoseini, M, Danaie, A. K., & Fallah Toosi, A. (2023). Determining the most suitable planting arrangement,
plant density and genotype of sesame in Behbahan region. Plant Productions, 45(4), 575-587. (in Persian with
English abstract). https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40492.2023.
8. Heydarzade, M., Ehteshami, M. R., & Rabiee, M. (2022). Effect of planting date and plant density on quantitative
and qualitative characteristics of Guar forage (Cluster beans). Journal of Crops Improvement, 24(3), 919-931. (in
Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/jci.2021.324335.2557
9. Ijoyah, M. O., Idoko, J. A., & Iorlamen, T. (2015). Effects of intra-row spacing of sesame (Sesamum indicum L.)
and frequency of weeding on yields of maize-sesame intercrop in makurdi, Nigeria. International Letters of
Natural Sciences, 38, 16-26. https://doi.org/10.56431/p-hu2w34
10. Iptas, S., & Acar, A. A. (2006). Effects of hybrid and row spacing on maize forage yield and quality. Plant Soil
Environment, 52(11), 515-522. https://doi.org/10.17221/3543-PSE
11. Iskandarov, U., Kim, H. J., & Cahoon, E. B. (2014). Camelina: An emerging oilseed platform for advanced
biofuels and bio-based materials. In Plants and Bioenergy (pp. 131-140). Springer, New York, NY.
https://doi.org/10.1007/978-1-4614-9329-7-8
12. Khajehpour, H. R. (2012). Fundamentals and foundations of Agriculture. Jahad University Press. Isfahan
University of Technology, Iran. 398 p. (in Persian).
13. Kurasiak-Popowska, D., Tomkowiak, A., Człopińska, M., Bocianowski, J., Weigt, D., & Nawracała, J. (2018).
Analysis of yield and genetic similarity of Polish and Ukrainian Camelina sativa genotypes. Industrial Crops and
Products, 123, 667-675. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2018.07.001
14. Minbashi Moeini, M. (1996). The effects of planting date and plant density on the yield and quality of corn forage.
M.Sc. Thesis, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran, 132 pp.
15. Mohammadi-Nejad, R., Bahramian, S., & Kahrizi, D. (2018). Evaluation of physicochemical properties, fatty acid
composition and oxidative stability of Camelina sativa (DH 1025) oil. Journal of Food Science Technology,
15(17), 261-269. (in Persian with English abstract).
16. Moser, B. R. (2010). Camelina (Camelina sativa L.) oil as a biofuels feedstock: Golden opportunity or false hope?
Lipid Technology, 22, 270-273. https://doi.org/10.1002/lite.201000068
17. Naibi Hajilar, S., & Hassanzadeh, A. (2016). Effects of plant population and planting pattern on vegetative and
reproductive characteristics of castor bean (Ricinus communis L.) plant. Applied Field Crops Research, 29(2), 83-
94. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/AJ.2016.109609
18. Najafinezhad, H., Shakeri, P., & Amirpour Robat, M. (2020). Effect of planting date and plant density on forage
yield and quality of quinoa (Chenopodium quinoa willd.) varieties in cold temperate region of Kerman province in
Iran. Seed and Plant Journal , 36(4), 439-460. (in Persian with English abstract).
https://doi.org/10.22092/SPPI.2021.123894
19. Naseri, R., Fasihi, K., Hatami, A., & Poursyahbidi, M. M. (2010). Effect of planting pattern on yield, yield
components, oil and protein contents in winter safflower cv. Sina under rainfed conditions. Iranian Journal of
Crop Science, 12(3), 227-238. (in Persian with English abstract) .
http://dorl.net/dor/20.1001.1.15625540.1389.12.3.1.2
20. Obeng, E., Obour, A. K., Nelson, N. O., Moreno, J. A., Ciampitti, I. A., Wang, D., & Durrett, T. P. (2019). Seed
yield and oil quality as affected by camelina cultivar and planting date. Journal of Crop Improvement, 33(2), 1-21.
https://doi.org/10.1080/15427528.2019.1566186
21. Oddy, V. U., Robards, G. E., & low, S. G. (1983). Prediction of in-vivo dry matter digestibility from the fiber and
nitrogen content of a feed, In Feed Information and Animal production. G. E. Robards and R. G Packham (eds).
Commonwealth Agricultural Bureaux. Australia, p. 295-298.
22. Pouramir, F., Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., & Ghorbani, R. (2010). Assessment of sesame and chickpea
yield and yield components in the replacement series intercropping. Iranian Journal of Field Crops Research,
8(5), 747-757. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/GSC.V8I5.8016
23. Ramezani, M., & Rezaei Souckt Abandani, R. (2010). Investigating the density and arrangement of planting on the
quality indicators of silage corn in the second crop of Mazandaran. Crop Physiology Journal, 3(10), 49-66. (in
Persian with English abstract).
24. Raziei, Z., Kahrizi, D., Rostami -Ahmadvandi Falah, H. F., & Karami, F. (2016). Production and fatty acid
characterization of DH1025 a doubled haploid Camelina sativa line. International Conference on Researches in
Science and Engineering. 28 July 2016. Istanbul University, Turkey.
25. Sarkees, N. A., & Tahir, D. S. H. (2016). Seed yield and oil content of safflower as affected by genotypes and
sowing dates. The Iraqi Journal of Agricultural Sciences, 47, 56-65.
26. Sarmadnia, G. R., & Kochaki, A. (1999). Physiology of Agricultural Plants. Jihad Deneshgahi of Mashhad,
Mashhad, Iran.
27. Schillinger, W. F., Wysocki, D. J., Chastain, T. G., Guy, S. O., & Karow, R. S. (2012). Camelina: Planting date
and method effects on stand establishment and seed yield. Field Crops Research, 130, 138-144.
558-567. https://doi.org/10.1139/g10-034
7. Gholamhoseini, M, Danaie, A. K., & Fallah Toosi, A. (2023). Determining the most suitable planting arrangement,
plant density and genotype of sesame in Behbahan region. Plant Productions, 45(4), 575-587. (in Persian with
English abstract). https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40492.2023.
8. Heydarzade, M., Ehteshami, M. R., & Rabiee, M. (2022). Effect of planting date and plant density on quantitative
and qualitative characteristics of Guar forage (Cluster beans). Journal of Crops Improvement, 24(3), 919-931. (in
Persian with English abstract). https://doi.org/10.22059/jci.2021.324335.2557
9. Ijoyah, M. O., Idoko, J. A., & Iorlamen, T. (2015). Effects of intra-row spacing of sesame (Sesamum indicum L.)
and frequency of weeding on yields of maize-sesame intercrop in makurdi, Nigeria. International Letters of
Natural Sciences, 38, 16-26. https://doi.org/10.56431/p-hu2w34
10. Iptas, S., & Acar, A. A. (2006). Effects of hybrid and row spacing on maize forage yield and quality. Plant Soil
Environment, 52(11), 515-522. https://doi.org/10.17221/3543-PSE
11. Iskandarov, U., Kim, H. J., & Cahoon, E. B. (2014). Camelina: An emerging oilseed platform for advanced
biofuels and bio-based materials. In Plants and Bioenergy (pp. 131-140). Springer, New York, NY.
https://doi.org/10.1007/978-1-4614-9329-7-8
12. Khajehpour, H. R. (2012). Fundamentals and foundations of Agriculture. Jahad University Press. Isfahan
University of Technology, Iran. 398 p. (in Persian).
13. Kurasiak-Popowska, D., Tomkowiak, A., Człopińska, M., Bocianowski, J., Weigt, D., & Nawracała, J. (2018).
Analysis of yield and genetic similarity of Polish and Ukrainian Camelina sativa genotypes. Industrial Crops and
Products, 123, 667-675. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2018.07.001
14. Minbashi Moeini, M. (1996). The effects of planting date and plant density on the yield and quality of corn forage.
M.Sc. Thesis, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran, 132 pp.
15. Mohammadi-Nejad, R., Bahramian, S., & Kahrizi, D. (2018). Evaluation of physicochemical properties, fatty acid
composition and oxidative stability of Camelina sativa (DH 1025) oil. Journal of Food Science Technology,
15(17), 261-269. (in Persian with English abstract).
16. Moser, B. R. (2010). Camelina (Camelina sativa L.) oil as a biofuels feedstock: Golden opportunity or false hope?
Lipid Technology, 22, 270-273. https://doi.org/10.1002/lite.201000068
17. Naibi Hajilar, S., & Hassanzadeh, A. (2016). Effects of plant population and planting pattern on vegetative and
reproductive characteristics of castor bean (Ricinus communis L.) plant. Applied Field Crops Research, 29(2), 83-
94. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/AJ.2016.109609
18. Najafinezhad, H., Shakeri, P., & Amirpour Robat, M. (2020). Effect of planting date and plant density on forage
yield and quality of quinoa (Chenopodium quinoa willd.) varieties in cold temperate region of Kerman province in
Iran. Seed and Plant Journal , 36(4), 439-460. (in Persian with English abstract).
https://doi.org/10.22092/SPPI.2021.123894
19. Naseri, R., Fasihi, K., Hatami, A., & Poursyahbidi, M. M. (2010). Effect of planting pattern on yield, yield
components, oil and protein contents in winter safflower cv. Sina under rainfed conditions. Iranian Journal of
Crop Science, 12(3), 227-238. (in Persian with English abstract) .
http://dorl.net/dor/20.1001.1.15625540.1389.12.3.1.2
20. Obeng, E., Obour, A. K., Nelson, N. O., Moreno, J. A., Ciampitti, I. A., Wang, D., & Durrett, T. P. (2019). Seed
yield and oil quality as affected by camelina cultivar and planting date. Journal of Crop Improvement, 33(2), 1-21.
https://doi.org/10.1080/15427528.2019.1566186
21. Oddy, V. U., Robards, G. E., & low, S. G. (1983). Prediction of in-vivo dry matter digestibility from the fiber and
nitrogen content of a feed, In Feed Information and Animal production. G. E. Robards and R. G Packham (eds).
Commonwealth Agricultural Bureaux. Australia, p. 295-298.
22. Pouramir, F., Nassiri Mahallati, M., Koocheki, A., & Ghorbani, R. (2010). Assessment of sesame and chickpea
yield and yield components in the replacement series intercropping. Iranian Journal of Field Crops Research,
8(5), 747-757. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/GSC.V8I5.8016
23. Ramezani, M., & Rezaei Souckt Abandani, R. (2010). Investigating the density and arrangement of planting on the
quality indicators of silage corn in the second crop of Mazandaran. Crop Physiology Journal, 3(10), 49-66. (in
Persian with English abstract).
24. Raziei, Z., Kahrizi, D., Rostami -Ahmadvandi Falah, H. F., & Karami, F. (2016). Production and fatty acid
characterization of DH1025 a doubled haploid Camelina sativa line. International Conference on Researches in
Science and Engineering. 28 July 2016. Istanbul University, Turkey.
25. Sarkees, N. A., & Tahir, D. S. H. (2016). Seed yield and oil content of safflower as affected by genotypes and
sowing dates. The Iraqi Journal of Agricultural Sciences, 47, 56-65.
26. Sarmadnia, G. R., & Kochaki, A. (1999). Physiology of Agricultural Plants. Jihad Deneshgahi of Mashhad,
Mashhad, Iran.
27. Schillinger, W. F., Wysocki, D. J., Chastain, T. G., Guy, S. O., & Karow, R. S. (2012). Camelina: Planting date
and method effects on stand establishment and seed yield. Field Crops Research, 130, 138-144.
433 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،4 ،ناتسمز 0413
https://doi.org/10.1016/j.fcr.2012.02.019
28. Sharafi, S., & Ramroudi, M. (2022). Evaluation of quantitative and qualitative of Medicago scutellata affected by
sowing date, sowing depth, and seeding rate. Journal of Agroecology, 13(4), 689-704. (in Persian with English
abstract). https://doi.org/10.22067/JAG.V13I4.85812
29. Solymani, A. A., Kamkar, B., Zinali, A., & Mokhtarpur, H. (2010). Effects of planting date and harvesting time on
the quality characteristics of pear millet forage (Pennisetum glaucum). Crop Production, 3(4), 143-160. (in Persian
with English abstract). https://dorl.net/dor/20.1001.1.2008739.1389.3.4.9.0
30. Toncea, I., Necseriu, D., Prisecaru, B., Balint, L. N., Ghilvacs, M. I., & Popa, M. (2013). The seed’s and oil
composition of camelia - first camelina (Camelina sativa L. Crantz), Rom. Romanian Biotechnology Letters,
18(5), 8594-8602.
31. Van Soest, P. J. (1990). Use of detergents in the analysis of fibrous feeds, II, A rapid method for the determination
of fiber and lignin. Journal of the Association of Official Agricultural Chemists, 73(4), 491-497.
https://doi.org/10.1093/jaoac/73.4.491
32. Zanetti, F., Eynck, C., Christou, M., Krzyżaniak, M., Righini, D., Alexopoulou, E., & Monti, A. (2017).
Agronomic performance and seed quality attributes of camelina (Camelina sativa L. crantz) in multi-environment
trials across Europe and Canada. Industrial Crops and Products , 107, 602-608.
https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.06.022
33. Zarei, S., Hassibi, P., Kahrizi, D., & Safieddin Ardebili, S. M. (2022). Effect of nitrogen application on camelina
(Camelina sativa) oil seed yield and yield components at different planting dates. Iranian Journal of Field Crops
Research, 19(4), 311-325. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JCESC.2021.37179.0
34. Zizy, A., Nematallh, Y. O. M., & Abo-Feteih, S. S. M. (2017). Influence of irrigation intervals under different
sowing dates on water relations, yield and quality nutrition of guar forage crop. Egyptian Journal of Agronomy,
39(3), 293-305. https://doi.org/10.21608/agro.2017.1447.1072
https://doi.org/10.1016/j.fcr.2012.02.019
28. Sharafi, S., & Ramroudi, M. (2022). Evaluation of quantitative and qualitative of Medicago scutellata affected by
sowing date, sowing depth, and seeding rate. Journal of Agroecology, 13(4), 689-704. (in Persian with English
abstract). https://doi.org/10.22067/JAG.V13I4.85812
29. Solymani, A. A., Kamkar, B., Zinali, A., & Mokhtarpur, H. (2010). Effects of planting date and harvesting time on
the quality characteristics of pear millet forage (Pennisetum glaucum). Crop Production, 3(4), 143-160. (in Persian
with English abstract). https://dorl.net/dor/20.1001.1.2008739.1389.3.4.9.0
30. Toncea, I., Necseriu, D., Prisecaru, B., Balint, L. N., Ghilvacs, M. I., & Popa, M. (2013). The seed’s and oil
composition of camelia - first camelina (Camelina sativa L. Crantz), Rom. Romanian Biotechnology Letters,
18(5), 8594-8602.
31. Van Soest, P. J. (1990). Use of detergents in the analysis of fibrous feeds, II, A rapid method for the determination
of fiber and lignin. Journal of the Association of Official Agricultural Chemists, 73(4), 491-497.
https://doi.org/10.1093/jaoac/73.4.491
32. Zanetti, F., Eynck, C., Christou, M., Krzyżaniak, M., Righini, D., Alexopoulou, E., & Monti, A. (2017).
Agronomic performance and seed quality attributes of camelina (Camelina sativa L. crantz) in multi-environment
trials across Europe and Canada. Industrial Crops and Products , 107, 602-608.
https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.06.022
33. Zarei, S., Hassibi, P., Kahrizi, D., & Safieddin Ardebili, S. M. (2022). Effect of nitrogen application on camelina
(Camelina sativa) oil seed yield and yield components at different planting dates. Iranian Journal of Field Crops
Research, 19(4), 311-325. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/JCESC.2021.37179.0
34. Zizy, A., Nematallh, Y. O. M., & Abo-Feteih, S. S. M. (2017). Influence of irrigation intervals under different
sowing dates on water relations, yield and quality nutrition of guar forage crop. Egyptian Journal of Agronomy,
39(3), 293-305. https://doi.org/10.21608/agro.2017.1447.1072
Categories
GeneralDownload
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 7
- Slides 12
- Age 336 days
Related Slideshows
22
Pray For The Peace Of Jerusalem and You Will Prosper
RodolfoMoralesMarcuc
30 views
26
Don_t_Waste_Your_Life_God.....powerpoint
chalobrido8
32 views
31
VILLASUR_FACTORS_TO_CONSIDER_IN_PLATING_SALAD_10-13.pdf
JaiJai148317
30 views
14
Fertility awareness methods for women in the society
Isaiah47
29 views
35
Chapter 5 Arithmetic Functions Computer Organisation and Architecture
RitikSharma297999
26 views
5
syakira bhasa inggris (1) (1).pptx.......
ourcommunity56
28 views