Xusanov Mahmud Ikki yoqlama yozuv.pptxfds

adasdasdasdfsfsdfdsfvcxzv

1. Xusanov Mahmud TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI   SIRTQI TA`LIM FAKULTETI Topshirdi : SST-S-04-23 Xusanov mahmud Qabul qildi :___________________________

2. Ikki yoqlama yozuv va uning rivojlanish bosqichlari Xusanov Mahmud Reja: 1. Ikki yoqlama yozuvning ta'rifi 2. Ikki yoqlama yozuvning kelib chiqishi 3. Ikki yoqlama yozuvning asosiy tushunchalari Ikki yoqlama yozuv va uning rivojlanish bosqichlari

3. ... 1. Ikki yoqlama yozuvning ta'rifi Ikki yoqlama yozuvning ta'rifi hisobda ikki tomonli kirim-chiqimlarni qayd etish usulidir . Bu tizimda har bir moliyaviy operatsiya kamida ikki hisobda aks ettiriladi : biri debet , ikkinchisi kredit shaklida . Masalan , mahsulot sotilganda , sotuv daromadi debet hisobiga va naqd pul yoki mijozning qarzi kredit hisobiga yoziladi . Shunday qilib , bu usul balansning to'g'ri va tekshirilgan saqlanishini ta'minlaydi . Ikki yoqlama yozuv buxgalteriya tizimlarida keng qo'llaniladi va moliyaviy hisobotlarning ishonchliligini oshiradi .

4. ... Ikki yoqlama yozuv yoki ikkinchi nusxa yozuvining kelib chiqishi qadimgi zamonlarga borib taqaladi . Bu usul , eng avvalo , qadimgi Mesopotamiya va Misrda miloddan avvalgi 3000-yillarda qoʻllanilgan . Asosiy maqsad hisob-kitob ishlarida va huquqiy hujjatlarda aniqlikni ta’minlash edi . Qadimgi savdogarlar hamda davlat xizmatchilari hisob raqamlaridagi xatolarni kamaytirish uchun ikkiyoqlama yozuv usulidan foydalangan . Ushbu tizim bugungi kunga qadar rivojlanib , bugungi zamonaviy buxgalteriya hisobiga asos solgan . Hozirgi ikkiyoqlama yozuv tizimi esa 1494-yilda italiyalik matematik Luca Pacioli tomonidan birinchi marta ilmiy jihatdan tavsiflangan .

5. ... " Ikki yoqlama yozuv " tushunchasi buxgalteriyada moliyaviy operatsiyalarni ikki tomonlama qayd qiluvchi usuldir . Asosiy tushunchalar : har bir moliyaviy operatsiya debet va kredit sifatida yoziladi . Debet aktiv yoki xarajatlarni oshiradi , kredit esa passiv yoki daromadlarni ko'paytiradi . Bu usul balansi tenglikni saqlab turishga yordam beradi : aktivlar har doim passivlar va kapitalga teng bo'lishi kerak . Ikki yoqlama yozuv 15-asrda Lucca Pacioli tomonidan kashf etilgan va buxgalteriya hisobi uchun yaratilgan eng muhim tamoyillardan biri hisoblanadi . Ushbu usul biznes moliyaviy holatini aniq kuzatishga yordam beradi .

6. ... 4. Ikki yoqlama yozuvdagi aktivlar Ikki yoqlama yozuvdagi aktivlar buxgalteriya hisobida muhim hisoblanadi . Ushbu usul aktivlar , majburiyatlar va kapitalning ikkita tomonini ko'rsatadi . Aktivlar balansning o'ng qismida joylashgan bo'lib , resurslar va mulklarni ifodalaydi . Bularga naqd pul , inventar , ko'chmas mulk , asbob-uskunalar kiradi . Ikki yoqlama yozuv prinsipiga ko'ra , har bir buxgalteriya operatsiyasi ikki hisobda aks etishi kerak : bitta hisobda debet , ikkinchisida kredit . Masalan , kompaniya yangi jihoz sotib olish uchun bankdan kredit olganda , aktivlar ( jihoz ) oshadi va majburiyatlar ( qarz ) ham oshadi . Bu usul jurnal yozuvlarida aniqlik va xavfsizlikni ta'minlaydi .

7. ... Ikki yoqlama yozuvdagi passivlar mavzusiga oid axborotlar : Ikki yoqlama yozuvda passivlar buxgalteriya va moliyaviy hisob-kitoblarida aktivlarning qarshi tomoni sifatida anglashiladi . Masalan , kompaniyaning balansida passivlar to‘lov majburiyatlari va o‘z-o‘zidan uyushtirilgan mablag‘lar sifatida namoyon bo‘ladi . 2023-yilda o‘rtacha korxona passivlarida qisqa muddatli qarzlar ( o‘rtacha olganda ) 25-40% ni , uzoq muddatli qarzlar esa 15-35% ni tashkil qilishi mumkin . Shuningdek , egalik kapitali qolgan qismini to‘ldiradi . Ushbu raqamlar korxonaning o‘z juridik va moliyaviy tuzilishiga qarab farq qilishi mumkin . Muvozanatni saqlash muhim .

8. ... t.me/slaydai_bot Ikki yoqlama yozuvlar tezkor aloqa va ma'lumotni xavfsiz yetkazish uchun muhim vositadir . Ularni samarali qo'llash uchun birinchi navbatda noto'g'ri tushunishlarning oldini olish maqsadida aniq va sodda tilda yozish zarur . Ikkinchidan , qisqa va lo'nda ekani muloqotni tezlashtiradi . Uchinchi usul - bir xil ma'lumotni takrorlamaslik . To'rtinchidan , muhim jihatlarni ajratib , urg'u berish orqali uzatilayotgan ma'lumotning xotirada qolishini oshirish mumkin . Beshinchidan , aloqani ikki tomonlamaligini ta'minlash uchun savol va javoblarni raqamlayotgan holda qo'shish foydalidir . Oltinchi usul - yozuvlar elektron formatda saqlanib , zarurat bo'lganda oson topilishi uchun fayl nomlarini aniq belgilashdir .

9. ... 7. Ikki yoqlama yozuvning afzalliklari Ikki yoqlama yozuv , ya'ni ikki tomonlama yozuv tizimi , buxgalteriya va moliyaviy nazoratda keng qo'llaniladi . Uning afzalliklaridan biri bu moliyaviy shaffoflikni oshirishdir , chunki har bir operatsiya ikki tomonlama yozuvi orqali tekshiriladi . Bu noto'g'ri hisob-kitoblar va xatoliklarni aniqlash imkoniyatini beradi , chunki debet va kredit balanslashishi kerak . Ushbu tizim yordamida kompaniyalar moliyaviy hisobotlarni aniqroq va ishonchliroq tayyorlashadi . Shuningdek , moliyaviy tahlil va rejalashtirish jarayonlarini yaxshilaydi , chunki barcha operatsiyalarni kuzatish va ularning ta'sirini baholash imkonini beradi . Bu jarayon korxonaning barqarorligi va moliyaviy intizomini saqlashga yordam beradi .

10. ... 8. Ikki yoqlama yozuv (double-entry bookkeeping) tizimining kamchiliklari : 1. Murakkablik : Ikki yoqlama yozuv tizimi oddiy biznes egasi uchun tushunish qiyin bo‘lishi mumkin . Juda ko‘p nazorat va hisob-kitoblar talab etiladi . 2. Xarajat : Bu tizimni saqlash va yuritish uchun ko‘proq vaqt va resurslar kerak bo‘ladi , bu esa qo‘shimcha xarajatlarni keltirib chiqarishi mumkin . 3. Texnik xatolar : Agar dasturlar yoki inson omili sababli texnik xatolar yuz bersa , ularni aniqlash va tuzatish murakkab bo‘lishi mumkin . 4. Moslashuvchanlik : Yangi biznes modellar va tez-tez o‘zgaruvchi muhitda ikki yoqlama yozuv tizimi ko‘proq moslashuvchanlikka ega bo‘lmasligi mumkin .

11. Ikki yoqlama yozuv va uning rivojlanish bosqichlari Xusanov Mahmud E'tiboringiz uchun raxmat!