ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ 1ο Kεφ.pptx

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ 1ο Kεφ

1. Κ οινωνιολ ο γ ί α : Κοινων ί α + Λό γο ς δηλ . η μελέτη της κοινωνίας. Απ οτελεί σύνθεση του λα τινικού " socius " και του ελληνικού όρου " λόγος " (sociologie). Τον όρο «Κοινωνιολογία» πρότεινε ο Αύγουστος Κοντ (Α. Compte )

2. Η Κ οι ν ωνιολ ο γ ί α ως επιστήμη Η Κοινωνιολογία είναι μια από τις Κοινωνικές Επιστήμες . Μ άλιστα είναι από τις πιο π ρόσφ ατες , αφού «γεννήθηκε» στη Δυτική Ευρώπη κατά τον 19 ο αιώνα. Το ότι αναπτύχθηκε τόσο α ργά δεν σημαίνει ότι τις π ροηγούμενες κοινωνίες δεν τις απασχολούσαν προβλήματα σχετικά με το αντικείμενό της Κοινωνιολογίας (π.χ . α νισότητ α , φτώχεια κ.λπ .) Οι προηγούμενες κοινωνίες όμως χαρακτηρίζονται από το θεοκρατικό τους πνεύμα ( την « εξήγηση» για όλα τα π ρο βλήματα των ατόμων και των κοινωνιών, αναλαμβάνει να την δώσει η θρησκεία).

3. Η γέννηση της Κ οινωνιολογί ας Δυτική Ευρώπη 18 ος αιώνας Διαφωτισμός ( τέλη του 17 ου αιώνα και αρχές του 18 ου αιώνα – κυριαρχία ορθολογικού τρόπου σκέψης) Γαλλική Επανάσταση ( 1789) Βιομηχανική Επανάσταση (18 ος αιώνας)

4. Παιδική εργασία, άθλιες συνθήκες δουλειάς, μικρά μεροκάματα χωρίς συγκεκριμένο ωράριο εργασίας… Μερικά από τα προβλήματα που οδήγησαν στην ανάγκη για επιστημονική διερεύνηση των αιτιών…

5. Οι κοινωνικές αλλαγές που σημειώθηκαν ήταν: Έτσι δ ημιουργούνται: 1.νέες τεχνικές παραγωγής 2. αναδύονται νέες κοινωνικές τάξεις 3. δι αλύονται οι παραδοσιακοί κοινωνικοί δεσμοί, αφού επηρεάζονται οι λειτουργίες της οικογένειας 4. κυριαρχούν αισθήματα ανασφάλεια ς και ανησυχίας 5. εμφανίζονται νέα ήθη και μαζί τεράστια προβλήματα . 1.Η εισ αγωγή της μηχανής στους χώρους δουλειάς 2.Η ανάπτυξη του σιδηροδρομικού Δικτύου 3. Η έξοδος των αγροτών από την ύπαιθρο 4. Η εμφάνιση της εργατικής τάξης 5. Η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ανθρώπων στις πόλεις

6. Όλιβερ Τουίστ: το δεύτερο μυθιστόρημα του Άγγλου μυθισ τ ορι ο γ ρ ά φ ο υ Κάρολου Ντίκενς. Αναφέρεται στην Αγγλία του 19 ου αιώνα με τις τεράστιες ανισότητες: Εργάτες, παιδιά σκλάβων, υποσιτιζόμενοι μαθητευόμενοι, καπνοδοχοκαθαριστές, άνθρωποι που δούλευαν στα σπίτια τους και τυφλωνόντουσαν από την πείνα, ήταν οι φρικτές εικόνες της εποχής….

7. Τι ερευνά η Κοινωνιολογία; Τα κοινωνικά σύνολα Την ανθρώπινη συμπεριφορά στα πλαίσια μιας ομάδας Τις σχέσεις του ατόμου και των ομάδων στις σύγχρονες κοινωνίες

8. Αντικείμενο της Κ οι ν ωνιολ ο γίας Η Κοινωνιολογία λοιπόν έχει ως αντικείμενο μελέτης τα κοινωνικά φα ινόμεν α π.χ. τη δράση των κοινωνικών ομάδων π.χ. τις σχέσεις μεταξύ ατόμου και ομάδων π.χ. τις σχέσεις μεταξύ κοινωνικών ομάδων π.χ. τις κοινωνικές δι αδικασίες και ειδικότερ α το μετ ασχηματισμό των κοινωνιών π.χ. .

9. Η Κοινωνιολογί α μπορεί να ορισθεί ως η επιστημονική μελέτη των ανθρώπινων κοινωνιών. Μέσα από την διερεύνηση των κοινωνικών μετασχηματισμών διαπιστώνεται η επιρροή του κοινωνικού πάνω στον ατομικό παράγοντα. Αντικείμενο της Κ οι ν ωνιολ ο γίας Ο κοινωνιολόγος Α. Γκίντενς προκειμένου να περιγράψει το α ντικείμενο της κοινωνιολογίας, θέτει ένα ερώτημα: «ποια είναι η σχέση του έρωτα με το γάμο»; Φωτογραφία: Antonio Canova, "Έρωτας και Ψυχή" (1787). Mουσείο Λούβρου.

10. Ιστορικές μελέτες έδειξαν ότι στην Ευρώπη του Μεσαίωνα… …σχεδόν κανείς δεν παντρευόταν από έρωτα και συνεπώς ο έρωτας δεν ήταν μια εμπειρία που είχαν ζήσει οι περισσότεροι άνθρωποι ούτε συνδεόταν αναγκαστικά με το γάμο. Υπήρχε μάλιστα και γνωμικό της εποχής που έδειχνε τις σχετικές αντιλήψεις: «είναι μοιχεία να αγαπάς τη γυναίκα σου ερωτικά». Ο γάμος την εποχή εκείνη είχε καθαρά πρακτικούς σκοπούς: οι άνθρωποι παντρεύονταν για να παραμείνει η περιουσία στην οικογένεια. Μετά το γάμο έρχονταν πιο κοντά και γίνονταν στενοί σύντροφοι. Αυτό γινόταν πάντα μετά το γάμο και ποτέ πριν. Οι σεξουαλικές σχέσεις πριν από το γάμο ή μέσα σ' αυτόν δεν είχαν σχέση με αυτό που σήμερα αποκαλούμε έρωτα.

11. Οι αντιλήψεις περί έρωτα σήμερα είναι τελείως διαφορετικές από τον Μεσαίωνα… Αυτή η αλλαγή οφείλεται σε μακροχρόνιες, σύνθετες, ιστορικές διαδικασίες. Αυτές τις διαδικασίες μελετά η Κοινωνιολογία. Φωτ. Πίνακας του Frank Bernard Dicksee, «Ρωμαίος και Ιουλιέτα

12. Κοινωνιολογική φα ντ ασία (Τ.Ρ. Μιλς) Η κοινωνιολογική φαντασία είναι η ικανότητα να συνδέουμε τις ατομικές μας εμπειρίες, τις προσωπικές δυσκολίες και τα επιτεύγματά μας με ιστορικά γεγονότα και κοινωνικά φαινόμενα. ( Όταν σκεφτόμαστε τον εαυτό μας από κάποια απόσταση και « έξω» από την κα θημερινή μας ρουτίνα)… Για παράδειγμα, το να μείνει κανείς άνεργος σήμερα , ερμηνεύετ αι με βάση τις οικονομικές , κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, την άνιση κατανομή του πλούτου, την εκμετάλλευση κ.ά. ( δηλ . α ξιο ποίηση κοινωνικής θεωρί ας ) και δεν μπορεί να εκληφθεί και να ερμηνευθεί ως προσωπική αποτυχία του ατόμου ούτε να συνδεθεί με την «τεμπελιά»!

13. Διαφορές ανάμεσα στην κοινωνική θεωρία και στην καθημερινή θεωρητική σκέψη: Η κοινωνική θεωρία : είναι πιο συστηματική από την καθημερινή θεωρητική σκέψη (κανόνες λογικής, λογική ακολουθία κ.λπ.) κατά την διαδικασία της λογικής διάταξης των ιδεών προκύπτουν «δευτερογενή» προβλήματα που σχετίζονται με το αντικείμενο μελέτης/έρευνας. Π.χ. το φαινόμενο της ανεργίας οδηγεί στην μελέτη της αγοράς εργασίας, στην δομή του οικονομικού συστήματος κ.λπ. Δίνει τη δυνατότητα να αναλύουμε κοινωνικά φαινόμενα ανεξαρτήτως αν έχουμε κάποια προσωπική εμπειρία με αυτά Συχνά η κοινωνική θεωρία έρχεται να ανατρέψει την απλοποιημένη και συνήθως μη ορθολογική κατανόηση της πραγματικότητας. Η κοινωνική θεωρία μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τα γεγονότ α και να αντιληφθούμε τις α ιτίες των κοινωνικών φαινομένων .

14. Παραδείγματα κοινότοπης σκέψης Η φτώχεια οφείλεται στην τεμπελιά. Η ανεργία στην χώρα μας οφείλεται στο μεγάλο μεταναστευτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν μπορούν να απορροφηθούν στην αγορά εργασίας. Η αξία της απόλυτης ισότητας εξασφαλίζει ίσα δικαιωματα σε όλα τα μέλη μιας κοινωνίας.

15. Σκεφτείτε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η οικογένεια, οι φίλοι σας ή εσείς οι ίδιοι . Αποδίδετε κάποια από αυτά σε δομικούς παράγοντες και όχι σε ατομικά χαρακτηριστικά; Δώστε ένα παράδειγμα κοινότοπης σκέψης και αναλύστε πως θα το ανέτρεπε η κοινωνιολογική φαντασία

16. 1. Η κοινωνική θεωρία είναι πιο συστηματική από τις ιδέες και την εμπειρία . Χρησιμοποιεί τους κανόνες της λογικής συστηματικά... Ακολουθεί σχέσεις λογικής ακολουθίας 2. Όλα σ αυτή την ζωή είναι αλληλένδετα .. Αναλύοντας ένα κοινωνικό πρόβλημα ανακαλύπτουμε κι άλλα δευτερογενή προβλήματα που συνδέονται με αυτ 3. Δεν χρειάζεται να πάμε στο φεγγάρι για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η γη είναι στρογγυλή.... 4. Μερικές φορές (τις περισσότερες μάλλον) ΑΡΑ η γνώση είναι δύναμη Η κοινωνική θεωρία πολλές φορές ανατρέπει την απλοποιημένη και συχνά μη ορθολογική κατανόηση της πραγματικότητας

17. Περιπτωσιολογική Μελέτη: Talley ’ s Corner ( 1967/2003) Από τον κοινωνικό επιστήμονα Elliot Liebow Γειτονιά Αφροαμερικανών στο κέντρο της Ουάσιγκτον. Διαφορές αντιλήψεων ανάμεσα στους χαμηλού εισοδήματος άντρες και στους άντρες της μεσαίας τάξης . Οι Αμερικανοί της μεσαίας τάξης πίστευαν ότι οι Αφροαμερικανοί των αστικών κέντρων είναι ανεύθυνοι τεμπέληδες, απρόθυμοι «να πουν ναι στη δουλειά», ζουν μόνο για το σήμερα, χωρίς να υπολογίζουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ο Λίμποου ανακάλυψε ότι οι Αφροαμερικανοί του γκέτο και οι άνδρες της μεσαίας τάξης δεν διέφεραν τόσο ως προς τις αξίες και τη στάση τους προς το μέλλον, αλλά ως προς το διαφορετικό μέλλον που έβλεπαν να ανοίγεται μπροστά τους.

18. Γιατί είναι χρήσιμη η κοινωνιολογική θεωρία; 1. Αναδεικνύει τα αίτια των κοινωνικών φαινομένων (π.χ. αίτια ανεργίας…..) Αναδεικνύει την κοινωνιολογική φαντασία Μας βοηθά να στηριζόμαστε στην πραγματικότητα και όχι στις κοινωνικά αποδεκτές αληθοφανείς ιδέες Μας βοηθά να συνδέουμε τα κοινωνικά φαινόμενα με κοινωνικές παραμέτρους

19. Γιατί είναι χρήσιμη; Η κοινωνιολογική έρευνα βρίσκει συχνά εφαρμογή σε πρακτικά ζητήματα. Τα πορίσματα των κοινωνιολογικών ερευνών διαφωτίζουν την κοινωνική πραγματικότητα και χρησιμεύουν στην εφαρμογή μέτρων αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων φαινομένων

20. Οι ερευνητικές μέθοδοι των κοινωνικών επιστημών χρησιμοποιούνται στις επιχειρήσεις: στην ανάλυση ρίσκου , την έρευνα αγοράς, την αξιολόγηση των εργαζομένων τις αξιολογήσεις κόστους – οφέλους κ.α. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ προκειμένου να καταλήξει στην ιστορική απόφαση του 1954, με την οποία έκρινε ως αντισυνταγματικό τον υποχρεωτικό φυλετικό διαχωρισμό στα σχολεία στηρίχθηκε στα ευρήματα αντίστοιχων κοινωνιολογικών ερευνών

21. Γενικότερα η εφαρμογή πολλών πολιτικών στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της στέγασης, της εργασίας και της κοινωνικής πρόνοιας, στηρίζεται σε έρευνες δειγματοληψίας και σε άλλες στατιστικές τεχνικές τις οποίες ανέπτυξαν κοινωνιολόγοι και άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες.

22. Θεμελιωτές της Κοινωνιολογίας August Comte (1798-1857) Karl Marx (1818- 1883) Emil Durkheim ( 1858 - 1917 ) Max Weber ( 1864 – 1920 )

23. Άυγουστος Κοντ ( Auguste Comte , 1798 - 1857) Νονός της Κοινωνιολογίας , αφού πρώτος πρότεινε τον όρο Νόμος των τριών σταδίων Περιγράφει την εξέλιξη της ανθρώπινης διανόησης και της κοινωνικής οργάνωσης μέχρι τις μέρες του (19 ος αι.) που αντιστοιχούν στο τελευταίο και ανώτερο στάδιο. Θεολογικό στάδιο: Τα φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα αποδίδονται σε υπερφυσικές δυνάμεις, μαγεία - στρατοκρατική κοινωνίακανόνες ρύθμισης των ανθρωπίνων σχέσεων αυστηροί και απόλυτοι καθοριζόμενοι από ένα πρόσωπο (Θεός, Μονάρχης) Αντιστοιχεί στον Μεσαίωνα

24. Μεταφυσικό στάδιο ή αφηρημένο : Τα φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα αποδίδονται σε μεταφυσικές δυνάμεις : οι ανθρώπινες σχέσεις διέπονται από διαφοροποιήσεις και κανονισμούς που στηρίζονται σε νόμους καθοριζόμενους από θεσμούς (Κράτος, Σύνταγμα). Κοινωνία των νομοθετών και των ανθρώπων της Εκκλησίας. Αντιστοιχεί στην Αναγέννηση Θετικό ή επιστημονικό στάδιο: Τα φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα δεν έχουν απόλυτες, αλλά σχετικές εξηγήσεις, βάσει της λογικής και της επιστημονικής παρατήρησης. Βιομηχανική κοινωνία με υψηλού βαθμού κοινωνικές διαφοροποιήσεις και πολυσύνθετα συστήματα άσκησης κοινωνικού ελέγχου (Θετική φιλοσοφία, Επιστήμη)

25. Ε. Ντυρκέμ Έζησε σε ταραγμένους καιρούς, στο μεταίχμιο δύο αιώνων (19ου και 20ού αιώνα). Έζησε την υπόθεση Ντρέιφους στη Γαλλία, τον ανερχόμενο αντισημιτισμό, την ανάπτυξη του σοσιαλιστικού κινήματος, τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, στον οποίο σκοτώθηκε ο γιος του.

26. Το ερώτημά του επομένως ήταν πώς θα βρεθεί τρόπος οι άνθρωποι να ζήσουν ειρηνικά και πώς οι κοινωνίες που ζουν σε εποχές μετάβασης, όπου χαλαρώνει η τήρηση των ηθικών κανόνων, θα μπορέσουν να διατηρηθούν.  

27. Ε. Ντυρκέμ Για τον Ντυρκέμ μια κοινωνία θα πρέπει να έχει κοινωνική συνοχή μεταξύ των μελών της. Αν δε συμβαίνει αυτό η κοινωνία απειλείται να διαλυθεί.  Κάθε κοινωνία διαπαιδαγωγεί τα μέλη της με τους κανόνες και τις αξίες της μέσα από ποικίλους θεσμούς και κυρίως μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα, προκειμένου να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή και τη συνέχεια της ύπαρξής της.

28. Εμίλ Ντιρκέμ ( Emile Durkeim , 1858 - 1917) Κοινωνία : μια ηθική ενότητα ατόμων που μοιράζονται τα ίδια συναισθήματα, αξίες και κανόνες. Συλλογική συνείδηση : το σύνολο των αξιών και κανόνων που καθορίζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων και διακρίνουν μια κοινωνία Κοινωνική αλληλεγγύη : η κοινωνική συνοχή των μελών μιας κοινωνίας Ανομία : το αντίθετο της κοινωνικής συνοχής, κοινωνική αποδιοργάνωση και σύγχυση των ανθρώπων για το τι ισχύει και τι όχι. Ανομία είναι χαλάρωση των ηθών και κρίση αξιών, η επικράτηση του «όλα επιτρέπονται» και του «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», η ασυνέπεια ανάμεσα σε αυτό που λέγεται και αυτό που γίνεται, που δημιουργεί στο άτομο αισθήματα ματαιότητας και απαισιοδοξίας.

29. Μηχανική και Οργανική αλληλεγγύη Μηχανική αλληλεγγύη (μικρές κοινότητες κατά την αρχαιότητα και τη φεουδαρχία ) Μεγάλη κοινωνική ομοιομορφία, κοινωνική συνοχή, συναίνεση γύρω από τις ίδιες αξίες πίεση για υπακοή στους κοιν.κανόνες και εξάρτηση από τις παραδόσεις και την οικογένεια Οργανική αλληλεγγύη (σύγχρονες βιομηχανικές κοινωνίες) Υψηλός καταμερισμός εργασίας Αλλαγή της φύσης των κοιν . σχέσεων από την πίστη στις ίδιες αξίες στην «αναγκαστική» αλληλεξάρτηση μεταξύ των ατόμων για ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών

30. Ποιος είναι ο καθοριστικός παράγοντας ερμηνείας των κοινωνικών φαινομένων; Ο Ντυρκέμ θεωρεί  προσδιοριστικό παράγοντα την «κοινωνική αλληλεγγύη»  και ουσιαστικά συναρτά τα κοινωνικά φαινόμενα με αυτόν τον παράγοντα.

31. Να περιγράψετε το είδος της κοινωνικής αλληλεγγύης (σύμφωνα με τον Ντυρκέμ ) που παρατηρείτε στις εικόνες

32. Ο Ντυρκέμ ήταν ο πρώτος κοινωνιολόγος που εισήγαγε τη στατιστική στις μελέτες του και συγκεκριμένα στο έργο του  Η αυτοκτονία . Έδειξε ότι ορισμένες πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς -ακόμα και αυτές που τις χαρακτηρίζουμε προσωπικές- μπορεί να ερμηνευτούν κοινωνικά. Συνέλεξε δεδομένα από διάφορες χώρες, που αφορούσαν 26.000 περιπτώσεις αυτοκτονιών τις οποίες ταξινόμησε με βάση κάποιους κοινωνικούς παράγοντες όπως είναι το θρήσκευμα, η οικογενειακή και η εργασιακή κατάσταση. Ύστερα από ενδελεχή ανάλυση κατέδειξε ότι οι παράγοντες αυτοί ασκούν τεράστια επιρροή στην αυτοκαταστροφική συμπεριφορά των ανθρώπων, που φτάνει ως την αυτοκτονία. 

33. Προσδιόρισε τρεις τύπους αυτοκτονίας:

34. Εγωιστική αυτοκτονία Αφορά κυρίως άτομα που δεν έχουν αναπτύξει κοινωνικούς δεσμούς. Εμφανίζεται σε κοινωνίες που υπάρχουν αδυνατισμένοι κοινωνικοί δεσμοί λόγω της (υπερβολικής) έμφασης που δίνεται στην ατομική ευημερία/επιτυχία και στα ατομικά συμφέροντα. Οι ανύπαντροι, οι διαζευγμένοι και οι χήροι άνδρες είναι πιο επιρρεπείς στην αυτοκτονία σε σχέση με τους παντρεμένους. Τέλος, στις περιόδους έντονης πολιτικής και στρατιωτικής κινητοποίησης τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι μειωμένα.

35. Αλτρουιστική αυτοκτονία Γ ίνεται στο όνομα μιας υψηλής αξίας π.χ. προστασία μιας θρησκευτικής ομάδας. Εμφανίζεται σε κοινωνίες υψηλού βαθμού αφομοίωσης του ατόμου στην συλλογική ζωή. Έτσι το άτομο ενδέχεται να προσφερθεί να σκοτωθεί για το «καλό» του κοινωνικού συνόλου ή στο όνομα μιας αξίας.

36. Ανομική αυτοκτονία Ο Durkheim ανέφερε την  «ανομική αυτοκτονία»  σε περιπτώσεις κατά τις οποίες το άτομο βρίσκεται απρόσμενα σε μια κατάσταση όπου η καθιερωμένη σχέση του με την κοινωνία και τους θεσμούς της «καταρρέει». Η ανεργία, η φτώχεια, η μετανάστευση κ.ά. αποτελούν καταστάσεις που θέτουν εξαιρετικά απότομες αλλαγές στη σχέση του ατόμου με τις κοινωνικές δομές, δημιουργώντας αποδιοργάνωση, έντονο στρες και πιθανή απώλεια ελέγχου.

37. Ενδεικτικα παραδειγματα αυτοχειρων

38. Η αυτοκτονία των γυναικών στο Σούλι που ήθελαν να αποφύγουν τα σκλαβοπάζαρα… Οι Σουλιώτισσες γνώριζαν καλά ότι μια από τις τακτικές του Αλή Πασά ήταν ο εξευτελισμός των γυναικών, που τις άρπαζε και τις πουλούσε στα σκλαβοπάζαρα τις Τουρκίας. Για να αποφύγουν τη σκλαβιά και τον αναπόφευκτο βιασμό, αποφάσισαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους, αλλά και στη ζωή των παιδιών τους . Μία μία, στέκονταν στην άκρη του γκρεμού. Έριχναν πρώτα τα παιδιά τους και στη συνέχεια έπεφταν και αυτές.

39. Απρίλης 1941. Στις 27 Απριλίου, οι ναζί μπαίνουν στην Αθήνα και η Πηνελόπη Δέλτα μπαίνει στη λίστα με τους «ιδανικούς αυτόχειρες». Παίρνει δηλητήριο και πέντε μέρες, στις 2 Μαΐου, αργότερα ξεψυχάει αφήνοντας ένα λιτό σημείωμα για τα παιδιά της.

40. Καμικάζε  ( Ιαπωνικά : 神風 ) ή εσφαλμένα  Καμικάζι  ( Αγγλικά : kamikaze) είναι ιαπωνική σύνθετη λέξη με δύο ιδεογράμματα, με κυριολεκτική σημασία  Θείος Άνεμος . Στην νεότερη ιστορία της Ιαπωνίας, ο όρος καμικάζε χρησιμοποιήθηκε κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε, οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις, έχοντας φθάσει το 1944 σε απελπιστική πλέον κατάσταση στον πόλεμο του Ειρηνικού, αποφάσισαν νέα ναυτική και αεροπορική τακτική η οποία χαρακτηρίστηκε τερατώδης. Επρόκειτο για τη συγκρότηση ειδικών δυνάμεων αυτοκτονίας, δηλαδή μονάδων οι επιθέσεις των οποίων κατέληγαν σε ολοκαύτωμα, πέφτοντας επί των στόχων τους. 

41. «Το να πεθάνω σαν πολεμιστής είναι τιμή μου. Σε παρακαλώ μη λυπηθείς» Japanese kamikaze pilots

42. Σάτι

43. Το «σάτι» είναι ένα ινδουιστικό κηδευτικό έθιμο, που πλέον έχει ποινικοποιηθεί στην Ινδία. Καλούσε τη χήρα να ριχτεί στη φωτιά που έκαιγε το πτώμα του συζύγου της. Η πράξη έπρεπε να γίνει εθελοντικά, και οι περισσότερες χήρες αυτοκτονούσαν «με τη θέλησή τους» (λόγω των κοινωνικών πιέσεων και οικογενειακών προσδοκιών που έκαναν το Σάτι λίγο-πολύ επιβεβλημένο). Η δύσκολη θέση στην οποία απέμεινε η χήρα, ιδιαίτερα αν δεν είχε παιδιά, δεν άφηνε τις περισσότερες φορές περιθώρια επιλογής. Υπάρχουν ωστόσο και περιστατικά που η χήρα πιεζόταν από οικείους και φίλους να μην αυτοκτονήσει τελετουργικά πάνω στην πυρά του συζύγου της, παρά την δική της θέλησή...

44. Κώστας Γεωργάκης: Ο άνθρωπος που αυτοκτόνησε για την ελευθερία Τα ξημερώματα της  19ης Σεπτεμβρίου 1970 , η ομάδα οδοκαθαριστών που καθάριζε την πλατεία Ματεότι, στη Γένοβα, βρέθηκε μπροστά σε μια εικόνα που έμελλε να αποτελέσει την αρχή της διεθνούς αντίδρασης για τη χούντα στην Ελλάδα . Ένας νέος, τυλιγμένος στις φλόγες, έτρεχε μπροστά από το δικαστικό μέγαρο και φώναζε «Ζήτω η Ελλάδα, κάτω η δικτατορία». Αρνήθηκε την βοήθειά τους και πέθανε εννιά ώρες αργότερα, στο κοντινό νοσοκομείο.

45. Στο εργοστάσιο Foxconn ( Sony, Nokia, Packard, κ.α) κατασκευάζονται και οι συσκευές της Apple. Οι εργάτες δουλεύουν τουλάχιστον 12 ώρες την ημέρα, 6 μέρες την εβδομάδα, με εξευτελιστικές αποδοχές των 300 ευρώ/μήνα . Αμείβονται δηλαδή με αποδοχές που κινούνται κάτω από το ήμισυ της τιμής πώλησης ενός μόνο iPod. Εργάζονται σε καθεστώς «στρατιωτικής πειθαρχίας», χωρίς να επιτρέπεται να ανταλλάξουν ούτε μια λέξη μεταξύ τους κατά την διάρκεια της δουλειάς.

46. Μετά το κύμα αυτοκτονιών (από το 2009 και έως σήμερα όλοι όσοι αυτοκτόνησαν είναι κάτω των 25 ετών), και που σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Εργασίας οφείλεται στην λειτουργία του εργοστασίου ως κάτεργου και στο γεγονός ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια των εργατών καταρρακώνεται από το καθεστώς της εργοδοτικής τρομοκρατίας, αφετέρου η βιολογική τους αντοχή εξαντλείται από τις πολύωρες βάρδιες, η εταιρεία Foxconn σε συνεννόηση με την Apple έλαβε μέτρα: ανακοίνωσε στους εργαζόμενους ότι θα πρέπει πλέον να δεσμεύονται… εγγράφως ότι δεν θα αυτοκτονήσουν!!! Εντούτοις παρά τις «ενυπόγραφες δεσμεύσεις», παρά τον αποκλεισμό των παραθύρων, παρά τα μέτρα της υποχρεωτικής ψυχανάλυσης στα οποία υποβλήθηκαν οι εργαζόμενοι, οι αυτοκτονίες συνεχίζονται...

47. Προσδιοριστε τον τυπο αυτοκτονιας της συγκεκριμενης περιπτωσης κατα τον Ντυρκεμ . Αιτιολογηστε την επιλογη σας Στο Νότιο Σουδάν ένα μικρό κορίτσι εξαντλημένο από την πείνα παλεύει χωρίς επιτυχία να φτάσει στον σταθμό τροφοδοσίας του ΟΗΕ. Πίσω του ένα όρνιο περιμένει το θάνατό του… Η φρικτή εικόνα αποτυπώνεται στο φακό και γίνεται μία από τις φωτογραφίες που έμειναν στην ιστορία. Σχεδόν ένα χρόνο μετά ο φωτογράφος της αυτοκτονεί…

48. Να αναλύσετε τον παρακάτω πίνακα:

49. Μαξ Βέμπερ (1864 – 1920) Κριτήριο κοινωνικής εξέλιξης Ο Ορθολογισμός κυριαρχία προλήψεων, δοξασιών, υπερφυσικών δυνάμεων κυριαρχία επιστήμης, έρευνας και λογικής « εξορθολογισμός », Καπιταλισμός: το αποκορύφωμα του εξορθολογισμού , όπου τα πάντα είναι απόλυτα οργανωμένα και λειτουργούν με κριτήριο το κέρδος.

50. Υποστήριζε ότι για να κατανοήσουν οι κοινωνιολόγοι την ανθρώπινη δράση θα πρέπει να «μπουν στη θέση του άλλου». Γι’ αυτό και διέκρινε την κοινωνική δράση του ατόμου σε τέσσερις ιδεατούς τύπους : ορθολογική δράση: Η δράση που στοχεύει στην υλοποίηση ενός σκοπού π.χ. Ο μαθητής που διαβάζει για τις εξετάσεις ορθολογική ως προς την αξία : Η δράση που στοχεύει στην υλοποίηση μιας αξίας, π.χ. Η θυσία ενός πυροσβέστη για να σβήσει τη φωτιά συγκινησιακή: Η δράση που υποκινείται από το συναίσθημα, π.χ. αυτός που σκοτώνει τον δράστη που σκότωσε το παιδί του παραδοσιακή: Η δράση που βασίζεται στην παράδοση, π.χ. Οι χήρες που φοράνε μαύρα.

51. Καρλ Μαρξ ( Karl Marx , 1818 - 1883) Ο τρόπος παραγωγής Κριτήριο κοινωνικής εξέλιξης

52. Θεμελιωτής του επιστημονικού σοσιαλισμού και κομμουνισμού Μέχρι σήμερα η ιστορία κάθε κοινωνίας διέπεται από την π άλη των τάξεων Στο καπιταλιστικό σύστημα οι τάξεις που βρίσκονται σε σύγκρουση είναι οι κεφαλαιοκράτες και οι εργάτες. Οι κεφαλαιοκράτες ή άρχουσα τάξη, κατέχουν το κεφάλαιο , δηλαδή τα μέσα παραγωγής (εργαλεία, μηχανές, εργοστάσια, γη και πρώτες ύλες), αλλά καρπώνονται και την υπεραξία που προκύπτει από την εργασία των εργατών. Υπεραξία : η αξία της απλήρωτης εργασίας των εργατών, που προκύπτει πέρα από το μισθό που λαμβάνουν, ο οποίος φτάνει μόλις για να επιβιώσουν. Στο καπιταλιστικό σύστημα επομένως όπου οι κεφαλαιοκράτες επιδιώκουν τη συνεχή αύξηση του κέρδους τους, ενώ οι εργάτες μεγαλύτερο μισθό και περισσότερα δικαιώματα, η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη .

53. Μαρξ Ντυρκέμ Κοντ Βέμπερ Εστιάζει σε κοινωνικές τάξεις Εστιάζει στα μέλη της κοινωνίας (κοινωνία= ηθική ενότητα ανθρώπων) Εστιάζει στις κοινωνίες Εστιάζει στο άτομο. Για να καταλάβουμε την κοινωνική συμπεριφορά και τις αιτίες πρέπει να ανακαλύψουμε τα προσωπικά νοήματα και τις αξίες των ανθρώπων Έμφαση στη καπιταλιστική κοινωνία Ανάλυση προ-βιομηχανικών κοινωνιών και μετάβαση στη βιομηχανική κοινωνία (μηχανική- οργανική αλληλεγγύη) Ανάλυση προ-βιομηχανικών κοινωνιών και μετάβαση στη βιομηχανική κοινωνία (νόμος τριών σταδίων) Ανάλυση προ-βιομηχανικών κοινωνιών και μετάβαση στη βιομηχανική κοινωνία (ορθολογισμός) Χρήση τεχνικών και μεθόδων όμοιων με των φυσικών επιστήμων Χρήση τεχνικών και μεθόδων όμοιων με των φυσικών επιστήμων Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν δύο βασικές κοινωνικές τάξεις που συγκρούονται γιατί έχουν αντίθετα συμφέροντα Τα μέλη της κοινωνίας μοιράζονται τα ίδια συναισθήματα, τις ίδιες ιδέες και κανόνες «μηχανική αλληλεγγύη» Βιομηχανική κοινωνία → «οργανική αλληλεγγύη». Τα μέλη της κοινωνίας συγκροτούν σχέσεις με κριτήριο τις ανάγκες τους για προϊόντα και υπηρεσίες που παράγουν άλλα μέλη

54. Μαρξ Ντυρκέμ Κοντ Βέμπερ Η σύγκρουση των κοινωνικών τάξεων είναι ο κινητήριος μοχλός της ιστορίας Οι κοινωνίες μετασχηματίζονται με βάση την κοινωνική συνοχή μεταξύ των μελών τους Οι κοινωνίες μετασχηματίζονται με βάση τον τρόπο εξέλιξης του ανθρώπινου πνεύματος Ο εξορθολογισμός είναι το κλειδί που μας επιτρέπει να δούμε τη μετάβαση από την προβιομηχανική στη καπιταλιστική βιομηχανική κοινωνία. Ο εκάστοτε τρόπος παραγωγής (οικονομική βάση) καθορίζει τις πνευματικές, κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες της κοινωνίας Το σύνολό των αξιών και των κανόνων συγκροτεί την «κοινωνική συνείδηση» που επηρεάζει την συμπεριφορά των ανθρώπων και καθορίζει την «κοινωνική αλληλεγγύη» (δηλ. την ποιότητα των κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων, το είδος και τη δύναμη της κοινωνικής συνοχής)

55. Μαρξ Ντυρκέμ Ανάλογα με τον εκάστοτε τρόπο παραγωγής (βάση) υπάρχει μια κυρίαρχη κοινωνική τάξη (ελεύθεροι, φεουδάρχες, αστοί) Ανάλογα με το κάθε στάδιο εξέλιξης του ανθρώπινου πνεύματος κυριαρχούν: στρατιωτικοί και ιερείς, νομικοί και άνθρωποι της Εκκλησίας, επιστήμονες και επιχειρηματίες Οι κοινωνικές επιστήμες δεν ενδιαφέρονται μόνο για την ερμηνεία της κοινωνίας αλλά και για την αλλαγή της Η Κοινωνιολογία ερμηνεύει τα κοινωνικά φαινόμενα. Χρησιμοποιώντας την επιστημονική παρατήρηση θα κατανοήσει, θα προβλέψει και θα ελέγξει την ανθρώπινη συμπεριφορά

56. 1.2.3 Κοινωνιολογικές σχολές Η σχολή του λειτουργισμού Ο λειτουργισμός (ή φονξιοναλισμός) είναι μια θεωρητική προσέγγιση στην οποία εντάσσονται έργα των κλασικών (Α. Κοντ, Χ. Σπένσερ, Ε. Ντυρκέμ) έργα μεταγενέστερων Αμερικανών κοινωνιολόγων (Τ. Πάρσονς, Ρ. Μέρτον). Η σχολή αυτή ονομάστηκε «λειτουργισμός» (ή «φονξιοναλισμός») εξαιτίας της έμφασης που έδωσε στις λειτουργίες (functions) των θεσμών . Κυριάρχησε ουσιαστικά άνευ αντιπάλου κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα. Οι λειτουργιστές ισχυρίζονται ότι :

57. 1. Η κοινωνία είναι όπως το ανθρώπινο σώμα. όπως το ανθρώπινο σώμα είναι ένα σύστημα που έχει ορισμένες ανάγκες (π.χ. τροφή) αποτελείται από αλληλοσχετιζόμενα μέρη (π.χ. πεπτικό σύστημα) τα οποία λειτουργούν για να ικανοποιήσουν αυτές τις ανάγκες, έτσι και η κοινωνία πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά (προαπαιτούμενα) για να επιβιώσει. Για παράδειγμα, υποστηρίζουν ότι η κοινωνία πρέπει να είναι σε θέση να παίρνει από το περιβάλλον ό,τι της είναι απαραίτητο για να επιβιώσει (τρόφιμα, καύσιμα, πρώτες ύλες) και να αναπαραχθεί. 2. Η λειτουργία της κοινωνίας είναι εφικτή, εφόσον τα άτομα ασκούν τους διαφορετικούς ρόλους τους. Η κοινωνία χρειάζεται να διασφαλίσει τη λειτουργία της με έναν επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία να έχουν διαφορετικά συμφέροντα και δεξιότητες. 3. Κάθε κοινωνία κοινωνικοποιεί τα μέλη της σε ένα κοινό σύστημα αξιών/ κανόνων. Σε κάθε κοινωνία πρέπει να υπάρχει επαρκές σύστημα επικοινωνίας κοινός πολιτισμικός κώδικας , ώστε τα άτομα να επικοινωνούν να βλέπουν τον κόσμο κατά τον ίδιο τρόπο . Για τους παραπάνω λόγους η κοινωνία οφείλει να κοινωνικοποιεί τα μέλη της να ελέγχει αν έχουν εσωτερικεύσει τις κατάλληλες αξίες

58. Από τα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 Πάρσονς (T. Parsons, 1902-1979) κυριάρχησε στην αγγλόφωνη κοινωνιολογία. Ο στοχασμός του περιστρέφεται γύρω από τη Η κοινωνική ζωή είναι, σύμφωνα με τον Πάρσονς, ένα σύστημα δηλαδή ένα πλέγμα διάφορων σχέσεων οι οποίες τείνουν προς τη σταθερότητα και την ισορροπία . Γι’ αυτό το λόγο η οργανωτική αρχή της θεωρίας του είναι η έννοια του συστήματος . Κατά τον Ρ. Μέρτον (R. Merton, 1910-2003) η κοινωνική πραγματικότητα προσεγγίζεται με βάση 1. τις ιδέες 2. τους κανόνες που ακολουθούν τα ίδια τα άτομα Ο Μέρτον εξειδίκευσε ακόμη περισσότερο το λειτουργιστικό μοντέλο επισήμανε την ύπαρξη πολλών εναλλακτικών μορφών λειτουργιώ ν ιδίως σε οικουμενικούς θεσμούς να μελετήσει να ερμηνεύσει την κοινωνία, τ ο υ ς θ ε σ μο ύ ς [ τ ι ς λ ε ι τ ο υρ γί ε ς κ αι τ ις δυσλειτουργίες τους] όπως η οικογένεια , η οποία διαφοροποιείται στις διάφορες κοινωνίες ως προς τη μορφή 2. τις λειτουργίες της Το μοντέλο του λειτουργισμού χρησιμοποιείται από την κοινωνιολογία προκειμένου αυτή σχέση ατόμου-κοινωνίας .

59. ΚΥΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΣΚΕΨΗΣ (I ) Η ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΣΜΟΥ (Μακροκοινωνιολογική) Ιδρυτές του λειτουργισμού : Auguste Comte , Émile Durkheim , Herbert Spencer Σύγχρονοι εκπρόσωποι: Talcott Parsons , Kingsley Davis , Robert King Merton Βασικές ιδέες του λειτουργισμού : Η κοινωνία είναι ένα σύστημα , που αποτελείται από αλληλοεξαρτώμενα επιμέρους στοι χεία και έτσι βρίσκεται σε ισορροπία. Η λειτουργία της κοινωνίας είναι εφικτή, εφόσον τα άτομα ασκούν τους διαφορετικούς ρόλους τους. Σε κάθε κοινωνία , υπάρχει συναίνεση γύρω από τις βασικές αξίες . ( Παρσονς ) Τα επιμέρους στοιχεία του συστήματος έχουν λειτουργίες και δυσλειτουργίες . Οι λειτουργίες μπορούν να είναι είτε έκδηλες είτε λανθάνουσες . ( Μέρτον )

60. Ο λειτουργισμός είχε κυρίαρχο ρόλο στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1930 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Ο Τάλκοτ Πάρσονς (1902-79) ήταν η κυρίαρχη φυσιογνωμία του λειτουργισμού. Υποστήριξε ότι η κοινωνία είναι ένα σύστημα που τα μέρη του, οι θεσμοί, το κρατούν σε ισορροπία . Η οικογένεια διαπαιδαγωγεί τη νέα γενιά, ο στρατός αμύνεται για την εδαφική ακεραιότητα της κοινωνίας, τα σχολεία προετοιμάζουν τους μαθητές για τα επαγγέλματα, επιλέγοντας τους αξιότερους, για τα πιο σύνθετα από αυτά και μεταδίδοντας τις αξίες της κοινωνίας. Η διαφοροποίηση του Ρόμπερτ Μέρτον (1910-2003), σε σχέση με τον Πάρσονς βρίσκεται στο εξής σημείο: η κοινωνία είναι σύστημα με μέρη τους θεσμούς, αλλά η λειτουργία του συστήματος δεν έχει τις ίδιες επιπτώσεις και δεν προσλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο από όλες τις κοινωνικές ομάδες. Υπάρχουν ομάδες, όπως πχ. οι Ινδιάνοι στις ΗΠΑ, που η κοινωνική ολοκλήρωση τις εξολοθρεύει, καθώς δεν τους αφήνει χώρο να επιβιώσουν με τα ήθη και τα έθιμα τους. Επίσης, οι θεσμοί έχουν μια φανερή λειτουργία που ταυτόχρονα παράγει και άλλα μη ορατά αποτελέσματα, πχ. οι εξετάσεις στο σχολείο γίνονται για να επιλεγούν οι καλύτεροι, όμως ταυτόχρονα ιεραρχούν τη γνώση σε "χρήσιμη" και "άχρηστη" για τις εξετάσεις, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τα μαθήματα που δεν εξετάζονται για την εισαγωγή σε πανεπιστημιακή σχολή ή διδάσκονται ελάχιστες ώρες. Διαφορές Πάρσονς - Μέρτον

61. (II) Η ΣΧΟΛΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ (Μακροκοινωνιολογική) Θεμελιωτής της σχολής : Karl Marx (1818‐1882 ) Σύγχρονοι εκπρόσωποι : Ralph Dahrendorf , Georg Simmel Βασικές ιδέες : Η κοινωνία είναι μια αρένα όπου σημειώνονται συγκρούσεις. Μέσα σε κάθε κοινωνία, υπάρχουν διαφορετικές ομάδες συμφερόντων . Τα άτομα και οι ομάδες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για κοινωνική δύναμη . Η κοινωνική δύναμη καθορίζει την άνιση κατανομή του πλούτου .

62. 2 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΑΚΡΟΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ Σχολή του Λειτουργισμού ╬ ╬ Σχολή των Συγκρούσεων Έμφαση στην κοινωνική τάξη ╬ ╬ Έμφαση στην κοινωνική αλλαγή Έμφαση στη σταθερότητα ╬ ╬ Έμφαση στην αστάθεια Στατική εικόνα της κοινωνίας ╬ ╬ Δυναμική εικόνα της κοινωνίας Υπάρχει κοινωνική συνοχή ╬ ╬ Η κοινωνική συνοχή είναι μια ψευδαίσθηση, που βασίζεται στη συναίνεση. ╬ που βασίζεται στον καταναγκασμό. =================================================================================

63. Κριτικές Η κοινωνία δεν αναπαράγεται , αλλά αλλάζει Στην κοινωνία υπάρχουν και ανισότητες και συγκρούσεις Σχολή του Λειτουργισμού Σχολή των Συγκρούσεων - Η κοινωνία δεν είναι μόνο σύγκρουση - Η κοινωνία δεν είναι μόνο αντιτιθέμενες τάξεις

64. ( III) Η ΣΧΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΛΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ (Μικροκοινωνιολογική) Ο εμπνευστής της σχολής : Max Weber Ο θεμελιωτής της σχολής : George Herbert Mead Σύγχρονοι εκπρόσωποι : Herbert Blumer , Erving Goffman , Charles Horton Cooley , Manford Kuhn Βασικές ιδέες: Η προσοχή του κοινωνιολόγου εστιάζεται στη μελέτη και ερμηνεία της συμπεριφοράς με μονωμένων ατόμων ή μικρών ομάδων (π.χ. των μελών μιας συμμορίας ανηλίκων, των ασθενών μιας νευρολογικής κλινικής, των μελών μιας ομάδας αποτοξίνωσης και απεξάρ τησης από τα ναρκωτικά) . Η κοινωνία στηρίζεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων. Τα άτομα σκέφτονται και αξιολογούν τις συμπεριφορές τους και δρουν ανάλογα με το νόημα που αποδίδουν στα γεγονότα του περιβάλλοντος. Εμείς διαμορφώνουμε την “κοινωνική πραγματικότητα” και η κοινωνική πραγματικότητα διαμορφώνει εμάς (αυτή είναι η σχέση της δυναμικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο άτο μο και στην κοινωνία). Η κοινωνική ζωή είναι ένα είδος θεάτρου με ηθοποιούς, σκηνικά, προσωπεία και παρα σκήνιο .

65.  • Κοντρουκτιβισμός : εποικοδομητισμός . Σημαίνει ότι κάτι οικοδομείται, κατασκευάζεται. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό που κατασκευάζεται είναι η κοινωνική ζωή. • Τα υλικά από τα οποία κατασκευάζεται η κοινωνική ζωή είναι οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, ο τρόπος με τον οποίο φέρονται και το νόημα που δίνουν τόσο στη δική τους συμπεριφορά όσο και στη συμπεριφορά των άλλων .  • Ορισμένες πρακτικές και τρόποι σκέψης των ανθρώπων είναι μόνιμοι και συνεχώς επαναλαμβανόμενοι . Πρόκειται για πρακτικές, συμπεριφορές και τρόπους μέσα από τους οποίους λύνουν βασικά προβλήματα τους. Οι πρακτικές αυτές μέσα από τη συχνή επανάληψη στο χρόνο σταθεροποιούνται και γίνονται θεσμοί. Έτσι, το σχολείο είναι η απάντηση της κοινωνίας στο πρόβλημα της κοινωνικοποίησης και της μόρφωσης των παιδιών. Ο στρατός είναι η απάντηση στο πρόβλημα της άμυνας, κ.λπ.  • Οι πρακτικές και οι αξίες των ανθρώπων δίνουν το χαρακτήρα της κοινωνίας, για αυτό και οι κοινωνιολόγοι Μπέρκερ και Λούκμαν θεωρούν την κοινωνία πολιτισμική και συμβολική κατασκευή . Με άλλα λόγια, ένα οικοδόμημα που αποτελείται από αξίες, πρακτικές, σύμβολα, αντιλήψεις, σχέσεις, κ.λπ.

66. P. Xenou Η κοινωνική ζωή είναι ένα ρευστό και διαρκές επαναδιαπραγματευόμενο σύνολο από κοινωνικές πρακτικές που βρίσκεται σε συνεχή αναδιαμόρφωση μέσω των τρόπων αμοιβαίας κατανόησης και δράσης των ατόμων. Τα άτομα μοιράζονται ίδιους τρόπους σκέψης, αξίες, κανόνες καθώς αλληλεπιδρούν. Έτσι κατασκευάζουν κοινωνικούς κόσμους, την καθημερινή πραγματικότητα και την αντιλαμβάνονται ως δεδομένη, νομιμοποιημένη και φυσική. Συλλαμβάνουν τους κοινωνικούς θεσμούς και την κοινωνία ως μια πολιτισμική και συμβολική κατασκευή

67. Σχολή κοινωνικής κατασκευής Ο κοινωνικός ρόλος του φύλου ως κοινωνική κατασκευή Η «κατασκευή» της κοινωνικής πραγματικότητας από τα Μ.Μ.Ε. Η «κατασκευή» ενός κοινωνικού θεσμού καθώς και των πρακτικών , κανόνων και συμπεριφορών που τον χαρακτηρίζουν π.χ. ο θεσμός του σχολείου

68. ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ Βασικές έν ν ο ι ες Λειτουργισμός functionalis m Σχολή των συγκρούσεων Σχολή της συμβολικής αλληλεπίδρασης Η κοινωνία είναι ένα πεδίο συνεχών συγκρούσεω ν μεταξύ των κοι ν ω νικ ώ ν τάξε ων ( Π ά λ η τ ων τάξεων ) Οι συγκρούσεις στην κοινωνία έχουν σχέση με την κατοχή του πλούτου , αλλά και με την κοινωνική δύναμη κα ι εξ ο υ σ ία γε νικ ό τερα .Οι συγκρούσεις συνεχίζονται μέχρι να γίνει ανακατανομή της εξουσίας , η οποία κάποια στιγμή θα ανατραπεί πάλι , κάνοντας τελικά τον κύκλο των συγκρούσεων αέναο Έμφαση στον άνθρωπο Η κοινωνική ζωή ως θεατρική παράσταση(σκηνικά, παρασκήνια , προσωπεία, ηθοποιοί) Η κοινωνία στηρίζεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ των ατόμων. Τα άτομα συμπεριφέρονται ανάλογα με το πώς νομίζουν ότι τους βλέπουν οι άλλοι και συγκεκριμένα οι «σημαντικοί άλλοι»: Θεωρία κατοπτρικού εαυτού - Κούλεϋ : Η κοινωνική ζωή είναι έ να είδος θεάτρου . Στο προσκήνιο, δηλαδή στο δημόσιο χώρο, ο άνθρωπος δείχνει ένα πρόσωπο διαφορετικό από το πραγματικό, ενώ στο παρασκήνιο, δηλαδή στους ιδιωτικούς χώρους, ο άνθρωπος χαλαρώνει και εκδηλώνει τα πραγματικά του συναισθήματα. Η κοινωνία είναι ένα σύστημα που αποτελε ίτ αι από επιμέρους σ τ ο ιχ ε ία – θεσμ ο ύ ς που λειτουργούν α λληλένδετ α μεταξύ τους Στόχος: η ισορροπία- σταθερότητα-συναίνεση γύρω από κάποιες βασικές αξίες Η κοινωνική ισορροπία και σταθερότητα διαταράσσεται όταν οι κοινωνικοί θεσμοί δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις λειτουργίες για τις οποίες δημιουργήθηκαν π.χ. να πληρώνουν οι γονείς φροντιστήριο, ενώ υπάρχει δημόσιο σχολείο.

69. Λειτουργισμός Σχολή Συγκρούσεων Συμβολική Αλληλεπίδραση Κοινωνική κατασκευή Η κοινωνία αναπαράγεται Δίνει έμφαση στις λειτουργίες Δίνει έμφαση στις συγκρούσεις Έμφαση στην αλληλεπίδραση δύο ή περισσότερων ατόμων Η κοινωνία οικοδομείται με βάση τις κοινωνικές σχέσεις (το νόημα που δίνουν οι άνθρωποι στις πράξεις τους και στις πράξεις των άλλων) Η λειτουργία της κοινωνίας είναι εφικτή εφόσον τα άτομα ασκούν τους διαφορετικούς κοινωνικούς ρόλους Η κοινωνία= σύστημα= σύνολο ανθρώπων με κοινές αξίες κτλ Παρατηρεί τις κοινωνικές τάξεις, όχι τα άτομα. Η κοινωνία αποτελείται από κοινωνικές τάξεις με αντίθετα συμφέροντα. «Η κοινωνία είναι η διαρκής κοινωνική διαδικασία της συνάντησης του ανθρώπου με τους άλλους ανθρώπους, οι τρόποι με τους οποίους δημιουργούνται οι κοινωνικές σχέσεις, τι προθέσεις έχουν και τι καταλαβαίνουν οι άνθρωποι που τις δημιουργούν» (από ΒΑΚΕ) «Η κοινωνία οφείλει να κοινωνικοποιεί τα μέλη της και να ελέγχει αν έχουν εσωτερικεύσει τις κατάλληλες αξίες». «Η Κοινωνία πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά για να επιβιώσει» Η Κοινωνία= ένα σύστημα που προσπαθεί να κρατηθεί σε ισορροπία για να αναπαραχθεί Οι κοινωνίες είναι χωρισμένες σε τάξεις. «Οι συγκρούσεις στην κοινωνία είναι αναπόφευκτες λόγω της συνεχούς παραγωγής ανισοτήτων» (πάλη των τάξεων)

70. Λειτουργισμός Σχολή Συγκρούσεων Συμβολική Αλληλεπίδραση Κοινωνική κατασκευή Η κοινωνία χρειάζεται να διασφαλίσει τη λειτουργία της με έναν επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία έχουν διαφορετικά συμφέροντα και δεξιότητες και επιτελούν διαφορετικούς ρόλους. Συνεχείς συγκρούσεις για την κατανομή του πλούτου και την κατοχή κοινωνικής δύναμης. Η σύγκρουση παύει προσωρινά όταν γίνεται ανακατανομή εξουσίας και επανέρχεται όταν επανέλθει νέα ισορροπία στις σχέσεις εξουσίας. Οι αξίες στις κοινωνίες είναι σταθερές (υπάρχει ένας κοινός πολιτισμικός κώδικας… τα άτομα βλέπουν τον κόσμο με τον ίδιο τρόπο…) Η κοινωνία κοινωνικοποιεί και ελέγχει Οι αξίες (εποικοδόμημα) επιβάλλονται από την κυρίαρχη τάξη Οι αξίες επιβάλλονται από την κυρίαρχη κοινωνική ομάδα.

71. Α3. Προβλήματα διατυπώσεων του σχολικού βιβλίου Ο κονστρουκτιβισμός : μια εναλλακτική διατύπωση Στο πλαίσιο της σχολής της συμβολικής αλληλεπίδρασης αναπτύχθηκε και η άποψη της κοινωνικής κατασκευής ή του κονστρουκτιβισμού. Ο κοντρουκτιβισμός μεταφράζεται στα ελληνικά ως εποικοδομητισμός. Σημαίνει ότι κάτι οικοδομείται, κατασκευάζεται. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό που κατασκευάζεται είναι η κοινωνική ζωή. Τα υλικά από τα οποία κατασκευάζεται η κοινωνική ζωή είναι οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, ο τρόπος με τον οποίο φέρονται και το νόημα που δίνουν τόσο στη δική τους συμπεριφορά όσο και στη συμπεριφορά των άλλων. Ορισμένες πρακτικές και τρόποι σκέψης των ανθρώπων είναι κάτι μόνιμο και συνεχώς επαναλαμβανόμενο. Πρόκειται για πρακτικές, συμπεριφορές και τρόπους μέσα από τα οποία λύνουν βασικά προβλήματά τους. Οι πρακτικές αυτές μέσα από τη συχνή επανάληψη στον χρόνο σταθεροποιούνται και γίνονται θεσμοί. Έτσι, το σχολείο είναι η απάντηση της κοινωνίας στο πρόβλημα της κοινωνικοποίησης και της μόρφωσης των παιδιών. Ο στρατός είναι η απάντηση στο πρόβλημα της άμυνας κτλ. Οι πρακτικές και οι αξίες των ανθρώπων δίνουν τον χαρακτήρα της κοινωνίας, για αυτό και οι κοινωνιολόγοι Μπέρκερ και Λούμαν θεωρούν την κοινωνία πολιτισμική και συμβολική κατασκευή. Με άλλα λόγια, ένα οικοδόμημα που αποτελείται από αξίες, πρακτικές, σύμβολα, αντιλήψεις, σχέσεις κτλ. Σελ. 23

72. Α3. Προβλήματα διατυπώσεων του σχολικού βιβλίου Ο κονστρουκτιβισμός : ένα παράδειγμα