ХБӨ ЛЕКЦ №2.pptx........................

.

1. ЛЕКЦ №2. ХАЛДВАРТ БУС ӨВЧНИЙ АНГИЛАЛ. ХҮНИЙ БИЕИЙН ЭРХТЭН ТОГТОЛЦООНЫ ТУХАЙ Б. БААСАНХҮҮ (АУ МАГИСТР, АХЛАХ БАГШ, КЛИНИКИЙН ПРОФЕССОР)

2. АНГИЛАЛ 3. ӨВЧИН ҮҮСГЭГЧ ШАЛТГААНААР НЬ: МЕХАНИКИЙН ФИЗИКИЙН ХИМИЙН БИОЛОГИЙН СЭТГЭЦИЙН гм 1. ЭМЧИЛГЭЭНИЙ ХЭЛБЭРЭЭР НЬ ДОТРЫН МЭС ЗАСЛЫН 2. ЯВЦААР НЬ ЦОЧМОГ АРХАГ

3. БҮТЦИЙН ЯМАР ТҮВШНИЙГ ХАМАРСНААР НЬ: молекулын Хромо сомын Эсийн Эдийн эрхтний

4. ЯМАР ЭРХТНИЙГ ХАМАРСНААР НЬ: НҮДНИЙ ЧИХНИЙ АРЬСНЫ ХАМРЫН БӨӨРНИЙ

5. НАС, ХҮЙСЭЭР: НАСААР НЬ: 1. ХҮҮХДИЙН: НЯРАЙН БАГА НАСНЫ ХҮҮХДИЙН ӨСВӨР ҮЕИЙН 2. НАСАНД ХҮРЭГЧДИЙН 3. АХМАД НАСТНЫ ХҮЙСЭЭР НЬ: 1. ЭМЭГТЭЙЧҮҮДИЙН 2. ЭРЭГТЭЙЧҮҮДИЙН

6. ЭДГЭЭРЭЭС ЭРХТЭН ТОГТОЛЦООГООР НЬ АНГИЛСАН АНГИЛАЛ ХАМГИЙН ОНОВЧТОЙД ТООЦОГДОЖ, ПРАКТИКТ ЭНЭ АНГИЛЛЫГ МӨРДДӨГ. ТУХАЙН ЭРХТЭН ТОГТОЛЦООНЫ БУЮУ СИСТЕМИЙН ЭРХТНҮҮД ТУС БҮРИЙН ҮЙЛДЛҮҮД НЭГДЭН НИЙЛЖ НЭГ ҮР ДҮНД ХҮРДЭГ БАЙНА.

7. ХҮНИЙ БИЕИЙН ЭРХТЭН ТОГТОЛЦОО 1.ЗҮРХ СУДАСНЫ ЭРХТЭН ТОГТОЛЦОО 2.АМЬСГАЛЫН ЭРХТЭН ТОГТОЛЦОО 3.ХООЛ БОЛОВСРУУЛАХ ЭРХТЭН Т/ЦОО 4.БӨӨР ШЭЭС ЯЛГАРУУЛАХ ЭРХТЭН Т/ЦОО 5.НӨХӨН ҮРЖИХҮЙН ЭРХТЭН Т/ЦОО 6. ДОТООД ШҮҮРЛИЙН ЭРХТЭН Т/ЦОО 7. МЭДРЭЛИЙН ЭРХТЭН ТОГТОЛЦОО 8 . МЭДРЭХҮЙН ЭРХТЭН ТОГТОЛЦОО

8. Хоол боловсруулах эрхтэн систем  ( systema digestorium ) нь: Хүний идсэн хоол тэжээлийг физик, химийн аргаар боловсруулж, боловсорсон хоол тэжээлийг хоол боловсруулах замын эрхтнүүдийн салст бүрхэвчээр цус болон лимф рүү шимэгдүүлэх , боловсроогүй хоолны үлдэгдлийг биеэс гадагшлуулахад оролцдог эрхтнүүдийн цогц нэгдэл юм.

9. Хоол боловсруулах эрхтэн систем  ( systema digestorium ) нь: БОЛОВС РУУЛАХ ФИЗИКИЙН АРГА ХИМИЙН АРГА ШИМЭГ ДҮҮЛЭХ ЦУС РУУ ЛИМФ РҮҮ ГАДАГШ ЛУУЛАХ БОЛОВС РООГҮЙ

10. ХБ. ЭРХТНҮҮДИЙН АНГИЛАЛ:

11. ХООЛ БОЛОВСРУУЛАХ ЗАМЫН ЭРХТНҮҮД 1 АМНЫ ХӨНДИЙ : ШҮД, ХЭЛ, ТАГНАЙ 2 ЗАЛГИУР 3 УЛААН ХООЛОЙ 4 ХОДООД 5 НАРИЙН ГЭДЭС: ДЭЭРХ ГЭДЭС, ӨЛӨН ГЭДЭС, ЦУТГАЛАН ГЭДЭС 6 БҮДҮҮН ГЭДЭС: МУХАР ГЭДЭС, ХҮРЭЭ ГЭДЭС, ШУЛУУН ГЭДЭС

12. ХООЛ БОЛОВСРУУЛАХ ЗАМЫН ЭРХТНҮҮДИЙН ҮҮРЭГ: ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ: 1. ХӨДӨЛГӨӨНИЙ 2. ШҮҮРЛИЙН 3. БОЛОВСРУУЛАХ 4. ШИМЭГДҮҮЛЭХ

13. CAVITAS ORIS

14. АМНЫ ХӨНДИЙ ШҮД: ХООЛЫГ ЖИЖИГЛЭН БУТАЛНА ХЭЛ: АМТ, ТЕМПЕРАТУРЫГ МЭДРЭХ ШҮЛСНИЙ БУЛЧИРХАЙ: ШҮЛСЭЭР ЯЛГАРСАН ФЕРМЕНТ ПТИЛИАН НЬ ЦАРДУУЛЫГ САХАР БОЛТОЛ НЬ ЗАДАЛНА.

15. ЗАЛГИУР (PHARYNX)

16. ЗАЛГИУР НЬ ЮҮЛҮҮР ХЭЛБЭРТЭЙ БУЛЧИНЛАГ ХӨНДИЙ. АМНЫ ХӨНДИЙГӨӨС ХӨӨМИЙГӨӨР ДАМЖИН ОРЖ ИРСЭН ХООЛ, УНДЫГ УЛААН ХООЛОЙ РУУ ДАМЖУУЛДАГ. БАЙРШЛААР НЬ 3 ХЭСЭГТ ХУВААДАГ. ҮҮНД: ХАМРЫН ХЭСЭГ АМНЫ ХЭСЭГ ТӨВӨНХИЙН ХЭСЭГ

17. УЛААН ХООЛОЙ - OESOPHAGUS 25 СМ ОРЧИМ УРТТАЙ, БУЛЧИНЛАГ ХӨНДИЙ. ХҮЗҮҮНИЙ ЦЭЭЖНИЙ ХЭВЛИЙН ГЭЖ 3 ХЭСЭГТ ХУВААДАГ.

18. АНАТОМИЙН НАРИЙСЛУУД: ЗАЛГИУРЫН БРОНХИЙН ӨРЦНИЙ ФИЗИОЛОГИЙН НАРИЙСЛУУД: АОРТЫН КАРДИАЛ ХАНА НЬ 3 ДАВХАРГААС ТОГТОНО.

19. ХОДООД - VENTRICULUS ОРОХ ХЭСЭГ ЁРООЛ ИХ БИЕ ГАРАХ ХЭСЭГ

20. ГҮЙЦЭТГЭХ ҮҮРЭГ: 1. БОЛОВСРУУЛАХ 2. ШҮҮРЭЛ ЯЛГАРУУЛАХ 3. ХӨДӨЛГӨӨНИЙ 4. ШИМЭГДҮҮЛЭХ

21. НАРИЙН ГЭДЭС INTESTINIUM TENUE

22. ДЭЭД ГЭДСЭНД НОЙР БУЛЧИРХАЙН БОЛОН ЦӨСНИЙ ЦОРГО НЭЭГДЭЖ БУЙ ХЭСГЭЭС НАРИЙН ГЭДЭС ЭХЭЛНЭ. 3 ХЭСЭГТ ХУВААНА. ҮҮНД: ДЭЭД ГЭДЭС ӨЛӨН ГЭДЭС ЦУТГАЛАН ГЭДЭС

23. БҮДҮҮН ГЭДЭС - CRASSUM БАКТЕР, САЛС ЯЛГАРУУЛДАГ 1.5 м УРТТАЙ. ДАРААХ ХЭСГҮҮДЭД ХУВААЖ ҮЗДЭГ. ҮҮНД: МУХАР ГЭДЭС ХҮРЭЭ ГЭДЭС ШУЛУУН ГЭДЭС

24. ХҮРЭЭ ГЭДЭС ӨГСӨХ ХӨНДЛӨН УРУУДАХ СИГМА- S ХАУСТЕР

25. ӨӨХӨН УНЖЛАГА ТУУЗ ХАУСТЕР

26. БҮДҮҮН ГЭДЭСНИЙ НАРИЙН ГЭДЭСНЭЭС ЯЛГАГДАХ ЯЛГААНУУД: ХӨНДИЙ НЬ НАРИЙН ГЭДЭСНЭЭС ГОЛЧООРОО ӨРГӨН НАРИЙН ГЭДЭС ИЛҮҮ ТОД ЯГААН ӨНГӨТЭЙ БОЛ БҮДҮҮН ГЭДЭС АРАЙ ЦАЙВАР ӨНГӨТЭЙ ТУУЗ: БҮДҮҮН ГЭДСЭНД БИЕ БИЕТЭЙГЭЭ БАРАГ ПАРАЛЕЛЬ 3 ТУУЗТАЙ ХАУСТЕР БУЮУ ЦҮЛХЭНТЭЙ. ӨӨХӨН УНЖЛАГАТАЙ

27. ХООЛ БОЛОВСРУУЛАХ ЗАМЫН ЭРХТНҮҮДИЙН ХАНА НЬ 3 ДАВХРАГААС ТОГТОНО. ҮҮНД: ДОТОР ХАНА: САЛСТ БҮРХЭВЧ ДУНД ХАНА: БУЛ ЧИНТ ДАВХАРГА ГАДНА ХАНА: ХОЛБОГЧ ЭДЭН БУЮУ, ГЯЛТАНТ ДАВХАРГА

28. ТУС ЛАХ ЭРХТ НҮҮД 1.ШҮЛСНИЙ БУЛЧИР ХАЙНУУД 2. НОЙР БУЛЧИР ХАЙ 3. ЭЛЭГ 4. ЦӨСНИЙ ХҮҮДИЙ

29. ЭЛЭГ HEPAR

30. ХЭВЛИЙН ХӨНДИЙН ДЭЭД ХЭСЭГТ ИХЭНХ НЬ БАРУУН ТАЛД ӨРЦНИЙ ДОР ХАМГИЙН ТОМ (1.5-1.7 KГ) ГАДААД ШҮҮРЛИЙН БУЛЧИРХАЙ ЭЛЭГ (HEPAR)

31. 2 ГАДАРГУУ, 2 ДЭЛБЭН, 2 ИРМЭГТЭЙ

32. ЭЛЭГНИЙ ЭСИЙГ “ГЕПАТОЦИТ” ГЭНЭ. ЦӨС БОЛОВСРУУЛДАГ. ЭЛЭГ НЬ ЦУЛЛАГ ЭРХТЭН УЧИР БУСАД ЦУЛЛАГ ЭРХТНҮҮДИЙН АДИЛ ҮҮД (HILUS) -ТЭЙ. ЭЛЭГНИЙ ҮҮДЭЭР : ҮҮДЭН ВЕН ЭЛЭГНИЙ ӨӨРИЙН АРТЕРИ МЭДРЭЛИЙН СУДЛУУД ЭЛЭГНИЙ ЕРӨНХИЙ ЦОРГО ТУНГАЛАГИЙН СУДСУУД ОРЖ ГАРДАГ.

33. ХООЛ БОЛОВСРУУЛАХ БУЛЧИРХАЙ ЭЛЭГ ЭЛЭГ ЦӨС ҮҮСГЭНЭ ЦӨС ГЭДСЭНД ХООЛ ОРОХОД БОЛОВСРУУЛНА НОЙР БУЛЧИРХАЙ УУРАГ, ӨӨХ ТОС, НҮҮРС УС ЗАДЛАХ ФЕРМЕНТ ЯЛГАРУУЛНА ИНСУЛИН ДААВРЫГ БОЛОВСРУУЛНА

34. ЭЛЭГНИЙ ҮҮРЭГ ЦӨС ҮҮСГЭХ БИЕ МАХ БОДИЙГ ХОРТ БОДИСУУДААС ЦЭВЭРЛЭН ХОРГҮЙЖҮҮЛЭХ ЯНЗ БҮРИЙН БОДИСУУДЫН МЕТАБОЛИЗМ (БОДИСЫН СОЛИЛЦОО)-Д ОРОЛЦОХ ЗАРИМ БОДИСЫН ЗАДРАЛЫН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮҮД, ХҮНД МЕТАЛЛЫН ДАВСНУУДЫГ БИЕЭС ЗАЙЛУУЛДАГ

35. 5. ГЛЮКОЗЫГ ГЛИКОГЕН ХЭЛБЭРЭЭР НӨӨЦӨЛДӨГ. 6. ВИТАМИН ЭРДЭС ДАВСЫГ НӨӨЦӨЛНӨ 7. ЦУСНЫ ДЕПО БОЛНО 8. ЦУСНЫ УУРГУУД, ЦУСЫГ БҮЛЭГНҮҮЛЭХ ТОГТОЛЦООНЫ УУРГУУДЫГ НИЙЛЭГЖҮҮЛДЭГ

36. ЦӨСНИЙ ХҮҮДИЙ БА ЦӨС ДАМЖУУЛАХ ЗАМ ЦӨСНИЙ ХҮҮДИЙ ЭЛЭГНИЙ ЭРХТЭН ТАЛЫН ГАДАРГУУД БАЙРЛАДАГ, 40-80 МЛ ЦӨС АГУУЛНА. ЦӨСНИЙ ХҮҮДИЙ НЬ ЦӨСИЙГ: ХУРИМТЛУУЛАХ ӨТГӨРҮҮЛЭХ ЯЛГАРУУЛАХ ҮҮРЭГТЭЙ.

37. ЁРООЛ ИХ БИЕ ХҮЗҮҮ ЦӨСНИЙ ЦОРГО БАРУУН ЗҮҮН ЭЛЭГНИЙ ЕРӨНХИЙ ЦОРГО ЦӨСНИЙ ЕРӨНХИЙ ЦОРГО НОЙР БУЛЧИРХАЙН ЦОРГО ДЭЭД ГЭДЭС

38. НОЙР БУЛЧИРХАЙ (PANCREAS) ЖИНГЭЭРЭЭ 2-рт ОРДОГХООЛ БОЛОВСРУУЛАХ ХОЛИМОГ ШҮҮРЛИЙН БУЛЧИРХАЙ. ГАДААД: ДЭЭД ГЭДЭС РҮҮ ЦОРГООРОО ФЕРМЕНТ ЯЛГАРУУЛЖ ХООЛ БОЛОВСРУУЛАЛТАНД ДОТООД: ИНСУЛИН БА ГЛЮКАГОН ДААВРЫГ ЦУСАНД ЯЛГАРУУЛДАГ

39. ТОЛГОЙ ИХ БИЕ СҮҮЛ ДЭЛҮҮ

40. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА