Affirmative Action And Racial Equity Considering The Fisher Case To Forge The Path Ahead Uma M Jayakumar

Affirmative Action And Racial Equity Considering
The Fisher Case To Forge The Path Ahead Uma M
Jayakumar download
https://ebookbell.com/product/affirmative-action-and-racial-
equity-considering-the-fisher-case-to-forge-the-path-ahead-uma-m-
jayakumar-5220312
Explore and download more ebooks at ebookbell.com

Here are some recommended products that we believe you will be
interested in. You can click the link to download.
Affirmative Action And Racial Preference A Debate Cohen Carl Sterba
https://ebookbell.com/product/affirmative-action-and-racial-
preference-a-debate-cohen-carl-sterba-5892228
Wounds That Will Not Heal Affirmative Action And Our Continuing Racial
Divide Nieli
https://ebookbell.com/product/wounds-that-will-not-heal-affirmative-
action-and-our-continuing-racial-divide-nieli-7735618
Affirmative Action Racial Preference In Black And White Wise
https://ebookbell.com/product/affirmative-action-racial-preference-in-
black-and-white-wise-11866662
Notes Of A Racial Caste Baby Color Blindness And The End Of
Affirmative Action Bryan K Fair
https://ebookbell.com/product/notes-of-a-racial-caste-baby-color-
blindness-and-the-end-of-affirmative-action-bryan-k-fair-51757564

The Death Of Affirmative Action Racialized Framing And The Fight
Against Racial Preference In College Admissions J Scott Carter Cameron
D Lippard
https://ebookbell.com/product/the-death-of-affirmative-action-
racialized-framing-and-the-fight-against-racial-preference-in-college-
admissions-j-scott-carter-cameron-d-lippard-51810358
Affirmative Action And Justice A Philosophical And Constitutional
Inquiry Michel Rosenfeld
https://ebookbell.com/product/affirmative-action-and-justice-a-
philosophical-and-constitutional-inquiry-michel-rosenfeld-50350100
Affirmative Action And The Law Efficacy Of National And International
Approaches Erica Howard Elvira Dominguez Redondo Narciso Leandro
Xavier Baez
https://ebookbell.com/product/affirmative-action-and-the-law-efficacy-
of-national-and-international-approaches-erica-howard-elvira-
dominguez-redondo-narciso-leandro-xavier-baez-30224982
Urban Encounters Affirmative Action And Black Identities In Brazil
Andr Cicalo Auth
https://ebookbell.com/product/urban-encounters-affirmative-action-and-
black-identities-in-brazil-andr-cicalo-auth-5374438
To Fulfill These Rights Political Struggle Over Affirmative Action And
Open Admissions Amaka Okechukwu
https://ebookbell.com/product/to-fulfill-these-rights-political-
struggle-over-affirmative-action-and-open-admissions-amaka-
okechukwu-51837578

AFFIRMATIVE ACTION AND
RACIAL EQUITY
The highly anticipated U.S. Supreme Court decision in Fisher v. University of Texas
placed a greater onus on higher education institutions to provide evidence supporting
the need for afﬁ rmative action policies on their respective campuses. It is now more
critical than ever that institutional leaders and scholars understand the evidence in
support of race consideration in admissions as well as the challenges of the post- Fisher
landscape.
This important volume shares information documented for the Fisher case and pro-
vides empirical evidence to help inform scholarly conversation and institutions’
decisions regarding race-conscious practices in higher education. With contributions
from scholars and experts involved in the Fisher case, this edited volume documents
and shares lessons learned from the collaborative efforts of the social science, educa-
tional, and legal communities. Afﬁ rmative Action and Racial Equity is a critical resource
for higher education scholars and administrators to understand the nuances of the
afﬁ rmative action legal debate and to identify the challenges and potential strategies
toward racial equity and inclusion moving forward.
Uma M. Jayakumar is Associate Professor of Organization and Leadership at
the University of San Francisco and Faculty Associate at the Institute for Social
Research at the University of Michigan.
Liliana M. Garces is Assistant Professor of Higher Education and Research Asso-
ciate in the Center for the Study of Higher Education at the Pennsylvania State
University.

This page intentionally left blank

AFFIRMATIVE ACTION
AND RACIAL EQUITY
Considering the Fisher Case
to Forge the Path Ahead
Edited by Uma M. Jayakumar
and Liliana M. Garces
with Frank Fernandez

First published 2015
by Routledge
711 Third Avenue, New York, NY 10017
and by Routledge
2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon, OX14 4RN
Routledge is an imprint of the Taylor & Francis Group, an informa business
© 2015 Taylor & Francis
The right of the editors to be identiﬁ ed as the authors of the editorial
material, and of the authors for their individual chapters, has been asserted
in accordance with sections 77 and 78 of the Copyright, Designs and
Patents Act 1988.
All rights reserved. No part of this book may be reprinted or reproduced
or utilised in any form or by any electronic, mechanical, or other means,
now known or hereafter invented, including photocopying and recording,
or in any information storage or retrieval system, without permission in
writing from the publishers.
Trademark notice : Product or corporate names may be trademarks or
registered trademarks, and are used only for identiﬁ cation and explanation
without intent to infringe.
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data
Jayakumar, Uma M.
Afﬁ rmative action and racial equity : considering the Fisher case to
forge the path ahead / by Uma M. Jayakumar and Liliana M. Garces.
pages cm
Includes bibliographical references and index.
1. Afﬁ rmative action programs in education—United
States. 2. Universities and colleges—United States—Admission.
3. Discrimination in education—Law and legislation—United States.
4. Minorities—Education (Higher)—United States. 5. Educational
equalization—United States. 6. Universities and colleges—Admission—
Law and legislation—Texas. 7. Afﬁ rmative action programs in
education—Law and legislation—Texas. 8. University of Texas at
Austin—Trials, litigation, etc. I. Garces, Liliana M. II. Title.
LC213.52.J39 2015
379.2ʹ60973—dc23
2014041359
ISBN: 978-1-138-78535-9 (hbk)
ISBN: 978-1-138-78536-6 (pbk)
ISBN: 978-1-315-76784-0 (ebk)
Typeset in Bembo
by Apex CoVantage, LLC

We dedicate this volume to the brave students who took
collective action to raise awareness about racial discrimination
and tokenism that persists at many of the nation’s highly selective
institutions. These student groups include: Being Black at
University of Michigan (BBUM) ; The Black Bruins at the
University of California, Los Angeles ; and “I too am Harvard.”
These students reclaimed their visibility and named the racial
isolation experienced by many students of color at institutions with
low racial representation. The experiences they share and their
courage inspire us to advocate for race-conscious admissions and
racial equity in higher education.

This page intentionally left blank

Foreword by Gary Orﬁ eld ix
PART I
Background and Evidence Submitted 1
1 The Legal Context and Social Science Evidence in Fisher
v. University of Texas 3
Liliana M. Garces
2 Leadership, Citizenship, and Civic Capacity: The Imperative
of Racial Diversity for Realizing Higher Education’s
Public Mission 21
Susan Sturm and Olatunde C. A. Johnson
3 The Promise of Diversity in Remedying the Harms of
Identity-Related Threats and Racial Isolation 42
Allison S. Elgart, Victoria C. Plaut, Nicole Arlette Hirsch,
and Eva Jefferson Paterson
4 Tejas Es Diferente: UT Austin’s Admissions Program in Light
of Its Exclusionary History 63
Tomiko Brown-Nagin, Lani Guinier, and Gerald Torres
5 Access and Diversity at the University of California in
the Post-Afﬁ rmative Action Era 80
Michal Kurlaender, Elizabeth Friedmann, and Tongshan Chang
CONTENTS

viii Contents
PART II
Lessons and Strategies Moving Forward 103
6 The Mismatch Myth in U.S. Higher Education: A Synthesis
of Empirical Evidence at the Law School and
Undergraduate Levels 105
William C. Kidder and Richard O. Lempert
7 Amplifying Asian American Presence: Contending With
Dominant Racial Narratives in Fisher 130
Mitchell James Chang
8 From Access to Outcomes: Considering the Texas Top Ten
Percent Plan and Its Relationship to Student Persistence 150
Catherine L. Horn and Stella M. Flores
9 Walking the Diversity Rationale Talk: A Call to Institutions 165
María C. Ledesma
10 Reﬂ ections on the Diversity (Rationale) Literature: Examining
the Potential and Need for Critical Diversity Research Praxis 186
Uma M. Jayakumar and Annie S. Adamian,
with Mitchell James Chang
Afterword: Working Collectively Toward Racial Equity in
Higher Education Policy 210
Uma M. Jayakumar and Liliana M. Garces
Contributors 219
Index 225

This book is about the work recently produced in the research and legal commu-
nities to support afﬁ rmative action in a major confrontation before the Supreme
Court, as well as what researchers wish they could have explained to the Court
or hope they can further develop in future battles over the issue. The work was
triggered by a major case that came to the Supreme Court in 2012, Fisher v. Uni-
versity of Texas (2013). The chapters reﬂ ect the work carried out in the intellectual
world to provide a solid research base for the debate over preserving and expand-
ing diversity on the highly selective postsecondary campuses that are central to
preparing American leaders and developing new knowledge and understanding
in our society.
The work in this book answers important questions in the existing debate
over the future of afﬁ rmative action, addressing major themes in the dominant
arguments. Some sections discuss what the authors posit would be a deeper, more
accurate way of discussing the historic and current dimensions of this battle. Col-
lectively, the chapters in this book bring us right into the heart of an intense
ongoing battle over integration policies in our leading colleges and universities.
Some chapters focus on the immediate decisions pertaining to the survival or
rejection of afﬁ rmative action; others concentrate on longer-term issues of dis-
course and analysis about a society in transformation.
Social conditions and the speciﬁ c context of legal disputes within the Supreme
Court in a time of retrenchment of civil rights are important for understand-
ing the potential value and impact of various arguments made within this book.
Both the value and impact relate either to the speciﬁ c legal context of this case
before these justices or to the broader discourse in the academic world and in
the country. Given that the issues and politics of Fisher will continue, this book
provides important arguments, empirical ﬁ ndings, and perspectives that can be
FOREWORD
Researchers and the Legal Struggle
Over Afﬁ rmative Action

x Foreword
useful for advocates and scholars of afﬁ rmative action as well as interested citizens
and educators. It also speaks to a persisting frustration and tension within the ﬁ eld
arising from the limitations on race-conscious policy and advocacy imposed by
Court majorities over the last third of a century.
In the pages ahead, I offer my perspectives on the relevance of amicus curiae
briefs as well as the concerns that motivated a coordinated effort under the aus-
pices of the Civil Rights Project to develop a social science brief in Fisher . Almost
all of the chapters in the book involve scholars who were part of this effort or
other briefs. The chapters reﬂ ect arguments made to the Court as well as broader
perspectives that reﬂ ect views held in the social science community. The latter
are often outside the parameters of what the Court will consider now, but they
are important to discuss for the broader audience for which this book is written.
The Social Backdrop
As legal and intellectual battles concerning race-conscious admissions rage, the
country has been going through the most dramatic racial and ethnic change in its
history. Changes driven by plummeting white birth rates and massive nonwhite
immigration since the 1970s recently made whites a minority in the school-age
population for the ﬁ rst time since the arrival of a signiﬁ cant European settlement
of the American colonies. The largely nonwhite immigrants of recent decades
have come into a nation of increasingly polarized incomes, determined in large
measure by unequal educational opportunities and credentials.
America in the early 21st century is a society of extreme economic and social
inequality that is at a high point compared to our peer nations and our own past.
As the nation’s social mobility has declined seriously, wealth has become extraordi-
narily unequal, and the chance of entering the middle or upper classes has become
much more linked to formal education. It should not surprise anyone that the
issue of trying to change the racial composition of colleges is very sensitive, not
only for the families of color whose children are increasingly locked into inferior
segregated high schools and have little chance for selective colleges and univer-
sities, but also for more privileged families who fear that helping others might
decrease their children’s access to an invaluable and scarce set of opportunities.
Afﬁ rmative action is one of the last surviving mechanisms from the civil rights era
that employs race-conscious strategies to try to create more equal college oppor-
tunity for black, Latina/o and Native American students. In a society in which the
majority believes opportunities are already fairly available to all races and afﬁ rms
a highly individualistic view of “merit,” the arguments about race and college
access play out in a society largely run by lawyers working within the world’s most
powerful independent court system.
The deeply divided Supreme Court has had a small anti-civil rights majority
for a quarter century, a majority that has been steadily narrowing civil rights law.
Minority issues get less attention while the majority suffers. The fact that one

Foreword xi
of the nation’s two national parties is virtually all-white and has been exploiting
wedge issues that tap fears of racial and ethnic change only adds to the complexity
of the battle. That party has appointed most of the justices, the two most recent
of whom worked in the Reagan Administration’s Justice Department as the strat-
egies for rolling back civil rights law were being developed. It has been more
than four decades since there was a Court with a majority of justices appointed
by Democratic Presidents, even though the nation is closely divided politically.
The Court is the forum toward which the work and speculation in this book is
directed.
Why the Supreme Court Matters
In a period of partisan gridlock in the elected branches, the Supreme Court is
often the most important and powerful instrument of policy change in the U.S.
government. The transformation of politics after Citizens United v. Federal Elec-
tion Commission (2010), the vast changes in gun policy after the Supreme Court
changed the meaning of the Second Amendment on the gun issue, and the way
in which the health insurance reforms of the Obama Administration hung on a
single vote in the Court are just a few examples of its recent importance. Since
the Supreme Court is a very powerful instrument of government, the study of
the ways in which various groups try to inform and inﬂ uence its decisions is
important, as is the analysis of the meaning and limits of the resulting decisions
and how these issues might be reframed in the future. The mobilization of ideas
and information around a major Supreme Court battle, and the summary of what
various groups supporting afﬁ rmative action tried to provide for the Court, are at
the center of this book.
A major Supreme Court case can change the direction of national policy in
ways that are often impossible to alter until or unless the Court reconsiders and
reverses itself, perhaps following new appointments. In the American system,
where power is intentionally divided among the branches of government, between
the federal, state, and local authorities, and between the two dominant political
parties, it is very difﬁ cult, often impossible, to obtain decisive action by the elected
branches of government on a controversial issue. The system was designed to pre-
vent excessive government action, not to facilitate timely decisions. It is a system
in which the U.S. Constitution is the supreme authority, and the Supreme Court
decides what it means in decisions that cannot be altered by the elected branches
of government. Since the Constitution is very brief and nonspeciﬁ c, the Court
enjoys great latitude in its interpretation.
Decisions of the Supreme Court can have deep and lasting impacts on many
aspects of American life. There is also a strong tendency for people to assume that
what the Court decides is not only legal but also morally right, particularly in a
country that is united in good measure by a civic religion celebrating the Consti-
tution and the rule of law. The Court has very strong symbolic and real political

xii Foreword
power. It is not surprising that those who wish to shape the future direction of the
nation try to inﬂ uence the Court, both by appointments of judges who reﬂ ect their
values and perspectives and by playing an active role in the cases that come before it.
Understanding Supreme Court battles is particularly important in the areas of
civil rights and racial equity, where the Court has had enormous impacts both for
good and for ill. The Supreme Court helped bring on the Civil War by the Dred
Scott v. Sandford (1857) decision, which eliminated many rights of former slaves
in the free states and extended the power of slave owners—in essence extending
major aspects of slavery into states that had rejected it. Its decisions in the 1880s
and 1890s interpreted away the rights created by the three post-Civil War amend-
ments guaranteeing the rights of the freed slaves. In Plessy v. Ferguson (1896), for
example, the Court authorized the creation of apartheid-like laws in the 17 states
where the great majority of blacks lived for the next 60 years. In the l954 Brown
v. Board of Education decision, and earlier decisions about higher education, the
Court declared segregation by public authorities a violation of the Constitution
and helped initiate the civil rights revolution.
The Brown decision and the resulting civil rights laws in Congress, which were
powerfully supported by the Supreme Court in the l960s, transformed South-
ern race relations. Those changes, however, triggered a massive political reaction,
which was embraced by the Republican Party in l968. Richard Nixon’s “South-
ern strategy” drastically realigned politics, as the party of Lincoln became the
party of conservative whites, pledging to change the courts and end what it saw
as excessive civil rights enforcement that was unfair to whites. Within years of
that change, the role of the Supreme Court in expanding civil rights law came
to a virtual end. (Congress, for its part, has not enacted a major civil rights bill in
nearly a half century.) The Court has the initiative, and its decisions can last for
generations to come.
In afﬁ rmative action cases, the stakes are extremely high for America’s leading
colleges and universities. These cases are rare, but they may well determine whether
or not colleges retain control of their own admissions practices and whether or
not they will be able to train leaders from all major groups in society in a context
that both reﬂ ects and bridges the divisions and differences within that society. The
outcome of the cases determines whether selective and powerful universities will
be able to train signiﬁ cant numbers of professionals and future leaders of color for
the professions and for the research and academic worlds. In a changing society
that is highly unequal, those issues matter more than ever in determining the level
of stratiﬁ cation or equity in society.
The Suspect Nature of the Fisher Case
Many aspects of the Fisher case were particularly alarming for afﬁ rmative action
supporters. The Supreme Court is not obliged to hear any cases except in a handful
of rare categories like admiralty law. It has heard few major civil rights cases—only

Foreword xiii
four on afﬁ rmative action in a half century. It rejects the vast majority of appeals
submitted each year. It is most likely to take a case on an important issue that has
been well developed in the lower courts and in which disagreement among the
lower courts on the proper interpretation of the Constitution has created confu-
sion and uncertainty in the law. When it concerns a major issue affecting the
basic rights of an entire class of people, it is normal for the Court to take a major
class action case in which the issues have been well and fully developed, since
the Supreme Court relies on the trial record and the trial judges’ ﬁ ndings as key
sources for basic facts. The Supreme Court hears no witnesses and receives no new
fact exhibits about the nature of a case, so the record is very important.
None of these conditions existed in the Fisher case. The case had not been well
developed, since the civil rights groups were not allowed to participate and the
University of Texas had treated it as a case that should never have been in court in
the ﬁ rst place. This was a case of an individual student who did not even want to
come to the University of Texas any more, so all she could get would be a refund
of her application fee, hardly an issue of national importance. The University
concluded that she would not have been eligible for admission even if there were
no afﬁ rmative action, so it saw no valid discrimination claim. She was actually
recruited by—and her appeal was supported by—a conservative legal campaign
against afﬁ rmative action run by an organization in Washington.
The Supreme Court does not hear theoretical cases or give advisory opinions.
A case must be a real “case or controversy” involving a real set of facts and par-
ties who have something they want that they will really lose or gain. If there is
no one left to win or lose, the case is “moot” and should no longer be heard. As
lawyers constantly say, however, “they are the Supremes,” and the Court majority
can change these general rules and practices if it wishes to, though it opens itself
up to criticism if it shows blatant disregard for the norms.
The story of the Fisher case is therefore hard to understand in terms of the nor-
mal workings of the Court. When the Supreme Court took the Fisher case in the
fall of 2012, the Court’s decision to put this particular case on its docket seemed
to many observers a clear sign that the majority wanted to severely cut back or
end afﬁ rmative action, because it was otherwise hard to understand proceeding on
such a ﬂ awed case. It had not been long since the issue had been decided, suppos-
edly for a generation, in the 2003 Grutter v. Bollinger case, whose author suggested it
could be reviewed in another quarter century. In the 2007 Parents Involved in Com-
munity Schools v. Seattle School District No. 1 decision limiting school desegregation,
the Court had explicitly said that its decision did not imply any cutback on Grut-
ter . But 4 years later it took this questionable case at a seemingly opportune time
for afﬁ rmative action opponents and a time of retrenchment in a deeply polarized
Court that had narrowed or overturned many civil rights precedents.
From the perspective of afﬁ rmative action opponents, this seemed pretty much
the ideal case for creating a major reversal. For a variety of reasons, Texas has the
best known “alternative” to afﬁ rmative action in the very well-known Top Ten

xiv Foreword
Percent Plan. This plan had helped the University make some recovery from the
damage caused by the ending of its afﬁ rmative action policy by a U.S. Court of
Appeals in the 1996 Hopwood v. Texas case, which controlled Texas’s admissions
until the 2003 Grutter decision overruled the case and restored afﬁ rmative action.
Opponents had a much better chance of outlawing afﬁ rmative action if they could
make a plausible case that the policy really was not needed to gain what had been
deﬁ ned as important educational advantages of diversity in both of the previous
major Supreme Court decisions , University of California Regents v. Bakke (1978)
and Grutter . And it was an impossible case for a civil rights victory since Justice
Kagan was not participating because she had previously been involved in the case
as Solicitor General. The best possible outcome for civil rights groups would be a
4–4 tie, which would create no precedent but leave the law unchanged. As such,
when the Supreme Court reached out to take a clearly ﬂ awed case, it was widely
assumed by civil rights lawyers that it meant that the Court majority was on a path
to roll back afﬁ rmative action.
Traditionally, the Court would not want its decisions to be seen as political and
risk undermining judicial legitimacy. In other words, it would not have taken a
case with massive procedural, standing, and other problems to rule on a funda-
mental civil rights issue. When this case was docketed, there were very high stakes,
in the minds of civil rights supporters, because of the way the Supreme Court
majority had already drastically limited school desegregation and cut back on vot-
ing rights and other issues. Now afﬁ rmative action was on the line.
For these reasons, the need for independent briefs was especially clear. In
the last major test of afﬁ rmative action, there had been a massive, well-ﬁ nanced
research and advocacy operation led by the University of Michigan with impor-
tant new research commissioned from major faculty members and others. But
Fisher produced no similar effort by the University of Texas. Moreover, the Court
had clearly become more hostile when the author of the majority opinion in Grut-
ter , Justice O’Connor, was replaced by the far more conservative Justice Samuel
Alito. Many civil rights supporters had been shocked and depressed by Parents
Involved and other decisions that seemed to reﬂ ect a Court ready to sacriﬁ ce what
remained of race-conscious civil rights law. So, with a limited record on a ﬂ awed
case, civil rights supporters faced an uphill battle. In the Grutter decision the court
had relied both on factual evidence from the University of Michigan and on a
fully developed trial record with active participation by lawyers representing the
students of color as well. It wasn’t there in Fisher .
There was some clear evidence of the inﬂ uence of amic briefs in past cases,
including in the two great previous afﬁ rmative action decisions, Bakke and Grut-
ter . In Bakke , the brief submitted by four Ivy League universities was taken very
seriously by Justice Powell in his controlling decision. A graduate of Harvard
Law School and a conservative Southern lawyer, he gave great importance to the
brief’s account of Harvard’s goals and methods in his decision. In a Court where
the other members were tied for and against the University of California’s more

Foreword xv
robust version of afﬁ rmative action, he had the power to decide the case. His deci-
sion has now been the law for 36 years.
In Grutter , Justice O’Connor directly cited a number of key briefs and studies
in her powerful opinion, relying on them to expand the justiﬁ cations for afﬁ rma-
tive action substantially beyond the bounds of the Bakke decision. But most of
those celebrating Grutter do not focus on the fact that the University of Michigan
lost the accompanying undergraduate admissions case, Gratz v. Bollinger (2003),
which seemed to many advocates to be a perfectly sensible way to apply the “plus
factor” analysis that Bakke had authorized. This meant that if colleges were to
continue afﬁ rmative action they must use the much more expensive “holistic”
review process. In both cases, much more contextual justiﬁ cations of afﬁ rmative
action, citing the need to remedy deeply rooted discrimination in society, were
presented and rejected.
The Strategic Deliberations Behind Amicus Briefs
With these lessons in mind, and an informed understanding that amicus briefs are
basically written to address the issues in dispute and to inform the opinions of any
judges who may be open to new information and arguments, the Civil Rights
Project/Proyecto Derechos Civiles (CRP) at the University of California, Los Ange-
les, undertook an organized effort to give social scientists a voice in the Fisher case.
I have been very involved in the preparation of seven major social science briefs to
the Supreme Court, before and since the creation of the CRP, and have discussed
many others with lawyers writing briefs intended for the Supreme Court. The
overwhelming focus of these efforts has not been on what the writers think is truly
needed to solve the overall problem, but rather on the things that they think could
be considered within the existing legal framework by the serving justices within the
parameters of a pending case—things they believe could produce some signiﬁ cant
gains or could avoid the very severe harm that can come from a big loss. Litigation is
not like an academic debate, it is a zero-sum game that determines the fundamental
law and can easily affect millions of people and entire social groups. The construc-
tion of amicus briefs is a very specialized but sometimes very important activity that
can help shape a decision that could deeply affect American life.
Because the views of most justices are well developed and well known on many
important issues, amicus briefs are often aimed at the subset of justices, or even
a single justice, believed to be most open to new information. Indeed, for civil
rights lawyers and those supporting civil rights, since the early l970s, litigation has
meant trying to reach at least one judge appointed by a Republican President who
is opposed to race-conscious civil rights policies, a judge whose life experience
and contacts usually incline him or her to view planned social change with great
suspicion and not to see any fundamental ﬂ aws in the society. The briefs often do
not deal with the issues in general but with the speciﬁ c aspects that are before the
Court in a given case.

xvi Foreword
Thus, social science amic briefs are primarily efforts to present a very condensed,
well-documented summary of relevant research written to be understandable by
nonspecialists. They are fundamentally different from articles or books for an audi-
ence of scholars, where there would be much more attention to the theories of the
discipline, literature review, methodology, relevant statistics and graphs, necessary
future research, attention to currently important concepts and terms, etc., usually
with very little or no discussion of possible relationship of the research to law or
policy. Most briefs are aimed at answering questions raised by the Court and spe-
ciﬁ c justices, and they are framed within the legal debate as deﬁ ned by precedent.
Sometimes, of course, there are briefs not really aimed at the immediate case, but
aimed at expressing the strong opinion of a group or author to motivate a move-
ment or communicate an ideology. Critical race theorists and activist groups, such
as Coalition to Defend Afﬁ rmative Action By Any Means Necessary (BAMN),
sometimes favor using briefs not to appeal to possible swing conservative justices
but as a form of political litigation designed for a different purpose—to foster dis-
cussion of a much broader framework. This is best understood as a fundamentally
distinctive enterprise, something less about the immediate case and much more
about generating a different understanding of the entire problem. It would be
useful if proponents of speciﬁ c strategies would understand the different purposes
and not waste energy and create division by implicitly criticizing each other. Each
of these goals clearly matters.
Civil rights lawyers and other brief writers often have deep disagreements with
long-established trends in the law that are extremely unlikely to change in a given
case before an unchanged Court, so they usually focus on what they think might
be feasible to win or protect rather than risk alienating the conservative judges by
telling them that they have been fundamentally wrong on the entire framework
of the law for many years. This is a delicate balance but, of course, many of the
brief writers have other forums in which to discuss the more fundamental issues
and they do not do it in the brief. This book shares arguments framed for these
multiple audiences, including those crafted for advocacy within the legal arena, as
well as for scholarly conversations about afﬁ rmative action post- Fisher .
Frustration With Current Legal Framework
Legal advocacy involves dealing with frustrations of working within current legal
frameworks, which have ruled out as relevant in legal analyses basic parts of our
understanding about the history of discrimination and its serious current effects
on inequality. As the law has stood since Bakke, the Court majority believes that
illegal segregation has been remedied and that there are few continuing effects of
past segregation. This is frustrating for those of us who are well aware of (1) the
history of discrimination in higher education; (2) the continuing token pres-
ence of faculty and administrators of color; (3) the severe underrepresentation of
Latina/o, African American, and Native American voices and research in courses

Foreword xvii
and research projects; (4) the lack of the kinds of family safety nets and money that
families with inherited wealth and access to the best schools have; (5) the resegre-
gated and unequal precollegiate education provided; and (6) many other forms of
inequality persisting through generations.
The Court majority’s practice since Bakke of ruling out all consideration of the
impact of the continuing polarization of American society and education systems
and assuming that we have a fair and scientiﬁ c method of measuring merit leads
to a false assumption that African Americans, Latina/os, and Native Americans
have a problem of college access because they have much less merit than Asian
Americans and whites, and that afﬁ rmative action policies discriminate against
meritorious individuals from these latter groups. The Court majority’s assumption
that inequality does not persist through generations runs up against the evidence
that social mobility in America is at a low point and that we have changed policy
in recent years to make it far easier to transfer wealth and all the opportunities
connected with it, while raising costs and other barriers to college for those living
paycheck-to-paycheck or even in welfare dependency in areas of weak schools.
Many of us who have spent a career studying racial inequality ﬁ nd some of the
factual assumptions—implicit or explicit—in the decisions of the Supreme Court
in recent years as simply out of touch with the nation’s racial history. The Court
implicitly assumes that racial discrimination quickly ended after the civil rights era,
that the history of discrimination has very few continuing effects on the present that
courts need to consider, and that with the passage of time the remnants of discrimi-
nation fade away. In f act, the majority often seems to claim that we have reached a
colorblind era where color is no longer a cause of unequal opportunity and can be
safely ignored in devising constitutional policy. If this assumption were correct, of
course, there would be no need for color-conscious policy; if opportunity were truly
fairly distributed without any regard to color, it would be wrong and even a viola-
tion of the Constitution to give any special consideration to the needs of African
American, Latina/o, and Native American students in college access.
That seems to be the position of four of the current justices; a ﬁ fth member,
Justice Kennedy, voted against afﬁ rmative action in Grutter , claiming the holistic
Michigan Law School plan was a hidden quota. It seems clear to many social
scientists that the lack of wealth, parental education, and access to good schools,
as well as other inequalities facing families of color, resulted from discrimina-
tion against parents and grandparents and from the dispossession of wealth and
resources from communities of color. It also seems clear that this directly affects
succeeding generations, particularly given continuing patterns of segregation and
evidence of contemporary mechanisms of discrimination. The Court majority,
however, has dismissed this idea.
The basic reason public colleges in the 19 states with a history of separate
public postsecondary institutions for blacks implemented afﬁ rmative action was
that they had a long history of intentional segregation. Under the Constitution
and the 1964 Civil Rights Act they faced severe penalties if they continued to

xviii Foreword
discriminate. Thus, this was not a voluntary race-conscious action to end de facto
segregation of selective colleges; rather, it was a mandated remedy for intentional
de jure segregation stretching over generations. The Nixon Administration, which
had ignored this issue, was found guilty by federal courts of failing to enforce
the 1964 Civil Rights Act against universities in historically segregated states.
Under the Carter Administration, goals were set for desegregation in those states
and plans were negotiated, but none of the goals were achieved and the Reagan
Administration nevertheless certiﬁ ed a number of those states as being in full
compliance with the law. There has been a tendency to forget about this history
and to implicitly assume that the legacy of violations has been fully corrected.
These states are now treated as fully desegregated states whose afﬁ rmative action
policies are voluntary and limited rather than legally required.
Even in the 31 states without de jure separation of higher education, there is a
history of discrimination, both public and private, that is ignored by the Court.
At the University of Chicago, for example, a small number of black students were
admitted but they were not allowed to live on campus, and the university joined
in the “home improvement association” whose objective was to secure “restric-
tive covenants” to make it legally impossible for families of color to live in the
Hyde Park neighborhood. It was not until 1948 that the Supreme Court found
such restrictive covenants to be unconstitutional. I am conﬁ dent that if research
were done on a sample of elite institutions in the North and West with legacies of
operating in a society (with leaders of colleges strongly connected to the dominant
elements of society) and in communities that were intensely racist, it would be
easy to document discrimination in many. But that has to be ignored under the
Bakke standard, as critiqued in the second half of this book.
Still, the intergenerational nature of discrimination seems obvious to many
social science researchers thinking about how easily inequality perpetuates, even if
there were an absence of further discrimination. How apparent this is when par-
ents work very hard to give their children access to very developed and expensive
systems that perpetuate the advantages of the advantaged in communities with
exceptional schools, great recreational and learning opportunities, cultural events,
special school programs, and money to hire special training for college exams and
special counselors for admissions strategies. There are very powerful mechanisms
perpetuating the effect of a history of discrimination and, even in the absence of
further discrimination, children of parents and grandparents who were denied
opportunity are very unlikely to catch up with those receiving multiple advan-
tages, connections, and special information.
Beyond the accumulated disadvantage in K–12 schooling and higher education
practices that advantage afﬂ uent white students, there are myriad ways institutional
discrimination continues to permeate U.S. society that have recently received
attention on a global scale. The United Nations Committee on the Elimination
of Racial Discrimination brought light to continuing problems in racial policies,
noting for example the failure to act against growing school segregation as well as

Foreword xix
Stand Your Ground laws and FBI racial proﬁ ling, which sanction race-based vio-
lence. But this issue of remedying the nation’s legacy of racism is out of bounds
in the jurisprudence of the current Court. Thus, social scientists seeking to have
an impact must operate within the narrow limits set by the majorities that have
dominated the Court for decades.
In fact, there are many questions about the entire framework that scholars wish
to raise, and there are reformulations they wish were on the agenda of the Court.
This is particularly true both among those who statistically study the pipelines to
college and how they differ by race and among scholars who identify with criti-
cal race studies. This book takes us into this world, presenting multiple arguments
and framings, all responding, although in some cases from different angles, to a
common frustration about how the very high stakes contest is played out on a
chessboard with pieces designed by the Supreme Court’s majority.
The question for brief writers often is really not about what analysis of the
social reality is most accurate, but what is most useful for having impact within a
given context. The current legal context is one that is dictated by a very limited
worldview. Despite this reality, there is a tendency to look at the limited nature
of the Court’s jurisprudence on afﬁ rmative action and to assume that if broader
arguments had been made, things could have been better. What is often lacking in
sorting out these views is a clear discussion of the politics of the Court.
The Court as a Political and Legal Institution
Parties would design different strategies for briefs if they saw the Court as fun-
damentally moved by presentations of legal doctrines and social science ﬁ ndings
rather than as a very powerful institution shaped by presidential appointments
with the hope that those appointments will reﬂ ect the President’s values. Decisions
of the Supreme Court on constitutional issues rely on theories of interpretation,
on precedents of the Court, on the effectiveness of the parties and others in raising
key issues, and, of course, on the ideology and worldviews of the various members
of the Court on issues that deeply divide American society and politics.
The Court is protected from politics by isolation, secrecy about its internal
operations, and respect from society and the legal profession, as well as by life-
time appointments. But at the center are individual justices and their personal
attitudes, perceptions, and life experiences. The Supreme Court exercises vast
power without elections and without any higher authority, except a constitu-
tional amendment, that can change its constitutional decisions. The current Court
receives cases in a context where most of the major precedents of recent decades
tend toward limiting civil rights and, especially, race-conscious policies. It has the
most conservative majority in generations.
Although the Court is positioned as being above politics in some crucial ways,
it is nonetheless constituted by politics. This is because its members are selected
by Presidents and conﬁ rmed by the Senate. The process is very visible and often

xx Foreword
contentious, particularly at a time of high partisan and ideological polarization in
the country. Ideology ﬁ gures into this process. This has been particularly true for
Republican Presidents since l968, when the GOP was captured by strong ideologi-
cal conservatives and began a very conscious effort to change the membership of
the judiciary and the outcomes of court-made law in the United States. Presi-
dent Nixon had the rare opportunity to name four justices in his 5 years, and
he carried out his intention to replace liberals and moderates on the Court with
conservatives. The intense conﬂ ict over these changes led to defeat of two of his
nominees—one of whom had supported white supremacy—but he eventually
won appointments. Nixon had explicitly promised conservatives, especially in
the South, that he would change the courts and agencies on what he consid-
ered excessive civil rights rulings. In sum, Republicans have selected a majority of
justices on the Supreme Court since 1971; they have enjoyed a quarter century
monopoly on all new appointments between the Johnson and Clinton Adminis-
trations. The conservative success in constituting a deeply conservative Court has
created a steep uphill battle in civil rights cases.
The Reagan Administration fostered the ideas that civil rights remedies were
temporary, that historic debts were quickly repaired, that the key was temporary
compliance with whatever the Court ordered. Most importantly, there was no
necessity to prove that a remedy had worked, only that an effort had been made
to comply with the terms of a speciﬁ ed plan. After a succession of conserva-
tive justice appointments changed the Court, this theory became the law of the
land. The remedy, by deﬁ nition, had eliminated the entire history of inequality.
Once a justice announced that he thought enough had been done, the rights
derived from the history of discrimination evaporated from the perspective of the
Court. If inequality remained, it was not the problem of law or the courts, it was
something else, unless civil rights groups could prove a new case of intentional
discrimination. Evidence of policies that had the clearly foreseeable consequence
of deepening inequality would not count; only racial animus would count, and
that is impossible to prove unless the decision makers are extremely overt.
In the case of voluntary afﬁ rmative action in states without a history of de
jure segregation, the increasingly strong view that race-conscious action in favor
of integration was just as objectionable as race-conscious segregation created an
enormous burden in defending any race-conscious policy. The Court saw a risk
that whites were being discriminated against. The 2007 Parents Involved decision
prohibiting most forms of traditionally accepted integration plans adopted volun-
tarily by school districts raised major challenges for defenders of afﬁ rmative action.
The Continuing Signiﬁ cance of Fisher
Though the Court, in important ways, punted in the Fisher case, the big issues
were not resolved and it is possible they are now being reframed in lower court
proceedings and in strategy sessions among litigators. The issues addressed in the

Foreword xxi
case—such as what constitutes a “critical mass” and what alternatives to race-con-
scious admissions policies are administratively feasible—will be back, and much
of the research that was done for Fisher very likely will be relevant. There are also
other issues that are clearly important in the debates now proceeding in the courts
and on campuses trying to ﬁ gure out the meaning of the Fisher case. These will
require research beyond this book. Good institutional as well as external research is
needed to answer some of the questions that would be posed in any challenge to a
plan. This is going to be a long-term battle, since access to selective higher educa-
tion has become such a decisive element in shaping life chances in contemporary
American society and there is a severe shortage of spaces and, sometimes, of aid at
the strongest campuses. The American public knows college education is critical
and, at the most important levels, very difﬁ cult to access and ﬁ nance.
I strongly encourage readers to think about the difﬁ cult uphill battle fought by
those working to maintain an admittedly limited policy of afﬁ rmative action in
highly constrained and often hostile terrain. At the same time that readers reach
a deeper understanding of why we are where we are and how the battle has been
waged, they need to think about what is really needed and why there is so little
understanding of the broader issues of social and educational stratiﬁ cation that
researchers have been working on in so many ways for so long. Think about what
part of that may be a problem of intellectual framing—of failures of advocates
in judicial and other battles—and what part is the result of fears created by vast
changes in society and the economy being played on by those who can use them
to ignite and gain power through those fears. What part of it is linked to the very
widespread understanding that college is necessary, the increasing competition for
spaces in the strongest colleges, and costs that have reached the point where they
deeply worry even privileged families? Does a litigation strategy need to be joined
by public policy proposals supporting expansion of access for all?
Obviously the legal battles matter greatly; obviously research to understand and
explain the roots of the inequality is essential. Advocates will need to push the
intellectual conversation while also addressing the political debate. Is it possible
to read the commands of the Constitution in ways that reﬂ ect a very differ-
ent understanding of society and the possibility of remedies without winning
elections and appointing justices who share that understanding or whose life
experiences leave them open to listening to broader evidence? That is a ques-
tion that I would leave with the readers of this volume, both in thinking about
why these debates have evolved as they have and in applying arguments within
the frameworks where they are most helpful for advocacy. I would encourage
those who care about equality and integration in higher education to act on their
conclusions.
Gary Orﬁ eld
University of California, Los Angeles

This page intentionally left blank

PART I
Background and
Evidence Submitted

This page intentionally left blank

When colleges and universities use race-conscious admissions policies, they must
confront questions about whether their policies meet constitutional scrutiny.
1

This is because the explicit consideration of race in institutional policies triggers
constitutional overview under the Equal Protection Clause of the Fourteenth
Amendment. As challenges to these policies reach the nation’s highest court, each
of the U.S. Supreme Court’s decisions in this area—including Regents of the Uni-
versity of California v. Bakke (1978), Grutter v. Bollinger (2003), Gratz v. Bollinger
(2003), and most recently Fisher v. University of Texas (2013)—has, in turn, shaped
institutional efforts intended to address racial and ethnic inequities in education.
While the effect of the Court’s most recent decision in Fisher remains to be seen, it
reminded institutions that they must be ready to provide evidence supporting the
need for race-conscious admissions policies. Hence, in this post- Fisher environ-
ment, it is critical for institutional leaders to understand the legal issues involved in
race-conscious admissions policies and the social science evidence that is relevant
to the Court’s determinations.
As with the Grutter and Gratz cases, Fisher prompted a collective effort among
social scientists, institutions of higher education, legal scholars, and advocacy and
policy organizations to pull together the most up-to-date and relevant high-
quality evidence to inform the case. The purpose of this edited volume is to
share this information and to point to emerging questions and considerations as
we think about the conversation about race-conscious admissions beyond Fisher .
In this introductory chapter, I provide the foundation for understanding the legal
issues in Fisher and the other legal questions addressed in subsequent chapters in
this book. In particular, I explore the applicable legal framework in Fisher as shaped
by prior Court rulings. Then, I discuss some of the research ﬁ ndings that the social
science community drew upon in an effort to inform the decision in Fisher . I end
1
THE LEGAL CONTEXT AND
SOCIAL SCIENCE EVIDENCE IN
FISHER V. UNIVERSITY OF TEXAS
Liliana M. Garces

4 Liliana M. Garces
with a summary of the Court’s ruling and a discussion of future strategies for
promoting racial equity and access in a post- Fisher context.
The Shifting Legal Framework for Evaluating
the Constitutionality of Voluntary Race-Sensitive
Admissions Policies
The consideration of race as a factor in higher education admissions policies dates
back to the civil rights movement in the South, which culminated in the Civil
Rights Act of 1964 and various executive orders for afﬁ rmative action. These
laws, grounded in the need to address racial inequities created by years of racial
segregation policies and other exclusionary laws, gave the federal government the
authority to withhold federal funds from segregated school systems and to bring
civil action against institutions that failed to take steps to integrate (Minow, 2010).
In the late 1960s and early 1970s, after reinforcing efforts by the executive and leg-
islative branches of government, the Court authorized federal courts to institute
comprehensive desegregation plans across the country, essentially ordering that
race be considered in education policies to remedy the effects of government-
enforced (de jure) segregation.
At the same time, many institutions of higher education began to voluntarily
adopt race-conscious admissions practices to address discrimination and racial/
ethnic inequities, even in the absence of de jure segregation. Race-conscious prac-
tices in this latter context—where segregation was not the result of an ofﬁ cial
government policy but of other structural factors—then became the focus of chal-
lenges and litigation. In this context, the Court placed strict limits on institutional
race-conscious admissions policies by applying a legal test called “strict scrutiny.”
2

This standard, which involves the Court’s highest level of review and is the hardest
to meet, is intended to “smoke out” illegitimate uses of race by ensuring that the
institution “is pursuing a goal important enough to warrant use of a highly sus-
pect tool” ( Johnson v. California , 2005). Strict scrutiny is a two-prong test requiring
institutions to demonstrate both a “compelling interest” and policies and practices
that are “narrowly tailored” to that objective.
On the ﬁ rst prong of strict scrutiny—compelling interest—the Court has
held that the educational beneﬁ ts that ﬂ ow from student body diversity meet
the deﬁ nition of a compelling interest. In past cases, including Bakke and Grut-
ter , the Court endorsed this interest as compelling because it is central to the
academic mission of a university—a speciﬁ c form of academic judgment pro-
tected by the First Amendment. To determine whether the second prong of
the analysis is met—the narrow tailoring determination—the Court has not
articulated a ﬁ xed or singular measure. Instead, the Court has outlined a number
of relevant criteria that are ultimately context speciﬁ c. These criteria, which
the Court articulated in Bakke , Grutter, and, most recently, Fisher , require that
the policy (1) does not operate as a quota; (2) involves a ﬂ exible, individualized

The Legal Context and Research in Fisher 5
consideration of applicants so that race is only one of a number of factors being
considered; (3) is limited in time or includes a periodic review to assess its con-
tinued necessity; (4) is adopted after an institution’s good faith consideration of
workable race-neutral alternatives; and (5) does not unduly burden disfavored
groups. In Fisher , the Court clariﬁ ed that this narrow tailoring determination
is one that courts need to make themselves, with great care, while taking into
account a university’s experience and expertise.
Pre- Fisher Litigation
To understand the legal issues and the Court’s ruling in Fisher , we need to ﬁ rst
consider the line of cases that shaped the legal issues in that case. The ﬁ rst case,
Regents of the University of California v. Bakke (1978), altered the manner in which
colleges could justify afﬁ rmative action and established the strict scrutiny stan-
dard. Following Bakke , institutions could no longer implement race-conscious
admissions to address the effects of past or present racial discrimination. Rather,
they could use the policies to obtain the forward-looking educational beneﬁ ts
of diversity. The next case was the Fifth Circuit’s decision in Hopwood v. Texas
(1996), which prohibited race-conscious policies in Texas and led institutions to
turn to “race-neutral” policies like the Top Ten Percent Plan to preserve racial
and ethnic diversity on their campuses. The last case was the Court’s decision in
Grutter , which lifted the ban on afﬁ rmative action in Texas and outlined the legal
framework that the Court applied in Fisher . The University of Texas at Austin’s
(UT Austin) response to the Hopwood and Grutter rulings set the stage for the legal
issues in Fisher .
Bakke : A Diversity Rationale Over a Remedial One
Bakke involved a challenge to the University of California, Davis medical
school’s consideration of race as part of its admissions program. The medical
school’s admissions policy reserved 16 of its 100 places for disadvantaged minor-
ity students. In contrast to other institutions with a history of legally enforced
segregation, the school had adopted its race-conscious admissions policy in part
to remedy inequities and address the effects of past societal discrimination. Allan
Bakke, a white student who had been denied admission to the medical school
twice, challenged the race-conscious policy on the grounds that it violated the
Equal Protection Clause of the Fourteenth Amendment. The medical school
sought to defend the policy on a number of grounds, including that it was
needed to address the effects of past discrimination practices and existing racial
and ethnic inequities in higher education.
The Court, however, ultimately rejected these arguments, issuing six sepa-
rate opinions with no clear majority. The controlling opinion was based on
Justice Powell’s rationale, which clariﬁ ed that the applicable level of judicial

6 Liliana M. Garces
review was strict scrutiny. As described above, this required the university to
demonstrate two factors: (1) that its admissions policy furthered a compelling
interest and (2) that the policy was narrowly tailored to achieve that interest.
On the ﬁ rst prong, of all the interests that the medical school advanced, the
one that he found “compelling” (and therefore permitted by the Constitution,
as it met the strict scrutiny standard) was the need to further the educational
mission by ensuring a diverse student body. He believed that racial and ethnic
diversity contributed to the type of critical thinking central to the mission and
quality of higher education, such as a “robust exchange of ideas,” a principle
that is grounded in First Amendment constitutional principles and tied to the
umbrella of academic freedom ( Regents of the University of California v. Bakke ,
1978, p. 313). His opinion thus prevented institutions from continuing to use
race-conscious policies to directly remedy the effects of past discrimination
in the absence of de jure segregation, allowing them instead to implement the
policy for the purpose of attaining a diverse student body that would further
the institution’s educational mission.
On the second prong, narrow tailoring, Justice Powell held that the policy
had to be holistic and ﬂ exible and that the medical school’s policy operated as
a “quota,” and therefore was not constitutionally permissible. In considering
whether the means the medical school implemented to further its compelling
interest in diversity were narrowly tailored, Justice Powell emphasized that the
compelling interest of diversity “encompasses a far broader array of qualiﬁ cations
and characteristics of which racial or ethnic origin is but a single though impor-
tant element” ( Regents of the University of California v. Bakke , 1978, p. 315).
Because the set-aside admissions program focused solely on ethnic diversity,
it hindered rather than furthered the “attainment of genuine diversity.” For
these reasons, the policy was not narrowly tailored, and it was thereby struck
down as unconstitutional. In response, institutions throughout the country
modiﬁ ed their race-conscious admissions policies to comply with the Court’s
requirements (Welch & Gruhl, 1998). In light of the Court’s splintered decision,
however, Justice Powell’s opinion provided the sole rationale for upholding the
use of afﬁ rmative action. The lack of a unanimous or majority decision meant
that the debate over the legality of race-conscious admissions practices would
continue.
Hopwood : The Fifth Circuit Sets Aside Bakke
to Ban Afﬁ rmative Action
In Texas, the controversy over the legality of race-sensitive admissions policies
culminated in the now well-documented case of Hopwood v. Texas (1996), where,
two decades after Bakke , the Fifth Circuit departed from the Court’s decision to
ﬁ nd that the consideration of race or ethnicity as a factor in admissions did not
serve a compelling interest and thus did not meet constitutional scrutiny. The case

The Legal Context and Research in Fisher 7
involved a challenge by Cheryl Hopwood and three other white students who
had been denied admission to the University of Texas School of Law in 1992. The
law school based its admissions on a Texas Index (TI) score, a composite of GPA
and standardized test (LSAT) scores and an interpretation of the score that took
into consideration an applicant’s race. Cheryl Hopwood argued that the admis-
sions policy violated the Equal Protection Clause of the Fourteenth Amendment,
in part because minority applicants with lower Texas Index scores than white
applicants were admitted, and because the law school had separate admissions
committees for white and student of color applicants. The law school defended its
policy on the grounds that it met the requirements of Bakke , arguing it was needed
to further a compelling interest in racial diversity and that the policy was narrowly
tailored to further these goals.
The Fifth Circuit, however, disagreed, ﬁ nding that the law school did not have
a compelling interest in student body diversity. The Fifth Circuit rested its hold-
ing, in part, on the argument that Bakke had been a divided opinion, with Justice
Powell as the only justice recognizing student body diversity as a compelling inter-
est, and the belief that more recent Supreme Court decisions rendered Bakke
obsolete. At this time, a more conservative U.S. Supreme Court than the one
that had decided Bakke had fallen short of endorsing afﬁ rmative action in cases
decided in the employment context (see, e.g., Adarand Constructors, Inc. v. Pe ñ a ,
1995). These factors led to the unusual circumstance in which a lower court failed
to apply an otherwise binding U.S. Supreme Court ruling to a case that raised a
similar legal issue.
3
In 1997, the Texas Attorney General interpreted the decision
as applicable to both public and private institutions in the state, and to admis-
sions decisions, ﬁ nancial aid, scholarships, and recruitment and retention practices
(Chapa et al., 1997).
Following Hopwood , higher education institutions in Texas, and those in Mis-
sissippi and Louisiana that were not under orders to desegregate, replaced the
consideration of race with other criteria intended to increase the representation of
students of color. UT Austin, for instance, began to use a Personal Achievement
Index, which considered factors such as a student’s socioeconomic status, whether
the student spoke a language other than English at home, and whether the student
lived in a single-family home. The Texas state legislature also adopted additional
initiatives and passed the 1997 Top Ten Percent Plan (TTPP) (HB 588), which
granted high school seniors in the top 10% of their graduating class automatic
admission to the state’s universities. The creators of the plan noted that the law
was not intended to become an alternative to afﬁ rmative action and that it was
unlikely to reverse the decline in racial and ethnic diversity at undergraduate insti-
tutions in the state following the prohibition of afﬁ rmative action under Hopwood
(Brief of Authors of the Texas Ten Percent Plan, 2003, p. 3). In addition, the state’s
public ﬂ agship institutions, particularly UT Austin, supplemented the TTPP with
targeted scholarships and retention programs intended to increase representation
of students of color (Horn & Flores, 2003).

8 Liliana M. Garces
While the TTPP was in effect, UT Austin was able to regain some of the
losses in racial and ethnic diversity that had taken place after Hopwood banned the
consideration of race as a factor in admissions, though not to the levels that the
university had been able to achieve under a race-conscious policy pre- Hopwood
(Long & Tienda, 2008). As UT Austin noted in its Brief for Respondents (2013),
“In Fall 2002, only 3.4% of the freshman class was African-American and 14.3%
was Hispanic, below 1996 levels” (p. 10). Indeed, given the growth of Latina/os
in the state, “underrepresentation [for Latina/os] actually worsened during this
period” (p. 10).
Grutter : The Court Extends Rationale in Bakke
and Overrules Hopwood
Six years after Hopwood went into effect, the Court in Grutter v. Bollinger (2003)
once again upheld the constitutionality of considering race in admissions, relying
in part on research documenting the beneﬁ ts of student body diversity and the
need for race-conscious policies to obtain diverse cohorts of students.
4
The case
involved a challenge to a holistic admissions policy at the University of Mich-
igan Law School that considered race, among other factors, as a circumstance
that could enhance an applicant’s chances of admission. Barbara Grutter, a white
female applicant who had been denied admission, argued that the policy violated
the Equal Protection Clause of the Fourteenth Amendment, because a higher
percentage of minority applicants with lower GPAs and standardized tests scores
was admitted than nonminority applicants with similar test scores.
The law school refuted that Ms. Grutter’s race was the determining factor
in her admissions and argued that its policy was needed to further a compelling
interest in student body diversity. The university noted that it required the enroll-
ment of a “critical mass”
5
of students of color (i.e., more than token numbers of
minority students to help diminish the force of stereotypes) and that the admis-
sions process met the narrow tailoring requirements of strict scrutiny because it
was based on an individualized consideration of every applicant. Indeed, commen-
tators have noted that “Grutter’s 3.8 GPA and 161 LSAT would likely have gotten
her rejected,” as “the proﬁ le of the Michigan class of 2010 showed a median GPA
of 3.73 and a LSAT of 171” (Brodin, 2013, p. 25). The University of Michigan’s
deputy counsel Liz Barry further noted that there were “plenty of white students
with grades and test scores lower than Ms. Grutter’s who got into the law school,”
demonstrating that the university’s admissions policy examined applicants holisti-
cally (Brackett, 2001).
The U.S. Supreme Court agreed with the University of Michigan’s defense,
in a 5–4 majority opinion authored by Justice O’Connor. As Justice Powell
had found in Bakke, the Court in Grutter found that universities had a compel-
ling interest in student body diversity. Importantly, by acknowledging the broad
implications of diversity for society and our democracy, the Court’s decision

The Legal Context and Research in Fisher 9
further expanded the justiﬁ cation for afﬁ rmative action beyond the educational
beneﬁ ts of a diverse student body. The majority opinion emphasized the role of
universities—professional schools in particular, such as law schools—in provid-
ing “the training ground for a large number of our Nation’s leaders” ( Grutter
v. Bollinger, 2003, p. 332). The Court stressed the need for these institutions to
be inclusive of individuals of all races and ethnicities so that all members of our
society can have “conﬁ dence in the openness and integrity of the educational
institutions that provide this training” ( Grutter v. Bollinger, 2003, p. 332). With
this expanded rationale, the Court recognized the important role postsecondary
institutions play in sustaining the health of our democracy, by having a student
body that more closely reﬂ ects the racial/ethnic diversity of the United States
(e.g., Bowen, Kurzweil, & Tobin, 2005).
As with Bakke , Grutter endorsed the consideration of race and ethnicity in
admissions as long as it was done in a “narrowly tailored” manner. Again, the
Court did not articulate a ﬁ xed test for a narrow tailoring analysis, but instead
outlined a number of factors relevant to the evaluation. As set forth in Bakke ,
one of the factors required that the policy involve a ﬂ exible, individualized con-
sideration of applicants so that race, while important, was only one of a number
of factors being considered. Justice Powell indicated that the policy could not be
a rigid quota or a functional equivalent in the form of a set-aside or a predeter-
mined number of seats for minorities. Additional factors relevant to the evaluation
that the Court outlined in Grutter included (1) whether the institution had
given good faith consideration to workable race-neutral alternatives to the race-
conscious policy; (2) whether the policy unduly burdened nonminority appli-
cants; and (3) whether it was limited in time or included a periodic review to
assess the continued necessity of the program. As discussed below, criteria (1) and
(2) were central to the legal issues in Fisher that could be informed by ﬁ ndings
from social science research.
The Grutter decision is binding on any other lower court decisions that address
the same constitutional issue and for any higher education institution that receives
federal funding, which includes both public and private institutions. As such, the
Court’s ruling in Grutter overruled Hopwood , allowing institutions of higher educa-
tion in Texas (as well as Louisiana and Mississippi) to again consider race as a factor
in their admissions decisions in a narrowly tailored manner.
Fisher : A New Challenge to Afﬁ rmative Action
In 2005, after Grutter had lifted the prohibition on afﬁ rmative action policies at
postsecondary institutions in Texas, UT Austin reintroduced the consideration of
race in admissions. It did so only after commissioning two studies that explored
racial diversity in its classrooms and across its campus. One study showed that
African American and Latina/o students remained underrepresented in small
to average-size undergraduate classes, which offered the best opportunity for

10 Liliana M. Garces
classroom discussion. The study found that “90% of undergraduate classes of
the most common size at UT—sections with 10–24 students—enrolled zero
or one African-American student in 2002, and nearly 40% of those classes
enrolled zero or one [Latina/o] student” (Brief for Respondents, 2013, p. 10).
UT Austin also conducted a student survey, which revealed that minority stu-
dents were feeling isolated and that a majority of all students felt there was
“insufﬁ cient minority representation” in their classrooms for “the full beneﬁ ts
of diversity to occur.” The university emphasized that it had these low levels
of racial and ethnic diversity despite aggressive race-neutral efforts to maintain
racial and ethnic diversity while Hopwood was in effect, including increased
outreach and recruitment.
In light of these ﬁ ndings, UT Austin concluded that it had yet to achieve the
“critical mass” of underrepresented students necessary to obtain the full educa-
tional beneﬁ ts of diversity under the TTPP. Following the implementation of a
race-conscious policy in 2005, Abigail Fisher, a white female applicant who had
been denied admission to UT Austin, sued the university, arguing that the uni-
versity’s policy did not follow the parameters of Grutter and, therefore, violated
the Equal Protection Clause of the Fourteenth Amendment. Like Ms. Grutter,
Ms. Fisher—who was recruited by the Project for Fair Representation, a conser-
vative legal defense fund headed by Edward Blum, who specializes in recruiting
plaintiffs to challenge racial classiﬁ cations—argued that her application had been
rejected because of her race. She advanced this argument despite the fact that in
the same admissions cycle, 42 white applicants with grades lower than hers had
been admitted, only 5 applicants of color with lower scores gained entrance, and
168 applicants of color with identical or higher scores were denied admission
(Brief for Respondents, 2013).
Legal Issues in Fisher and Relevant Social Science Evidence
As presented to the Court, the constitutional legal issue in Fisher was whether
the Court’s decisions interpreting the Equal Protection Clause of the Fourteenth
Amendment, including Grutter , permitted UT Austin’s use of race in undergradu-
ate admissions decisions. As in Grutter , the Court reviewed the question under a
“strict scrutiny” standard. Thus, the legal questions involved whether UT Austin
had a compelling interest for its policy and whether the means that it used to
further that interest (i.e., the consideration of race as one among many factors
in admissions) were narrowly tailored. After the Court agreed to hear the chal-
lenge in Fisher , social scientists, institutions of higher education, legal scholars, and
advocacy and policy organizations came together to submit the most up-to-date
evidence to inform the case as amici curiae. Amici, or friends of the court, are
“parties not directly involved in the litigation, but who believe that the court’s
decision may affect their interests” (Erickson & Simon, 1998, p. 31). They ﬁ le
amicus curiae briefs to the court to present their position and to offer supporting

The Legal Context and Research in Fisher 11
evidence. In this section, I summarize some of this evidence as it applies to the
legal issues in the case.
A Compelling Interest in the Educational Beneﬁ ts
of a Racially and Ethnically Diverse Student Body
On the ﬁ rst prong of the strict scrutiny standard, Ms. Fisher herself did not chal-
lenge that UT Austin had a compelling interest to obtain the educational beneﬁ ts
of diversity (see Oral Transcript in Fisher ). However, organizations that have long
opposed afﬁ rmative action, such as the Center for Individual Rights and the Cato
Institute, ﬁ led amicus curiae briefs urging the Court to overturn the holdings in
Bakke and Grutter that had established a compelling interest in the educational
beneﬁ ts of student body diversity. In response, numerous organizations and indi-
viduals ﬁ led amicus briefs in support of UT Austin that summarized the long
body of evidence supporting a compelling interest in the educational beneﬁ ts of
diversity. The authors of 73 briefs ﬁ led in support of UT Austin (compared to 19
briefs in support of Fisher ) included members of both houses of Congress, busi-
ness leaders, conservative public ﬁ gures (e.g., Colin Powell, former RNC Chair
Michael Steele), universities, university leaders, scholars, nonproﬁ ts, and legal and
educational organizations (NAACP, 2012).
The briefs submitted in support of UT Austin summarized the extensive body
of research on student body diversity that had accumulated since the Court’s 2003
ruling in Grutter . As had been documented by social science research in Grutter ,
this body of work continued to demonstrate that student body diversity leads to
important educational beneﬁ ts, including increased cross-racial interaction among
students, reduced prejudice, improved cognitive abilities, critical thinking skills and
self-conﬁ dence, greater civic engagement, and improved leadership and workplace
skills (see, e.g., Brief of American Educational Research Association et al., 2013).
In this volume in particular (see Chapter 2 by Sturm and Johnson), we highlight
the evidence supporting the importance of diversity for preparing students for
the leadership and citizenship necessary to maintain the “fabric of our society”
( Grutter v. Bollinger , 2003, p. 331).
Beyond ﬁ ndings that supported the Court’s conclusions in Grutter , amicus
briefs introduced additional lines of evidence to address new arguments speciﬁ c
to the reasons UT Austin had implemented its policy. This evidence addressed
the importance of considering the need for a positive/healthy racial climate, the
history of exclusionary practices at UT Austin, and the need for racial/ethnic
diversity in the classroom.
Campus Racial Climate and Institutional Context
As noted previously, UT Austin reintroduced the consideration of race as a factor
in its holistic admissions process after learning that minority students reported

12 Liliana M. Garces
feeling isolated on campus. With this argument, UT Austin emphasized the
importance of considering the campus racial climate, and the ongoing effects of
exclusionary practices on the campus climate, to further the educational beneﬁ ts
of diversity. Brown-Nagin et al., in Chapter 4 of this volume, draw from an amicus
brief submitted by the Advancement Project to outline how the speciﬁ c context
at UT Austin, as shaped by the history of exclusion against African American and
Latina/o students at the university and across Texas more broadly, informed and
supported the campus’s race-conscious admissions policy.
Harms of Racial Isolation
Other briefs included research evidence demonstrating the importance of
addressing the harms associated with racial isolation, such as stereotype threat
and tokenism, in order to obtain the educational beneﬁ ts of diversity. This was
an important line of argument that had not been as fully developed at the time
of the litigation in Grutter and that became increasingly important to consider
in Fisher . Some of this evidence is outlined by Elgart et al. in Chapter 3 of this
volume, which is based on an amicus curiae brief submitted by the Equal Jus-
tice Society and prominent social psychology experts in the ﬁ eld. Their brief
joined many others that summarized evidence demonstrating the harms for
minority students associated with tokenism, racial isolation, and stereotyping
(see, e.g., Brief of American Educational Research Association et al. [2013],
Brief of Social and Organizational Psychologists [2013], and Brief of Experi-
mental Psychologists [2013]).
Classroom Diversity
UT Austin sought to justify the consideration of race as a factor in its holistic admis-
sions policy after learning that a majority of all students felt there was insufﬁ cient
minority representation in the school’s classrooms for the full beneﬁ ts of diversity
to occur (Brief for Respondents, 2013) and that African American and Latina/o
students remained underrepresented in undergraduate classes that offered the best
opportunity for classroom discussion. With these arguments, UT Austin introduced
the importance of considering racial and ethnic diversity in learning spaces where
cross-racial interactions can take place, such as the classroom. Before Fisher, argu-
ments for diversity had focused on the importance of having a critical mass of
students on college and university campuses, without necessarily giving speciﬁ c
attention to racial and ethnic diversity at the classroom level (for a more detailed
discussion of this matter, see Garces and Jayakumar, 2014). Though not expressly
addressed in subsequent chapters in this volume, research was presented to support
this line of argument in the case, with evidence demonstrating that classroom diver-
sity was essential in many instances to provide the educational beneﬁ ts of diversity
endorsed in Grutter (see, e.g., Brief of American Social Science Researchers, 2013).

The Legal Context and Research in Fisher 13
Narrowly Tailored Policies and Practices
Abigail Fisher’s main argument against UT Austin’s policy was that the individu-
alized consideration of race was not narrowly tailored to the university’s goal of
attaining student body diversity. She argued that the consideration of race as a
factor in admissions decisions was not necessary and therefore unconstitutional,
because the university had reached an adequate level of racial and ethnic diversity
through race-neutral means—the state’s TTPP. UT Austin, on the other hand,
argued that it needed the race-conscious policy so that it could attain a more
racially and ethnically diverse student body than it had been able to attain under
the TTPP.
As noted previously, the criteria the Court applies to determine whether a pol-
icy is narrowly tailored involves considerations of whether the policy (1) does not
operate as a quota; (2) involves a ﬂ exible, individualized consideration of applicants
so that race, while important, is only one of a number of factors being consid-
ered; (3) is limited in time or includes a periodic review to assess its continued
necessity; (4) is adopted after an institution’s good faith consideration of workable
race-neutral alternatives; and (5) does not unduly burden disfavored groups. The
speciﬁ c details of how UT Austin implemented its race-conscious policy provide
answers to the ﬁ rst three factors, whereas ﬁ ndings from social science research
were most relevant to the last two.
Consideration of Workable Race-Neutral Alternatives
The question of whether UT Austin had given good faith consideration to work-
able alternatives to race-conscious policies hinged on the effectiveness of the TTPP
and other so-called race-neutral efforts UT Austin implemented to maintain racial
and ethnic diversity in its student body. To support its policy, UT Austin presented
evidence noting the decline in racial diversity that had taken place after Hopwood
and the limits of the TTPP in raising levels of diversity to pre- Hopwood levels.
Other briefs, such as the Brief of American Social Science Researchers (2013),
signed by 444 social scientists from 172 educational institutions and research orga-
nizations across the country, noted that the success of the TTPP depended on the
racial segregation of high schools in Texas.
In addition, UT Austin demonstrated that the TTPP depended on a num-
ber of other policies for its success. For instance, it was not until the university
complemented the plan with outreach, recruitment, and retention strategies that
UT Austin began to see increases in the enrollment of Latina/o and African
American students eligible for admission under the plan. After the TTPP went
into effect, UT administrators understood that low-income students were not
likely to enroll even if they qualiﬁ ed for automatic admission, so they targeted
a subset of low-income schools with low college-going traditions for aggressive
outreach programs, and they offered scholarships to a few of their highest ranked

14 Liliana M. Garces
graduates (Domina, 2007). The outreach and support built around the plan, such
as the Longhorn Opportunity Scholarships, the Century Scholars program, and
the Towards Excellence Access and Success grant program, helped make the plan
more effective in opening doors of access for low-income students.
Another important line of argument relevant to this determination high-
lighted the decline in racial and ethnic diversity that has taken place at institutions
that are no longer allowed to consider race as a factor in admissions practices due
to statewide bans on afﬁ rmative action policies. This evidence was submitted
to demonstrate that race-neutral policies have not been an effective alterna-
tive to race-sensitive admissions policies in maintaining a racially and ethnically
diverse student body, as institutions experienced these declines despite myriad
efforts to implement race-neutral policies. Along these lines, Chapter 5 in this
volume (by Kurlaender, Friedmann, & Chang) highlights the experiences of
postsecondary institutions in California after Proposition 209 banned afﬁ rma-
tive action in the state.
The Brief of American Social Science Researchers (2013) further demonstrated
that mechanistic race-neutral policies like percent plans, which grant automatic
admission to students based on their high school GPAs, do not yield the level of
racial diversity that can be accomplished under race-conscious admissions. Stud-
ies have shown, for example, that replacing a race-conscious policy with a TTPP
nationwide would not successfully restore a comparable presence of students of
color at the most selective 4-year campuses (Espenshade & Radford, 2009; Howell,
2010; Long, 2004). These ﬁ ndings hold true even under a number of hypothetical
situations, including those in which high schools are assumed to be completely
racially isolated (Long, 2004), admissions under the percent plan are extended to
students from out of state and guaranteed for an institution of the student’s choos-
ing (Espenshade & Radford, 2009), and percent plan admission plans are in place
at private colleges and universities (Long, 2004).
Alleged Harms of Afﬁ rmative Action
As had been the case in Grutter , individuals and organizations that have long
opposed afﬁ rmative action undertook a concerted effort during this round of liti-
gation in Fisher to argue that UT Austin’s policy was not narrowly tailored because
of alleged harms of the policy to students. These arguments were primarily based
on alleged harms to the beneﬁ ciaries of race-sensitive admissions policies and to
Asian American students. In Chapters 6 and 7 in this volume, we highlight these
two important lines of argument and the relevant evidence that addresses them,
as they will be important to consider in future efforts that seek to justify race-
conscious policies in higher education.
In Chapter 6 , Kidder and Lempert address the claim that students suffer aca-
demic harms when their admissions credentials do not “match” their institutions,
and they clarify how this so-called mismatch theory lacks a solid empirical basis.

The Legal Context and Research in Fisher 15
Indeed, research suggests that it is the prohibition of race-conscious admissions
policies that harm students of color, as they have resulted in shifting student-of-
color enrollment to less selective institutions, thereby harming their educational
opportunities because they are denied the greater beneﬁ ts associated with attend-
ing more selective institutions (see Brief of American Social Science Researchers,
2013). Despite this strong body of work disputing the mismatch hypothesis, the
theory continues to be used to oppose race-conscious policies, including in the
more recent litigation challenging the constitutionality of an afﬁ rmative action
ban in Michigan ( Schuette v. Coalition to Defend Afﬁ rmative Action , 2014). For these
reasons, it is critical that institutions understand the evidence outlined in this
chapter so they can better understand the strong body of work repudiating the
theory.
In Chapter 7 of this volume, Chang outlines many of the arguments that were
advanced with respect to Asian Americans and expands the conversation around
afﬁ rmative action and Asian Americans in a timely way. As the chapter highlights,
stories of afﬁ rmative action advanced by amici briefs in Fisher reﬂ ect dominant
racial narratives about Asian Americans. These narratives have been created and
utilized for a larger systemic purpose of maintaining a racial order, with whites as
the dominant group. Understanding how arguments about Asian Americans and
afﬁ rmative action relate to narratives that not only reinforce racial divides but also
reproduce racial domination is critical for informing misguided conversations that
pit one group against another, and for defending against future attacks on race-
conscious admissions policies.
The Court’s Ruling in Fisher and Conclusion
After considering all the arguments in Fisher, the Court, in a 7–1 majority opin-
ion written by Justice Kennedy, with Justice Kagan recused, endorsed the right
of universities to pursue diversity as a compelling educational interest, leaving in
place prior holdings in Regents of the University of California v. Bakke (1978) and
Grutter v. Bollinger (2003). The Court emphasized that “the attainment of a diverse
student body . . . serves values beyond race alone, including classroom dialogue
and the lessening of racial isolation and stereotypes,” and that “[p]art of ‘the busi-
ness of a university [is] to provide that atmosphere which is most conducive to
speculation, experiment, and creation,’” and this in turn leads to the question of
“who may be admitted to study” ( Fisher v. University of Texas, 2013, p. 6). Thus,
the Court clariﬁ ed that this is an academic judgment that is deserving of some
but not complete judicial deference to a university’s experience and expertise, so
long as courts are satisﬁ ed that institutions have provided a “reasoned, principled
explanation” for their academic judgment (p. 9).
However, the Court remanded the case back to the lower courts for further
deliberation on whether the race-sensitive admissions policy was necessary to fur-
ther that compelling interest—that is, whether the policy was narrowly tailored.

16 Liliana M. Garces
It clariﬁ ed that prior cases like Bakke and Grutter required closer examination to
determine whether the university used race in a careful and limited manner to
achieve a compelling interest in diversity. The Court was concerned that the lower
court had reached this conclusion by relying primarily on the university’s judg-
ment without conducting its own independent assessment. In his opinion, Justice
Kennedy noted that, as required in Grutter , the university had to give “serious,
good faith consideration to workable race-neutral alternatives” ( Grutter v. Bollinger ,
2003, pp. 339–340, as cited in Fisher v. University of Texas , 2013, p. 10) and that
“no workable race-neutral alternative would produce the educational beneﬁ ts
of diversity” ( Fisher v. University of Texas , 2013, p. 11). The Court thus sent the
case back to the lower courts to undertake an independent review, guided by the
expertise and experience of the university. On July 15, 2014, the Fifth Circuit
Court of Appeals issued a ruling in the case afﬁ rming the lower court’s ruling that
UT Austin’s plan met strict scrutiny requirements.
6

Because Fisher resulted in a remand, there has been some disagreement as
to whether the case established any new precedent. Some commentators have
described the case as establishing a tighter narrow tailoring requirement than the
one articulated in Grutter (see, e.g., Somin, 2013). Conservative organizations have
used this interpretation of Fisher to threaten institutions with future litigation.
For example, the Center for Equal Opportunity (2013) issued a press release in
response to the Fisher decision, stating that “we wish the Supreme Court itself
had concluded that all racial preferences in university admissions are illegal, but
it certainly has left the door open to that possibility in this case and future cases,”
which means that the group “will continue to work toward that end.”
The U.S. Department of Justice and U.S. Department of Education (2013),
however, clariﬁ ed that Fisher “did not change the requirements articulated in
Grutter v. Bollinger ” (p. 2). As has been the case since Grutter , institutions still need
to demonstrate that their race-conscious admissions policies serve a compelling
interest and are narrowly tailored. Setting aside the legal nuances of whether Fisher
established a different standard than Grutter , the practical reality post- Fisher is that
institutions need to more thoroughly document the reasons why race-conscious
admissions policies are necessary or justiﬁ ed on their speciﬁ c campuses. As lower
courts undertake independent reviews of the need for such policies, they will be
relying on evidence that supports the judgment of institutions within their speciﬁ c
contexts—evidence that institutions themselves are in the best position to provide.
In light of the Court’s holding in Fisher and the strict requirements of narrow
tailoring, it is possible that institutions may abandon race-conscious policies alto-
gether to avoid the threat of litigation. However, they may respond in a manner
that supports racial and ethnic diversity on campus by gathering evidence that can
help justify race-conscious admissions policies in service of dynamic diversity (see,
e.g., Garces & Jayakumar, 2014). The chapters in this book can help support these
steps and determinations, as they explore future strategies for promoting inclusive
higher education access and persistence in a post- Fisher context.

The Legal Context and Research in Fisher 17
For instance, the speciﬁ c context within which UT Austin sought to imple-
ment its policy was critical to the institution’s justiﬁ cation for its race-conscious
policy (see Chapter 4 by Brown-Nagin, Guinier, & Torres, in this volume). As
institutions in other states seek to justify race-conscious admissions policies, it will
be important to consider how campus climate and institutional context inform
and support their policies. The Fifth Circuit’s second decision in Fisher (2014),
after the remand from the Supreme Court, emphasized the importance of this
contextual determination, noting:
Context matters when reviewing race-based governmental action under the
Equal Protection Clause,” and UT Austin’s admissions program is a unique
creature. “[S]trict scrutiny must take relevant differences into account”—
[i]ndeed, as [the Court has] explained, that is its fundamental purpose.
(p. 39, citing Grutter )
Part of the important context in Fisher involved considering the dynamics
of the TTPP. For instance, the university noted, and the Fifth Circuit agreed
after the remand, that the degree to which the TTPP contributed to racial diver-
sity at UT Austin was primarily the result of de facto segregation throughout
Texas high schools. Because this segregation produced clusters of overwhelmingly
majority–minority schools, the plan yielded a large number of minority students
from these schools who were eligible for admission to UT Austin. These students
clearly contributed to racial diversity at the university in important ways, but UT
Austin argued, and the Fifth Circuit agreed, that admitting Latina/o and African
American students who had varied backgrounds and perspectives was necessary
to promote cross-racial understanding and help break down stereotypes (what UT
Austin termed “diversity within diversity”). These arguments pointed to the need
to consider each individual’s personal, family, community, and academic histories
to build truly diverse learning environments and bring a much more nuanced
approach to the consideration of diversity in higher education that future research
can help inform.
Moving forward, it will be important for institutions to consider additional
strategies that not only further their interest in racial diversity at the point of
entry, but also support students through graduation. As Horn and Flores in
Chapter 8 of this volume argue, alternatives to race-conscious policies, such
as percent plans, need to be examined not only for their efﬁ cacy in yielding a
racially and ethnically diverse student body, but in their effectiveness as a policy
mechanism that can support persistence. Their examination of the TTPP in
this light offers important lessons for institutions and policymakers to consider
moving forward.
Another strategy will involve considering how the narratives and rationales
institutions use to support race-conscious admissions policies can be connected
to broader policies and practices that expand access for marginalized student

18 Liliana M. Garces
populations and support students’ experiences while on campus. Ledesma, in
Chapter 9 in this volume, argues for the need for institutions to reclaim the
historical roots of afﬁ rmative action in addressing the ongoing effects of racial
discrimination. Institutions may do this by attending to the legacies of exclusion
and ongoing discrimination on their campuses as well as by implementing policies
that tackle the structural inequities students face in accessing selective institutions
of higher education. Finally, Jayakumar and Adamian, with Chang in Chapter 10
address the need for the social science community to engage in diversity-related
research with a critical consciousness to more effectively serve the interests and
needs of students of color.
The path going forward, aspects of which my coeditor of this volume and I
outline in the afterword, will require increased communication and collabora-
tion among researchers, administrators, and legal counsel, informed by critical
perspectives that help further a racial equity agenda so that institutions can more
effectively prepare all students for a multiracial society. It is our hope that the con-
tributions in this volume help inform these efforts.
Notes
1. In this chapter, I use the terms race-sensitive, race-conscious, and affirmative action inter-
changeably. Parts of this chapter are based on an amicus curiae brief filed by American
Social Science Researchers (2013) in support of UT Austin in Fisher v. University of Texas
(2013), for which I served as counsel of record.
2 . For a more extensive discussion and critique of the extension of strict scrutiny review
to race classifications that are intended to help racial minorities, see for example, Olivas
(1997), Simmons (1996), and Garces (2014).
3. For a discussion on why Hopwood is based on an incorrect reading of Bakke , see Olivas
(1997).
4 . A separate case involved a challenge to an admissions policy at the undergraduate Col-
lege of Literature, Science, and the Arts, which awarded extra points to candidates on
the basis of their race. In that case, Gratz v. Bollinger (2003), the Court issued a separate
decision striking down the undergraduate admissions policy on the grounds that its
point system was not flexible enough to comply with the individualized consideration
outlined in Grutter . I discuss the Grutter case in more detail, as it set forth the rationale
and legal test that applied in Fisher . The Court’s rationale in Gratz can be seen as outlin-
ing the outer limit of what would violate the narrow tailoring requirements set forth in
Grutter .
5 . For an extended analysis of the concept of critical mass, see Garces & Jayakumar (2014).
6. Following the Fifth Circuit’s decision, Abigail Fisher filed a petition for review by the
full circuit (i.e., petition for en banc review). On November 14, 2014, the Fifth Circuit
denied the petition for en banc review.
References
Adarand Constructors, Inc. v. Peña, 515 U.S. 200 (1995).
Bowen, W. G., Kurzweil, M. A., & Tobin, E. M. (2005). Equity and excellence in American
higher education . Charlottesville: University of Virginia Press.

The Legal Context and Research in Fisher 19
Brackett, E. (Narrator). (2001, August 21). Admitting diversity: University of Michi-
gan’s Law School [Broadcast episode]. PBS Newshour . Retrieved from www.pbs.org/
newshour/bb/education-july-dec01-diversity_8–21/
Brief for Respondents, Fisher v. University of Texas, 570 U.S. ___ (2013). Retrieved from
www.utexas.edu/vp/irla/Documents/Brief%20for%20Respondents.pdf
Brief of American Educational Research Association et al. as Amicus Curiae in Support of
Respondents, Fisher v. University of Texas, 570 U.S. ___ (2013). Retrieved from www.
utexas.edu/vp/irla/Documents/ACR%20American%20Educational%20Research%20
Association%20et%20al.pdf
Brief of American Social Science Researchers as Amici Curiae in Support of Respondents,
Fisher v. University of Texas, 570 U.S. ___ (2013). Retrieved from www.americanbar.
org/content/dam/aba/publications/supreme_court_preview/briefs/11–345_resp_
amcu_assr.authcheckdam.pdf
Brief of Authors of the Texas Ten Percent Plan as Amicus Curiae in Support of Respon-
dents, Gratz v. Bollinger, 539 U.S. 244 (2003). Retrieved from www.vpcomm.umich.
edu/admissions/legal/gra_amicus-ussc/um/10percent-gra.pdf
Brief of Experimental Psychologists as Amici Curiae in Support of Respondents, Fisher
v. University of Texas, 570 U.S. ___ (2013). Retrieved from www.utexas.edu/vp/irla/
Documents/ACR%20Experimental%20Psychologists.pdf
Brief of Social and Organizational Psychologists as Amici Curiae Supporting Respondents,
Fisher v. University of Texas, 570 U.S. ___ (2013). Retrieved from www.americanbar.
org/content/dam/aba/publications/supreme_court_preview/briefs/11–345_resp_
amcu_sop.authcheckdam.pdf
Brodin, M. S. (2013). The fraudulent case against afﬁ rmative action: The untold story behind
Fisher v. University of Texas (Boston College Law School Faculty Papers). Retrieved from
http://lawdigitalcommons.bc.edu/lsfp/594/
Center for Equal Opportunity. (2013). CEO praises Supreme Court’s Fisher decision, calls
for end to racial admissions preferences [Press release]. Retrieved from www.ceousa.org/
attachments/article/707/Fisher_decision_press_release.pdf
Chapa, J., et al. (1997). The Hopwood decision in Texas as an attack on Latino access to selective
higher education programs . Los Angeles, CA: UCLA Civil Rights Project Retrieved from
http://civilrightsproject.ucla.edu/research/college-access/affirmative-action/the-
hopwood-decision-in-texas-as-an-attack-on-latino-access-to-selective-higher-education-
programs/chapa-hopwood-decision-97.pdf
Domina, T. (2007). Higher education policy as secondary school reform: Texas public high
schools after Hopwood. Educational Evaluation and Policy Analysis, 29, 200–217.
Erickson, R. J., & Simon, R. J. (1998). The use of social science data in Supreme Court decisions .
Urbana: University of Illinois Press.
Espenshade, T. J., & Radford, A. W. (2009). No longer separate, not yet equal: Race and class in
elite college admission and campus life . Princeton, NJ: Princeton University Press.
Fisher v. University of Texas, 570 U.S. ___ (2013).
Fisher v. University of Texas, No. 09-50822 (5th Cir. July 15, 2014). Retrieved from www.
ca5.uscourts.gov/opinions%5Cpub%5C09/09-50822-CV2.pdf
Garces, L. M. (2014). Aligning diversity, quality, and equity: The implications of legal and
public policy developments for promoting racial diversity in graduate studies. American
Journal of Education, 120 (4), 457–480.
Garces, L. M., & Jayakumar, U. M. (2014). Dynamic diversity toward a contextual under-
standing of critical mass. Educational Researcher, 43, 115–124.

20 Liliana M. Garces
Gratz v. Bollinger, 539 U.S. 244 (2003).
Grutter v. Bollinger, 539 U.S. 306 (2003).
Hopwood v. Texas, 78 F.3d 932 (5th Cir. 1996).
Horn, C. L., & Flores, S. M. (2003). Percent plans in college admissions: A comparative analysis of
three states’ experiences . Cambridge, MA: The Civil Rights Project at Harvard University.
Howell, J. S. (2010). Assessing the impact of eliminating afﬁ rmative action in higher educa-
tion. Journal of Labor Economics, 28 (1), 113–166.
Johnson v. California, 543 U.S. 499 (2005).
Long, M. C. (2004). Race and college admissions: An alternative to afﬁ rmative action? The
Review of Economics and Statistics, 86, 1020–1033.
Long, M. C., & Tienda, M. (2008). Winners and losers: Changes in Texas university admis-
sions post- Hopwood. Educational Evaluation and Policy Analysis, 30, 255–280.
Minow, M. (2010). In Brown’s wake: Legacies of America’s educational landmark . New York,
NY: Oxford University Press.
NAACP Legal Defense and Education Fund, Inc. (2012, September 26). Outpouring of U.S.
Supreme Court amicus briefs ﬁ led in support of diversity in Fisher v. University of Texas at Aus-
tin. Retrieved from www.naacpldf.org/update/outpouring-us-supreme-court-amicus-
briefs-ﬁ led-support-diversity-ﬁ sher-v-university-texas-a
Olivas, M. A. (1997). Constitutional criteria: The social science and common law of admis-
sions decisions in higher education. University of Colorado Law Review, 68, 1065.
Regents of the University of California v. Bakke, 438 U.S. 265 (1978).
Schuette v. Coalition to Defend Afﬁ rmative Action, 572 U.S. ___ (2014).
Simmons, B. E. (1996). Reconsidering strict scrutiny of afﬁ rmative action. Michigan Journal
of Race & Law , 2 , 51.
Somin, A. S. (2013). A lady or a tiger? Thoughts on Fisher v. University of Texas and the
future of race preferences in America. Engage, 14 (3), 17–23.
U.S. Department of Justice, & U.S. Department of Education. (2013). Questions and
Answers About Fisher v. University of Texas at Austin. Retrieved from www2.ed.gov/
about/ofﬁ ces/list/ocr/docs/dcl-qa-201309.pdf
Welch, S., & Gruhl, J. (1998). Afﬁ rmative action and minority enrollments in medical and law
schools . Ann Arbor: University of Michigan Press.

In this chapter, we argue that the prosperity of the United States as a nation
depends upon revitalizing metropolitan economies and bridging racial divides,
both of which in turn depend upon developing diverse leaders who can engage
in collective action to solve problems. Many higher education institutions have
the mission and capacity to develop diverse leadership equipped to meet these
challenges, but the vitality of their efforts depends crucially on racial and ethnic
diversity. Speciﬁ cally, higher education institutions have a historically rooted pub-
lic mandate to prepare the nation’s leadership to address society’s most important
concerns, and many serve as “anchor institutions” in metropolitan communi-
ties, partnering with external organizations and industry to work toward local
and regional revitalization (Maurrasse, 2001). Many are also engaged in programs
that enable diverse students to learn and develop skills so that they can interact
effectively across difference and become more effective leaders. With all of this in
mind, we argue that higher education’s ability to achieve the diversity integral to
its public mission depends upon continued use of race-conscious strategies needed
to achieve that diversity.
In Grutter v. Bollinger (2003), the U.S. Supreme Court held that higher educa-
tion institutions have a compelling interest in preparing students for the leadership
and citizenship necessary to maintain the “fabric of our society,” and that this
leadership and citizenship imperative justiﬁ es the use of race in higher education
admissions. In particular, the challenges facing metropolitan communities in the
United States demand racially diverse leadership with legitimacy and skills of the
kind that the Grutter Court recognized as necessary, and that the Court reafﬁ rmed
in Fisher v. University of Texas (2013). Metropolitan communities, with cities as their
hubs, are vital to the nation’s economic recovery. Their leadership must attract col-
lege graduates to the area and engage increasingly racial and ethnically diverse
2
LEADERSHIP, CITIZENSHIP,
AND CIVIC CAPACITY
The Imperative of Racial Diversity
for Realizing Higher Education’s
Public Mission
1

Susan Sturm and Olatunde C. A. Johnson

22 Susan Sturm and Olatunde C. A. Johnson
communities. Likewise, they must confront the problems of racial and economic
inequity, which not only structure access to opportunity along racial and ethnic
lines, but also threaten the economic and social well-being of their communities.
Urgent Challenges Facing Metropolitan Communities
and the Need for Racially Diverse Leadership
Metropolitan areas, with cities at their hubs, are key arenas for advancing civic
and economic prosperity. They are “the engines of our economy—the sites of
new technological breakthroughs” (Bailey, Katz, & West, 2011, p. 6), and their
revitalization is critical to the nation’s economic recovery and future health (Met-
ropolitan Policy Program, 2010). Metropolitan areas are home to 84% of the
nation’s population, 86% of the jobs, 90% of the wage and salary income, and 91%
of the country’s real gross domestic product (United States Conference of Mayors
and Council for the New American City, 2012). In addition to their relation-
ship to economic development, metropolitan governments bear responsibility for
providing public services upon which many people depend, including education,
public transportation, public health, and public security.
In this section, we begin by presenting the pressing challenges facing metro-
politan communities in the United States. We then demonstrate how, in order
to solve these tough problems, communities need racially and ethnically diverse
leadership with the legitimacy and skills recognized as necessary by the Grutter
Court and afﬁ rmed in Fisher . Achieving diversity requires that all factors relevant
to leadership, including race, be taken into account in the higher education admis-
sions process. Our capacity to advance civic goals and address pressing public
problems depends upon our ability to produce leaders, professionals, and citizens
who can participate effectively in diverse workplaces, communities, and public-
serving institutions.
Rebuilding Civic Capacity Amidst Declining Public
Resources and Persistent Racial Divides
The vitality of metropolitan communities depends upon the health of the cities
that are at their core. It is well established that cities “house assets upon which
their metropolitan economies particularly depend. These include intellectual and
institutional assets, such as universities and hospitals; infrastructure assets, such as
transportation and communication; social assets (tourism, entertainment, culture);
and core service assets (ﬁ nancial, legal)” (Weissbourd & Berry, 2001, p. 2). But
metropolitan areas have been hard hit by the recent economic and housing crises
that threaten the prosperity of the United States: “Many [cities] have seen all their
progress in the new millennium washed away by the crippling effects of the reces-
sion” (United States Conference of Mayors and Council for the New American
City, 2011, p. 7). Leadership must thus contend with some of the most pressing

The Imperative of Racial Diversity 23
challenges facing this country, including turning around failing schools, rebuilding
crucial infrastructures, and restoring faith in public institutions (Metropolitan Pol-
icy Program, 2010). They must ﬁ gure out how to solve these complex problems
with reduced budgets and increased demands for public support (Francis, 2012).
While the demands on government are great, public conﬁ dence is low. Addressing
these challenges requires shifting the tide of public conﬁ dence in federal and state
government institutions (Pew Research Center, 2010).
The level of education of the local population is both a strong driver of income
growth (CEOs for Cities, 2011) and a signal of civic and economic health (Moretti,
2012). Research has found, however, that “less educated workers, as well as the
metro areas in which they are most concentrated, have borne the brunt of the
signiﬁ cant rise in unemployment” (Metropolitan Policy Program, 2010, p. 115).
In many metropolitan communities, access to opportunity and mobility is a func-
tion of which community you grow up in, creating a “geography of opportunity”
(Briggs, 2005, p. 83). Geographically structured access to public life limits educa-
tional quality, political inﬂ uence, availability of employment, and the adequacy of
public amenities (Sharkey, 2009).
Recent studies show that metropolitan neighborhoods remain highly separated
by race and income (Galster, 2012). Because of a long history of structured social
inequality, people of color are more likely to grow up in low opportunity com-
munities characterized by low levels of educational attainment and high poverty.
Two-thirds of African American children live in high-poverty communities, com-
pared with only 6% of white children, with grave consequences for educational,
health, and other social outcomes (Sharkey, 2009). This persistent residential separa-
tion, coupled with the concentration of poverty in inner cities and older suburbs,
compounds the obstacles preventing people in these communities from participating
in economic opportunity. These divides in income and opportunity have been exac-
erbated by the recent recession and mortgage foreclosure crisis, which hit vulnerable
communities, particularly communities of color, hard (Nichols & Simms, 2012).
Residential separation also contributes to racial and economic isolation in
schools. Students of color in racially isolated neighborhoods are more likely to
attend low-performing, high-poverty, under-resourced schools that do not ade-
quately prepare them to attend college (Darling-Hammond, 2004). More than
60% of black and Latina/o students attend high-poverty schools (deﬁ ned as more
than 50% poor). White students, by contrast, are highly concentrated in more
afﬂ uent suburban districts, and only 18% of white students attend high-poverty
schools (McArdle, Osypuk, & Acevedo-García, 2010; Orﬁ eld & Lee, 2005).
These economic, civic, and educational challenges require the capacity to draw
on the resources of increasingly racially and ethnically diverse communities, which
comprise a growing proportion of the talent pool of the future. By the end of this
decade, the majority of youth will be people of color (Treuhaft, Glover Blackwell,
& Pastor, 2011).
2
The pipeline to higher education will include increasingly fewer
white students in K–12 schools, and more Latina/o and African American students

24 Susan Sturm and Olatunde C. A. Johnson
coming from communities with high poverty and low educational attainment
(Trent et al., 2003).
3
If existing trends continue, by 2020 the share of adults with
some advanced education is projected to decline in all but six states: “The Educa-
tional Testing Service calls this a ‘perfect storm’ of demographic, labor market, and
educational trends that threatens the American dream” (Treuhaft et al., 2011, p. 11).
As a recent study found, “Any improvement in overall educational outcomes will
require a substantial improvement in the equity of educational outcomes and out-
comes for ethnic and racial minorities and the poor” (Levin, 2012, p. 219). The
study concluded that, as minorities become a “larger share of the population, it is
their educational accomplishments that will carry a heavier and heavier inﬂ uence
on the overall educational level of the United States” (Levin, 2012, p. 219).
The prosperity of the United States as a nation depends upon meeting the
critical challenges of revitalizing metropolitan economies and bridging racial
divides, which in turn depend upon developing diverse leaders who can engage
in collective action to solve problems. As the Court afﬁ rmed, “Effective partici-
pation by members of all racial and ethnic groups in the civic life of our Nation
is essential if the dream of one Nation, indivisible, is to be realized” ( Grutter v.
Bollinger, 2003, p. 332). Building this type of civic capacity calls for the kind of
leadership training and legitimacy that the Grutter Court recognized as vital to
the function and role of higher education. The success of metropolitan leader-
ship depends upon drawing on all sectors of the community and collaborating
with public and private institutions to have the “collective impact” to meet these
challenges (Kania & Kramer, 2011) and to meet the challenges of an emerg-
ing, innovation-driven economy that demands and rewards greater education
and high-level skills. Higher education institutions have become key partners in
the development of cross-sector collaborations; they are “anchor institutions,”
geographically tied to their communities, with “a strong economic stake in the
health of the surrounding communities,” and “the resources to make a genuine
difference” (Brophy & Godsil, 2009, p. 148). Effective partnerships with higher
education institutions have proven invaluable to growing the knowledge econ-
omy, building sustainable local economies, and generating employment (Harkavy
& Zuckerman, 1999).
Cultivating Racially Diverse Leadership
The challenges facing metropolitan communities today give greater urgency to
the recognition in Grutter that racially and ethnically diverse higher education
institutions are necessary to prepare leaders to collaborate effectively in diverse
settings. This empirical reality buttresses the articulation in Grutter of a leadership
and legitimacy imperative as a basis for seeking racial diversity on college cam-
puses. This is not simply a rhetorical ﬂ ourish; rather, racial and ethnic diversity is
essential to being able to turn around struggling public institutions in the United
States and to make good on democracy’s promise.

The Imperative of Racial Diversity 25
We now turn to a discussion of why racial and ethnic diversity is so crucial
in this regard. We contend that revitalizing metropolitan communities demand
racially and ethnically diverse leadership capable of bringing together people from
many different sectors, bridging racial and ethnic divides, and sustaining these
collaborations over the long haul. Additionally, higher education institutions as
anchors in their communities require racial and ethnic diversity to be able to
exercise legitimate leadership. More speciﬁ cally, racially and ethnic diverse leader-
ship is critical to (1) building trust and conﬁ dence needed to enlist racially diverse
participation; (2) building a fully informed understanding of the complexities of
public problems; and (3) reducing stereotypes and engaging in cross-racial com-
munity dialogue and problem solving.
Building Trust and Conﬁ dence
The challenges facing metropolitan communities demand that a diverse array of
communities participate and have conﬁ dence in U.S. public institutions. Racial
diversity is important to overcoming the legitimacy and trust deﬁ cit among com-
munities of color that has limited this crucial public engagement. Research shows
that African Americans report lower levels of trust in their local governments and
that trust among all racial groups increases when there is diverse representation in
public leadership positions (Nunnally, 2012). Considerable evidence also suggests
that communities of color have less trust and conﬁ dence than whites in the public
ofﬁ cials with whom they interact regularly, including the police, the courts, and
the legal system, and that this decreased trust undermines the willingness of people
of color to work with public ofﬁ cials to solve problems (Sunshine & Tyler, 2003).
Studies show that racial differences affect whether people build long-term rela-
tionships of trust and that greater diversity among leadership and in working
groups provides a crucial means for reducing tensions and building trust (Nunnally,
2012; Sorensen, Nagda, Gurin, & Maxwell, 2009). Establishing legitimacy with
communities of color is essential for effective efforts to address the problems fac-
ing those communities (Corcoran, 2010). Projects lacking minority involvement
face suspicion due to the lack of minority voice in decision making and accompa-
nying questions about their legitimacy (Fung, 2009; Lindholm, 2006). The amicus
brief submitted in Grutter by retired military ofﬁ cers similarly documented the
role of diverse leadership in bridging the chasm with line soldiers—a chasm that
had undermined military effectiveness, interfered with the development of a sense
of shared mission, and impeded the ﬂ ow of communication ( Grutter v. Bollinger,
2003, citing Consolidated Brief of Lt. Gen. Julius Becton Jr. et al., 2003).
As anchor institutions, universities have also found it crucial to build trust
with surrounding communities, many of which must overcome histories of ten-
sion and mistrust overlaid with racial divisions.
4
Cities and universities need
diverse leadership equipped to bridge racial divides, and must educate a diverse
array of students to sustain the conﬁ dence of the surrounding community. This

26 Susan Sturm and Olatunde C. A. Johnson
imperative heightens the signiﬁ cance of the Grutter insight that “[a]ll members of
our heterogeneous society must have conﬁ dence in the openness and integrity
of the educational institutions that provide this training” ( Grutter v. Bollinger,
2003, p. 332).
Knowledge and Capacity
Effective leaders beneﬁ t from ﬁ rsthand knowledge about the experience of race
and ethnicity in different contexts, how systems and barriers affect racially isolated
communities, what strategies work to engage across difference, and other areas
where direct experience with race in relevant contexts matters. This type of expe-
rience is relevant to developing effective and legitimate solutions to the complex
problems of economic revitalization, civic reengagement, and school turnaround.
Case studies have reported that ﬁ rsthand experience with membership in a
particular racial group contributes insights that beneﬁ t cross-racial collaborations,
including (1) understanding and communicating the cultural and social pressures
facing students and their families; (2) having intuitive familiarity with strate-
gies for engaging marginalized students and their families in investing in their
education; (3) achieving comfort in combining high expectations of people of
color while providing strong support; (4) providing opportunities to model open-
ness for those who have less experience with cross-racial/cross-class interactions;
(5) building trust with the parents and community so that they are willing to work
with the schools; and (6) maintaining concern and accountability about inequities
(Hrabowski, Maton, Greene, & Grief, 2002; Sturm, Skolnick, & Wu, 2011).
Reducing Stereotypes and Building Cross-Racial Dialogue
Racially diverse leadership is also important to overcome stereotypes affecting
individuals and communities of color. Research shows that when racial tensions
and dynamics are left unaddressed, stereotypes are likely to persist and undermine
effective collaboration (Sorensen et al., 2009). When cross-racial interaction is
built into the process of leadership development and facilitated, it helps cultivate
respect and acceptance among people of different races. It also fosters the skills that
enable participants to facilitate these types of constructive interactions elsewhere
(Gurin, Nagda, & Lopez, 2004; Maton, Hrabowski, Ozdemir, & Wimms, 2008).
The need for leadership strategies aimed at reducing stereotypes is illustrated by
a report from the Institute of Medicine, which documented the role of individual
provider biases and stereotypes in limiting access to health care and contributing
to health disparities (Formicola, Stavisky, & Lewy, 2003; Smedley, Stith, & Nel-
son, 2002). Another illustrative study of high school students’ college preparatory
experiences documented Latina/o students’ experiences that “school staff were
pessimistic about their academic potential and [they] reported often being dis-
couraged from attending competitive colleges” (Elizondo, Allen, & Ceja, 2012,

The Imperative of Racial Diversity 27
p. 273). The researchers found that Latina/os struggled to communicate to school
staff “higher aspirations than those established by negative racial stereotypes, and
students often found themselves debating with school staff about their intellec-
tual credibility” (p. 273). These studies underscore the necessity of overcoming
stereotypes, particularly those held by key professionals and public leaders who
determine access to educational and employment opportunity (Sturm et al., 2011).
Higher Education Institutions’ Critical Role in Preparing
Effective, Racially Diverse Leadership to Solve
Metropolitan Problems
Higher education institutions have the mission and capacity to develop civic
leadership and professionals equipped to meet the challenges facing metropolitan
communities. As the Supreme Court recognized in Grutter , universities “repre-
sent the training ground for a large number of our Nation’s leaders” ( Sweatt v.
Painter , 1950, as cited in Grutter v. Bollinger , 2003, p. 332). Indeed, most people in
leadership positions across the private and public sectors have obtained an under-
graduate and, in many cases, an advanced degree (Astin & Astin, 2000). Building
effective leadership requires racial diversity in the student body, however.
Cultivating Diverse Civic Leaders and Professionals
Is Core to the Mission of Higher Education Institutions
The complementary aims of advancing diversity and cultivating civic leadership
are built into higher education’s mission. Beginning with the Morrill Act of 1862,
colleges and universities were called upon to fulﬁ ll America’s democratic mis-
sion and serve as “engines of prosperity and agents of social mobility” in their
triple mission of teaching, research, and public service (Nohria & Khurana, 2010;
Peters, Alter, & Schwartzbach, 2010). The mission statements of higher education
institutions of all types—public and private, research and liberal arts—commit to
diversity, civic engagement, and leadership development.
5
Institutions have also
made diversity and civic engagement a centerpiece of their strategic plans, and
many institutions, from Johns Hopkins to the University of Chicago, were spe-
ciﬁ cally founded with an urban-serving mission. In fact, more than half of the
nation’s colleges and universities are located in central cities and their immediate
surroundings, including regions in which they are a major employer and producer
of human capital.
The University of Pennsylvania offers an example of one urban institution’s
commitment to public service, leadership development, and diversity: “At Penn,
local engagement is one of the core tenets of the Penn Compact—Penn’s strategic
vision for moving from excellence to eminence—and is an integral part of the
University’s mission” (University of Pennsylvania, 2009, p. 3). Penn fulﬁ lls this
institutional mission weaving service learning into the curriculum: “By working

Random documents with unrelated
content Scribd suggests to you:

Angelo (Engelenburg), vanwaar zij Rome beheerscht. Paus Johannes laat Berengarius in
den steek en kroont Rudolf van Bourgondië; niet lang daarna herhaalt hij dit spel met
Hugo van Provence. Deze verraderlijke intriges brengen Marozia in botsing met den
vroegeren minnaar van haar moeder; ten slotte neemt zij hem gevangen en sluit hem in
den burcht op, waar hij weldra op haar bevel wordt geworgd, of volgens sommigen, met
een kussen gesmoord.
Na den dood van haar echtgenoot, Alberik van Spoleto, was Marozia in het huwelijk
getreden met Guido van Toskane, den broeder van Ermengard en den stiefbroeder van
Hugo van Provence. Toen nu Hugo in 926 tot Koning van Italië werd gekozen en
gekroond, gevoelde Marozia zich natuurlijk diep gegriefd, want zij had ongetwijfeld
Guido getrouwd met de bedoeling zichzelf Koningin van Italië te maken. Doch gelukkig
stierf Guido weldra, en Hugo van Provence verloor omstreeks denzelfden tijd zijn
vrouw. Deze kans mocht Marozia niet laten voorbijgaan en weldra werden de listen van
de verleidelijke meesteres van Rome met succes bekroond. Hugo kwam te Rome (932)
en vierde zijn bruiloft met Marozia in den Engelenburg; de onlangs gekozen Paus
Johannes XI, een zoon van de bruid en haar minnaar van vroegere jaren, Paus Sergius
III, verrichtte de plechtige handeling en zegende het koninklijk echtpaar in.
Maar bij haar eersten echtgenoot, Alberik van Spoleto, had Marozia een wettigen zoon,
die nu ongeveer achttien jaar was, ook Alberik geheeten; deze zoon had de krijgshaftige
eigenschappen van zijn vader geërfd en bezat een heerschzuchtig karakter en aanleg om
leider te zijn. De jongeling was zeer verontwaardigd over het gedrag van zijn moeder en
voelde zich beleedigd door de aanwezigheid van zijn nieuwen stiefvader, in wiens
gevolg hij als page had gediend, en toen Hugo eens zijn onbeschaamdheid16 met een
oorveeg beloonde, snelde hij naar buiten en sprak met vurige welsprekendheid de
verzamelde menigte toe, die dadelijk daarop een aanval deed op den burcht. Hugo,
verschrikt, liet zich aan een touw naar beneden zakken en vluchtte uit Rome. Alberik
zette zijn moeder17 gevangen, stelde zijn onechten halfbroeder, den jongen Paus, onder
strenge bewaking en nam de titels van Princeps en Senator aan.
Alberik, of Alberico, bestuurde Rome misschien streng, maar rechtvaardig, gedurende
22 jaren (932–954). Het is een periode van de Italiaansche geschiedenis vol belangrijke
hervormingen, die, helaas, weer te gronde zijn gegaan onder Alberik’s zoon en opvolger,
die het karakter van zijn grootmoeder, Marozia, had geërfd. Hij verdeelde het leger in
twaalf scholae naar de twaalf wijken van de stad, elk onder bevel van een banderese,
“baanderheer”, zooals de Florentijnsche Gonfaloniere della compagnia. Door de titels
van Princeps en Senator bekleedde hij blijkbaar zichzelf met de voornaamste
wetgevende en uitvoerende bevoegheden; want de Senaat bestond niet meer en de
aanzienlijken schijnen slechts als zijn ondergeschikte ambtenaren gehandeld te hebben.

Als President van het Gerechtshof18 had hij, zooals de Venetiaansche Doges van vroeger
tijden, een bijna absolute macht, en ofschoon wij op zijn munten naast zijn naam dien
van den Paus vinden, is het toch zeer duidelijk, dat geen der zeven Pausen van deze
periode eenig politiek gezag had. De meeste van hen waren door Alberik zelf
uitgekozen, en onder zijn régime was een Paus niets anders dan het Hoofd van de Kerk,
die het geestelijke gezag uitoefende. En men kan er niet aan twijfelen, dat Alberik de
werking van geestelijken invloed zeer hoog schatte, ten minste als een steun voor het
burgerlijke gezag. Dit blijkt uit twee feiten. Ten eerste moedigde hij krachtig de
hervorming van de kloosters19 aan, waarmede Broeder Berno te Cluny, in Frankrijk, een
begin had gemaakt, en toen Berno’s leerling, Odo, Rome bezocht, gaf hij hem een paleis
op den Aventinus om daar een hervormd klooster te stichten (thans S. Maria Aventina en
het klooster van de Maltezer Ridders). En ten tweede was hij zoo overtuigd van de
noodzakelijkheid om den invloed van den godsdienst te erkennen en te gebruiken, dat hij
besloot het hoogste burgerlijke en het hoogste geestelijke gezag in één hand te
vereenigen, een stoutmoedige poging, die bij de oudste Romeinsche Keizers en bij
eenige Kaliefen van de Mohammedanen schijnt geslaagd te zijn, maar die in vele
gevallen de oorzaak is gebleken van groote ellende. Vóór zijn dood verzamelde hij de
aanzienlijken van Rome voor de Confessio van de St. Pieter en liet hen zweren, dat zij,
zoodra de gelegenheid zich voordeed, zijn zoon en opvolger, Octavianus, tot Paus
zouden kiezen. Wij zullen zien, hoe deze belangrijke proef afliep.

38. Baptisterium, Florence.
Voordat Alberik stierf (954), had Koning Hugo driemaal (933, 936 en 941) Rome
aangevallen om zich te wreken en zijn oproerigen stiefzoon te verdrijven; maar Alberik
had hem krachtig afgeslagen en, ofschoon er een tijdelijke wapenstilstand was gesloten
en hij in dien tijd Hugo’s dochter trouwde, verhinderde hij toch al zijn pogingen om de
stad binnen te komen en de keizerskroon uit de handen van den Paus te ontvangen.
Ongeveer 940 was er nog een pretendent voor de kroon van Italië verschenen in den
persoon van een anderen Berengarius, Markies van Ivrea, een stiefzoon van Ermengard,
die wij vroeger genoemd hebben. Hugo veinsde vriendelijk naar zijn aanspraken te
luisteren en noodigde hem uit naar zijn hof te komen, met de bedoeling hem te dooden

of blind te maken. Maar Hugo’s zoon, Lotharius, bracht, uit vriendschap of medelijden,
Berengarius van dien toeleg op de hoogte; deze vluchtte daarop naar Duitschland, keerde
in 946 geholpen door Otto, den Saksischen Koning, terug en verdreef Hugo, die zich
terugtrok naar zijn eigen rijk, Provence, en kort daarna te Arles stierf. Nu was
Berengarius in naam regent van den jongen koning Lotharius, maar het duurde niet lang
of Lotharius stierf (950), waarschijnlijk vergiftigd door den man, wiens levens hij had
gered. Hugo had een Bourgondische douairière getrouwd en haar dochter, Adelheid, aan
zijn zoon Lotharius uitgehuwelijkt. Na den dood van Lotharius trachtte Berengarius
Adelheid te dwingen zijn zoon Adalbert te trouwen, dien hij tot deelgenoot in het
koningschap van Italië had benoemd. Doch Adelheid wees die eer natuurlijk van de
hand. Zij werd dadelijk naar den Lago di Garda gevoerd en daar in een toren gevangen
gezet; maar zij ontsnapte en riep de hulp in van Otto van Saksen. Door haar en andere
vijanden van den tyrannieken Berengarius uitgenoodigd, rukte Otto met een leger (het
eerste Duitsche leger, dat in den loop van een halve eeuw de Alpen overstak) Italië
binnen, en, na Pavia veroverd te hebben, trouwde hij met de schoone Adelheid en liet
zich tot Koning van Italië kronen, ofschoon Berengarius dien titel nog steeds voerde. Hij
stuurde ook een bericht naar Paus Agapetus, dat hij van plan was naar Rome te komen en
zich als Keizer te laten kronen. Dit plan evenwel gaf hij wijselijk op, want Alberik liet
hem weten, dat zonder zijn toestemming geen koning Rome zou binnentrekken en die
toestemming weigerde hij te geven. Maar na Alberik’s dood in 954 werd de toestand te
Rome ondragelijk. Octavianus, zijn losbandige zoon, volgde hem als Princeps en
Senator op en werd na het overlijden van Agapetus (955) ook tot Paus gekozen onder
den naam van Johannes XII.
De verhalen over de pazza bestialità van dezen pauselijken losbol, zooals die niet alleen
door onpartijdige schrijvers, b.v. Villari en Gregorovius, gegeven worden maar ook zelfs
door partijdige schrijvers als de Abbé Duchesne (in zijn prachtige uitgave van den Liber
Pontificalis) zijn bijna ongeloofelijk. Men zegt dat hij er een harem van concubines op
na hield. In gezelschap van losbandige vrienden gaf hij zich aan alle mogelijke
zinnelijke uitspattingen over. Hij was gewoon op de gezondheid van den duivel te
drinken en de heidensche goden aan te roepen. Wij lezen van een geestelijke, die in een
stal werd bevestigd; van een bisschop, die op zijn tiende jaar werd gewijd; van een
kardinaal, die op schandelijke wijze werd verminkt en gedood op bevel van dezen
Vicarius van Christus. Geen fatsoenlijke vrouw durfde een voet in het Lateraan zetten20.
En aan het hof en in de legerplaats van Koning Berengarius II was de toestand
nauwelijks beter; deze had de Longobardische kroon van den Saksischen Koning te
Augsburg terug ontvangen, daar hij beloofd had die te zullen dragen als vazal van Otto.
Zijn waanzinnige buitensporigheden en onbeschaamde wreedheid, als ook de woeste
bacchanalen van het pauselijk-senatoriale hof te Rome, bewogen de Italianen om nog
eens de hulp in te roepen van den Duitschen monarch, die daarop met een groot leger
den Brenner-pas doortrok. Toen hij geen weerstand in Noord-Italië vond—want
Berengarius’ soldaten weigerden te vechten—en een uitnoodiging ontving van den

losbandigen jongeling te Rome, die nu besloten had den Duitschen tegen den
Italiaanschen Koning van Italië uit te spelen, trok Otto de stad binnen en werd op den
tweeden Februari 962 als Keizer gekroond.
Aldus werd door de met bloed bevlekte handen van dezen jeugdigen schurk ingesteld,
wat later bekend was als het Heilige Roomsche Rijk. Hoe Paus Johannes de bewerker
kon zijn van zulk een instelling, is een vraagstuk voor de theologen, maar in welk een
geringe mate hij den wensch van de inwoners van Rome weergaf, kan men opmaken uit
hetgeen een oude kroniekschrijver, Thietmar, mededeelt. De aanzienlijken, zegt hij,
verborgen hun gevoel achter een somber stilzwijgen. Op de gezichten van deze
Romeinen, wier vrijheid en macht hij kwam vernietigen, las Otto wrok en moordlust en
voordat hij zich aan de plechtigheid van de kroning onderwierp, zeide hij tot Ansfried
van Leuven: “Wanneer ik voor de tombe van den H. Petrus kniel, houd dan uw zwaard
voortdurend boven mijn hoofd, want ik weet, dat mijn voorvaders dikwijls de
trouweloosheid van de Romeinen ondervonden hebben”. Men moet er zich dus
nauwelijks over verwonderen, dat de nieuwe Keizer, voordat er twee jaren waren
verloopen, den Paus afzette, door wiens apostolische zalving hij zijn goddelijke rechten
had verkregen en de Romeinen van hun recht om hun eigen Pausen te kiezen beroofde.
(3) De Saksische Keizers (962–1024).
Er bestaat nog een document, het Privilegium Ottonis, dat, afgezien van enkele latere
toevoegsels, schijnt opgemaakt te zijn tusschen Otto en Paus Johannes XII. Het
bekrachtigt officieel de herleving van het Imperium en de overdracht van de waardigheid
van de Frankische aan de Saksische vorsten; het hernieuwt ook alle concessies, die
gedaan zijn door de Donaties van Pepijn en Karel de Groote, en geeft aan de Kerk zelfs
Venetië, Istrië, Napels, Benevento en ook Sicilië, dat nog in de macht van de Saracenen
was!
Maar, wat men ook moge denken van vernieuwde Donaties en het herstelde Imperium,
de herleving van de Germaansche heerschappij in Italië was een feit, waarvan de
waarheid weldra duidelijk werd; want, toen Paus Johannes, aangespoord door den
ontevreden adel, zich met Berengarius in verbinding stelde en Berengarius’ zoon,
Adalbert, als zijn gast in Rome ontving, kwam Otto oogenblikkelijk van Noord-Italië
terug. Bij zijn nadering namen Adalbert en Paus Johannes de vlucht. Otto trok Rome
binnen, riep een Concilie bijeen (het “Concilie van November”), zette Johannes plechtig
af en gaf den Romeinen zijn keizerlijke bekrachtiging bij het kiezen van een anderen
Paus, Leo VIII, een precedent van groote beteekenis, wanneer men ziet, dat in de

volgende honderd jaren de Pausen door de Keizers werden uitgekozen of aangewezen
door hun gezanten. Maar de verbannen Paus Johannes was niet gemakkelijk te
bedwingen. Hij verwekte een oproer te Rome, en een aanval op Otto, in het Vatikaan,
werd met moeite en veel bloedvergieten afgeslagen. Men kan niet zeggen, hoe het verder
zou gegaan zijn, want de Romeinen waren zeer verontwaardigd over Otto’s inmenging in
hun rechten. Maar Paus Johannes werd door een bedrogen echtgenoot betrapt en zoo
duchtig afgerost, dat hij aan de gevolgen stierf. Dadelijk koos men in zijn plaats, zonder
zich om Otto’s Paus te bekommeren, een anderen Paus, Benedictus V, die echter, toen de
keizerlijke partij ten slotte de overhand kreeg werd afgezet.
Ondertusschen had Otto in Noord-Italië Berengarius gevangen genomen en hem naar
Duitschland gezonden, waar hij kort daarna stierf.
In 966, toen er ongeregeldheden te Rome waren voorgevallen, marcheerde Otto
wederom zuidwaarts en strafte de rebellen met groote strengheid. De Prefect van de stad,
die zich tegen Paus Johannes XIII, den beschermeling van Otto, had verzet, werd aan
zijn haren opgehangen aan het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius21, vervolgens
omgekeerd op een ezel gezet, door de straten geleid en ten slotte naar Duitschland in de
gevangenis gevoerd. Daarna bracht Otto het grootste gedeelte van zijn leven in Italië
door, hetgeen bewijst, hoe bezorgd hij ervoor was, niettegenstaande zijn uitgestrekt
gebied in het Noorden, den titel van erfelijk Romeinsch Keizer van het Westen te
behouden. Deze bezorgdheid bracht er hem toe zijn twaalfjarigen zoon door den Paus
met den keizerlijken diadeem te laten kronen, een plechtigheid, die in de St. Pieter op
Kerstdag 967 plaats vond. En hiermede nog niet tevreden, deed hij een poging zich door
den Keizer van het Oosten te laten erkennen als Keizer van het Westen en vroeg als
bruid voor den jongen Otto een Byzantijnsche prinses; maar dit voorstel, dat bovendien
de verovering van Sicilië op de Saracenen en den afstand van de Byzantijnsche
bezittingen in Zuid-Italië als bruidschat insloot, werd hoogmoedig van de hand gewezen
door Nicephorus Phocas, den veroveraar van Creta, die zichzelf als eenig wettig
Romeinsch Keizer beschouwde, en Otto’s aanspraken minachtte. Ja zelfs, ofschoon Otto
zijn trouwen Liudprand22 als gezant naar Constantinopel zond, verzamelde de
Byzantijnsche Keizer een vloot om Adalbert, Berengarius’ zoon, te helpen en, zoo
mogelijk, voor het Oostersche Keizerrijk de steden Capua, Benevento, Ravenna—en
Rome te heroveren! Derhalve moest Otto vluchten, en belegerde Bari met de hulp van
een machtigen Longobardischen Hertog, Pandulf, het IJzeren Hoofd (Testa di ferro), die
onder zijn bestuur het gebied van Spoleto, Benevento en Capua vereenigd had; maar
Bari lag aan de zee, die door de Byzantijnsche vloot beheerscht werd, en Pandulf viel
ongelukkig in een hinderlaag en werd gevangen genomen.
In dezen tijd werd Phocas vermoord door zijn gemalin, die reeds haar vader en haar
eersten echtgenoot, Keizer Romanus, had vergiftigd. Haar deelgenoot in de
samenzwering, de kleine Johannes Tzimeskes besteeg den Byzantijnschen troon en liet

Pandulf vrij; ook bevredigde hij Otto, daar hij de begeerde prinses Theophano, de
dochter van de driedubbele moordenares, naar Italië zond. Zij trad in het huwelijk met
den jongen mede-keizer en ontving den titel van Keizerin. Een jaar later, Mei 973, stierf
Otto de Groote, zooals hij wordt genoemd.
Zijn opvolger, Otto II, was nu zeventien jaar oud. Ofschoon hij het heerschzuchtig
karakter van zijn vader niet had, toonde hij toch moed en kracht en had van zijn moeder
Adelheid de fijne beschaving geërfd, die zijn vader blijkbaar miste. Zijn tienjarige
regeering werd voornamelijk in beslag genomen door oorlog. Eerst werd hij aangevallen
door Hendrik van Beieren, dien hij versloeg en onttroonde. Daarna viel Lotharius van
Frankrijk hem aan, en nam hem te Aken bijna gevangen; vervolgens voerde hij een leger
aan tegen Parijs en ofschoon hij er niet in slaagde die stad te nemen, verzekerde hij zich
het ongestoorde bezit van Lotharingen. Vervolgens rukte hij Italië binnen, herstelde een
verbannen Paus, en, nadat hij den toestand te Rome, waar heftige twisten tusschen de
keizerlijke en pauselijke partijen chronisch waren geworden, geregeld had, opende hij
(982) den veldtocht tegen de Saracenen, die nog steeds Sicilië bezet hielden en onlangs
in grooten getale wederom waren overgestoken naar Zuid-Italië. Stoutmoedig geworden
door zijn succes, handelde Otto overijld, werd overrompeld en niet ver van Cotrone, het
oude Crotona volkomen verslagen; hij zou gevangen genomen zijn wanneer hij niet in
zee was gesprongen en naar een Byzantijnsch schip was gezwommen, welks bemanning
hem gelukkig niet herkende. Het bericht van deze ramp veroorzaakte geweldige
woelingen en gevaarlijke opstanden in de noordelijke landen, maar Otto besloot toch
eerst zijn gezag en invloed in Italië te herstellen. Hij riep te Verona een groote
vergadering van de aanzienlijken van zijn beide volken bijeen en liet zijn zoon, een kind
van drie jaar, tot Koning van Duitschland en Italië kiezen. Toen maakte hij zich gereed
den oorlog tegen de Saracenen weder te beginnen en trok, nadat hij tevergeefs getracht
had de Venetianen te overreden hem een vloot te leenen, nogmaals naar het zuiden. Te
Rome werd hij door koorts aangetast en stierf. Hij werd begraven in een oude
sarcophaag met een porfieren deksel, dat gestolen was van de graftombe van Hadrianus.
Deze sarcophaag stond vijf eeuwen in den Paradiso, het groote atrium (portaal) van de
oude basiliek, maar toen Paulus V de gewelven van de kathedraal omstreeks 1610
herstelde, werd het porfieren deksel er afgenomen om als doopvont dienst te doen
(zooals ook nu nog geschiedt); de oude sarcophaag werd naar de keuken gebracht om als
trog te worden gebruikt en het gebeente van den jongen Keizer werd in de marmeren kist
gelegd, die nu in de crypte (Grotte Vecchie) van de St. Pieter staat. Een mozaïek, dat
waarschijnlijk door Keizerin Theophano is opgesteld, kan men nog dicht bij de tombe
van Otto zien; het is een belangwekkend voorbeeld van de ontaarde kunst van deze
periode.
De kleine Otto III, in 980 geboren, was onlangs te Aken door de Duitsche edelen tot
Koning van Duitschland en van Italië gekroond, toen het bericht van zijn vader’s dood te
Rome kwam. Zijn moeder, Keizerin Theophano, werd regentes en zij bleek die taak

waardig, daar zij blijkbaar meer de natuur van haar vader geërfd had, den Keizer van het
Oosten, Romanus, dan het schandelijk karakter van haar moeder.
Van de eerste zes jaren van haar regentschap vernemen wij weinig, behalve dat er te
Rome, zooals gewoonlijk, hevige twisten waren. Een paus, Benedictus VI, was
gevangen gezet en door de volksleiders geworgd; de volgende, Bonifacius VII, was voor
de keizerlijken naar Constantinopel gevlucht; een derde, Benedictus VII, door het volk
verdreven en door Otto II in zijn ambt hersteld, was opgevolgd door Johannes XIV,
Bisschop van Pavia en keizerlijk kanselier. Maar Bonifacius kwam uit het oosten terug
(985), zette Johannes af, vergiftigde hem of liet hem dood hongeren, en gedroeg zich zoo
wreed, dat het volk opstond, hem vermoordde, zijn lijk door de straten sleurde en onder
“het paard van Constantijn”, d.w.z. het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius (zie p. 300)
wierp, den grooten heidenschen keizer-philosoof, wiens overpeinzingen zouden
verstoord zijn, indien hij had kunnen voorzien, welk een vreemd gebruik men van zijn
standbeeld zou maken.
De leider van deze opstanden was Crescentius, wiens vader ook het hoofd van de anti-
Duitsche partij was geweest. Crescentius nam den ouden titel “Patricius” aan, en was
blijkbaar eenige jaren lang, evenals Alberik vroeger, de machtigste in Rome, en niet
alleen koos hij als Paus Johannes XV, die elf jaren regeerde, maar verdreef hem ook,
toen hij lastig werd. Het is dus ietwat vreemd, wanneer wij Theophano nog in 989 te
Rome vinden en blijkbaar zoowel door Crescentius als door dezen Paus als Keizerin
erkend zien; en zelfs, toen de jonge Otto, nu zestien jaar oud, na haar dood en na het
korte regentschap van koningin Adelheid, naar Rome kwam (966) om tot keizer
gekroond te worden, schijnt Crescentius zich niet verzet te hebben en ook geen straf te
hebben ontvangen. Maar hij zou weldra zijn lot ondergaan, zooals wij zullen zien.
Voordat het verhaal wordt voortgezet, moet er iets gezegd worden over de
persoonlijkheid van den jongen Saksischen vorst, die negentien jaar regeerde en twee en
twintig jaar oud werd. “De Germanen”, zegt een schrijver over deze periode van de
Italiaansche geschiedenis, “waren groote, blonde menschen, bierdrinkers, geweldige
eters, ruw, ongemanierd, aanmatigend, phlegmatiek en roekeloos”. Men is misschien
maar al te zeer geneigd om deze beschrijving toe te passen op de Saksische Otto’s.
Wellicht is dit vrij juist ten opzichte van Otto den Groote, die, naar men zegt, zeer
onontwikkeld was, ofschoon hij, evenals Karel de Groote, een ijverige beschermer was
van de wetenschappen23 en een vriend van geleerden, zooals de polyglotte Liudprand.
Maar zeker is het niet juist deze beschrijving toe te passen op Otto II, die dweepte met
de beschaving van het zuiden, donker van uiterlijk en klein van gestalte was, zooals
gebleken is, toen zijn gebeente uit de sarcophaag werd genomen (vgl. p. 302). Nog
minder juist is het ten opzichte van Otto III, ofschoon Gregorovius hem “een Germaan
van top tot teen” noemt. Zijn moeder, de Byzantijnsche prinses Theophano, die afstamde
van Keizer Basilius en Leo, bekend als philosoof, had hem begiftigd met een oostersch

temperament en fantastische neigingen en zij had zijn geestdrift voor de Byzantijnsche
beschaving en de idealen van het Christendom in het oosten aangewakkerd.
39. Kathedraal van Ferrara.
Toen Otto III, als jongeling van zestien jaar, voor het eerst in 996 te Rome kwam, was
Paus Johannes XV juist gestorven. Hij liet dadelijk zijn achterneef, Bruno, tot Paus
wijden; deze nam den naam Gregorius V aan en plaatste drie weken later den
keizerlijken diadeem op het hoofd van zijn vorstelijken beschermheer. Hij, de eerste
Duitsche Paus, begunstigde niet alleen de hervormingen te Cluny (p. 296), maar
koesterde, evenals Otto zelf, een warme geestdrift voor het kloosterleven, dat wederom,
zooals natuurlijk was in zulk een periode van staatkundige en godsdienstige woelingen,
zich in het Christendom deed gelden. Eenige merkwaardige voorbeelden hadden onlangs
navolging opgewekt. De H. Nilus, een ongeletterde Calabriër, die als kluizenaar in een
grot bij Gaeta leefde, werd door Otto en vele anderen met oprechte vereering aanbeden.
De H. Romualdus van Ravenna, die iets later de Gereformeerde (Witte) Benedictijner
Orde van Camaldoli stichtte, wekte ook geestdriftige belangstelling; men geloofde, dat
door zijn invloed Doge Pietro Orseolo Venetië in stilte als pelgrim vermomd had
verlaten, en zich had begraven in een Fransch klooster. Nog dieper indruk maakte

Adalbert, de vrome en geleerde Bisschop van Praag, die, nadat hij te Rome de wijding
voor het kluizenaarsleven had ontvangen, tegen zijn zin gedwongen werd naar zijn
Boheemsche diocese terug te keeren en eindelijk den martelaarsdood zocht en vond
onder de woeste heidenen van Noord-Polen.
Door den invloed van dergelijke voorbeelden werd de dweepzieke Otto gemakkelijk tot
zonderlinge buitensporigheden verleid. Hij bezoekt nu eens als pelgrim den Monte
Gargano en de reliquieën van den H. Bartholomaeus te Benevento24, dan weer gaat hij
naar de tombe van den H. Adalbert in de wildernissen van Polen of beraamt een
kruistocht om het Heilige Graf uit de macht van de Saracenen te bevrijden, een plan, dat
eerst een eeuw later verwezenlijkt werd; soms ook zien wij hem in een aanval van
razernij en fanatisme de meest bloeddorstige wreedheden bedrijven. Voorbeelden van
dergelijke wreedheden, de onmenschelijke verminking en moord op den “tegen-Paus”
Johannes XVI, die door Crescentius was gekozen in plaats van Otto’s neef Gregorius, en
de terechtstelling van Crescentius zelf en alle voornaamste magistraten van Rome, zullen
later behandeld worden als bewijs van de barbaarschheid der tiende eeuw. Een andere
daad van Otto, waardoor hij blijk gaf van zijn zonderlinge neigingen, is het openen van
de tombe in de kathedraal te Aken, waarin het lijk van Karel den Groote naar men zeide,
op een troon gezeten was. Het is niet mogelijk met zekerheid vast te stellen, wat Otto
vond en wat hij deed, met hetgeen hij vond; maar wij weten, dat zijn eigen lichaam te
Aken zou begraven worden naast dat van Karel en toen hij in 1003 dicht bij Rome stierf,
droegen zij hem daarheen, terwijl zij zich met geweld een weg baanden door Italië, dat
in openlijken opstand was; want in de laatste jaren van zijn regeering had hij vergeefsche
pogingen aangewend om zijn droom van een hersteld Romeinsch-Byzantijnsch
Keizerrijk te verwerkelijken in Rome, dat hij de Eeuwige Stad en de eenige ware
hoofdstad van de wereld noemde. Doch de inwoners van Rome koesterden een zoo
groote minachting voor zijn staatkundige plannen en zijn religieuze bezieling, dat zij
hem bij zijn laatste bezoek uitgelachen en beleedigd, en hem zelfs in zijn paleis op den
Aventinus belegerd hadden, zoodat hij hen nauwelijks kon overhalen hem ongedeerd te
laten vertrekken. Nadat hij zich een tijdlang in het klooster van St. Romualdus te
Ravenna had teruggetrokken, besloot hij, ofschoon de heilige het hem met nadruk afried,
het kloosterleven op te geven en nog eens een poging te ondernemen om zijn Imperium
Romanum te herstellen. Maar eerst moest hij Rome zelf heroveren en terwijl hij aarzelde
het aan te vallen, werd hij door koorts aangetast en stierf in het kasteel van Paterno, bij
den berg Soracte. In deze dagen reisde een Byzantijnsche prinses naar Italië om zijn
gemalin en de Keizerin van het Keizerrijk zijner droomen te worden. Wanneer wij ons
denken, hoe zij zich over zijn levenloos lichaam boog, hebben wij misschien een
zinnebeeldige voorstelling van zijn onvervuld gebleven wenschen.
Hendrik II, een Beiersch hertog van het Saksische huis, die Otto opvolgde, had
persoonlijk niet veel met Italië te doen, maar zooals ook met andere Duitsche Koningen
van Italië en Imperatores Romanorum het geval is, kan zijn regeering dienen als een

bruikbare omlijsting van belangrijke gebeurtenissen. Otto’s pogingen om in Italië een
Keizerrijk te stichten hadden niet slechts gefaald, maar zelfs een krachtig anti-
Germaansch gevoel in het heele land opgewekt. Hij had gehoopt op den steun van de
Kerk en den invloed van de geestelijkheid versterkt door te erkennen, dat zij het erfelijk
recht op de gunst van de kroon had en onafhankelijk was van andere leenheeren.
Hierdoor waren de edelen diep gegriefd en besloten het vreemde juk af te werpen. In
Rome bezat de zoon van Crescentius, dien Otto had terechtgesteld, ondanks de
keizersgezinde politiek van den wijzen Paus Silvester II, die vroeger de voogd van Otto
was geweest, tien jaren lang groote macht als hoofd van de leeken-aristocratie, totdat hij
werd opgevolgd door de Graven van Tusculum25, die de stad gedurende een nog langere
periode beheerschten. In Noord-Italië was, niet alleen onder den adel, maar ook in de
talrijke steden26, wier rijkdom en onafhankelijkheid snel toenam, de vijandige stemming
tegen de Noordelijke barbaren zoo sterk, dat een maand na den dood van Otto III de
markgraaf van Ivrea, Arduin, met de ijzeren Longobardische kroon te Pavia gekroond
werd.
Hendrik, die reeds den titel van Koning der Romeinen had aangenomen, beantwoordde
deze uitdaging door het zenden van een kleine legerafdeeling, die door Arduin verslagen
werd. Toen kwam hijzelf met een leger en werd eveneens te Pavia met de ijzeren kroon
als Koning van Italië gekroond; maar dat zijn rechten allerminst berustten op den wil van
het volk, bewijst wel het feit, dat op denzelfden avond een zeer ernstig oproer uitbrak; de
Duitschers staken Pavia in brand en verwoestten een groot deel van de stad27.
De republikeinsche beweging breidde zich, zooals overal elders, ook te Rome uit en de
Graven van Tusculum zagen zich hierdoor genoodzaakt een tijdlang zich te verbinden
met den Paus en de keizerlijke partij tegen Arduin en zijn aanhang. Het gevolg hiervan
was, dat Hendrik werd uitgenoodigd den keizerlijken diadeem te aanvaarden; tegelijk
met hem werd ook zijn koningin Kunigunde te Rome gekroond (1014). Wederom
vonden er heftige anti-Duitsche betoogingen en ernstige onlusten plaats; maar zij werden
met geweld onderdrukt en de aanwezigheid van den nieuwen Keizer en zijn machtig
leger boezemden Koning Arduin zulk een vrees in, dat hij zich naar een Benediktijner
klooster in Piemont terugtrok, waar hij weldra stierf.
De volgende tien jaren kenmerken zich door gebeurtenissen, die weinig verband hebben
met Hendrik en zijn Duitschers, maar van groot belang zijn voor de toekomst van Italië.
Pelgrims van de Noormannen28, terugkeerend van Jeruzalem (c. 1016), hadden Salerno
tegen de Saracenen geholpen en waren door Melo van Bari in dienst genomen tegen de
Byzantijnen. Maar de Byzantijnen hadden den rebel Melo en zijn Noormannen bij Canne
(op het oude slagveld van Cannae) verslagen en hun heerschappij over het grootste
gedeelte van Apulië en Calabrië weder bevestigd, en zelfs ook over Napels, Capua en
Salerno.

Deze wending der gebeurtenissen bewoog zoowel Melo als Paus Benedictus VIII de reis
naar Duitschland te ondernemen om Hendrik over te halen hen te komen helpen; en hij
gaf aan hun verzoek gehoor. Met een groot leger marcheerde hij naar het zuiden en
behaalde eenige voordelen; maar hij was weldra gedwongen terug te keeren naar zijn
noordelijke landen, waar hij in 1024 stierf.
(4) De Frankische Keizers (1024–1125).
Zoowel Otto III als Hendrik II stierven kinderloos. De Duitschers kozen tot koning
Koenraad II van Frankenland, d.w.z. het land van den Main, Würzburg en Nürnberg. De
regeeringen van de vier Frankische Keizers, die juist een eeuw duren (1024–1125),
behooren voornamelijk bij de geschiedenis van Duitschland en behoeven hier slechts
vermeld te worden, voor zoover de geschiedenis van Italië in verband staat met de
houding van het Italiaansche volk en de Pausen jegens die vreemde vorsten; deze
beschouwden zichzelf en werden, niet alleen door hun noordelijke onderdanen, maar ook
door een aantal hunner Italiaansche vazallen, leeken en geestelijken, beschouwd als
degenen, die krachtens hun Duitsche koningskroon recht hadden op de ijzeren kroon van
Lombardije en, als “aangewezen” Keizers (imperatores designati) op den diadeem van
de Caesars. Deze rechten werden echter door de groote meerderheid van het Italiaansche
volk allerminst erkend—een feit, dat zeer duidelijk aan het licht komt door de ernstige
onlusten, die bijna regelmatig voorkwamen bij de kroningen te Pavia, Milaan en Rome
en ook door de vijandige houding, waarmede een Duitsche koning, die Italië kwam
bezoeken, ontvangen werd.
Doch om niet te verdwalen in het labyrint van staatkundige verwikkelingen van dit
tijdperk en om de juiste verhouding tusschen de Duitschers en Italianen te ontdekken, is
het noodig eenige punten vast te stellen en dit kan misschien vergemakkelijkt worden
door de volgende opmerkingen. Ten eerste moet de invloed, dien de Duitsche vorsten op
een deel van het Italiaansche volk bezat voornamelijk toegeschreven worden aan het feit,
dat zij de kleine landbezitters (vooral de geestelijken, die beneficia bezaten) in
bescherming namen tegen de machtige edelen, die op hen als hun leenmannen hun
rechten wilden laten gelden. Daar zij deze beneficiarii erkenden als rechtstreeksche
leenmannen van de kroon en niet als achterleenmannen van de groote edelen, wonnen zij
hen voor de zaak van het keizerrijk en tegelijkertijd versterkten zij ten zeerste de
onafhankelijkheid en macht van de geestelijken en een groot gedeelte van de leeken. Ten
tweede werd Rome voortdurend bezocht door Duitsche vorsten en hun krijgslieden.
Aldus verwierf de keizerlijke partij een zeer belangrijken aanhang. Dit verwekte steeds
onlusten en bloedvergieten, waarbij de aristocratie, de volkspartij en de aanhangers van

den Paus om beurten de hulp van den vreemdeling inriepen om hun tegenstanders te
overweldigen. Bovendien waren zoowel de Romeinen als ook de Italianen van het
zuiden dikwijls gedwongen de Duitsche vorsten om steun te vragen tegen de
Byzantijnen, Saracenen of heerschzuchtige Longobardische hertogen. Ten slotte waren
vele steden in Noord-Italië bezig zich onafhankelijk te maken als republieken en
verwierven snel een belangrijke welvaart en grooten invloed29, sommige vooral door
hun zeemacht, en deze republieken behoorden natuurlijk tot de patriottische, anti-
Duitsche partij; doch de onderlinge twisten hadden dikwijls ten gevolge, dat de
vreemdeling er bij werd geroepen, die altijd geneigd was tusschenbeide te komen en van
die oneenigheden voordeel te trekken.
In dit verband moet men zich herinneren, dat het de gunst van de Frankische en Duitsche
Keizers (vooral van de drie Otto’s) was, die het Pausdom tot zulk een machtige positie
had verheven, dat het ten slotte in staat was door middel van zijn wereldlijke en
geestelijke wapenen zijn beschermheer te trotseeren en vernederen. Dat nu de Kerk,
d.w.z. eerst Aribert van Milaan en later Paus Gregorius VII (Hildebrand), de keizerlijke
macht aldus weerstreefde, is ongetwijfeld een feit, dat de regeeringen van deze
Frankische vorsten buitengewoon belangwekkend voor ons maakt. Derhalve zullen wij
hierover nog eenigszins uitvoeriger spreken en het overige gedeelte van dit tijdperk in
het kort behandelen, terwijl wij dergelijke onderwerpen als de overheersching van de
Noormannen, de opkomst van de Republieken, en de ontwikkeling van de Romaansche
bouwkunst voor volgende hoofdstukken zullen bewaren.
Aribert had zich meester gemaakt van de wereldlijke macht in Milaan, waar hij
aartsbisschop was. Zijn eerzuchtig doel was, naar het schijnt, de Ambrosijnsche Kerk
vrij te maken van Rome. Om zijn plannen te bevorderen noodigde hij Koenraad II uit
naar Milaan te komen en kroonde hem met de ijzeren kroon in de kathedraal van S.
Ambrogio. Na een verblijf van een jaar in Noord-Italië, trok Koenraad, aangespoord
door zijn eerzuchtige gemalin Gisela, naar Rome (1027), waar zij beiden met den
keizerlijken diadeem gekroond werden in tegenwoordigheid van vele vorsten, onder wie
zich Kanoet (Knut), Koning van Denemarken, Noorwegen en Engeland bevond30. De
Keizer bleef eenigen tijd in Zuid-Italië om te trachten zijn gezag aldaar te herstellen. De
verwarde toestand in deze streken was bijna niet voor verbetering vatbaar; er was
voortdurend oorlog tusschen Byzantijnen, Saracenen, Longobarden en vele steden,
zooals Napels en Capua, die onder verschillende bestuurders zich onafhankelijk hadden
gemaakt of den vrijen republikeinschen regeeringsvorm hadden aangenomen; en de
toestand werd misschien nog erger door het feit, dat avonturiers van de Noormannen, die
steeds in aantal toenamen, nu eens aan deze, dan weer aan gene partij hun diensten
verhuurden. Het schijnt, dat Koenraad erin geslaagd is sommige deelen van het land
tijdelijk aan zijn gezag te onderwerpen, want wij lezen, dat hij den Noormannen plechtig
toestemming verleent zich bij Capua te vestigen en hen aldus een eerste pied-à-terre in
Italië verschafte. Ten noorden van de Alpen waren zijn krijgsbedrijven zeer belangrijk,

daar hij o.a. Bourgondië veroverde en annexeerde. Dit bracht hij tot stand door de hulp
van een groot contingent Italiaansche troepen, en deze Longobarden en Toskaners, die
Bourgondië bereikten over den Grooten St. Bernard en het meer van Genève, werden
aangevoerd door den krijgshaftigen en eerzuchtigen Aartsbisschop Aribert van Milaan en
door Bonifacius, den markies van Toskane, den vader van gravin Mathilde, die beroemd
is zoowel om haar belangrijke “erfenis”, als ook om de rol die zij misschien vervult in
Dante’s Aardsch Paradijs31.
Aribert werd nu bijna almachtig in Milaan, maar Koenraad, die hem niet in alle
opzichten vertrouwde, ging naar Milaan en liet hem gevangen zetten. Groot is de
verontwaardiging hierover; Aribert slaagt erin te ontvluchten, verschanst zich in het
kasteel van Milaan en er wordt een slag geleverd, die onbeslist blijft. Koenraad laat het
aan zijn troepen over den rebel te belegeren en gaat zelf naar Rome, waar hij den
losbandigen Benedictus IX op den pauselijken troon herstelt32 en hem overreedt den
banvloek over Aribert uit te spreken. Maar de aartsbisschop hield dapper stand in Milaan
(welke stad hij nog zeven jaar bestuurde) en de Duitsche troepen trokken ten slotte weg
naar Parma, waar zij bloedige gevechten leverden met de Italiaansche bevolking en de
stad in brand staken. Koenraad trok nog eens naar het zuiden en ondernam met zijn
vriend Paus Benedictus een eenigzins vergeefschen veldtocht tegen de Byzantijnen en
een zekeren Pandulf van Capua; daarna ging hij weer noordwaarts met een leger, dat
door de pest en koorts gedecimeerd was. De belegering van Milaan liet hij over aan zijn
Italiaansche leenmannen en keerde zelf naar Duitschland terug, waar hij in 1039,
waarschijnlijk aan de pest, stierf.
Hendrik III, de zoon en opvolger van Koenraad, regeerde ongeveer zeventien jaar als
koning en tien jaar als keizer. Hij werd eerst ernstig bezig gehouden door onlusten in
Hongarije en Carinthië, en toen hij ten slotte in 1046 besloot Italië een bezoek te
brengen, deed hij dit blijkbaar niet zoozeer met de bedoeling den keizerlijken diadeem te
ontvangen als wel om een eind te maken aan den schandelijken toestand, die toen aan
het pauselijke hof heerschte. Hij was zeer godsdienstig van aard, geneigd tot ascetisme33
en begunstigde ernstig de hervorming van de Kerk, waarvoor de monniken van Cluny
streden; zelfs was hij een voorstander van het moedige voorstel van een “Godsvrede”
(treuga Dei), waarbij alle strijd gedurende vier dagen van de week zou verboden
worden. Hoe de stand van zaken in Rome was, kan men eenigszins opmaken uit de
volgende feiten; waarschijnlijk was het nooit erger, zelfs niet in de dagen van de
Borgia’s. Toen Hendrik in Italië gekomen was, hield hij drie Concilies, te Pavia, in de
oude Etrurische stad Sutri, en te Rome. Op deze Concilies werd het feit, dat de
pauselijke waardigheid door Benedictus aan Gregorius verkocht was, veroordeeld als de
snoodste simonie en werden de drie Pausen afgezet. Silvester trok zich in een klooster
terug, Gregorius werd naar Duitschland gevoerd (vergezeld door Hildebrand, den
monnik, van wien wij later meer zullen hooren) en Benedictus vluchtte met zijn

bloedverwanten naar Tusculum. Hendrik liet den Duitschen Bisschop van Bamberg tot
Paus kiezen en werd door hem op Kerstmis 1046 als Keizer gekroond.
40. Baptisterium, Kathedraal en Klokketoren, Pisa.
Maar voordat er een jaar was verloopen, werd de Duitsche Paus, Clemens II, vergiftigd
door handlangers van Benedictus, die met de hulp van den Toskaanschen markgraaf,
Bonifacius, voor de derde maal den pauselijken troon besteeg. Hendrik zette hem weer
af en benoemde den Duitschen Bisschop van Brixen; doch na drie en twintig dagen stierf
ook deze Paus, Damasus II, plotseling, waarschijnlijk eveneens vergiftigd door
handlangers van Benedictus. Wederom liet Hendrik een Duitscher, den Bisschop van
Toul (in Lotharingen) tot Paus kiezen. Het schijnt dat Benedictus eindelijk van zijn
aanspraken heeft afgezien. Zijn einde is onbekend. Een vriendelijke kroniekschrijver
zegt dat hij kluizenaar is geworden en, als een heilige betreurd, is gestorven. Anderen
verzekeren dat “hij voortging te leven als een beest”. Men geloofde algemeen, dat hij in
het diepst van een donker woud geheime beraadslagingen hield met den Satan.
De Bisschop van Toul, die Rome op zijn bloote voeten (vergezeld door Hildebrand, den
monnik, als zijn raadsman) binnenkwam, bleek als Paus Leo IX een ernstig hervormer te
zijn en begon met ijver den Augiasstal van Rome te reinigen. Hij bezocht ook eenige van

de voornaamste Europeesche steden om de hervorming te bevorderen en misbruiken af
te schaffen, zooals simonie en het huwelijk van de geestelijkheid34.
Thans moeten wij onze aandacht richten op het feit, dat er, ten noorden van Rome, en
ook ten zuiden, zich machten hadden ontwikkeld, die, in hoogere mate dan de op zich
zelf staande republieken der steden, een gevaar voor de Duitsche heerschappij schenen te
worden. In het noorden toonde de machtige Markgraaf van Toskane, Bonifacius, die
reeds vermeld is als de vader van Gravin Mathilde, een duidelijke neiging om den
vreemden overheerscher zijn rechten te betwisten. Zijn grootvader, Azzo, had het kasteel
Canossa35 (dat weldra zoo beroemd zou worden) bezeten en had daar prinses Adelheid,
met wie Otto de Groote later trouwde, op haar vlucht gastvrij ontvangen. Azzo en zijn
zoon Ugo werden daarom zeer begunstigd en ontvingen weldra uitgestrekte beneficia,
waartoe ook de steden Mantua, Brescia, Modena en Reggio behoorden. Van Koenraad II
kreeg Bonifacius het markiezaat Toskane en hij hielp hem, zooals wij gezien hebben, bij
de verovering van Bourgondië; maar in den laatsten tijd koesterde hij eerzuchtige
plannen en had zich zelfs verbonden met vijanden van het Keizerrijk, zelfs met dien
misdadigen ellendeling, Benedictus IX.
De Noormannen waren de andere vijandige macht. Hun geschiedenis wordt elders
verteld. Hier zullen een paar feiten voldoende zijn.
Nadat de Noormannen van Koenraad II toestemming hadden gekregen om zich in de
omstreken van Capua te vestigen, werd de stad Aversa hun voornaamste vesting.
Ongeveer tien jaar later (c. 1040) kwam, met vele andere avonturiers van de
Noormannen, een van de talrijke zonen van Tancred d’Hauteville aldaar aan, en de
macht van de Noormannen, die steeds nieuw gebied veroverden en zich nu eens bij deze,
dan weer bij gene partij (de Byzantijnen, Longobarden, de hertogen van Napels enz.)
aansloten, werd zoo geducht, dat de bevolking van Benevento de hulp van Paus Leo IX
inriep en hun stad aan hem overgaf36, op voorwaarde dat hij hen tegen deze lastige
vijanden zou helpen. Leo nam dat aan. Hij vertrok dadelijk naar Duitschland en het
gelukte hem van Hendrik een aantal soldaten te krijgen. Met deze en zijn eigen troepen
marcheerde hij zuidwaarts langs de Adriatische kust, toen hij bij het voorgebergte
Gargano de Noormannen ontmoette, onder wier aanvoerders zich thans de beroemde
Robert Guiscard bevond; Leo werd volkomen verslagen en gevangen genomen. Maar de
overwinnaars wierpen zich eerbiedig voor hem op de knieën en smeekten hem om
vergiffenis; daarna voerden zij hem naar Benevento en hielden hem zes maanden als
gijzelaar gevangen! Hij kocht zich waarschijnlijk vrij met de belofte hen te zullen
bekleeden met de heerschappij over Apulië, Calabrië en zelfs over Sicilië, dat nog altijd
in de macht van de Muzelmannen was.
Leo IX stierf kort na die ramp. Hendrik benoemde terstond weder een Duitscher, den
Bisschop van Eichstadt (Victor II). Men moet hierbij opmerken, dat dit de vierde Paus

was, die door den Keizer werd aangewezen en zonder eenige openlijke oppositie door
het volk en de geestelijkheid van Rome werd gekozen. Geen wonder, dat deze Duitsche
monarchen de investituur van Pausen en bisschoppen begonnen te beschouwen als een
recht, dat onafscheidelijk verbonden was aan de keizerlijke, of zelfs koninklijke,
waardigheid.
Hendrik begeleidde den door hem aangewezen Paus naar Italië. De verdachte plannen
van den Markies Bonifacius hadden hem ongerust gemaakt en zijn ongerustheid was niet
verdwenen door den dood van Bonifacius (1052), want diens weduwe Beatrice had een
anderen tegenstander van hem getrouwd, namelijk Godfried van Lotharingen. Na de
bruiloft was Godfried naar zijn noordelijke landen vertrokken en om den opstand in de
kiem te onderdrukken nam de Keizer zoowel Beatrice als haar dochter Mathilde
gevangen en voerde beiden naar Duitschland. Kort daarna, in October 1056, stierf hij.
Zijn zoon, Hendrik IV, een kind van zes jaren, werd als koning uitgeroepen onder het
regentschap van zijn moeder Agnes. Om zijn lange regeering van vijftig jaar als een
soort van lijst te gebruiken, waarin de schetsen van de vele en bonte tafereelen, die de
geschiedenis van Italië van dit tijdperk vormen, gezet kunnen worden, zullen wij die
regeering in vier perioden verdeden.
(1) Gedurende zes jaren (1056–1062) neemt de keizerin-weduwe Agnes het regentschap
waar, terwijl het haar steeds moeilijker wordt gemaakt door vele oproeren. Daarna
ontvoert Anno, de Aartsbisschop van Keulen, den jeugdigen koning en maakt zichzelf
regent. (Agnes trekt zich in een klooster terug en sterft later te Rome.) Vervolgens neemt
de Aartsbisschop van Bremen het regentschap over. In 1066 komt Hendrik zelf, die
daarvoor nu den leeftijd bereikt had, aan de regeering en treedt krachtig en despotisch
op, waardoor hij zich vele vijanden maakt. In 1073 breekt er een ernstige opstand onder
de Saksers uit, en Hendrik wordt door bijna alle Duitsche edelen in den steek gelaten. De
steden evenwel (vooral de steden aan den Rijn, zooals Worms) steunden hem en na veel
bloedvergieten krijgt hij eindelijk eenigzins vasten voet en zou misschien zijn macht
gevestigd hebben, als hij niet de uitdaging van de Paus had aangenomen.
(2) Van 1073 tot 1084 woedt de lange en dramatische strijd over de investituur tusschen
Hendrik en Hildebrand. De voornaamste gebeurtenissen van dit tijdperk zijn de
vernedering van den koning, nu een jong man van zeven en twintig jaar, over wien de
banvloek is uitgesproken, te Canossa in 1077, de overwinning over zijn mededinger,
Rudolf van Zwaben, zijn eindelijke triomf en kroning te Rome (1084); daarna volgde de
bevrijding van den Paus en de plundering van Rome door Robert Guiscard en zijn
Noormannen en Saracenen.
(3) Van 1085–1095 bestuurt Hendrik met tamelijk gunstig gevolg zijn noordelijke landen
en bemoeit zich weinig met Italië, behalve dat hij in 1090 een korten veldtocht leidt

tegen Mathilde van Toskane en Mantua en andere steden inneemt.
(4) Van 1095 tot zijn dood in 1106 wordt het leven van Hendrik IV verbitterd door den
opstand van zijn zonen. Eerst wordt zijn oudste zoon, Koenraad, overgehaald de partij
van den Paus en het Toskaansche hof te kiezen; hij wordt te Monza en later in de S.
Ambrogio te Milaan als Koning van Italië gekroond. Zijn jongste innig geliefde zoon,
Hendrik, een koelbloedige, berekenende ellendeling, wordt door de priesters en Gravin
Mathilde verleid, en nadat hij zijn broeder Koenraad, die in 1101 sterft, heeft onttroond,
voegen zich de meeste van de Zuid-Duitsche edelen bij hem. Maar het Rijnland geeft
wederom blijk van zijn trouw aan den koning en de jonge rebel wordt gedwongen om
vergiffenis te smeeken. Zijn vader ontmoet hem te Coblenz, omhelst hem onder tranen
en volgt hem zonder argwaan naar een van zijn kasteelen in het Nahe-dal, waar hij
verraderlijk wordt gevangen genomen en hem de belofte wordt afgedwongen, dat hij
afstand zal doen van de regeering. Het gelukt hem echter te ontvluchten en hij verzamelt
wederom troepen om zijn ontaarden zoon het hoofd te bieden; maar weldra sterft hij. Het
lichaam van den koning, over wien nog steeds de ban bleef uitgesproken, werd begraven
te Luik; het werd echter door priesters verwijderd en, nadat het een tijdlang op een
eiland in de rivier de Maas had gerust, werd het gebracht naar Speyer, waar Hendrik de
reusachtige Romaansche kathedraal had laten bouwen, die kort te voren voltooid was.
Vijf jaren lang, tot 1111, bleef het lijk boven aarde staan, waarschijnlijk in opgerichte
houding, in de zijkapel van St. Afra; maar eindelijk werd de ban opgeheven en werd het
stoffelijk overschot in een tombe gelegd37.
In de twee eerste perioden van de regeering van Hendrik IV vonden er eenige
belangrijke gebeurtenissen in verschillende deelen van Italië plaats. Dit zal evenwel
verteld worden, wanneer de opkomst van de Republieken en de veroveringen van de
Noormannen onze aandacht vragen. Hier zullen wij ons beperken tot de oorzaak van den
Investituurstrijd en eenige feiten uit dat tijdperk.
De Duitsche Paus, Victor II, dien Hendrik III had benoemd (1054), was vriendelijk of
politiek genoeg geweest om te trachten een verzoening tot stand te brengen tusschen het
Duitsche en het Toskaansche hof. De Keizerin-weduwe Agnes werd overgehaald Gravin
Beatrice en haar dochter Mathilde, die Hendrik als gijzelaars naar Duitschland had
gevoerd, in vrijheid te stellen en zij gaf Godfried, den Hertog van Lotharingen,
toestemming naar zijn gemalin en stiefdochter te Florence terug te keeren. Na den dood
van Victor, werd Godfried’s broeder, de abt van Monte Cassino, gekozen tot Paus
(Stephanus IX) en alles scheen goed te zullen gaan. Maar de Paus stierf plotseling te
Florence, waarschijnlijk vergiftigd door handlangers van den Romeinschen adel, en deze
edelen kozen dadelijk een van Hertogen van Tusculum (Benedictus X). Daarop
benoemden Godfried en Beatrice, met toestemming van de Keizerin en op aanraden van
den monnik Hildebrand en een ander vurig hervormer en asceet, Pietro Damiano van

Ravenna38, den Bisschop van Florence, die als Paus Nikolaas II zich met gunstig gevolg
te Rome vestigde, daar hij zijn mededinger Benedictus dwong te vluchten.
Aldus had de nieuwe partij der hervorming, gesteund door de onvermoeide werkkracht
en ijver van Hildebrand, de overhand gekregen. In het algemeen moet het ontstaan van
deze partij, zooals ook het geval was geweest met de hervormers van Cluny en dertig
jaar later het geval was met St. Romualdus en zijn gereformeerde Benedictijnen van
Camaldoli, en ook met de Vallombrosiërs en Kartuizers39, toegeschreven worden aan de
verontwaardiging over de ruwe onzedelijkheid en simonie van de geestelijken; maar bij
een man als Hildebrand was de voornaamste beweegreden zonder twijfel van politieken
aard. Door aan te dringen op het celibaat (de slechtste van alle methoden om
onzedelijkheid te bestrijden), hoopten dergelijke verdedigers van het Pausdom zich te
verzekeren van de gehechtheid van een groote menigte, die geen andere banden had,
staccata, zooals Balzani zegt, da ogni cura d’affetti mondani; en deze menschen
kwamen in opstand tegen de leeken-investituur, niet slechts om dergelijke redenen,
waarom men er toe is overgegaan kosteloos toegankelijke Kerken te stichten, maar ook
omdat de handeling van de investituur gepaard ging met het schenken van beneficia
(leengoederen), waardoor de geestelijke als vazal aan zijn keizerlijken leenheer
gebonden werd. Zoo was Hendrik, toen hij tegen het Pausdom en den hoogen adel
streed, in staat den steun van een groot aantal bisschoppen en abten in te roepen, die zijn
rechtstreeksche vazallen waren.
Zoowel Nikolaas II als zijn opvolger Alexander II (Bisschop Anselmus van Lucca)
waren door de Kardinalen gekozen, zonder de bekrachtiging van Agnes of Hendrik. Zij
waren voorgedragen door Hildebrand en door hem daartoe aangezet vaardigden zij
decreten uit, die aan de geestelijken het huwelijk verboden en aan de Kardinalen alleen,
in overeenstemming met den clerus en het volk van Rome, het recht gaven Pausen te
kiezen. En toen in 1073 Hildebrand zelf als Gregorius VII den pauselijken stoel beklom,
aarzelde hij niet een besluit af te kondigen, dat feitelijk een oorlogsverklaring aan
Hendrik was; want op zijn Concilie van 1075 liet hij een decreet aannemen, dat de
investituur door leeken als de ergste simonie veroordeelde; tevens verklaarde hij het
schenken van ring en staf door Koning of Keizer van geenerlei waarde, zette de
bisschoppen af, die Hendrik had aangesteld en sprak over verscheidene den banvloek uit,
als ook over eenige ambtenaren van Hendrik, die, volgens hem, geld hadden
aangenomen van die prelaten om hen bij hun benoeming tot bisschoppen te steunen.
Hendrik, zeer verontwaardigd, riep een concilie van zijn geestelijken te Worms bijeen
en, blijkbaar zeer gedachtig aan het prerogatief, dat zijn eigen vader zich had
aangematigd en had uitgeoefend, zond hij Gregorius bericht, dat hij was afgezet.
“Hendrik, koning, niet door usurpatie, maar door den heiligen wil van God, aan
Hildebrand, die geen Paus meer is, maar een valsche monnik.” Zoo was de brief

geadresseerd en hij eindigde aldus: “Ik, Hendrik, Koning bij God’s genade, en al mijn
bisschoppen zeggen tot u: “Wees in alle eeuwigheid vervloekt!”
Het antwoord van Hildebrand was de banvloek. In zijn geschriften40 verzekert hij, dat de
Paus een hooger gezag bezit dan eenige vorst op aarde en de macht heeft om zelfs
Keizers te onttronen: illi licet deponere imperatores. Maar de manier, waarop hij zijn
meening duidelijk maakte was ongewoon en een bewijs van zijn grooten moed. De
gevolgen waren geweldig, want de Duitsche edelen hielden een vergadering te Tribur, bij
Mainz, en berichtten Hendrik, dat zij hem niet langer als hun leenheer zouden erkennen,
wanneer hij niet binnen een jaar (dus vóór Februari 1077) absolutie van den ban
verwierf. Er bleef nu slechts één uitweg voor hem open. Vergezeld door zijn gemalin en
de geëxcommuniceerde bisschoppen en ambtenaren, trok hij midden in den winter de
Alpen over om den vrede met den kerkvorst te herstellen. In Lombardije boden velen
hem hun diensten aan en trachtten hem over te halen weerstand te bieden; maar hij
besloot zijn plan ten uitvoer te brengen en, gekleed als boeteling, barrevoets, kwam hij
bij het voorvaderlijke kasteel van Mathilde, Canossa, waar Gregorius zich had
teruggetrokken, toen hij gehoord had, dat de Lombardijsche steden Hendrik en zijn
gevolg hulp hadden aangeboden.
Drie dagen lang moesten Hendrik en zijn gevolg voor de poort van de binnenplaats in de
sneeuw wachten. Toen hij eindelijk werd toegelaten, wierp hij zich op de knieën,
verwierf ten slotte vergiffenis en kreeg vergunning om wederom van de heilige hostie te
proeven, terwijl hij moest beloven zichzelf als onttroond te beschouwen, totdat zijn
edelen en zijn volk hem herkozen zouden hebben41. De verontwaardiging der Duitsche
edelen over deze zelf-vernedering verwekte wederom een grooten opstand en Rudolf van
Zwaben, Hendrik’s schoonbroeder, werd tot koning uitgeroepen. Maar Hendrik trad
krachtig en moedig op en werd geholpen door Frederik van Staufen (van Buren), de
eerste bekende persoonlijkheid van dat beroemde huis, die later schoonzoon van Hendrik
en Hertog van Zwaben werd. Er werd slag geleverd (October 1080) bij Merseburg, een
stad dicht bij Leipzig, die reeds bekend was door de worsteling van Hendrik I tegen de
Hongaren. Daar werd Rudolf, naar men zegt, gedood door Godfried van Bouillon, die in
Rudolf’s plaats Hertog van Zwaben werd; later werd deze wereld-beroemd als de
Kruisvader che ’l gran sepolcro liberò di Cristo en weigerde een koningskroon te dragen
in de stad, waar de Koning der Koningen een doornenkroon had gedragen.

41. S. Martino (Kathedraal), Lucca.
Deze daden hadden de veete tusschen Hendrik en den Paus hernieuwd; Gregorius zette
hem wederom af, sprak den banvloek over hem uit en erkende Rudolf als koning. Hierop
antwoordde Hendrik dadelijk door nog eens een concilie van zijn bisschoppen, nu te
Mainz, bijeen te roepen, waar Gregorius van zijn waardigheid vervallen werd verklaard
en Wibert, de Aartsbisschop van Ravenna tot Paus werd gekozen. Na zijn overwinning
bij Merseburg trok Hendrik naar Italië, ontving de ijzeren kroon te Pavia en sloeg
driemaal het beleg voor Rome, terwijl zijn leger hevig te lijden had van malaria; tegen
het einde van 1082 drong hij de città Leonina42 binnen. Gregorius vluchtte naar den
sterken Engelenburg. In 1083 trok Hendrik den Tiber over, bezette het Lateraan en riep
alle edelen en geestelijken van Rome (ook Gregorius, die niet verscheen) op om een
Concilie te houden, waar de verkiezing van Wibert als Paus werd bekrachtigd; en
Paaschzondag 1084 kroonde deze nieuwe Paus, bekend als de “tegen-Paus” Clemens, in
de basiliek van St. Pieter, Hendrik en zijn koningin Bertha als Keizer en Keizerin.
Al dien tijd bleef Paus Gregorius veilig verschanst in den geweldigen burcht van S.
Angelo en wachtte op ontzet. Deze hulp verwachtte hij, en niet tevergeefs, van de
Noormannen, die zich in deze periode onder verschillende aanvoerders, maar vooral
onder Robert Guiscard, blijvend gevestigd hadden in Zuid-Italië en daar een geduchte

macht waren geworden. Zij hadden, zooals men zich zal herinneren, Leo IX volkomen
verslagen en gevangen genomen. Doch een paar jaren later (1060) schijnt Paus Nikolaas
II de veroveringen van de Noormannen te hebben bekrachtigd en hen beloofd, dat hij
hen de souvereiniteit over Calabrië en zelfs over Sicilië, zoodra zij dit op de Saracenen
konden veroveren, zou toestaan en in 1080 had Robert Guiscard, door Hildebrand tot
Hertog van Apulië en Calabrië benoemd, hem, als zijn leenheer, trouw gezworen en de
aanspraken van het Pausdom op Benevento erkend.
Door dezen handigen politieken zet had de Paus zich verzekerd van den krachtigen steun
der Noormannen. Men kan wel vragen, met welk recht de Pausen aanspraak maakten op
het leenheerschap over de Apulische en Calabrische hertogdommen, om niet te spreken
van Sicilië, dat nog steeds in de macht van de Saracenen was. Maar, zelfs al berustten
hun aanspraken op geen hechter grondslagen dan op de fictieve Donatie van Constantijn,
de gevolgen van hun staatkunde waren duidelijk genoeg; want in antwoord op
Gregorius’ dringend verzoek om hulp marcheerde Robert Guiscard met ongeveer 40.000
man, waaronder vele Saraceensche huurlingen, naar Rome. Drie dagen voor hun
aankomst was Hendrik wijselijk naar het noorden getrokken, terwijl hij beloofde met een
groot leger te zullen terugkeeren. De Noormannen drongen met geweld binnen en
plunderden de stad (Mei 1084).
Nooit te voren, vertelt men, heeft Rome van haar veroveraars zooveel te lijden gehad. De
verwoesting van ontelbare monumenten en vele prachtige kerken (waaronder de S.
Clemente) wordt aan de Saracenen van Robert Guiscard toegeschreven. Wat Paus
Gregorius betreft, hij werd verlost uit zijn lange gevangenschap in de Moles Hadriani,
doch vond het raadzaam Rome met zijn bevrijders te verlaten en stierf in den loop van
het volgend jaar te Salerno. Zijn laatste woorden worden dikwijls door zijn
bewonderaars aangehaald: Dilexi justitiam, odi iniquitatem; propterea morior in exilio.
Maar deze verklaring schijnt niet bijzonder oorspronkelijk en evenmin waar te zijn.
In de derde periode van Hendrik’s regeering (1085–95) vonden slechts een paar
gebeurtenissen plaats, die hier moeten vermeld worden. In Rome heerschten, zooals
dikwijls het geval was, voortdurend onlusten, die veroorzaakt werden door de eindelooze
twisten tusschen de verschillende partijen van clericalen en leeken. De verkiezing van
Urbanus II, een Franschen monnik van Cluny en Bisschop van Ostia, die de politiek van
Hildebrand krachtig voortzette, verdient vermelding wegens het feit, dat hij Koenraad
tegen zijn eigen vader heeft opgestookt en wegens den roem, dien hij heeft verworven
door zijn geestdriftvolle opwekking tot den eersten Kruistocht.
Drie jaren na zijn verkiezing werd hij gedwongen Rome een tijdlang te ontvluchten,
omdat de Romeinen, nadat Hendrik met goed gevolg een veldtocht in Toskane had
ondernomen, uit vrees voor zijn wraak zich meester hadden gemaakt van den
Engelenburg en den “tegen-Paus” Clemens hadden uitgenoodigd terug te keeren. Maar

de triumf van Clemens duurde niet lang en weldra (1093) nam Urbanus zijn plaats op
den troon van het Lateraan wederom in. Andere, misschien meer belangrijke
gebeurtenissen, die verhaald zullen worden in een later hoofdstuk, waren de schitterende
krijgsdaden van Robert Guiscard en zijn Noormannen in Dalmatië, zijn dood in 1085, de
eindelijke overweldiging van de Saracenen en de verovering van Sicilië door zijn
broeder, Graaf Roger, in 1091.
De voornaamste gebeurtenis van de vierde periode (1095–1106), een feit dat bijna op de
geheele wereld zijn invloed heeft doen gelden, was zonder twijfel de eerste kruistocht.
Die invloed werd meer in Italië gevoeld dan in Duitschland, waar men vol verbazing
naar de woeste horden van voorbijgaande kluizenaars staarde en waar de
beklagenswaardige veete tusschen Hendrik en zijn zonen verhinderde, dat men met
geestdrift deelnam aan de onderneming, die door de prediking van Peter van Amiens
werd voorbereid; maar Italië zelf werd toch niet meegesleept door den wervelwind, die
Frankrijk half ontvolkte43.
Ofschoon verscheidene Pausen, waartoe ook de Duitscher Leo IX behoorde, het
verlangen te kennen hadden gegeven om het graf van Christus te bevrijden, had toch het
voorstel om het plan te verwezenlijken, dat men waarschijnlijk moet toeschrijven aan de
Fransche hervormers van Cluny, den Italianen geen geestdrift kunnen inboezemen, toen
te Piacenza en later te Clermont de Franschman Urbanus den Kruistocht afkondigde.
Mogelijk ook werd in steden, zooals Genua, Pisa en Venetië door de bezorgdheid voor
den uitgestrekten handel het vuur van het fanatisme gedoofd. Wellicht was ook de
aanwezigheid van de Muzelmannen op Sicilië en de vijandige houding van de
Noormannen tegen den Keizer van het Oosten, die gezanten had gestuurd naar het
Concilie te Piacenza om hulp te vragen tegen de Turken, een hinderpaal voor de
beweging in Zuid-Italië. Maar niet weinig Italiaansche Noormannen sloten zich bij den
Kruistocht aan, waaronder Bohemund, de oudste zoon van Guiscard, uitblonk en Italië
verleende krachtigen steun door ontelbare kruisvaarders over te voeren, die Rome
doortrokken en zich te Bari inscheepten; deze stonden versteld over den toestand van
heidensche verwildering, die zij in de metropolis van de Christelijke wereld aantroffen.
Wij gaan nu over tot de regeering van Hendrik V. Zijn verhouding met het Pausdom leek
eerst vriendschappelijk, maar weldra was ook hij van meening, dat hij het recht van
investituur, dat hem het leenheerschap over zijn bisschoppen verzekerde, niet kon
missen, en toen Paus Paschalis hardnekkig weigerde hem dat recht toe te staan, trok de
koning in 1110 met zijn leger de Alpen over. De Lombardijsche steden, behalve Milaan
en Pavia, erkenden hem; te Florence werd hij zelfs ontvangen door Gravin Mathilde, die
ongeveer twintig jaren geleden, op den leeftijd van drie en veertig, als haar tweeden
gemaal had genomen een jongeling van achttien jaren, den stamhouder van het
hertogelijk geslacht van de Welfen of Guelfen44, die trouwe bondgenooten van de
Pausen en tegenstanders van de Frankische Keizers waren45.

Paus Paschalis was in groote verlegenheid. Hij kon geen hulp verwachten van Mathilde
en haar Toskaners en evenmin van de Noormannen van Zuid-Italië, die toen juist door
den zwakken en ziekelijken Willem, den kleinzoon van Robert Guiscard geregeerd
werden. Hij teekende dus een verdrag, waarbij de Kerk afstand deed van de wereldlijke
rechten der investituur, maar de geestelijke rechten behield en stemde er in toe Hendrik
als Keizer te kronen. Maar toen het document werd voorgelezen aan de geestelijken en
de edelen, die in de St. Pieter verzameld waren om de kroning bij te wonen, ontstond er
een hevig tumult en Hendrik vond het raadzaam den Paus en zestien kardinalen
gevangen te nemen en naar Tivoli weg te voeren. Eindelijk gaf de Paus toe. Hij teekende
een Privilegium, waarbij hij aan den koning het recht van investituur “met ring en staf”
toestond, en in April 1111 vond de kroning plaats, die zoo ruw onderbroken was.
Hendrik V had nu het hoogtepunt van zijn macht bereikt en hij versterkte zijn invloed
door in 1113 een huwelijk aan te gaan met een Engelsche prinses, Maud of Mathilde, de
dochter van Hendrik I, die later de gemalin van Godfried Plantagenet en de moeder van
Hendrik II van Engeland werd.
In 1115 stierf Gravin Mathilde, negen en zestig jaar oud. Haar jeugdige echtgenoot had
haar reeds lang verlaten en zij had geen wettigen erfgenaam. Zij liet bijna al haar
bezittingen aan de Roomsche Kerk na. Welke ook de rechten waren, die zij ten opzichte
van haar allodiale bezittingen bezat, zij had zeker niet het recht de erfelijke
leengoederen, die zij (op onwettige wijze, zeide men, daar zij een vrouw en een rebel
was) als vazal van de kroon had, aan iemand, behalve aan een wettig erfgenaam, na te
laten. En zelfs al nemen wij aan, dat haar rechten als onafhankelijke heerscheres
bekrachtigd waren door het Toskaansche volk, zij was toch niet gemachtigd om het land,
met of zonder souvereine rechten aan de Pausen of aan iemand, wie dan ook, over te
geven. Deze erfenis had echter zoowel goede als slechte gevolgen, want, ofschoon
Toskane later erg geplaagd en geteisterd werd door Pausen en Keizers, grepen
verscheidene steden van Toskane de gelegenheid aan om het leenmanschap af te werpen
en zich onafhankelijk te verklaren. De geschiedenis van de Florentijnsche republiek
begint met den dood van Gravin Mathilde.
In 1117, toen deze Toskaansche steden weigerden de Vicarissen van Hendrik te
ontvangen en Paus Paschalis zijn Privilegium had herroepen, trok de koning wederom
met een leger de Alpen over. Het schijnt, dat hij ervoor terugdeinsde een aanval op de
verbonden steden te wagen, en hij marcheerde recht op Rome aan, daar hij besloten had
niet alleen een bekrachtiging van zijn privileges, maar ook een herhaling van de
kroningsplechtigheid te eischen. Maar Paus Paschalis was gevlucht. Hendrik overreedde
dus een kardinaal om hem te kronen en vertrok toen. Doch na den dood van Paschalis
kwam hij haastig terug en liet dien kardinaal, Burdino, tot Paus kiezen, of liever tot
tegen-paus, want het volk van Rome had reeds Gelasius II benoemd. Een geweldig
oproer volgde daarop. Eindelijk, toen Paus Gelasius in ballingschap te Cluny was

gestorven, werd een bekwame en besliste tegenstander van den keizer door de
kardinalen, die te Vienne, in Frankrijk vergaderd waren, gekozen. Deze Paus, die
Aartsbisschop van Vienne was en een bloedverwant van den Franschen koning en van
Hendrik, nam den naam van Calixtus II aan. Hij sprak terstond den banvloek uit over
den tegen-paus van Hendrik en dit flinke optreden had voor hem een gunstig gevolg,
want met den tegen-paus liep het ellendig af46 en Hendrik, afgemat door de oppositie in
zijn eigen land en daar buiten, nam ten slotte genoegen met de overeenkomst
(Concordaat), die het Concilie te Worms in 1122 voorstelde.
Volgens de voorwaarden van het Concordaat deed Hendrik V afstand van het recht om
prelaten te kiezen en hen te bekleeden met “ring en staf”. Zijn gezant mocht bij de
investituur tegenwoordig zijn; maar dit was een ijdele vorm. Hij had ook het recht door
de aanraking van zijn schepter de wereldlijke macht te verleenen, d.w.z. de landen en
inkomsten van het ambt aan den nieuw benoemden dignitaris over te geven, hetgeen
echter dikwijls een tamelijk onbelangrijk koninklijk privilege was. In het algemeen leed
het koningschap door dit Concordaat aanmerkelijke schade. De domeinen van de
voorname edelen waren oorspronkelijk veroverde of verbeurd verklaarde landen,
waarvoor zij, als leengoederen, trouw schuldig waren aan de kroon; maar deze machtige
edelen verpachtten dikwijls hun bezittingen of beloofden op hun beurt bescherming in
ruil voor leenmanschap (hetgeen men recommandatie noemde) en verwierven zich aldus
een groote menigte van achterleenmannen, die naar hun meening den koning geen trouw
schuldig waren. Deze toestand werd door de Duitsche koningen hevig bestreden, doch
met weinig goed gevolg. Derhalve vertrouwden zij voornamelijk op de bisschoppen en
andere clericale waardigheidsbekleeders, die zij kozen, en die hun leenmannen waren
door de uitgestrekte kerkelijke beneficia, waaruit het grondbezit van het rijk voor een
groot gedeelte bestond. Maar door het concordaat van Worms verloor de koning de
bevoegdheid om personen te kiezen, die voornamelijk zijn belangen behartigden en de
koninklijke macht leed ernstig door deze uitbreiding van de pauselijke rechten47.
(5) Keizers der Hohenstaufen.
Calixtus zoowel als Hendrik V stierven niet lang na het Concordaat van Worms. Hendrik
had geen kinderen en wederom kwamen de edelen te Tribur bijeen; de meeste van deze
edelen verheugden er zich in hun bevoegdheid als keurvorsten te kunnen uitoefenen en
aldus te protesteeren tegen een erfelijk koningschap. Frederik van Staufen, zoon van
dien Frederik, die door Hendrik IV tot Hertog van Zwaben was verheven en zijn dochter
had getrouwd, was de voornaamste pretendent; maar het Concordaat droeg reeds
vruchten en de aartsbisschoppen, gesteund door eenige van de edelen, slaagden erin

zoowel de aanspraken van Frederik als van zijn broeder Koenraad te verwerpen, “daar
zij te zeer bezield waren met Ghibellijnschen geest”. Een verknochte aanhanger van de
Kerk, de vroegere leider van de Saksische en Welfsche rebellen, Lotharius, werd
gekozen. Frederik weigerde eerst de koninklijke domeinen op te geven, waarop hij
aanspraak had gemaakt, maar eindelijk besloot de familie der Staufen den nieuwen
koning te erkennen, doch niet voordat Koenraad als Koning van Italië en “aangewezen”
Keizer door het volk van Milaan was erkend (1130) en te Monza met de ijzeren kroon
gekroond was. In 1133 kwam Lotharius te Rome. Hier hadden, als gewoonlijk, ernstige
onlusten naar aanleiding van de verkiezing van verschillende Pausen plaats gehad. De
een was Innocentius II, gesteund door de invloedrijke familie der Frangipani; de ander
was Anacletus, behoorende tot de oude Joodsch-Romeinsche familie der Pierleoni, een
monnik van Cluny en leerling van den beroemden Abelard van Parijs. Anacletus had in
Rome de overhand gekregen en Innocentius was naar Frankrijk gevlucht, waar hij een
krachtigen steun vond in St. Bernard van Clairvaux, die een heftig tegenstander van
Abélard en zijn leer was.
St. Bernard kreeg van Lodewijk van Frankrijk de opdracht uitspraak te doen tusschen de
twee Pausen en besliste natuurlijk ten nadeele van Anacletus. Maar Innocentius moest
met geweld worden hersteld; de orthodoxe Lotharius nam die taak op zich en liet zich bij
die gelegenheid tevens door Paus Innocentius te Rome als Keizer kronen (1133). Zijn
vrome dankbaarheid voor deze gunst bracht er hem toe van den Paus de souvereine
rechten over de voormalige bezittingen van Mathilde aan te nemen en aldus erkende hij
de geldigheid van Mathilde’s erfenis en degradeerde zichzelf tot een vazal van het
Pausdom.
Roger de Noorman, van Sicilië, die zich in 1130 tot koning had laten uitroepen, was door
Anacletus erkend, maar niet door Innocentius. Hij begon zich thans meester te maken
van Zuid-Italië en Innocentius riep Lotharius te hulp; deze kwam met zijn leger en met
Genueesche en Pisaansche schepen en, geholpen door de steden Napels en Capua, die
waren opgestaan, was hij in staat Roger naar Sicilië terug te drijven. Maar weldra
trokken Lotharius en zijn leger naar het noorden terug en in December 1137, kort nadat
hij de Alpen was overgetrokken, stierf hij.
Toen het bericht van zijn dood was gekomen, keerde Roger terug en niet alleen
heroverde hij alles, wat hij verloren had, maar ook versloeg hij Innocentius en nam hem
gevangen; door een edelmoedige behandeling evenwel verwierf hij eindelijk de
bekrachtiging van zijn koninklijken titel.
De Welfsche Hertog van Beieren en Saksen, Hendrik de Trotsche, aan wien Lotharius de
landen van Mathilde als achterleen had gegeven en die derhalve over een uitgestrekt
gebied heerschte, stelde zich voor tot koning te worden verkozen en had zich reeds van
de koninklijke insignia meester gemaakt. Maar wederom schrikte het Duitsche volk er

voor terug een al te machtigen vorst te kiezen en de aanspraken van een ander
mededingend geslacht te bestendigen. Zelfs nog vóór de bijeenkomst te Tribur werd de
Ghibellijn Koenraad van Staufen tot koning uitgeroepen en gekroond, en Hertog
Hendrik vond het raadzaam de koninklijke insignia terug te geven; weldra moest hij ook
zijn Saksisch Hertogdom overgeven, want de hevige uitbarsting van de veete tusschen
Welfen en Ghibellijnen, die in deze jaren het volk in twee partijen verdeeld hield,
eindigde ten gunste van Koenraad.
42. La Collegiata, S. Gimignano.
Te midden van zoovele onlusten was het niet waarschijnlijk, dat Koenraad zich veel met
Italië kon bemoeien; maar men zal zich herinneren, dat, terwijl hij met Lotharius naar de
Duitsche kroon dong, hij erin geslaagd was, hoewel de banvloek over hem was
uitgesproken, den Aartsbisschop van Milaan te overreden hem met de ijzeren kroon als
Koning van Italië en “aangewezen” Keizer te kronen. Hij streefde er dus naar zijn
aanspraken op die titels te verwezenlijken en wij zullen later zien, hoe hij dit trachtte te
bereiken. Ondertusschen vraagt Rome wederom onze aandacht.
De republikeinsche beweging, die reeds zeer groote uitbreiding had in het noorden van
Italië, werd in het zuiden ernstig tegengewerkt door de veroveringen van de

Noormannen. In Rome zelf had de geest van vrijheid, ofschoon deze krachtig onderdrukt
werd door invloedrijke families, zooals de Tusculaansche graven, de Crescenzi en de
Frangipani, en door die Pausen, die de werktuigen van de aristocratische en keizerlijke
partijen waren, zich toch in zooverre laten gelden, dat het burgerlijk bestuur van de stad
vrijwel republikeinsch was, terwijl het leger, volgens de twaalf wijken van Rome in
twaalf scholae verdeeld, met zijn twaalf bevelhebbers (banderesi) onder toezicht van het
volk stond. Maar een plotselinge en hevige uitbarsting zou ten gevolge hebben, dat
Rome een tijdlang een volkomen republiek werd. De kleine stad Tibur (Tivoli), wier
liefde voor de vrijheid de vrijheidslievende Romeinen ten zeerste had gehinderd, was
overweldigd, maar weigerde hardnekkig zich te onderwerpen aan het Romeinsche volk,
op grond van de bewering, dat de Paus het eenige hoogste gezag in Rome was; en toen
Paus Innocentius openlijk deze theorie steunde, vond er een omwenteling plaats: de
Republiek werd afgekondigd, de Prefectuur afgeschaft, en de Senaat, voornamelijk
samengesteld uit burgers in plaats van patriciërs, werd geïnstalleerd op het Capitool48. In
hetzelfde jaar (1143) stierf Innocentius en eveneens zijn opvolger, Celestinus. De
volgende Paus, Lucius II, werd doodelijk getroffen door een steen, toen hij aan het hoofd
van een bende edelen het Capitool trachtte te bestormen; zijn opvolger, Eugenius III, die
op denzelfden dag werd gekozen, werd genoodzaakt uit Rome te vluchten49. Als Consul
of eerste senator van de nieuwe republiek werd Giordano gekozen, blijkbaar een afvallig
lid van de aristocratische familie der Pierleoni, want hij was, zeide men, een broeder van
den tegen-paus Anacletus. Onder zijn presidium schijnt de herrezen Romeinsche
Republiek zich gevestigd te hebben op een stevigen grondslag, waarvan zij zelfs door de
vereenigde krachten van Barbarossa en Paus Hadrianus IV niet kon worden afgeworpen.
Te oordeelen naar haar munten, erkende de Republiek in den eersten tijd den Keizer als
haar vorst, maar stond den Paus geen aandeel in de regeering toe, en dwong hem van alle
wereldlijke macht afstand te doen en zich tevreden te stellen met tienden en geschenken.
Men geloofde vroeger, dat deze omwenteling was voorbereid en geleid door Arnold van
Brescia; doch het schijnt zeker, dat hij zelf, ofschoon zijn leerstukken reeds over geheel
Italië50 waren verspreid en zonder twijfel grooten invloed uitoefenden op de
Romeinsche republikeinen, in 1143 niet te Rome was, aangezien hij daar in 1145 voor
het eerst kwam.
Arnold, geboortig uit Brescia, had onder Abelard te Parijs gestudeerd en was een
geestdriftig bewonderaar geworden van het oude Rome en de republikeinsche vrijheid.
Bij zijn terugkeer in Italië werd hij monnik en predikte vurig tegen alle vormen van
tyrannie, vooral tegen de wereldlijke macht van de Pausen, terwijl hij met voorliefde de
apostolische armoede aanhaalde, die ook St. Benedictus prees, toen Dante hem in den
hemel51 ontmoette:
Pier cominciò senz’ oro e senz’ argento,
Ed io con orazione e con digiuno.

Maar Arnold’s welsprekendheid werd koel ontvangen, zelfs te Brescia, en hij keerde
naar Frankrijk terug, waar zijn leermeester Abelard hevige aanvallen te verduren had van
St. Bernard; en nadat de toornige heilige den ketteraanvoerder verpletterd had, wendde
hij zich tegen diens leerling. Arnold werd verbannen en schijnt eenige jaren, misschien
als onderwijzer, in Zürich te hebben doorgebracht, een plaats, waar later een gelukkiger
hervormer, Zwingli, heeft gewoond. In 1145 vinden wij hem te Rome, waar zijn
staatkundige theoriën uitvoerig in praktijk werden gebracht. Tien jaren lang bezielde en
leidde zijn ijver en geleerdheid de jonge republiek, en wanneer zijn hoogste ideaal
verwerkelijkt was, het ideaal van een waarlijk apostolisch Pausdom, hoog tronend boven
elke begeerte naar wereldlijke rijkdom en macht, hoevele eeuwen van ellende zouden
Italië, en het menschdom, bespaard zijn gebleven! Maar het laffe weifelen van Koenraad
en de blinde staatkunde van Barbarossa in zijn eerste dagen, misbruikt door de
verwaande eerzucht van een Engelschen Paus, verijdelden een hervorming, die
misschien heilzamer en grondiger was geweest dan die van Luther’s tijd.
In 1147 namen een millioen krijgslieden van West-Europa, voornamelijk opgewekt door
de prediking van St. Bernard, deel aan den tweeden kruistocht. Deze verwekte meer
geestdrift in Duitschland dan de eerste kruistocht, en Koenraad III besloot eindelijk zich
er bij aan te sluiten. Twee jaren was hij in het Oosten, en het verdient vermelding, dat in
zijn gevolg zich twee strijders bevonden, die in onzen geest twee zeer levendige, maar
geheel verschillende voorstellingen wakker roepen. Een van deze was zijn neef, de jonge
Frederik van Staufen (Barbarossa), die vele jaren later, als Kruisvaarder, wederom naar
die oostersche landen trok en daar stierf. De ander was een voorvader van Dante, zijn
overgrootvader, Cacciaguida, die, toen de dichter hem in den hemel van Mars52
ontmoette, hem vertelde, dat hij op aarde Keizer Koenraad gevolgd was en dat deze hem
tot ridder had geslagen (mi cinse della sua milizia).
Maar deze “imperador Currado” werd nooit als Keizer gekroond. Toen hij in 1149 uit het
oosten terug kwam, zonden de Romeinsche senatoren, misschien op aanraden van
Arnold, hem eenige bombastische epistels. In den laatste van deze, doorspekt met
barbaarsche hexameters, wordt hij “de Heerscher over de Stad en de geheele Wereld”,
“Koning der Romeinen” en “Augustus” genoemd; men smeekt hem te komen en den
roem van het Romeinschen Keizerrijk te herstellen, zooals het onder Constantijn en
Justinianus was, voordat het te gronde werd gericht door de Pausen en den adel. Ook
werd daarin te kennen gegeven, en terecht, dat het Romeinsche volk, en niet de Paus, de
werkelijke bevoegdheid had om iemand met de keizerlijke waardigheid te bekleeden.
Doch Koenraad aarzelde. Hij was noch verstandig noch dapper genoeg om het aanbod
aan te nemen. Ten slotte schreef hij, dat hij zou komen “om de orde te herstellen, de
trouw van zijn vrienden te steunen en de opstandelingen te straffen”, een ietwat
dubbelzinnig antwoord, dat de republikeinsche partij met vrees vervulde. En deze vrees
nam grootelijks toe, zoodra het bekend werd, dat Koenraad onderhandelingen had

aangeknoopt met Paus Eugenius, die uit Frankrijk was teruggekomen en de laatste drie
jaren in Latium van de eene plaats naar de andere rondzwierf. Eindelijk, nadat hij eenige
lastige Welfsche rebellen in Duitschland had onderworpen, schreef Koenraad, niet aan
den Senaat, dien hij negeerde, maar aan den weder onlangs benoemden Prefect en aan
andere magistraten, en gaf als zijn voornemen te kennen, dat hij Rome zou bezoeken en
gekroond wilde worden, niet door afgevaardigden uit den Senaat, maar door den Paus.
Dit plan echter werd niet uitgevoerd, want hij stierf in Februari 1152, voordat de
maatregelen voor zijn reis voltooid waren.
Koenraad liet een zoon na, die slechts acht jaren oud was. Daarom had hij de
keurvorsten verzocht zijn neef te kiezen, die met hem aan de kruistocht had
deelgenomen, Frederik van Staufen, die nu een en dertig jaar was. Frederik’s staatkunde
betreffende Italië werd weldra duidelijk. Toen de Romeinsche Senaat hem, evenals
vroeger aan Koenraad, een hoogdravend schrijven zond, waarin werd medegedeeld, dat
de S. P. Q. R. er trotsch op zou zijn hem te bekleeden met den titel van Keizer,
antwoordde hij, dat zijn voorvaderen dien titel met de wapenen hadden gewonnen en
“dat hij, die het durfde, maar moest trachten Hercules de knots te ontwringen”. Hij had
besloten de hydra van de republikeinsche vrijheid te dooden. Hij schreef aan Paus
Eugenius; deze wakkerde door zijn antwoord Frederik’s toorn jegens de onbeschaamde
senatoren nog aan en verklaarde hem te zullen kronen, indien hij kwam en Rome, zooals
hij beloofd had, onderwierp aan het Keizerrijk en de Heilige Kerk. En Frederik stelde
zijn komst niet lang uit. Zoodra hij zijn gezag in zijn noordelijke landen stevig had
gevestigd, de kronen van Denemarken en Boheme had vergeven en Bourgondië had
geannexeerd, trok hij de Alpen over en hield in November 1154 een groote bijeenkomst
van al zijn Italiaansche leenmannen, leeken en geestelijken, in de vlakte van Roncaglia,
dicht bij Piacenza. Trouw aan zijn staatkunde nam hij strenge maatregelen tegen de
toenemende onafhankelijkheid van de Lombardische steden; en de nijd, het vergif voor
de republieken, bewees hem goede diensten, want bittere afgunst en twisten waren reeds
tusschen de steden ontstaan, en sommige grepen de gelegenheid om hun mededingers te
beschuldigen gretig aan. Milaan vooral werd heftig aangevallen door andere steden, die
minder welvarend en meer imperialistisch waren, zooals Pavia, en wekte Frederik’s
misnoegen in hooge mate op door hem de koninklijke rechten (b.v. het munten, het
voedsel voor zijn soldaten enz.) te weigeren; ook spoorde zij tot verzet aan, toen hij de
consuls en andere republikeinsche magistraten trachtte af te schaffen en Duitsche
gouverneurs (Podestà) met dictatoriaal gezag wilde aanstellen. Hij achtte het niet
raadzaam Milaan zelf aan te vallen, maar gaf zijn toorn lucht door twee steden van haar
bondgenooten te verwoesten, het kleine Tortona, dat twee maanden heldhaftig een
belegering doorstond (en weldra herbouwd werd door de Milaneezen) en Asti, later
beroemd door haar wijn en Alfieri.
Onderwijl was Paus Eugenius en ook zijn opvolger gestorven en had de Engelschman
Breakspear (Hadrianus IV) den pauselijken zetel bezet. Zijn trots en onstuimigheid, die

hem voor zijn dood de bekentenis ontlokten, dat een Paus de ongelukkigste sterveling op
aarde was, kwamen spoedig aan het licht.
Een kardinaal was op straat aangevallen, misschien door anti-clericale republikeinen.
Hadrianus, die wist, dat Frederik weldra zou komen om hem te helpen, deed
oogenblikkelijk, wat nog nooit een Paus had gedurfd—hij kondigde over de geheele stad
het interdict af. Geen godsdienstige handelingen mochten verricht worden, behalve de
doop en het toedienen van het laatste oliesel. De Romeinen waren zoo verschrikt, dat
zelfs de senatoren eindelijk om vergiffenis smeekten; en zij verwierven die door de
verdrijving van Arnold van Brescia, die als banneling van de eene plaats naar de andere
zwierf, bevreesd voor de wraak van den Engelschen Paus, terwijl Hadrianus
triomfantelijk in het Lateraan troonde. En nu verscheen Frederik, “bezoedeld met het
bloed van de Lombardische steden”, voor de poorten van Rome. Arnold werd verraden
en door den Keizer aan den Paus overgeleverd, en door den Paus aan den Prefect, die
hem liet ophangen en verbranden. De Senaat, die zich verbeeldde door deze laffe daad
de gunst van den Duitschen vorst gewonnen te hebben, zond naar zijn legerplaats een
bericht, vol van walgelijke vleierij, en stelde wederom voor hem den titel van Keizer te
schenken.
Maar de gezanten werden smadelijk weggezonden en Frederik rukte met zijn soldaten de
Città Leonina binnen en bezette de basiliek van St. Pieter; daar legde Paus Hadrianus,
een paar dagen, nadat hij Arnold aan de galg en den brandstapel had overgeleverd, den
keizerlijken diadeem op het hoofd van zijn weldoener (Juni 1155).
Maar dit onnatuurlijk verbond, dit puttaneggiar co’ regi, zooals Dante zegt53, was een
kort leven beschoren. Een hevig gevecht werd na de kroning geleverd, op en bij de brug
van S. Angelo. Ongeveer duizend Romeinsche burgers werden gedood of verdronken.
Geweldig was de verontwaardiging en Frederik vond het raadzaam uit Rome te vluchten
en naar het noorden te trekken, nadat hij den Paus en zijn kardinalen veilig in Tivoli had
achtergelaten. Met moeite baande hij zich een weg door zijn ontrouwe Italiaansche
bezittingen, en toen hij weder in zijn land was, begon hij zijn staatkunde te herzien. Hij
had zich reeds geërgerd over de Pauselijke aanspraken op Toskane (de domeinen van
Mathilde) en over het feit, dat Hadrianus, zooals verscheidene van zijn voorgangers,
getracht had zijn macht te versterken door een verbond met roovers en overweldigers, de
Noormannen, en zich zelfs had aangematigd als leenheer van Zuid-Italië en Sicilië op te
treden en Willem den Booze, den zoon van Roger, met de koninklijke waardigheid te
bekleeden. Doch ernstiger gebeurtenissen zouden volgen. Frederik was begonnen,
zonder zich te bekommeren om het Concordaat van Worms, zijn eigen Duitsche
bisschoppen te benoemen. Hadrianus protesteerde, en in zijn brief maakte hij een
toespeling op de kroning, alsof hij Frederik door die daad beleend had met het Keizerrijk
als een beneficium, zoodat hij daarmede wilde te kennen geven dat de Keizer zijn
leenman was. Daarop volgde een hevige uitbarsting van verontwaardiging. De

vriendschap met den Paus werd in flarden gescheurd en Frederik trok wederom (Juli
1158) met een sterk leger en een groot aantal juristen, leeken zoowel als geestelijken
over de Alpen om de ongehoorzame steden54 te straffen en eens voor altijd zijn rechten
tegenover Pausen en republieken vast te stellen. Milaan werd gedwongen zich over te
geven en niet alleen de burgers, maar ook hun aartsbisschop en consuls moesten als
smeekelingen, barrevoets, met asch bestrooid, met een koord om den hals voor hem
verschijnen; terwijl de vaandels van hun Carroccio (vaandelwagen) als teeken van
onderwerping laag werden gehouden, zonk de geheele menigte op de knieën en bad om
genade.
De besluiten, die de rechtsgeleerden van Frederik te Roncaglia hadden genomen,
berustten voornamelijk op verouderlijke bepalingen van Justinianus en gaven den Keizer
een gezag, dat onvereenigbaar was met een constitutioneelen regeeringsvorm. Ja zelfs, er
werden zeer onrechtvaardige beslissingen genomen, daar sommige steden groote
vrijheid kregen en andere tot slavernij werden gedoemd. Maar de vernedering van
Milaan had den tegenstand gebroken. Een dapper stadje, Crema, trotseerde den
Duitschen despoot, maar na een belegering55 van zes maanden werd het genomen en
verwoest.
De breuk met Frederik bracht den Paus er toe een ander onnatuurlijk verbond te sluiten.
Ofschoon de Paus te Rome een doodvijand was van republikeinsche vrijheid, was hij nu
verstandig genoeg vriendschap met de steden in Noord-Italië te zoeken en deze te
steunen in den strijd tegen den gemeenschappelijken vijand. Na den dood van Hadrianus
in 1159 was er door de clericale partij een Paus gekozen, die een even sterken wil en een
even groote eerzucht bezat.
Maar geweldige onlusten waren het gevolg van die verkiezing geweest, en de keizerlijke
partij had met zulk een goeden uitslag den tegen-paus Victor tegenover Alexander III
gesteld, dat deze naar Frankrijk moest vluchten en zich slechts kon troosten door een
machteloozen banvloek over den tegen-paus en den Keizer uit te spreken. Aldus werd de
zaak van de republieken voorloopig door het verbond met den Paus weinig geholpen, en
toen Frederik in 1161, geprikkeld door de hernieuwde onbeschaamdheid van Milaan, het
beleg voor die stad sloeg, daagde er geen ontzet op. Na een langen en heldhaftigen
tegenstand werd zij genomen (1162), en, zooals wel te verwachten was, geheel en al
verwoest en ontvolkt, een lot, dat het in vroeger tijden reeds meerdere malen had
ondergaan56.
Maar de strijd voor de vrijheid werd hardnekkig volgehouden. De Noord-Italiaansche
steden, tot wanhoop gedreven, door het thans machtige en onafhankelijke Venetië geleid,
begonnen zich te vereenigen, en toen, tegen het einde van 1163, Frederik voor den
derden keer Italië was binnengedrongen, vond hij het weldra raadzaam terug te trekken.
Drie jaar daarna kwam hij terug met een grooter leger; maar ondertusschen had de

Bond57, die onlangs door Venetië, Verona, Padua en Vicenza gesticht was, zich
uitgebreid over Lombardije en sloten zich daarbij zelfs steden aan als Cremona, dat tot
nog toe op de hand van den keizer was geweest. Bovendien verminderde de invloed van
de keizerlijke partij in Rome. Victor, de tegenpaus van Frederik, was gestorven en
ofschoon de keizerlijken terstond een ander, Paschalis, hadden gekozen, was toch Paus
Alexander III uit Frankrijk teruggekeerd en had zijn mededinger verjaagd.
43. Kathedraal van Monreale. Bij Palermo.
Frederik besloot eerst tegen Rome op te trekken. Hij liet de noordelijke steden dus
ongemoeid, veroverde Ancona, een strategisch punt, dat hij noodig had om zijn
vooruitrukkend leger te dekken, en trok in het midden van een buitengewoon heeten en
gevaarlijken zomer (1167) de Città Leonina binnen. Maar de Romeinen boden
tegenstand en de Duitschers waren niet in staat zich een weg te banen over den Tiber of
den Engelenburg te bemachtigen. Zij konden slechts de St. Pieter met troepen bezetten,
terwijl de tegenpaus Paschalis de gemalin van Frederik plechtig tot Keizerin kroonde. En
zij waren nauwelijks veertien dagen in Rome, toen er een kwaadaardige malaria-
epidemie of misschien een pest uitbrak, en Frederik zijn leger haastig naar het noorden
voerde. Velen van zijn gevolg, edelen, generaals en prelaten, vielen als slachtoffers van

die ziekte en ongeveer 2000 van zijn krijgslieden; de sterfte hield eerst op, toen men
reeds eenigen tijd in Duitschland was58.
Padua was bijna de eenige groote Lombardische stad, die zich niet had aangesloten bij
den Bond. Het bleek een voortdurend gevaar voor Milaan, dat door de geestdrift van de
bondgenooten in een ongelooflijk korten tijd was herbouwd59. Om Pavia ook van het
zuiden te kunnen beteugelen, werd nu de stad Alessandria gesticht, die in korten tijd
15000 krijgslieden kon leveren. Haar naam kenmerkte de vriendschap van den Paus,
maar van haar vijanden kreeg zij den hoonenden bijnaam van “stad van stroo”, een
toespeling op haar vooronderstelde zwakte of op de haastig opgerichte, met stroo
bedekte huizen. Zwak bleek Alessandria niet te zijn, want toen na een pauze van zes
jaren Frederik zijn vijfden tocht naar Italië maakte en deze stad van stroo trachtte in te
nemen, werd hij na een vergeefsch beleg van vijf maanden gedwongen zijn troepen terug
te trekken en kort daarna werd hem door de bondgenooten een verpletterende nederlaag
toegebracht bij Legnano, ongeveer twintig K.M. ten noord-westen van Milaan. Zoo
verschrikkelijk was de catastrophe, dat, naar men vertelt, Frederik zelf in de algemeene
slachting verdween, en eerst drie dagen na het gevecht met groote moeite Pavia bereikte.
Deze ramp gaf Frederik de overtuiging, dat wreedheid en onmenschelijkheid niet in staat
waren hen te overweldigen, die bereid waren voor de vrijheid te sterven. Ook was zijn
karakter niet zoo hardvochtig en laag, dat hij niet eenige bewondering kon gevoelen voor
heldhaftigheid. Hij nam het voorstel van den Doge Ziani aan om te Venetië niet alleen
Paus Alexander en de gezanten van Willem den Goede van Sicilië te ontmoeten, maar
ook de afgevaardigden van de verbonden steden. Dit was de eerste keer, dat
republikeinsche afgevaardigden als gelijken met een Paus of Keizer in onderhandeling
traden. Het was dus een gebeurtenis, die belangrijke dingen voorspelde. Misschien was
dit de ernstigste crisis, die Italië ooit beleefde. Helaas, dat een zoo schoone belofte
zonder uitwerking is gebleven door inwendige twisten, die er de oorzaak van waren, dat
Italië een parel van groote waarde wegwierp, en zelfs de herinnering aan de herwonnen
vrijheid uitwischte.
De ontmoeting van Frederik Barbarossa en Paus Alexander te Venetië in den zomer van
1177 is zoo dikwijls beschreven, (soms zelfs buiten eenig verband met Legnano en de
afgevaardigden van de Lombardische republieken!) dat wij het hier wel kort kunnen
behandelen. In den Atrio van de S. Marco zijn drie porfieren steenen, die, naar men
gelooft, de schitterende en dramatische plechtigheid vermelden; maar ongetwijfeld
gebeurde het, zooals een ooggetuige60 beschrijft, buiten of bij den grooten ingang. Het
gevolg van de Venetiaansche bijeenkomst was, dat Calixtus (de derde van Frederik’s
tegenpausen) werd afgezet, dat er een vrede van vijftien jaren met Willem van Sicilië
werd gesloten en een wapenstilstand van zes jaren met de Lombardische republieken.
Bovendien werd er een overeenkomst ten opzichte van de lastige kwestie over
Mathilde’s erfenis getroffen; doch deze afspraak bleek niet afdoende of van blijvenden

aard te zijn. Paus Alexander trok in triomf Rome weder binnen, onder luide
toejuichingen en geestdrift van alle partijen61. Frederik keerde naar Duitschland terug en
genoot gedurende de volgende zeven jaren van de trouwe hulde zijner noordelijke
onderdanen, terwijl hij de genegenheid van de Lombardische steden door een
edelmoedig verdrag, dat hij in 1183 te Constanz teekende, in zoo hooge mate won, dat
Alessandria zelfs aanbood zijn naam te veranderen in Caesarea! Duidelijke bewijzen van
zijn geluk vindt men ook in de beschrijving, die de kroniekschrijvers geven van een
schitterend feest, dat hij in 1184 te Mainz vierde. Zijn laatste bezoek aan Italië droeg een
geheel ander karakter dan zijn vroegere tochten. Zonder leger reisde hij van stad tot stad,
overal met vroolijk gejuich en hulde ontvangen. In het bijzonder gaf hij blijk van zijn
genegenheid voor Milaan en hij maakte plannen om het kleine heldhaftige Crema weder
op te bouwen.
In 1186 werd er te Milaan een zeer belangrijke bruiloft gevierd. Willem II, koning van
Sicilië, had geen kinderen; hij stemde er derhalve in toe, dat zijn oude tante en
erfgenaam Constantia (Costanza) de dochter van wijlen koning Roger, zou trouwen met
Frederik’s zoon, Hendrik, een jongen man van een en twintig. Aldus eindigde de
langdurige vijandschap van de Noormannen en de Duitschers, en voegden de
Hohenstaufen Sicilië en Zuid-Italië bij hun machtig Keizerrijk.
In 1187 werd Jeruzalem door de Turken heroverd en in 1189 nam Frederik, nu 68 jaar
oud, met Richard Leeuwenhart van Engeland62 en Philips August van Frankrijk deel aan
den derden Kruistocht. Maar voordat hij het Heilige Land had bereikt, verdronk hij in
1190 bij een poging om de rivier den Salef over te zwemmen, niet ver van den Cydnus,
waarin Alexander de Groote bijna het leven had verloren. Eeuwen lang bleef in
Duitschland het geloof leven, dat de groote Kaiser in werkelijkheid nooit gestorven was,
maar onder zijn kasteel op den Kyfhäuserberg sliep en eens zou ontwaken om het
Keizerrijk te herstellen, een overlevering, die Rückert in een schoone ballade heeft
uitgewerkt. Het karakter van Frederik, zooals wij het uit zijn daden, die ons
medegedeeld worden, leeren kennen, is voor ons moeilijk te waardeeren, en misschien
maakt het oordeel van Dante, dat waarschijnlijk het oordeel van zijn tijd was, de zaak
voor ons nog ingewikkelder; want, ofschoon hij Frederik II in zijn Inferno met het
vlammende graf van een ketter straft, spreekt hij van il buon Barbarossa63. Maar wij
moeten er bij voegen, dat sommige commentatoren deze uitdrukking ironisch opvatten.
Als omlijsting zijn regeeringen en dynastieën dikwijls zeer bruikbaar en de geschiedenis
van Italië in de middeleeuwen heeft zoo weinig innerlijken samenhang, dat het de
omlijsting, die de regeeringen en dynastieën van de indringers en van de vreemde, vooral
de Duitsche heerschers, verschaffen, zeer noodig heeft. Doch in sommige gevallen
beantwoorden de perioden, waarin de Duitsche geschiedenis vervalt, niet aan die, waarin
men de Italiaansche historie moet verdeden. De Hohenstaufen-dynastie bleef nog langer
dan een halve eeuw regeeren, maar dergelijke gebeurtenissen, als de erkenning van de

Welcome to our website – the perfect destination for book lovers and
knowledge seekers. We believe that every book holds a new world,
offering opportunities for learning, discovery, and personal growth.
That’s why we are dedicated to bringing you a diverse collection of
books, ranging from classic literature and specialized publications to
self-development guides and children's books.
More than just a book-buying platform, we strive to be a bridge
connecting you with timeless cultural and intellectual values. With an
elegant, user-friendly interface and a smart search system, you can
quickly find the books that best suit your interests. Additionally,
our special promotions and home delivery services help you save time
and fully enjoy the joy of reading.
Join us on a journey of knowledge exploration, passion nurturing, and
personal growth every day!
ebookbell.com

Affirmative Action And Racial Equity Considering The Fisher Case To Forge The Path Ahead Uma M Jayakumar

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

Affirmative Action And Racial Equity Considering The Fisher Case To Forge The Path Ahead Uma M Jayakumar

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77

Slide 78

Slide 79