BAHASA STANDARD TINGKATAN 4.pdf

BMS

2. MAKLUMAT UMUM
1.Kertas2, soalan4, BahagianA. [menukarbahasaklasik→bahasastandard]
2.Jumlahmarkahtidaktetap[bergantungkepadasoalan].
3. Bentuksoalan:
Baca petikan Bahasa MelayuKlasikdi bawahdenganteliti. Kemudiantulis
semulapetikan tersebutdalamBahasa MelayuStandard tanpamengubah
bentukdan maksudasalnya.
4.Diambildaripada:
i. AntologiJaketKulitKijangdariIstanbul Tingkatan4
: KepimpinanMelaluiTeladan
ii. AntologiSejadahRinduTingkatan5
: BurungTerbang DipipiskanLada
5. Calon tidakperlumengubahbentukdan maksudasalpetikan ataubahanteks.

3. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 1Baca keseluruhandan faham ceritadalamteks.
Langkah :
1.Bacadengantelitikeseluruhanpetikan dan fahami
ceritadalamayat-ayatyang dibaca.
2.Fahamicerita.
3.TulissemulajawapandalambahasaMelayumoden/
standard.

4. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 3
Kenalpastiistilah, kata pangkalayat, partikeldan
bahasaklasik.
Langkah :
1.Kata pangkalayat[hatta, arakian, syahadandan
kalakian] →GUGURKAN [tidakdigunakandalam
bahasaMelayumoden]
2.Partikel–pun dan –lah→GUGURKAN atau
DISESUAIKAN[masihdigunakansekarang]

5. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 4
Kenalpastiistilahatauperkataan-perkataanyang mesti
diubahataudisesuaikan.
Langkah :
1.Istilahatauperkataandalambahasaklasikyang
sudahtidakdigunakandalambahasaMelayumoden
mestiDIUBAH/ DISESUAIKAN/ DITAMBAHdalam
ayatsupayamenjadilebihgramatis.

6. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 5
Kenalpastibahasaistana, namawatak, kata gantinama
dan perkataan-perkataanyang masihdigunakan.
Langkah :
1.Kosakata daripadabahasaistana[mencemarduli,
gering, santap, mangkat, bersiramdan sebagainya]
→DIKEKALKAN
2.Kata gantinamadan kata namakhas[baginda,
bonda, ayahanda, Sultan Muzaffar Shah dan lain-lain]
→DIKEKALKAN

7. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 6Strukturayat.
Langkah :
1.StrukturayatBahasa Klasikbersusunansongsang
Contoh:
Bahasa klasik: Makaberangkatlahbagindakeistana
untukberadu.
Bahasa moden: Bagindaberangkatkeistanauntuk
beradu.
** baginda/ berangkat/ istana/ beradu→DIKEKALKAN
** Partikel-lahdan maka→DIGUGURKAN

8. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 6Strukturayat.
Langkah :
2.Strukturayatyang panjangdan berbelit-belit.
Contoh:
Bahasa klasik:
“MakaSultan Melaka punhairanmelihatparasputeriCinaitu, disuruhnyamasukIslam, telah
sudahmakabagindapun berkahwinlahdenganputeriitu, beranakPaduka Seri Cina, ayah
kepadaPaduka Isap,”
Bahasa moden:
“Sultan Melaka takjubapabilamelihatkecantikanTuan PuteriCinaitu. Lalu bagindamenitahkan
supayaTuan Puteriitumemelukagama Islam. Kemudian, bagindaberkahwindenganputeriitu
dan mendapatseorangputerabernamaPaduka Seri Cinayang menjadiayah kepadaPaduka
Isap.”

9. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 7Bentukpenulisandalampetikan mestidikekalkan
Langkah :
1.Bentukpenulisandalampetikan →DIKEKALKAN
Contoh:
Bahasa klasik:
Setelah haripunsiangmakaorang kaya-kaya itupundatangmenghadapraja mengadukan
halnyakecuriansemalamitu.
Makabagindapunhairansertabertitahpada Temenggung, “Hai Temenggungtiadakah
menyuruhkanorangnyaberkawaltadi?”
Bahasa moden:
Setelah harisiang, orang-orang kaya datangmenghadapraja mengadumengenaikecurian
semalam.
Bagindahairandan bertitahkepadatemenggung, “WahaiTemenggung, adakahkamu/ tuan
hamba tidakmenyuruhorang berkawaltadi?”
**Bentukpenulisanperenggandan bentukcakapajukdan cakappindah→DIKEKALKAN

10. TIP MENJAWAB BAHASA MELAYU STANDARD
TIP 8Kekalkanmaksudayatdalampetikan
Langkah :
1.Maksudasalayatdalampetikan samasepertipetikan asalbahasaMelayuklasik
Contoh:
Bahasa klasik:
Setelah haripun siangmakaorang kaya-kaya itupun datangmenghadapraja mengadukanhalnya
kecuriansemalamitu.
Makabagindapun hairansertabertitahpada Temenggung, “Hai Temenggungtiadakahmenyuruhkan
orangnyaberkawaltadi?”
Bahasa moden:
Setelah harisiang, orang-orang kaya datangmenghadapraja mengadumengenaikecuriansemalam.
Bagindahairandan bertitahkepadatemenggung, “WahaiTemenggung, adalahkamu/ tuan hamba
tidakmenyuruhorang berkawaltadi?”
**jikajawapandalambahasastandard berubahdaripadamaksudasal→Mempengaruhipembahagianmarkah.

11. MAKSUD BAHASA KLASIK →BAHASA STANDARD
Penjurit→pejuang/ askar upahan/ penjarah
Kepetangan→pandaimembuathelah/ tipumuslihat/ cerdik/ licik
Endah→mempunyaiminatterhadapsesuatu
Tanpakedeptembunglaku→tingkahlakuyang kurangajar
Manira→saya/ aku
Kula →patik
Bahana→bunyibisingyang tidakkeruan/ riuhrendah
Pakanira→tuan / engkau/ awak

12. MAKSUD BAHASA KLASIK →BAHASA STANDARD
Radak-meradak→tusuk-menusuk/ tombak-menombak
Karar→tenang/ tenteram
Memakumong-mongan→memukulcanangataugong kecil
Gemeretak→bunyisepertihujanmenimpaatap
Dijadikanpenggawaagung →dilantiksebagaiketuakampung
Rebahterjerumus lalumati→jatuhtersungkurkemudian
meninggaldunia
Penjuritbesarlagikepetangan→askar upahanyang handaldan
cerdik

13. MAKSUD BAHASA KLASIK →BAHASA STANDARD
Cuba bermaindenganpenjurititu→mengujikepandaianpenjurit
tersebut
Dukacitalahsekalianempunya→semuapemilikhartaberasasedih
Teririk→terpijak

14. MAKSUD KATA PANGKAL AYAT
Alkisah→menurutcerita
Arakian→selepas itu/ selanjutnya
Hatta →lalu/ maka/ kemudian
Kendatipun→walaupun/ meskipun/ biarpun
Sebermula→permulaansesuatukisah
Maka→seterusnya
Syahadan→selanjutnya/ lalu
Kalakian→ketikaitu

16. KisahbermulaapabilaSeriBetaraMajapahitberbincangdenganPatihGajahMada
untukmenewaskanMelakasetelahkematianpenjurittujuhbersaudara.Ketujuh-tujuh
penjuritdibunuholehLaksamanadiBukitCina.Justeru,PatihGajahMadamerancanguntuk
mengarahkanKertalaSarimembunuh SultanMelakadanLaksamananya.KertalaSari
bersetujudenganpermintaanPatihGajahMadakeranainginmembalasdendamatas
kematianayahnyayangdibunuholehLaksamanaMelaka.
PatihGajahMadamembawaKertalaSarimengadapSeriBetaradanmenerangkan
bahawaKertalaSarimerupakanpenjurityangsangathandal.KehebatanKertalaSari
mengalahkannegeriDahaseorangdirimenyebabkanSeriBetaramenitahkanKertalaSari
segerakeMelakauntukmembunuhSultanMelakadanLaksamanaMelakadanmenjanjikan
jawatanpenggawaagungkepadanya.
KetikaberadadiMelaka,KertalaSarimenyamarsebagaipengikutPatihKerma
Wijaya.DiMelaka,KertalaSarimencurihartasaudagar-saudagardanorangkaya-kayaserta
mencabuliisteri-isterimereka.KeadaaninimenimbulkankerisauankepadaSultanMelaka
danmenitahkanagarTemenggungsertaorangnyamenjagakeselamatandanmengawal

17. keadaannegeriMelakadarikejadiankecurian.Namun,kecurianmasihtetapberlaku
sehinggamelibatkanrumahBendahara.HalinikeranaKertalaSarimenggunakanilmu
kesaktianuntukmengelakkandiridaripadaditangkap.Melihatpadakeadaantersebut,
Laksamanamenawarkandirikepadasultanuntukmengawalistanakeranamengikut
firasatnya,penjuritakanmasukkeistanapula.
DengankebijaksanaandankecekapansertailmuyangdimilikiolehLaksamana,dia
berjayamenggagalkanrancanganKertalaSariuntukmencurihartaraja,membakardan
mengamuksertamengambilisteri-isterisultan.KertalaSariberjayadibunuholehLaksamana
ditengahpasar,manakalakemaluanKertalaSaridipotongsebagaibuktiLaksamana
membunuhnya.MayatKertalaSaritelahdikerat-keratanggotabadannyaolehpenduduk
yangmenjumpaimayattersebutuntukdibuktikankepadasultanbahawamerekalahyang
telahmembunuhKertalaSari.BagindaSultantelahmemberianugerahkepadaLaksamana
ataskejayaanmembunuhKertalaSari.
SegalahasilcurianyangtelahdisimpanolehKertalaSaridiBukitCinaberjaya
ditemuidanSultantelahmengarahkansemuaempunyabaranguntukmenuntutbarang-
barangtersebut.BagindaSultantelahmemintasupayaempunyabarang-barangtersebut

18. memberikanduapertigabahagiandaripadabarang-barangtersebutkepadaLaksanama.
Namun,Laksamanahanyabersetujuuntukmengambilsatubahagiansahajadanbarang-
barangtersebutkesemuanyatelahdiagihkanolehLaksamanakepadafakirmiskindanorang-
orangbawahannyatanpamengambilsedikitpundarihartatersebut.
AkhirnyaberitakematianKertalaSariyangdibunuholehLaksamanatelahsampaike
pengetahuanPatihGajahMadadiMajapahit.PatihGajahMadatidakberputusasa,
sebaliknyaterusmencariorangyangdapatmembunuhSultandanLaksamanaMelaka.

20. DiterjemahkanmengikutsusunanteksKepimpinanMelaluiTeladan
[m/s 27 –39]
1.AlkisahmakatersebutlahperkataanSeri BetaraMajapahitdan
PatihGajah Madadan peri mengatakanpenjuritketujuhbercakap
kepadaSeri Betaradan PatihGajah Madahendakmengalahkan
negeri Melaka itudenganseorangdirinya, peri mengatakantatkala
Laksamanamembunuhpenjurittujuhbersaudaradi Bukit Cinaitu.
[m/s 27]
→TersebutlahkisahtentangSei BetaraMajapahitdan Patih
Gajah Madasertatukangceritayang mengatakanbahawaketujuh-
tujuhaskar upahanmemberitahuSeri Betaradan PatihGajah Mada
bahawamerekahendakmengalahkannegeri Melaka itudengan
sendirinya. TukangCeritamengatakansedemikiansemasa
Laksamanamembunuhtujuhorang askar upahanbersaudara
di Bukit Cinatersebut.

21. 2.Berapalamanyadidengaroleh PatihGajah Madapenjurityang
tujuhbersaudarayang dititahkanSeri BetarapergikeMelaka itu
sudahmati. [m/s 27]
→Tidakbeberapalama kemudianpatihGajah Madamendapat
beritabahawaaskar upahantujuhbersaudarayang telahdititahkan
oleh Seri BetarakeMelaka itusudahmeninggaldunia.
3. MakaPatihpun hairan. [m/s 27]
→Lalu Patihberasahairan.
4. MakaPatihGajah Madapun fikirdalamhatinya. [m/s 27]
→KemudianPatihGajah Madaberfikir.
5. “Adapun negeri Melaka itusukarbinasamakapuashatiku. [m/s 27]
→“Sekiranyanegeri Melaka yang sukardikalahkanitubinasa
makabarulahpuashatiku.

22. 6.Adapun sepertikhabar penjurittujuhbersaudarayang di Bukit Cina
itu, jikatiadaiamati, nescayaalahlahMelaka itu,”. [m/s 27]
→Sesungguhnyaberitatentangaskar upahantujuhbersaudara
yang beradadi Bukit Cinaitu, jikamerekatidakmeninggaldunia, sudah
pastikalahlahMelaka itu,”
7.Setelah sudahiafikir, makaPatihGajah Madapun ingatakanPetalaBumi
itu. [m/s 27]
→Setelah diaberfikir, makaPatihGajah Madapun teringatakanPetala
Bumi.
8.MakaPatihGajah Madapun segeramenyuruhkepadabiniPetalaBumi
bertanyakananaknyayang bernamaKertalaSari pergimencurikeDahaitu,
sudahkahdatangdariDahaataubelumkah. [m/s 27]
→KemudianPatihGajah Madapun segeramenyuruhorang berjumpa
denganisteriPetalaBumiuntukbertanyakansamaadaanaknyayang bernama
KertalaSari yang pergimencuridi Dahaitu, sudahpulangdariDahaatau
belum.

23. 9.Makaorang PatihGajah Madapun pergilahkepadabininyaPetalaBumi.
[m/s 27]
→Lalu orang suruhanPatihGajah Madapergiberjumpadengan
isteriPetalaBumi.
10.Tatkalaitu, KertalaSari sudahdatangdariDaha, terlalubanyakberoleh
hartadaripadaemasdan perakdan pakaiandan pitisberpuluh-puluh
jutadan orang banyakdicurinya. [m/s 28]
→Pada masa itu, KertalaSari yang datangdariDaha, telahmencuri
hartayang berupaemas, perak, pakaiandan wang berpuluh-puluhjuta
daripadaorang ramai.
11.Setelah sudahKertalaSari datangkerumahnya, makaiapun bertanya
kepadaibunya, “Hai ibuku, kemana pergibapaku, makatiadaakulihat
ini?” [m/s 28]
→Setelah KertalaSari pulangkerumahnya, makadiapun bertanya
kepadaibunya, “Wahaiibuku, di manakahbapapergikerana akutidak
melihatnya?”

24. 12. Setelah sudahibunyamendengarkata anaknyademikianitu,
makaibunyamenangis, serayaberkata, “Hai anakku, yang bapamuitu
sudahmatidibunuholeh seorangMelayubernamaLaksamana
HulubalangRatu Melaka. [m/s 28]
→Setelah ibunyamendengarkata-kata anaknyaitu, ibunya
terusmenangis, sambilberkata, “Wahaianakku, bapamutelahmati
kerana dibunuholeh orang Melayuyang bernamaLaksamana
HulubalangRatu Melaka.”
13.Setelah KertalaSari mendengarkata ibunyademikianitu, maka
KertalaSari pun terlalumarah, katanya, “Siapamenyuruhmembuhuh
bapakuitusupayanegeri Majapahitinihabiskubinasakan?” [m/s 28]
→Selepas KertalaSari mendengarkata-kata ibunya, diaterus
berasamarahdan berkata, “Siapakahyang menyuruhmembunuh
bapakuagar akudapatmembinasakannegeri Majapahitinisehingga
musnah?”

25. 14.Makaoleh ibunyasegalahal-ehwaldarimulanyadatang
kesudahnyadiceritakannyapada anaknya. [m/s 28]
→Lalu ibunyamenceritakansemuaperkaraitudarimulahingga
akhirkepadaanaknya.
15.Setelah KertalaSari mendengarceriteraibunyademikianitu, maka
KertalaSari pun terlalusangat amarahnya, “Ceh, Ratu Melaka dan
Laksamana! Mati engkauolehku! Tanpakedeptembunglaku.
[m/s 28]
→Setelah KertalaSari mendengarceritaibunyaitu, laluKertala
Sari sangat marah, “Cis, Ratu Melaka dan Laksamana! Mati engkau
olehku! Tanpamengendahkanorang lain.
16. Syahdannegeri Melaka pun habiskubinasakan. [m/s 28]
→Seterusnya, negeri Malakaituhabisakubinasakan.

26. 17.Jikalautiadakuperbuatdemikian, bukanlahakuanakpenjurityang
beranidan kepetangan.” [m/s 28]
→Jikalauakutidakberbuatdemikian, akubukanlahanak
pejuangyang beranidan cerdik.
18.Setelah sudahKertalaSari berkata-kata demikianitu, makaorang
penyuruhdaripadaPatihGajah Madaitupundatanglah. [m/s 28]
→SebaiksahajaKertalaSari berkata-kata sedemikian, lalu
orang suruhanPatihGajah Madaitupun datang.
19.MakadilihatnyaKertalaSari sedangberkata-kata denganibunya
sepertilakuorang berkelahi. [m/s 28]
→Kemudian, dilihatnyaKertalaSari sedangbercakapdengan
ibunyasepertiorang sedangbertengkar.

27. 20. Setelah dilihatnyaoleh KertalaSari orang datangitu, makakata
KertalaSari kepadaorang itu. [m/s 28]
→Setelah dilihatoleh KertalaSari orang yang datangitu, lalu
KertalaSari bertanyakepadaorang itu.
21. “Siapatuan hamba ini?” [m/s 28]
→“Siapakahtuan hamba ini?”
22.Makakata orang itu, “Manirainidisuruhkanoleh patihGajah Mada
melihatpakanira, sudahkandatangdariDahaataubelumkah,
kerana PatihGajah Madahendakbertemudenganmanira. [m/s 28]
→Kemudianorang ituberkata, “Saya disuruholeh PatihGajah
MadauntukmelihatkamusamaadasudahbalikdariDahaataubelum
kerana PatihGajah Madahendakbertemudengankamu,”

28. 24. Setelah datangkepadaPatihGajah Mada, KertalaSari pun duduk
menyembah. [m/s 29]
→Selepas menemuiPatihGajah Mada, KertalaSari duduk
setelahmemberikansalamhormatkepadaPatihGajah Mada.
23. MakaKertalaSari segeramengambilkerisnyaberjalandiiringkan
oleh orang itu. [m/s 28]
→Kemudian, KertalaSari segeramengambilkerisnyalalu
berjalandiiringanoleh orang itu.
25.Makakata PatihGajah Mada, “Hai anakkuKertalaSari, sebab
akumeyuruhmemanggilanakkuinikerana pesanbapamu
kepadaaku. [m/s 29]
→PatihGajah Madaberkata, “WahaianakkuKertalaSari, aku
memanggilkamukerana bapamutelahberpesankepadaaku.

29. 26.“Jangantiadadikasihianakkuini,” kerana bapamusudahlah
matidenganpekerjaanSeri Betara. [m/s 29]
→“Janganlahlupauntukmenjagadan mengasihianakku
ini,” inikerana bapamutelahterkorbansemasamelaksanakan
tugasyang diberikanoleh Seri Betara.
27.Akan sekaranganakkuhendakdijadikanpenggawaagung.”
[m/s 29]
→Oleh sebabitu, kamuakandilantiksebagaipegawai
tinggi.”
28.Setelah KertalaSari mendengarkata PatihGajah Madaitu, maka
KertalaSari pun terlalusukahatinya, serayamenyembahkaki Patih
Gajah Mada. [m/s 29]
→Setelah KertalaSari mendengarkata PatihGajah Madaitu, lalu
KertalaSari sangat gembiralalumenyembahkaki PatihGajah Mada.

30. 29. MakasembahKertalaSari, “Endahapatahpekerjaan
membunuhRatu Melaka dan Laksamaitu? [m/s 29]
→Setelah menyembah, KertalaSari berkata, “Peduliapakah
tugasmembunuhRatu Melaka dan Laksamanaitu?
30.Pada hatimanira, jikanegerinyapun dapatmaniraalahkan
denganseorangkula juga, syahdansegalaanakbininyaorang
Melaka itupun dapatmaniraambil. [m/s 29]
→Pada hatisaja, jikanegerinyapun dapatsayakalahkan
seorangdirijuga lalusemuaanakdan isteriorang Melaka itupun
dapatsayarampas.
31.Adapun jikabelummanirabunuhRatu Melaka dan Laksamana
itubelummati, tiadamahumanirajadipenggawa. [m/s 29]
→SekiranyasayabelumbunuhRaja Melaka dan Laksamana
belummati, makasayatidakmahumenjadipenggawa.

31. 32.Setelah PatihGajah Madamendengardemikianitumakaiapun terlalu
sukacita, serayadiperjamunyamakanminumdan bersuka-sukaandan
diberinyapersalin. [m/s 29]
→Setelah PatihGajah Madamendengarkata-kata tersebut, makadia
pun sungguhgembira, laludijamunyadenganmakanandan minuman,
bergembirasertadiberinyasepersalinanpakaian.
33.Setelah sudahmakaKertalaSari pun dibawanyamasukmenghadapSeri
Betara. [m/s 29]
→Setelah selesai, laluKertalaSari dibawamasukmenghadapSeri
Betara.
34.MakasembahPatihGajah Mada, “Adapun penjurittujuhorang yang
ditidahkanoleh paduka BentarapergikeMelaka itukhabarnyasudah
matidibunuholeh Laksamanaketujuhnya. [m/s 29]
→SembahPatihGajah Mada. “Ketujuh-tujuhorang askar upahan
yang dititahkanoleh paduka BetarapergikeMelaka itukhabarnyasudah
matidibunuholeh Laksamanasemuanya.

32. 35. Sebermulanegeri Melaka pun sedikitalaholehnya. [m/s 29]
→Pada mulanya, negeri Melaka ituhampirdikalahkanoleh
mereka.
36.Akan sekarangbaharulahpatikberolehpenjuritterlalu
kepetangan; inilahpenjuritnya. [m/s 29]
→Sekarangpatikmendapatseorangpahlawanyang sangat
hebat; inilahperajuritnya.
37.KertalaSari namanya, anakPetalaBumiyang dipesanoleh
bapanyakepadapatik.” [m/s 29]
→Namanya KertalaSari, iaituanakPetalaBumiyang
diserahkankepadapatikoleh bapanya,”

33. 38.Setelah Seri BetaramendengarsembahPatihGajah Mada
demikianitu, makatitahSeri Betara, “Hai KertalaSari, dapatkah
engkaukutitahkanmembunuhRatu Melaka dan hulubalangnya
yang bernamaLaksamanaitu?” [m/s 29]
→Setelah Seri BetaramendengarsembahPatihGajah Mada
sedemikian, lalutitahSeri Betara, “WahaiKertalaSari, dapatkah
engkaukutitahkanuntukmembunuhRatu Melaka dan hulubalang
yang bernamaLaksamanaitu?”
39.MakasembahKertalaSari, “Daulat tuankuandikaBetara, endah
apatahpekerjaanmembunuhRaja Melaka dan Laksamanaitu,
sedangnegeri Dahapatikalahkan? [m/s 30]
→SembahKertalaSari, “Daulat tuankuandikaBetara, peduli
apakahpekerjaanmembuhuhratu Melaka dan Laksamanaitu,
sedangkannegeri Dahamampupatikkalahkan?

34. 40.Setelah Seri BetaramendengarcakapKertalaSari itu, makatitahSeri
Betara, “SegeralahengkaupergikeMelaka itu. Kerajaan seperti
cakapmuitusupayakujadikanpenggawaagung.” [m/s 30]
→Setelah Seri Betaramendengarkata-kata KertalaSari itu, lalu
Seri Betarabertitah, “SegeralahengkaupergikeMelaka. Lakukan
sepertiengkauberitahutadisupayaengkaukulantiksebagaipenghulu.”
41.MakasembahKertalaSari, “Jikalautuankuhendakmenitahkan
patikaji, baiklahsegerapatihsuruhhantarkankeMelaka dengan
sebuahperahusupayapatiksegerakerjakansepertititahpaduka
Betaraitu,” [m/s 30]
→SembahKertalaSari, “Sekiranyanyatuankuhendak
menitahkanpatikaji, baiklahsegerapatikdihantarkeMelaka beserta
sebuahperahuagar patikdapatsegeramelaksanakantugasseperti
titahpaduka Betara,”

35. 42.MakatitahSeri Betara, “Hai PatihGajah Mada, segeralahsuruh
hantarkeMelaka,” [m/s 30]
→Lalu titahSeri Betara, “WahaiPatihGajah Mada, segeralah
hantarkeMelaka.
43.MakaPatihGajah pun berlengkapsebuahperahudengansepuluh
orang sertanyayang pergi. [m/s 30]
→PatihGajah Madamenyediakansebuahperahudengan
sepuluhorang yang pergibersama-samanya.
44. Setelah sudahlengkapmakaKertalaSari pun belayarlah. [m/s 30]
→Setelah semuanyalengkap, laluKertalaSari belayarlah.
45.BerapalamanyamakaKertalaSari pun sampailahkeMelaka.
[m/s 30]
→Tidakberamalama kemudian, makaKertalaSari sampaidi
Melaka.

36. 46.Makaiapun singgahdi luarkotapada kampung segalaJawa.
[m/s 30]
→Lalu diasinggahdi luarbandar masyarakatJawa.
47.MakaKertalaSari pun menyamardirinyakepadasegalaJawayang
banyakitu. [m/s 30]
→KertalaSari menyamardirisebagaisebahagiandaripada
masyarakatJawa.
48.MakaKertalaSari pun sediakala berjalankeluarmasukbermain-
main segenapkampung orang kaya-kaya dan saudagar. [m/s 30]
→KertalaSari bergauldenganorang kaya-kaya dan saudagar.
49.Setelah diketahuinya, makaKertalaSari pun masukmenyamar
pada orang PatihKermaWijaya. [m/s 30]
→Setelah mendapattahu, laluKertalaSari menyamarsebagai
orang PatihKermaWijaya.

37. 50.Tatkalaitu, KertalaSari pun masukseorangnyamengikutPatih
Karma Wijaya pergimenghadapsamadenganJawayang banyak
itu. [m/s 30]
→Pada ketikaitu, KertalaSari pun masukmengikutPatih
Karma Wijaya pergiuntukmenghadapbersama-samadenganorang
Jawayang banyakitu.
51.Makaoleh KertalaSari segalahulubalangyang menghadapsama-
samaitudilihatnyaseorangkepadaseorang. [m/s 30]
→Semuahulubalangyang menghadapbersama-samaitudilihat
oleh KertalaSari seorangdemi seorang.

38. 53.“DialahgeranganhulubalangRatu Melaka yang bernama
Laksamanaitu. [m/s 30]
→“DialahhulubalangRatu Melaka yang bernamaLaksamana.
54.Jikalaudemikianlakunya, sungguhlahiadapatmembunuhbapaku,
kerana iapenjuritbesarlagikepetangan. [m/s 30]
→Jikalaudemikiantingkahlakunya, pastilahdiadapat
membunuhbapakukerana diapejuanghebatlagicerdik.
55.Setelah sudahiaberfikirdemikian, makaKertalaSari pun dilihat
pula perihalpenghadapandan tempatorang bertungguraja itu.
[m/s 31]
→Setelah selesaidiaberfikirsedemikian, laluKertalaSari
melihatkejadiandi penghadapandan tempatorang menungguraja itu.

39. 56.Setelah dilihatnyaratalah, makaKertalaSari pun kembalipada
tempatnyasinggahitu, makaiapun berjalanlahmencaritempatakan
menaruhharta. [m/s 30]
→Setelah melihatdi seratatempatitu, laluKertalaSari pun
kembaliketampatpersinggahannyaitu, kemudiandiaberjalanmencari
tempatuntukmenyembunyikanharta.
58. Makaiapun segerapergikeatasbukititu. [m/s 31]
→Diapun pergikepuncakbukititu.
57.Makadilihatnyaoleh KertalaSari adasebuahbukitdi luarkotaitu.
[m/s 31]
→KemudianKertalaSari terlihatsebuahbukityang terletakdi
luarkotaitu..
59. Makadilihatnyatempatituterlalubaikmenaruhharta. [m/s 30]
→Lalu dilihatnyatempatitusangat sesuaiuntumenyembunyikan
harta.

40. 61. Beberapalamanyahattaharipun malamlah. [m/s 31]
→Tidakberapalama kemudian, makaharipun malam.
60. Makaiapun berjalanlahturundariBukit Cinaitu. [m/s 31]
→Lalu diaberjalanturundariBukit Cinaitu.
62.MakaKertalaSari pun bersikapdirinya; makalaluberjalanmasukke
dalamkota. [m/s 31]
→Lalu KertalaSari menjadidirinyayang sebebnar; laludia
berjalanmasukkedalamkota.
63. Makaiamasukkerumahseorangsaudagaryang kaya. [m/s 30]
→seterusnya, diamasukkerumahseorangsaudagaryang kaya
64.Makadilihatoleh KertalaSari saudagaritulagimakannasi lakiisteri.
[m/s 31]
→Lalu dilihatoleh KertalaSari saudagaritusedangmakannasi
bersama-samadenganisterinya.

41. 65.MakaKertalaSari pun masukmakanbersama-samadengan
saudagaritu. [m/s 31]
→KertalaSari masuklalumakanbersama-samasaudagaritu.
66.Hatta setelahjauhmalam, makasaudagaritupun masuktidur.
[m/s 30]
→Setelah jauhmalam, saudagaritutidur.
67.Makaoleh KertalaSari dicurinyasegalahartasaudagaritu
sekuasa-kuasaiamembawadan binisaudagaritupun dicabulnya.
[m/s 31]
→Lalu dicurioleh KertalaSari semuahartasaudagaritu
sebanyak-banyakyang mampudibawanyadan isterisaudagardi
cabulnya.
68. Makaiapun Kembali pada tempatnyasinggahitu. [m/s 31]
→Kemudiandiakembaliketempattinggalnyaitu.

42. 69. Makaharipun sianglah. [m/s 31]
→Apabilaharisiang.
70.Makasaudagaritupun gemparlahmenyatakandirinyakecurian.
[m/s 31]
→Lalu saudagaritupun hebohlahmengatakanbahawadirinya
kecurian.
71. Hatta makaharipun malamlah. [m/s 31]
→Setelah itu, makaharipun malamlah.
72.MakaKertalaSari pun masukmencuripula sebuahrumahsaudagar
yang lain. [m/s 31]
→Lalu KertalaSari pun masukmencuripula kesebuahrumah
saudagaryang lain.

43. 73.Setelah sudahbanyaklahiaberolehharta, makaiapun Kembali
pada tempatnyapula. [m/s 31]
→Setelah diabanyakmemperolehharta, laludiakembalike
tepatnyasemula.
74.Dengandemikianhabislahsegalahartasaudagaryang kaya-kaya itu
dicurinya. [m/s 31]
→Oleh halyang demikian, habislahsemuahartasaudagaryang
kaya-kaya itudicurinya.
75.Makasegalasaudagardan orang kaya-kaya itupun masuk
menghadapraja berdatangsembah, “Yatuanku, patikmohonkan
ampun, adapunpatiksekalianinihabiskecuriantinggalsehelai
sepinggang.” [m/s 31]
→Semuasaudagardan orang kaya-kaya masukmenghadapraja
berdatangsembah, “Yatuanku, patikmohonampun, sesungguhnya
patiksekalianhabiskecuriantinggalsehelaisepinggang.

44. 76.Setelah bagindamendengarsembahorang itu, makabagindapun
terkejutserayamenampar-namparpahanya. [m/s 31]
→Setelah bagindamendengarsembahorang itu, lalubaginda
terkejutsambilmanampar-namparpahanya.
77.Makatitahbaginda, “Wah, datanglahpula balaatasnegeriku!.
[m/s 31]
→Lalu titahbaginda, “Wah, datanglahpula musibahatas
negeriku.
78.BaiknyaadaLaksamana: jikalauLaksamanakuutuskankenegeri
orang, binasalahnegeri ini. [m/s 32]
→NasibbaikadaLaksamana: JikalauLaksamanakuutuskan
kenegeri orang pastibinasalahnegeri ini.

45. 79.Makabagindapun bertitahkepadaTemenggung, “Hai Temenggung,
suruhorang berkawaldan segalasaudagarberkawalpada kampungnya.
[m/s 32]
→KemudianbagindabertitahkepadaTemenggung, “Wahai
Temenggung, suruhorang berkawaldan semuasaudagarjuga berkawaldi
kampung masing-masing!”
80.MakaTemenggungpun menyuruhkanorangnyaberkisahorang kaya-
kaya dan saudagarberkawalpula kampungnya. [m/s 32]
→Temenggungmenyuruhorangnyamemberitahuorang kaya-kaya
dan saudagarsupayaberkawaldi kampung masing-masing.
81.Setelah harimalam, makaTemenggungpun menyuruhorangnya
berkawal, terlalubanyakdenganlembingperisaidan segalasaudagar
pun masing-masing berkawalpada kampungnya. [m/s 32]
→Setelah harimalam, Temenggungmenyuruhorangnyaberkawal,
terlalubanyakorang membawalembingperisaibersama-samadan semua
saudagarberkawaldi kampung masing-masing.

46. 82. Sebermula, makaKertalaSari pun masukkedalam. [m/s 32]
→Pada mulanya, KertalaSari masukkedalam.
83.Makadilihatnyaoleh KertalaSari orang berkawalterlalubanyak
denganalatsenjatanya. [m/s 32]
→Lalu dilihatoleh KertalaSari orang berkawalterlalubanyak
besertadengansenjatamasing-masing.
84.MakaKertalaSari pun membacapustakanyalaluberjalandi tengah
orang banyakitu.[m/s 32]
→KemudianKertalaSari membacamenteranya, laludia
berjalandi tengah-tengahorang yang sedangberkawalitu.
85. Makaiapun pergikerumahseorangkaya. [m/s 32]
→Lalu diapergikesebuahrumahorang kaya.

47. 86.Makadicurinyahartayang kemas-kemasitulaludibawanya
kembalidan biniorang kaya-kaya itudicabulnya. [m/s 32]
→Kemudiandicurinyahartayang tersimpanitulaludibawanya
pulangdan isteriorang kaya-kaya itudicabulnya.
87. Makaiapun Kembali ketempatnya. [m/s 32]
→Lalu diapulangketempatnyasemula.
88.Setelah haripun siang, makaorang kaya-kaya itupun datang
menghadapraja mengadukanhalnyakecuriansemalamitu.
[m/s 32]
→Setelah harisiang, makaorang kaya-kaya itudatang
menghadapraja untukmengadukanbahawamerekakecurianpada
malamsemalam.

48. 89.Makabagindapun hairansertabertitahpada Temenggung, “Hai
Temenggungtiadakahmenyuruhkanorangnyaberkawaltadi?” [m/s 32]
→BagindaberasahairanlalubertitahkepadaTemenggung, “Wahai
Temenggungmengapakahtidakmengarahkanpengawaluntukberkawal
pada malamtadi?”
90. MakasembahTemenggung, “Daulat tuankuSyahAlam, patikmenyuruh
orang berkawalsemalamtadi, seorangpuntidakbertemu. Patikhamba itu
pun hairanlahakanpenjurititu.” [m/s 32]
→SembahTemenggung, “Daulat tuankuSyahAlam, patikmenyuruh
pengawalberkawalpada malamtadi, tetapiseorangpun tidakbertemu
denganperompakitu. Patikmemanghairandenganperompakitu.”
91.Makatitahbaginda, “Apakahsebabnyamakadapatdicurinyaoleh
penjurititu?” [m/s 32]
→Bagindabertitah, “Bagaimanakahcaraperompakitudapat
mencurinya?”

49. 92. Makabagindapun murkasedikitakantemenggung. [m/s 32]
→Lalu bagindasedikitmurkaakanTemenggung.
93. Makabagindapun menyuruhmemanggilLaksamana.[m/s 32]
→Lalu bagindamenyuruhorang memanggilLaksamana.
94. Laksamanapun segeradatanglalududuk menyembah.[m/s 32]
→Laksamanasegeradatanglalududuk menyembah.
95.Makatitahbaginda, “Hai kekasihkuLaksamana, datanglahbalake
atasnegerikudan banyaklahorang akukecurian: masing-masing
mengadukanhalnyapada kita.” [m/s 32]
→Titahbaginda, “WahaikekasihkuLaksamana, tibalahbencana
keatasnegerikudan banyaklahorang beta yang kecurian: masing-
masing mengadukanhalmerekakepadabeta,”

50. 96. MakasembahLaksamana, “Daulat tuanku, mohonkanampundan
kurnia: Adapun penjuritinibukanpenjuritnegeri ini, penjurit
negeri lain.” [m/s 33]
→KemudiansembahLaksamana, “Daulat tuanku, mohonkanampun
dan kurnia: Adapun pencuriitubukanpencurinegeri ini, pencurinegeri
lain.”
97.Makatitahbaginda, “Apatahsebabnyamakadapatdicurinyaoleh
penjurititu?” [m/s 33]
→Lalu titahbaginda, “Apakahsebabnyamakadapatdicurinyajuga
oleh pencuriitu?”
98.MakasembahBendahara, “Daulat tuankuSyahAlam, Adapun pekerjaan
berkawalitupekerjaanTemenggung: apabilaTemenggungtiada
bercakap, Laksamanapula mengerjakandia.” [m/s 33]
→Lalu sembahBendahara, “Daulat tuankuSyahAlam, sebenarnya
tugasberkawalitutugasTemenggungapabilaTemenggungtidakbersuara,
Laksamanapula melaksanakannya.”

51. 99.Makatitahraja, “Pada malaminiTemenggungsendirikeluar
berkawal.” [m/s 33]
→Lalu titahraja, “Pada malaminiTemenggungsendiriyang
keluarberkawal.”
100.MakasembahTemenggung, “Daulat tuanku, patiksendirimasuk
berkawal.” [m/s 33]
→SembahTemenggung, “Daulat tuanku, patiksendiriakan
masukberkawal.”
101.MakaTemenggungpun bermohonkembalikerumahnyaberkerah
segalahambanyalima ratus orang denganalatsenjatanya.
[m/s 33]
→Temenggungmemohonuntukpulangkerumahnyalalu
mengerahkansemuahambanyaseramailima ratus orang dengan
kelengkapansenjatamereka.

52. 102.Setelah harimalam, makaKertalaSari pun masuklahkedalamkota.
[m/s 33]
→Apabilaharimalam, laluKertalaSari masukkedalamkota.
103.Makadidengarnyabunyiorang berkawaldan bunyilembingperisai
gemeretak. [m/s 33]
→Didengarnyaoleh KertalaSari orang berkawaldan bunyi
lembingsertaperisaigemeretak.
104.MakaKertalaSari pun membacapustakanyalaluiaberjalanpada
tengahorang banyakitulalumasukkerumahbendahara. [m/s 33]
→KemudianKertalaSari membacamenteranyalaludiaberjalandi
tengah-tengahorang ramaiitulaludiamasukkerumahBendahara.
105.Makadicurinyahartayang kemas-kemaslaludibawanyakembali.
[m/s 33]
→Lalu dicurinyahartayang tersimpanitulaludibawanyapulang.

53. 106.Setelah harisiang, makaBendaharapun gemparlahmengatakan
kecurian. [m/s 33]
→Apabilaharisiang, laluBendaharahebohlahmengatakanbahawa
diakecurian.
107.MakaBendaharapun datangsembah, “Yatuanku, patikmohonkan
ampunpada malaminipatikhabiskecurian, habislahhartayang kemas-
kemas. [m/s 33]
→Lalu Bendaharadatangmenyembah, “Yatuanku, patikmemohon
ampun, pada malamsemalampatikhabiskecurian, habislahsemuaharta
yang tersimpan.
108.Makatitahraja, “Hai Temenggung, tiadakahkitadititahkanTemenggung
sendiripada malamberkawal? Mengapakahpada malaminimamak
Bendaharakecurianini?” [m/s 33]
→Lalu raja bertitah, “WahaiTemenggung, tidakkahbeta titahkan
Temenggungsendiriyang berkawalpada waktumalam? Mengapakahpada
malamsemalammamak Bendaharakecurian?”

54. 109.MakasembahTemenggung, “Yatuanku, patikmohonkanampun
dan kurnia: Adapun pada malaminipatiksendirinyaberkawal.
[m/s 33]
→Lalu sembahTemenggung, “Yatuanku, patikmemohon
ampundan kurnia: sebenarnyapada malamsemalam, patik
sendirilahyang berkawal.
110.Pada segenappintudan rumahsaudagardan orang kaya-kaya patik
sudahtunggui: makaseorangpun tiadabertemudenganpatik-patik
itu. [m/s 33]
→Pada segenappintudan rumahsaudagardan orang kaya-kaya
itutelahpatikjagai: namuntidakadaseorangpun yang ditemuioleh
orang-orang patik.
111.Makatitahduliyang mahamuliapatikjunjung.” [m/s 34]
→Lalu titahduliyang mahamuliapatikjunjung.”

55. 112.MakaLaksamanapun berdatangsembah, “Yatuanku, Adapun penjurit
yang datanginibukanbarang-barangpenjurit, lebihtahunyadaripada
patik. [m/s 34]
→Laksamanamendatangsembah, “Yatuanku, sebenarnyapencuri
yang datangini, bukanlahsebarangpencuri, lebihliciknyadaripadapatik.
113.Jika adaderma kurnia, patikhendakmemohonkebawahdulihendak
cubabermaindenganpenjurititu,” [m/s 34]
→Jika adaderma kurnia, patikhendakmemohonkebawahduli
untukcubamengujipencuriitu.
114.Makatitahraja, “Adapun Laksamanaitutiadalahdapatjauhdaripada
kita, jikalauLaksamanapergiberkawal, siapatemankitadi istanaini?
[m/s 34]
→Raja bertitah, “SememangnyaLaksamanainitidakdapat
berjauhandaripadakita, sekiranyaLaksamanapergiberkawal, siapakah
yang akanmenemanibeta di istanaini?

56. 115. Yang kitaharaphanyalahLaksamana.” [m/s 34]
→Yang beta haraphanyalahLaksamana,”
116. MakaLaksamanapun berdiamdirinyamendengartitahraja
demikianitu. [m/s 34]
→Lalu Laksamanamendiamkandirisemasamendengartitahraja
sedemikianitu.
117.Hatta beberapaharimakasegalaorang kaya-kaya dan saudagar
itupun habiskecurian: Syahdansemuanyadatangmenghadap
raja. [m/s 34]
→Setelah beberapahari, lalusemuaorang kaya-kaya dan
saudagarituhabiskecurian: seterusnyasemuaorang datang
menghadapraja.
118. Makaraja pun tiadaterkata-kata lagi. [m/s 34]
→Lalu raja pun terdiam

57. 119.MakasembahLaksamana, “Pada firasatpatik, pada malamitudatangpula
penjurititukeistanakitaini,” [m/s 34]
→SembahLaksamana, “Pada ramalanpatik, pada malamitupula akan
pencuridatangkeistana,”
120.Makatitahraja, “Apakahbicarakitasupayapenjurititutiada
berolehmasukkeistanaini?” [m/s 34]
→Lalu titahraja, “Apakahpendapatkitasupayapencuriitu
tidakdapatmemasukiistanaini?”
122.Makatitahbaginda, “Segeralahperbuat, kekasihkuLaksamana, hikmat
itu.” [m/s 34]
→Lalu titahbaginda, “SegeralahlaksanakannyakekasihkuLaksamana
ilmusihiritu.”
121.MakasembahLaksamana, “Daulat tuanku, adasuatuperbuatan: hikmah
itudaripadapenjurityang tahupatikperoleh. [m/s 34]
→KemudiansembahLaksamana, “Daulat tuanku, terdapatsatulangkah
: ilmusihiritudaripadapencuriyang pakarpatikperoleh.”

58. 123.MakasembahLaksamana, “Yatuanku, pada malaminilepaskanlah
patikpergiberkawal, tidakjauh.” [m/s 34]
→SembahLaksaman, “Yatuanku, pada malaminibenarkanlah
patikpergiberkawal, tidakjauh.”
124. Makabagindabertitah, “Baiklah.” [m/s 34]
→Bagindabertitah, “Baiklah.”
125.MakaLaksamanpun menyuruhmembawasegalasenjatayang
banyak-banyakitu, lembingdan tombakdan kayu. [m/s 34]
→Laksamanamenyuruhorangnyamembawasemuasenjatayang
banyakitu, lembing, tombakdan kayu.
126. Makadiaturoleh Laksamanaberkelilingistanaitu. [m/s 34]
→Kemuadiandiaturnyaoleh Laksamanadi sekelilingistana.

59. 127.Makadibubuhnyasuatuhikmat, radak-meradakdan tetak-menetak
samasendirinyadan kayuitupun palu-memalu, terlalugemuruh
bunyinya. [m/s 34]
→Lalu diketakknyasuatuilmusihir, radak-meradakdan tetak-
menetaksesamasendirisertakayuitupun palu-memaluterlalukuat
bunyinya.
128. Makaharipun malamlah. [m/s 34]
→Lalu haripun malamlah.
129. MakaLaksamanapun memakaiserbahitamituberjalan. [m/s 34]
→Lalu Laksmanamemakaipakaianserbahitamlaluberjalan.
130. MakaKertalaSari pun masuklah. [m/s 34]
→KemudianKertalaSari pun masuk.

60. 131.Makadilihatoleh Laksamanaseorangpenjurit: makaLaksamanapun
berselindungpada suatutempat. [m/s 35]
→Lalu dilihatoleh Laksamanaseorangpencuri, laluLaksamanapun
bersembunyidi suatutempat.
132.MakaKertalaSari pun menyimpangpada tempatyang lain masuk
mencuri. [m/s 35]
→KertalaSari menyimpangketempatyang lain lalumasukmencuri.
133.MakaKertalaSari pun fikirdalamhatinyahendakmencuriharta
raja : [m/s 35]
→KertalaSari pun berfikirdalamhatinyahendakmencurihartaraja.
134.Apabilahabislahhartaraja itumakaiapun hendakmembakarserta
mengamuk. [m/s 35]
→Apabilahabishartaraja tersebutdicurinya, kemudiandiahendak
membakarsertamengamuk.

61. 135. “Adapun biniraja muda-mudaitukuambikakanbiniku.” [m/s 35]
→Seterusnyaisteriraja yang muda-mudaituakankuambilmenjadi
isteriku.
136. Makaiapun sampailahkeistana. [m/s 35]
→Lalu diatibadi istana.
138.MakaKertalaSari pun hairan, berfikirdalamhatinya, “Adapun hikmat
inibukanhikmatMelayu, hikmatpenjuritJawayang tahu-tahujuga.
[m/s 35]
→KertalaSari berasahairan, diaberfikirdi dalamhatinya,
“Sebenarnyailmusihirinibukanilmusihirorang Melayu, sebaliknya
ilmusihirpencuriJawayang mahirjuga.
137.Didengarbunyigemuruh, makadihampirinya: makadilihatnyasenjata
dan kayupalu-memalu, tikam-menikandan radak-meradak. [m/s 35]
→Didengarinyabunyibising, laludihampirinya: laludilihatnyasenjata
dan kayupalu-memalu, tikam-menikamdan radak-meradak.

62. 139. Makadiambilsuatukayu, makadisarungnya. [m/s 35]
→Lalu diambilnyasebatangkayu, kemudiandisarungnya.
140.Makadipaluoleh kayuhikmatLaksamanaitugemuruhbunyinya.
[m/s 35]
→KemudianberpalukayuhikmatLaksamanaitukuatbunyinya.
141.Makadidengaroleh orang berkawalbunyikayuituterlalugemuruh.
[m/s 35]
→Lalu didengarinyaoleh orang yang berkawalbunyikayuituterlalu
kuat.
142.Makaiapun hendakpergimendapatkannya, makaiateringatakan
pesanLaksamana: tiadadiberinyabergerak, masing-masing pada
tempatnya. [m/s 35]
→Lalu diahendakpergimendapatkannya, kemudiandiateringat
akanpesanLaksamana: merekatidakdibenarkanbergerak, masing-
masing perluberadadi tempatnya.

63. 143.Makakata penjurititu, “Apatipunyaakumasukini, kerana senjata
iniadabertikam. [m/s 35]
→Pencuriituberkata, “Apatahhelahuntukakumasukkerana
senjatainisudahbertikam.
144. Jika akumasuknescayakalahlahakuoleh senjataini?” [m/s 35]
→Jikalauakumasukpastikalahkahakuoleh senjataini?”
145.Makapenjurititupun kembalipula pergipada tempatyang lain. [m/s
35]
→Lalu pencuriitupergiketempatlain pula.
146. Makadicurinyalaludibawanyapada tempatitu. [m/s 35]
→Lalu pencuriitupergiketempatlain pula.
147. Makaharipunsianglah. [m/s 35]
→Seterusnyaharipun sianglah.

64. 148. MakaLaksamanapun kembali. [m/s 35]
→Laksamanapun pulang.
149.Makakata Laksamanapada orang yang bertungguitu, “Adakahtuan-
tuan dengarbunyikayudan senjataitu, lain daripadabunyisedia
kala. [m/s 35]
→Lalu Laksamanaberkatakepadaorang yang berkawalitu,
“Adakahtuan-tuan mendengarbunyikayudan senjataitulain daripada
bunyiyang sediakala?”
150.Makasebutorang itu, “Adapun pada pendengaransahaya, kayuitu
memalukayulainlah. [m/s 35]
→Lalu dijawaboleh orang itu, “Sesungguhnyapada pendengaran
saya, kayuitumemalukayulain.”
151. MakaLaksamanapun melihat, sungguh. [m/s 35]
→KemudianLaksamanamelihat, betul.

65. 152. MakaLaksamanapun masukmenghadap. [m/s 35]
→Lalu Laksamanamasukmenghadap.
153.Makatitahraja, “Hai kekasihku, adakahbertemudenganpenjurit
itu?” [m/s 35]
→Lalu raja bertitah, “WahaiLaksamana, adakahberjumpadengan
pencuriitu?”
154.MakasembahLaksamana, “Daulat tuanku, tiadapatikbertemu.
[m/s 36]
→KemudiansembahLaksamana, “Daulat tuanku, tidakpatik
temui.
155. Insya-Allah Taala, kelakmalampatikcubamain penjurititu, dengan
berkatarwahguru patik. [m/s 36]
→Insya-Allah, malamnantipatikcubamencabarpencuriitu
denganberkatarwahguru patik.”

66. 156. Makaraja pun diamlah. [m/s 36]
→Kemudianraja pun diamlah.
157.Setelah harimalam, makaKertalaSari pun memakaipakaianyang
indah-indahdan memakaibau-bauanyang harumlalumasukke
dalamkota, dalamhatinya, “Pada malaminiakumasukmembakar
dan mengamuk, kerana hartaorang Melaka itupun habisakucuri.”
[m/s 36]
→Pada waktumalam, laluKertalaSari memakaipakaianyang
cantik-cantikdan wangi-wanigan yang harumlaludiamasukkedalam
kota, dalamhatinyaberkata, “Pada malaminiakuhendakmembakardan
mengamukkerana hartaorang Melaka itutelahhabisakucuri.”
158.Sebermula, makaLaksamanapun memakaipakaianpenjurit.
[m/s 36]
→Setelah itu, Laksamanamemakaipakaianperajurit.

67. 159. MakaLaksamanapun berjalanlah. [m/s 36]
→Lalu Laksamanaberjalan.
160. Pada malamitu, kelam-kabutdan hujanpun rintik-rintik. [m/s 36]
→Pada malamitu, suasanamenjadikelam-kabutdan hujanturun
rintik-rintik.
161. MakaKertalaSari pun masuklahkedalamkota. [m/s 36]
→KemudianKertalaSari berjalanmasukkekota.
162. MakaLaksamanapun tidurdi tengahpasar itu. [m/s 36]
→Laksamanaberbaringdi tengah-tengahpasar itu.
163.Makadidengaroleh Laksamanakaki KertalaSari ituterlalu
gemuruhbahananya. [m/s 36]
→Laksamanamendengarbunyitapakkaki KertalaSari yang
sangat kuat.

68. 164.MakaLaksamanapun tahulahakanKertalaSari datangitu.
[m/s 36]
→Laksamanatahubahawayang datangituialahKertalaSari..
165. MakaKertalaSari pun berjalanlahketengahpasar itu. [m/s 36]
→KertalaSari berjalanketengah-tengahpasar itu.
166. Makatertendangkakinyapada tubuhLaksamana. [m/s 36]
→KakinyatelahtersepaktubuhLaksamana.
167.MakaKertalaSari pun berdirilahataskepalaLaksamanaitu,
“Teririkbangkaipula akuini!”. [m/s 36]
→KertalaSari berdiridi bahagiankepalaLaksamanaitu, laludia
berkata, “Terpijakmayatpula akuini!”

69. 168.Adapun Laksamanatiduritukerisnyasudahterhunus, laluia
bangkitmelompatmenikamdada KertalaSari teruske
belakangnya. [m/s 36]
→Laksamanatidurdengankerisnyayang sudahterhunus, lalu
diabangunmelompatdan menikamdada KertalaSari hinggatertusuk
teruskebelakangnya.
168.Adapun Laksamanatiduritukerisnyasudahterhunus, laluia
bangkitmelompatmenikamdada KertalaSari teruske
belakangnya. [m/s 36]
→Laksamanatidurdengankerisnyayang sudahterhunus, lalu
diabangunmelompatdan minikamdada KertalaSari hinggatertusuk
teruskebelakangnya.
169.MakaLaksamanapun berkata, “Ceh, matiengkauolehku!” [m/s 36]
→Laksamanaberkata, “Cis, matilahengkauoleh tikamanku!”

70. 170. Setelah KertalaSari merasailukaitu, makadihunusnyakerisnya
pula mengusirLaksamana. [m/s 36]
→Setelah KertalaSari merasailukaitu, laludiamenghunus
kerisnyapula untukmelawanLaksamana.
171.Duatigalangkahmakaiapun rebahterjerumus lalumati. [m/s 36]
→DuatigaLangkah sahaja, diajatuhtersungkurlalumati.
172.Makaoleh Laksamanadihirisnyasyahwatnyadiambilnyalaluia
kembalikerumahnya. [m/s 36]
→LaksamanatelahmenghiriskemaluanKertalaSari dan
membawanyapulangkerumahnya.
173. Setelah harihampirsiang, makaorang pun lalu. [m/s 36]
→Apabilaharitelahsiang, orang ramaitelahmelaluikawasan
tersebut.

71. 174.Makadilihatnyaseoerangperlentemati: Makasegeradikeratnya
telingadibawakepadaraja, sembahnya, “Yatuanku, inilah
tandanyapatikmembunuhpenjurityang terlalubuasitu. [m/s 36]
→Makaterlihatseorangpenjahattelahmati: Lalu seseorang
telahbertindaksegeramemotongtelingadan dibawanyakepadaraja,
sembahnya, “Yatuanku, inilahbuktinyayang patiktelahmembunuh
penjahatyang terlaluzalimitu,”
175.Makadatangpula seoranglagi, dikeratkepala, laludibawa
menghadapraja, katanya, “Inilahtandanyapatikmembunuh
penjuritpada malamtadi.” [m/s 37]
→Seterusnya, adaseoranglagiyang memenggalkepaladan
diamenghadapraja denganberkata, “Inilahbuktiyang patiktelah
membunuhperompakitusemalam.

72. 176.Dengandemikianhabislahkaki tanganKertalaSari dikeratnya
dibawanyakepadaraja. [m/s 37]
→Oleh halyang demikian, anggotabadan KertalaSari habis
dipotongdan dibawaoleh merekauntukmenghadapraja.
177. Makabagindapun menjadihairan. [m/s 37]
→Bagindaberasaanehdenganperistiwayang berlaku.
178.MakatitahbagindakepadaBendahara, “Ayo mamak Bendahara,
kitapun hairankelakuanini. Siapakahjuga yang sungguhini?”
[m/s 37]
→BagindabertitahkepadaBendahara, “AlahaiBendahara, beta
pun pelikdengankejadianini. Siapakahyang sebenarnyaini?”

73. 179.MakasembahBendahara, “Yatuanku, pada bicarapatik, dua
pertandaanlagimakasungguh: tambahanLaksamanabelum
datang.” [m/s 37]
→SembahBendahara, “Yatuanku, pada pendapatpatik, dua
buktilagi, makayang sebenarnya: lagipunLaksamanabelum
datang.”
180.SeketikalagimakaLaksamanapun datangmembawasyahwatdan
KerisKertalaSari. [m/s 37]
→Sebentarnanti, Laksamanaakandatangmembawakemaluan
dan KerisKertalaSari.
181.MakasembahBendahara, “Inilahtuankupertandaanyang
sungguh. [m/s 37]
→Bendaharamenyembah, “Inilahbuktiyang sebenarnya
tuanku.

74. 182.Pada bicarapatik, jikalain daripadaLaksamana, tiadaakandapat
membunuhpenjurititu. Jangankanmembunuhdia, menentang
matanyapun tiadadapat.” [m/s 37]
→Pada pendapatpatik, tiadaseorangpun yang mampu
membunuhaskar upahanitumelainkanLaksamana. Bukansetakat
tidakdapatmembunuhdia, bertentangmatajuga merekatidak
mampu.
183.Makasegalamerekaitupun masing-masing tundukkemalu-
maluanlalukembali. [m/s 37]
→Merekatundukmalulaluberlalupergi.
184.Makatitahbaginda, “BagaimanatipuLaksamanamakadapat
membunuhpenjurititu?” [m/s 37]
→Bagindabertitah, “BagaimanakahLaksamanamelakukantipu
helahsehinggadapatmembunuhperompakitu?”

75. 185. Makadiceritakannyasegalahal-ehwalnya. [m/s 37]
→Lalu diceritakansegala-galanya.
186. Makabagindapun hairanterlalusukacita. [m/s 37]
→Bagindaberasakehairanan.
187. Makabagindapun memberianugerahakanLaksamana. [m/s 37]
→BagindatelahmemberianugerahkepadaLaksamana.
188.MakasembahLaksamana, “Yatuanku, baiklahtitahkansegala
rakyatberangkutsegalahartaitu.” [m/s 37]
→Laksamanamenyembah, “Yatuanku, eloklahdititahkan
semuarakyatmengambilsegalahartaitu,”

76. 189.Makatitahraja pada Tun Kasturi, “PergilahBetaramenghadapi
orang mengangkutsegalahartadan kerahkansegalaorang
mengangkuthartaitu. [m/s 37]
→Raja bertitahkepadaTun Kasturi, “PergilahBetarakepada
orang yang membawahartaitudan mengarahkanagar semuahartaitu
diangkat.
190.MakaBetarapun menyembahlalupergidenganrakyat
mengangkutsegalahartaitukeBukit Cina. [m/s 37]
→Betaramengangkatsembahlalupergikepadarakyatyang
membawasemuahartaitukeBukit Cina.
191. Makahartaitupun terlalubanyak. [m/s 37]
→Hartaituterlalubanyak.

77. 192.Makasegalahartaituditimbunkandi halamanbalairungitu, tujuh
haritujuhmalamberangkutsegalahartaitu. [m/s 37]
→Semuahartaitudiletakkandi halamanbalairungistana,
semuahartaitudiangkatselamatujuhharitujuhmalam.
193.Setelah sudahmakasembahLaksamana, “Baikjuga DuliYang
Dipertuanmenitahkanorang memalumong-mongansuruhmari
mengenalhartanya. [m/s 38]
→Laksamanamenyembah, “Sebaik-baiknyaDuliYang di-
Pertuanmenitahkanorang memukulgong keciluntukmemberitahu
agar rakyatdatangbagimengenalpastihartamereka.”
194.Makabagindapun bertitahpada Temenggungmenyuruhorang
memalumong-mongan. [m/s 38]
→BagindabertitahkepadaTemenggungagar menyuruhorang
memukulgong.

78. 195.Makadipaluoranglahberkelilingnegeri. [m/s 38]
→Gong dipukulsekelilingnegeri.
196.Makasegalaorang yang kehilanganitupun semuanyaberhimpun
masukkedalampergimengenalsegalahartaseseorangpun tiada
tinggal. [m/s 38]
→Semuapemilikbarangyang dicuriituberkumpuluntuk
menuntutbarangkepunyaanmasing-masing.
197. Makakata seorang, “Inihartapatik, tuanku.” [m/s 38]
→Kata seorang, “Hartainikepunyaanpatik, tuanku.”
198. Makaseorang, “Inipun iahartapatik, tuanku,” [m/s 38]
→Seoranglagiberkata, “Iniialahhartapatik, tuanku,”
199. Kata seorang, “Inibantalpatik, tuanku.” [m/s 38]
→Kata seoranglagi, “Bantalinibantalpatik, tuanku.”

79. 200.Setelah habislahdikenalinyasegalayang empunya, makatitah
raja, “Hai segalakamusekalian, hendaklahsegalahartaini
dibahagitiga, duabahagiakanLaksamana, sebahagiakanorang
yang empunyaharta, kerana hartainisudahlahhilangberolehakan
Laksamana,” [m/s 38]
→Setelah semuabarangdituntutoleh pemiliknya, sultan
bertitah, “Wahaikamusekalian, hartainihendaklahdibahagikepada
tigabahagianiaituduabahagiandiserahkankepadaLaksamana,
sebahagianlagiuntukpemilikhartatersebutkerana Laksamanayang
telahmenemuibarangyang hilangitu.”
201.Makasembahorang itu, “Daulat tuanku, mana titahpatikjunjung.”
[m/s 38]
→Orang itumenyembah, “Daulat tuanku, titahtuankupatik
junjung.”

80. 202.MakasembahLaksamana, “Yatuanku, jikademikiansahaja
aniayalahduliyang mahamuliadan dukacitalahsekalianempunya
harta. [m/s 38]
→SembahLaksamana, “Yatuanku, jikalaudemikian, makasudah
tentupemilikhartaakanbersedihdan tidakadiluntukmereka.
203. Yang sebahagiituakanpatik. [m/s 38]
→Patikakanmengambilsebahagiansahaja.
204.Dalampada itupun, mana kasih hatinyahendakmemberiakan
patik.” [m/s 38]
→Oleh halyang demikian, sudahtentumerekasenanghatiuntuk
diberikankepadapatik.”
205.Makatitahbaginda, “Hai segalakamu, sukakahsepertikata
Laksamanaini?” [m/s 38]
→Bagindabertitah, “Wahaikamusemua, setujukahdengan
cadanganLaksamanaini?”

81. 206.Makasembahmerekaitu, “Sukalahpatiksekalianmemberikan
Laksamana. Demi Allah dan Rasul-Nya, dengantulusikhlashati
patiksekalian.” [m/s 38]
→Lalu merekamenyembah, “Patiksekalianbersetujuuntuk
memberikannyakepadaLaksamana. Patiksekalianmemberikannya
denganseikhlashatidemi Allah dan Rasul-Nya.
207.Masing-masing pun memberikansegalahartanyaakan
Laksamana. [m/s 38]
→Masing-masing memberikanbahagianhartamerekakepada
Laksamana.
208.MakaLaksamanapun membahagitiga, diambiloleh Laksamana
hartaitusebahagi. [m/s 38]
→Seterusnya, Laksamanamembahagikanhartaitukepadatiga
bahagiandan mengambilsatubahagiandaripadahartatersebut.

82. 209.Makayang sebahagiLaksamanaambilitu, dibahagitigapula :
yang sebahagiitudidermakankepadasegalafakir miskin dan yang
sebahagilagidiberikanpada segalapegawaiyang tiada
penguasaandan sebahagilagidiberikanpada segalaorangnya.
[m/s 38]
→Satu bahagianyang diambildibahagikankepadatiga
bahagian: satubahagiandidermakankepadafakir miskin, satu
bahagiandidermakankepadapegawaiyang tidakadajawatan
makanalasatubahagianlagididermakankepadapengikutnya.
210.Makasegalahartaitupun habislah. Suatupuntiadadiambiloleh
Laksamana. [m/s 39]
→Semuahartayang diserahkantelahhabisdibahagikan.
Laksamanatidakmengambilapa-apaharta.

83. 211.Makabagindapun terlaluamatkurniaakanLaksamana: barang
sesuatubicara, jikalautiadaLaksamana, tiadalahputus. [m/s 39]
→BagindaterlaluamatkurniaakanLaksamana: barang
sesuatubicarajikatiadaLaksamana, makatidaklahputus.
212. Makanegeri Malakapun kararlah. [m/s 39]
→Negeri Melaka pun dalamkeadaanyang tenteram.
213.Beberapalamanya, makaterdengarkeMajapahitkepadaPatih
Gajah MadabahawaKertalaSari sudahmatidibunuholeh
Laksamana. [m/s 39]
→Beberapalama kemudian, PatihGajah Madamendapatberita
bahawaKertalaSari telahmatidibunuholeh Laksamana.

84. 214.MakaPatihGajah Madapun mencaridayadan upayahendak
mengalahkannegeri Melaka dan membunuhLaksamanaitujuga,
sentiasamenyuruhkegunungdan segenapbukitbertanyakan
orang yang bercakapmembunuhLaksamanadan Ratu Melaka.
[m/s 39]
→Lalu PatihGajah Madamencaripeluanguntukmengalahkan
negeri Melaka dan membunuhLaksamana, denganmenyuruhke
segenaptempatuntukmencariorang yang bolehmembunuh
Laksamanadan Ratu Melaka.
215. Demikianlahpekerjaannya. [m/s 39]
→Demikianlahceritanya.

85. KEKALKAN :
1. SusunanAyat
2. Bahasa Istana
3. Kata GantiNama Diri
4. Tanda Baca
5. BilanganAyat
6. Nama Watak
7. Nama Tempat
8. Pemerengganan
GUGURKAN :
1. Partikel–lahdan -pun
2. Maka
3. Kata PangkalAyat
TUKARKAN :
1. KosaKata Klasik

86. Baca petikan bahasaMelayuklasikdi bawahdenganteliti. Kemudian
tulissemulapetikan tersebutdalambahasaMelayustandard tanpa
mengubahbentukdan maksudnya.
Makabagindapun hairansertabertitahpada Temenggung, “Hai
Temenggung, tiadakahmenyuruhkanorangnyaberkawaltadi?”
MakasembahTemenggung, “Daulat tuankuSyahAlam, patik
menyuruhorang berkawalsemalamtadi. Seorangpun tidakbertemu.
Patikhamba itupun hairanlahakanpenjurititu.”
Makatitahbaginda, “Apatahsebabnyamakadapatdicurinyaoleh
penjurititu?”
[DipetikdaripadaProsaTradisional
KepimpinanMelaluiTeladan
Dari AntologoJaketKulitKijang.]

87. Kekalkan:
1.Baginda
2.Bertitah
3.Temenggung
4.Daulat tuankuSyahAlam
5.Patik
6.Pemerengganan
[3 perenggan]
7. Tanda baca[, / . / “…”]
8. Jumlahayat[5 ayat]
Gugurkan:
1.maka
2.Pun
Tukarkan:
1.Tidakkahmenyuruhkan
→tidakdisuruh
2.Tidakbertemu→tidak
berjumpa
3.Penjurit→perompak
4.Apatah→
bagaimanakah

88. BagindaberasahairanlalubertitahkepadaTemenggung,
“WahaiTemenggung, mengapakahtidakmengarahkanpengawal
untukberkawalpada malamtadi?”
SembahTemenggung, “Daulat tuankuSyahAlam, patik
menyuruhpengawalberkawalpada malamtadi. Tetapitidakada
sesiapapunbertemudenganperompakitu. Patikberasahairan
denganperompakitu.
Lalu bagindabertitah, “Bagaimanakahcaranyaperompakitu
dapatmencurinya?”

90. Sumber: Internet dan BukuRujukan