Chemistry of Polymers for chemical engineering

Chemistry of polymers for chemical engineering

1. 0


ﻟاﻟاﺠﺠــﯿﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا ﮫﻌﻣﺎﯿﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا ﮫﻌﻣﺎــﮫﮫ
ﺴﻗﺴﻗــ ﺔﯿﻘﯿﺒﻄﺘﻟا مﻮﻠﻌﻟا ﻢ ﺔﯿﻘﯿﺒﻄﺘﻟا مﻮﻠﻌﻟا ﻢ
ﻟاﻟاـﻤـﻤﺔﯿﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﺔﯿﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮ / / داﻮﻤﻟا ﻢﻠﻋ عﺮﻓ داﻮﻤﻟا ﻢﻠﻋ عﺮﻓ







CChheemmiissttrryy ooff PPoollyymmeerrss


ﺷإــﻋإ و فاﺮـداﺪ
سرﺪﻤﻟا

2. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
1

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﺔﻣﺪﻘﻣﻦﻋ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا Introduction to Polymers
ﺑـﺪﺔﯿﻋﺎﻨﻄﺻﻻا ﻦﺋاﺪﻠﻟا ﺔﺼﻗ تأ )ﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟاتﺎ Plastics( و ، ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ نﺮﻗ ﻞﺒﻗ ﻲﻓ ﻊﺳاﻮﻟا رﺎﺸﺘﻧﻻا نأ ﻚﺷ ﻻ
ﺑ ﻰﻤﺴﯾ ﺎﻣ وأ ﻦﺋاﺪﻠﻟا ماﺪﺨﺘﺳاـتاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﻘﻧ ثﺪﺣأ رﻮﺼﻌﻟا ﻦﻋ ﺰﯿﻤﺘﯾ ﮫﻠﻌﺟو ﺮﺿﺎﺤﻟا ﺎﻧﺮﺼﻋ ﻲﻓ ﺔﯿﻋﻮﻧ
ﮫﺗﺄﺸﻧ ﺬﻨﻣ نﺎﺴﻧﻹا ﺎﮭﺑ ﺮﻣ ﻲﺘﻟا ىﺮﺧﻷا ﻰﻟوﻷا و ، ﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻢﻠﻋ ﺮﺒﺘﻌﯾ نأ ﺚﯿﺣ ﺔﺜﯾﺪﺤﻟا ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا مﻮﻠﻌﻟا ﺪﺣأ تاﺮ
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟﺎﺑ ﺖﯿﻤﺳ ﻲﺘﻟاو ﺔﻗﻼﻤﻌﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﺐﯿﻛﺮﺗ (Polymers) مﺎﻋ ﺪﻌﺑ ﻻإ ﺪﯾﺪﺤﺘﻟﺎﺑ فﺮﻌﯾ ﻢﻟ 1920 م.
ﺪﻗو ُﻋﺖﻓﺮ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺬﻨﻣ مﺪﻘﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﺌﯿھ طﺎﻄﻣ ُﯾجﺮﺨﺘﺴ ﻷا ﻦﻣﺷرﺎﺠ ﻲﺘﻟا ﺖﯿﻤﺳ كاﺬﻧآ رﺎﺠﺷﻷﺎﺑ ﺔﯿﻛﺎﺒﻟا
)Crying Trees ( ﺎﻤﻛ ﻞﻜﺸﻟا ﻲﻓ.

ﺪﻗومﺪﺨﺘﺳا نﺎﺴﻧﻹا ﻟا ﻢﯾﺪﻘﻟاﺒتاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺔﯿﻌﯿﺒﻄﻟا (Natural Polymers) تﺎﺗﺎﺒﻨﻟا ﻦﻣ ﺔﺟﺮﺨﺘﺴﻤﻟاو
تﺎﻧاﻮﯿﺤﻟاو ﻞﺒﻗتﺎﺌﻣ ،نوﺮﻘﻟا ﺪﻘﻓ ﻊﻨﺻ ﮫﺴﺑﻼﻣ ﻦﻣ ﻦﻄﻘﻟا فﻮﺼﻟاو ﺮﯾﺮﺤﻟاو ﺟوﻠدﻮ ﺎﻧاﻮﯿﺤﻟا ، تمﺪﺨﺘﺳاو
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ﮫﻣﺎﻌط تﻮﯾﺰﻟﺎﻛ ﺔﯿﺗﺎﺒﻨﻟا (Oils)مﻮﺤﺸﻟاو ﻮﯿﺤﻟاﺔﯿﻧا (Fats) ﻞﻤﻌﺘﺳاو تﺎﺠﻨﺗاﺮﻟا ﯽﻌﯿﺒﻄﻟا
(Natural Resins) غﺎﻤﺻﺄﻛ ﺻاﻮﻟ وﻖ ﻣﻨﺬ فﻻآ ﻦﯿﻨﺴﻟا ﺎﻛﻟﻎﻤﺼ ﻲﺑﺮﻌﻟا(Arabic Gum) غﺎﻤﺻﻷاو
ﺔﯿﻧاﻮﯿﺤﻟا ﺖﻠﻔﺳﻹاو يﺬﻟا مﺪﺨﺘﺳا ﻲﻓ ءﻼط براﻮﻘﻟا.
ﻟﺪﻘ ﺖﻔﻨﺻ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ نﺮﻘﻟا ﻦﻣﺎﺜﻟا ﺮﺸﻋ ﻦﻤﺿ تﺎﯾوﺮﻐﻟا (Colloides) نﻷ ﺔﻟﺎﺤﻟا ﺔﯾوﺮﻐﻟا ﻓﻲ ﻚﻟذ ﺖﻗﻮﻟا
ﺖﻧﺎﻛ ﺔﻓوﺮﻌﻣ ﺔﺑﺎﺜﻤﺑ ﺔﻟﺎﺣ ﺔﻠﻘﺘﺴﻣ ﻦﻣ تﻻﺎﺣ ﺔﻓﺎﺿإ ةدﺎﻤﻟا ﻰﻟإ ﺔﻟﺎﺤﻟا ﺔﻠﺋﺎﺴﻟا ،ﺔﺒﻠﺼﻟاو ﺪﻗو نﺎﻛ ﺐﺒﺳ اﺬھ دﺎﻘﺘﻋﻻا
ءﻲطﺎﺨﻟا نأ داﻮﻤﻟا ﻢﻈﻌﻣ ﺔﯾوﺮﻐﻟا زﺎﺘﻤﺗ ﺎﮭﻧازوﺄﺑ ﺟpﻮEﺸﯾoﻘﺎ ﺟpﻮﻘﻜﺨﻘﺎ رﺎﻘﻣpﻔﺔ pﺠﺎداﻮﻤﻟ lﺑpbeﺎ ﻚpﺪﺠﻲﻟىﺟﮫﻮpإﺮﻘﺎ ﺎtpﻞ
مﻮﮭﻔﻤﻟا ًاﺪﺋﺎﺳ ﻰﺘﺣ مﺎﻋ 1880 ﺪﻨﻋ مﺎﻣ Bpةﻧiﺎ ﺖpﻘﻲﺎﺗ Raoult و ﺖpﻔﻜذ ﻟﻷﻛpﻞVant Hoff ًﻜpﻄﺑP ﺴﻮpﻮﺨﻧﻘ
نزﻮﻟا ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا ﺪﻘﻓ ﻦﯿﻋ هﺬﮭﺑ ﺮﻄﻟاﺟpﺪﺸ تhﻛpﻘﺎ ﻚpEﺸﯾoﻘﺎ Pﻜpﮫنﺔﻘ ﻚpﺨﻮﺮﮫﻘﺎ و apةﺘﻘﺎ مﺎﺑpﻧﻔﻲ hﻛﺔﻮﺔpإﻘﺎ ﯿpطﻲﻲ ﻜprﻔaﺠ
ﻟvﻲﺎﺑpﻧﻦpﺠﻦﯿ 10000 – 40000) .(ﺑpﺮﻧﺨﻦ Atpﻞ حﻛpﮫ-ﻘﺎ pﻘﻲﻠﻰ ﺋذﺎﻲﯿpﻘﺎ ﻚpﻧﻘﺎ تدأ ﻟھpﻘﻏبﻜpﺪﻧﻨﻣﺎ حﺑpﻤﻒﺠ بﻛpطﻲ
ﯾﺰﺠﻟاتﺎﺌ ةﺮﯿﺒﻜﻟا.(Macromolecules) ﻦﯿﺒﺒﺴﻟ ﺮﺼﻌﻟا ﻚﻟذ ﻲﺋﺎﯿﻤﯿﻛ ﺪﻨﻋ ﺔﻟﻮﺒﻘﻣ ﻦﻜﺗ ﻢﻟ ةﺮﻜﻔﻟا هﺬھ نإ ﻻإ:-
1- ﻟﺟpﺸﻲﺑﺻﻘﺎﻟبﺎﻛpنﻘﺎﻲﻟحﺑpﻮﺮﻤﻘﺎﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟﺴﻮpﺠﻟﺼpﻌﻜذﻟﯿp2ﻟﺋ)ﻲﻟتﻜﻤﻻuﻜﺠﻟﺴﻤﺸﻟ(ﻘﻟبﺎﻛpنﻘﺎﻟتﻜpﺠﻟﺊﺨﺮpﻘﺎﻟﯿpﺪﻧﻨﻜذﻟهﻘtpﻘ
ﺎﺤﻣ ﻰﻠﻋ ﻖﺒﻄﻨﯾ ﻻ ﺔﯾوﺮﻏ داﻮﻣ ﻲھ ةﺮﯿﺒﻜﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟﺎﺑ ﺖﯿﻋد ﻲﺘﻟا ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺖﻟوار نﻮﻧﺎﻗ ﺎﮭﻠﯿﻟ.
2- ﺮﺒﻛ ﺮﺴﻓ ﻟﻚpEﺸﯾoﻘﺎﻟتhﻛpﻘﺎﻟﺣﺐpﻻﻟﺑpإذﻟﯿpﺪذﻟﻟىﻟحﺑﻮﺻpﺒﻘﺎﻟمﻜpEﺸﯾoﺔﻘﻟﻚﻗﻜpﺸﯾﻮذﻟﺋpنoﻦﻟHﻜpﺜﻠﻟھﺔﻨﻟﻚEﺸﯾoﻘﺎﻟﻜrﻔhﻲ
ﻟ:ﻜpppﻨﻟtpppﺘﻻﻟﺟﻮﺨppp)ﻛﻘﺎﻟرﻧﺻﻮpppﻌﻟﻷﺑpppﻨﻟ3tpppﻘﺎﻟﻚpppﺨﻮﺮﮫﻘﺎﻟPﻜpppﮫنﺔﻘ1826 )C5H8 (ﻟمﻜpppEﺸﯾطﻟﺋpppنoﻦﻟﺴpppﻻﻟﺄﻦﻜpppﻔﻟرpppﻔaﺠﻟى
ﻵاﯾ ﻦﯾﺮﺑوﺰIsoprene اﺮﮫﻘﺎﻟPﻜpﮫنﻘﺎﻟﺑpﻮﮫﺪﻦﻟﺴpﻻﻟﻜrﻘﯾﻨﻟﺴﻤﻻﻠﻟﻚﻧﻘﻟﻜpﻻﻠﻟىﻟﻟﻚpﺨﻮ
ﻲﺗﻵا ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا تاذ ﺔﯾوﺮﻐﻟا ةدﺎﻤﻟا ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ ﺔﯿﻘﻠﺣ ﺐﯿﻛاﺮﺗ ﺔﺌﯿھ ﻰﻠﻋ وأ ﺔﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ﺐﯿﻛاﺮﺗ ﺔﺌﯿﮭﺑ:
3
22
22
3
CH
CHCHCCH
CHCHCCH
CH



3. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
2

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﺒﻧﺔﻋﺎﻨﺼﻟا ﻲﻓ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ماﺪﺨﺘﺳا ﻦﻋ ﺔﯿﺨﯾرﺎﺗ ةﺬ History of Polymer Science
ﺖﺛﺪﺣ ﻲﺘﻟا ثاﺪﺣﻻﺎﺑ ﺔﯿﻨﺋاﺪﻠﻟا داﻮﻤﻟا ﺔﯾاﺪﺒﻟ رﻮﻣﻻا ﻢھا ﺖﻠﺜﻤﺗ مﺎﻋ1820 ﻟ،ﻜpﺪﻦﺗﻣﺎﻲﻟ،ﻛpةﺘﻘﺎﻟﺟpﺸﺑTﻔﻟمﺎﯿﺠﻟﻜﻻﯿﺘﻨﻟ:
ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا ءﺎﯿﻤﯿﻜﻟﺎﺑ .

- ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا طﺎﻄﻤﻟا )Natural rubber (
فﺮﻋ ﺪﻘﻟ ﻟtpﺘﻻﻟﻚpﺨﻮﺮﮫﻘﺎﻟPﻜﮫنﻘﺎ ﻲﻟPﻜpﮫنﻘﻜﺠﻟﺟpﺔﻻﻜﺨنﻘﺎﻟﺟopإﻔeﺎﻟVﻜpﻧﻔﻏﻟﻚpذﻟ:ﯿ-ﻧpﺜﺎﻲﻟﺟpﺔﺸﻛPﻟحﺑpﻧذﻟﻚpذﻟﺟﻨﻜﺘpﻌ ﻟﺋpﮫﻄ
ﻟاةﺎﺤﻤﻤ مﺎﻋ1838 ، م ﺖ–ﯿp2ﻟرﻻﺎﯿ-ﻧﺜﺎﻟﻚذﻟﺟﻮﻨﻛﺘﻘﺎﻟحﯾﻒﺪﻘﺎﻟتﻏﻟﻣﻏ ﻟﻷﻜpةﻧiﺎﻟﯿpﺨﺠ ﻟﺑﻮﺸبﻛpiﻟ(ﻘﻜpﺨﻘﺎGoodyear ﻟﻚpذ
مﺎﻋ1839 ﺔﯿﻠﻤﻋ م ) ﺔﻨﻜﻠﻔﻟاVulcanization of rubber (ﻟﯿﻮﺔpﺒﻦﻟﺼpطﺎﻟﺴpﻻﻟهpﻘﻀﻲﻟﯿﻮﺔﺒﻧﺔﻘﻟﺟoﻘﻜﺨﻻﻟﻟﺟﺪﺸﺑP
لوا ﺪ ﻌﺗو تﻼ ﺠﻌﻟاو تارﺎ طﻹا ﺔﻋﺎﻨ ﺻ ﻲ ﻓ ﺔﯿ ﺳﺎﺳﻷا ةدﺎ ﻤﻟا ﻦ ﻜﻠﻔﻤﻟا طﺎ ﻄﻤﻟا ﺢﺒ ﺻأ ﺚ ﯿﺣ ، ﺖ ﯾﺮﺒﻜﻟﺎﺑ طﺎ ﻄﻤﻟا
ﺪﻘﺘﻟا لﺎﺠﻣ ﻲﻓ ﺔﺤﺟﺎﻧ ﮫﻟوﺎﺤﻣ ﻲﻋﺎﻨﺼﻟا م.

- ﻲﺳﺎﻘﻟا وا ﺐﻠﺼﻟا طﺎﻄﻤﻟا ) ﺖﯾﺎﻧﻮﺒﯾﻻاEbonite(
ﻓ مﺎﻋ ﻲ1851 عاﺮﺘﺧا ةءاﺮﺑ ﺖﻠﺠﺳ م ﺐﻠﺼﻟا طﺎﻄﻤﻠﻟ ةﺰﮭﺟﻷا ﻦﻣ ﺪﯾﺪﻌﻟا ﻲﻓ ﺎﯾرﺎﺠﺗ مﺪﺨﺘﺴﯾ ﺢﺒﺻأ يﺬﻟا
ﻻﺎﻤﺟ ﺮﺜﻛأو ﺎﻨﻤﺛو ﺎﻧزو ﻞﻗا ﻦﺋاﺪﻟ ﻞﺤﻣ ﺖﻠﺣ ﺚﯿﺣ ﺔﺒﯾﺮﻗ ﺔﯿﻨﻣز تاﺮﺘﻓ ﻰﻟإ ﺎﮭﻨﻣ ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا ﺔﺻﺎﺧو تاودﻷاو
ةدﻮﺟو.

- زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا تﺎﺘﯿﺳأ
مﺎﻋ ﻲﻓ1856 م ﺣ ﻦﻣ ﻂﯿﻠﺧ ﻊﻣ زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا ﻞﻋﺎﻔﺗ ﺔﺠﯿﺘﻧ زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا جﺎﺘﻧإ ﺔﻘﯾﺮط ﺖﻔﺸﺘﻛاﺎ ﺰﻛﺮﻤﻟا ﻚﯿﻠﺨﻟا ﺾﻣ
ﺣ ﺪﯾرﺪﯿﮭﻧأوﺎﻚﯿﻠﺨﻟا ﺾﻣ( Acetic anhydride). مﺎﻋ ﻰﺘﺣ ﻰﺘﺣ ﺎًﯿﻋﺎﻨﺻ مﺪﺨﺘﺴﯾ ﻢﻟ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا اﺬھ ﻦﻜﻟو1900
م ﻰﻟإ ﮫﻠﯾﻮﺤﺘﺑ ﺔﺻﺎﺨﻟا ﺎﯿﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا ﺖﻔﺸﺘﻛا نأ ﺪﻌﺑ ﺔﯿﻋﺎﻨﺻ فﺎﯿﻟأ.

- ﺐﺳﺮﻤﻟا زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا
مﺎﻋ ﻲﻓ 1859 م ﺪﻗو ﺔﯾردﺎﺸﻨﻟا سﺎﺤﻨﻟا حﻼﻣأ ﻦﻣ نﻮﻜﺘﺗ ﺔﺻﺎﺧ تﺎﺒﯾﺬﻣ ﻲﻓ زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا ﺔﺑاذﻹ ﺔﻘﯾﺮط ﺖﻔﺸﺘﻛا
ﺮﯾﺮﺤﺑ ﺖﻗﻮﻟا ﻚﻟذ ﻲﻓ فﺮﻋ يﺬﻟاو ﻰﻋﺎﻨﺼﻟا ﺮﯾﺮﺤﻟا ﻦﻣ عﻮﻧ ﻰﻠﻋ ﻚﻟﺬﺑ ﻞﺼﺣو باﺬﻤﻟا زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا ﺐﯿﺳﺮﺗ ﻦﻜﻣأ
مﻮﯿﻧﻮﻣأ ﺮﺑﻮﻜﻟا (Cuprammonium) ﺗ ﺎﻤﻛ مﺎﻋ ﺔﯿﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا ﺔﯿﻠﻤﻌﻟا ترﻮﻄ1891 م جﺎﺘﻧﻹ
زﻮﻜﺴﻔﻟاViscose).(

- مﺎﻋ1860 م ﻟا ﻦﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﺮﻀﺣﻟﻮﺒﻲ )ﻛﻮﻜﯾﻼل ﻦﯿﻠﯿﺜﯾﻹا (.

- ﺘﻧـزﻮﻠﯿﻠﺴﻟا تاﺮ
ﻲﻓ مﺎﻋ1862 ﺲﻛرﺎﺑ رﺪﻨﺴﻜﻟا ضﺮﻋ مAlexander Barx زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا تاﺮﺘﻧ ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣ ةدﺎﻣ نﺪﻨﻟ ﻲﻓ
(Cellulose) ﻣ ﺮﻀﺤﺗ ﻲﺘﻟاو ﻦﺤﺑ زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا ﺔﺠﻟﺎﻌﻣﺎﻨﻟا ﺾﻣﺘﻚﯾﺮ ا ﻲﺘﻟاو ﺎھﺎﻤﺳ ﻦﯾﺰﻛرﺎﺒﻟا . ﺖﻠﻤﻌﺘﺳا ﺪﻗو
رارزﻷاو ﺔﻤﺳوﻷﺎﻛ هﺪﯾﺪﻋ ءﺎﯿﺷأ ﻊﻨﺻ ﻲﻓ ةدﺎﻤﻟا هﺬھ وﺮﺠﻔﺘﻤﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻ تا) ﻦﻄﻗدورﺎﺒﻟا (ﻋﺎﻨﺼﻟا ﺮﯾﺮﺤﻟاوﻲ
تارﺎﯿﺴﻟا تﺎﯾﻮﺑ ﻊﯿﻨﺼﺗ ﻰﻓو نﺎﻣﻷا جﺎﺟز ﺔﻋﺎﻨﺻو)ﻮﻛوﺪﻟا (...ﺎھﺮﯿﻏو .

- ﺪﯾﻮﻠﯿﻠﺴﻟاCelluloid)( )ﺒﻟاـﺔﻏﺎ (
ﺪﻘﻟ ﺔﻨﯿﻤﺜﻟا ﻒﺤﺘﻟاو درﺎﯿﻠﺒﻟا تاﺮﻛ ﻊﻨﺼﻟ اﺮﯿﺜﻛ ﮫﯿﻠﻋ ﺐﻠﻄﻟا نﺎﻛ يﺬﻟا جﺎﻌﻠﻟ ﻼﯾﺪﺑ ﺪﺠﯾ ﻦﻤﻟ ةﺰﺋﺎﺟ ﺎﻜﯾﺮﻣأ تﺪﺻر
وﻦﯿﻛﺎﻜﺴﻟا يﺪﯾاو تارﺎﻈﻨﻟا ﻞﻛﺎﯿھو ﺺﯿﻤﻘﻟا تﺎﻗﺎﯾ . تﺎﯾ ﻲﻠﺴﯾو نﻮﺟ لوﺎﺣوJohn Websly Hyatt مﺎﻋ
1868ﻠﺴﻟا تاﺮﺘﻧ ﻦﻣ ﺎﺠﯾﺰﻣ رًﻮــﻄﻓ ةﺰﺋﺎﺠﻟا هﺬھ ﺢﺑر مزﻮﻠﯿ )Nitrated Cellulose (رﻮﻓﺎﻜﻟاو) (Camphor
ﻢﺳا ﮫﯿﻠﻋ ﻖﻠطاو ﻦﯾﺰﻛرﺎﺒﻟﺎﺑ ﮫﺒﺸﻟا ﺮﯿﺜﻜﻟاﺪﯾﻮﻠﯿﻠﺴﻟا )ﺔﻏﺎﺒﻟا ( Celluloid)( . ﻲﮭﻓ ﻰﻠﺜﻤﻟا ةدﺎﻤﻟا ﻦﻜﺗ ﻢﻟ ﺎﮭﻨﻜﻟ
زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا تﻼﺧ ﺖﻧﺎﻛو ﺔﻠﺛﺎﻤﻣ صاﻮﺧ تاذو ً ﺎﻧﺎﻣأ ﺮﺜﻛأ ةﺪﯾﺪﺟ ةدﺎﻣ ﻦﻋ ﺚﺤﺒﻟا ﻢﺗ ﻚﻟﺬﻟ ، ﺔﻟﻮﮭﺳو ﺔﻋﺮﺴﺑ ﺐﮭﺘﻠﺗ
ﻛا ﻲﺘﻟا سوﺮـﺑ ﺎﮭﻔﺸﺘBross نﺎﻔـﯿﺑ و Bevan ﺔﻌﺠﺸﻣ ﺎﯾاﺰﻣ تاذ .

- 1879 ﺮﯿﻀﺤﺗ ﻢﺗ مﻦﯾﺮﺑوﺰﯾﻷا طﺎﻄﻣ .
- ﻓﻲ مﺎﻋ1897 ﻮﺔpإﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟﺎ،ﻜﺘﺠﻟPﻛﻮ-ﻘﺎﻟﺋﻮﺘﺒﻧﻘﻟﺋﺘﺒﻻﻟ5ﻲﻠﻟ،ﯿﺮﺠﻟرﻮﻔﻲﺗﻜﺬﻟ3بﻟ3ﺗﺣﻮﻞﻟ:ﻜﻄﻠﻟ5ﺎﯿﺮﻧpﺜuﻟحبﻜpنiﻟhﻛ
ﺮﯾﺮﺤﻟا.

4. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
3

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

- ﺪﯿھﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ لﻮﻨﯿﻔﻟا
ﻤﯿﻟﻮﺒﻟا مﺪﻗأ ﻦﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا اﺬھ ﺮﺒﺘﻌﯾﻟىﺟpﻮﺨﻮﺮPﻟﺑpﻮLﻟﺗبﻜpﺒﻻﻟﺴpﻻﻟﻜrﺨﻮﺘpﺒﻦﻟ(ﻦﻟﻚﻧﻘﺎﻟمﺎﺑﻟﯿpﻔﺣﻤﻮﺠﻛﻮﻘﻟﻟ(ﻘﻜpﺨﻘﺎﻟIﺘpﻻﻟوpﻮ2
Leo Bakland مﺎﻋ عاﺮﺘﺧا ةءاﺮﺑ1907 ﯿpﺨﺠﻟﻜpنﻮذﻟرpﻮﺔﻨﻟ=pﺔPﻠﻟ3tpﻘﺎﻟرpﻨﺎﺑﻧbﺎﻟﺴpﻨﻟﻜpﻤﺸﺑﻻﻠﻟﻚذ )ﺖpﺸﻣﻜﻤﻮﺮﻘﺎ
Bakelite ( فﺎ ﺸﺘﻛﻻا اﺬ ھ ىدأ ﺪ ﻗو لﻮ ﻨﯿﻔﻟا ﻦﯿ ﺑ ﻲﺋﺎ ﯿﻤﯿﻛ ﻞ ﻋﺎﻔﺘﺑ ﺔ ﯿﺠﻨﺗار داﻮ ﻣ ﻊﻨ ﺻ ﻰ ﻟا )Phenol (
ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻔﻟاو)Formaldehyde .(ﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﺟpﺐﺸﯿNﻘﺎﻟﺴﻗﺎﯿpﺔﻘﺎﻟﺟpﺔﻗﻜﻨﻟﺴpﻻﻟ5ﻲeﺎﻟBﺘpﺒﻘﺎﻟﻚpﻞﻟمﻜpoﺘﻦﺎﺑﻘﺎﻟAtﻞﻟﺖﻔﻜiﻲ
ةراﺮﺤﻟﺎ ﺑ ةﺪﻠ ﺼﺘﻤﻟا تﺎ ﺠﻨﺗاﺮﻟا ﻢ ﺳﺎﺑ ﺖ ﻓﺮﻋ مﺪﺨﺘ ﺳا يﺬ ﻟاو ةﺰ ﮭﺟأ جﺎ ﺘﻧإ ﻲ ﻓﺘﻟازﺎ ﻔﻠ ﮫ ﻤﯾﺪﻘﻟا ءادﻮ ﺴﻟا عﺎﯾﺬ ﻤﻟاو
ﻒﺗﺎﮭﻟاو.

- مﺎﻋ ﻲﻓ1920 ﻢﻟﺎﻌﻟا مﺎﻗﺮﺠﻧﺪﻧﻮﺘﺳ Herman Staudinger ﻲﺘﻟا ﺔﻤﺨﻀﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﺐﯿﻛﺮﺗ لﻮﺣ حاﺮﺘﻗﺎﺑ
ﺔﻄ ﺳاﻮﺑ ﺎ ﻌﻣ ﻞ ﻤﺤﺗ ةدﺮ ﻔﻨﻤﻟا تﺎ ﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦ ﻣ ﺮ ﯿﺜﻜﻟا نا ﺔ ﯿﻟﺎﻌﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﻲ ﻓ ﺪ ﺟو ذإ، ﻲ ﻌﯿﺒﻄﻟا طﺎ ﻄﻤﻟا ﮫﺒ ﺸﺗ
ﺔﯿﻌﯿﺒﻄﻟا ﺔﯾﺆﻓﺎﻜﺘﻟا ﺮﺻاوﻻا.دﻮﮭﺟ ﻞﻀﻔﺑو ه ةﺮﯿﺒﻜﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﯿﺿﺮﻓ ﺖﻟﺎﻧ ءﺎﻤﻠﻌﻟا ﻦﻣ ﺮﯿﺜﻜﻟا ﺪﯿﯾﺄﺗ.

- نﻮﻠﯾﺎﻧ66 (Nylon 66) .
ﻲﻓ مﺎﻋ1929 م ةﺮﯿﺒﻜﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﯿﺿﺮﻓ تﺎﺒﺛإو ﻢﻋد ﻲﻓ ﻢھﺎﺳ ﻢﻟﺎﻌﻟاﻲﻜﯾﺮﻣﻷا ﺮﺛورﺎﻛ Carothers يﺬﻟا
ﻢﺳﺎﺑ فوﺮﻌﻤﻟاو ﺮﯿﮭﺸﻟا نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا ﺮﯿﻀﺤﺘﺑ مﺎﻗ ﺚﯿﺣ ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻊﯿﻨﺼﺗ لﺎﺠﻣ ﻲﻓ اًﺪﺋار ﺮﺒﺘﻌﯾ نﻮﻠﯾﺎﻧ
66 .
- ﻟﻮﺒﻟاﻲ ﺘﺳﺎﻦﯾﺮﯾ
مﺎﻋ ﻲﻓ 1600 م ﯾﺮط ﺖﻔﺸﺘﻛاﺘﺴﻟا ﺐﻛﺮﻣ ﻞﯾﻮﺤﺘﻟ ﺔﻘﺎﻦﯾﺮﯾ Styrene ﺪﻘﻌﻣ ﺐﻛﺮﻣ ﻰﻟإ.ﻟﺎtpﻞﻟ5ﺣﺻﻧpﺜﺎﻟﻚذﻟﻠﯿﺠﻟﯿﻄﻲ
مﺎﻋ ﺎﯿﻧﺎﻤﻟأ ﻲﻓ ﺎًﯿﻋﺎﻨﺻ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا1930 م ﻓوﻲ مﺎﻋ ةﺪﺤﺘﻤﻟا تﺎﯾﻻﻮﻟا1937 م .

- ﻟ عﺮﺘﺧا ﺪﻘ ﺛورﺎﻛﺮز مﺎﻋ ﻦﯾﺮﺑﻮﯿﻧ ﻲﻌﯿﻨﺼﺗ طﺎﻄﻣ لوأ1931 مﻮﻠﯾﺎﻨﻟاون مﺎﻋ1935 م.
- ﻟﻮﺒﻟاﻲ ﻦﯿﻠﯿﺛأ
ﻟا ﺾﻌﺑ ﺖﻔﺸﺘﻛا ﺪﻗو مﺎﻋ اﺮﺘﻠﻜﻧا ﻲﻔﻓ ، ﺔﻓﺪﺼﻟا ﺔﻘﯾﺮﻄﺑ ىﺮﺧﻷا ﻦﺋاﺪﻠ1933 ﻟﺾﺻpﻐﻘﺎﻟﺑﻮ–apﻦﻟتﻛpﺜﺗﯿﺸﻟ،ﻜنﺔﺨﻘﺎﻟتﻜi
ﻮpﺔﻮ–ﻣﺎﻟﻜﻞﯿp2ﺎﻟتﻜpiﻟﺟpﻒﺔﻧ-ﻻﻟبﺎﻛpﻻﻟھpﺔﻨﻟحﺗﺎﺑNﻘﺎﻟﺟطﺗبﻲﻟﺋﻒﻦﺑنﻘﺎﻦ ﻟمﺎﻛﺘpﺜﻟحبﻜpنﻘﺎﻟAtpﻞﻟ,ﺎﻛpbﻟﻷﻜpةﻧiﺎﻟﺑbapﻦﻟﯿpﻄﻲ
ﺎ ﮭﻨﻣ ﺔﻋﻮﻨ ﺼﻤﻟا ﺔ ﯿﻤﻜﻟا ﺔ ﻠﻘﻟ ةﺪ ﯾﺪﻋ . ﻨﺛأ ﻲ ﻓ ﻻإ ﺔ ﯾرﺎﺠﺗ تﺎ ﯿﻤﻜﺑ ةدﺎ ﻤﻟا هﺬ ھ ﺮﻓﻮ ﺘﺗ ﻢ ﻟو ﺚ ﯿﺣ ﺔ ﯿﻧﺎﺜﻟا بﺮ ﺤﻟا ءﺎ
راداﺮﻟا ﺰﯿﮭﺠﺗ ﻲﻓ ةﺮﺜﻜﺑ ﺖﻠﻤﻌﺘﺳا.

- مﺎﻋ1938 ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻢﺗ نﻮﻠﻔﺘﻟا ) ﻲﻟﻮﺑ)ﻦﯿﻠﯿﺛاورﻮﻠﻓ ﻲﻋﺎﺑر (( وھﻮ تﺎﺒﯾﺬﻤﻟاو ءﺎﻤﻟا ﻲﻓ بوﺬﺗﻻ ءﺎﻀﯿﺑ ةدﺎﻣ
ﻣ مﺎﻌﻄﻟا قﺎﺼﺘﻟا ﻊﻨﻤﻟ ﺦﺒﻄﻟا ﻲﻧاوا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﯾﺜهراﺮﺤﻠﻟ ﺔﻣوﺎﻘﻤﻟا ﺲﺑﻼﻤﻟا ﮫﻋﺎﻨﺻو لﺎﻔﯿﺘﻟا ةﻼﻘﻣ ﻞ

- ﻟا ﻲﻓو ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻒﺸﺘﻛا تﺎﯿﻨﯿﺴﻤﺨ ﻞﻨﯾﺎﻔﻟا ﺪﯾرﻮﻠﻛ ﻲﻟﻮﺒﻟا)PVC( ﻦﻣ ﺮﺒﺘﻌﯾوﻢھأ ﻋﺎﻨﺼﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاﯿ اﺮﻈﻧ ﺔ
ﻲﻓ ﮫﻣاﺪﺨﺘﺳﻻجﺎﺘﻧإ ﮫﻨﻣ ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا ﺪﻠﺠﻟا ﻞﺋاﺪﺑ.

ﺎﻤھ ﻢﻠﻌﻟا ﻦﻣ ﺪﯾﺪﺠﻟا عﺮﻔﻟا اﺬﮭﻟ ةﺮﯿﺒﻛ ﺔﻌﻓد ءﺎﻄﻋإ ﻲﻓ ﺎﻤھﺎﺳ ﻦﯿﺛﺪﺣ ﻢھأ نإ:
لوﻷا ثﺪ ﺤﻟا: ﻌﯿﺒطو ﺔ ﯿھﺎﻣ ﻦ ﻋ ﺊطﺎ ﺨﻟا مﻮ ﮭﻔﻤﻟا ﻞﯾﺪ ﻌﺗ ﻦﺋاﺪ ﻠﻟا ﺔ )ً ﺎ ﻀﯾأ ﻰﻤ ﺴﺗو تﺎ ﺌﯾﺰﺠﻟا وأ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا
ﺸﺒآﺪﺼﺎ 1 (ﻟﻟتﻜpﻻﺑﻮﻞﻟ(ﻘﻜpﺨﻘﺎﻟﺼpﺮﻄﻟﺴpﻻﺑoﻔبﻛﻧpﺜ Herman Staudinger .ﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟتﻏﻟﯿﻗﻜpإﻘﺎﻟبﻜpﺪﻧﻨﻣﺎﻟتﻜpiﻟﯿpﺪذ
ﺔﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻓ ﻂﺑاور ﺎﮭﻄﺑﺮﺗ ةﺮﯿﻐﺻ تﺎﺌﯾﺰﺠﻟ ﻊﻤﺠﺗ ﻦﻋ ةرﺎﺒﻋ ﻲھ ةﺮﯿﺒﻜﻟا . ﺮًـﯿﻏ ﺪﻗوﺑoﻔبﻛﻧpﺜ ﻟﺟpEPﻜ-ﻘﺎﻟحﺑpﻤﻒﻘﺎﻟAtpﻞ
مﺎﻋ1922 و حﺮﺘﻗانإ :
- "تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا هﺬھ نإ ةﺮﯿﺒﻜﻟا ﻟﻜprﻘﻲﻟﺟpﻮﺪﻮﺪ2ﻟﺟpﻮﻗﻜﻮنﻮiﻟﺾpﺠﺎﻲﺗﻟﻜrﻦﺎﯿp2ﻲﻟﺾﺠﺑpﻦﻟﺟﺔﺪﻧpإﻻﻟحﺑpﻮﺮiﻟمﻜpEﺸﯾطﻟﺴﻨﻟحﺗﻜﺮﻨﻟﻚﻞ
ةﺮﯿﺒﻛ ﺔﯿﺌﯾﺰﺟ نازوأ "
- ﻲﻟﻮ ﺑو ﻲ ﻌﯿﺒﻄﻟا طﺎ ﻄﻤﻟاو ﻦﯾﺮﯾﺎﺘ ﺳ ﻲﻟﻮ ﺒﻟا ﻞ ﺜﻣ ةﺮ ﯿﺒﻜﻟا تﺎ ﺌﯾﺰﺠﻠﻟ ﺔ ﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﺔﻐﯿ ﺼﻟا حﺮ ﺘﻗا ﻦ ﻣ لوأ نﺎ ﻛو
ﺳﻼﺳ ﻞﻜﺸﺑ ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﻲﺴﻛوأ ﻦﯾﺮﺑوﺰﯾﻻا تاﺪﺣو ﻦﻣ ﺔﻠﯾﻮط ﻞ

5. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
4

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﻟﻚpذﻟ(pﻦﻟ3tpﻘﺎﻟ:ﯿpﺪﻧﻘﺎﻟﯿpﺨﺠﻟﺴpﻤﻘﻲﻟحﯿﺸﯿpﺬﻟمﻜp)ﺎﺑﻧﻨﻜﺠﻟﺟpﻄﺣنﺨﻘﺎﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟحﺑpﻤﻒﻘﻟﺑoﻔبﻛﻧﺜﻟvﺎﺑﻧﻄﺎﻟﺼﺠﻛﻄﻟﺟﺸﺎﯿﺮﻘﺎﻟھذﻲ
ﺔﻌﺷأ ماﺪﺨﺘﺳا ﺮﯾﻮﻄﺗ ﺔﯿﻨﯿﺴﻟا ةﺪﯾﺪﺟ قﺮط رﺎﻜﺘﺑا ﻲﻓ ﻚﻟﺬﻛو ةﺪﻘﻌﻤﻟا داﻮﻤﻟا ﻚﻠﺗ تﺎﺌﯾﺰﺟ ﺐﯿﻛﺮﺗ ﻦﻋ ﻒﺸﻜﻟا ﻲﻓ
ﺗ ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا نازوﻷا ﻦﯿﯿﻌﺘﻟﻟ:ﻜpﻨﻟ،ﻜpﻮنﻮﻤﻘﺎﻟﻚpذﻟﺼpﺠﻛﻔﻟحﯾﻗﻜpطﻟ(ﻘﻜpﺨﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟIﺘpﻻﻲﻟﺑoﻔبﻛﻧpﺜﻟvﺎﺑpﻧﻄﺎﻟﺟNpﻌﻟﯿia 1953 م
ﺪﻌﺑ ﺎﻤﯿﻓ ﺖﻓﺮﻋ ﻲﺘﻟاو ﺔﻗﻼﻤﻌﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا هﺬھ ﻦﻋ ﻒﺸﻜﻟا ﻦﻋ ﮫﻟ اًﺮﯾﺪﻘﺗ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟﺎﺑ.
ﻚﻟﺬ ﻛو ﺔ ﯿﻌﯿﺒﻄﻟا ردﺎ ﺼﻤﻟا ﻦ ﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺔ ﺳارﺪﻟ ﺔ ﺻﺎﺨﻟا ثﺎ ﺤﺑﻷا ترﻮ ﻄﺗو تﺮ ﺸﺘﻧا ﺮﺠﻧدﻮﺘ ﺳ ﻦ ﻣز ﺬ ﻨﻣو
ﯿﻟﻮﺒﻟا ﻊﯿﻨﺼﺗﻢﺠﺣو عﻮﻧ ﻞﻛ ﻦﻣ ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا تاﺮﻤ.
ﻟﺼpﺜﺣإﻘﺎﻟﺟpﺸﻜrﻔﻟﻚذﻟﺟﻘﻜﺨﻒﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜoنﻘﺎﻟتﻛﻤﻦﻟﺑﻮإﻒﻦﻟﺟﻮﻒﻮiﻟﻛﻞﻟحﺑﻮﺮﻤﻘﺎﻟمﻜEﺸﯾoﻘﺎﻟﺟﻮ)ﺑذﻟﻜrﻧrطﺎﻲﻟﻚﻧﻘﺎﻟمﻜﺠﻛﺨﺒﻘﺎﻟﺴﻻ
ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻛ قﺮط دﻮﺟو مﺪﻌﻟو ،ﺔﯿﺣﺎﻧ ﻦﻣ ﺎھﺰﯿﻛﺮﺗ ﺔﻠﻘﻟ ﺐﻌﺻ ﺔﻟﺎﻌﻔﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا هﺬھ عﻮﻧو ﺐﺴﻧ ﻦﯿﯿﻌﺗ نﻷ ،ﺎﮭﺘﻌﯿﺒطو
ﺬ ﺌﺘﻗو ﺔ ﻘﯿﻗد ﺔ ﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻓ وأ ﺔ ﻟﺎﻌﻔﻟا ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻤﻟا هﺬ ھ ﺺﯿﺨ ﺸﺗو ﻦﯿ ﯿﻌﺘﻟ . مﺎ ﻋ ﺮﺠﻧدﻮﺘ ﺳ حﺮ ﺘﻗا ﺪ ﻗو 1925 م ﻻ ﮫ ﻧﺄﺑ
ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟا ﻦﻣ ةﺮﯿﺧﻷا ةرﺬﻟا تاﺆﻓﺎﻜﺗ عﺎﺒﺷإ ضﺮﻐﻟ ﻞﺳﻼﺴﻟا ﺔﯾﺎﮭﻧ ﻲﻓ ﺔﻟﺎﻌﻓ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ دﻮﺟو ﺐﺟﻮﺘﺴﯾ
ﮭﺑ ﺔﻄﺒﺗﺮﻤﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻢﺠﺣ ﺮﺒﻛ ﺐﺒﺴﺑ ﺔﻟﺎﻌﻓ ﺮﯿﻏ ﺎھدﻮﺟو ﺔﻟﺎﺣ ﻲﻓ ﻰﺘﺣ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا هﺬھ ﺮﺒﺘﻋاوأ ﺪﻘﺘﻋا ﺪﻗو ،ﺎ ﺎًﻀﯾ
ﻲﻘﻠﺤﻟا ﺐﯿﻛاﺮﺘﻟا دﻮﺟو ةﺮﻜﻔﺑ Cyclic structure ةﺮﯿﺒﻜﻟا ًﺣp2 ﺟpﻮﻗﻜrﺘﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜpoنﻘﺎﻟﺟﺔﻤpةنﻘ .ﻟAtpﻞﻟﺖpﻮﺪﺠﻲحﺑpﻤﻒﻘﺎ
ﺔﻟﻮﺒﻘﻣ ةﺮﺘﻔﻟ ﻰﺘﺣ ﻦﻣﺰﻟا ﻦﻣ مﺎﻋ 1937 م ﻊﺿو ﺎﻣﺪﻨﻋيرﻮﻠﻓ Flory ﺟpﻮﻤﻮﻔﻜﻤﻮﻻ ﺟﺔpإﺔإﻧنﻘﺎﻟمﺣﻨﻜpﻒﻧﻘﺎChain
Reaction .

ﺎﻣأﻲﻧﺎﺜﻟا ثﺪﺤﻟا :ﺎﻛ ﺪﻘﻓﻟﺑﺸﻛpﮫﻧﻘﻟﺟpﻐﻮﻒﻧإﻻﻟ1ﻜpNﺠaﺠﻟﻜprﻮذﻟﺟiﺑﻧpةنﻘﺎﻟ(pﻻeﺎﻟﺖpﻻﻜﻄﻟوpﻮ2ﻟﺟpﻮﻔﻜﺐﻘﺎﻟﺟpﻮنﻘﻜﺨﻘﺎﻟﻼﺑNﻘﺎﻟﺖﻔ
يﺮ ﺤﺒﻟا رﺎ ﺼﺤﻠﻟ ﺔ ﺠﯿﺘﻧ ﺔ ﯾرﺎﺠﺘﻟا لوﺪ ﻟا ﻦ ﻋ ﺎھداﺪ ﻣإ ﻊ ﻄﻘﻧا ﻲ ﺘﻟا طﺎ ﻄﻤﻟا ﻞ ﺜﻣ ﺔ ﯿﻟوﻷا داﻮ ﻤﻟا لﺪ ﺑ ةﺪ ﯾﺪﺟ داﻮ ﻣ
ةرﺎﺠﺘﻟا قﺮط ﻰﻠﻋ ضوﺮﻔﻤﻟا .(pﻘﻟ3tpﻘﺎﻟPﻜpﮫنﻘﺎﻟﺼNﻻﻟﺼNﻦﻟبﺎﻛنﻘﻟﺟﺜﻜﻻﻟﺟطﻜNﺠﻟﻜﻮﻔﻜنﻘﻠﻟﺖﻦﻜﺠﻟﯿﺪذ ﻟﻜrﺸﯿpﻘﻟﺎﺑذﻛpﻧﻻﻟﯿpﺨﺸ .
تﺎﻧﻮﺑرﺎﻛورﺪﯿﮭﻟا ﻰﻠﻋ ﮫﺟﺎﺘﻧإ ﻲﻓ اﺪﻤﺘﻌﻣ ﻲﻋﺎﻨﺼﻟا طﺎﻄﻤﻟا ﻦﻣ عاﻮﻧأ ﺮﯾﻮﻄﺗ ﻰﻟإ ﻚﻟذ دﺎﻗو.

ا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟ Polymers: -
ﺔﻤﻠﻛ نإ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ)Polymer( ﺎﻤھو ﻦﯿﻌﻄﻘﻣ ﻦﻣ ﻒﻟﺄﺘﺗو ﺔﯿﻘﯾﺮﻏإ ﺎﮭﻠﺻأ)Poly( ﻰﻨﻌﻤﺑﺪﻌﺘﻣد و)mer( ﻰﻨﻌﻤﺑ
ءاﺰﺟأوأ تاﺪﺣو .ﺪﻌﺘﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا نإ يأتاﺪﺣﻮﻟا د )ءاﺰﺟﻷا (. ﻦﻜﻟو زﻮﻠﯿﻠﯿﺴﻠﻟ ﺔﯿﺋﺎﻨﺒﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻮھ زﻮﻛﻮﻠﻜﻟا ﻞﺜﻣ
ﺮﺧآ ﺐﯿﺗﺮﺘﺑ زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا ﺐﺗﺮﺘﯾنًﻮﻜﯾو ﻟا وا ﻦﯿﺟﻮﻜﯾﻼﻜﻟاﺄﺸﻨ.
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا Polymer : ةﺮﯿﺒﻛ ﺔﺌﯾﺰﺟ ﻲھ )Macro Molecular ( ﺎﮭﻧازوأ حواﺮﺘﺗو ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﻣ
)10
4
-10
6
( ، وﻜﻮنﻮiﻟمﻜpEﺸﯾطﻟﺴﻻﻟتﻛﻤﻧﻦﻟﻚﻧﻘﺎﻟمﺎﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟھﻨﯿpﻦﻟحﺑﻮﺻpﻌﻟﺟpﻮﻗ)Monomers (ﻟتﻛpﻤﻦﻟﻟﻚpﻧﻘﺎﻲ
، ﺔﻠﯾﻮط ﺔﯿﺌﯾﺰﺟ ﻞﺳﻼﺳ ﺔﻧﻮﻜﻣ ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻛ ﺮﺻاوﺄﺑ ﺾﻌﺒﻟا ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺔﻄﺒﺗﺮﻣﺬﺧﺄﺗ نﻮﻜﺘﻓ ةدﺪﻌﺘﻣ ًﻻﺎﻜﺷأﺎﻣأ ﻟﻟﺟpﻮﮫb
ﻟﻚpppﮫ-ﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﻜpppﺠﻟﺑنﻮﻘﻛpppﺮﻘﺎﻟھﻨﯿpppﻮذ)Linear Polymer (وأ ﻟﺟpppﻨﺑﻒﻧﻻﻟﺚﺑpppﻒﻧنﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﻜpppﺠﻟﺑنﻮﻘﻛpppﺮﻘﺎﻟھﻨﯿpppﺸﻲ
(Branched Polymer) ﻟﻚﮫpةﻻﻟﻟnpﻮiﺑﻦﻟمﺎﻀﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺟﺔإﺔﺜﻟﻚذﻟﺚﻲﺑﻒﻘﺎﻟتﻛﻤﻦﻟﯿﻄﻲ)Comb Form (وأ تاذ
ﻲﻤﻠﺳ ﺐﯿﻛﺮﺗ)Ladder Form (وأ ﻲﺒﯿﻠﺻ ﺐﯿﻛﺮﺗ تاذ)Cruciform ( وأ ﻟمﻜpﻨﺑﻒﻧﻘﺎﻟAtpﻞﻟتﻛﻤﻦ ﻟﺟﻤﺠﻜpةﻧﻻﻟﺋpﻻ
ﺎﮭﻀﻌﺑﻓ ﻚﺑﺎﺸﺘﻤﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟﺎﺑ ﻰﻋﺪﯿ)Crosslinked Polymer( ﻞﻜﺸﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ)1( .

ﻰﻤﺴﺗﺎﻏ ﻦﺋاﺪﻠﻟا ﺎﺒﻟﺠﻨﺗاﺮﻟﺎﺑتﺎ)Resins( ﻟمﻜpﻮﺔنﻨﻟﻚpذﻟﺟﺨﻗﻜpةﻘﺎﻟحبﻜpنﻘﺎﻟﻚpﻞﻲﻟﺼﻮﻤةﻧﻘﺎﻟﺼﺮﻄﻟرﻮﻘﻲﺎﻟحبﻜنiﻟتﻛﻤﻦﻟﻜﻻﯿﺘﻨ
ﺔ ﺜﯾﺪﺤﻟا ﻊﯿﻨ ﺼﺘﻟا)ﺞﻨﺗاﺮ ﻟا : ﺐﻠ ﺻ ﮫﺒ ﺷ وا ﺐﻠ ﺻ وا ﻞﺋﺎ ﺳ يﻮ ﻀﻋ ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺑ ﻮ ھ رﻮ ﻠﺒﺘﻣ ﺮ ﯿﻏ ﺪ ﻗﯾ نﻮ ﻜﻲ ﻌﯿﺒط
ﻟرpﺘﻮﺨﻻﻟمﺎﺑpة2ﻲﻟمﻜpﻦﻜﺮﺘﻘﺎﻟAhﺑﻒﻦ واﯾﻟتﻛpﻤﻚﻨﻜﺘpﻌ ذوو pﻘﻲﻟ5ﻜpﻨﻟﻚpEﺸﯾطﻟتhﻲﻟﺋpﻻﻟﯿpﺪﺨﻻﻟnpﻮiﺑﻦﻟﻚpذﻟﺑpﻮﺮiﻟﺗﻲبﻟر
ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا تﺎﻋﺎﻨﺼﻟا ﻮﻛ ﻦﻣ ﮫﺻاﻮﺧ عزﻮﺘﺗ ﺚﯿﺣﻧﮫ ةدﺎﻣ ﮫﺸھ ةﺪﻠﺻ داﻮﻣ ﻰﻟا ﻞﯿﻜﺸﺘﻟا ﺔﻠﮭﺳو ﺔﻨﯿﻟ (.

،ﻦﯿﺠ ﺴﻛوﻻا ، ﻦﯿﺟورﺪ ﯿﮭﻟﺎﻛ ىﺮﺧﻻاﺮ ﺻﺎﻨﻌﻟا تارذ ﮫ ﯿﺑ ﻂﺒﺗﺮ ﺗو نﻮﺑرﺎ ﻜﻟا ﻮ ھ ﻦﺋاﺪ ﻠﻟ ﻲ ﺳﺎﺳﻻا ءيﺰ ﺠﻟا نا
ﺗ ﻲﺘﻟا مﺎﺨﻟا داﻮﻤﻟا ﺎﻣا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻞﻜﺸﺘﻟ رﻮﻠﻜﻟا ،ﻦﯿﺟوﺮﺘﻨﻟاﻟﺟpﺘﺠﺑﻤنﻘﺎﻟمﺎhﻜpﺻﻘﺎﻲﻟ5ﻲﺑpﻧﺮﻘﺎﻟﻚrذﻟﺴﻗﺎﯿﺔﻘﺎﻟVﻜﻧﻔﻣﻟ:ﯿ-ﻧإ
.ﻟﺟﺸﻛpﻐﺨﻘﺎﻟبﺎﻛpنﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﯿpﺸﯿﺨﻘﺎﻲﻟتبﻜpﺨنﻘﺎﻲﻟﺟpﻮﻨﺎﺗﯾﻘﺎﻟمﻜpoﻧﺘنﻘﺎﻟBpﺔﻧ-نﺠﻟﺼpﺐنﻧﻦﻟﺟpﻮﺘﻗﺎﯿﺔﻘﺎﻟمﻜpﺮiﺑنﺔﻘﻟ:ﻜp-ﻘﺎﻟبﺎﻛنﻘﺎﻟتﺎ
ﻟﻷﻜpﻐﻦﻟﺋﻮﺘpﺒﻧﻘﺎﻟﺟpﻮﺔنﻨﻟ5ﺣpbﻲﻟﺖpﺸﺑﺮﻤﻘﺎﻲﻟﻜﻤﻮﺔﻮpإﻘﺎﻟىﻟ3ﺑpﻮoﻘﺎﻟﺑpoNﻘﺎﻟىﻟhﻜpﺻﻘﺎﻟىﻟ(pNﻒﻘﺎﻟىﻟ5ﻲﺑﻧﺮﻘﻜiﻟﺎبﺎﻛﻻﻟرﺘنﻐﻧﻻ
داﻮﻣ ﮫﯿﻠﻋ ﮫﻣزﻼﻟا تﻼﯾﺪﻌﺘﻟا ﺾﻌﺑ ءاﺮﺟﻻ ىﺮﺧا ا .

6. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
5

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

زﺎﻐﻟا ﻦﻣ ﻦﺋاﺪﻠﻟا ﻦﯾﻮﻜﺗ اﺪﺒﯾ)ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ( ةراﺮﺤﻟﺎﺑ وا ةراﺮﺤﻟا ﺔﻄﺳاﻮﺑ ﺎﮭﻠﯿﻜﺸﺗ ﻢﺘﯾ ﻢﺛ ﺔﻠﺋﺎﺴﻟا ﺔﻠﺋﺎﺤﻟا ﻰﻟا لﻮﺤﺘﯾ ﻢﺛ
ﻲﺋﺎﮭﻨﻟا ﺎﮭﻠﻜﺷ ﻲﻓ ﺔﺒﻠﺼﻟا ﺔﻟﺎﺤﻟا ﻲﻓ ﺢﺒﺼﺗ ﻰﺘﺣ ﻂﻐﻀﻟاو.ﻟBﺘpﻌﻟﻜrﺘﻨﻟﺄﻧﺘﻮﺜﻟﺴﻗﺎﯿﺔﻘﺎﻟﺟﺸﻛﺪﻧﻘﻟlﺑbﺎﻟبﺎﻛﻻﻟﺟذﻜ)ﺎﻟتﺎ
ﺟ ﺔﺒﻛاﺮﺘﻤﻟا داﻮﻤﻟا ﻰﻤﺴﺗ داﻮﻤﻟا ﻦﻣ ﺪﯾﺪ .ﺋﻮﺘpﺒﻧﻘﺎﻟﺟpﻮﺔنﻨﻟ،ﻜﺘ–ﺎﻟﺴﻗﺎﯿﺔﻘﻟlﺑbﺎﻟبﺎﻛﻻﻟﺟذﻜ)ﺎﻟ(ﻧﺸﻲ رpﺒﻗﻜﺒbﻟﺴﻮpإNﻧﻘ
، نﻮﻠﻟا ﮫﺑﺎﺴﻛﻻ تﺎﻐﺒﺼﻟﺎﻛو ، تﺎﺒﯾﺬﻤﻟاو ، تﺎﺘﯾﺰﻤﻟاوﻟمﻜﻔﯿpﺔنﻘﺎ ﻟرpﻔﻲﺑﻻﻟﺑpﺐiﺎﻟرpﺔﺨoﻘ ،وبﻜpﻐﻻتا ﻻاﻟرpﺔﺨoﻘﻟحﯿpإi
ﻤﯿﻜﻟا ﺪﺿ موﺎﻘﻣﯿ تﺎﯾوﺎﺟpﻒﺔiﻟﺼpﻮﺔﺪﻧﻘﻟﻛﻞﻟﻜrﺘﻻﻟ0ﺑﺻﻘﺎﻲﻟمﺎﻛةNﻘﺎﻲ ﺔﻣوﺎﻘﻤﻟا ﻦﯿﺴﺤﺘﻟو شﺎﻤﻜﻧﻻا ﻞﯿﻠﻘﺘﻟو ﻊﯿﻨﺼﺘﻟا
ﺞﺘﻨﻤﻠﻟ ﺔﺑﻮﻏﺮﻤﻟا ىﺮﺧﻻا صاﻮﺨﻟا ﺰﯾﺰﻌﺘﻟ وا تﺎﻣﺪﺼﻟا ﺪﺿ ﺔﻣوﺎﻘﻣ ﮫﺑﺎﺴﻛاو ﺔﯾراﺮﺤﻟا .


ﻣـ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺎﯾاﺰ:-
ﻟﻜpنﺘﻮﺠﻟحﯿp2ﺎﻛﻘﺎﻟﺟﻮﻤﻮﻧpﺜﺣﺮﻘﺎﻟحبﻜنﻘﺎﻟﻚذﻟحبﯿﺨﻧنﻘﺎﻟ,ﺎﻛ-ﻘﺎﻟﻛﻞﻟﻟlﺑbeﺎﻟﺟﻮﺨﻮﺮﮫﻘﺎﻟبﺎﻛنﻘﺎﻟﺴﻨﻟهﻧﺜﺣﺮﻘﺎﻟﯾﻮنﺸﻟﻜﻻﻟ(ﻞﻠﻟﻟتﻏ
ﺘﻤﺗﻟمﻜﻻﺎﯿ-ﻧpﺜﻣﻟﺑpﻮﺮﻤﻘﺎﻟﺗﻜpةﻧﻔﻣﺎﻟﻚpذﻟnﺮpإﻘﺎﻟﻛpﻞﻟﺎtpﻞﻲﻟlﺑpbﻣﺎﻟﺴpﻨﻟﻟحبﺑpﻒﺘﻻﻟﺟﻮpﻌﻜbﻟﻟﻜprﻘﻟتﻜpﺠﻟlﺑbeﺎﻟبﺎﻛنﻘﺎﻟhﻜ
ﺪﺣاو نآ ﻲﻓ ﺔﯿﻓﺎﻔﺸﻟاو نزﻮﻟا ﺔﻔﺧو ﺔﺑﻼﺼﻟاو ﺔﻧوﺮﻤﻟاو ةﻮﻘﻟا تﺎﻔﺻ ﻊﻤﺘﺠﺗ نأ ﻦﻜﻤﻤﻟا ﻦﻤﻓ ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا تﺎﺠﺘﻨﻤﻟا
ﺎﺒﺘﻣ تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا ةﺪﻌﻟ ﺔﺤﻟﺎﺻ ﺎﮭﻠﻌﺠﯾ ﺎﻤﻣ ةﺪﺣاو ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺑ ةدﺎﻣ ﻲﻓﻟﻣﻟحبﺑpﻒﺘنﻘﺎﻟﻜrﻧﻮpﻌﻜ-ﺠﻟﻟlﺑbeﺎﻟبﺎﻛنﻘﺎﻟﻜنﺘﻮﺠﻟﺟﺘﺸ
ﻚﻟﺬ ﻟ ﺢﻠ ﺼﺗ نا ﻦ ﻜﻤﯾ . ناﻮ ﻟﻻا ةدﺪ ﻌﺘﻣ و ﻦﻤﺜ ﻟا ﺔ ﺼﯿﺧر ﺎ ﮭﻧﺎﺑ ﻚﻟﺬ ﻛ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا زﺎ ﺘﻤﺗو) ﺎ ﮭﻨﯾﻮﻠﺗ ﻦ ﻜﻤﯾ ﺚ ﯿﺣ
رﻮﻜﯾﺪﻟا لﺎﺠﻣ ﻲﻓ ﺎﮭﻣاﺪﺨﺘﺳﻻ ﮫﻔﻠﺘﺨﻣ ناﻮﻟﺄﺑ ( ﻞﯿﻜﺸﺘﻟاو ﺔﺒﻟﻮﻘﻟا ﺔﻠﮭﺳو)ﻊﯿﻨﺼﺘﻟا (ﻟحﺗﺎﺑpNﺔﻘﻟ5ﯾﺨﻘﺎﻟﺟﻮﻌﻜ-ﺠﻟhﻜﻧنﻦﻲ
ةدوﺮﺒﻟاو مﺪﻋو ﺔﯿﺠﺴﻔﻨﺒﻟا قﻮﻓ ﺔﻌﺷﻼﻟ ﺔﻣوﺎﻘﻣو ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا تﺎﺒﯾﺬﻤﻠﻟ ﺔﻣوﺎﻘﻣو أﺪﺼﻟاو ﻞﻛﺂﺘﻟا ﺔﻣوﺎﻘﻣو ءﺎﺑﺮﮭﻜﻟاو
ﻞﺋاﻮﺴﻠﻟ ﺔﯾذﺎﻔﻧ ﻟﻲﻟىﻟﺑpﻮﺮiﻟﻚﻘﻛPﻟبﯿنﻦﻟﺼﻻﻜﺨﻻﻟﻜrﻘﻟتﻜﺠﻟhﻜﻧنﻦﻲﻟىﻟﻟمﺎhﻜﺻﻘﺎﻟﻲﺴpﻤنﺸ ﻜrﻻﺎﯿ-ﻧpﺜﺎ ﺴﺸﯾp-ﻧﻘ (pi ﺼpﻗﻜﻞ ﺴpﻻ
مﻜpﻻﻛﺔﺨنﻘﺎ ھpﺔﻨ ﺼpﻻﺎﻛ2 ﺟpﻒﻮﻒb تhﻛpﻘﺎ Hﻜpﻮﺪﻘﺎﻲ CD) ، DVD ، مﻲﺑpi ﺑpiﺎﻀ،ة ﻜpﻞﺑﻮLﻲ( ،ﯾpطﻲ ﺑpﻮﺮi ﺴpﻻ
تﺎﺠﺘﻨﻤﻟا ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا ﻦﻜﻤﯾ ةدﺎﻋإ هﺮﯾوﺪﺗ ﮫﻌﯿﻨﺼﺗو ﻦﻣ ﺪﯾﺪﺟ، ﻚﯿﻣاﺮﯿﺴﻟاو ندﺎﻌﻤﻟا ﻦﻣ اﺪﯿﻘﻌﺗ ﺮﺜﻛأ ﺐﯿﻛﺮﺗ تاذو

ﯿﻋـبﻮ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا :-
ﺔﯿﻟﺎﻌﻟا ةراﺮﺤﻟا تﺎﺟرد ﻞﻤﺤﺘﺗﻻو ﻲﺴﻔﻨﺘﻟا زﺎﮭﺠﻟا ﻲﻓ ﺔﯿﺳﺎﺴﺣ ﺐﺒﺴﺗو ﺎﮭﯿﻓ بﻮﻏﺮﻣ ﺮﯿﻏ ﺔﺤﺋار ﺎﮭﻟ ﺔﻧﺎﺘﻣ ﺎﮭﻟو
ﺌطاو ﺔ ﺎھدﺎﻌﺑا ﺔﯾراﺮﻘﺘﺳا ﮫﻠﻗوﻟبﺎﻛpﻻﻟھpﻘﺎﻟ5ﻛNﻧﻦﻟﻜrﻔﻜذﻟﺎtrﻘcﻟﺎﯿطﺑﻮﺒﻄﻟ:ﺎﯿ-ﻧﺜﺎﺑنﻨﻟﻜrﻘﻲﻟﻟBﺔﻧﻘﺎﻲﻟﺑإﻤﺔﻘﻟ0ﺑﺨﻧﻘﺎﻲ
ﺔ ﻠﻤﮭﻣdisposable تﺎ ﻔﻠﺨﻤﻟا ناو تﺎ ﯾﺎﻔﻨﻟا ﺔ ﯿﻤﻛ ﻦ ﻣ ﺪ ﯾﺰﺗ ﻲﻟﺎ ﺘﻟﺎﺑو ﺔﯿﻜﯿﺘ ﺳﻼﺒﻟا ﺔﺒﻌ ﺻﻞ ﻠﺤﺘﻟا ﺐ ﻧﺎﺟ ﻰ ﻟإ
ﺔﻟﺎﺣ ﻲﻓ ةرﺎﻀﻟا ﺔﯿﺌﯿﺒﻟا تاﺮﯿﺛﺄﺘﻟا ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا تﺎﻔﻠﺨﻤﻟا قﺮﺣﻟاو يﺬةﺮﯿﻄﺧ تازﺎﻏ ﺪﻟﻮﯾ داﻮﻤﻟا ﻊﻣ ﺎﮭﻠﻋﺎﻔﺗ ﺪﻨﻋ وأ
ﻼﺎﺑpةﻘﺎﻲﻟ:ﻜpﺨﮫﻘﺎﻟﻼﺎﻛpiﻠﻲﻟﻚﻔﺎﻲapiﻟﻜrﻻﺎﯿ-ﻧpﺜﺎﻟﻟﺟpﻘﻜ2ﻟﻚpذﻟﻟﺟﻮﻗﺎtﺻﻘﺎ.ﻟﺼpﻄﺎﻲﻟرpﻔﻛﻮﻘﻟﺑpﺐiﺎﻟﻜprﻔﻜذﻟتبﻜpﺨنﻘﺎﻟﺋpﻻﻟرpﻔﺗﻜﺪنﻘﻜﺠﻲ
لﺎﻤﺣﻻا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ هﻮﺸﺘﻟا ﻰﻠﻋ ﮫﯿﻠﺑﺎﻗ ﺮﺜﻛوا ﮫﯿﻠﯿﻄﻣ ﺔﻀﻔﺨﻨﻣ ةراﺮﺣ تﺎﺟرد ﻲﻓ ﻞﻠﺤﺘﺗو.

7. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
6

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﻟا ﺮﻣﻮﻧﻮﻤ)Monomer( )يدﺎﺣأ ءيﺰﺠﻟا (:
ﻜprﺘﻻﻟھpﺘﺮﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﺟﮫﻮpإﺮﻘﺎﻟﺟEﺸﯾoﻘﺎ ﺟpEﺸﯾط ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاﻛpﻞﻲﻟﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟھنpإﻦ ﻟﻚpEﺸﯾطﻟتhﻲﻟﻲﻀﻟﺾﻮpإﺠﻟﻚﻗﻜpﻮنﻮiﻟnpiﺑﻻ
ﺮﯿﻐﺻ ﮫﺟﺎﺘﻧا ﻢﺘﯾو نﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺎﮭﺳﺎﺳا ﻲﺘﻟا تازﺎﻐﻟاو مﺎﺨﻟا ﻂﻔﻨﻟا ﻦﻣ . ﻟ,ﻜpbﻟnﻮiﺑﻧﺠﻟniﺑنﻘﺎﻟﺎtﻞﻟ،3ﯾطﻟﯾﻮنﻧﺸﻲ
ﮫﻋﻮﻧ ﺲﻔﻧ ﻦﻣ ﺮﺧآ ءيﺰﺟ ﻊﻣ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﮫﻨﻜﻤﯾوأ piﺑنﻘﻟ،3ﯾpط ﺔﻠﺴﻠﺳ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ ﺔﺒﺳﺎﻨﻤﻟا فوﺮﻈﻟا ﺖﺤﺗو ﺮﺧآ ﺐ
ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا. ﻰﻤ ﺴﺗو ﺔ ﯿﻠﻤﻋ هﺮﯿﻐ ﺼﻟا تﺎ ﺌﯾﺰﺠﻟا طﺎ ﺒﺗرا)ﺮﻣﻮ ﻧﻮﻤﻟا( ﻣ ﺾﻌﺒ ﻟا ﺎﮭ ﻀﻌﺑ ﻊـ ﺑ ةﺮ ﻤﻠﺒﻟا
)Polymerization(

ﻦﯿﻠﯿﺛا ﻲﻟﻮﺒﻟﺎﺑ ﻞﺜﻤﺘﺗ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﺌﯾﺰﺠﻟ عﻮﻧ ﻂﺴﺑا نا( C2H4)n ﻞﺻﻻا ﮫﺗﺪﺣو نا ﺚﯿﺣ)ﺮﯿﻤﻟا (ﻠﯿﺛﻻا ﻲھ ﻦﯿ


تاﺪﺣﻮﻟا ﻟاﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘ وأ تاﺪﺣﻮﻟا ةرﺮﻜﺘﻤﻟاStructural or Repeating Units
ﺔ ﯿﺒﯿﻛﺮﺗ تاﺪ ﺣو ﻦ ﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺔﻠ ﺴﻠﺳ نﻮ ﻜﺘﺗ)Structural units ( ةرﺮ ﻜﺘﻤﻟا تاﺪ ﺣﻮﻟﺎﺑ ﺎ ﻧﺎﯿﺣأ ﻰﻋﺪ ﺗ ﻲ ﺘﻟاو
)Repeating Units( ةﺮﯿﻐ ﺻ ﺔ ﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻛ تﺎ ﺌﯾﺰﺟ ﻦ ﻋ ةرﺎ ﺒﻋ ﻲ ھو هﺬ ھ نﻮ ﻜﺗو ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺎ ھراﺮﻜﺗ ﻦ ﻣ ﺄ ﺸﻨﯾ
تارﺬﻟا ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ وأ ةرذ ﺎﮭﺼﻘﻨﺗ وأ ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﮫﺌﯾﺰﺠﻟ ﺔﺌﻓﺎﻜﻣ تاﺪﺣﻮﻟا ، ﻦﯿﺳﻮﻗ ﻦﯿﺑ ﺎﮭﺘﻐﯿﺻ ﻊﺿﻮﺗو.

اﺮﺘﺗو ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا حو ﻦﻣﻟا تاﺮﺸﻌﻰﻟإ تاﺮﺸﻋفﻻﻵا .ﺎﻣأ اذإ ﻟھﻨﯿpﺸﻟًﺣﻮpﺔﻄﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟمﺎﯿp2ﻛﻘﺎﻟبﯿpﻨﻟتﻜi
تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا دﺪﻌﺘﻤﺑ ﺐﻛﺮﻤﻟا)Oligomer( )ﻟﻚpﻞﻲﻄﻟﻚpEﺸﯾطﻟتhﻲﻟمﺎﻀﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺠﺼpﻮﺔ ( .ﻟﺟpنrنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟتﻏﻟﻣﻏ
ﻦﯿ ﺑ ﺔ ﯿﺌﯾﺰﺠﻟا ﺎ ﮭﻧازوأ حواﺮ ﺘﺗ ﺎﯿﻋﺎﻨ ﺻ)10000-1000000 ( ءﺎ ﮭﺘﻧاو ﻖ ﺻاﻮﻠﻟا و ﺔﯿﻐﻤ ﺼﻟا داﻮ ﻤﻟا ﻦ ﻣ ءاﺪ ﺘﺑا
فﺎﯿﻟﻷا و طﺎﻄﻤﻟاو ﺔﻨﯿﺘﻤﻟا ﺔﯾﻮﻘﻟا تﺎﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟﺎﺑ.

ﺟردــةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔ Degree of polymerizationوأ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺳ لﻮط

ﺎﮭﻟ ﺰﻣﺮﯾو(DP) وﻟبﯿpﺨﻘﻜﺠﻟﻜrﺘﻨﻟﺑﺮﺨﺸﻲﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟ،3ﯾطﻟﺟﺔإﺔﺜﻟﻚذﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟﺟﻮﺮﻮiﺑﻧﻘﺎﻟمﺎﯿ2ﻛﻘﺎﻟبﯿﻨﻟﺼﺐنﻦﻟﻚﻞ)n (
ﻊﺿﻮﺗ ﻲﺘﻟاوﻞﻔﺳأ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻰﻠﻋ يﻮﺘﺤﯾ يﺬﻟا سﻮﻘﻟا ﺔﯾﺎﮭﻧ.
nePolyethyle
CHCH
n )(
22

n : ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔﺟرد

ﺔﺟرد تدادزا ﺎﻤﻠﻛو ةﺮﻤﻠﺒﻟايﻷ ﻰﻠﻋ ﻚﻟذ لد ﺎﻤﻠﻛ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑنأ ﺮﯿﺒﻛ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا ﮫﻧزو.

ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ = ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔﺟرد X ةﺪﺣﻮﻠﻟ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟاةرﺮﻜﺘﻤﻟا

ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔﺟرد نا ياDP )تاﺪﺣﻮﻟا دﺪﻋ n = (

لﺪﻌﻣﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا

ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟاﻟﻠةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮ )ﺮﻣﻮﻧﻮﻣ(

8. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
7

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﻻاتﺎﻣاﺪﺨﺘﺳ ﻟ ﺔﯿﻠﻤﻌﻟاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠتا:-

ﺔﯿﻋﺎﻨﺻ تﻻﺎﺠﻣ ﺔﺴﻤﺧ ﻲﻓ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا مﺪﺨﺘﺴﺗﻟﻚpإﻮﻗﺑﻘﺎﻟتﻛpﻤنﻘﺎﻟﻚpﻞﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻜprﻮذﻟتﻛpﻤﻦﻟﺟﻮإﻮﻗﺗﻟﺟ–ﺣ–ﻟﻜrﺘﻻ
جﺎﺘﻧإ تﻻﺎﺠﻣ ﻲھو:-
1( ﺔﯿطﺎﻄﻤﻟا داﻮﻤﻟاRubbers ﺲﻜﺗﻼﻟا داﻮﻣ ﻰﻤﺴﺗوLatex تﺎﻘﯿﺒﻄﺘﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ.
2( ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا فﺎﯿﻟﻷاSynthetic Fibers .
3( ﻚﯿﺘﺳﻼﺒﻟاPlastic تﺎﺠﻨﺗار نﺎﯿﺣﻷا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ ﻰﻤﺴﺗوResins.
ﻦﯿﺴﯿﺋر ﺮﯿﻏ تﻻﺎﺠﻣو جﺎﺘﻧإ ﻲﻟﺎﺠﻣ ﻲھ ىﺮﺧأ تﺎﻧﻮﻜﻣ ﻊﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺎﮭﯿﻓ ﻞﺧﺪﺗ:-
1( غﺎﺒﺻﻷا وأ تﺎﯾﻮﺒﻟاPaints .
2( ﻖﺼﻠﻟا داﻮﻣAdhesive .

و تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﺔﻌﺳاو ﻦﻣ تﺎﻘﯿﺒﻄﺘﻟا زوﺎﺠﺘﺗ ﺮﯿﺜﻜﺑ ﺎھﺮﯿﻏ ﻦﻋ ﻦﻣ داﻮﻤﻟا ﺔﺣﺎﺘﻤﻟا ﺮﺸﺒﻠﻟ و ﻦﻣ ﺎﮭﺘﻠﺜﻣأ:
 تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ ﻲﻓ ﺔﻋارﺰﻟا و تﺎﻋﺎﻨﺼﻟا ﺔﯿﻋارﺰﻟا، ﺚﯿﺣ ﺴﺗمﺪﺨﺘ داﻮﻤﻟا ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ﺔﺑﺮﺘﻟا ﻦﯿﺴﺤﺘﻟ ،ﺔﯾﻮﮭﺘﻟا
ﺰﯾﺰﻌﺗو ﻮﻤﻧ و ﺔﺤﺻ تﺎﺗﺎﺒﻨﻟا .
 تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ ﻲﻓ ﺐﻄﻟا : ﻲﻓ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا مﺪﺨﺘﺴﺗلاﺪﺒﺘﺳا تﺎﻣﺎﻤﺻ ﺐﻠﻘﻟا و ﺔﯿﻋوﻷا ﺔﯾﻮﻣﺪﻟا نوﺮﻛاﺪﻟا ﻞﺜﻣ
نﻮﻠﻔﺘﻟاوو ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﺗ ﺔﻋﺎﻨﺻ ﺔﯾودﻻا.
 تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ ﻲﻓ ﻢﻠﻋ داﻮﻤﻟا ﺔﻜﻠﮭﺘﺴﻤﻟا : تﺎﯾوﺎﺣ ﯿﺘﺳﻼﺒﻟاﻚ ﻦﻣ ﻊﯿﻤﺟ لﺎﻜﺷﻷا مﺎﺠﺣﻷاو ﻒﺧأ ﺎًﻧزو ﻞﻗأو ﺔﻔﻠﻜﺗ
ﻦﻣ تﺎﯾوﺎﺤﻟا ﺔﯾﺪﯿﻠﻘﺘﻟا ، ،ﺲﺑﻼﻤﻟا شﺮﻓ ﺔﯿﺿرﻷا ، سﺎﯿﻛأو ﺺﻠﺨﺘﻟا ﻦﻣ ،ﺔﻣﺎﻤﻘﻟا ﺔﺌﺒﻌﺘﻟاو ﻒﯿﻠﻐﺘﻟاو ﺎھﺮﯿﻏو.
 تﺎﻘﯿﺒﻄﺘﻟا ﻲﻓ ﺔﻋﺎﻨﺼﻟا : ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻞﺜﻣءاﺰﺟأ رﺎﯿﻏ ﻊﻄﻗوتارﺎﯿﺴﻟا و ﺔﯿﺑﺮﺤﻟا تاﺮﺋﺎﻄﻠﻟ ﻲﻣﺎﻣﻻا جﺎﺟﺰﻟا
تﺎﺑﺎﺑﺪﻟاوﺒﻛﺮﻣو ءﺎﻀﻔﻟا تﺎو ﺐﯿﺑﺎﻧﻷا و تﺎﻧاﺰﺨﻟا و داﻮﻣو ﺔﺌﺒﻌﺘﻟا ﻒﯿﻠﻐﺘﻟا و لﺰﻌﻟا و و ﺔﻘﺻﻼﻟا داﻮﻤﻟا
و ﻎﻤﺼﻟا ﺐﺸﺨﻟاﻲﻋﺎﻨﺼﻟا و تﺎﯿﺿرﻷا و ﺞﻨﻔﺳﻻا شﺮﻓ و ﺔﻨﯾﺰﻟا تاودأوو ﺔﻋﺎﻨﺻ و ﻞﯿﻤﺠﺘﻟا تﺎﺠﺘﻨﻣ مﺎﯿﺨﻟا
ﻲھ و قاﺮﺘﺣﻼﻟ ﺔﻣوﺎﻘﻤﻟا ﻦﻋ ةرﺎﺒﻋ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﺎﮭﻟﺔﻣوﺎﻘﻣ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﻠﻟﻖﯾﺮﺤ ﺔﻔﻠﻏأو اودﻷا ﻞﻛﺎﯿھو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا ت
لﺎﻔطﻷا ﺐﻌﻟو ﺔﯿﻟﺰﻨﻤﻟا ةﺰﮭﺟﻷا ﺦﺑﺎﻄﻤﻟاو ﺐﺗﺎﻜﻤﻟا ﻒﻓرأو ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳﻻا تاذ سﺎﯿﻛﻷاو ﺔﻋﺎﻨﺻو
ﺪﻋﺎﻘﻤﻟاو ﺐﺗﺎﻜﻤﻟا ﻲﺳاﺮﻜﻟاو ةﺪﺋﺎﻤﻟا تاوداو تﻻوﺎﻄﻟاوﺦﺒﻄﻤﻟا تاودأو نﻮﻔﻠﺘﻟاو نﻮﯾﺰﻔﻠﺘﻟا ةﺰﮭﺟأو
ﺑﻼﻤﻟاو ةرﺎﻧﻹا ةﺪﻤﻋأو ﺔﯾﺮﺼﺒﻟاو ﺔﯿﻌﻤﺴﻟا تﻼﺠﺴﻤﻟاو ﺲ ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓو ﻲﻧﺎﺒﻤﻟا تﺎﮭﺟاو و رﻮﺴﺠﻟا ﻞﻛﺎﯿھ
ﺔﯿﻄﻏﻷاو لزﺎﻨﻤﻠﻟ ﺔﯿﻠﺧاﺪﻟا ﺎﮭﻔﻘﺳأوﺔﻔﻠﻐﻤﻟا ﺬﻓاﻮﻨﻟاو باﻮﺑﻷاو نارﺪﺠﻟا ءﻼطوو ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﻊﯿﻤﺟو ﺔﯾﺬﺣﻷا
ثﺎﺛﻷاو ﺲﺑﻼﻤﻟا عاﻮﻧأوتﺎﺷوﺮﻔﻤﻟا نإ ﺚﯿﺣ ، ﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ عﻮﻨﺼﻣ ﻚﺼﯿﻤﻗ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣ ﺲﺑﻼﻤﻟا ﺔﺒﯿﻘﺣو
و ﻞﯿﻨﯿﻓ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣﺔﻨﯿﻨﻗ ﻦﺒﻠﻟا تﺎﯾﺎﻔﻨﻟا سﺎﯿﻛاو ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣأﺎﻤﻛ ،ﻦﯿﻠﯿﺛ ﺪﯿﺟﺎﺠﺳ ﻰﻠﻋ مﺎﻨﻧو ﺮﯿﺴﻧ ﺎﻨﻧأ
ﻦﻣ عﻮﻨﺼﻣ ثﺎﺛأ ﻰﻠﻋ ﺲﻠﺠﻧو ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲﻟﻮﺒﻟاﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ تارﺎطإ ﻰﻠﻋ ﺮﯿﺴﺗ ﺎﻨﺗرﺎﯿﺳو
ﻦﻋ ﻚﯿھﺎﻧ ،ﻦﯿﺑوﺮﺑوﺰﯾا ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣ ﺒﻟا ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣ تﺎﻧاﻮﻄﺳﺎﺑ ىﺬﻐﺘﺗ ﻲﺘﻟا ﺮﺗﻮﯿﺒﻤﻜﻟا ةﺰﮭﺟأ ﻲﻟﻮ
ﺔﻧﺮﻤﻟا ﻞﯿﻨﯿﻔﻟا تﺎﺘﯿﺳأ ﺎﻣا هﺎﯿﻤﻟا ﻢﯿطاﺮﺧ ﮫﻌﻤﺸﻤﻟا ﮫﺸﻤﻗﻻاو ﻞﯿﻨﯾﺎﻔﻟا ﺪﯾرﻮﻠﻛ ﻲﻟﻮﺑ ﻦﻣ ﮫﻋﻮﻨﺼﻣ...ﺦﻟا

 تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ ﻲﻓ ﺔﺿﺎﯾﺮﻟا : يداﻮﻨﻟاو ىﺮﺧﻻا تاﺮﻜﻟا عاﻮﻧاو ﻒﻟﻮﺠﻟا تاﺮﻛو ﺐﻋﻼﻤﻟا ﻲﺿارا تاﺪﻌﻣ
وضاﻮﺣأ ﺔﺣﺎﺒﺴﻟا وو ﺔﯿﻗاﻮﻟا تاذﻮﺨﻟا ةﺰﮭﺟأ ﺔﯾﺎﻤﺤﻟا ﺎﮭﻠﻛ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﺔﻋﻮﻨﺼﻣ ﻣﻦ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا.

ﻊﯿﻄﺘﺴﻧ لﻮﻘﻟا نوﺪﺑ ،ﺔﻐﻟﺎﺒﻣ نأ داﻮﻤﻟا ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺎھﺪﺠﺗ ﻲﻓ ﻞﻛ ﺎﻣ ﻂﯿﺤﯾ ﻚﺑ. اﺬھ ﻓﻼﻀ ﻦﻋ تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳﻻا ﻲﻓ
ثﻮﺤﺑ ﺔﯿﻨﻘﺘﻟا ﺔﯿﻟﺎﻌﻟا و داﻮﻤﻟا ،ةﺪﯾﺪﺠﻟا و ﺲﯿﻟ ﺎﮭﻠﻗأ ﺎﮭﻣاﺪﺨﺘﺳا ﻲﻓ ﺎﯾﻼﺨﻟا ﺔﯿﺴﻤﺸﻟا.
ﺎﻣو ﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﺟpﻮﻻﻛﻮﻘﺎﻟﻜpﺘﻦﻜﻮ2ﻟﻚpذﻟرpﺨﻻﻟﺼﻻﻜﺨﻧﻔﻟﻜنﻘﻟﺟﮫﻮإﺠﻟﺟﺔﺐﻻﻠﻟبﺑoﻻﻟﺑiﻀﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻚpﻒbﻟﻜpﻻﻲﻟىم ﻟﺗﻛpﻻeﺎﻟﻚpذﻟ:ﯿ-ﻧpﺜﺎﻲ
ﻢﻈﻋأو ﺮﺜﻛأ ىﺮﺧﻷا ﻟﺎﺑpﻻﺎﻟﻜprﺘﻨﻟ،ﻜﺘﺻﻧﺜﻣﺎﻟﺼﺨoﺸﻟﻜنﻻﻟﻜrﺨﺘﻌﻟﻚذﻟﺟﻮﻤﻮﻧﺜﺣﺮﻘﺎﻟ،ﺎﯾطﻠﻟﺴﻻﻟﻛﺔ-ﺸﻟ،ﻚﺬﻟﯿطﻛﺸﻟﻣﻟوﻮ2
ﻟ(ﻘﻜpﺨﻘﺎﻟتﺎﯿpﺔﺠﻟBﺔﻧ-ﻻﻟﻚذﻟمﺎﺗﻣﻲﯿﻘﺎﻟﺴﻮﺸﺣﺠﻟﻜrﻮذﻟﺑنﺐﻧإﻦﻟﻚﻧﻘﺎﻟﺑﺒﺨﻘﺎﻟﺟﻨﻜﺘﻌﻟﻚﻞﻟﺟﻮﻤﻮﻧﺜﺣﺮﻘﺎﻟمﻜﻨﻜﺘﺒﻘﺎﻟتﻣﻟﻜﺮﺨﻌ
ﻰﻠﻋ ةﺮﯿﻘﻔﻟاو ﺔﯿﻨﻐﻟا ﺔﯿﻘﯿﻠﺨﺘﻟا داﻮﻤﻟا جﺎﺘﻧﻹ ءاﻮﺴﻟا .ﻟا ﺮﺼﻋ نﺈﻓ ﻚﻟﺬﻟو تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒ نﻮﻜﯾ نأ ﺐﺠﯾ ثﺎﺤﺑﺄﺑ ًﺎﻧوﺮﻘﻣ
ماﺪﺨﺘﺳﻻا ﻚﻟذ ﻰﻠﻋ ﺔﺒﺗﺮﺘﻤﻟا تﺎﯾﺎﻔﻨﻟا ﻦﻣ ﺺﻠﺨﺘﻟا ﺔﯿﻔﯿﻛ ﻦﻋ ﺔﻔﺜﻜﻣ ﺎھﺮﯾوﺪﺗ ﺔﯿﻧﺎﻜﻣإ ﻦﻋو ،رﺎﺸﺘﻧﻻا ﻊﺳاﻮﻟا .

لوﺪﺟ ﻦﯿﺒﯾو)1 (و)2 (ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا تاﺪﺣﻮﻟاو ﺎﯿﻋﺎﻨﺻ ﺔﻤﮭﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺾﻌﺑ تاﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟاو ﺎﮭﯿﻓ ﺎﮭﻨﻣ ﺔﻧﻮﻜﺘﻤﻟا.

9. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
8

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

10. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
9

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

11. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
10

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

12. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
11

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ُﺑـــﻨـــﯿـ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔThe Texture of Polymers

ﺔﯿﺳﺪﻨﮭﻟا ﺔﯿﻨﺒﻟا نإ(Texture) ﻟﺟﺔpإﺔإﻘﺎﻟﻚpذﻟمﺎﺗtpﻘﺎﻟﺾﺠﺑpﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﺑpﻌﺎﻲeﺎﻟﺚﻛpﻔﻟھpﺔﻨﻟﯿpنﻧﺨﻦﻟﺟpﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼpﺜﺣإﺔﻘ
ﺔﯿﻏاﺮﻔﻟا تاﺮﯿﻣوﺰﯾﻻا دﻮﺟو ﻞﻌﻟو ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا)(Stereo Isomers ﺐﯿﻛاﺮﺗ دﻮﺟو يأ ، ) ﺲﺴﻟاCiss (و
) ﺲﻧاﺮﺘﻟا ( Trans ﻟمﻜﻮﺨp)ﻲﻟﺟpﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼﺜﺣإﻘﺎﻟtbaﻦﻟﯿﻄﻲﻟىﻟهﻘﻀﻟھﺔﻨﻟ5ﻜﺐﻻﻟﺾإﺠﺎﻟﻛﻞﻟﺟﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼﺜﺣإﻘﺎﻟﻚذ
ﺔﯿﺳﺪﻨھConformation) (ﻟھpﺔﻨﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟتﻛpﻤﺸﻟﻜﻻﯿﺘﻨﻟﺟﻌﻜbﻲﻟحبﺑﻒﺘنﻘﺎﻟحﺑﻌﻂﺎﻟ5ﻛ2ﻟتﺎﺗﻲﯿﻘﺎﻟnﺮإﺠﻟﺟﻒﺔﻧ-ﻻ
وأ لﻮ ﻠﺤﻣ ﺔ ﺌﯿھ ﺮﮭ ﺼﻨﻣ . رﻮ ﮭظو ﺔ ﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞ ﺳﻼﺴﻟا ءاﺰ ﺟأ ﺾﻌﺒ ﻟ ﺔﯿﻌ ﺿﻮﻤﻟا ﺔ ﻛﺮﺤﻟا ثوﺪ ﺣ ﺔ ﯿﻧﺎﻜﻣإ نإ
ﻟﺟpﻔﻲﺑنiﻟﺟpﻮﻤﻮﻔﻜﻤﻮنﻘﺎﻲﻟﺟpﻮﻗﻜﺸﯾﻮﻒﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟ,ﺎﻛpbﻟﺟpﺨﻮﺮPﻟبﯿpNﻦﻟﺟpﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼﺜﺣإﺔﻘﻟﺟﻒﺔﻧ-نﻘﺎﻟﺟﻮﺜﯿﺘrﻘﺎﻟمﻜﻮﺨ)ﻛﻘﺎ
طﺎ ﻄﻤﻟا ﺔﯿ ﺴﻘﺗ ﺎ ﻣو ، ىﺮ ﺧﻷا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺾ ﻌﺑ ةدﻼ ﺻو طﺎ ﻄﻤﻟا)Vulcanization (ز ضﺮ ﻐﻟ ﮫﺗدﻼ ﺻ ةدﺎ ﯾ
ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟا ﺔﻛﺮﺣ ﺪﯿﯿﻘﺘﻟ ًﻻﺎﺜﻣ ﻻإ ﮫﺘﻧوﺮﻣ ﻞﯿﻠﻘﺗو.

ﻟﺟﻮﺨp)ﻛنﻘﺎﻟﺟpiﺑNﻘﺎﻟتﻏ)Local Motion (ﻟحﺗﺎﺑpNﻘﺎﻟﺟpطﺗبﻟھpﺔﻨﻟﻜpﻮﺔiﻟﺎبﻜpنﻧﻨﺎﻟﯿpنﻧﺨﻦﻟﺟpﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼpﺜﺣإﺔﻘ .ﻟﻛpﺔذ
ﺎﻟﺎtprﻘﻲﻟىﻟﺟiﺑNﻘﺎﻟحﺑ2ﻟﺟﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼﺜﺣإﻘﺎﻟتﻛﻤﻦﻟﺑrﺒﺘنﻘﺎﻟﻚذﻟىﻟﺴﻮﺨﻻﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﻟﺑrﺒﺘﻻﻟﺣﺐﻻﻟﻜﻔﺗﻛﺒﻦﺮpإﻘﺐ ﻟتﻛpﻤﺸ
ﻞﻘﻨﺘﻟاو ﺔﻛﺮﺤﻠﻟ ﻞﺑﺎﻗ جﺰﻟ ﻞﺋﺎﺳ ﺔﺌﯿﮭﺑ ﺮﮭﺼﻨﻤﻟا .ﻟﻜprﺔﺸﻛNﻧﺠﻟهpﻘﻀﻲﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺋﻮﺘﺒﻦﻟﻚذﻟﺟﻮﻌﻜ-ﻘﺎﻟAtﻞﻟﺴﻻﻟبﻜﻒﻧإﺸﻲ
Tﻧpﺘنﻘﺎﻟﺴﻮ-إﻧﻘﺎﻟﺑﻮ–aﻧﺠﻟﺑrﺒﺘﻻﻟھﻘﻏﻢ ﺟpﺘﻮﺨﻻﻟnpﻘﺎﻛﻄﻟھpﻘﻏﻟﺑrpﺒﺘنﻘﺎﻟﺾﺻp)ﻟ(p–ﻲ .ﻟﻟtpbaﺸﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺑrpﺒﺘﻻﻟﯿpﺸﺑﺮﻦﻟﯿpﺘﺨذ
ﻨ ﺼﺘﻟا ﻦ ﻣ ﺔ ﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬ ھ ﻰﻋﺪ ﺗو ﺐ ﻟﺎﻘﻟا ﻞﻜ ﺷ ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺔ ﺒﻟﻮﻘﻟﺎﺑ ﻊﯿ)Molding . ( ةراﺮ ﺣ ﺔ ﺟرد ﺾ ﻔﺧ ﺪ ﻨﻋو
ﻟﺼpﺜﺣإﺔﻘﻟﺟﻮﺨp)ﻛنﻘﺎﻟﺟpiﺑNﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟحﺑpﺒﻧﺪﻻﻟIﺮpﺒﻦﻲﻟﺟpﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼpﺜﺣإﺔﻘﻟﺟpﻮﻘﻜﺪﻧﻔﻣﺎﻟﺟiﺑNﻘﺎﻟﺟﺸﺑ2ﻟﯿﻮﺪﻧﻦﻟﺑrﺒﺘنﻘﺎ
ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟا تﺎﯾﺎﮭﻧ ﺔﻛﺮﺣو ﺔﺿﻮﻌﻤﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﺔﻛﺮﺤﻛ .
ﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟمﻜﻒpﻌﻟﻚpذﻟحﺑpﻮﺮiﻟمﺎﺑﻮﺻﻦﻟمﻣﻛNﻧﻘﺎﻟAtﻞﻟ=ذﺎﺑﺸﻲﻟﺑrpﺒﺘﻻﻟﺴpﻻﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟ5ﻛpNﻧﻮذﻟﺟpﻮﻤﻮﻔﻜﻤﻮنﻘﺎﻲﻟﺟpﻮﻗﻜﺸﯾﻮﻒ
ﻟﻚطﻜpطﯾﻘﺎﻟ5ﻜpﺪﻧﻔﻣﺎﻟﺟpطﺗﯿﺠﻟﺑpﻮﺻﻧﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟﻜﻞﯿpﺘﻨﻟﺼpﺒNﺸﻟﻚpﻧﻘﺎﻟحﺗﺎﺑpNﻘﺎﻟﺟpطﺗبﻟﻟھﻨﯿpﻦﻲﻟ3ﻛﻄﻟnﺔﻌﻟﺑrﺒﺘﻻﻟھﻘﻏﻟVﯾﻘ
)Glass Transition Temperature (ﻟﻚطﻜpطﯾﻘﺎﻟ5ﻜpﺪﻧﻔﻣﺎﻟﺟpطﺗبﻟتﻲبﻟحﺗﺎﺑNﻘﺎﻟﺟطﺗبﻟﺊﻒ-ﺘﻦﻟﻜﻻﯿﺘﻨﻲ)g
T (
ﺪﯿﻘﺘﺘﻓ ، ﺔﺸھ ةﺪﻠﺻ ةدﺎﻣ ﻰﻟإ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا لﻮﺤﺘﯿﻓ ﺔﺿﻮﻌﻤﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟاو ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟا ءاﺰﺟﻷ ﺔﯿﻌﺿﻮﻤﻟا ﺔﻛﺮﺤﻟا
ﺔﻧوﺮﻤﻟﺎﺑ زﺎﺘﻤﯿﻓ ﻲﺟﺎﺟﺰﻟا ﮫﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔﺟرد قﻮﻓ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا نﻮﻜﯾ ﺎﻣﺪﻨﻋ ﺎﻣأ .

ﻲﺤﯿﺿﻮﺗ لﺎﺜﻣ:

ا ، ﻼﺜﻣ ﻲﻠﺗﻮﯿﺒﻟا طﺎﻄﻤﻟا ﺎﻧﺬﺧأ ﻮﻠﻓ ،ﻼﺜﻣ طﺎﻄﻤﻟا ﻊﻣ تاﺮﯿﻐﺘﻟا هﺬھ ﺔﻈﺣﻼﻣ ﻦﻜﻤﯾﻟﺟpﻮطﻜطﯾﻘﺎﻟرpﻘﻜﺪﻧﻔﺎﻟﺟطﺗبﻟﮭﺔﺮﻦﻟ3tﻘ
ﻲﻟاﻮﺣ)50( CT
o
g ﺔﻓﺮﻐﻟا ةراﺮﺣ ﺔﺟرد ﻲﻔﻓ ،)25(C
o
ﻟﺟpﺸﺗﺎﺑNﻘﺎﻟﺟpطﺗﯿﻘﺎﻟAtpﻞﻟتﻣﻟﻜpﻮPﻜﮫﻻﻟﻜpﻔﺑﻻﻟتﻛﻤﺸ
ﻰﻟإ لﺎﺴﻤﻟا ﻦﯿﺟوﺮﺘﻨﻟا ﺔﻄﺳاﻮﺑ هﺪﯾﺮﺒﺗ ﺪﻨﻋ ﻦﻜﻟو ، ﺔﯿﺟﺎﺟﺰﻟا ﮫﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔﺟرد قﻮﻓ ﻲھ)100( C
o
ا لﻮﺤﺘﯿﻓ طﺎﻄﻤﻟ
ﺔﺸھ ةدﺎﻣ ﻰﻟإ)Brittle ( ً ﺎﯿﻠﻛ ﺔﯿطﺎﻄﻤﻟا ﮫﺗﺎﻔﺻ ﺪﻘﻔﯾو ﺮﺴﻜﺘﻟا ﻞﮭﺳ .

ﻟﺟpﻮطﻜطﯾﻘﺎﻟﺟpﻘﻜNﻘﺎﻟھpﻘﻏﻟﺟذﻜp)ﻏ)Glassy state ( ًﺎﺗﻛpﺔﺮﻦﻟﻚﻔﻜpﺨﻦﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺊpﺨﺠﻟتﻜpذﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻜprﺠﻟﺑpنﻦﻟﻚpﻧﻘﺎ
)Crystallization ( نإ ﻻإ ، ً ﺎﺌﯿﻄﺑ ﺪﯾﺮﺒﺘﻟا نﻮﻜﯾ ﺎﻣﺪﻨﻋ ﺔﺻﺎﺧو ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺮﮭﺼﻨﻣ ﺪﯾﺮﺒﺗ ﺪﻨﻋ ﻲﻓ رﻮﻠﺒﺘﻟا ةﺮھﺎظ
تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﻦ ﻣ فﺎﻨ ﺻﻷا ﺾ ﻌﺑ ﻰ ﻠﻋ ﻂ ﻘﻓ ﺮ ﺼﺘﻘﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا . رﻮ ﻠﺒﺘﻟا ثوﺪ ﺤﻟ ﺔ ﻨﯿﻌﻣ تﺎ ﺒﻠﻄﺘﻣ ﻚ ﻟﺎﻨھ ذإ
ﺔ ﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞ ﺳﻼﺴﻟا ﺔ ﯿﻄﺧو ، ةرﺮ ﻜﺘﻤﻟا ةﺪ ﺣﻮﻠﻟ ﻲ ﻏاﺮﻔﻟا مﺎ ﻈﺘﻧﻻﺎﻛ)Linearity ( ﺔ ﺿﻮﻌﻤﻟا ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻤﻟا ﺔ ﻌﯿﺒطو
ﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺟﺔpإﺔﺜﻟھpﺔﻨﻟحبﻛطﻛنﻘﺎ .نﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻚpذﻟﺗﻛpﺔﺮﻧﻘﺎﻟتﻏﻟحﺗﻛpﺔﺮﻧﻻﻟ=PﻜpﺘﻻﻟﺟpEﻮﻞﻟھpﺔﻨﻟتﻛpﻤﺸﻟمﺎﺑ)Crystalline
Regions ( ةرﻮﻠﺒﺘﻤﻟا ﺮﯿﻏ ﻖطﺎﻨﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺔﻋزﻮﻣ)Amorphous (ﻟﻛpﻞﻟﻜنiﻟﺟﻧﺠﻜ–ﻟﺟﻮﺜﯿﺘﻞﻟًﻻﺎﻜﺷأ رﻮﻠﺒﺘﻟا ﺬﺧﺄﯾ ﻻو
ﺔﻄﯿﺴﺒﻟا ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا ﺮﯿﻏو ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﻛﺮﻤﻟا تارﻮﻠﺑ ﻊﻣ ﻆﺣﻼﻣ .

13. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
12

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
عاﻮﻧأ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺎﮭﻔﯿﻨﺼﺗ سﺎﺳأو Types of Polymers and their Classification::

1- تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ردﺎﺼﻣ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا




22-- ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﺔﻌﯿﺒﻄﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا





3- ﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟاﻲ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ








ﻤﯿﻟﻮﺒﻟاﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا تاﺮ
ﻞﺜﻣ
) ،ﻚﯿﺘﺳﻼﺑ
ﻲﻋﺎﻨﺻ طﺎﻄﻣ(
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻌﯿﺒﻄﻟا
ﻞﺜﻣ
) ، ﻦﻄﻗ ،زﻮﻠﯿﻠﺳ
ﺮﯾﺮﺤﻟا(
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﺔﯿﻌﯿﺒﻄﻟا ةرﻮﺤﻤﻟا
ﻞﺜﻣ)زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا تﻼﺧ(


تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا ﺮﯿﻏ
ﻣﻞﺜ
)ﺪﯿﺴﻛوا ﻲﻟﻮﺑ
نﻮﻜﯿﻠﯿﺴﻟا (

ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا

ﻞﺜﻣ
) ﺪﯿﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا حﻼﻣأ
ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا(
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﺮﯿﻏ ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا
ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا
ﻞﺜﻣ
) ﻲﻟﻮﺑنﻮﻔﻠﺳ(

تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ةراﺮﺤﻟﺎﺑ ةﺪﻠﺼﺘﻤﻟا
Thermoset
Polymers
) ﻲﻟﻮﺑ ، ﻲﺴﻛﻮﺒﯾا
ﺮﺘﺳأ(
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ةراﺮﺤﻠﻟ ﺔﻋوﺎﻄﻤﻟا
Thermoplastics
Polymers
) ﻲﻟﻮﺑ،ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺑ
ﻦﯿﻠﯿﺛا(
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﺔﯿطﺎﻄﻤﻟا ﺔﻧﺮﻤﻟا
Elastomers
)ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا طﺎﻄﻤﻟا
،SBR،NBR(
فﺎﯿﻟﻷا
Fibers
)نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا فﺎﯿﻟأ (
اﻮﻠﻟا ﺔﯿﺋﻼﻄﻟا داﻮﻤﻟاو ﻖﺻ
Adhesive
&Coatings
)ﻦﯿﻣﻮﺒﻟﻻا، ﻎﻤﺼﻟا (

14. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
13

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
44 -- ﻮﺒﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟ ﻲﺋﺎﻨﺒﻟا ﻞﻜﺸﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا ﺮﻤﯿﻟ





55-- تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺲﻧﺎﺠﺗ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا






6 - ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﺔﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻣ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا








ﺔﻋﺮﻔﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﻞﺜﻣ
) ﺊطاو ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮﺑ
ﺔﻓﺎﺜﻜﻟا
LDPE (
ﺔﯿﻄﺨﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﻞﺜﻣ
) ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮﺑ ﻲﻟﺎﻋ
ﺔﻓﺎﺜﻜﻟاHDPE(
ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﻞﺜﻣ
) ، لﻮﻨﯿﻔﻟا تﺎﺠﻨﺗار
ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻاEP(


تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﺔﻛﺮﺘﺸﻤﻟا
)تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑﻮﻜﻟا(

طﺎﻄﻣSBR
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﻟاﺔﺴﻧﺎﺠﺘﻤ

) ﻲﻟﻮﺒﻟا
ﻦﯿﻠﯿﺛأPE (

تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﺔﺒﻛاﺮﺘﻤﻟا
Composite
Polymers
) ﻢﻋﺪﻤﻟا ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻹا
جﺎﺟﺰﻟا فﺎﯿﻟﺄﺑ(
ﻂﺋﻼﺧ
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
Polymer
blends
) ﻦﻣ ﻂﯿﻠﺧ ﻦﻄﻘﻟا
ﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟاو(
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﻲﻄﺨﻟا ﻮﻤﻨﻟا تاذ
)ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ(
) نﻮﻠﯾﺎﻧ 6 ، ﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺑ،
ا، ﻲﺴﻛﻮﺒﯾ تﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ﻲﻟﻮﺑ
ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا PET (
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ﻞﺴﻠﺴﺘﻤﻟا ﻮﻤﻨﻟا تاذ
)ﺔﻓﺎﺿﻹا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ (
) ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺑPS ،
ﻞﯿﻨﯾﺎﻔﻟا ﺪﯾرﻮﻠﻛ ﻲﻟﻮﺑPVC
ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺑ ،PP (

15. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
14

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ًﻻوأ : ﻒﯿﻨﺼــﺘﻟاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ردﺎﺼﻣ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟاتا:
Classification based on Polymers Sources

1 ( ﺔﯿﻌﯿﺒﻄﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا Natural Polymers:

ﺮﺒﺘﻌﺗ ﺟpﻮﻔﺎﻛﻮ2ﻟﻲﻠﻟﺟﻮﻦﻜﺮﻔﻟﺟﻮﺨﻮﺮPﻟمﻜoﻧﺘﻻﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟAtﻞ وﺗﺴpﻻﻟتﻛpﻤﻧ ﻟ3ﻛpﻐﻨﻟﺗﯿpﺒﻻ)Organic( )ﻟﺴpﻨﻟﺟpoﻦﻜﻔ
ﺔﯿﺤﻟا تﺎﻨﺋﺎﻜﻟا ( ﻦﻣوﺔﻠﺜﻣﻷا ﻚﻟذ ﻰﻠﻋ : ، زﻮﻠﯿﻠﺴﻟاﺄﺸﻨﻟا ﺮﯾﺮﺤﻟا ، ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا طﺎﻄﻤﻟا ، ﻦﻄﻘﻟا ،ﻲﺑﺮﻌﻟا ﻎﻤﺼﻟا ، ،
، تﺎﻨﯿﺗوﺮﺒﻟا ، ﻦﯿﺟﻻﻮﻜﻟاضﺎﻤﺣﻷا ، ﺔﯿﻟﻮﯿﻜﯿﻨﻟا يوﻮﻨﻟا ﺾﻣﺎﺤﻟاDNA ، ﻜpﻞﺑﻮLﻲﻟىﻟﯿpﺔoﻘﺎﻟىﺑﺨpةﻘﺎﻟىﻟﻷﻛpﺒﻘﺎ
. ً ﺎﯿﺒﺴﻧ ةدوﺪﺤﻣ ﺎﮭﺗﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا نﺎﻓ ﻚﻟﺬﻟ ﺎﮭﯿﻠﻋ لﻮﺼﺤﻟا ﺔﺑﻮﻌﺼﻟ ﻚﻟذو ﻦﻤﺜﻟا ﺔﯿﻟﺎﻏ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ نﻮﻜﺗو .

2 ( ً ﺎﯿﻋﺎﻨﺻ ةﺮﻀﺤﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا)ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا (ynthetic Polymers : S

ﻟﺟﮫﻮpإﺠﻟﺟﻮﻗﻜﻮنﻮiﻟمﻜﺮiﺑﻻﻟﺴﻻﻟﻜﻞﺑﻮﻐNﻦﻟ3ﺑoﺸﻟﻚﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼنةﻦﻟAtﻞﻲﻟhﻜpﺻﻘﺎﻲﻟﻟ5ﻲﺑpﻧﺮﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﻜprطﻜﻧﻔﺎﻟﺴpﻤنﺸﻲ
ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا ً ﺎﯿﻋﺎﻨﺻ ﺔﻤﮭﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﻰﻤﻈﻌﻟا ﺔﯿﺒﻠﻏﻷا هﺬھ ﻞﺜﻤﺗو .ﻟىﺟpﻒﺔﻧ-نﻘﺎﻟمﻜﻤﻮﻧpﺜﺣﺮﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟﺼنﻧpةﻦﻟAtﻞﻲ
طﺎﻄﻤﻟا،ﻲﻋﺎﻨﺼﻟا ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا فﺎﯿﻟﻷاوﻏوﺎھﺮﯿ.
ﻰﻟإ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ ﻢﺴﻘﻨﺗو:

أ - تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﺔﯾﻮﻀﻋ)Organic (
ﺎھﺮﯿﻏو ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺒﻟا ، تﺎﻧﻮﺑرﺎﻛ ﻲﻟﻮﺒﻟا ، ﻚﯿﻠﯾﺮﻛأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ، ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ، ﺪﯿﻣأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ، ﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻞﺜﻣ.
ب - تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﺔﯾﻮﻀﻋ ﺮﯿﻏ)Inorganic(
نﻮﻜﯿﻠﯿﺳ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻞﺜﻣ.

3( ةرﻮﺤﻤﻟا ﺔﯿﻌﯿﺒﻄﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا : Modified Natural Polymers
) ﺔﯿﻌﯿﺒط تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻦﻣ ﺎﮭﻌﯿﻨﺼﺗ دﺎﻌﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ(

ﻞﻤﺘﺸﺗوﻟمﺎﺑﺸﻛpNﻧﻘﺎﻟﺊpﺨﺠﻟﻜprﻮﺔﻨﻟlﺑpoﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﺟpﻮﺨﻮﺮﮫﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺊﺨﺠﻟھﺔﻨﻟAtﻞﻜpﻻﻏ ﻟﻚﻗﻜpﻮنﻮﻤﻘﺎﻟﻜprﺮﻮiﺑﻦﻟﺑpﻮﺻﻧﺠ
، ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ةﺪﯾﺪﺟ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ لﺎﺧدﺈﻛوأ ﻟرpﻮذﻟحبﻛpطﻛنﻘﺎﻟﺟpﻘﻜﺨﻒﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜpoنﻘﺎﻟﺊpﺨﺠﻟnpﻮiﺑﻦﻟﺑpﻮﻮﺻﻦأو (ﻮpﺨﮫﻧﺠ ﻟﺑنﻮﻘﻛpﺠ
ﺲﻜﻌﻟاو ﻲﻋﺎﻨﺻ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻰﻠﻋ ﻲﻌﯿﺒط.
ﻟحﺗﻛpNنﻘﺎﻟﺟpﻮﺨﻮﺮﮫﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟھﺔﻨﻟﺟﺔﺐﻻeﺎﻟﺴﻻﻲ :ﻟhﻛﺔﻮﺔpإﻘﺎﻟمﺣpb)Cellulose Acetate (ﻟhﻛﺔﻮﺔpإﻘﺎﻟمﺎﺑpﻧﻔﻟى
)Cellulose Nitrate ( ﺐ ﺳﺮﻣ زﻮﻠﯿﻠ ﺳ ، )زﻮﻜ ﺴﻓ ( ﻚ ﯿﻠﯾﺮﻛﻷا فﺎ ﯿﻟﺄﺑ ﻢ ﻌﻄﻤﻟا ﻦ ﻄﻘﻟا ، ﻲﻋﺎﻨ ﺻ فﻮ ﺻ ،
ﺎھﺮﯿﻏو .
ﺢﯿﺿﻮﺗ ﻦﻜﻤﯾو ﻟ5ﻜpﺐنiﻟhﻛﺔﻮﺔإﻘﺎﻟمﺣbﻟtbaﺠﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟAtﻞﻟﺟﻮنﻞﻠ .نإ ﻟتﻜﺠﻲtpﻘﺎﻟnﺨpﻌﻟﻚpﺨﻮﺮPﻟﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟhﻛﺔﻮﺔpإﻘﺎ
ًﺎﯿpطﻟnﺨpﻌﻟرﺨﻮﺘpﺒﻦﻟتﻜpذﻟهﻘtpﻘﻟﺑrpﺒﺘﺸﻣﻲﻟﺟﺸﻛpﻐﺨﻘﺎﻟمﻜﺮﺸtpنﻘﺎﻟ(pTﺨﻻﻟﻚذ ﻟnﺮpإﺠﻟهpﻘﻀﻲﻟﻚpﺨﻮﺮﮫﻘﺎﻟرﺔﻤpةﺠﺑpﻌﺎﻲeﺎ
هرﺎﮭ ﺼﻧاو ﮫ ﻧﺎﺑوذ ﻦ ﻣ ﻞ ﻠﻘﺗ ﻲ ﺘﻟاو ﮫ ﯿﻓ ةدﻮ ﺟﻮﻤﻟا ﺔ ﯾﻮﻘﻟا ﺔ ﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا . ﯾﻮﺤﺗ ﺪ ﻨﻋ ﻦ ﻜﻟو ﻞ ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻣ ﻦ ﻣ دﺪ ﻋ
زﻮﻠﯿﻠﺴﻟا ﻦﻣ ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺗ ةﺪﺣو ﻞﻛ ﻲﻓ ﻞﯿﺴﻛورﺪﯿﮭﻟاھpﻘﻏ ﻟمﺣp-ﻘﺎﻟﺑﻧpﺜﻠ )ﻟﺼpﻄﺎﻟﻲﺎﻟﺋﻮﻻﻜpoﻻﻟﻟﺟp–ﺣ–ﻟبﻲﯿpNﺠ (ﻟمﺣpbﻟتﻜpذ
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا لﻮﻠﺤﻣ ﻞﯾﻮﺤﺗ ﻦﻜﻤﯾ ﺔﺠﯿﺘﻨﻟﺎﺑو ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻢﻈﻌﻣ ﻲﻓ بوﺬﺗ ﺔﺠﺗﺎﻨﻟا زﻮﻠﯿﻠﺴﻟاﻰﻟإ فﺎﯿﻟأ ﺔﯿﻋﺎﻨﺻوأ
ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺑ قﻮﻗر)Films (ﺳﻻا ﻦﻣ ﺎھﺮﯿﻏو ىﺮﺧﻷا تﺎﻣاﺪﺨﺘ .

16. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
15

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ًﺎﯿﻧﺎﺛ: ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟ ﻲﺋﺎﻨﺒﻟا ﻞﻜﺸﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا

1- ﺔﯿﻄﺨﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاLinear Polymers :

ﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟAtpﻞﻟﺑﻐNﻦﻟىﻟﺼﻌﺎﻛﻧﻻﻟﻚﮫbﻟﺼﻤةﺠﻟﻜrﻐﺨﺠﻟﺋﻻﻟﺟﮫﺮﻦﺑﻻﻟﺟﻮﺮﻮiﺑﻧﻘﺎﻟمﺎﯿ2ﻛﻘﺎﻟتﻛﻤﻦﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟAtﻞﻟﻚذ
ﺔ ﺻﺎﺧ قﺮ ﻄﺑ . ھ نﻮ ﻜﺗ ﺔ ﻨﯿﻌﻣ تاﺮﻣﻮ ﻧﻮﻣ ﻦ ﻣو فﺎﻨ ﺻﻷا ﻦ ﻣ ﺮ ﺜﻛأ رﻮ ﻠﺒﺘﻟا ﻰ ﻠﻋ ﺔ ﯿﻠﺑﺎﻗ تاذ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا هﺬ
ىﺮ ﺧﻷا ﺔ ﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ةراﺮ ﺤﻟا تﺎ ﺟرد ﺪ ﻨﻋو ﺔﺒﻠ ﺼﻟا ﺔ ﻟﺎﺤﻟا ﻲ ﻓو ﺔ ﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا تﺎﺒﯾﺬ ﻤﻟا ﺾ ﻌﺑ ﻲ ﻓ بوﺬ ﺗ ةدﺎ ﻋو
ﺔﯿطﺎﻄﻣ ﮫﻧﺮﻣ داﻮﻣ ﻞﻜﺸﺑ ﺪﺟﻮﺗ ﺔﯾدﺎﯿﺘﻋﻻاElastomers ﺔﻧﺮﻣ ،Flexible ﺔﯿﺟﺎﺟز وأGlass داﻮﻤﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ
ﺤﻠﻟ ﺔﻋوﺎﻄﻤﻟا ةراﺮThermoplastic ﺔﺑﻮﻏﺮﻤﻟا ﺔﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻤﻟا ﺎﮭﺻاﻮﺨﺑ زﺎﺘﻤﺗو.
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ ﻰﻠﻋ ﺔﻠﺜﻣﻷا ﻦﻣو ﺔﻓﺎﺜﻜﻟا ﻲﻟﺎﻌﻟا ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮﺒﻟاHigh density –polyethylene ﺮﻀﺤﯾ يﺬﻟا
ﺑpﺔﻤﺸhﻟﺚﻛpﻔﻟﺴﻻﻟAﯿﻨﻜإﻻﻟﺼﻻﺎﻛﻨﻟ:ﺎﯿ-ﻧﺜﻜﺠ- ﻟﻜpﻦﻜﻔZiegler –Natta Catalyst .ﻟﺼpﺜﺣﺜﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟAtprﻘﻟتﻛpﻤﺸ
ﻄﺧﻲﺗﻵا ﻞﻜﺸﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ ﺔﻋﺮﻔﺘﻣ ﺮﯿﻏ ﺔﯿ :



2- ﺔﻋﺮﻔﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاBranched Polymers :
ﻟﺟﻮpإﻮﻗﺑﻘﺎﻟﺟﺔpإﺔإﺔﻘﻟﺟﻮpﺜﻜﺜeﺎﻟnpﻮiﺎﺑﻧﻘﺎﻟxﻒﺘpﻘﻟمﻜpﻨﺑﻒﻦﻟﺋpﻻﻟﺟpﻮﮫbﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟﻜprﻔaﺠﻟﻷﺑpﺨﻦﻟﺟpﻨﺑﻒﻧنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎ .
ﻟﺎﻌﻔﻟا ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻤﻟا ةدﺪ ﻌﺘﻣ تاﺮﻣﻮ ﻧﻮﻣ ماﺪﺨﺘ ﺳا ﺐﺒ ﺴﺑ ﺎ ﻣأ ﺔ ﻋﺮﻔﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا نﻮ ﻜﺘﺗ ﺾ ﻌﺑ ثوﺪ ﺣ ﺐﺒ ﺴﺑ وأ ﺔ
ﻟرpﺨﻄﻛﻻﻲﻟﻚﺮﻔﻜpoﻘﺎﻟﺚﺑpﻒﻘﺎﻟ5ﻛpPﻟوpﻮ2ﻟﺴpﻻﻟﺚﺑpﻒﻧﻘﺎﻟBﺔﻧ-ﺸﻲﻟﺚﺑﻒﻧﻻﻟﺼﻤةﺠﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺟEﺸﯾطﻟتﻛﻤﻦﻟىﻟﺟﻮﺮﻔﻜoﻘﺎﻟمﺣﻨﻜﻒﻧﻘﺎ
ﻚنﺔpﺜﻟﻲﻠﻟﻚﮫpةﻻﻟﺼﻤةﺠﻟﻲﻠﻟﺟﻮإﻮﻗﺑﻘﺎﻟﺟإﺔإﻘﺎﻟھﺔﻨﻟﻚﺮﻮﺔﻌﻟﺼﻤةﺠﻟﺟﺮﻦﺑﻻﻟﺚﻲﺑﻒﻘﺎﻟAtﻞﻟتﻛﻤﻦﻟﯿﺪذﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺟﺔإﺔﺜﻟھﺔﻨ .
ﻞﻜﺸﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛهﺎﻧدأ .



ﻔﺘﻟا هﺬﮭﻟ نإﻟﻜﻞﺗﻜrpﺒﻔﺎﻟﺟpطﺗبﻲﻟﺗﻛpﺔﺮﻧﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟﻜprﻧﻮﺔﺠﻜﺪiﻟﺟpﻮﻗﻜﺸﯾﻮﻒﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟمﻜﻒpﻌﻟھpﺔﻨﻟﺑpﻮﺮiﻟﺑﻮ–apﻦﻟﻟمﻜpﻨﺑ)Tm (
ﺔﯿﺟﺎﺟﺰﻟا ﺎﮭﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔﺟردو)Tg (ﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻤﻟا ﺎﮭﺗﺎﻔﺻ ﻰﻠﻋوﺔ ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا.
اﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاوت ﺔﯿﻄﺨﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﺲﻔﻧ ﻲﻓ ةدﺎﻋ بوﺬﺗ ﺔﻋﺮﻔﺘﻤﻟا.ﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟرﺠﻜpةﻦﻟﺟpﺪﻮﺪNﻘﺎﻟﻚpذﻲ
ﺨﻟاﻟﻲﻠﻟﺗﻛpﺔﺮﻧﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟﻟﺟpEPﺎﻲﻟﺟpﻮﺔﺠﻜﻄﻟﻜprﻘﻟتﻜpﺠﻟﺟpﻮﮫ-ﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺴpﻨﻟﻜpﻔﻜﻮ2ﻠﻟﯾﻮنﻧﻦﻟﺴﻤﻘﻟﻜrﻌﺎﻛbﻟﺴﻻﻟﺑﻮﺐﻤﻘﺎﻟﻚذﻟﺟﻮﮫ
ءﻮﻀﻟا ﺖﺘﺸﺗ كﻮﻠﺳ وأ لﻮﻠﺤﻤﻟا ﺔﺟوﺰﻟ فﻼﺘﺧا. نأ نوﺪﺑ ﻞﺋاﻮﺴﻟا ﺾﻌﺑ ﻲﻓ ﺦﻔﺘﻨﺗ ﺎﻤﺑر ﺔﻋﺮﻔﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
مﺎﺗ ﻞﻜﺸﺑ ﻞﺤﻨﺗ .

ا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﯿﺑ ﺰﯿﯿﻤﺘﻟا ﺐﺠﯾ لﺎﺠﻤﻟا اﺬھ ﻲﻓوﻟﻲﻠﻟﺴﺸﯾpﺘﺮﻘﺎﻟﺟpﺪﺔNiﻟﺟp)ﻛﺨﻻﻟﺋﻮﻻﻜpoﻻﻟھpﺔﻨﻟﻜrﺔpﺜﺣﺜﻟﺟpﺸﻲﻜNﻘﺎﻟﺟﻮﮫ-ﻘ
ﻟﻚﻘﻛpﺠﻲﻟﺴﻮﺔﻮﺠﻲﺑpﺠﻟﻚﻘﻛpﺮﻘﺎﻲﻟﺴﺸﺑﺸﻜﻧpﺜﻟﻚﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻚpذﻟحبﻛpطﻛنﻘﺎﻟﺗﻛpﺔﻤﻘﺎﻟحﺗﻀﻟﻲﻠﻟﺼﻮﺐنﻘﺎﻟﺟﻨﻛنoﻻ)ﺼpﻮﺘﺸﻜﻒﻘﺎﻟﯿpﺸﺗﻛﺔi (ﻟھpﺔﻨ
pﻻﻟبﯿpﻨﻟﺴpﻻﻟحبﻜpﻨﻟتﻛpﻤﻧﺸﻟﺚﺑpﻒﻧﻘﺎﻟتﻣﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﺔﻘﻟﺟﻮﺮﻮiﺑﻧﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟﺴﻻﻟﺎ،ﯾطﻟﺑﺮﻧﺨﻦﻟﺟ)ﻛﺨنﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜoنﻘﺎﻟتﻣﻟﻟﻚﻘﺎﻛﻧﻘﺎ ﻦ
ﺔ ﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا تاﺪ ﺣﻮﻟا. ﺔ ﻓﺎﺜﻜﻟا ﺾﻔﺨﻨ ﻤﻟا ﻦﯿ ﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮ ﺒﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا هﺬ ھ ﻰ ﻠﻋ ﺔ ﻠﺜﻣﻷا ﻦ ﻣوLow Density
Polyethylene .

17. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
16

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

2- ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاCrosslinked Polymers :

ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاCrosslinked polymers ﺔﯿﻜﺒﺸﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا وأNetwork Polymers
ﺴﻟا ﺎﮭﯿﻓ نﻮﻜﺗ ﺪﺣاو ﻊﻗﻮﻣ ﻦﻣ ﺮﺜﻛﺄﺑ ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺔﻄﺒﺗﺮﻣو ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻣ ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼ. ﻚﺑﺎﺸﺘﻟا نﻮﻜﯾ ﺪﻗو
ﺔﻄﺑاﺮﺘﻣ تﺎﻜﺒﺷ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ تﺎھﺎﺠﺗا ﺔﺛﻼﺜﺑNetwork . ﻟﻲﺎﻟﺑrpﺒﺘﻦﻣﻲﻟﻜprﻧiﺑ2ﻟﺟﻤﺠﻜpةﻧنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﯿﺪﻒﻦﻲﺗﻟﺼﻮpإ
ﮭﻠﯿﻜﺸﺗ ﻦﻜﻤﯾﻻوو ﺎﺗ ﻻ ﺎﮭﻨﻜﻟو ،ﺐﯾﺬﻤﻟا ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺦﻔﺘﻨﺗ ﺎﻣ ةدﺎﻋ داﻮﻤﻟا ﺾﻌﺑ نإبوﺬ .
pﻮﻤﻮﻔﻜﻤﻮنﻘﺎﻲﻟﺟﻮﻗﻜﺸﯾﻮﻒﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟمﻜﻒﻌﻟھﺔﻨﻟﺑﻮﺮiﻟﺑﻮ–aﻦﻟهﺠﻜةﻧﻘﺎﻟﺟطﺗﯿﻘﻟتﻏﺔ ﻟمﻜﻒpﺒﻘﺎﻟﺼpﺪﻦﻟهﺠﻜpةﻧﻘﺎﻟﺟpطﺗبﻟحبﻜpﺸﯾﺮذﻟى
ﺔﯿطﺎﻄﻤﻟا ةدﺎﻤﻠﻟ ﺔﻧﺎﺘﻤﻟاو ةﻮﻘﻟا دادﺰﺗو ﺔﺒﻠﺻ ةدﺎﻤﻟا نﻮﻜﺗوrigid ﻟﺟpطﺗبﻟتﻛpﻤﻦﻟﻜﻻﯿpﺘﻨﻲﻟﺗﻜrpﺒﻔﻣﺎﻟﺟpطﺗبﻟبﺎبﯾﻦﻲ
ﺎﮭﺼﻧﻼﻟ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺢﺒﺼﯾ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﻚﺑﺎﺸﺘﻟا ءﺎﺑﺮﮭﻜﻟاو ةراﺮﺤﻠﻟ ﻞﺻﻮﻣ ﺮﯿﻏو ر.
ﻒﻨﺼﻟا اﺬھ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻰﻠﻋ ﺔﻠﺜﻣﻷا ﻦﻣو :ﺎﺠﻨﺗاﺮﻟات ﻟﻜpﺸﺗﺎﺑ2ﻟﺟﺮﺔﺒﻧنﻘﺎThermosetting Resin ﻟﻟﺼpﺐﻻﻟﺄﺘpﻦﺎﺗ
ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻹا ﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟاو و ﺎھﺮﯿﻏو ، ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ لﻮﻨﯿﻔﻟا و ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ ﺎﯾرﻮﯿﻟا تﺎﺠﻨﺗار.


Crosslinked

ً ﺎﺜﻟﺎﺛ :ﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﺔﻌﯿﺒﻄﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ

ا- ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا:-
تﺎ ﺒﻛﺮﻤﻟا ﻞﻤ ﺸﺗ ﺔﯾﻮ ﻀﻌﻟا ﻞ ﺜﻣ تارذ ﻰ ﻠﻋ يﻮ ﺘﺤﺗ ﻲ ﺘﻟا) ، ﻦﯿﺟوﺮ ﺘﻨﻟا ،ﻦﯿﺠ ﺴﻛوﻷا ،ﻦﯿﺟورﺪ ﯿﮭﻟا، نﻮﺑرﺎ ﻜﻟا
تﺎﻨﯿﺟﻮﻟﺎﮭﻟا ( ﺔﯿﺒﻧﺎﺠﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا ﻲﻓ ﺎﮭﻌﻗﻮﻣ نﻮﻜﯾ ﺪﻗووأ ءﺰﺟﺔﯿﺴﯿﺋﺮﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟا ﻦﻣ ﻟﺗﯿpﺒﻻﻟﺴpﻻﻟﻟﺟpoﻦﻜﻔﻟتﻛﻤﻦﻟﻲﺎ
يﻮﻀﻋ ﻦﻣ ﺮﺒﺘﻌﺗوﺑpﺐiﻠ ﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﺟpﻮنﻞﻠ ﻟﺟﻨﻜﺘpﺒﻘﺎﻟﻚpذ ﻟﺼpﺐﻻ: ﻟﻚﻘﻛpﺮﻘﺎﺴﻮpﺔﻮ–ﻠ ﻟﯿpﺸﺗﻛﺔiﻟﻚﻘﻛpﺠﻟىpﻮﺘﺸﻜﻒﻘﺎﻞ ﻟﻚﻘﻛpﺠﻟﻲ
لﻮﺤﻛﯿﻨﯾﺎﻔﻟاﻞ .

2- ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا ﺮﯿﻏ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا:-
ﻦﻣ نﻮﻜﺘﺗﺟﺸﻛpﻐﻨﻟﺑpﻮLﻟمﻜﺮiﺑﻻ يأ ﻻ ﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺟﺔpإﺔإﻘﺎﻟﻚpذﻟتﻛﺠﺗﻜpﻤﻘﺎﻟمﺎﺗtpﻘﻟبﻛpطﻲﻟﻟﺟpﺸﺑنﻮﺟpﻔﻛﻤنﻘﺎ ﻟﻜprﻘﻟتﻛpﻤﻧﻦﻲ
ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا ﺎﮭﻠﺳﻼﺳﻟتﻲﺗﻛpﺮﻘﺎﻟﻲﺎﻟﻜpﺨﻻﻟﺴﻮطﻲﺑpﻧﺘﻘﺎﻲﻟﺗﻛﻒpإﻒﻘﺎﻟﻲﺎﻟﺴﻮطﻲﺑpﻧﺘﻘﺎﻟﻲﺎﻟﺾpﺪذﻟتﻛﻤﻮﺔﻮpإﻘﺎﻟﺴpﻻﻟحبﻜpﻨ
ﻦﯿﺟوﺮﺘﻨﻟاو. ﺔﯾوﺎﻤﯿﻜﻟا داﻮﻤﻟا ﻞﻌﻔﻟو ةراﺮﺤﻠﻟ ﺔﯿﻟﺎﻌﻟا ﺎﮭﺘﻣوﺎﻘﻤﺑ زﺎﺘﻤﺗو . ﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟAtpﻞﻟﺴpﻻﻟﺑpﻮﺮiﻟبﯿﻨﻟهﻘﻜﺘﻞ
ﺖ ﯾﺮﺒﻜﻟا تﺎ ﺒﻛﺮﻣ ﻦ ﻣ ةﺮ ﻀﺤﻤﻟا نورﻮ ﺒﻟا و نﻮﻜﯿﻠ ﺴﻟا و رﻮﻔ ﺳﻮﻔﻟا و ﻻإ هﺬ ﮭﻟ ﺔﯿﻋﺎﻨ ﺼﻟا تﺎﻣاﺪﺨﺘ ﺳﻻا نأ
ﻟﻲﻟﺟpﻮطﻜطﯾﻘﺎﻟﻷﻜpﻮﻘeﺎﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟﻚذﻟ:ﯿ-ﻧإﻦﻟﻚﻧﻘﺎﻟتﻛﻤﻮﺔﻮإﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺠﻟﺎﯿﻨﻟﺑ)ﻜNﻘﺎﻟﺖﻄﻛﻘﺎﻟﻚذﻟحبﻲﯿNﻻﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎ
تﺎﻜﯿﻠﯿﺳ ﻰﻟﻮﺒﻟا)سﻮﺘﺴﺒﺳأ (أ ﻰﻟﻮﺑ وو نﻮﻜﯿﻠﯿﺴﻟا ﺪﯿﺴﻛ)جﺎﺟﺰﻟا (ﺎھﺮﯿﻏ و.

3- ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا– ﯿﻐﻟا ﺮﻟاﮫﯾﻮﻀﻌ :

نﻮﺑرﺎ ﻜﻟا ﻞ ﺜﻣ ﺔﯾﻮ ﻀﻋ تارذ ﻦ ﻣ ﺎﮭﻠ ﺳﻼﺳ نﻮ ﻜﺘﺗﻦﯿﺠ ﺴﻛوﻷاو ﻦﯿﺟورﺪ ﯿﮭﻟاوﺔﻓﺎ ﺿﻹﺎﺑ ﻰ ﻟإ ﺮ ﺻﺎﻨﻌﻟا تارذ
ﻞﺜﻣ ﺔﯾﻮﻀﻋﻼﻟانﻮﻜﻠﯿﺴﻟا مﻮﯿﻧﺎﺘﯿﺘﻟا ﺮﺻﺎﻨﻌﻟا ﻦﻣ ﺎھﺮﯿﻏو ﺪﯾﺪﺤﻟاوﯾﻮﻀﻋﻼﻟا ﺔﯾﺰﻠﻔﻟاﺔ ﻟﺟpطﺗبﻲﻟﺼpﻮﺔﻄﻟﻜﻞبﯿpﻨﻟتﻛﻤﻦﻲ
ﺔﯾﻮﻀﻋﻻ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻰﻠﻋ ﺎﮭﺋاﻮﺘﺣﻻ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﺎھرﺎﮭﺼﻧاوﺬھ زﺎﺘﻤﺗةراﺮﺤﻠﻟ ةﺪﯿﺠﻟا ﺎﮭﺘﻣوﺎﻘﻤﺑ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ه . ﻞﺜﻣﻟاﻟﻚﻘﻛpﺮ
نﺎﺴﻛﻮﻠﯿﺳ ﻲﻟﻮﺒﻟاو نﻮﻔﻠﺳ.

18. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
17

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ًﺎﻌﺑار :ﺘﻟاــتاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا ﻒﯿﻨﺼ Technological Classification of Polymers

1- ةراﺮﺤﻠﻟ ﺔﻋوﺎﻄﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاThermoplastics Polymers:
زﺎﺘﻤﺗ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ ﺎﮭﻧﺎﺑ:
أ (
ﺳ تاذو عﺮﻔﺘﻟا ﺔﻠﯿﻠﻗ وأ ﺔﻠﯾﻮط ﺔﯿﻄﺧ ﺔﯿﺌﯾﺰﺟ ﻞﺳﻼ ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻲﻓ بوﺬﺗ
ب (
ماﻮﻘﻟا ﺔﺒﻠﺻhard ﺔﯾدﺎﻌﻟا ةراﺮﺤﻟا تﺎﺟرد ﺪﻨﻋ نﻮﻜﺗوﮫﺟﺰﻟ ﺮﯿﻏnot tacky ﻞﻣﺎﻌﺘﻟا ﺔﻠﮭﺳو ﻟحبﻜpﻨﻟتﻛpﻤﻦﻲ
تﺎﺒﯿﺒﺣ ﻞﻜﺸﺑ.
ج(
ةراﺮﺤﻟا ﺮﯿﺛﺄﺘﺑ ﺎﮭﺗﺎﻔﺻ ﺮﯿﻐﺘﺗ ﻟﺴﻮ-pإﻧﻘﺎﻟﯿﺘﺨذﺴﻮpﺔﻦ Soften ﻘﻜﺠﻟرﺮpةﺸﻟﻜpﻻﻟھpﻘﻏﻟ5ﻛpNﻧﻦﻲﻟﺑpﻮﺻﻦﻟﺴpﻤنﺸﻟوpﻮNﺠﻟﺟpﺘﻮoﺨ
ﺪ ﯿﻟﺎﺑ ﺎ ﮭﺘﺌﯿھ ، ﻊ ﻓر ﺪ ﻨﻋو ﺔ ﻨﯿﻠﻟا ةدﺎ ﻤﻟا نﺎ ﻓ ﺮ ﺜﻛأ ةراﺮ ﺤﻟا ﺔ ﺟرد تاﺮﮭ ﺼﻨﻣ ﻰ ﻟا لﻮ ﺤﺘﺗ ﻟـ ﺔﺟﺰ. ﺮ ﺗوﺑ ﻂ ﻦﯿ ﺑ
ﺗﺎﺌﯾﺰﺟﺎ ﮭ ﻮ ﻗى ﺰﻟﺎﻓرﺪ ﻧﺎﻓ ﺔﻔﯿﻌ ﻀﻟاو ، ﺔ ﻧﺮﻣو ﮫ ﻨﯿﻟ ةدﺎ ﻣ نﻮ ﻜﺗو ﺮﮭ ﺼﻨﻤﻟا ةراﺮ ﺣ ﺔ ﺟرد ﺾ ﻔﺧ ﺪ ﻨﻋ)ﺪ ﯾﺮﺒﺘﻟا (
ﺔ ﯾﻮﻘﻟا ﺔﺒﻠ ﺼﻟا ﺎ ﮭﺘﻟﺎﺣ ﻊﺟﺮﺘ ﺴﺗﺗ ﺐﺒ ﺴﻟا اﺬ ﮭﻟ ةراﺮ ﺤﻠﻟ ﺔ ﻋوﺎﻄﻤﻟا تﺎﻜﯿﺘ ﺳﻼﺒﻟﺎﺑ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا هﺬ ھ ﻰﻤ ﺴ
.Thermoplastics
د(
ﻟاﺬﮭ ﺎﮭﻧﺎﻓﺔﯾرﻮﻠﺑ ةدﺎﻣ نﻮﻜﺗ .
ـھ(
ﺎھﺮﯾوﺪﺗ وا ﺎﮭﻠﯿﻜﺸﺗ ةدﺎﻋا ﻦﻜﻤﯾ
و (
ﻣ ﺎﮭﻟـﺪﺤﻣ ﺮﯿﻏ ﺔﯿﺣﻼﺻ ةﺪدة

ز(
ﻟرpﺘﻮﻘﻟحبﻜpﻨﻟتﻛpﻤﻦsoft ﻟرﻒﻮﺨp)ﻟىweak ﻟﺟﻮpﺬﻜةﻞﻟﺼpﻄﺎىless brittle ﻜpﺸﺗﺎﺑ2ﻟAﯿﺔpﺒﻧنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟﺴpﻻ تاذو
ﺮﺴﻜﻟا ﺪﻨﻋ ﻲﻟﺎﻋ لﺎﻌﻔﻧا
ر(
ﺔﻓﺎﺿﻻا ةﺮﻤﻠﺒﺑ ﺮﻀﺤﺗ

ي(
ﻲﺟﺎﺟﺰﻟا ﺎﮭﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔﺟرد حواﺮﺘﺗ ﻦﯿﺑ )<Tg<150
o
C ﮫﻓﺮﻐﻟا هراﺮﺣ ﮫﺟرد (ﻟﻜﻞﺗﻜrpﺒﻔﺎﻟﺟpطﺗبﻟﻜpﻻﺎﻟى ﻟvﻲﺎﺑpﻧﻦ
ﻦﯿﺑ(80-300)
o
C .

ﻦﻣوﺔﻠﺜﻣﻷا ﻰﻠﻋ هﺬھ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا : ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮﺒﻟاPE ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺒﻟا ،PSﯿﻠﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺒﻟا ، ﻦPP نﻮﻠﯾﺎﻨﻟاو .

2- ةراﺮﺤﻟﺎﺑ ةﺪﻠﺼﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاThermoset Polymers:
تﺎﺠﻨﺗاﺮﻟا ﺎﮭﯿﻠﻋ ﻖﻠﻄﯾوresins ﻟحﺗﺎﺑpNﺔﻘﻟﺟpﻨﻲﻜﮫنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺴpﻻﻟًﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا ﻞﻗا نﻮﻜﺗو.ﻟھpﺔﻨﻟحبﻜpﻨﻟتﻛpﻤﻦﻲ
ءﻼط وا ﻖﺻﻻ ﻞﺋﺎﺳ ﺔﺌﯿھ.
وتاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻲھ ﺎﮭﻧﺎﺑ زﺎﺘﻤﺗ:
أ (
ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا ةﺪﻘﻌﻣو ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻣ تﺎﺌﯾﺰﺟ تاذو ﻻ ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻲﻓ بوﺬﺗ
ب (
نﻮﻜﺗ ماﻮﻘﻟا ﺔﺒﻠﺻHard نﻮﻜﺗو ﺔﺟﺰﻟ Tacky .
ج(
ﺘﻟا ﺪﻨﻋ ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟا ﻚﺑﺎﺸﺘﺗ ﻦﯿﺨﺴ وﻠﺤﺘﺗﻞ ﻟﻟﺴﻒﺨﻧpﻦﻟﻲﺎ decomposeﻟﺟpﺮﻗﺎﻀﻟﺑpﻮLﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟIﺮpﺒﻦﻲ
)ﺟﺨﻗﻜpةﻘﺎﻟمﻜﺮﺸtpنﻘﺎﻟﻚpذ (ﺗﻜrpﺒﻔﺣﻘﻟﺟpﺔﺠﻜﻄﻟﺑpﻮLﻲ)ﺟpﻻﻲﻜﺪﻻ ﺟpﻮﻘﻜﻨ Aﻜpoﻦ حﺗﺎﺑpNﻘﺎ ( pﺜﺣإﻘﺎﻟتﻣﻟﻟﺾﺮﻦﺑpﻦﻟﺟpﻮEﺸﯾoﻘﺎﻟﺼ
ﺔﯾﻮﻗ ﺔﯿﻤھﺎﺴﺗ ﺮﺻاوﺄﺑ ﻞﺳﻼﺳ ﻊطﺎﻘﻣ ﻚﯾﺮﺤﺘﻟ ﺔﺑﻮﻠﻄﻤﻟا ﺔﻗﺎﻄﻟا ةدﺎﯾزو تﺎﺌﯾﺰﺠﻟارﻮﻠﺒﺗ ﺔﻗﺎﻋإ ﻰﻟإ ﻚﺑﺎﺸﺘﻟا يدﺆﯾو
هﺬھ نﺎﻓ ﺐﺒﺴﻟا اﺬﮭﻟ ،ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
د(
ﺔﯾرﻮﻠﺑ ﺮﯿﻏ ةدﺎﻋ نﻮﻜﺗ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
ـھ(
ﺎھﺮﯾوﺪﺗ وا ﺎﮭﻠﯿﻜﺸﺗ ةدﺎﻋا ﻦﻜﻤﯾﻻ
و (
ﻣ ﺎﮭﻟـﺪﺤﻣ ﺔﯿﺣﻼﺻ ةﺪدة

ز(
نﻮﻜﺗﮫﺒﻠﺻ ةدﺎﻋ hard ﺔﯾﻮﻗ ،strong ﺔﯿﺷﺎﺸھ ﺮﺜﻛا، more brittle ةراﺮﺤﻠﻟ ﮫﻋوﺎﻄﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ و
ﺮﺴﻜﻟا ﺪﻨﻋ ءﻲطاو لﺎﻌﻔﻧا تاذ
ر(
ﻒﯿﺜﻜﺘﻟاا ةﺮﻤﻠﺒﺑ ﺮﻀﺤﺗ
ي(
ﻲﻟﺎﻋ ﻲﺟﺎﺟز لﺎﻘﺘﻧا تﺎﺟرد تاذ)Tg< (300
o
C ،

تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻲھو ءﺎﺑﺮﮭﻜﻟاو ةراﺮﺤﻠﻟ ﻞﯿﺻﻮﺘﻟا ﺔﺌﯾدرﺜﻛ ﻲﻓ ﻞﺧﺪﺗوﺔﯿﻟﺰﻨﻤﻟاو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا تﺎﻋﺎﻨﺼﻟا ﻦﻣ ﺮﯿ

ﻦﻣوﺎﮭﺘﻠﺜﻣأ : تﺎﺠﻨﺗارﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻹا EP و ﺾﻌﺑ ﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟا تﺎﺠﻨﺗار ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻤﻟاﺠﻨﺗارو ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ لﻮﻨﯿﻔﻟا تﺎ
ﺎھﺮﯿﻏو

19. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
18

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
3- ﺔﯿطﺎﻄﻤﻟا ﺔﻧﺮﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا Elastomers :
ﺎﮭﻧﺎﺑ زﺎﺘﻤﺗ:
أ(
ﻮﺟو ﻊﻣ ﺔﻠﯾﻮط ﺔﯿﻄﺧ ﺔﯿﺌﯾﺰﺟ ﻞﺳﻼﺳ تاذ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻞﺳﻼﺴﻟا ﻲﻓ ﻞﯿﻠﻗ ﻚﺑﺎﺸﺗ د.
ب(
ضﺮﻌﺘﺗ ﺎﻣﺪﻨﻋ ةﺮﯿﺒﻛ لﺎﻌﻔﻧا تﻻﺪﻌﻣ يﺪﺒﺗدﺎﮭﺟﻺﻟ ﺎﮭﻧﺎﻜﻣﺈﺑو عﺎﺟﺮﺘﺳاﺎھدﺎﻌﺑأ ﺔﻟازإ ﺪﻨﻋ ﺔﯿﻠﺻﻷادﺎﮭﺟﻹا
ج(
ﺔﻟﺎﻄﺘﺳﻻﺎﺑ ﺰﯿﻤﺘﺗ)Elongation (ﺺﻠﻘﺘﻟاو دﺪﻤﺘﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﯿﻠﺑﺎﻗو )Resilience (.
و ﺎﮭﺘﯿﻠﺑﺎﻗ نا ﺟ ﺔﻌﯿﺒط ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﺗ ﺔﻧوﺮﻤﻟا تﺎﻔﺻ رﺎﮭظﻹﻟﻚpذﻟحبﻛpطﻛنﻘﺎﻟﺟpﻔﺑنﻘﺎﻟﺟpﺔﺸﻛﮫﻘﺎﻟﺼpﺜﺣإﻘﺎﻟمﺎﻀﻟمﻜpEﺸﯾ
ﺚﯿﺤﺑ ﺔﯿﺋاﻮﺸﻋ ةرﻮﺼﺑ ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻰﻠﻋ ﺔﻔﺘﻠﻣ تﺎﯿﻌﺿونإ ﻟﺴpﻻﻟﺑpﻮﺐﻤﺠﻟﺼpﻄﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟﺟpEﺸﯾطﻟﻚﻧﺸﻜprﻔﻟﺴﻮpﺠﻟﺟذﻜpإنﻘﺎﻟ5ﯿﺨﻻ
ةﺪﺘﻤﻣ ﺔﯿﻌﺿو ﻲﻓ ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا نﻮﻜﺗ ﺎﻣﺪﻨﻋ ﺔﻓﺎﺴﻣ .
د(
نﻮﻜﺗ ًﺎﺒﻟﺎﻏرﻮﻠﺒﺘﻣ ﺮﯿﻏ ه .
ـھ(
ﺔﺟرد ضﺎﻔﺨﻧﺎﺑ زﺎﺘﻤﺗTg رد ﺖﺤﺗ ةدﺎﻋ نﻮﻜﺗوﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ماﺪﺨﺘﺳا ﺔﺟ ) >Tgﺔﻓﺮﻐﻟا هراﺮﺣ ﮫﺟرد(.

ﻦﻣﺎﮭﺘﻠﺜﻣأ: ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا طﺎﻄﻤﻟا، ﻷا طﺎﻄﻣﻦﯿﻠﯿﺛ ﻦﯿﻠﺑوﺮﺑ ، ﻞﯾﺮﺘﻨﻟا طﺎﻄﻣ- دﺎﺗﻮﯿﺑﯾاﻦﯿ )NBR( طﺎﻄﻣو ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ –
ﻦﯿﯾادﺎﺗﻮﯿﺑ)SBR(.

4- ﯿﻟﻷاــ فﺎFibers :
ﻷا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﺔﻣﺪﺨﺘﺴﻤﻟا طﻮﯿﺨﻟا ﺔﻋﺎﻨﺼﻟ ﺔﺤﻟﺎﺼﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ ﻞﻤﺸﺗو ، شﺮﻔﻟاو ﺔﺸﻤﻗﻟBﺘpﺒﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟﯾpﻮنﻧﺸﻲ
ﺔﺻﺎﺧ تﺎﻔﺻاﻮﻤﺑ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ :
أ(
ﺔﻧﺎﺘﻤﻟاو ةﻮﻘﻟا
ب(
نﻮﻜﺗ ﺚﯿﺣ رﻮﻠﺒﺘﻟا ﻰﻠﻋ ﺎﮭﺘﯿﻠﺑﺎﻗ رﻮﻠﺒﺘﻤﻟا عﻮﻨﻟا ﻦﻣ ةدﺎﻋCrystalline Polymer .
ج (
ﺔﻧﺮﻤﻟا داﻮﻤﻟاو تﺎﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻣ ﺮﯿﺜﻜﺑ ﻞﻗا فﺎﯿﻟﻷا ﺔﻧوﺮﻣ.
د(
ﻟو ﺔﯿﻄﺧ ةدﺎﻋ ﺎﮭﻠﺳﻼﺳ نﻮﻜﺗﻟﺟpﻨﺑﻒﻧﻻﻟﺖpإﻮﻟnpoﺸﻲﻟىنأ ﻟAﻜpoﻦﻜﺠﻟnpﻮﻦﺑﻧﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟحﺗبﻜpﻄﻟﺟpﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼpﺜﺣإﻘﺎﻟتﻛpﻤﻦ
ﺔﻧﺎﺘﻤﻟاو ةﻮﻘﻟا ﮫﺒﺴﻜﺗ ﻲﻜﻟ ﻒﯿﻠﻟا رﻮﺤﻣ.
ـ ھ(
ﺐ ﺠﯾونأ ﺎﯿﺒ ﺴﻧ ﺔ ﻌﻔﺗﺮﻣ ﺔ ﯿﺟﺎﺟﺰﻟا ﺎ ﮭﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔ ﺟرد نﻮ ﻜﺗ )260
o
C<<Tg (160
o
C ﻲ ﻜﻟ فوﺮ ظ موﺎ ﻘﺗ
و ﻞﺴﻐﻟﺎﻛ ماﺪﺨﺘﺳﻻا ﺎھﺮﯿﻏو يﻮﻜﻟا.
و(
ﺐﺠﯾونأ ﻟا ىﻮﻘﻟا نﻮﻜﺗﺔﯿﻟﺎﻋ ﺎﮭﯿﻓ ﺔﯿﺌﯾﺰﺠ . ﺐﺟﻮﺘﺴﯾ ﻚﻟﺬﻟنأ ﻟﺟﺮﮫﺪﻧpإﻻﻟﺋﻮﻻﻜpoﻻﻟھpﺔﻨﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺼpﺜﺣﺜﻟ3ﻛﻧNﻦ
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺳ ﻂﺑر ﻰﻠﻋ ةردﺎﻗ ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ.
ز(
ءﻮﻀﻟاو ةراﺮﺤﻟا هﺎﺠﺗ ﺔﺘﺑﺎﺛ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ نﻮﻜﺗةﺪﺴﻛﻷاو ﻞﻠﺤﺘﻟاو ﻲﺋﺎﻤﻟا ماﺪﺨﺘﺳﻻاو ﻞﺴﻐﻟا فوﺮظ ﺖﺤﺗ.
ر(
ﺐﺠﯾنأ ﻞﺒﻘﺗ ﻰﻠﻋ ةردﺎﻗ نﻮﻜﺗغﺎﺒﺻﻷا )ﺔﻏﺎﺒﺼﻠﻟ ةﺪﯿﺟ ﺔﯿﻠﺑﺎﻗ ﺎﮭﻟ (.
ي (
ﻊﻣ ﺲﺑﻼﻤﻟا كﺎﻜﺘﺣا ﻦﻋ ﺔﺠﺗﺎﻨﻟا ةﺮﻘﺘﺴﻤﻟا تﺎﻨﺤﺸﻟا ﺪﯾﺪﺒﺘﻟ قﺮﻌﻟا ﻦﻋ ﺔﺠﺗﺎﻨﻟا ﺔﺑﻮطﺮﻟا صﺎﺼﺘﻣﻻ ﺔﯿﻠﺑﺎﻗ تاذ
ﻢﺴﺠﻟا .

ﻟﺴpﻻﻲ(pﻞﻠ ﻟتﻛﺔﺸﻜppﺘﻘﺎﻟﻚpﻞﻟBﺘppﺒﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛppﺠ )مﺎﯿpﻮﻻﻠﻟﻚﻘﻛpﺮﻘﺎ (ﻟﻚﻘﻛpﺠﻲﻟﺟppﻮﮫ-ﻘﺎﻟمﺎﺑﻧpﺜﻠﻟﻚﻘﻛppﺮﻘﺎﻲﻞ ﯾﺮﺘﻧﻮﻠﯾﺮﻛأ
)فﺎﯿﻟﻷا ﻷاﺔﯿﻠﯾﺮﻛ ( ﺎھﺮﯿﻏو ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺒﻟاو .

5- ﺔﯿﺋﻼﻄﻟا داﻮﻤﻟاو ﻖﺻاﻮﻠﻟا Adhesive and Coating
ﺔﯿﺋﻼط داﻮﻤﻛو ﺔﻘﺻﻻ داﻮﻤﻛ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ةﺮﯿﺒﻛ ﺔﺒﺴﻧ مﺪﺨﺘﺴﺗ. نإ ﻟبﯿpNﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﻚpﻞﻟﺟﺪﻌﺣﻘﺎﻟvﻛﮫإﻘﺎﻟﺟﻮﻨﻛﻔ
ﺎﮭﻗﺎﺼﺘﻟﻻ ﺐﺳﺎﻨﻤﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻌﯿﺒطاذﺈﻓ ﻜﻤﯿﻓ قرﻮﻟاو ﺐﺸﺨﻟا ﻞﺜﻣ ةذﺎﻔﻧ حﻮﻄﺴﻟا ﺖﻧﺎﻛﻟ(pTﺨﻻﻟ:ﺎﯿ-ﻧpﺜﺎﻟﺴﺚﺎﻛpﻔﻠ
ﺔﻟﺎﺤﻟا هﺬھ ﻲﻓ قﺎﺼﺘﻟﻻا نﻻ ﺔﻓوﺮﻌﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟانﻮﻜﯾ ﻟﺴﻮpﺠﻟ=pﻌﺣﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺼpﺜﺣإﻘﻟﻚﻗﻜﺸﯾﻮﻒﻘﺎﻟﺼbﺎﯿﻧﻘﺎﻟnﺮإﺠ
ﻦﯿﺤﻄﺴﻟا.
ﺎﻣأ اذإ ﺎھﺮﯿﻏو جﺎﺟﺰﻟاو ندﺎﻌﻤﻟﺎﻛ ةذﺎﻔﻧ ﺮﯿﻏ حﻮﻄﺴﻟا ﺖﻧﺎﻛ ﻟnpoﺸﻟﺟﻘﻜNﻘﺎﻟAtﻞﻟﻚﻒذنأ ﻟھpﺔﻨﻟﻜpﺸﻲﻜ2ﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟتﻛpﻤﺸ
ﻮﻜﺗ ﻲﻜﻟ ﺔﺒﻄﻘﺘﺴﻣ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣﻟvﻛﮫpإﻘﺎﻲﻟﺟﺮﮫﺪﻧpإنﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜpoنﻘﺎﻟﺴﻮpﺠﻟﺼpﺒNﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟlﻛpﺪﻘﺎﻟﺼpﻐﻒﺠﻟحﯿpﻮطﻟ=pﺒﺔﻘﺎﻟﺟﻮﺔنﻨﻟت
ةذﺎ ﻔﻨﻟا ﺮ ﯿﻏ ﺔﺒﻄﻘﺘ ﺴﻤﻟا . ﻦ ﻣوﺔ ﻠﺜﻣﻷا ﻲ ھ ﻖ ﺻاﻮﻠﻛ ﺔﻣﺪﺨﺘ ﺴﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﻰ ﻠﻋ : ﻞ ﺜﻣ ﺔ ﯿﻌﯿﺒﻄﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا
طﺎ ﻄﻤﻟاو ﻲﻧاﻮ ﯿﺤﻟا ﻎﻤ ﺼﻟاو ﻲ ﺑﺮﻌﻟا ﻎﻤ ﺼﻟاﻦﯿﻣﻮ ﺒﻟﻷاو ﺄ ﺸﻨﻟاو ﻦﯾﺮﺘ ﺴﻛﺪﻟاو ﻟاوﻲﻟﻮ ﺑو تاﺪ ﯿﻣأ ﻲﻟﻮ ﺒ تﻼﯿﻨﯾﺎ ﻓ
ﻲﻟﻮﺑو تﺎﻧﻮﻜﯿﻠﯿﺳ ﻲﻟﻮﺑوتاﺮﺘﺳأ ﻲﻋﺎﻨﺼﻟا طﺎﻄﻤﻟاو ) ﻦﯾﺮﺑﻮﯿﻨﻟا طﺎﻄﻣو ﻞﯾﺮﺘﻨﻟا طﺎﻄﻣ ( ﺎھﺮﯿﻏو.

20. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
19

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﺧﺴﻣﺎ ًﺎ :تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺲﻧﺎﺠﺗ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا
أ - ﺔﺴﻧﺎﺠﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاHomopolymers :
ﻞﺜﻣ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻦﻣ ﺪﺣاو عﻮﻧ ﻦﻣ نﻮﻜﺘﺗ ﻦﯿﻠﯿﺛا ﻲﻟﻮﺒﻟا وﻻا تﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ﻲﻟﻮﺑﻠﯿﺛ ﻦﯿ
ب - ﺔﻛﺮﺘﺸﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا)تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑﻮﻜﻟا (Copolymers :
ا طﺎﻄﻣ ﻞﺜﻣ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻦﻣ ﺪﺣاو عﻮﻧ ﻦﻣ ﺮﺜﻛا ﻦﻣ نﻮﻜﺘﺗﻟﺘﺴﺎﺎﺗﻮﯿﺑ ﻦﯾﺮﯾﯿﯾاد ﻦ) SBR (
ج- ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاﺔﺒﻛاﺮﺘﻤﻟا تا Composite Polymers :
ﻦﯿﻋﻮﻧ ﻦﻣ نﻮﻜﺘﺗ ﻟمﻜpﻔﻛﻤنﻘﺎﻟﺴpﻻﻲﻟﺑpﺐiﺎﻟﻲﺎﻟﺑpﺐiﻠﻟﻲﺎﻟﺴﺸﺗﻛpPﻟﺴpﻻﻟتﻛpﻤﻧﻦيأ ﻟﻜprﻔﺎpﻮLﻟﺴpﻻﻟتﻛpﻤﻧﻦﻟﻚpﻞﻲﻟﺟpإﻔﻜoﻧﻻﻟﺑ
ﻛpنﻘﺎﻟﺊpﺨﺠﻟﺟذﻜp)ﺎاﻟﺟpإﻔﻜoﻧنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻚpﻘﺎﻟبﺟpﻮﺻﺠ ﺑpﻮﺻﻧﻦ ﻜrpﻌﺎﻛbﻟﺊpﺨﺠ 5ﻜpbبﻏﻲ مﻜﻒpﻌ حﯿpﺸﯿط ھpﺔﻨ
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا
تﺎﻓﺎﻀﻤﻟا ﻦﻣ ﺔﻔﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧأ كﺎﻨھو
1- تﺎﺌﻟﺎﻤﻟا : جﺎﺟﺰﻟا ﻞﺜﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ةدﻼﺻ ةدﺎﯾز ﻰﻠﻋ ﻞﻤﻌﺗ ةﺪﻠﺻ داﻮﻣ ةدﺎﻋ نﻮﻜﺗ، ﻞﻣﺮﻟا ،دﻮﺳﻻا نﻮﺑﺮﻜﻟا
2- ﻧﺪﻠﻤﻟا تﺎ: ﺎﮭﺗدﻼﺻ ﻞﻘﺗﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ تﺎﻧﺪﻠﻤﻟا ﺔﻓﺎﺿا ﺪﻨﻋ ﻞﻤﻌﺗ ﺔﯿﻟﺎﻋ نﺎﯿﻠﻏ تﺎﺟرد تاذ ﻞﺋاﻮﺳ ﻦﻋ ةرﺎﺒﻋ
ﺎھرﺎﮭﺼﻧا ﺔﺟردو ﺔﯿﺟﺎﺟﺰﻟا ﺎﮭﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔﺟرد ﺾﻔﺨﻨﺗو ﺎﮭﺘﻧوﺮﻣ دادﺰﺗو
3- ﺔﯿﻧﺪﻌﻣ كﻼﺳا ﺔﺌﯿھ ﻰﻠﻋ تﺎﻓﺎﻀﻤﻟا ﺾﻌﺑ نﻮﻜﺗ

د- ﻂﺋﻼﺨﻟا ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا Polymer blends :
اﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﻒﻨﺼﻟا اﺬھ نﻮﻜﺘﯾ ﺎﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻓ ﺎﺟﺰﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﺮﺜﻛا وا ﻦﯿﻋﻮﻧ جﺰﻣ ﻦﻣ ت، ﻦﻄﻘﻟا ﻦﻣ ﺞﯾﺰﻣ ﻞﺜﻣ
ﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟا و ﻦﻄﻘﻟاو نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا وا ﻚﻠﯾﺮﻛﻻاو فﻮﺼﻟا وا. دﺪﻤﺘﻠﻟ ﻞﺑﺎﻘﻟا ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻚﻟذ ﻰﻠﻋ ﺔﻠﺜﻣﻻا ﻦﻣو
ﺞﯾﺰﻣ ﻮھو ﻦﻣ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﯾﺮﯿﺘﺳ ﻲﻟﻮﺒﻟاو ﻦﯿﯾادﺎﺗﻮﯿﺑ.

ﻌﻟاــﺤﻤﻟا ﻞﻣاﻮـ ةدﺪﻟــﻔﺼـتﺎ ﺒﻟاـﻮﯿﻟـﺮﻤ :
ﻲھو تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا تﺎﻔﺻ ﺎﮭﯿﻠﻋ ﻒﻗﻮﺘﺗ ﺔﻤﮭﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺔﺛﻼﺛ كﺎﻨھ:
1- ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا Molecular Weight of Polymer
ﻦ ﻣ ﺮ ﺒﺘﻌﯾ ﺺﺋﺎ ﺼﺨﻟاﻟ ًاﺪ ﺟ ﺔ ﻤﮭﻤﻟاتاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻠ صاﻮ ﺨﻟاو ﺔ ﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻔﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا صاﻮ ﺧ ﻢ ﻈﻌﻣ ﮫ ﯿﻠﻋ ﺪ ﻤﺘﻌﺗو
ﺔﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻤﻟا ﻰﻟإ ﺔﻓﺎﺿإ ،ﻠﻟ ﺔﯿﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺘﻟا تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳﻻاﺮﻤﯿﻟﻮﺒ.
ﻰﻟإ دﻮﻌﺗ ﺎﮭﺘﻧوﺮﻣو ﺎﮭﺘﻧﺎﺘﻣو تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ةﻮﻗ ناوﻞﺧاﺪﺗ ﻟرpﻮﺔﻨﻟىﻟﻜrpﻐﺨﺠﻟﺋpﻻﻟﺟpﺔﺸﻛﮫﻘﺎﻟﺟﺸﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺼﺜﺣإﻘﺎﻟهﺠﻜةﻦﻲ
ﻦﻣ ﻞﻗا ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا ﺎﮭﻧازوأ نﻮﻜﺗ ﻲﺘﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا نإ ﻆﺣﻼﯾ10.000 ﻻ ﻟحﻛpﺪﻘﺎﻟﺺﻗﻜpﺒ-ﺠﻟ(pإﻧﻦوأ ﻟﺟpﻔﻜﻧنﻘﺎ ، ﻟهﻘtpﻘ
ًﯿﻋﺎﻨﺻ ﺔﻤﮭﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا نﺎﻓﺐﺠﯾ ﺎ نأ ﮭﻟ نﻮﻜﺗ ﺎنازوأ ﺔﯿﺌﯾﺰﺟﻰﻠﻋأ ﻦﯿﺑ ةدﺎﻋ حواﺮﺘﺗو ﺪﺤﻟا اﺬھ ﻦﻣ) 25.000
و80.000 ( ﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺚﻛpﻔﻟھpﺔﻨﻟهﻘﻀﻟﯿنﻧﺨﺸﻲرﻦﻜﻻﺎﯿ-ﻧpﺜﺎﻲ .ﻟﺣﺐpﻻﻟﯿpoﺘذنإ ﻟnpoﺸﻟﺟpﻮPﻜﮫنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎنأ ﻟتﻛpﻤﻦ
ﺎﮭﻧازوأ ﻖﺻاﻮﻠﻟا تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا جﺎﺘﺤﺗ ﺎﻤﻨﯿﺑ ، ًاﺪﺟ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا)Adhesive (ﻰﻟإ ﻟﺟpﻮEﺸﯾطﻟتﺎhﻲﻠﻟمﺎﻀﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺠ
أﺄطو ً ﺎﯿﺒﺴﻧ ﻚﻟﺬﻟ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﻰﻠﻋ ةﺮﻄﯿﺴﻟا تﺎﯿﻠﻤﻋ ﺮﺒﺘﻌﺗءﺎﻨﺛأ ﺎﮭﺟﺎﺘﻧإ ًاﺪﺟ ﺔﻤﮭﻣ . تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاو
ﺔﯿﺴﯿﺋﺮﻟا ﺔﺴﻠﺴﻟا ﻲﻓ تاﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﺰﯿﻛﺮﺗ ةدﺎﯾﺰﻟ ﺔﺠﯿﺘﻧ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﺔﯿﺌﯾﺰﺟ نازوأ ﺎﮭﻟ ﺔﻣﺎﻋ ةرﻮﺼﺑ ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻤﻟا.
نإ ﺬﻠﻟ ًﻼﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ ﮫﻠﻌﺠﯾ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﻟﺎﻌﻟا ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﺲﻜﻌﻟاو ﺔﯿﻟﺎﻋ تﺎﻔﺻاﻮﻣو ةﻮﻗ تاذو تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻲﻓ نﺎﺑو
ﺚﯿﺣ ﺢﯿﺤﺻنإ نازوﻷا ﻦﻜﻤﯾو تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻲﻓ نﺎﺑوﺬﻠﻟ ﺔﯿﻠﺑﺎﻘﻟا ﺎﮭﻟو ﺔﺸھو ﺮﺴﻜﻟا ﺔﻠﮭﺳ نﻮﻜﺗ ﺔﺌطاﻮﻟا ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟانأ
ﺔﻠﺋﺎﺳ نﻮﻜﺗ .ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا نﻮﻜﯾتا و ، ﺲﻧﺎﺠﺘﻣ ﺮﯿﻏ ةدﺎﻋنإ ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟا ﻒﻠﺘﺨﺗ ﺎﮭﻟاﻮطأ ﻲﻓ
ا دﺪﻋو، ﺎﮭﯿﻓ ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا تاﺪﺣﻮﻟﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﺲﻔﻧ ﻚﻠﺘﻤﺗﻻ ﻲﻟﺎﺘﻟﺎﺑو ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﯾ ﻞﺳﻼﺴﻟا هﺬھ لﻮط ناو
تارﺎﺒﺘﻋاﺔﯿﺋﺎﺼﺣإ ﻞﺳﻼﺳو ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﺔﯿﻟﺎﻋ اﺪﺟ ﺔﻠﯾﻮط ﻞﺳﻼﺳ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺲﻔﻧ ﻲﻓ ﺪﺠﻨﻓىﺮﺧأ ةﺮﯿﺼﻗ
ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﺔﺌطاو. ىﺮﺧﻷا ﻞﺳﻼﺴﻟا ﻦﯾﺪﺤﻟا ﻦﯾﺬھ ﻦﯿﺑ جرﺪﺘﺗو.ﺮﺒﻌﯾ ﺐﺒﺴﻟا اﺬﮭﻟ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﻦﻋ
لﺪﻌﻣ ﺬﺧﺄﺑ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟنازوﻸﻟ ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟاAverage molecular weight ﻟ ﻞﺳﻼﺴﻟا ﻊﯿﻤﺠ. ﺔﺛﻼﺛ كﺎﻨھو
عاﻮﻧأ ﻦﻣنازوﻷا ﻲھو تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا : ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻠﻟ يدﺪﻌﻟا لﺪﻌﻤﻟاNumber Average
molecular weight )
n
M ( ﻲﻧزﻮﻟا لﺪﻌﻤﻟا و ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻠﻟWeight Average molecular weight
)
m
M ( و ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻠﻟ ﻲﺟوﺰﻠﻟا لﺪﻌﻤﻟاViscosity Average molecular weight )
v
M (.

21. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
20

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
2- ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟا ﺔﻌﯿﺒط Nature of polymeric molecular chain
نإ تاﺪﺣﻮﻟا ﺐﯿﻛﺮﺗ ةﺪﺣﻮﻟا ﺎﮭﻨﻤﻀﺘﺗ ﻲﺘﻟا ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﺮﺻاوﻷاو ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا ﺔﯿﻋﻮﻧو ﺎﮭﺘﺳﺪﻨھو ةرﺮﻜﺘﻤﻟا
ةرﺮﻜﺘﻤﻟا .مﺎﻋ ﻞﻜﺸﺑ ﺐﻛﺮﻤﻠﻟ ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟاو ﺔﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻔﻟا تﺎﻔﺼﻟا ﻲﻓ ﺮﺛﺆﯾ ﻚﻟذ ﻞﻛ.
ﻟمﺎﻀﻟحبﻜpﻨﻟتﻛpﻤﻦﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟﻜrﻦﺎﯿp2ﻲﻟﻚpذﻟﺟpﻮﺪﺔ2ﻟمﻜﺮiﺑﻻﻟھﺔﻨﻟ3ﻛﻧNﻦﻟﻚﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟتﻠﻟ5ﻛﺪﻔﻟ5ﻜﺐنﻘﺎﻟﺼﻮﺮﺜﻟھﺔﻨﻲ
pطﺗب تﺎﺗﻜrpﺒﻔﺎ ﺟpﺸﺑﺐﺸuﺎﻟﺟpﮫﺠﺎﺑﻘﺎﻟھpﺔﻨﻟ3ﻛpﻧNﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟتﻠﻟﻲﻠﻟىﺟpﻮﻘﻜﻨC-O-C) ether linkage (
ﺟpﻔﻲﺑنﻘﺎﻟﺟpﻮﺔﺠﻜﻄﻟحبﻜpنﻘﺎﻟIﺘpنﻦ elasticity 3ﻛpﺔﻘﺎﻟﺟﻘﻛrpﺜﻲ flexibility ﻟﺟpةنﻄeﺎﻟPﻛpﻮbﻟﺼpﺐﻻﻟىﻟﺋpﮫﺪﺘﻦﻟتﻠﻟتﻲب
طﺎﻄﻤﻟا ةدﺎﻣ ﻚﻟﺬﻛو .
ﺎﺠﻤﻟا ﺔﯿﻋﻮﻧو هﺬھ ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﻌﯿﺒط نإ ﻲﻓ تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﯿﻠﺑﺎﻗ ىﺪﻣ ﻰﻠﻋ ﺮﺛﺆﺗ ﺎﮭﺑ ﺔﻄﺒﺗﺮﻤﻟا ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﻊﯿﻣ
ةرﻮﻠﺒﺘﻤﻟا ﺐﯿﻛاﺮﺘﻟا ﻦﯾﻮﻜﺗ Crystalline Structures .
3- ىﻮﻘﻟا ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟاتاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ Molecular Forces
نإ ﺔﯿﻨﻤﻀﻟا ىﻮﻘﻟا يأ ﺎﮭﺴﻔﻧ ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﻤﺿ ﻞﻤﻌﺗ ىﻮﻗ ﻰﻤﺴﺗ (Intermolecular forces) ،ﺮﺛﺆﻤﻟا ىﻮﻘﻟا ﺎﻣأة
تﺎ ﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﯿ ﺑ ﻰﻤ ﺴﺗ)Intramolecular forces ( ةﺪ ﺣاﻮﻟا ةدﺎ ﻤﻠﻟ ﺔ ﻌﻤﺠﺘﻤﻟا تﺎ ﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﯿ ﺑ ﺮﺛﺆ ﺗووأ داﻮ ﻤﻠﻟ
، ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا، ﺎﮭﯿﻠﻋ ﺎھروﺪﺑ ﻲھ ﺮﺛﺆﺗو ىﺮﺧأ تﺎﺌﯾﺰﺟ ﻦﻣ ﺎﮭﺑ ﻂﯿﺤﯾ ﺎﻤﺑ ﺮﺛﺄﺘﺗ ةﺪﺣاﻮﻟا ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا نإ يأ
عاﻮﻧأ ﻰﻠﻋ ﺪﺟﻮﺗو ﻲﺗﺄﯾ ﺎﻤﻛ:-
لوﻷا عﻮﻨﻟا:
ﻟا ىﻮﻘ وأ ﺔﯿﻟوﻷا ﺮﺻاوﻷا : ﻞﺜﻤﺗو ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞﺳﻼﺴﻠﻟ ﺔﻧﻮﻜﻤﻟا تارﺬﻟا ﻂﺑر ﻦﻋ ﺔﻟوﺆﺴﻤﻟا ﻲھو
ﺮﺻاوﻷا)ﻂﺑاوﺮﻟا ( ﺔﯿﻤھﺎﺴﺘﻟاCovalent Bonds ﻟﻚpﻞﻟﺑpﻌﺎﻲeﺎﻟAtﻞﻲﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟ(Tﺨﻻﻟﻚذﻟﺟﺪﺔﮫنﻘﺎﻟﺟﻮﺮﻘﻜﺻﻘﺎ
ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻂﺑﺮﺗ ﻲﺘﻟا .
ﻲﻧﺎﺜﻟا عﻮﻨﻟا:
ﺔ ﯾﻮﻧﺎﺜﻟا ىﻮ ﻘﻟاSecondary Forces : ﺔ ﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻞ ﺳﻼﺴﻟا ﻦﯿ ﺑ ةدﺎ ﻋ ىﻮ ﻘﻟا هﺬ ھ نﻮ ﻜﺗووأ ﻦﯿ ﺑءاﺰ ﺟأ
ةﺪﺣاﻮﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟا. ﺎﮭﻨﻣ اﺮﯿﺛﺄﺗو ﺔﻗﺎط ﻞﻗا ﺎﮭﻧﻮﻜﺑ ﺔﯿﻟوﻷا ىﻮﻘﻟا ﻦﻋ ﻒﻠﺘﺨﺗو . ﻟ(pTﺨﻻﻟھpﺔﻨﻟﮭpﻮﺔﺠﻟﺑﻮ–apﻦﻟlﻛpﺪﻘﺎﻟAtprﻘﻲ
ﺔﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻤﻟاو ﺔﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻔﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا صاﻮﺧ.
عﻮ ﻧ كﺎ ﻨھآﺮ ﺧ ﻟا ﻦ ﻋ ﺔ ﺠﺗﺎﻧ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﻲ ﻓ تﺎ طﺎﺒﺗرﻻا ﻦ ﻣ ﻲﺋﺎ ﯾﺰﯿﻔﻟا ﻚﺑﺎ ﺸﺘEntanglement ﻞ ﺳﻼﺴﻠﻟ
ﺔﻠﯾﻮﻄﻟا ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا .
ﻟﺟﺸﻛpﻐﺨﻘﺎﻟﺑpﻮLﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺊpﺨﺠﻟﻚpذﻟﯿpطﻛﻦﻲInorganic Polymers ﻟﺟﺸﻛpﻐﻨﻟرﺮpةﻘﺎﻲSemi Organic
Polymers ﻟﺴpﻻﻟﺚﻛpﻔﺒآﻐ1ﺚف1 0ﻠﺪﻟآ(اﻋﻨ 1Coordination Bonds ﻟﺟpﺮﻞﻟ=pﺸﺑPﻟﺴpﻨﻟﺄﻧpﺘﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻲlﯿp2ﻏ
ﻦﯿﺘﻄﺒﺗﺮﻤﻟا ﻦﯿﺗرﺬﻟاةﺮﺻﻵﺎﺑ وﺰﺑ تﺎﻧوﺮﺘﻜﻟﻻا ﻦﻣ جﻰﻟإ ةرﺬﻟا ىﺮﺧﻷا .
ﻜpﻻﻠ ﺒآﻐ1ﺚف1 ﻠآﺪﺘﯿﺰف1 Ionic Bonds ﺎﮭﻧﺈﻓ ﻟﺊpﺨﺠﻟ5ﻜنﺨﻧpﺜﺎﻟﺟpﻘﻜ2ﻟﻚpذﻟﺎﯿpﻨﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻚpذﻟحبﻜpﻨﻟﺟpذﻛﻘaﻻﻟﺑpﻮL
تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺔﯿ ﺴﻘﺗ ضﺮ ﻐﻟ ﺆﻓﺎ ﻜﺘﻟا ﺔ ﯿﺋﺎﻨﺜﻟا تﺎ ﻧﻮﯾﻻا تﺎ ﺠﻨﺗاﺮﻟا ﺾ ﻌﺑ ﺔ ﺻﺎﺧو ﺎﮭ ﻀﻌﺑ ﻊ ﻣ ﺎﮭﻠ ﺳﻼﺳ ﻚﺑﺎ ﺸﺗ يأ
ﺔ ﯿﻌﯿﺒﻄﻟاNatural Resins ﻜﺗ ضﺮ ﻐﻟ ﺔﻜﺑﺎ ﺸﺘﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺑ ﻦﯾﻮCrosslinked Polymers اﺬ ھ ﻞ ﺧدا ﺪ ﻗو
ﻟمﺎﺑﻮﻻﻛﻔﻛﺸeﻜpﺠﻟھﻨﯿﻦﻟبﺎﻛنﻘﺎﻟﺴﻻﻟBﺘﻌﻟﻚذﻟمﻜPﻜﺮﻦﺗﻣﺎﻟﺴﻻﻟBﺘﺒﻘﺎIonomers ﻟمﻜﻒpﺒﺠﻟبﺎﻛpنﻘﺎﻟAtpﻞﻟhﻜpﻧنﻦﻟﻀﻏﻟى
ﻒ ﯿﻠﻐﺗ ﻲ ﻓ داﻮ ﻤﻟا هﺬ ھ ﻞ ﺜﻣ ﻞﻤﻌﺘ ﺴﺗو نﻮھﺪ ﻠﻟ ﺎ ﮭﺘﻣوﺎﻘﻣو ةﺮ ﯿﺒﻜﻟا ﺔﯿﻘ ﺻﻼﺘﻟا ﺎ ﮭﺘﯿﻠﺑﺎﻗو ﺔ ﻧوﺮﻤﻟاو ةﻮﻘﻟﺎ ﻛ ةزﺎ ﺘﻤﻣ
ﺔﯾﺬﻏﻷا و ﺔﯿﺒط ﻖﺻاﻮﻠﻛPlasters ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓوﺔﯾﺬﺣﻷا .
ﺎﻣأ ﺮﺻاوﻷا ﺔﯾﺰﻠﻔﻟا)ﺰﻠﻓ- mآأt (Metallic Bonds ﺎﮭﻧﺈﻓ ﻟﯿpNﻘﻟﺟpذﻛﻘaﻻﻟﺑpﻮLنﻵا ﻟﺴpﻤﻘﻲﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟ5ﻜpoﻻﻟﻚpذ
ﻟﺑpﺮﻧﺨﻦﺑpﻌﺎﻲeﺎ ﻛpﻐﺨﻘﺎﻟمﻜpﺮiﺑنﻘﺎﻟﻚpذﻟحبﻛpطﻛنﻘﺎ ﺔ ﯿﻧﺪﻌﻤﻟا ﺔﯾOrganic metallic )ﯾpﺔذ- ﻟ3ﻛppﻐﻨﻟnpiﺑﻻ (
ﻦﯿﺳﻮﻟﺎﺘﯿﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﺑ ﺔﻓوﺮﻌﻤﻟا ﺔﻤﮭﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا فﺎﻨﺻأ ىﺪﺣإ ﻲﻓ سﺎﺳﻷا Metalocene Polymers ،
ﻦﯿﻧﺎﯿﺳﻮﻟﺎﺜﻓ ﻲﻟﻮﺑ ﻞﺜﻣ ﺔﯿﻧﺪﻌﻤﻟا ﺔﯾﺰﻠﻔﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا يأPolyphthalocyanene .

22. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
21

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

* ﺔﯾﻮﻧﺎﺜﻟا ىﻮﻘﻟا عاﻮﻧأ ) ﺰﻟﺎﻓرد نﺎﻓ ىﻮﻗ (ﺒﻟا تﺎﺌﯾﺰﺟ ﻦﯿﺑ ةدﻮﺟﻮﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ:
ﺪﺟﻮﺗﺎﻀﯾأ عاﻮﻧأ ﺔﯾﻮﻧﺎﺜﻟا ىﻮﻘﻟا ﻦﻣ ﺔﻔﻠﺘﺨﻣSecondary Forces ﻟﺊpﺨﺠﻟﻚذﻟﻷﺑﺨﻦﻲﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟمﻜEﺸﯾطﻟﺴﻮﺠ
نﺎﯿﺣﻷا ﻟﯾﻘﻜpذﺗبﻟتﻜذﻟlﻛﺪﺠﻟﺟﺸﻛﻔﻜﺐﻘﺎﻟlﻛﺪﻘﺎﻟAtﻞVan der Waals ﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟﺴﻮpﺠﻟlﻛﺪﻘﻜpﺠﻟﻜpﻔﻜﻮ2ﻠﻟھﻨﯿpﻦﻲIntra
Molecular Forces .ﻰﻟإ رﺎﺷأ ﻦﻣ لوأ ﺰﻟﺎﻓرد نﺎﻓ ﺮﺒﺘﻌﯾو تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﯿﺑ ﺔﯾﻮﻧﺎﺜﻟا ىﻮﻘﻟا هﺬھ ﻞﺜﻣ دﻮﺟو ﻦﻣو
ﺔﯾﻮﻧﺎﺜﻟا ىﻮﻘﻟا هﺬھ :
أ - بﺎﻄﻘﺘﺳﻻا ىﻮﻗ )ﺐﻄﻘﻟا ﻲﺋﺎﻨﺛ( Dipole Forces
ﻟﺟﺮﮫﺪﻧpإﻻﻟمﻜpEﺸﯾطﻟبﻛpطﻲﻟﺴpﻨﻟlﻛpﺪﻘﺎﻟAtpﻞﻟﺴﻨﻟ(oﺘﻦوأ ﻟAtpﻞﻟﺼpﺐنﻘﻟتﻛpﻤﺸﻟىﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺟﺔpإﺔﺜﻟﻚpذﻟﺟﺮﮫﺪﻧpإﻻﻟﺋﻮﻻﻜpoﻻ
تﺎﺌﯾﺰﺠﻟاوأ ﻲﺒﻄﻗ مﺰﻋ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟاDipole Moment نﻮﻜﯾ يأ ﻟﻜprﻘﺟﺸﻲﻜpإﻧﻻﻟﺟpﻮﻗﻜﺠﺑriﻟمﻜﺘNpﺬ ﻟﺟpﻒﺔﻧ-ﻻﻟﻜprﺘﻤﻘﻲ
ﺔﻨﺤﺸﻟا .ﻟ5بﻜpﺨﻧﻻﻟ:ﻜpTﻔﻟ3apiﻟﺼpنﺨﻦﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟAtpﻞﻟﺼﺐﻻﻟتﻜذﻟحﺑﻮﺮiﻟمﻜذﻜإنﻘﺎﻟتﻛﻤﻦﻟﻜﻻﯿﺘﻨﻲﻜpﻮﻗﻜﺠﺑri. ﻟﻜﻻﯿpﺘﻨﻟﺴpﻤﻘﻲ
ﻟﺟpﺸﻜﻒﻤﻘﺎﻟرpﻮذﻟﻜpنﺠﻟﺟﺮﺸﺑﻄﻟIﺮﺒﻦﻟمﻜﺘNةﻘﺎﻟتﻜذﻟﺟﻮEﺸﯾoﻘﺎﻟمﻜذﻜإنﻘﺎﻟبﻲﯿNﺠﻟ3ﻠﻟﺎﯿطﻟﺟﺮﺸﺑﻄﻟمﻜEﺸﯾoﻘﺎﻟتﻛﻤﻦ1ﺎﯿp2u ﻟlﻛpﻄ
ﻦﯿﺑ بذﺎﺠﺗﺠﻟا تﺎﺌﯾﺰ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﯾ ىﻮﻘﻟا ﻦﻣ عﻮﻨﻟا اﺬھ ناو ﻒﺻاﺮﺗبﺎﻄﻗﻷا و ﺔﻨﺤﺸﻟا ةﻮﻗو ةراﺮﺤﻟا ﺔﺟرد .

ب– ﺚﺤﻟا ىﻮﻗInduction Forces
ىﻮﻘﻟا هﺬھ رﺪﺼﻣ دﻮﻌﯾوﻰﻟإ ﺎﻣ ﻰﻠﻋ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا هﺬھ ﺮﺛﺆﺗ ذإ ، ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺳ ﻲﻓ ﺔﺒﻄﻘﺘﺴﻣ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ دﻮﺟو ﻟﺾﻮpNﺸ
تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﻣ ﺎﮭﺑوأ ﺔﺒﻄﻘﺘﺴﻤﻟا ﺮﯿﻏ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا يدﺆﺘﻓﻰﻟإ تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا هﺬھ ﻲﻓ ﻲﺋﺰﺟ بﺎﻄﻘﺘﺳا ثوﺪﺣوأ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا .
ﻨﻋ ﻂﻠﺨﺗ ﺎﻣﺪنﺎﺗدﺎﻣ ﺮﯿﻏ تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا بﺎﻄﻘﺘﺳا ﻊﯿﻄﺘﺴﺗ ﺔﯿﺒﻄﻘﻟا ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا نﺈﻓ ﺔﯿﺒﻄﻗ ﺮﯿﻏ ىﺮﺧﻷاو ﺔﯿﺒﻄﻗ ﺎﻤھاﺪﺣإ
ﺚﺤﻟا ﺔﻘﯾﺮﻄﺑ ﺎﮭﻟﻮﺣ ﺔﻌﻗاﻮﻟا ﺔﯿﺒﻄﻘﻟا . ةراﺮﺤﻟا ﺔﺟرد ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﺗ ﻻ ﺚﺤﻟا ىﻮﻗ نإ ﺮﻛﺬﻟﺎﺑ ﺮﯾﺪﺠﻟا ﻦﻣو.
ج- ﻷاﺮﺻاو ﺔﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟاHydrogen Bonds
ﻟPﻜpﺮﻦﺗﻣﺎﻟتﻛpﻤﺸﻲﻟﻚpﻔﻲﺑﻧﻤﻘﺎﻟVﻲبﯾpﻻﻟھpﺔﻨﻟﺟﺸﻲﻜ2ﻟحﺗﻀﻲﻟﺴﻮطﻲﺗﯿﻮﻞﻟحﺗtﺠﻟﺟﮫﺮﻦﺑنﻘﺎﻟمﺎﺗtﻘﺎﻟﺴﻮﺠﻟﺑﻌﺎﻲeﺎﻟAtﻞﻟﯿطﻛﻦ
تارذ لﻼ ﺧ ﻦ ﻣﻦﯿﺟورﺪ ﯿﮭﻟا . ﺔ ﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﺮ ﺻاوﻷا ﻦﯾﻮ ﻜﺗ ﻰ ﻠﻋ ةردﺎ ﻘﻟا ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻤﻟا ﻢ ھأ ﻦ ﻣو ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻣ ﻲ ھ
ﯿﺴﻛﻮﺑرﺎﻜﻟاﻞ )-COOH ( ﺋﻮﻻﻜpoﻻﻲ ﻟمﺎﯿpﻮﻻﻣﺎ)-CONH2 (مﻜpﺘﻮﻻeﺎﻲ ) ( -NH2 وﺼﻮpإiﻲﺗﯿﻮrﻘﺎ )-OH (
و (-HF)ﺎھﺮﯿﻏ.
ﺔﯾﻮﻗ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا هﺬھ نﻮﻜﺗوبﺎﻄﻘﺘﺳﻻا eﺎﻟمﺎﺗtpﻘﻟﺟpﻮﻘﻜﺨﻘﺎﻟﺟpﻮﺠﺑrﻤﻘﺎﻟﺟﻮﺮﻘﻜإﻘﺎﻟﺼﻐﻒﺠوﻲﻟﺴﻮطﻲﺑpﻧﻮﺘﻘﺎﻲﻟﺴﻮopإi ﻟﺗﻛpﺔﻒﻘﺎ
ًﺎﯿﺋﺰﺟ ﻦﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ةرذ ﺐﻄﻘﺘﺳ ﺚﯿﺣ ﻲﻠﯾ ﺎﻤﻛ:

ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا ﻰ ﻠﻋ هﺬ ھ ﺔﺒﻄﻘﺘﺴﻤﻟا ﻂﺑاوﺮ ﻟا ﺮﺛﺆﺗ ﺟﺮﮫﺪﻧppإﻻﻟحﺑppﻮbeﺎﻟIﺮpﺒﻦﻟوppﻮ2ﻟﻜpprﺔﻻﻜﻤﺠ .ﻟﺴﻮطﻲﺗﯿppﻮrﻘﺎﻟﯿppﺸﺗﻛﺔذﻟﻚpﻒذ
ﺔﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﻂﺑاوﺮﻟا ﻞﻌﻔﺑ ىﺮﺧأو ﺔﺌﯾﺰﺟ ﻦﯿﺑ بذﺎﺠﺗ دﻮﺟو ﻆﺣﻼﯾ . ﻲﻟاﻮﺣ بذﺎﺠﺘﻟا اﺬھ راﺪﻘﻣ ﻎﻠﺒﯾو)5 (ﻟﻛpﺔﻮi
ﺔﯾدﺎﻌﻟا ﺔﻄﺑاﺮﻟا ﻦﻋ ﺎھﺰﯿﯿﻤﺘﻟ ﻂﻘﻨﻣ ﻞﻜﺸﺑ ﻞﺜﻤﺗو ﺔﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﺔﻄﺑاﺮﻟا ﺔﻗﺎط ﻲھو ﺪﺣاﻮﻟا لﻮﻤﻠﻟ ﺮﻌﺳ:

ﺮﻄﻟﺎﺑوﻲﺗﺄﯾ ﺎﻤﻛ ﺔﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﻂﺑاوﺮﻟا ﻦﯾﻮﻜﺗ ﻦﻣ لﻮﺤﻜﻟا وا ءﺎﻤﻟا تﺎﺌﯾﺰﺟ ﻊﯿﻄﺘﺴﺗ ﺎﮭﺴﻔﻧ ﺔﻘﯾ:

23. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
22

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﺔﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻔﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا تﺎﻔﺻ ﻰﻠﻋ ﺮﯿﺒﻛ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺔﯿﻨﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﺮﺻاوﻸﻟ ﺔﻧﻮﻜﻤﻟا ﺔﺒﻄﻘﺘﺴﻤﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا هﺬھ دﻮﺟﻮﻟ نإ
ﺔﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻤﻟاو .ﻟﺟpﻄﻜPﻟvﻲﺎﺑﻧﻦﻲحﺑpﻌﻂﺎ ﻟﺴﻮpﺠﻟﺟpﻮﺘﻮطﻲﺗﯿrﻘﺎ)12.6- 29.4 KJ /mol( vﻲﺎﺑpﻧﺸﻲ ﻟﺼpنﺨﻦﻟ3tpﻘﺎﻟlﯿpنﻘﺎ
ﻦﯿﺑ ﺮﺻاوﻷا هﺬھ ﮫﻨﻤﺿ2.4– 3.2) x 10
-8
cm ( .

د - ﻗـﺰﻟﺎﻓرد نﺎﻓ ىﻮ (Vander Waals Forces )
ﺎﻤھ ﻦﯿﻋﻮﻧ ﻰﻟإ ىﻮﻘﻟا هﺬھ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﻦﻜﻤﯾ:
1- بﺬﺠﻠﻟ ﺰﻟﺎﻓرد نﺎﻓ ىﻮﻗ ( Vander Waals Attraction Forces )
ًﺎﻧﺎﯿﺣأ ﻰﻤﺴﺗونﺪﻨﻟ ىﻮﻘﺑ London Forces ﺎﯿﺣأو ىﻮﻘﺑ ﺎﻧرﺎﺸﺘﻧﻻا)ﺔﺘﺘﺸﻤﻟا ( Dispersion Forces .
تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﺘﻗﺆﻣ ﺔﯿﺑﺮﮭﻛ بﺎﻄﻗأ ﻦﯾﻮﻜﺗ ﺐﺒﺴﺑ ﺎﮭﻨﯿﺑ ﺎﻤﯿﻓ تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا بذﺎﺠﺗ ﻦﻋ ىﻮﻘﻟا هﺬھ ﺄﺸﻨﺗو.
ﻟﺋpﻻﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟﻚpذﻟحبﻛpطﻛنﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜpoنﻘﺎﻟﻲﻠﻟمﻜpEﺸﯾoﺔﻘﻟﻚpﺮﮫﺪﻘﺎﻟ:ﯾﺨﻘﺎﻟﺑﻮﻮﺻﻦﻟھﻘﻏﻟlﻛﺪﻘﺎﻟﺴﻻﻟﺚﻛﺘﻘﺎﻟﺎtﻞﻟﺗﯿﺒﻻﻟﺋطﺑﺸﻲ
ﻟﺟﺔpﺒNﻻﻟتﻏﻟﻣﻏﻟىﻟﺴﻻﯾﻘﺎﻟھpﻘﻏﻟﻚpﺮﮫﺪﻘﺎﻟ:ﯾpﺨﻘﺎﻟﻚpذﻟﺑpﻮﻮﺻﻧﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟnﺮpﺜﻟﺋpطﺑﺸﻲﻟىﻟﺑﻒpﺒﺔﻘﻟﺟﺸﻲﻜpإﻻﻟتﻛpﻤﻦﻟﻚpﺮﮫﺪﻘﺎﻟ:ﯾpﺨﻘﺎ
حﺗﻀﻟﺼpiﻟحﺎﻛpﻔﻟ5ﻛp2ﻟمﻜpﻔﻲﺑﻧﻤﻘﻣﺎﻟﻜﻞtp-ﻧﻦﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﺟpﻒﺔﻧ-نﻘﺎﻟﺟﻮﻔﻲﺑﻧﻤﻘﻣﺎﻟمﻜﻮﺨ)ﻛﻘﺎ ﻦﯿﺒﻄﻗ ﻦﯾﻮﻜﺗ ﻰﻟإ يدﺆﺗ ﻲﺘﻟاو
ﻟا ﻦﻣ ىﺮﺧأ ﻊﻗاﻮﻣ ﻲﻓ ةﺪﯾﺪﺟ بﺎﻄﻗأ نﻮﻜﺘﺘﻟ لوﺰﯾ نأ ﺚﺒﻠﯾ ﻻ ﺖﻗﺆﻣ ﻞﻜﺸﺑ ﺔﻨﺤﺸﻟا ﻲﻓ ﻦﯿﻔﻠﺘﺨﻣﺟpﻮﻗﯾo ناو ﻟﺎtpﻞ
بذﺎﺠﺘﻟا ىﻮﻘﺑ ﻰﻋﺪﺗ بذﺎﺠﺗ ىﻮﻗ لﻮﺼﺣ ﻰﻠﻋ ﺮﺛﺆﯾ يﺬﻟاو ةروﺎﺠﻤﻟا تارﺬﻠﻟ ﺔﯿﻧوﺮﺘﻜﻟﻻا ﺔﻤﯿﻘﻟا ﻊﯾزﻮﺗ ﻰﻠﻋ ﺮﺛﺆﯾ
ﺔﯾرﺎﺸﺘﻧﻻا .ﻟﻲﻠﻟﺋﻮﻻﻜpoﻻﻟبﻛpطﻲﻟﺟﻘﻜ2ﻟﻚذﻟﻚﻒﻧ-ﻦﻟlﻛﺪﻘﺎﻟAtﻞﻟتﻏﻟﻣﻏﻟىمﻜEﺸﯾoﻘﺎﻟ(Tﺨﻻﻟﻚذﻟبﻛطﻛﻻﻟlﻛﺪﻘﺎﻟﺴﻻﻟﺚﻛﺘﻘﺎﻟﺎtﻞﻟتﻏ
ﺎﺌﯾﺰﺟت ﺗﻻ ىﻮﻘﻟا هﺬھ ناو ﺔﯾﻮﻗ ﺔﺒﻄﻘﺘﺴﻣةراﺮﺤﻟا ﺔﺟرد ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌ .

2- ﺮﻓﺎﻨﺘﻠﻟ ﺰﻟﺎﻓرد نﺎﻓ ىﻮﻗ ( Vander Waals Repulsion Forces )
ﻟىﻼtpoﻘﻜﺠﻟ,ﻜp-ﻘﺎﻟﺴﻦﻛpﻮﻔﻟتﻛﻔﻜpﺪﻘﻟﺋpﻐ-ﻦﻟﻚprذﻟهﻘtpﻘﻲﻟىﺼpﻧiﻟﻜrﻘﻟحﺑﻮﺻﻌﻟمﻜنﻮإطﻟﻜﻞﺗﻜﺮﻧﻨﻜﺠﻟمﻜEﺸﯾoﻘﺎﻲﻟمﺎﺗtﻘﺎﻟتﻏ
ﺎﮭﻨﯿﺑ برﺎﻘﺘﻟا ةدﺎﯾﺰﺑ دادﺰﺗ ،بذﺎﺠﺘﻠﻟ ىﻮﻗ ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟاو تارﺬﻟا ﻦﯿﺑ ﺪﺟﻮﺘﻓﻟتﻜpذﻟ(ﻘﻜﺨﻘﺎﻟتﻠﻟﻣﻏﻟىﻟمﻜذﻜإنﻘﺎﻟﻚذ
و تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا نأ ﻦﯿﺑ ﺰﻟﺎﻓرد يدﺆﯾ ﻲﻓﺎﺿإ برﺎﻘﺗ يأ ﺢﺒﺼﯾ ﺪﺣ ﻰﻟإ ﻞﺼﺗ ﺚﯿﺤﺑ ﺔﻨﯿﻌﻣ دوﺪﺣ ﻲﻓ برﺎﻘﺘﺗ تارﺬﻟا
تارﺬﻠﻟ ﺔﺒﺟﻮﻤﻟا ىﻮﻨﻟا ﺮﻓﺎﻨﺗ ﺐﺒﺴﺑ ﻚﻟذو ،ﺮﻓﺎﻨﺘﻟا ﻰﻟإ .ﻟﻠﯿpﺮﺸﻟﻜﻞﯿpﺘﻨﻟﻚpﻧﻘﺎﻲﻟحﺗtpﻘﻜﺠﻟﺟpﮫﻮNنﻘﺎﻟحﺑﻗﺎﯿpﻘﺎﻟﺑpﮫﻄﻟBpﺒﻔﻟتﻏ
ﺟpﺠﺗﻜﺪﻧنﻘﺎﻟمﺎﺗtpﻘﺎﻟﺴﻮﺠﻟﺑذﻜﺘﻧﻘﺎ ﯾﻘﻜpذﺗبﻟتﻜpذﻟﺑpﮫﻄﻟBpﺒﺘﺠﻟھﻨﯿpﻦ ( Vander Waals's Radius ) .ﻟﻼﺗﻜpﺪﻦﻟﯿpﺘﻨ
فﺎﺼﻧأ ىﺪﻌﺘﺗ ﺚﯿﺤﺑ ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻦﻣ تارﺬﻟا نﺎﻓ رﺎﻄﻗأ ًاﺮﻓﺎﻨﺗ ثﺪﺤﯾ ﺰﻟﺎﻓرد ﻰﻋﺪﯾ ﺮﻓﺎﻨﺘﻠﻟ ﺰﻟﺎﻓرد نﺎﻓ ىﻮﻘﺑ.

24. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
23

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﺗــﺴــﯿﻤــﺒﻟا ﺔـــﯿﻟﻮـﻤــ تاﺮNomenclature of Polymer
ﺪ ﺟﻮﺗعاﻮ ﻧأ ﻟ ﺔﯿﻤ ﺴﺘﻟا ﻦ ﻣ ﺔ ﻔﻠﺘﺨﻣ ، ﺮ ﺿﺎﺤﻟا ﺖ ﻗﻮﻟا ﻲ ﻓ ﺔﻣﺪﺨﺘ ﺴﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻠعاﻮ ﻧأ قﺎ ﻄﻨﻟا ﻰ ﻠﻋ ﺔ ﻓﻮﻟﺄﻣ ﺎ ﮭﻨﻣ
يرﺎﺠﺘﻟاىﺮﺧﻷاو ﺔﻓﺮﺼﻟا مﻮﻠﻌﻟا لﺎﺠﻣ ﻲﻓ .وﻲھ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟ ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا قﺮﻄﻟا ﻦﻣ:

ًﻻوأ:0ن1ﺒﻜﺪ ﯿآﺼ 10ﮫlاآﻞﻻ0cآأa00ﻠﺪﻋﺼﻜ 10ﻠﺪﻜﻦﻨ 1 Nomenclature based on polymer
sources
تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا ﺔﯿﻤ ﺴﺗ ﺮ ﺒﺘﻌﺗ ﺔﺒ ﺴﻧﻰ ﻟإ قﺮ ط ﻂ ﺴﺑا ﻦ ﻣ ﺎھردﺎ ﺼﻣﺔﯿﻤ ﺴﺘﻟا ﺎ ھﺮﺜﻛأو ﺔﯿﻤ ﺴﺘﻟ ﺔ ﺻﺎﺧو ﻻﺎﻤﻌﺘ ﺳا
ﺪﺣاو ﺮﻣﻮﻧﻮﻣ ﻦﻣ ةﺮﻀﺤﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا. تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻰﻤﺴﺗ ﻊﻄﻘﻣ ﺔﻓﺎﺿﺈﺑ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬھ ﺐﺴﺣ0و ﯿآﺮ– Poly
ﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟرﺘﻻﻟتﻛﻤﻧنﻘﺎﻟﺑﻻﻛﻔﻛنﺔﻘﻟﻚنﺔﺨﻘﺎﻟ(ﺜﻣﺎﻟﺼﺮﻄ .ىﻟﺴﻮﺔﻮﺠﻲﺑpﺠﻟىﻟﺴﻮpﺔﻮ–ﻣﺎﻟﺴpﻻﻟحﺑpﻐNنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﻜpذ ﻟىﻟﺴﺸﺑﺸﻜﻧpﺜ
ﻲﻟاﻮﺘﻟا ﻰﻠﻋ ﻦﯿﯾادﺎﺗﻮﯿﺑ ﻲﻟﻮﺑ ، ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺑ ، ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺑ ، ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻲﻟﻮﺒﻟﺎﺑ ﻰﻤﺴﺗ ﻦﯿﯾادﺎﺗﻮﯿﺑ .

ﻜpﻻﻠ ﻟnpoﺸﻟtpﻗﯿﺘﺨذﻟﯿp2ﺎﻲﻟﺋpﮫﺪﻻﻟﺴpﻻﻟﺑpﺐiﻠﻟﺴpﻻﻟﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟ(pﺜﺎﻟتﻛpﻤﻧﺸﻟﻜﻻﯿpﺘﻨﺟpPﻜ2ﻏ ﻟ3بﻜppﻒﻧﻘﻟﻟﺴﻮpﺜﻛﺪﺠﻟﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟ(pﺜﺎ
كﺎﺒﺗرﻻا ﺪﻗ يﺬﻟا ﻟﺎﺑ ، تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺾﻌﺑ ﺔﯿﻤﺴﺗ ﺪﻨﻋ ﻞﺼﺤﯾﻟﺟﻮنpإﻦﻟﯿpﺘﻨﻟﺼpﺒNﺸﻣﻟ0ﻛpنﺻﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟﺼpﺐﻻﻟتﻏﻟﺴﻻﻟ(Lﺑ
ﻟﺟppﺸﯾﻮﺔﻤﻔﻣﺎﻟﺟpﺻﺔﻘﻜﺠﻟﻟرﻧﻮنppإﻦﻟﯿppﺘﻨﻟ5ﻜpNﻘﺎﻟﻛppﻞﻟﻜppنiﻟﺟpﻮﺠﺑﺨﻘﺎﻟﺟppﺻﺔﻘﻜﺠﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎ ﻼﺜ ﻤﻓ ، Polyethylene oxide ﺔ ﻐﻠﻟﺎﺑ
ﺔﯾﺰﯿﻠﻜﻧﻻا ﻦﯿﯿﻟﺎﺘﻟا ﻦﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا ﺪﺣا ﻲﻨﻌﯾ ﺪﻗ:
وأ
ﺎﻣأ نوﺪﺑ ﻰﺘﺣ ﺎﯿﻠﻛ ناﺰﯿﻤﺘﻣ نﺎﻤﺳا ﺎﮭﻟ نﻮﻜﯿﻓ ﺔﯿﺑﺮﻌﻟا ﺔﻐﻠﻟﺎﺑﻮﻗﻷاسا ﻊﺿو ﺐﺠﯾ ﻦﻜﻟو ،ساﻮﻗﻷا ﻟبﯿpﺨﻦﻟﺟpﻘﻜ2ﻟﻚذ
ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﻢﺳا ﻲﻓ ﻊطﺎﻘﻤﻟا

ﻦ ﻣ ﺮ ﻀﺤﻤﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟﺎ ﻓ6- ﻚ ﯾوﺮﺒﻜﻟا ﺾﻣﺎ ﺣ ﻮ ﻨﯿﻣا 6- aminocaproic acid ﻰﻤ ﺴﯾ ﻲﻟﻮ ﺑ)6- ﻮ ﻨﯿﻣا
ﻚ ﯾوﺮﺒﻜﻟا ﺾﻣﺎ ﺣ)) Poly (6-aminocaproic acid ( . ﺔﯿﻤ ﺴﺘﻟا ﺔطﺎ ﺴﺑ ىﺪ ﻣ ﻆ ﺣﻼﯾ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟ ءاﻮ ﺳ
ﻮﻘﻛpﺮﻘﻟﻲﺎﻟﺟذﻜ)ﻣﺎﯿp2ﺎﻲﻟﺑﻻﻛpﻔﻛﻻﻟﺴpﻻﻟﺟpﻔﻛﻤﻧنﻘﺎﻟBpﻮﺐﻤﻧﻘﺎﻟمﺎﺑن .ﻜpﻻﻠ ﻟﻜprﺘﻻﻟﺑpﻐNﺸﻟﻚpﻧﻘﺎﻟمﺎﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟبﯿpﺨﻦﻟﺟpﻘﻜ2ﻟﻚpذ
ﻟﺟpﺠﻛLﺑﻻﻟﺑpﻮLﻲﻟحﯿpﺪﺨﻻﻟﺟpﺪﺸﺑﮫﻘﺎﻟAtpﻞﻟIﺮpﺒﻧذﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺴpﻻﻟ(Lﺑﻘﻜpﺠنإ ﻟvﺑpﻧﺪﺸﻟﺊﺨﺮpﻘﺎﺚﻜpﺮﻦﻏ ﻟﺟﺪﺠﻜpإﻘﺎﻟﺟpﺪﺸﺑﮫﻘﺎﻟxpﻒﻔ
ﻊﻄﻘﻣ ﻊﺿﻮﯾو–ﻛــﻮ- )Co ( ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺎﮭﻨﻣ نﻮﻜﺘﻤﻟا تاﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﻦﯿﺑ .

لﺎﺜﻣ :ﺴﺗ ﻦﻜﻤﯾ لﻮﻜﯾﻼﻜﻟا ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻦﻣ نﻮﻜﺘﻤﻟا ﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤEthylene Glycol ﻚﯿﻟﺎﺜﻓﺮﯿﺘﻟا ﺾﻣﺎﺣو
Terphthalic Acid ﻲﻠﯾ ﺎﻤﻛ :
ﻲﻟﻮﺑ) لﻮﻜﯾﻼﻛ ﻦﯿﻠﯿﺛأ– ﻮﻛ- ﻚﯿﻟﺎﺜﻓﺮﯿﺘﻟا ﺾﻣﺎﺣ (Poly(ethyleneglycol-co-terphthalic acid )
نإ ﻻإ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬﮭﺑ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا هﺬھ ﺔﯿﻤﺴﺗ نﻮﻜﺗ:
1- ﺮﯿﻏو ﺔﺒﻌﺻﻣﺔﻣﻮﮭﻔ.
2- ﺔﺑﻮﻌﺼﻟاوىﺮﺧﻷا ﻮھ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬھ ﺎﮭﮭﺟاﻮﺗ ﻲﺘﻟانإ ﺔﺒﺴﻧ ﻰﻤﺴﺗ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺾﻌﺑھpﻘﻏ ﻟﯿpﻄﻟمﺎﺑﻻﻛpﻔﻛﻻ
ﺎﮭﻨﻣ ﺮﻀﺤﻣ ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا نﺎﺑ وﺪﺒﯾ .ﻻإ تاﺮﻣﻮﻧﻮﻣ ﻦﻣ ﺔﻘﯿﻘﺤﻟا ﻲﻓ ﺮﻀﺤﻣ ﮫﻧاىﺮﺧأ .
لﺎﺜﻣ ﺧآـﺮ :نإ ﻲﻟﻮﺒﻟا ) لﻮﺤﻛﯿﻨﯾﺎﻔﻟاﻞ )Poly (vinylalcohol (ﻔﻟا لﻮﺤﻛ ﻦﻣ ﺮﻀﺤﻣ ﮫﻧا وﺪﺒﯾﻨﯾﺎﯿ ﻞﻻإ ﻟﻚpذﻟرﻔﺎ
ﺔﻘﯿﻘﺤﻟا تﻼﺧ ﻦﻣ ﺮﻀﺤﯾﯿﻨﯾﺎﻔﻟاﻞ ﻲﻟﻮﺑ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ) تﻼﺧpﻮﺘﺸﻜﻒﻘﺎﻞ )Poly (vinylacetate ( ﺑنﻮﻘﻛpﺮﺔﻘﻟlﺑpoﺸﻟ(p–
ﺞﺗﺎﻨﻟا ﻲﻟﻮﺑ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ ﻞﻠﺤﺗ ) لﻮﺤﻛﯿﻨﯾﺎﻔﻟاﻞ .(

25. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
24

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ًﺎﯿﻧﺎﺛ : ﻰﻠﻋ ﺔﯿﻨﺒﻤﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟ ﺔﯿﺋﺎﻨﺒﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﺐﯿﻛﺮﺗ سﺎﺳأ
Nomenclature based on the structure of repeating unit of polymer

ﺒﺴﻧ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ ﻦﻜﻤﯾـ ﺔﻰﻟإ ﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺟﻮنإﻦﻟﺴﻤنﺸﻟﺟﺪﺸﺑﮫﻘﺎﻟAtrﺠﻟىﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺟﺔإﺔإﻘﻟﺟﻮﻗﻜﺘﺮﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟnﻮiﺑﻦ
ﻦﯾﺮﻣﻮﻧﻮﻣ ﻦﻣ ﺔﻘﺘﺸﻤﻟاوأ ﺮﺜﻛأ . ﺟpنﺔiﻟﺋp)ﻛﺠﻟﺟﻮنpإﻧﻘﺎﻟAtﻞﻟ3ﺑoﻦ ) ﻚﻘﻛpﺠ ( ﻟحﯿp2ﻛﻘﺎﻟ(pﺜﺎﻟھpﺔﻨﻟ3ﻛpﻧNﺸﻟHﻛpﻄﻟﺼpﺮﻄ
ﻟ ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠ.

ﻲﺤﯿﺿﻮﺗ لﺎﺜﻣ:
ا ﻦﻣ ﺮﻀﺤﻤﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟ ﻦﯿﻣأ ياد ﻦﯿﻠﯿﺜﻣﺎﺴﻜھHexamethylenediamine
ﻚﯿﺳﺎﺒﺴﻟا ﺾﻣﺎﺣوSebasic acid ﺔﺒﺴﻧ ﻰﻤﺴﯾﻰﻟإ ﻟﯿpﻮﻻﻠﻟﻚpﻞﻟﻚpﻧﻘﺎﻟﺟpﻮﺮﻮiﺑﻧﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎ
ﻲﻟﺎﺘﻟا ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا ﺎﮭﻟ ﻲﺘﻟاو :

ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻢﺳا نﻮﻜﯿﻓﻲﺗﻵﺎﻛ : ﻲﻟﻮﺑ ) ﺪﯿﻣﺎﺴﺒﺳ ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﺎﺴﻜھ ( Poly(hexamethylenesebasamide)

لﺎﺜﻣ ﺮـﺧآ:
ﻦﯿ ﻣأ ياد ﻦﯿﻠﯿﺜﻣﺎ ﺴﻜھ ﻦ ﻣ ﺮ ﻀﺤﻤﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟاHexamethylenediamine
دﻷا ﺾﻣﺎﺣوﯾ ﻚﯿﺒAdipic acid ﻟﻚpﻧﻘﺎﻲﻟﯿﻮﻻﻠﻟﻚﻞﻟﻚﻧﻘﺎﻟﺟﻮﺮﻮiﺑﻧﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟھﻘﻏﻟﺟﺮإﻔﻟھنإﺸ
ﻲﻟﺎﺘﻟا ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا ﺎﮭﻟ :

ﻲﺗﻵﺎﻛ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻢﺳا نﻮﻜﯿﻓ : ﻲﻟﻮﺑ )دأ ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﺎﺴﻜھ ﺪﯿﻣﺎﺒﯾ ( Poly(hexamethylene adipamide)

لﺎﺜﻣ ﺮـﺧآ:
اﻦﯿ ﻠﯿﺛﻻا لﻮ ﻜﯾﻼﻛ ﻦ ﻣ ﺮ ﻀﺤﻤﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟ ﻟا ﺾﻣﺎ ﺣوﺘ ﻚ ﯿﻟﺎﺜﻓﺮﯿ
ﺔﺒﺴﻧ ﻰﻤﺴﯾﻰﻟإ ﻟﻜprﻘﻟﺑﻧpﺜﻠﻟﻚpﻞﻟﻚpﻧﻘﺎﻲﻟﺄﻦﻜpﺘﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﺔﻘﻟﺟﻮﺮﻮiﺑﻧﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎ
ﻲﻟﺎﺘﻟا ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا :

ﻢﺳا نﻮﻜﯿﻓﺗﺎﻨﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاﺞ ﻲﺗﻵﺎﻛ : ﻲﻟﻮﺑ)ﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗﻦﯿﻠﯿﺛﻻا ت (Poly (ethyleneterphthalate) .


نإ ﻟﺑpﻮLﻟحﯿpﺪﺨﻻﻟﺟpﻮﻗﻜﻮنﻮiﻟnpﻮiﺎﺑﻦﻟﻜprﻘﻟﻚpﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﺔﻘﻟﺟﺮpإﺘﻘﻜﺠﻟ=pﻮﺮﮫﻧﻘﺎﻟﺟﺮﺨpﻌﻟﺟﻮنpإﻧﺔﻘﻟﺟﺪﺸﺑﮫﻘﺎﻟAtﻞﻜprﻔﻏ ﻟﺟpذﻛﻘaﻻ
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻢﻈﻌﻤﻟ ﺔﺒﺴﻨﻟﺎﺑﺔﻤﮭﻤﻟا ﺎﯿﻋﺎﻨﺻ.

26. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
25

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ًﺎﺜﻟﺎﺛ: ﺔﯾرﺎﺠﺘﻟا تﺎﯿﻤﺴﺘﻟاوأ ﺔﻓﻮﻟﺄﻤﻟا تﺎﯿﻤﺴﺘﻟا Trade and Known Names

ﺪﻘﻟﺖﺤﺒﺻأ ﺔﯾرﺎﺠﺘﻟا تﺎﯿﻤﺴﺘﻟاﺮﺜﻛأ ﺷو ﺔﻔﻟأﻮﯿﻟﺴpﻻﻟ(Lﺑﻘﻜpﺠﻟﺟpﻮنﺔﺨﻘﺎﻟمﻜﻮنإﻧﻘﺎﻟﺴﻻﻟھﻧ2ﻟ5ﻜنﺨﻧﺜﻣﺎﻟﻚذﻟﻜﻨنإ ﻟﺊpﺨﺠ
ﺎﮭﻟ ﺖﺴﯿﻟ ﺔﯾرﺎﺠﺘﻟا تﺎﯿﻤﺴﺘﻟاﺔﯾأ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﻲﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﺐﯿﻛﺮﺘﻟﺎﺑ ﺔﻗﻼﻋ .واﻟﻜrpﺒﺪﺘﻦﻟ:ﻜpﻨﻟﺼﻤpةﺠﻟﺟpﺸﺗﻜoﻧﻘﺎﻟمﻜﻮنإﻧﻘﺎﻟت
ﺘﻟا ﻦ ﻋ تﻼﯿ ﺼﻔﺗ ﻲ ﻄﻌﺗ ﻻ ﺎ ﮭﻧﺈﻓ ﺔ ﯿﻤﻠﻌﻟا ﺔ ﻗﺪﻟا ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻠﻟ ﻲﺋﺎ ﯿﻤﯿﻜﻟا ﺐ ﯿﻛﺮ و، ةﺮ ﺜﻜﺑ ﺔ ﯾرﺎﺠﺘﻟا تﺎﯿﻤ ﺴﺘﻟا ﻞﻤﻌﺘ ﺴﺗ
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ ﺮﯿﺜﻜﻠﻟ ﺔﯿﻤﻠﻌﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟا ﺪﯿﻘﻌﺘﻟو ﺎﮭﺘﻟﻮﮭﺴﻟ .

ﺔﻔﻠﺘﺨﻣ ﺔﺠﺘﻨﻣ تﺎﻛﺮﺷ ﻦﻣ ﺔﻔﻠﺘﺨﻣ ﺔﯾرﺎﺠﺗ ءﺎﻤﺳأ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺲﻔﻨﻟ نﻮﻜﯾ ﺪﻗو.
ًﻼﺜ ﻤﻓ : ﺎ ﻧﺎﯿﺣأ ﻰﻋﺪ ﺗ ﺪ ﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻔﻟا و لﻮ ﻨﯿﻔﻟا ﻦ ﻣ ةﺮ ﻀﺤﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟاﻟﻮ ﺒﺑ ﺪ ﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ لﻮ ﻨﯿﻔﻟا تاﺮﻤﯿ وأ
ﺔﯿﻟﻮﻨﯿﻔﻟا تﺎﺠﻨﺗاﺮﻟاPhenolic resins وأ ﺖﺳﻼﺑﻮﻨﯿﻔﻟاPhenoplast .

ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺐﯿﻛﺮﺘﺑ ً ﺎﻘﻠﻄﻣ ﺎﮭﻟ ﺔﻗﻼﻋ ﻻ ﺔﯾرﺎﺠﺗ ءﺎﻤﺳأ ﻞﻤﻌﺘﺴﺗ ﺪﻗو.

ﻼﺜ ﻤﻓ : ﻲﻟﻮ ﺒﻟا ﻰﻋﺪ ﯾ) ﻦﯿﻠﯿﺛاورﻮ ﻠﻓاﺮﺘﺗ (Polytetrafluroethylene ﺑـﺘﻟﺎنﻮﻠﻔ Teflon ﻲﻟﻮ ﺒﻟا ﻰﻋﺪ ﯾو ،
)ﻞﯾﺮﺘﻧﻮﻠﯾﺮﻛأ (Polyacrylonitrile ﺑـ ﺲﻜﺒﺴﯾﺮﺒﻟﺎ Persepex 0ﻤﯿآ ﮫﺚy00ﺚ1Orlon واأ0ﻤبﺰﺒآﻮ
Acrylan واPAN . ﻲﻟﻮﺒﻠﻟ ﺪﺟﻮﯾوأ ﻦﯿﻠﯿﺛإنpﺜﺎﻟﺑpةﻨﻟﻜpﺘ– ًﺎ pﺸﺗﻜoﻦ ًﺎ ﻟﻟﻜprﺘﻻﻻآ0ﻤﯿآُAlathon و0Mﺼآﺪأﺪt
Philips نﻮﻠﯾادوDylon ﺪﺑود وdoped وMarlex وAramco ..اﺦﻟ

لﺎﺜﻣﻲﺤﯿﺿﻮﺗ:
ﻦﻣ ﺔﻘﺘﺸﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻰﻋﺪﺗﺊﻻﺎﻛpNﻘﺎ ﻟمﻜpﺘﻮﻻﻠﻟ3ﺎﯿpﻘﺎﻲﻟﺼﻮpإiﻛﺠﺗﻜﻤﻘﺎﻟﺟpﻮﻗﻜﺘﺐﻘﺎDiamines ﻟﻜpﻮنﺔﻨﻟﺟpذﻲﺑﺨنﻘﺎﻲﻟى
نﻮﻠﯾﺎﻨﻟﺎﺑ تاﺪﯿﻣأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻢﺳا ﺖﺤﺗNylon ﺔﺒﺴﻧﻰﻟإ ﻲﺘﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟاﺎﮭﻘﻠطأ ﺎﮭﻔﺸﺘﻜﻣلوﻷا زﺮﺛورﺎﻛCarothers
ﺎﮭﯿﻓ ﺮﯿﺸﯾ يﺬﻟاﻰﻟإ ﻓ نﻮﺑرﺎﻜﻟا تارذ دﺪﻋ ﻲﻟاﻮﺘﻟا ﻰﻠﻋ نﻮﻠﯾﺎﻧ ﺔﻤﻠﻛ ﻲﻠﺗ مﺎﻗرﺄﺑ ﺾﻣﺎﺤﻟاو ﻦﯿﻣأ ياﺪﻟا ﻲ .
ﻼﺜﻤﻓ .
* نﻮﻠﯾﺎﻧ- 6 : مﺎﺘﻛﻻوﺮﺑﺎﻜﻟا ﻦﻣ نﻮﻜﺘﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا نا ﻲﻨﻌﺗوا )6- ﻚﯾوﺮﺒﻜﻟا ﺾﻣﺎﺣ ﻮﻨﯿﻣا
)(6-aminocaproic acid
*نﻮﻠﯾﺎﻧ- 66 : ﻲﻟﻮﺑ)ﺪﯿﻣﺎﺒﯾدا ﻦﯿﻠﯿﺜﯿﻣ ﺎﺴﻜھ(
*نﻮﻠﯾﺎﻧ- 106 : ﻲﻟﻮﺑ)ﻦﯿﻠﯿﺜﯿﻣ ﺎﺴﻜھ ﺪﯿﻣﺎﺳﺎﺒﺳ(

ًﺎﻌﺑار: ﻲﻤﻟﺎﻌﻟا مﺎﻈﻨﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﯿﻨﺒﻤﻟا تﺎﯿﻤﺴﺘﻟا Nomenclature based on IUPAC

ﻟﻜﻮﻨﻜﺘpppﻌﻟحﺑpppﻐNنﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpppﺮﻘﺎﻟبﯿpppﻨﻟﯿpppﺸﺎﯾﻧﻘﻲﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpppﺮﺔﻘﻟﺟﺔنﺨﻧpppإنﻘﺎﻟمﻜﻮنpppإﻧﻘﺎﻟبﯿpppﺨﻧﻘﻟﺎﺑpppTﻔ ﻟﯿpppﺪذIﺮpppﻌﻠ ﻟﺴpppﻻ
يروﺮﻀﻟادﺎﺠﯾإ ﺸﻛpﻐﺨﻘﺎﻟﺑpﻮLﻲﻟﺟﺸﻛpﻐﺨﻘﺎﻟمﻜpﺮiﺑنﻘﻜﺠﻟحﻛpﺜﻠﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺟﻮنpإﻧﻘﻟ:ﻜﻨﻟ:ﻜTﻔ ﺔ. مapﻦﺗﺎﻟﯿpﻄﻲ ﻟﺟpﺘoﺔﻘﺎ
تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟ ﺔﯿﻤﻟﺎﻌﻟاIUPAC Macromolecular nomenclature Commission
مﺎﻋ1973 ﻰﻟإ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟ ﺔﻣﺎﻋ ﺪﻋاﻮﻗو ﺲﺳأ ﻊﺿو ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﻛﺮﻤﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ ﻲﻓ لﺎﺤﻟا ﻮھ ﺎﻤﻛ .

نإ مﺎﻈﻨﻟا اﺬھ ﻲﻓﺮﯿﻏ ﺔﯿﻤﺴﺘﻟا فﻮﻟﺄﻣ ﺪﺤﻟ ﻊﺒﺘﻣ ﺮﯿﻏو ﻦﯾﺮﯿﺜﻜﻟا ىﺪﻟانﻵ ﻻإ ﻟا ﻦﻣ ﻞﯿﻠﻗ دﺪﻋ ﻲﻓ ﺐﺘﻜ ،ﺔﯿﺳارﺪﻟاﻻإ
ﺎﮭﻧأ ﻘﺎﻟﺋpطﺎﺑنﻘﺎﻟﻚpذﻟﺟpﺨﺮﻧنﻘﺎﻟﺑp)ﻜNﻘﺎﻟﺖpﻄﻛﻘﺎﻟﻚpذﻟحﯿpﻮ2ﻛﻘﺎﻟﺟpﺪﺸﺑﮫﻘﺎﻟ(طﻜpﺨنﻘﺎﻲﻟﺟpﻮنﺔﺨﻘﺎﻟمﺣpoنﻘﺎﻲﻟمﻜﺸﺗﻲﯿpﻘﺎﻲﻟﺟpﻮنﺔﺨ
ﺔﯿﻤﻠﻌﻟا.
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺳ ﻲﻓ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا رﺎﯿﺘﺧا ﻢﺘﯾ ﺔﯿﻤﺴﺘﻟا ﻦﻣ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬھ ﻲﻓ ﻟﺚﻛpﻔﻟﺗﻜpﻮﻧbﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟﺼpﻤﻘﻟﺴpﻤنﺸﻟوpﻮ2
و ﺔﯿﻨﯾﻮﻜﺘﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻦﻣ ﻦﯿﻋﻮﻧ رﺎﯿﺘﺧا ﻦﻜﻤﯾ ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻼﺜﻤﻓ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ وأ ﺪﺣا.


3
2
CH
CHCH 
و
3
2
CH
CHCH 

27. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
26

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﺲ ﺳﻷاو ﺪ ﻋاﻮﻘﻟا ﺾ ﻌﺑ ﺖﻌ ﺿو ﺪ ﻗو ﻲ ﺘﻟا ﺣو رﺎ ﯿﺘﺧا ﺪ ﻨﻋ ﺎ ﮭﺗﺎﻋاﺮﻣ ﺐ ﺠﯾ هﺬ ﮭﺑ ﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻠﻟ ةرﺮ ﻜﺘﻤﻟا ﻦﯾﻮ ﻜﺘﻟا ةﺪ
ﻲﻠﯾ ﺎﻣ ﺎﮭﻤھأ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا:-

أ(ﯾﺮﺒﻜﻟاو ﻦﯿﺟوﺮﺘﻨﻟاو ﻦﯿﺠﺴﻛوﻷا ﻞﺜﻣ نﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺮﯿﻏ تارذ ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟا ﻲﻓ ﺖﻧﺎﻛ اذإﺖ ﻟتﻠﻟnpoﻮذﻟﻜﻞﺑﻮLﻲ
ﺎﻲﻟﺋpﮫﺪنﺠﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿp2ﻛﻘﺎﻟﺟﻮنإﻦﻟﺴﻤنﺸﻟﻚﻤﻘﻲﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟمﺎﯿ2ﻛﻘﺎﻟمﺎﺗﻀﻟ(ﻮﻄﺑﻦﻟﻚذﻟﺟﺸﻛﻘﻲeﺎﻟمﺎﺗtﻘﺎﻟAtﻞﻟھﮫﺨﻦﻟﯿp2
ﻲﺗﺄﯾ ﺎﻤﻛ ﻢﯿﻗﺮﺘﻟا ﻲﻓ ﺔﯿﻠﻀﻓﻷا نﻮﻜﺘﻓ ﺔﯿﺴﯿﺋﺮﻟا ﺔﻠﺴﻠﺴﻟا ﻲﻓ تارﺬﻟا هﺬھ ﻦﻣ عﻮﻧ ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ دﻮﺟو ﺔﻟﺎﺣ ﻲﻓو:

O, S, Se, Te, N, P, As, Sb, Bi, Si, Ge, Sn, Pb, B. Hg
نإو اﺬھ ﺐﯿﺗﺮﺘﻟا ذﻮﺧﺄﻣ ﻦﻣ ﻞﺴﻠﺴﺗ ﺎﮭﻌﻗاﻮﻣ ﻲﻓ لوﺪﺠﻟا يروﺪﻟا.

ﻲﻟﻮﺑ ﺔﯿﻤﺴﺗ ﻦﻜﻤﯾو) ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا تﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ( Poly(ethyleneterphthalate) ﯾ ﺎﻤﻛ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬھ ﺐﺴﺣﻲﻠ :


ﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻟﺟﻮنpإﻦﻟﯿpﺘﻨﻟHﺎﻛﻄeﺎﻟ5ﻜنﺨﻧﺜﺎﻟﺺ-ﻦﻟھﻘﻲeﺎﻟىﻟ:ﻜنﻧﻞﻣﻜﺠﻟتﻜﻦﺑﺸﯿطﻟتﻜﻧنrﻻﻟتﻜﻧﮫﺪﻔﻟهﻘﻜﺘrذﻟ:ﻜﻨﻟﺼﻤةﺠﻲ
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ ﺪﻨﻌﻓ ، ﺪﺣاو ﻊﻄﻘﻣ ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ ﻦﻣ ﺔﻧﻮﻜﺘﻣ ءﺎﻤﺳأ دﻮﺟو ﻲﻓ ﺔﺻﺎﺧو





ﻰﻟوﻷا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟا نﺎﻓPolyethyleneoxide ﻟHﺎﻛpﻄeﺎﻟ:ﺎﯿ-ﻧpﺜﺎﻟتﻲﯿpﺠ– ﻟﻚpﺘﺨﻦﻟﺼpﺠﻟىﻟﻚpﺘﺨنﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﻚpﺘﺨﻦﻣﻟﯿpﻄ
ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا وذ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا:

ءﺎﻤﺳأ ﻰﻠﻋ ﺔﻟﻻﺪﻠﻟ ةﺮﺼﺘﺨﻤﻟا ءﺎﻤﺳﻷا ماﺪﺨﺘﺳا ﻦﻣ ﻞﺻﺎﺤﻟا كﺎﺒﺗرﻻا ﻲھ ﻆﺣﻼﻤﻟﺎﺑ ةﺮﯾﺪﺠﻟا ىﺮﺧﻷا ﺔﻄﻘﻨﻟاو
ﻟﺴﺸﺑﺸﻜﻧpﺜﻟﻚﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺴﻨﻟﺑﺮﺨﺸﻟﯿﻄﻟﺣﺐنذﻟىﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎ Polystyrene ﻜpﺠ ﺰﻣﺮﻟ)PS (ﻟﻚﻘﻛpﺠﻟﻚpﺘﺨﺸﻟﯿpﻄﻟﯾpﻻﺑﻘﺎﻟﺎtpﻞﻟﺴpﻤﻘﻲ
تﺎﻧﻮﻔﻠﺳ)PS (ﻟﻟتﻜﻤpﺜﻛﺔﺸﻜﺜﻟﻚﻘﻛpﺠﻟﻚpﺘﺨﺸﻟﯿﻄﻟﻚﺘﺨﺸﻟﯿﻄﻟﻲﻠPolysiloxanes )PS .. (ﻟnpﺘoﻦﻟﺼpﻐﻒﺸﻟهﻘtpﻘﻟﻜpﻞﺑﻮLﻲ
ﮫﯿﻤﻠﻌﻟا تﺎﺑﺎﺘﻜﻟا ﻲﻓ ةﺮﺼﺘﺨﻤﻟا ءﺎﻤﺳﻷا ماﺪﺨﺘﺳا.

ب (pﻨﻟﺼpﻄeﺎﻟﺋﻮﻻﻜpoنﻘﺎﻟﺗﻜpﻧ-ﻦﻟتﻠﻟnpoﺸﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟﻚذﻟﺟ)ﻛﺨنﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜoنﻘﺎﻟﺟﻮنإﻦﻟﯿﺘﻨﻟﺋPﻜpﺪنﻘﺎﻟوpﻮ2ﻟﺴpﻻﻟﺎبﯿ
ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺒﻠﻟ نﻮﻜﯿﻓ ، ﺎﮭﻄﺴﺑاو ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا يذ:









و

ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا ﺔﯿﻤﺴﺘﻟا: ﻲﻟﻮﺑ)1- ﻦﯿﻠﯿﺛأ ﻞﯿﻨﻓ (Poly(1-phenylethylene)
ﺲﯿﻟو : ﻲﻟﻮﺑ)ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﻦﯾﺪﯿﻠﯾﺰﻨﺑ (Poly(benzylidinemethylene)
ﻲﻟﻮﺑ ﻻو)1- ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ياد ﻞﯿﻨﻓ ( Poly ( 1- phenyldimethylene)

28. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
27

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﻟxpﺜeﺎﻟxpﻒﻔﻟcﻟﻜpﺨﺮﻧﻻﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿp2ﻛﻘﺎﻟ(ﻮﻄﺑpﻦﻟ5ﺣbﻟﺴﻻﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟﻚذﻟﺟ)ﻛﺨنﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜoنﻘﺎﻟﺋﻄﺎﻛﻻﻟﯿﺸﯿNﻦﻟ(ﻧﺸﻲ
ﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ ﻢﺘﺗ سﺎﺳﻷا اﺬھ ﻰﻠﻌﻓ ، ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﻛﺮﻤﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ ﺪﻨﻋ ﺎﮭﺑ لﻮﻤﻌﻤﻟاﻲﺗﻷا ﺮﻤ :





ج ( ﺆﻓﺎﻜﺘﻟا ﺔﯿﺋﺎﻨﺜﻟا ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا رﺎﯿﺘﺧا)Bivalent ( ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻰﻠﻋ ﻞﻀﻔﺗو ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺳ ﻲﻓ
ﻦﯿﺒﻣ ﺎﻤﻛ تاﺆﻓﺎﻜﺘﻟا ةدﺪﻌﺘﻤﻟاهﺎﻧدأ:
ﺮﻜﺘﻤﻟا هﺪﺣﻮﻟاةر ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﻠﻀﻔﻣ









د( ا رﺎﯿﺘﺧا ﺐﺠﯾﻟﺑﻻﻛﻔﻛنﻘﻜpﺠﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟﺴﺸﻛpﻤﻧﻘﺎﻟحﯿp2ﻛﻘﻟﺟpﻄﺣﻨﻣﻲﻟﺟﻮنpإﻧﻘﺎﻟوﻮ2ﻟﺴﻻﻟﻜrﺔrﺜﻠﻲﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟمﺎﯿ2ﻛﻘﺎﻟﺾإﺠ
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﮫﻨﻣ ﺮﻀﺣ يﺬﻟا.


ـھ ( ﻻ ﻟحﯿp2ﻛﺔﻘﻟﺟpﻔﻛﻤنﻘﺎﻟمﺎﯿp2ﻛﻘﺎﻟﺑpﺮiﺎﻟﺗﻜpﻮﻧbﺎﻟﺼﻐﻒﺸﻟﺼﺠﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟﺴﺸﻛﻤﻧﻘﺎﻟحﯿ2ﻲﻟﺟﻗﯾoﻦﻟhﻛoﺸﻟﺟﻮنpإﻦﻲﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎ
ﺔﯾﻮﻧﺎﺛ تاﺪﺣﻮﻛ ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا وأ تاﺪﺣﻮﻟا ﺔﯿﻘﺑ.
ﻓ ًﻼﺜﻤ ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا ﺔﯿﻨﯾﻮﻜﺘﻟا ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا يذ ﻦﯿﯾادﺎﺗﻮﯿﺑ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻰﻤﺴﯾ:
ﻲﻟﻮﺑ)1- ﻦﯿﻠﯿﻨﯿﺗﻮﯿﺑ (Poly (1- Butenylene)

ﻚﻘﻛpﺠﻟxﻮpﻘﻲ)2- ﺴﻮﺔﻮﺘﻮﻦﻛpﻮﺠ( Poly (2- Butenylene) نﻻحﺑpﻌﻂﺎ ﻟnpoﺸﻟﺟpطﻲبﯾنﻘﺎنأ ﻟ(pﻄﺗﻟﺑﺻpﻌﺎﻟﺼpنNﻦ
ﻲﻟﻮﺑ ﻻو ، ﻦﻜﻤﻣ) ﻦﯿﻠﯿﺛا ﻦﯿﻠﯿﻧﺎﻓ (Poly( Vinylene ethylene) ﮫﻧﻷ ﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟﺟﻗﯾoﻦﻟ(ﻦھpﻘﻏ ﻟمﺎﯿp2ﻲ
رﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻢﺳا نﻮﻜﺘﻟو ﺮﻐﺻا ﻦﯿﻌﻄﻘﻣ ﻦﻣ ةذإ ﻟﺟﻮنpإﻧﻘﺎﻟﻲﺎﻟﯿ2ﺎﻛﻘﺎﻟﺋﮫﺪنﻘﺎﻟ3ﻀﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿ2ﻛﻘﺎﻟﺗﻜﻮﻧbﺎﻟﺼﻐﻒﺸ
ﻊطﺎﻘﻤﻟا ﻦﻣ دﺪﻋ ﻞﻗا يذ.
ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا وذ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ نﻮﻜﺘﻓ: ﻲﻟﻮﺑ)ﻦﯾﺪﯿﻠﯿﺛا (Poly(ethylidine)

pﺠﻟxﻮpﻘﻲ ﻲﻟﻮ)ﺴﻮpﺔﻮﺐﻻﻟﺼpﻮﺐﻻ() Poly (methyl methylene ﻟﺟﻮنpإﻧﻘﺎﻟﻚpذﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟحﯿp2ﻛﻘﺎﻟﺋPﻜpﺪﻻﻟبﯿpﺨﻧﻘﻟهpﻘﻀﻲ
ﺔﯿﻧﺎﺜﻟا.

ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟاو ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﻠﻀﻔﻣ

ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟاو ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﻠﻀﻔﻣ

29. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
28

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

و( ﺪﻨﻋ ﺔﯿﻘﻠﺤﻟا ﺐﯿﻛاﺮﺘﻟاو ﺔﯿﺗﺎﻣورﻻا ﺐﯿﻛاﺮﺘﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﯾﻮﺘﺤﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ﺔﯿﻨﯾﻮﻜﺘﻟا ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا رﺎﯿﺘﺧا
ﺐﺠﯾ ﺔﯿﻧﻮﺑرﺎﻜﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟاونأ ﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﻲﻓ ﺎﮭﺒﯿﺗﺮﺗ نﻮﻜﯾﻲﻟﺎﺘﻟا ﻮﺤﻨﻟا ﻰﻠﻋ ةر :

ﺔﺣﻮﺘﻔﻤﻟا ﻞﺳﻼﺴﻟا ﻢﺛ ﺔﯿﻘﻠﺤﻟا ﻢﺛ ﺔﯿﺗﺎﻣورﻻا ﺐﯿﻛاﺮﺘﻟا . ﻲﻓ ﻦﯾﺎﺒﺘﺗ هﺬھوﺎﮭﺘﯿﻠﻀﻓأ ﻲﻓ تﺎﻘﻠﺤﻟا دﺪﻋ ﺚﯿﺣ ﻦﻣ
تﺎﻘﻠﺤﻟا ﻦﯿﺑ ﺔﻛﺮﺘﺸﻤﻟا نﻮﺑرﺎﻜﻟا تارذ دﺪﻋ دﺎﯾدزﺎﺑو ﺔﻘﻠﺤﻟا ﻢﺠﺣ ﺮﺒﻛو ﺐﻛﺮﻤﻟا نﻮﺑرﺎﻜﻟا تارذ دﺪﻋ ﻞﻗ ﺎﻤﻠﻛو
ﺔﺟرﺪﮭﻤﻟا .

ﺾﻌﺑ جرﺪﻧوﺔﻠﺜﻣﻷا ﻰﻠﻋ ﻦﻣ عﻮﻨﻟا اﺬھﺔﯿﻠﻀﻓﻷا ﺔﯿﻘﻠﺤﻟاو ﺔﯿﺗﺎﻣورﻻا تﺎﺒﻛﺮﻤﻠﻟ ﺔﺒﺴﻨﻟﺎﺑ.

30. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
29

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ


تﺎﻈﺣﻼﻣ تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﯿﻤﺴﺗ ﻲﻓ ﮫﻤﮭﻣ:
 CH2=CH- وا-CH- CH2 ﻰﻤﺴﺗ ﻞﯿﻨﯾﺎﻔﻟا ﮫﻋﻮﻤﺠﻣ
 CH2=CH-CH2- ﻰﻤﺴﺗﻞﯿﻟﻷا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ
 -CH2 ﻰﻤﺴﺗ ﻦﯿﻠﯿﺜﻤﻟا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﻞﺜﻣ(CH2)6 ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﺎﺴﻜھ ﻰﻤﺴﯾ
 -CH3 ﻞﯿﺜﻤﻟا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﻰﻤﺴﺗ

 ﻰﻤﺴﺗ ﮫﻋﻮﻤﺠﻣ ﻟا ﻞﯿﻨﻔ
 ﻰﻤﺴﺗ ﻞﯿﻧﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ
 R NH2 ،ﻲﻟوا ﻦﯿﻣاR2 NH ، يﻮﻧﺎﺛ ﻦﯿﻣا R3 NH ﻲﺜﻟﺎﺛ ﻦﯿﻣا
 ، ﻲﻟوا ﺪﯾﺎﻣأ ، يﻮﻧﺎﺛ ﺪﯾﺎﻣأ ﻲﺜﻟﺎﺛ ﺪﯾﺎﻣا
 ﻞﯿﺴﻛﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ، ﻲﻤﻟﺎﻌﻟا مﺎﻈﻧ ﺐﺴﺣ ﺎﮭﺘﯿﻤﺴﺗ ﺪﻨﻌﻓ
ﻞﺜﻣ : ﻞﯾﻮﻟﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ﻰﻤﺴﯾ ﻚﯿﻟﺎﺜﻓﺮﯿﺘﻟا ﺾﻣﺎﺣ ، ﻞﯾﻮﺒﯾدا ﻰﻤﺴﯿﻓ ﻚﯿﺒﯾدا ﺾﻣﺎﺣ

 ﻰﻤﺴﺘﻓ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺐﯿﻛﺮﺗ ﻲﻓ تارﺬﻟا هﺬھ تﺪﺟو اذا ﻲﺗﻻﺎﻛ )-F ، ورﻮﻠﻓ- Cl ، ورﻮﻠﻛ-B ، ﻮﻣوﺮﺑ-
NO2 ﻟىﻟﻲﺑﻧﺸﻜpppﻔ-NH2 ﻟىﻟﻟﻛpppﺘﻮﻻﺎ-OH ىﻟﻟﻚpppإiﻲﺗﯿﻮﻞO- ﻟىﻟﻚpppإiﻲﺎ-CN ىﻟﻟﻛﻔﻜﻮpppﺜCOO CH3
ﻮﺘﯿﺳاﻲﺴﻛ ، -OCH3 ﻣ ﻲﺴﻛﻮﺜﯿ(

31. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
30

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
لوﺪﺠﻟ ﻊﺑﺎﺗ)1(

32. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
31

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﮫﺘﯿﻤﺴﺗو ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺔﻠﺴﻠﺳ ﺐﯿﻛاﺮﺗ ﺢﺿﻮﯾ ﻲﻟﺎﺘﻟا لوﺪﺠﻟا

33. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
32

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ةﺮـﻤـﻠــﺒﻟا Polymerization

ﺔﯿﻤﺴﺗ ﻖﻠﻄﺗ ةﺮﻤﻠﺒﻟا ءﻲطاﻮﻟا ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا تاذ تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻞﯾﻮﺤﺗ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﻰﻠﻋ )اﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟات ( داﻮﻣ ﻰﻟإ
ﺔﯿﻟﺎﻋ ﺔﯿﺌﯾﺰﺟ نازوأ تاذ وا)ا ﺔﯿﻠﻤﻋطﺎﺒﺗر ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ةﺮﯿﻐﺼﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ) تاﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا( ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺾﻌﺒﻟا
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﮫﻠﺴﻠﺳ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ( ﻦﯿﻌﻣ يراﺮﺣ لﺎﺠﻣ ﻦﻤﺿ ﻢﺘﺗ ةﺮﻤﻠﺒﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻢﻈﻌﻣو.

)()(
)(
)(
Polymermonomer
MMn
n
tionPolymerizareactionchemical
 

Low molecular weight material high temperature & /or pressure high molecular
(Possessing two or more reactive group) &/or catalyst weight material

لﺎﺜﻣ:
)()(
)(
2222
Polymermonomer
nePolyethyleEthylene
CHCHCHCHn
n



ﺘﻟا ءﺎﯿﻤﯿﻜﻠﻟ ﻲﻟوﺪﻟا دﺎﺤﺗﻻا ﻒﯿﻨﺼﺗ ﺐﺴﺣ تاﺮﻤﻠﺒﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻒﯿﻨﺼﺗ ﻦﻜﻤﯾﻓﺮﺼﻟا ﺔﯿﻘﯿﺒﻄﺔ IUPAC ﻲﻠﯾ ﺎﻤﻛ:


ﺔـﻜﯿـﻧﺎﻜﯿـﻣﺗـــﻔـﻋﺎــﺒﻟا تﻼــﻤﻠـةﺮ



ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺑ ﺔﻓﺎﺿﻹا ةﺮﻤﻠﺑ
Addition Polymerization Condensation Polymerization
) ﻮﻤﻨﻟا تاذ ةﺮﻤﻠﺑﻟاﻞﺴﻠﺴﺘﻤ( ) ﻮﻤﻨﻟا تاذ ةﺮﻤﻠﺑﻲﻄﺨﻟا(
Chain- growth Polymerization Step- growth Polymerization



ﺑﺤﻟا روﺬﺠﻟا ةﺮﻤﻠ ةﺮ ﺔﯿﻧﻮﯾﻷا ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔﯿﻘﺳﺎﻨﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺒﻟا
Free–radical Polymerization Ionic Polymerization )ﺎﯿﻏاﺮﻓ ﺔﻤﻈﺘﻨﻤﻟا ةﺮﻤﻠﺒﻟا(
Coordination Polymerization
(Stereoregular Polymerization)



ﻟاﺔﯿﻧﻮﯿﺗﺎﻜﻟا ةﺮﻤﻠﺒ) ﺔﺒﺟﻮﻤﻟا( ﺔﯿﻧﻮﯿﻧﻻا ةﺮﻤﻠﺒﻟا)ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا(
Cationic polymerization Anionic polymerization

34. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
33

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﮫﻓﺎﺿﻻا ةﺮﻤﻠﺑ ﻲﻓﺘﺳ ﺔﯿﺋاﺪﺘﺑﻻا ةدﺎﻤﻟا نﺎﻓLﻟرﺘNpﺬﻟﻲﺎﻟﺗﻜp-ﺠﻟﻲﺎﻟnﺔNﻧpإﻻﻟﻲﺎﻟ5ﻛpﺔNﻻﻟﺼﻤpﺬﻟھﺔﻨﻟﺑﻻﻛﻔﻛﻻﻟتﻛﻤﻟﺑpﻮ
هﺄﺒﻌﻣbulk ﻚﻗﺎﯿpﻧﺠﻣﺎﻟﺑنﻮﻔﻛنﻘﻜpiﻟحﺗﺑﻤﻧنﻘﺎﻟمﺎﯿ2ﻛﻘﺎﻟxﻒﻔﻟرﻘﻟحﺑنﺔﺮﻘﺎﻟﺟﻮﺔنﻨﻟﺴﻻﻟﺄﻦﻜﺘﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟتﻛﻤﻮﺜﻲ، ﻟﻚpذﻟﻜpﻻﺎ
ﻟﺟﻻﯿ-ﻧpإنﻘﺎﻟﺟpﻮﻗﺎﯿﻧﺠﻣﺎﻟحبﻜpنﻘﺎﻟﺴpﻨﻟﺟpﻒﺔﻧ-ﻻﻟﺄﻦﻜpﺘﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺟﺔpإﺔﺜﻟﻚpذﻟحﺗﺑpﻤﻧنﻘﺎﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟتﻛﻤﻧpﺜﻟBﻮﺐﻤﻧﻘﺎﻟحﺑنﺔﺠ
ﯾ ﻚﻟﺬﻟ ﻲﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ًﺎﺒﻟﺎﻏ ءﺎﻤﻟا ﺎﻣﺪﺨﺘﺴﯾو ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا ﺢﻠﻄﺼﻣ مﺪﺨﺘﺴ . ﺰﻔﺤﻣ جﺎﺘﺤﻧ ةدﺎﻋوcatalyst ﻲﻓ
ﻒﯿﺜﻜﺘﻟﺎﺑ وا ﺔﻓﺎﺿﻻﺎﺑ ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﻲﻠﻋﺎﻔﺗ أﺪﺒﻧ ﻲﻜﻟ ﺎﻣ ﻞﻜﺷ . ﻞﻜﺸﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ


ًﻻوأ : ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺑ Condensation Polymerization :-

ﻟ3ﻛpﮫ-ﻘﺎﻟﻛpنﺘﻘﺎﻟمﺎﻀﻟمﺣﻨﻜpﻒﻧﻘﺎﻟHﻜﺜﻠﻟھﺔﻨﻟﻜﻞﺑﻮﻐNﻦﻟ(ﻧﺸﻟﻚﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟتﻠ)oﺸﺗﯿpﻧﻘﺎﻲ ( )Step-growth
polymerization( ﺎﮭ ﻀﻌﺑ ﻊ ﻣ ﺔﻄﯿ ﺴﺒﻟا تاﺮﻣﻮ ﻧﻮﻤﻟا ﻒ ﯿﺜﻜﺗ ﺔ ﺠﯿﺘﻧ نﻮ ﻜﺘﺗ ﺎ ﮭﻧﻷ ﻒ ﯿﺜﻜﺘﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺑ ﻰﻤ ﺴﺗ
ﺔﻠﯾﻮط ﻞﺳﻼﺳ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ.

*ﺺﺋﺎﺼﺧ ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺑ :

1- ﻟﻟﺴﻮﻧﻘﻜpﺨذﻟﺴﻮﻧﻨﻛpنoﻻﻟھpﺔﻨﻟﺟpﺸﻲﻜNﻘﺎﻟمﺎﺑﻻﻛﻔﻛنﻘﺎﻟBﻮﺐﻤﻦﻟ=ﺸﺑPﻟﺴﻨﻟBﻮﺐﻤﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺠﻟﺑﻐNﻦFunctional
group وأ ﻟﯿpﺘﻨﻲﻟىﻟﻚpﮫbﻟﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟتﻛpﻤﻧﺸﻟﺴﻮﻧﻘﻜpﺨذﻟﺴﻮﻧﻨﻛpنoﻻﻟھpﺔﻨﻟﺟpﺸﻛﻧNنﻘﺎﻟمﺎﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟ:ﯿ-ﻧpإﻦﻟﻜﻻﯿpﺘﺨذﻟﻟﺑﺐiﻠ
ﻚﺑﺎﺸﺘﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ نﻮﻜﺘﯾ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ ةﺪﻋ ماﺪﺨﺘﺳا.
* ﺎﯿﺒﺴﻧ ﺎﻀﻔﺨﻨﻣ نﻮﻜﯾ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا ﮫﻧزو ، ﻲﺠﯾرﺪﺗ ءﻲﻄﺑ لﺪﻌﻤﺑ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻮﻤﻨﯾ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬھ ﻲﻓ.

2- ﻣﺎﺠﻣ دﻮﺟﻮﺑ ةدﺎﻋ ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﺰﯿﻤﺘﺗﺔﻄﺑار ﻊﯿ Interlinkage groups ﻊﻣ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﻂﺑﺮﻟ
ﺮﺘﺳﻻا ﺔﻋﻮﻤﺠﻤﻛ ﺎﮭﻀﻌﺑ تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ) (ﻷاو ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ﺪﯿﻣأ تاﺪﯿﻣ)- ﻟAtpﻞﻟﺑﺮﻧﺨﻦﻲ
ﺔﻓﺎﺿﻹا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻦﻋ ﺔﯿﻔﯿﺜﻜﺘﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺰﯿﯿﻤﺗ ﻲﻓ سﺎﺳﻷا ﺔﻤﺴﻟا.

3- ةدﺎﻋ ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ ﺐﺣﺎﺼﯾ ﻦﯾﻮﻜﺗ ةﺮﯿﻐﺻ تﺎﺌﯾﺰﺟﻛﻨ ﺞﺗاﻮ ﺔﯿﺿﺮﻋﺔﯾﻮﻧﺎﺛBy product ﻟﻲﻠﻟﻟ،ﻜpنﻘﺎﻟﺼﺐﻻ
ﻦﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﺪﯾرﻮﻠﻛ وأ ﺎﯿﻧﻮﻣﻷا .. ﺎھﺮﯿﻏوﻟواﺬﮭ ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ وأ ةرﺬﺑ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا ةﺪﺣﻮﻟا ﺺﻘﻨﺗ ﺐﺒﺴﻟا
هﺮﯿﻀﺤﺗ ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﻤﻟا ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻠﻟ ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا ﺔﻐﯿﺼﻟا ﻦﻋ تارﺬﻟا.
Monomer (A) +Monomer(B)  Polymer + small molecule (normally water )

* نﻮﻜﺗ ﺚﯿﺣ ، ﺔﯿﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﻐﯿﺼﻟا ﻲﻓ تاﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﻦﻋ ﻒﻠﺘﺨﺗ ﺔﯿﻔﯿﺜﻜﺘﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺘﻟا تاﺪﺣﻮﻟا
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻲﻓ ةرﺮﻜﺘﻤﻟا تاﺪﺣﻮﻟا ﺔﻐﯿﺻ ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﺔﻐﯿﺻ ﻲﻓ تارﺬﻟا دﺪﻋ.

35. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
34

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

* اءﺰﺟ نإ ﺚﯿﺣ تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﺮﯿﻀﺤﺗ ﺪﻨﻋﻟﺼﻤpةﺠﻟVﺑp-ﻦﻟﻜنﺠﺗﻟ5ﻛNﻤﻘﺎﻟﻚذﻟحبﻛطﻛنﻘﺎﻟﺼﻮإiﻲﺗﯿﻮrﻘﺎﻟﺋﻮﻻﻜoﻻﻟﺴﻻ
تﻻدﺎﻌﻤﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ ءﺎﻣ ﺔﯿﺗﻵا:

4- ﺔﺳﻮﻜﻋ تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻲھ ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺑ تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻢﻈﻌﻣ نإReversible reactions . نزاﻮﺗ ﻞﺼﺤﯾ ﺚﯿﺣ
ﻼﺧﻹا ﺐﺠﯾ ﻲﻟﺎﻋ ﻲﺌﯾﺰﺟ نزو يذ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﻰﻠﻋ لﻮﺼﺤﻠﻟو ، ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻦﻣ ةﺮﺘﻓ ﺪﻌﺑ ﻲﺋﺎﯿﻤﯿﻛ ﻲﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا نزاﻮﺘﻟﺎﺑ ل
ﺖﺤﺗ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ءاﺮﺟﺈﻛ ﺔﯿﺋﺎﯾﺰﯿﻓ قﺮﻄﺑ ﺎﮭﻨﯾﻮﻜﺗ لﺎﺣ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ءﺎﻧإ ﻦﻣ ﺔﻧﻮﻜﺘﻤﻟا ﺔﯾﻮﻧﺎﺜﻟا ﺞﺗاﻮﻨﻟا ﺐﺤﺴﺑ ﺎﻣأ ﻚﻟذو
ﻦﯾﺪﯾﺮﯿﺒﻟا ﺔﻓﺎﺿإ ﻞﺜﻣ ﺎﮭﻌﻣ ﻞﻋﺎﻔﺘﺗ ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻛ داﻮﻣ ماﺪﺨﺘﺳﺎﻛ ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻛ قﺮﻄﺑ وأ ﻞﺨﻠﺨﻣ ﻂﻐﺿ Pyridine
ﯿﺟورﺪﯿﮭﻟا ﺪﯾرﻮﻠﻛ زﺎﻏ ﻦﻣ ﺺﻠﺨﺘﻠﻟﻦ ﺤﺗ ﻲﻓ تﺎﻧﻮﺑرﺎﻛ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﺮﯿﻀ.

5- ﻟ5ﻜpﺨذﻟﯾpiﺑﻻﻟﯿطﻛﺸﻟﻣﻟﻚﮫ-ﻘﺎﻟﻛنﺘﻘﺎﻟمﺎﻀﻟحﺑنﺔﺠﻟﺴﻻﻟﺚﻛﺘﻘﺎﻟﺎtﻞﻟﻟﻚذActive center ﻟحﺑpنﺔﺠﻟﻚpذﻟ5ﻜpNﻘﺎﻟﻛpﻞﻟﻜpنi
ﻟﻜrpﻐﺨﺠﻟﺋpﻻﻟﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟﺴpﻻﻟتﻜﻧEﺸﯾطﻟﺾﺮﻦﺑﻦﻟﯿﺪذﻟﻜﻞﺑﻮLﻟﺋﻻﻟﺼﻨﻜﻒﻧﻦﻟﺟﺸﺑﻻﻛﻔﻛﻻﻟرEﺸﯾطﻟﺼiﻟتﻏﻟﺼﺠﻟﺼإﺔإﻧنﻘﺎﻟﻛنﺘﻘﺎﻟمﺎﻀ
ﻟﺴﺸﻛpppﻤﻧﻘ)ﻟﻟﺑpppنﺸﺎبDimer (ﻟﺾﺮﻦﺑpppﺸﻟﯿpppﻄﻲDimer ﻟﺟpppEﺸﯾطﻟﺴﺸﻛpppﻤﻧﻘﻟوpppﻘﻜ–ﻟﺑﻻﻛpppﻔﻛﻻﻟﺋpppﻻ)ﻟﻟﺑpppنﺸﺎﺑﻦTrimer (
............. اﺬﻜھو .
ةدﺪ ﻌﺘﻣ ﺔ ﯿﺒﯿﻛﺮﺗ تاﺪ ﺣو ﻦ ﻣ ﺔ ﻧﻮﻜﻣ تﺎ ﺌﯾﺰﺟ ﺎ ﻔﻟﺆﻣ ةﺮ ﻤﻠﺒﻟا ﻦ ﻣ ﻰ ﻟوﻷا ﻞ ﺣاﺮﻤﻟا ﺬ ﻨﻣ ﻲ ﻔﺘﺨﯾ ﺮﻣﻮ ﻧﻮﻤﻟا نإ يأ
Oligomers ﻟﻟﺟﻮﮫpﺜﻛﻘﺎﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟAtﻞﻟﺾﺮﻦﺑﻦﻟ(–ﻒﻋﺎﻀﺘﯿﻓ ﻮﻃل اﺔﻠﺴﻠﺴﻟ اﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟ ذوﻚﻟ ﻲﻓ اﺮﻤﻟاﺣ لاﺧﻷﺮﯿة
ﻦﻣ اﻞﻋﺎﻔﺘﻟ ﺔﻧﻮﻜﻣ ﺎﺌﯾﺰﺟت ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺑ نازوأ تاذﺔﯿﺌﯾﺰﺟ .
ناو ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﺞﯾﺰﻣ ﻲﻓ ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﺔﺒﺴﻧىﺪﻌﺘﺗﻻ 1 % تاﺪﺣو تاﺮﺸﻋ ﻦﻣ ﺔﻧﻮﻜﺘﻣ ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا تﺎﺌﯾﺰﺟ نﻮﻜﺗ ﺎﻣﺪﻨﻋ
ﺔﯿﺒﯿﻛﺮﺗ.

ـﺑ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﻤﻟا ﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﺎﻨﻠﺜﻣ ﻮﻠﻓM ﻟا ﺔﻨﻜﻤﻤﻟا ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا تﻼﻋﺎﻔﺘﻟا ﻦﻋ ﺮﯿﺒﻌﺘﻟا ﻦﻜﻤﯿﻓﺔﯿﺗﻵا ثوﺪﺤ:
ﺦﻟا
OctamerMMM
HeptamerMMM
HexamerMMM
MMM
PentamerMMM
TetramerMMM
TrimerMMM
DimerMMM
844
734
624
514
523
422
312
211










ﺔﯿﻛﺮﺣ ﺔﺳارد ﻞﻌﺠﯾ ﺎﻤﻣ اﺬھو ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﻞﻋﺎﻔﺘﺗ نأ ﺎﮭﻧﺎﻜﻣﺈﺑ ﺔﻟﺎﻌﻔﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻠﻟ ﻦﯿﺘﻠﻣﺎﺣ ﻦﯿﺘﺌﯾﺰﺟ يأ نإ ﻲﻨﻌﯾ اﺬھو
اﺪﺟ هﺪﻘﻌﻣ ﺔﯿﻔﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺒﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ.

6- ﻮﮫﺠﻟحﺑpنﺔﺮﻘﺎﻟﻟﺟﻨﺑpﺜﻟتﻛpﻤﻦﻲﻟﺼpﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟﺴpﻻﻟھpﻘﻲeﺎﻟﺼp2ﺎﺑنﻘﺎﻟﻚpذﻟﺑﻻﻛpﻔﻛنﻘﺎﻟ(pTﺨﻻﻟهﺔrﻧإﺸﻟحﺗﺎﺑp2ﻟﺟpطﺗبﻟﯿpﺘﻨﻟﺟpE
ةراﺮﺤﻟا ﺔﺟرد ةدﺎﯾز ﻊﻣ دادﺰﺗو ﺔﻓﺮﻐﻟا.

7- ﻟﺼpﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟﻚpذﻟﺟﻻﯿ-ﻧإنﻘﺎﻟﻟمﺎﺑﻻﻛﻔﻛنﻘﺎﻟﺟNﻮNﺒﻘﺎﻟnإﺘﻘﺎﻟبﻛطﻲﻟتﻜنﻐﻘﻟهﻘﻀﻲﻟﺟﻮﺪﻔﻟمﺎﺑﻻﻛﻔﻛﻻﻟ:ﺎﯿ-ﻧﺜﺎﻟحﺗﻲﺑ)
ﻞﻜﺷ ﺮﯿﯿﻐﺗ وأ ﻲﺌﯾﺰﺠﻟا نزﻮﻟا ﻰﻠﻋ ﺮﺛﻮﺗ ﺔﺑﻮﻏﺮﻣ ﺮﯿﻏ ﺔﯿﺒﻧﺎﺟ تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻰﻟإ يدﺆﺗ ﺐﺋاﻮﺸﻟا نإ ﻰﻟإ ﺔﻓﺎﺿإ ،
ﺔﺌﯾﺰﺠﻟا ﺔﯾﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا.

36. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
35

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

0ﻠآ اﺻﻧ 10Jﺪﻻاآﺑﻜ 1Active group واﻠآAﯿﺻﻜ 10Jﺪﻻاآﺑﻜ 1 )ﻟاﻠ ﻘﺼﻨآﻦﻜ(substitute group واﻟا0Jﺪﻻاآﺑﻜ
ﺔﯿﻔﯿظﻮﻟاFunctional group
ﻦﻣ ةدﺪﺤﻣ تﺎﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲھتارﺬﻟا ﻦﻤﺿتﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻲﻓ ﺎﮭﻛﻮﻠﺳ ﻦﻋو تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا صاﻮﺧ ﻦﻋ ﺔﻟوﺆﺴﻣ ،pﻒﻧﻘﺎ تﻼﻋﺎ
ﺔﯿﺋﺎﯿﻤﯿﻜﻟا تﺎﺌﯾﺰﺠﻟا ﻦﻣ ﺎھﺮﯿﻏ ﻊﻣ ﻟرpﻮذﻟﯾpiﺑﻧﻦﻟ3tpﻘﺎﻟ3ﻛﻐﺨﻘﺎﻟniﺑنﻘﺎﻟ،3ﯾطﻟﻚذﻟ5ﻜﺨﻒﻘﺎﻟﻲﻠﻟﺾةﺘﻘﺎﻟ،ﯾoﻘﺎﻟﻟﻟﺼﺐنﻦﻲ
ﺴﻤﺗو ﮫﺗﻼﻋﺎﻔﺗ ﻢﻈﻌﻣﻰ لاﺪﺒﺘﺳا ﻢﺘﯾ ﮫﻧﻻ ﺔﻟﺪﺒﺘﺴﻣ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ ةرذH ﻟتﻜpﺐﺸﻣﺎﻟﺼpﺐﻻCH3-CH3 ﻟمﺎﺗﻀﻟlﯿp2ﺎﻟ5ﯿﺮﻧpإﺸ
H وﻜﯾنًﻮ لﻮﻧﺎﺜﯾﻹا لﻮﺤﻛCH3-CH2-OH ﮫﻋﻮﻤﺠﻤﻓR-OH ﮫﻟﺎﻌﻓ ﮫﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲھ

. تاﺮﻣﻮﻧﻮﻤﻟا ﺾﻌﺑﺗﻟﻚpEﺸﯾoﻘﺎﻟتhﻛpﻘﺎﻟبﺎبﯾpﺸﻟهﻘtpﺠﻲﻟﺼﺜﺣإﻘﺎﻟﺴﻮﺠﻟمﻜﻨﺑﻒﻧﺔﻘﻟvﻜنإﺔﻘﻟﺋﻮﻻﻜoﻻﻟﺴﻻﻟﺑﺐiﻠﻟھﺔﻨﻟ3ﻛﻧN
ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻠﻟ .

وآﻰ0ﻠآ اﺻﻧ 10Jﺪﻻاآﺑﻜ 1ﺚ رpﻨﻛنoﻻ )Alcohol , Amine , Carboxylic acid ,Alkane ,Alkene
Alkyne ،Ketone ،Ethers ،Amide ،Aldehyde ، Carbonyl( لوﺪﺠﻟا ﻲﻓ ﺢﺿﻮﻣ ﺎﻤﻛ هﺎﻧدا



Carbonyl group

Methyl R-CH3

37. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
36

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ




ﻲھ ﻒﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺒﺑ ﺮﻀﺤﺗ ﻲﺘﻟا ىﺮﺧﻷا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣو:

) تاﺪ ﯿﻣأ ﻲﻟﻮ ﺒﻟاPolyamides تﺎ ﻧﻮﺑرﺎﻛ ﻲﻟﻮ ﺒﻟا ،Polycarbonatesنﻮﻠﯾﺎ ﻨﻟا ،،- 6 نﻮﻠﯾﺎ ﻨﻟا ،- 66 ،
ﻨﺗار ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ لﻮﻨﯿﻔﻟا تﺎﺠPhenol-Formaldehyde resins ﻼﺑﻮﻨﯿﻣﻻا تﺎﺠﻨﺗار،pﺜ ﺖAminoplast
resinﻟمﺎﯿﻮpppppإiﻛﺮﺸuﺎﻟمﻜpppppoﺘﻦﺎﺗﻟىEpoxy resinﻟتﻛﻒﺔpppppﺜﻟﻚﻘﻛpppppﺠﻟىPolysulphoneﻟتﻛﻤﻮﺔﻮpppppﺜﻟﻚﻘﻛpppppﺠﻟى
Polysiliconeﻦﯿﻠﯿﻨﻔﻟا ﺪﯿﺴﻛوا ﻲﻟﻮﺑ ، )Poly (phenylene oxide ( (

نﻮﻜﯿﻠﯿﺳ ﻲﻟﻮﺑPolySilicone

ا ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻEpoxy

38. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
37

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
 ﯿﻔﯿﺜﻜﺘﻟا ةﺮﻤﻠﺒﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ ﺔ:
أً ﻻو : فﺬﺤﻟا ﻢﺛ ﻞﯿﻧﻮﺑرﺎﻜﻟا ﻰﻟإ ﺔﻓﺎﺿﻹا ﺔﯿﻜﯿﻧﺎﻜﯿﻣ ﻦﻤﻀﺘﺗ تﻼﻋﺎﻔﺗ:
ﯾﻟﺟpﻮﻒﻮﺐﻤﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺑﻮpﻐNﻦﻟﻚpذﻟﻣﻜنﺨﻧpﺜﺎﻟﺟpﻮﻗﻜﻮنﻮﻤﻘﺎﻟمﺣﻨﻜpﻒﻧﻘﺎﻟﺑpﺐiﻠﻟﺴﻻﻟﺼﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟﺎtﻞﻟﺑﺮﻧﺨ .ﻟﺼpﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟﺴنpﻐﻧﺸﻲ
ﺎﻤھ ﻦﯿﺘﯿﺳﺎﺳأ ﻦﯿﺗﻮﻄﺧ:
1- ﻞ ﯿﻧﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺔ ﻋﻮﻤﺠﻤﻟ ﺔ ﺟودﺰﻤﻟا ةﺮ ﺻﻵا ﻰ ﻟإ ﺔﻓﺎ ﺿﻹا ةﻮ ﻄﺧ) (ﻲ ﻓ وأ ﺔﯿﻠﯿ ﺴﻛﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺾﻣاﻮ ﺤﻟا
ﻖﻠﻗ ﻲﻄﺳو ﺐﻛﺮﻣ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ ﺎﮭﺗﺎﻘﺘﺸﻣ
2- و ﻲﻄﺳﻮﻟا ﺐﻛﺮﻤﻟا أﺰﺠﺘﯾ ﺚﯿﺣ فﺬﺤﻟا ةﻮﻄﺧﯾ ﺔﯾﻮﻧﺎﺛ ﺞﺗاﻮﻧ ﺮﺒﺘﻌﺗ ةﺮﯿﻐﺻ تﺎﺌﯾﺰﺟ ﺪﻘﻔ.

ﺔﯿﻔﯿﺜﻜﺘﻟا تﻼﻋﺎﻔﺘﻟا ﻦﻣ ﺮﯿﺒﻛ دﺪﻋ ﻒﯿﻨﺼﺘﻟا اﺬھ ﻞﻤﺸﯾو:
أ- ةﺪ ﻋﺎﻘﻟا ﺔ ﯿﺋﺎﻨﺜﻟا ﺔﯿﻠﯿ ﺴﻛﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺾﻣاﻮ ﺤﻟا تﻼﻋﺎ ﻔﺗ) ( ﺎ ﺒﻛﺮﻤﻟا ﻊ ﻣ ﺔ ﯿﺋﺎﻨﺜﻟا ت
ﻦﯿﻣﻷا) ( تاﺪﯿﻣأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ polyamides ) نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا(. ﻟﻟمﺣﻨﻜpﻒﻧﻘﺎﻟAtpﻞﻟﻟﺼﻮoﺨﻦﻟﺴﻤنﺸ
ﻟ،ﻜpنﻘﺎﻟتﻛpﻤﻧﻮذﻟﺟpﺔﻨﻜﻒﻧنﻘﺎﻟبﺎﻛpنﻘﺎﻟﺴﻮ-pإﻦﻟ(ﻧﺸﻟوﻮ2ﻟﻜr2ﺣﻻﻠﻟﻲﺎﻟﺟﺸﻛﺪﻘﺎﻟﺊﻻﺎﻛNﻘﻜiﻟحﯿﻨﻜإنﻘﺎﻟﺼﻻﺎﻛﺨﻘﺎﻟﺊﺨﺠﻟ5ﻜنﺨﻧﺜﻜﺠ
ﻤﻛو ﻞﺨﻠﺨﺘﻤﻟا ﻂﻐﻀﻟا ﺖﺤﺗ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻂﺳو ﻦﻣ لاﺰﯾو ﻲﺿﺮﻋ ﺞﺗﺎﻨﻛ ﻲﻠﯾ ﺎ:

وا

ﻲﻓ نﻮﺑرﺎﻜﻟا تارذ دﺪﻋ ﻰﻟإ نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا مﺎﻗرأ ﺮﯿﺸﺗ ﺚﯿﺣ ً ﺎﯾرﺎﺠﺗ نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا ﺮﯿﻀﺤﺘﻟ ﺔﻤﮭﻣ هﻼﻋأ ﺔﻘﯾﺮﻄﻟا هﺬھ ﺮﺒﺘﻌﺗو
ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ﻞﺧاﺪﻟا ﻲﻠﯿﺴﻛﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺾﻣﺎﺤﻠﻟ نﻮﺑرﺎﻜﻟا تارذ دﺪﻋ ﻚﻟﺬﻛو ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ﻞﺧاﺪﻟا ﻦﯿﻣﻷا .
نﻮﻠﯾﺎﻧ ﺢﻠﻄﺼﻣ ناNylon كرﻮﯾﻮﯿﻧ ﻦﻣ ﮫﻤﺳا ﻖﺘﺷا ﻟﺣﺸﯿpﺠﻟتﻛﺔﺸﻜpﺘﻘﺎﻟIﺮﻌﻠﻟﯿﻄﻲﻟhﺑ–ﻲﺗﻜiﻟ(ﻘﻜﺨﻘﺎﻟرﻒةﻧiﺎﻲﻟتﯿﺘﻘﻲ
ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا فﺎﯿﻟﻻا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا ﺮﯾﺮﺤﻟاو فﻮﺼﻟا ﻦﻋ .ﻟﺟpﺮﻘﻛﺪﻻﻟحبﻜنiﻟمﻜﺮﻮﺮ2ﻟﺼﻤﺬﻟھﺔﻨﻟمﻜﻔﻛﺔﺸﻜﺘﻘﺎﻟﺑذﻛﻧﻦﻲ
فﺎﯿﻟأ وا ﺐﯿﺑﺎﻧأ وا ﺢﺋﺎﻔﺻ ﻞﻜﺷ ﻰﻠﻋ وا ﺔﯿﺴﻜﺗو ءﻼط ةدﺎﻤﻛ قﻮﺤﺴﻣ وا.

ﺰ ﯿﻤﺘﺗ تﺎ ﻧﻮﻠﯾﺎﻨﻟاهﺪ ﯿﺟ ﮫ ﻣوﺎﻘﻣو ﺔﺑﻼ ﺼﻟﺎﺑ تﺎ ﯾوﺎﯿﻤﯿﻜﻠﻟ ﮫ ﯿﻟﺎﻋ ﮫ ﻣوﺎﻘﻣو ﻞ ﻛﺂﺘﻠﻟ ﺔ ﯿﻟﺎﻌﻟا ﺔ ﻣوﺎﻘﻤﻟا و فﺎ ﻄﻌﻧﻼﻟ
ﻟحhﻜpﻧنﻻﻟﺟpﻻﻲﻜﺪﻻﻲﻟﻟﺟpﺠﻛPﺑﻘﺎﻟ,ﻜﺒﻧﻻﻣﻟﻟﺟﻮﻘﻜﻨﻟرﻻﻲﻜﺪﻻﻟىﻟﺟﺸﻛﺪﻘﺎﻟﺊﻻﺎﻛNﻘﻜﺠﻟﺑ–aﻧﻦﻟﻜrﺘﻤﻘﻟمﻛﺸﯾﻘﺎﻲﻟمﻜﻔﻛﺠﺗﻜiﻲﺗﯿﻮrﻘﺎ
ةراﺮﺤﻠﻟ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﺔﻣوﺎﻘﻣ ،ﺔﻟﺪﺘﻌﻣ ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻛ تﺎﻔﺻاﻮﻣ ، ﻞﯿﻠﻗ كﺎﻜﺘﺣا ﻞﻣﺎﻌﻣ ، ،ءﺎﻤﻠﻟ.
نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا مﺪﺨﺘﺴﯾو ﻻأ ﺔﯿﻄﻏأو ﺔﯿﻟﺰﻨﻤﻟاو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا تاودﻷا ﻊﯿﻨﺼﺗ ﻲﻓ ﺎﺒﻟﺎﻏﻻ ﻒﺼﻧ ﻦﻣ دﺎﻔﺘﺴﯾو ﻞﯿﻐﺸﺘﻟا ت
ذﺎﻘﻧﻹا تاذﻮﺧو تاﺮﻜﺒﻟاو ﻞﻣﺎﺤﻤﻟاو تﺎﻨﻨﺴﻤﻟا ﺔﺒﻟﻮﻘﻟ ﺔﻗﻮﺤﺴﻣ مﺪﺨﺘﺴﯾو ءاﻮﺿﻷا ﺔﯿﻄﻏأ ﺔﺒﻟﻮﻘﻟ ﮫﺘﯿﻓﺎﻔﺷ.
مﺪﺨﺘﺴﺗ نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا طﻮﯿﺧوﻹا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓو لﺎﺒﺤﻟاو ﺔﺠﺴﻧﻷا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻞﺜﻣ ﺔﻋﻮﻨﺘﻣ تﺎﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﺔﯿطﺎﻄﻤﻟا تارﺎط
ﺔﯿﺸﻏﻷا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﻞﺧﺪﺗوfilms ىﺮﺧﻷا داﻮﻤﻟا ﻦﻣ ﺎھﺮﯿﻏو ﺐﯿﺑﺎﻧﻷا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓو.

 نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا -66 :
يرﺎﺠﺘﻟا ﻢﺳﻻا ﻮھﻟﻟﯿpﻮﻻﻠﻟnpﺸبﺎﻟﺴﻮﺔﻮﺐﻻﻟﻜإﻤﻞﻟﻚﻘﻛﺮﺔPoly(hexamethylene adipamide) ﻟ3tpﻘﺎﻲﻟﺴpﻻﻟﺑpﻐNﺸ
ﻚﯿﺒﯾدﻷا ﺾﻣﺎﺣ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﺎﺴﻜھو ﻦﯿﻣأ ياد ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﻮﺘﺤﯾ ﺎﻤﮭﻨﻣ ﻞﻛو ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ نﻮﺑرﺎﻛ تارذ ﺖﺳ ﻰﻠﻋ يهﺎﻧدأ

39. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
38

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﺪﻌﯾو نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا 66 ﻦﻣﺮﺜﻛأ دﻮﺟأو ًﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا ﺔﻌﻨﺼﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟاعاﻮﻧأ تاﺪﯿﻣأ ﻲﻟﻮﺒﻟاجﺎﺘﻧﻹ فﺎﯿﻟﻷا ﺔﯿﻋﺎﻨﺼﻟا
هرﺎﮭﺼﻧا ﮫﺟرد ﻎﻠﺒﺗ و)265
o
C( ﺚﯿﺣ طﻮﯿﺧ ﻞﻜﺷ ﻰﻠﻋ ﻒﻠﯾو ﺔﯿﺟﺎﺟز قﺎﺳ ﻰﻠﻋ ﻒﻠﯾ ﺔﻠﻘﺑ نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا ﺰﯿﻤﺘﯾو
ﮫﺘﯿﻠﺑﺎﻗ ﻻ ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﮫﻣاﺪﺨﺘﺳا ﻞﻌﺠﯾ ﺎﻤﻣ ءﺎﻤﻟا صﺎﺼﺘﻣﺔﺸﻤﻗﻷا ﻢﺴﺠﻠﻟ ﺔﺴﻣﻼﻤﻟاةدوﺪﺤﻣ ﻻإ ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﯾ ﮫﻧا
ﺔﻋﺎﻨﺻﺔﺸﻤﻗﻷا ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﯾو تﻼﻈﻤﻟاو ﻒطﺎﻌﻤﻟا ﻞﺜﻣ ﻞﻠﺒﻠﻟ ﺔﻣوﺎﻘﻤﻟاثﺎﺛﻷا ﻲﻟﺰﻨﻤﻟافﺎﯿﻟأو كﺎﺒﺷو دﺎﺠﺴﻟا
ﺪﯿﺻكﺎﻤﺳﻷا .

 نﻮﻠﯾﺎﻨﻟا-106 :
ﻟ يرﺎﺠﺘﻟا ﻢﺳﻻا ﻮھﻠpﺜﻜﺮﺜﻟﺴﻮpﺔﻮﺐﻻﻟﻜpإﻤﻞﻟﻚﻘﻛﺮ ﺪﯿﻣﺎ)Poly(hexamethylene esebasamide ﻟﺑpﻐNﺸﻟ3tpﻘﺎﻲ
ﻦﯿﻣأ ياد ﻦﯿﻠﯿﺜﻣ ﺎﺴﻜھ ﻊﻣ ﻚﯿﺳﺎﺒﺴﻟا ﺾﻣﺎﺣ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﻦﻣ هرﺎﮭﺼﻧا ﮫﺟرد ﻎﻠﺒﺗ و)228
o
C (هﺎﻧدأ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ:





* نﻮﻠﯾﺎ ﻨﻟا-6 : مﺎ ﺘﻛﻻوﺮﺑﺎﻜﻟا ﻦ ﻣ ﺮ ﻀﺤﯾ ﺾﻣﺎ ﺣ ﻞ ﺜﻣ ﺔ ﻠﯾﺪﺒﻟا ىﺮ ﺧﻻا تاﺮﻣﻮ ﻧﻮﻤﻟا ﻦ ﻣ ﺮ ﻀﺤﯾ ﺎ ﻤﻣ ﺮ ﺜﻛأ
ﻣﻻاﯿﺮﺑﺎﻛﻮﻨ ﻚﯾو( Amino caproic acid ) ﻟﻚpﺘﻮﻻﻣﺎﻟﺊﻻﻜpNﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﺎﺑﻮpﻐNﻦﻟﺾpإﺠﺎﻟ:ﻜﻧiﻣﻲﺑﺠﻜﻤﻘﺎﻟتﻣ.ﻟ3ﺑpoﻦﻲ
ﺾﻣﺎﺣ ﻰﻟا ﮫﻠﻠﺤﺘﺑ ﻚﻟذو ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ءﺪﺒﺑ مﻮﻘﯾو ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻞﻣﺎﻌﻛ ﻚﻠﺴﯾ يﺬﻟا ءﺎﻤﻟا ﻦﻣ ﮫﻠﯿﻠﻗ تﺎﯿﻤﻛ دﻮﺟﻮﺑ ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔﯿﻠﻤﻋ
ﻚﯾوﺮﺑﺎﻛﻮﻨﯿﻣﻻا ،ﻟﺴنpﻐﻧﻦﻟﻜprﺘﻤﻘﻲﻟnpإNذﻟﻚpﮫ-ﻘﺎﻟﺚﻛpﺘﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﺖإﻮﻘﻟحﺑنﺔﺮﻘﺎﻟAtﻞﻟتﺎﻲﻟﻛpنﺘﻘﺎﻟمﺎﻀﻟمﺣﻨﻜpﻒﻦﻟﺴpﻻﻟﺣpi
ﺔﯿﻘﻠﺤﻟا ﺐﯿﻛاﺮﺘﻟا حﺎﺘﻔﻧا ﻦﻤﻀﺘﺗ ﺎﮭﻧﻻ ﻞﺴﻠﺴﺘﻤﻟاو ﻲﻄﺨﻟا.






ب- ﺮﺘ ﺳﻷا لﺎ ﻘﺘﻧا وأ لدﺎ ﺒﺗ وأ ) جﺎ ﺘﻧﻹ تﻻﻮ ﺤﻜﻟا ﻊ ﻣ ةﺪ ﻋﺎﻘﻟا ﺔ ﯿﺋﺎﻨﺜﻟا ﺔﯿﻠﯿ ﺴﻛﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺾﻣاﻮ ﺤﻟا تﻼﻋﺎ ﻔﺗ
تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا( :
ﻲﻀﻣﺎﺣ وا يﺪﻋﺎﻗ ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻞﻣﺎﻋ دﻮﺟﻮﺑ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا اﺬھ ﻢﺘﯾو او لوﻷا ﺪﻋﺎﺴﻤﻟا ﻞﻣﺎﻌﻟﺮﺜﻛأ ﻟﺑpﺐiﻠﻟﻚpذﻟﺼﻐﻒﺸﻲﻟcﻟﻜﻨﻛﻮﺬ
نﺎ ﯿﺣﻷا . ةﺪﻋﺎ ﺴﻣ ﻞ ﻣاﻮﻌﻛ ﺔﻣﺪﺨﺘ ﺴﻤﻟا ﺪ ﻋاﻮﻘﻟا ﻦ ﻣو :R- ONa ، Mg(OR) 2 ، PbO تارﻮ ﺑو ،
ﻦﯿﺻرﺎﺨﻟاZn (BO3)2 ﺎھﺮﯿﻏو .ﻟﺎtpﻞﻟ(ﻧpﺸﻟ5ﻛpNﻤﻘﺎﻟﺋpﻻﻟﺼpﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟ3ﻠﻟﻟﻚﻘﻛpNﻤﻘﺎﻟﺼpﺔNﻧﻘﻜﺠﻟﻜpﻔﻜﻮ2ﻠﻟﺼﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟھنإﺸﻲ
ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻦﻣ عﻮﻨﻟا.

40. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
39

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﻟا تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒPolyesters :

ﻟhﺑ–ﻲﺗﻜpiﻟBةﻧiﻠﻟ3tﻘﺎﻟﺖﻄﻛﻘﺎﻟxﻒﻔﻟﻚذCarothers ﻟتﻛﺔﺸﻜpﺘﻘﺎ6 ﻟﺴpﻻﻟًﺣpiﻟBpةﻧiﻠﻟىWhinfield و Dixon
ﻚﯿﻟﺎﺜﻓﺮﯿﺘﻟا ﺾﻣﺎﺣ ﻊﻣ ﻒﺜﻜﺘﯾ ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا لﻮﻜﯾﻼﻛ نﺄﺑ ﺪﺟو ﺪﻘﻓ تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا اﺮﺘﻠﻜﻧا ﻲﻓTerphthalic acid وأ
ﻞﯿﺜﻣ ياﺪﻟا تﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ﻊﻣDimethylterphthalate )DMT ( تاذو ﺔﯾﻮﻗ فﺎﯿﻟأ ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ ﺢﻟﺎﺻ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ًﺎﻧﻮﻜﻣ
ةزﺎﺘﻤﻣ تﺎﻔﺻاﻮﻣ .ﻟﻚpذﻟﻜprﺘﻻﻟﺟﻨﻛﺘpﺒنﻘﺎﻟﻷﻜﻮﻘeﺎﻟﺑrTﻦﻟمtbﻠﻲﻟﻚﻘﻜNﻘﺎﻟتﺑﺪﻘﺎﻟﺴﻻﻟمﻜﻮﺘﻮﺨﺠﺗeﺎﻟtﺘﻻﻟﻜrطﻜﻧﻔﻏﻟﻠﯿﺠﻟﯿﻄﻲ
ﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻞﺜﻣ ﺔﻔﻠﺘﺨﻣ ﺔﯾرﺎﺠﺗ ءﺎﻤﺳأ ﺖﺤﺗ قاﻮﺳﻷاPolyester ﻦﯿﻟﺮﺘﻟاوTerylene ﻟتﻲﺑiﺎﯿpﻘﺎﻲDacron
ﺔﯾرﺎﺠﺘﻟا ءﺎﻤﺳﻷا ﻦﻣ تﺎﺌﻤﻟاو.

ناتاﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻟﺟpطﺗﯿﻘﻜﺠﻟﺟpةنﻄﻣﺎﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟﻚpذﻟﺼنﺨﻧpإﻦﻲﻟحhﻜpﻧنﻻﻟ,ﺎﻛpbﻟﻜprﻘﻲﻟﺟﻮﻨﻜﺘpﺒﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟ(ﻞﺎﻟﺴﻻ
ﮫﯿﺸﻏﻻا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓو ﺔﻔﻠﺘﺨﻤﻟا ﺔﯿﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا داﻮﻤﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﺗ ﺎﻤﻛ ﻰﻟوﻻاfilms ﻟﺴpﻻﻟﻜﻨﺎﻛﻔﺎﻟﻜrﺘﻻﻟﺑﻐNﻦﻲ
ﻲﻗاﻮﻟا ءﻼﻄﻟا وﺗpذﻟ:ﯿ-ﻧpإمﺎﺗﻜﻮpإﻘﺎﻲﻟمﺎﺑﻗﻜpﮫﻘﺎﻲﻟ،ﻜpنﻘﺎﻟﺖpNﻦﻟnpﻮﺠﻜﻔﻣﺎﻟPﻛpﮫbﻟ،ﺣpPﻟﻚ ﻟﻚpﺜﺎﺑﻤﻘﺎﻲ ﻟمﺎ،ﺣpﮫﻘﺎﻲ
ﺔ ﯾﺮﺤﺒﻟا ﺪ ﯾﺎﻜﻟﻻا غﺎﺒ ﺻا ﻞ ﺜﻣ غﺎﺒ ﺻﻻاو ﺎ ﮭﻟو ﻖ ﯿﻗﺮﺘﻟاو ﺐ ﻟﺎﻘﻟا ﺮ ﯾﺮﺤﺗ ﺔﻟﻮﮭ ﺳ ﺎ ﮭﻨﻣ ﻞ ﻤﻌﻟا ﻲ ﻓ ةﺰ ﯿﻤﻣ تﺎﻔ ﺻ
(Lamination) واو ، ﻲﺿرﻻا طﻼﺒﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﺐﺼﻟ ،ﺎﺑpﺬﻣﺎﻟﻚـذﻟﺋﺜﺎﻲﻟﺼﻤةﺠﻟمﺎﺑﻧﺜﺎﻟﻚﻘﻛﺮﻘﺎﻟ:ﯿ-ﻧـإﻦﻟوﻮ2 ب
(Impregnation) ﺮﺠﺤﻟا ﻞﺜﻣ يﻮﻗ ﻞﻜﺸﺑ ﻊﻨﺼﺗ ﻲﺘﻟاو ﻦﺋاﺪﻠﻟا تﺎﺑﻮﺒﺼﻤﻟ ﻲﻓو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا تﺎﻋﺎﻨﺼﻟا ، مﺪﺨﺘﺴﺗ
ﺔﻟزﺎﻌﻟا تﻼﺒﯿﻜﻟاو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا كﻼﺳﻻا ﻲﻓ ﺔﯿﺘﻟﻮﻔﻟا ﻲﻟﺎﻋ ﻞﻘﻨﻟا ﻂﺧ لزاﻮﻋوﻤﻟاو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا تﺎﻔﻠﻤﻠﻟ ﻚﻟﺬﻛومﻜﺨpإﻧ
pﺸﺗﻜﮫﺮﻘﺎﻟمﺣﻻﻜp2ﻲﻟحﺗﻜﻮpإﻘﺎﻟﺴ-pإﻻﻟ،ﻜﮫLﻟﺑﻮﻐNﻧﻘﻟﻜﻐﺸﺎﻟ:ﯿ-ﻧإﻦﻲﺔ وﻟﺟﺸﺑpﺒﺮﻘﺎﻟمﻜﻨﻜﺘpﺒﻘﺎ،و ﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟﻚpذﻟﺼbﯿpﺸ
ﻲﻓو ﺔﯿﺴﻤﺸﻟا تارﺎﻈﻨﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻﺮﮭﺠﻤﻟا.

*ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا ﺔﻟدﺎﻌﻤﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ لﻮﺤﻜﻟاو ﺾﻣﺎﺤﻟﺎﺑ أﺪﺒﺗ ﺮﺘﺳﻷا ﻞﯿﻜﺸﺘﻟ مﺎﻌﻟا ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا :

ﺮﺘﺳﻻا ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ ﻮھ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﺞﺗﺎﻧ ﺚﯿﺣ ) ( ءﺎﻤﻟاو.

ﻲھو ﮫﻔﻠﺘﺨﻣ ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ ﺔﺛﻼﺛ ﻰﻟا تاﺮﺘﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻢﺴﻘﻨﺗو:-
1- رﺔﻌﺒﺸﻤﻟا ﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا تﺎﺠﻨﺗا Saturated Polyester : ﻟا ﻦﻣ ﺪﻌﺗوﺒﺳﻼﺘو ةراﺮﺤﻠﻟ ﺔﻋوﺎﻄﻤﻟا تﺎﻜﯿ ﺞﺘﻨﺗ
ﺔﯿﺋﺎﻨﺛ ﺔﯿﻠﯿﺴﻛﻮﺑرﺎﻛ ﺾﻣاﻮﺣ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﻦﻣ ةﺪﻋﺎﻘﻟاﺔﻌﺒﺸﻣ و تﻻﻮﻜﯾﻼﻜﻟاو ﻚﯿﺒﯾدﻻا ﺾﻣﺎﺣ ﻞﺜﻣ ﻖﺼﻠﻟ مﺪﺨﺘﺴﺗ
ءﻼﻄﻟاو

2- ﺔﻌﺒﺸﻤﻟا ﺮﯿﻏﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا تﺎﺠﻨﺗار Unsaturated Polyester :ﻟﻮﺑ ﻲھوﯿﻤتاﺮ و ةراﺮﺤﻟﺎﺑ هﺪﻠﺼﺘﻣ
ﺔﯿﻄﺧو ماﺪﺨﺘﺳﻻا ﺔﻟﻮﮭﺴﺑ زﺎﺘﻤﺗو ﺔﻋﺮﺳ ﺔﯿﺴﻘﺘﻟاةﺮﯾﺎﻄﺘﻣ داﻮﻣ رﺮﺤﺗ نوﺪﺑ ﮫﯾوﺎﯾﺰﯿﻓو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻛ صاﻮﺨﺑ ﻊﺘﻤﺘﺗو
ﺔﯿﻟﺎﻋﻻا ا ً ﺎﯿﺒﺴﻧ ﺔﺌطاو فﺎﯿﻟﻻﺎﺑ ﺢﻠﺴﻤﻟا ﺞﻨﺗاﺮﻠﻟ ﻲﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا لﺰﻌﻟا صﺎﺼﺧ ن هﺎﺠﺗاو دﺎﻌﺑﻻا ﺔﯿﺗﺎﺒﺜﺑ زﺎﺘﻤﺗو
و ﺔﯿﺌﯿﺒﻟا فوﺮﻈﻟا ﺾﻣاﻮﺤﻟﺎﺑ ﺮﺛﺄﺘﺗﺪﻋاﻮﻘﻟاو ةﺪﺴﻛﺆﻤﻟا ﻟﺎﺑ ﮫﺤﻠﺴﻤﻟا تﺎﺠﻨﺗاﺮﻟا مﺪﺨﺘﺴﺗوﻠ ﺐﻟاﻮﻘﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ ﻒﯿ
ﺎھﺮﯿﻏو ثﺎﺛﻻا ءﻼطو ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا ةﺰﮭﺟﻻاو ﺔﯿﺤﺼﻟا تاودﻻاو ﻞﻘﻨﻟا تاﺪﻌﻣو. ﺾﻣﺎﺣ ةﺮﺘﺳأ ﻖﯾﺮط ﻦﻋ ﺞﺘﻨﺗو
ﻊﺒﺸﻤﻟا ﺮﯿﻏ ةﺪﻋﺎﻘﻟا ﻲﺋﺎﻨﺛلﻮﻜﯾﻼﻛو لﻮﻜﯾﻼﻛ ﻦﯿﻠﯿﺑوﺮﺑ ﻞﺜﻣ ﺔﻌﺒﺸﻣ ﺔﯿﺋﺎﻨﺛ ﺾﻣاﻮﺣو ﯿﻟﺎﻤﻟا ﺾﻣﺎﺣ ﻞﺜﻣ ﻚ
ﻚﯿﻟﺎﺜﻔﻟا ﺾﻣﺎﺣو.

3- ﺗارﻨﻜﻟﻻا تﺎﺠﺎ ﺪﯾAlkyd Resins : ﻦﻣ ﻲھو ﺔﻜﺑﺎﺸﺘﻤﻟا تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا عاﻮﻧأ تﺎﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا ﻦﻣو
ﺔﺒﺴﻨﺑ مﺪﺨﺘﺴﺗو هراﺮﺤﻟﺎﺑ ﮫﺒﻠﺼﺘﻤﻟا90 %ﻞﺋاﻮﺳ ﻞﻜﺷ ﻰﻠﻋ قﺎﺒطﻻا ءﻼﻄﻟ ﺔﺑﻼﺼﻟﺎﺑ زﺎﺘﻤﺗو ﻰﺘﺣ ﺎھدﺎﻌﺑا تﺎﺒﺛو
ﺔﻌﻔﺗﺮﻤﻟا ةراﺮﺤﻟا تﺎﺟرد ﻲﻓو ﻦﯾﻮﻠﺘﻟا ﺔﻠﮭﺳوﺑ زﺎﺘﻤﺗﺸﻟﺎﺎﻔ ﺾﻣاﻮﺤﻟﺎﺑ ﺮﺛﺎﺘﺗو ةراﺮﺤﻠﻟ ﺔﻣوﺎﻘﻣو ﻖﺼﻠﻟا ةﻮﻗو ﺔﯿﻓ
ﻘﻟاوﺪﻋاﻮ ﮫﯾﻮﻘﻟاوﻟ ﺎﮭﺘﻣوﺎﻘﻣ ضﺎﻔﺨﻧا ﮫﺑﻮطﺮﻠﺎﻘﻣووﻣ ﺔﯿﺟﺎﺟﺰﻟا فﺎﯿﻟﻻﺎﺑ ﺎﮭﺘﯾﻮﻘﺗ ﺪﻨﻋ ﺔﻣﺪﺼﻠﻟ ﺔ غﺎﺒﺻﺄﻛ مﺪﺨﺘﺴﺗو
ءﻼﻄﻠﻟpaints ءﻼﻄﻟاو و ﺔﻋﺎﻨﺻ ﺔﻋﺎﺒﻄﻟا ﺮﺒﺣ تارﺎﯿﺴﻟا ﻊﻄﻗ ﺾﻌﺑ ﻲﻓو نﻮﯾﺰﻔﻠﺘﻟا ﻮﯾداﺮﻟاو.

41. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
40

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
*ا تﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ﻲﻟﻮﺑ ﻦﯿﻠﯿﺛﻻ PET )Polyethylene terphthalate (:
ﻦﻣ ﺪﻌﯾتاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻢھأ ﺔﻌﺒﺸﻤﻟا ً ﺎﯿﻋﺎﻨﺻ ﺔﻤﮭﻤﻟا.و ﻊﺳاو قﺎﻄﻧ ﻰﻠﻋ فوﺮﻌﻤﻟا ﻦﻣ نإ ﻟا ﻲﻟﻮﺒ)ﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗت
ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا ( فﺎﯿﻟأ ﻰﻤﺴﯾنوﺮﻛاﺪﻟا Dacron fiber رﻮﻠﺒﺘﻟا ﻲﻟﺎﻋ نﻮﻜﯾ يﺬﻟا رﺎﮭﺼﻧا ﮫﺟرد ﮫﻟوﺔﯿﻟﺎﻋ )
o
C265 (
دوﻟﺎﻘﺘﻧا ﺔﺟر ﮫﯿﻟﺎﻋ ﺔﯿﺟﺎﺟﺰﻟا ﮫ تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻲﻓ وا ﻚﯿﺘﯾﺮﺒﻜﻟا ﺾﻣﺎﺣ ﻲﻓو لﻮﻨﯿﻔﻟا ﻲﻓ نﺎﺑوﺬﻠﻟ ﺔﻠﺑﺎﻗ نﻮﻜﺗ ةدﺎﻤﻟاو
ﺔﺸﻤﻗﻻا ﺔﻋﺎﻨﺼﻟ ةﺪﯿﺟ تاﺰﯿﻤﻣ طﻮﯿﺨﻟا هﺬﮭﻠﻓ ﻚﻟذ ﻢﻏرو ﺔﯾﻮﻘﻟا مﺪﺨﺘﺴﺗو ﻞﯿﺠﺴﺘﻟا ﺔطﺮﺷاو تارﺎطﻻا ﺔﻋﺎﻨﺻ ﻲﻓ
ﮫﯿﻓاﺮﻏﻮﺗﻮﻔﻟا مﻼﻓﻻاوﻗوﻨﺔﯾزﺎﻐﻟا تﺎﺑوﺮﺸﻤﻟا ﻲﻧﺎ ﺮﺋﺎﺼﻌﻟاو ءﺎﻤﻟاو ﮫﻧﻻ تﺎﺑوﺮﺸﻤﻟا هﺬھ ثﻮﻠﯾﻻ.
و ﻦﯿ ﻠﯿﺛﻻا لﻮ ﻜﯾﻼﻛ ﻲ ھ تاﺮﻤﯿﻟﻮ ﺒﻟا هﺬ ھ ﺔﻋﺎﻨ ﺼﻟ ﺔ ﯿﻟوﻷا داﻮ ﻤﻟا ﻦ ﻣEthylene glycol تﻻﺎ ﺜﻓﺮﯿﺗ ﺾﻣﺎ ﺣو
ﻞﯿﺜﻣ ياﺪﻟا.
يراﺮﺤﻟا ﻞﺤﻟا ﺔﯿﻠﻤﻋ ﻦﻣ ﺞﺗﺎﻨﻟا ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا ﻦﻣ ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا لﻮﻜﯾﻼﻛ ﻰﻠﻋ ﻞﺼﺤﺘﺴُﯾوThermal Cracking لوﺮﺘﺒﻠﻟ
ﻛوا ﻰﻟإ ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا ةﺪﺴﻛﺄﺑ ﻚﻟذو ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا تﻼﻋﺎﻔﺘﻟا ﺐﺴﺣ ءﺎﻤﻟا ﺔﻓﺎﺿإ ﻢﺛ ﻦﯿﻠﯿﺛﻻا ﺪﯿﺴ:

ـﻟ ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﺔﯿﻠﻤﻋ ﻢﺘﺗوPET ةﺪﻋﺎﻗ وا ﺾﻣﺎﺣ ﻞﺜﻣ ةﺪﻋﺎﺴﻣ ﻞﻣاﻮﻋ دﻮﺟﻮﺑ ﺔﯿﺗﻵا ﺔﻟدﺎﻌﻤﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ :

ﻟوpppﻮ2 : ناﻟهpppﻮﻘﻜﺐذﺑﻮﻧﻘﺎﻟﺊﻻﻜppp2ﻟﻚpppذﻟحبﻛpppطﻛنﻘﺎ ﻟـpppـﺠﻟ5ﯿﺮﻧإُـpppﺸ ﻟھنpppإﺸﻲ
تﻻﺎﺜﻓﺮﯿﺗ ﻞﯿﺜﻣ ياد ﻞﻋﺎﻔﺘﯾوﺑpﻮbeﺎ iﻟﺋpﻻﻟتﻲﺑiﺎﯿpﻘﺎﻟﻟcﻟﻜpﻔﻛﻤﻻﻟﻟﺴﻮpﺔﻮ–ﻣﺎﻟ5ﻛpﻤﺸﺣDacron ﻟﺴﻮﺔﺸﺑpﻮﻦﻟ(pﺜﻜﺠﻟھنpإﺸﻲ
Terylene ﻼﯾﺎﻣ وار Mylar . هﺎﻧدأ ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ.


ﻟﺑﻮppﻐNﻦﻟﻚpذﻟهppﻮﻘﻜﺐذﺑﻮﻧﻘﺎﻟﺊﻻﻜp2ﻟھppﺔﻨﻟﺼpﻮﺐﻻﻟ3ﺎبﻟمﻣﻜppﺐذﺑﻮﻦﻟﺼpﻐﻒﺸﻲPET ﻟﺟpﻮﺪﺘﻦﻟﺟﺠﻛﺨppﻌﻟnﺮpإﺠ ﺾﻣﺎ ﺤﻟاﻰ ﻟإ
مﺪﻌﻟ ﻚﻟذو رﻮﻠﺒﺘﻟا ﺔﻄﺳاﻮﺑ ةﺮﻤﻠﺒﻠﻟ ﺔﺑﻮﻠﻄﻤﻟا ةوﺎﻘﻨﻟاﺔﻓوﺮﻌﻤﻟا تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا ﻢﻈﻌﻣ ﻲﻓ ﮫﻧﺎﺑوذ.

ج- ﺔﯿﺋﺎﻣﻼﻟا ﺾﻣاﻮﺤﻟاو ﺔﯿﻀﻣﺎﺤﻟا تاﺪﯾرﻮﻠﻜﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ :
ﺾﻣاﻮﺤﻟا تاﺪﯾرﻮﻠﻛ زﺎﺘﻤﺗAcid chloride ﺔﯿﺋﺎﻣﻼﻟا ﺾﻣاﻮﺤﻟاوAnhydrides ﻞﻋﺎﻔﺘﻠﻟ ةﺪﯾﺪﺸﻟا ﺎﮭﺘﯿﻟﺎﻌﻔﺑ
ا وا تاﺮﺘ ﺳأ ﻲﻟﻮ ﺒﻟا ﻦﯾﻮ ﻜﺘﻟ ﻦﯿ ﻣﻷا ﺔ ﯿﺋﺎﻨﺜﻟا تﺎ ﺒﻛﺮﻤﻟا وا تﻻﻮ ﻜﯾﻼﻜﻟا ﻊ ﻣ ﻲ ﻓ ﺎ ﻤﻛ ﻲﻟاﻮ ﺘﻟا ﻰ ﻠﻋ تاﺪ ﯿﻣأ ﻲﻟﻮ ﺒﻟ
ﺔﯿﺗﻵا تﻻدﺎﻌﻤﻟا:
*تاﺪﯿﻣأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ ﻦﯿﻣﻷا ﺔﯿﺋﺎﻨﺜﻟا تﺎﺒﻛﺮﻤﻟا ﻊﻣ ﺾﻣﺎﺤﻟا تاﺪﯾرﻮﻠﻛ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﻲﻓ ﺎﻤﻛﻲﺗﻵا :

42. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
41

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

*تاﺮﺘﺳأ ﻲﻟﻮﺒﻟا ﻦﯾﻮﻜﺘﻟ تﻻﻮﻜﯾﻼﻜﻟا ﻊﻣ ﺾﻣﺎﺤﻟا تاﺪﯾرﻮﻠﻛ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﻲﻓ ﺎﻤﻛﻲﺗﻵا .


تﻻﻮﻜﯾﻼﻜﻟا ﻊﻣ ﺾﻣاﻮﺤﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗ نإ جﺎﺘﻧإ ضﺮﻐﻟ ةﺮﺜﻜﺑ ﺔﻠﻤﻌﺘﺴﻣ ﺔﯾﺪﯿﻜﻟﻻا تﺎﺠﻨﺗاﺮﻟاAlkyde resins.

ً ﺎﯿﻧﺎﺛ : ﺾﯾﻮﻌﺘﻟا ﻢﺛ ﺔﻓﺎﺿﻹا ﻰﻠﻋ ﺔﻨﻤﻀﺘﻤﻟا ﻞﯿﻧﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ تﻼﻋﺎﻔﺗ:
ﺪﻟﻻا تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻲھ ةﺮﻤﻠﺒﻟا ﻦﻣ ﻒﻨﺼﻟا اﺬھ تﻼﻋﺎﻔﺗ ﻢھأ نإﯾ ﻦﯿﺗﻮﻄﺨﺑ ﻢﺘﺗ ﻲﺘﻟاو تﻻﻮﺤﻜﻟا ﻊﻣ تاﺪﯾﺎﮭ:
1-ﺟودﺰﻤﻟا ةﺮﺻﻵا ﻰﻟإ ﺔﻓﺎﺿﻹا ةﻮﻄﺧ ﻞﯿﻧﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻓ ﺔ) (. 2 - ﺾﯾﻮﻌﺘﻟا ةﻮﻄﺧ

ﻲﻟﻮﺒﻟﺎﻛ ً ﺎﯿﻋﺎﻨﺻ ﺔﻤﮭﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺾﻌﺑ ﺮﯿﻀﺤﺘﻟ يرﺎﺠﺗ قﺎﻄﻧ ﻰﻠﻋ مﺪﺨﺘﺴﯾ تﻼﻋﺎﻔﺘﻟا ﻦﻣ عﻮﻨﻟا اﺬھ نا
ﻟﺴﻮpppﻻﺣﻮنﻘﺎﻟمﻜpppoﺘﻦﺎﺗﻟهﻘtpppiﻲﻟمﻣﻜﻧﻮpppﺜﺎ– ﻟﻟﯿpppﺸﻜrﺸﯿﻘﻜﻻﺗﻛذmelami-formaldehyde ﻟ5ﻛpppﺘﻮﻒﻘﺎﻟمﻜpppoﺘﻦﺎﺗﻲ
ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ phenol formaldehyde ﺎﯾرﻮﯿﻟا تﺎﺠﻨﺗارو– ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓUrea-formaldehyde resin
ﺮﯿﻀﺤﺘﻟ ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا تﻻدﺎﻌﻤﻟا ﻲﻓ ﺾﯾﻮﻌﺘﻟاو ﺔﻓﺎﺿﻹا ﻲﺗﻮﻄﺧ ﺢﯿﺿﻮﺗ ﻦﻜﻤﯾوا لﺎﺘﯿﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟ:



لﺎﺘﯿﺳا ﻲﻟﻮﺒﻟا)POM ( ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻔﻟا ةدﺎﻣ ﻦﻣ ﺮﻀﺤﯾو مﺎﺨﻟا ﻟﺑنﻮﻘﻛpﺠﻟﻛﻞﻲﻟ5ﻜﻧﻮﺜﻣﺎﻟﺑنﻮﻘﻛﺠﻟﺄﻧﺘﺸﻟحﺑنﺔﺮﻘﻜﺠﻚpﮫb
ﺗوﺒﯿﻛﺮﺔ ةرﺎﺒﻋ ﻟمﻜpEﺸﯾoﻘﺎﻟﺴﻻﻟﺟﺔﺸﻛPﻟﺟﺔإﺔﺜﻟﺴﻨ ذوو ﻟﺟpﻮﻘﻜﻨﻟﺗﻛpﺔﺮﻦﻟﺟpطﺗب ﻟﺟpطﺗﯿﺠﻟثﺑﻧpةنﻘﺎﻟﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺋpﻧنﻧﺸﻟﻜpنﺘﻮﺠ
ﺔﻟﺪﺘﻌﻣ رﻮﻠﺒﺗ ﺔﺑﻮطﺮﻟاو ﻖﻘﺸﺘﻟاو ﻲﻨﺜﻟا ﺔﻣوﺎﻘﻣو ةﻮﻘﻟﺎﺑ ﻦﯿﻋﻮﻨﻟا ﻼﻛ زﺎﺘﻤﯾو. وﺔﻔﺼﻟا ﺔﯿﺳﺎﺳﻷا لﺎﺘﯿﺳﻻا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟ
ﻦﻣ ﺪﻌﺗو ﺔﯿﻟﺎﻌﻟا ﺔﻧﺎﺘﻤﻟا ﻲھىﻮﻗأ ﺎﺑpNﻘﺎﻟهﻮﻧpﺜﺣﺮﻘﺎﻟبﺎﻛpﻻ ، يرﺟذﻜp)ﻏ ھpﻘﻏ ﻲﻟﺟpﻮﻘﻜﺨﻘﺎﻟﻜrﻧﺠﺣpﻌ ﻟﺟpﻮﻦﻜﺮ–ﻜpﻞبﻜﺨﺠﻠ ﻟﻜpنiى
وا ﺔﻓﺮﻐﻟا ةراﺮﺣ تﺎﺟرد ﻲﻓ ﺮﯿﺒﻛ ﻞﻜﺸﺑ ﺐﻌﺘﻟاو تﺎﻣﺪﺼﻠﻟ ﺎﮭﺘﻣوﺎﻘﻤﺑ ﺰﯿﻤﺘﺗ ﻟحﯾpiﺑنﻘﺎﻟﺊﻻﺎﻛNﻘﻜpﺠﻟﺑ–apﻧﻦﻲﻟﻜrطﺗﻜb
ﺔ ﯾوﺎﯿﻤﯿﻜﻟا داﻮ ﻤﻠﻟ ﺔ ﯿﻟﺎﻋ ﮫ ﻣوﺎﻘﻣ ﻚ ﻠﺘﻤﺗ ﺎ ﮭﻨﻜﻟ ةﺪ ﺴﻛﺆﻤﻟا ﻞ ﻣاﻮﻌﻟاوىﺮ ﺧﻷا ﺎ ﮭﯿﻓ ﺎ ﻤﺑﺎﻧﻮﺑرﺎﻛورﺪ ﯿﮭﻟات ﮫ ﻟو ،
ﻔﺻاﻮﻣ ةراﺮﺣ ﺔﺟرد ﻲﻓ ﻰﺘﺣ ةﺪﯿﺟ ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻛ تﺎ)121
o
C( ﻞﯿﻠﻗ كﺎﻜﺘﺣا ﻞﻣﺎﻌﻣ ﮫﻟ ، .ﻣﻲﻟ(pﺨPﻟرpﻘﻟxﻮﻘ ﻟىﻟﺟpNﻗﺎﺗ
ﺦﻄﻟو ﻊﻘﺒﻟ ًﺎﻣﺎﻤﺗ موﺎﻘﻣﺔﻤﻌطﻷا .ﻲﻌﯿﺒﻄﻟا ﮫﻧﻮﻟ فﺎﻔﺷ ﻒﺼﻧ ﻦﻣﻰﻟإ ﺾﯿﺑاﺣﻟﺑذﻛpﻧﻦﻲﻟحﺑpﻮﺮiﻟﺟﻨﺑإﺠﻟتﻛﺔﻧﺸﻲﻟﻚﺮﻮﺔ
تﺎﺒﯿﺒﺣ ﻞﻜﺸﺑ لﺎﺘﯿﺳﻻا تﺎﺠﻨﺗار ﺔﺒﻟﻮﻘﻠﻟ ﮫﻠﺑﺎﻗيﺄﺑ ﺔﻘﯾﺮط) ﺦﻔﻧ، ﻟﺴpﺪ2، =pﺐﺠ ، 3ﺗﺎﺑp2ﻟﺼﻮﻤpةﻦ( . ﻟمﻜﻮﺮﺔpإﻘﺎﻟﺴpﻻﻲ
ﻟرpﺘﻻﻟحﺑpﻮﺮﻤﻘﺎﻟﺟNﮫpإنﻘﺎﻟ،ﺎﯾpطﻣﺎﻟﺟpﻮﺔﺠﻜﻄﻲﻟﺟpﺮﻘﻛﺪﻘﺎﻟﻚpذﻟﺟﻮﻘﻜﺨﻘﺎﻟرﺬﻜنﻤﻔﺎﻟﺟﺮإﻔﻲﻟﻚﻘﻜﺨﻘﺎﻟﻚﻨﻛﺘﻘﺎﻟتhﻛﻘﺎﻟﻚﻞﻟﺑنﻮﻘﻛﺮﻘﺎﻟﺎtrﻘ
ﻖﯾﺮﺤﻠﻟ ًﺎﻣوﺎﻘﻣ ﮫﻠﻌﺟو ىﺮﺧﻻا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻊﻣ ﮫﻄﻠﺧ ﺔﺑﻮﻌﺻو جﺎﺟﻮﻋﻼﻟ.
و ﺾﺑﺎ ﻘﻣ ﺔ ﺒﻟﻮﻘﻟ مﺪﺨﺘ ﺴﯾباﻮ ﺑأ تارﺎﯿ ﺴﻟاﻟاوﺢﯿﺗﺎ ﻔﻤ ﻟاو ﺬ ﻓاﻮﻨﻟاو تﺎﻣﺎﻤ ﺼ تﺎﻨﻨ ﺴﻤﻟاوﺔ ﯿﻋوأو ءاﻮﮭﻟﺎ ﺑ ﺬ ﯾذﺮﺘﻟا
طﻮﻐﻀﻤﻟا. ﻲﻓ مﺪﺨﺘﺴﺗو ﺔﯾدﺎﻌﻟا مﺎﺤﻠﻟا تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ ، تاودﺮﺨﻟا ﺾﻌﺑو ًﺎﯿﺗاذ ﻦﺴﻟا ﺢﺘﻓ ﺐﻟاﻮﻟ ﻊﯿﻨﺼﺗ ﻲﻓ وىﺮﺧﻷا.


H.W : ﺮﯿﻀﺤﺗ ﻞﻛ تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳاو صاﻮﺧوتﺎﺠﻨﺗار ﻦﻣ كﻻﻮﻓﻮﻨﻟاو ﺪﯾﺎﮭﯾﺪﻟﺎﻣرﻮﻓ لﻮﻨﯿﻔﻟا.

43. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
42

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ
ﺎﺛﺜﻟ ً ﺎ :ﯾﻮﻌﺘﻟا تﻼﻋﺎﻔﺗﺾ ةاﻮﻨﻟا ﻦﻋ ﺔﺜﺣﺎﺒﻟا )ﺔﯿﻠﯿﻓﻮﻠﻛﻮﯿﻨﻟا( :
ﻟﻚpﻞﻟﻜprنﻞﻠﻟﺟpﺸﺗﻜoﻧﻘﺎﻟمﺎﺑنﻮﻘﻛpﺮﻘﺎﻟﺴpﻻﻟبﯿpﻨﻟﺑﻮpﻐNﻦﻟﻚpذﻟمﺣﻨﻜpﻒﻧﻘﺎﻟAtpﻞﻟﺼنﺨﻧpإﻦ00وآﻦﻮﯿﺼﺰ610ناآﺑﻋر1ﮫEpoxy
reins ﻲھو ًﺎﯾراﺮﺣ ﺔﺒﻠﺼﺘﻤﻟا تاﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﻦﻣ)Thermosetting) (ﺔﯾراﺮﺤﻟا تﺎﺠﻨﺗاﺮﻟا (.

و ﻲ ﺴﻛﻮﺒﯾﻻا ﺎ ﻤھ ﻦﯿ ﻌﻄﻘﻣ ﻦ ﻣ ﺔ ﻧﻮﻜﻣ ﺔ ﯿﻘﯾﺮﻏإ ﺔ ﻤﻠﻛ)EP ( و ﻦﯿ ﺑ ﻲ ﻨﻌﺗو)oxy ( يﻮ ﺘﺤﯾو ،ﻦﯿﺠ ﺴﻛوأ ﻲ ﻨﻌﺗو
ﺪﯾﺎﺴﻛﻮﺒﯾﻻا ﻊﯿﻣﺎﺠﻣ ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ وأ ةﺪﺣاو ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﻰﻠﻋ ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻا)Epoxide ( ﺞﻨﺗاﺮﻟ ﺔﯿﺳﺎﺳﻷا ةﺪﺣﻮﻟا ﻞﺜﻤﯾ يﺬﻟا
ناﺮﯿﺴﻛوﻻا ﻲھ ﮫﻟ ﺔﻐﯿﺻ ﻂﺴﺑاو ،ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻا)Oxirane (ﻟﺴﻮopإiﻲﻠﻟحﺗﻀﻟﺴpﻻﻟتﻛpﻤﻧﻻﻟﻚpﺪﺔ2ﻟnpiﺑنﺠﻟﺼpﺐنﺸﻟ3tpﻘﺎ
ﻣ ،نﻮﺑﺮﻛ ﻲﺗرﺬﺑ ﺔﻄﺒﺗﺮﻣ ﻞﻜﺸﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ ﺾﻌﺒﻟا ﺎﻤﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﻦﯿﺘﻄﺒﺗﺮ

ﺞﻨ ﺗار ﺮ ﻀﺣ ﻦ ﻣ لوأ نأﻲ ﺴﻛﻮﺒﯾﻹا ﻢﻟﺎ ﻌﻟا ﻮ ھ)Dr. Pierrecastan ( مﺎ ﻋ1936 . ﻞ ﻋﺎﻔﺗ لﻼ ﺧ ﻦ ﻣ ﻲ ﺒﯾﻻا
ﻦﯾرﺪﯿھورﻮﻠﻛ)Epichlorohydrin( ﻦﻣ ﻖﺘﺸﻤﻟا)ﻦﯿﻠﺑوﺮﺒﻟا (ﻟﻟﻟﻚﻗﻜpﺘﺐﻘﺎﻟ5ﻛpNﻤﻘﺎﻟﺋpﻻ)9ﯿآﻋﺪt0Mآﺮ-A( ﻟ=ﻧpةنﻘﺎ
ﻟﺴpﻻ)5ﻛpﺘﻮﻒﻘﺎﻲﻟتﻛﻧﻮppﺜﻣﺎ( دﻮ ﺟﻮﺑ ﻮﻋﺼppﺐﻻﻟxﺸﻛpﻘﻟﯿppﻨﺎﻛﺪiﻟﻟﺟpﻮﺔﻮذﻛﺔiﻛﻮﻔﻟحﯿﻨﻜppإﻻﻟﺼpﻻﺎ ﻟﻚppذﻟ:ﻛﺸبﻛppﺒﻘﺎﻟﯿﻮpإiﻲﺗﯿﻮﻞ
ةراﺮ ﺣ تﺎ ﺟرد
o
C )50 -110 (. ﻢﯿ ﻗوn ىﺪ ﻤﻟا ﻦﻤ ﺿ ﻲ ھ ﺔ ﻔﻠﺘﺨﻤﻟا)0-25( ﺔ ﯾﺎﮭﻧ دﺪ ﺤﯾ اﺬ ھوماﺪﺨﺘ ﺳا
ﺞﻨﺗاﺮﻠﻟ تﺎﻘﯿﺒﻄﺘﻟا .

ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻا ﺞﻨﺗار

نﻮﻜﯾ ﻞﻜﺸﺑﺋﺎﺳجﺰﻟ ﻞ ، ﺶھ ﺐﻠﺻ ﻰﻟاﻟهﺠﻜpةﻧﻘﺎﻟﺟpﻮﺔنﻨﻟھنpإﺸﻟﻜpﻻﻟﻲﻠﻟﺄﺘﻦﺎﺑpﻘﺎﻟﺟoﻘﻜﺨﻻﻟ(ﻧﻦﻲ)Curing (ﻟ5ﺣpbﻟﺴpﻻ
ﻚﺑﺎ ﺸﺘﻟا داﻮ ﻣ لﺎﻤﻌﺘ ﺳا)Curing Agents ( ﺲﯾﻮ ﻟ ﺾﻣاﻮ ﺣ ﻞ ﺜﻣ ﺔ ﻟﺎﻌﻓ ﻊﯿﻣﺎ ﺠﻣ ﻲ ﻓ ﺔ ﯾوﺎﺣ) ﺪ ﯾرﻮﻠﻓ ﻲ ﺛﻼﺛ
نورﻮﺒﻟا (تﺎﻨﯿﻣﻻا ﻒﻠﺘﺨﻣو ﺎھﺮﯿﻏو .ﻛﺮﺸﻣﺎﻟﺟpﻨﻛنoﻻﻟﺴﻮﺠﻟﻚﻤﺠﻜةﻦﻟﺾﺠﺗﻟﺼﺒNﺸﻟهﺠﻜةﻧﻘﺎﻟﺟﻮﺔنﻨﻟ5ﺣbﻲﻟﺋpﻻﻟﯿﺸﻜpإi
ﻟ5ﻛpNﻧﻮﻘﻟىﺟﮫpﺜﻛﻧنﻘﺎﻟحﺗﺎﺑpNﻘﺎﻟمﻜpطﺗبﻟﯿpﺘﻨﻟًﺎﺟﺰﻟ ًﻼﺋﺎﺳ نﻮﻜﯿﻟ ﺔﻄﺑار ةدﺎﻣ ﻞﻛ ﺔﯾﺎﮭﻧ ﻲﻓ ةدﻮﺟﻮﻤﻟا ﺔﻟﺎﻌﻔﻟا ﻊﯿﻣﺎﺠﻤﻟا
ﺔﯿﻨﯿﺗﻼﯿﺠﻟا ﺔﻟﺎﺤﻟا ﻰﻟإ ﻞﺋﺎﺴﻟا وا ﺞﻨﺗاﺮﻟا ﺎھﺪﻌﺑ)Gel ( ﺐﻠﺼﺘﯾ ﺔﯾﺎﮭﻨﻟا ﻲﻓو.

ﻦﺳﺎﺤﻣ ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻا تﺎﺠﻨﺗار
ﺰﯿﻤﺘﯾEP يأ ةزﺎﺘﻤﻤﻟا ﮫﻘﺻﻼﺗ ةﻮﻘﺑﺘﻣاﮫﻛﻼ ﻟﺾﺻp)ﻟھpﻘﻏﻟVﻜpﻧNﻦﻟﻣﻟ=pﺒﺔﻘﺎﻟﺟpﻮﺔنﻨﻟتﺎﻲﻟىﻟحﯿﺸﺑذﻟ=ﻌﺣﻦﻟﺺﻗﻜﺒb
ﺟpذﺑﺻﻘﺎﻟحﺗﺎﺑp2ﻟﺟpطﺗبﻟﻚpذﻟ(ﻧﻦﻲﻟىﻟ5ﻜﻨ ، ﻟحﺗﺎﺑpNﺔﻘﻟ:ﻲﻜpﺪﻻﻟﻟﺟpEPﺎﻲﻟتﻜpﺸﺑطﻟمﻣﯿpﺨﻻﻲﻟرpﺔﻮﺔﻄﻟرpطﻲﯾﻘى ،ﻟرpﻘﻟﺺﻗﻜpﺒb
ﻟحhﻜpﻧنﻻﻟھpﻘﺎﻟحﯿﻮطﻟﺟﻮﻤﻮﻔﻜﻤﻮنﻘﺎﻟوpﻮ2hﻜpﻧنﺸ ﻟﺴﻮﻧﻮﻘﻜpﺨﻘﺎﻟحﻛpﺪﻘﺎﻲﻟﺟﺠﺣpﺒﻘﻜﺠ ﻟﻚﻘﻜpﻨﻟرpﻔﻲﺑﻻﻟﺼpﻻﻜﺨﻻﻲﻟرpﻮﻘﻜﺨﻘﺎﻟﺟpﻔﻜﻧنﻘﺎﻲ وذو
ﮫ ﯿﻟﺎﻋ ةءﺎ ﺴﺟوﯾ تﺎ ﯾوﺎﯿﻤﯿﻜﻟا وا ءﺎ ﻤﻠﻟ ةﺰ ﯿﻤﻣ ﺔ ﻣوﺎﻘﻤﺑ ﺰ ﯿﻤﺘ ﻞ ﻛﺂﺘﻟاو ﺔ ﯿﺌﯿﺒﻟا فوﺮ ﻈﻟاو، ، دﺎ ﻌﺑﻻا ﺔ ﯿﺗﻮﺒﺜﺑ زﺎ ﺘﻤﺗ
ﻟﺎﯿpطﻟﺣﻮpﺔﻄﻟتﻛpﻤﺸﻟﺟﻮpإﺪﻧﻘﺎﻟﻲﻠﻟVﻜpﻐﻔuﺎﻟﺟﻮﺔنﻨﻟ،ﻜﺘ–ﻠﻟﻚذﻟ(oNﻘﺎﻟﻚذﻟﺺﺔﺪﻧﻘﺎﻲ low shrinkage ﻟﺴpﻨﻟ،ھpﺬﻜﻔﻟﺎtpﻞﻲﻟى
ا يدﺆﺗ ﺎھدﻮﺟو ﺪﻨﻋ ﻲﺘﻟاو ، ةﺮﺨﺑﻷﺎﻛ ﺔﯿﺿﺮﻌﻟا ﺞﺗاﻮﻨﻟا بﺎﯿﻏ ﺞﻨﺗاﺮﻟا ةﻮﻗ ﻞﯿﻠﻘﺗ ﻰﻟا يدﺆﺗ تﺎﻏاﺮﻓ ﻦﯾﻮﻜﺗ ﻰﻟ
ﺪﻠﺼﺘﻤﻟا ﮫﻟو ،ﻲﺋﺎﺑﺮﮭﻛ لﺰﻋ ﺺﺋﺎﺼﺧ يراﺮﺣو اﺪﺟ ةﺪﯿﺟو ، ﺺﺋﺎﺼﺧ ﻦﻣ ﺪﯾﺪﻌﻟا كﺎﻨھﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻹا ﻟتﺎﻟﺴpﻤنﺸ
ﺎﺜﻣ ﮫﻟ فﺮﻌﺗﻟﺑذﻛpﻦﻟهﻘﻀﻟھﺔﻨﻟ5ﻚpإiﻛﺮﺸuﺎ ﻟحﯿpﻮطﻟﺟpﻮﻗﻜﺠﺑriﻟﺟﻮﺔﻮpﻌﻛﻦﻟﺟpﻐﻒﻘﻜﺠﻟ(ﻨﯿpنﻘﺎﻟ5ﯾpﻨﻟهpﺔﻧنﺸﻟرpﻔﺎﻟﺴpﻻﻟ(Lﺑﻘﻜpﺠ
ﻲﺋﺎﺑﺮﮭﻛ ﺘﺳﻻا ﻊﺳاو نﻮﻜﯾو ﻦﻣ ﺮﺜﻛﺎﺑ ﺮﻓﻮﺘﯾ ماﺪﺨ20 عﻮﻧ
ﮫﺑﻮﯿﻋ :ھـ ﮫﯿﻟﺎﻋ ﮫﺘﻔﻠﻛ و ﺶ ﻊﯿﻨﺼﺘﻟا ﺐﻌﺻو ﺪﺤﻟاو ﻞﯿﻠﻘﺘﻟا وا ﻦﻣ ﺔﺑﻮطﺮﻟا دﻮﺟﻮﺑ صاﻮﺨﻟا

44. ﺮﻤﻴﻟﻮﺒﻟا ءﺎﻴﻤﻴﻛ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻠﺣﺮﻤﻟا / داﻮﻤﻟا عﺮﻓ
43

م .ﻰﺳﻮﻣ ﻲﻨﺴﺣ ىﺮﺸﺑ

ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻻا تﺎﺠﻨﺗار تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ
ءﺎ ﺴﻛﺄﻛ ﺔ ﯿﻟﺰﻨﻤﻟا ﺔﻧﺎﯿ ﺼﻟاو ﻢﯿﻣﺮ ﺘﻟاو ءﺎ ﻨﺒﻟا ﻲ ﻓ ﺔﻘ ﺻﻻ داﻮ ﻤﻛ مﺪﺨﺘ ﺴﺗو رﺎ ﺸﺘﻧﻷا ﺔﻌ ﺳاو ﻲ ﺴﻛﻮﺒﯾﻻا تﺎ ﺠﻨﺗار
و حﻮﻄ ﺴﻟاا ﺔ ﯿﻄﻐﺗ ﻲ ﻓو عراﻮ ﺸﻟا ﺔﻔ ﺻراو ﻊﻧﺎ ﺼﻤﻟاو ﻞ ﻣﺎﻌﻤﻟا ﻲ ﻓ تﺎﯿ ﺿرﻻﻚﻟﺬ ﻛ ﻲ ﻓﺔ ﯿﻧﺪﻌﻤﻟا تﺎﻋﺎﻨ ﺼﻟا
ﺔﯾﺮﺒﺘﺨﻤﻟاو ﺔﯿﺒﻄﻟاوﻋﺎﻨﺻوﺔ ودﻻا ﺾﻌﺑا ﺔﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا ت ﺎﻀﯾأو ﺎﻤﻣ ﺪﻠﺼﻤﻟا ﻮھو ﺞﻨﺗاﺮﻠﻟ ﺰﻔﺤﻣ ﻞﻣﺎﻋ ماﺪﺨﺘﺳا ﻢﺘﯾ
ﯿﺨﻘﺎﻟهpﺔﻧنﻦﻟﻚpإiﻛﺮﺸﻣﺎﻟمﻜpoﺘﻦﺎﺗﻟتﺎﻲﻟﺟﺪﺠﻜpإﻘﺎﻟمﻜpﺪﻮﺮﮫﻧﻘﺎﻟﻚذﻟ:ﯿ-ﻧإﻦﻟﺟﺪﻌﻣﻟحبﻜنiﻟﺼنﺨﺸﻟُﮫﻠﻌﺠﯾﻟﺺﻗﻜpﺒ-ﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﯿpﺸ
ﺖﻗﻮﻟا ﺲﻔﻧ ﻲﻓ ةﺪﯿﻔﻣو ﺔﻧﺮﻣ ﺎﮭﻠﻌﺠﺗ ﻲﺘﻟا ةﺪﯾﺮﻔﻟا .
داﻮﻤﻟاو تاءﻼﻄﻟا ﻞﻤﺸﺗو اﺪﺟ ﺔﻌﺳاو ﻲھو ﺔﻌﻨﺼﻤﻟا ةدﺎﻤﻟا ﻰﻠﻋ ةﺪﻤﺘﻌﻤﻟا ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻸﻟ ىﺮﺧا تﺎﻘﯿﺒﻄﺗ كﺎﻨھو
ﻜﺪﻻﻟىمﻜﺮﺸtpنﻘﺎﻲﻟﺟpﺸﻲﻜﻮنﻮﻤﻘﺎﻟبﺎﻛpنﺔﻘﻟﺟpﻻﻲﻜﺪﻻﻟىﺟpﻮﻘﻜﻨﻟح،ﻜpإطﻟهpﺔﻧنﺸﻟرpﻔﻛﻤﻘﻟﺟﺮiﺎﺑﻧنﻘﺎﻟبﺎﻛنﻘﺎﻲﻟﺟﮫﺠﺎﺑﻘﺎﻟﻲﺎﻟﺟﺪﻌﺣﻘﺎﻟﺟpﻻﻲ
ﺔﺠﻟﺎﻌﻤﻟا ﺪﻨﻋ ﺔﯿﺿﺮﻋ ﺞﺗاﻮﻧ ﻲﻄﻌﯾ ﻻ ﮫﻧﻮﻛ ﻚﻟﺬﻛ ،ﺔﺠﻟﺎﻌﻤﻟا ﺪﻌﺑ ﻞﯿﻠﻘﻟا ﮫﺼﻠﻘﺗ ،ةراﺮﺤﻟا ،ﻟتﻛﺠﺗﻜpﻤﻘﺎﻟﻷﻜpﻮﻘﺎﻟﻚذﻟﻜنi
ﺔﻤﻋﺪﻤﻟا جﺎﺟﺰﻟا فﺎﯿﻟاو ،ﻟﺟpﻮﻗﻜﺠﺑrﻤﻘﺎﻟحﯾprطﻣﺎﻟﺊpﺨﺠﻟﺼiﻜﻮﻞﻲﻟمﺎﺗﻜﻮإﻘﺎﻟتﺎﯿﺠﻠﻲﻟمﺎﺑﻗﻜﮫﻘﺎﻟﺟNﺘطﻠﻟﻚذﻟ:ﯿ-ﻧإﻦﻟﻚﻧﻘﺎ
ﺔ ﯿﺋﺎﺑﺮﮭﻜﻟا كﻼ ﺳﻸﻟ لﺰ ﻋ داﻮ ﻤﻛو....ا ﻦ ﻣ ﺪ ﯾﺪﻌﻟاو ﺦ ﻟا لﺎ ﺠﻤﻟا اﺬ ھ ﻦﻤ ﺿ ىﺮ ﺧﻷا تﺎ ﻘﯿﺒﻄﺘﻟ ، ماﺪﺨﺘ ﺳأ نأو
فﺎﯿﻟﻸﻟ ﺮﺴﻜﻟا ﺔﻣوﺎﻘﻣو ﻲﻨﺜﻟا ﺔﻣوﺎﻘﻣ ﻦﻣ ﻦﺴﺤﯾ فﺎﯿﻟﻷا ﻊﻣ ﻲﺴﻛﻮﺒﯾﻷا ،ﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟﻚpذﻟIﺔإنﻘﺎﻟﻚإiﻛﺮﺸﻣﺎﻟ:ﯿ-ﻧإﺸﻲ
دﻮﻗﻮﻟا تﺎﻧاﺰﺧ.

ﻌﺑارً ﺎ :ﻹا تﻼﻋﺎﻔﺗ ﺔﺟودﺰﻤﻟا ةﺮﺻﻵا ﻰﻟا ﺔﻓﺎﺿ :
فﺮﻌﯾ ﺮﻤﯿﻟﻮﺑ ﺮﯿﻀﺤﺗ ﮫﯿﻠﻋ ﺔﻠﺜﻣﻷا ﻦﻣﻟﺎﺑـﻮﯾ ﻲﻟﻮﺒ نﺎﺜﯾر ﻊﻣ تﺎﻧﺎﯿﺳوﺰﯾا ﻲﺋﺎﻨﺛ ﻞﻋﺎﻔﺗ ﻦﻣ ﺮﻀﺤﯾو ﻟمﻜpﺮiﺑﻻ
ﻞﯿﺴﻛورﺪﯿﮭﻟا)ﺟpﻮﻗﻜﺘ–ﻟمﻣﻛNi ( ﻟﺴﻮpﻻﻠﻟﺴpﻻﻟﻲﺎﻟﻚﻔﯿpﺨﻻﻟIpﺔﻻﻟﺴpﻻﻟﺟpﺔﻮﺔﻄﻟمﻜpﻮنiﻟﻟﺟذﻜp)ﻜﺠﻟﺼpﻨﻜﻒﻧﻘﺎﻟﺴpﻻﻟﺚﺎﺑpﺜﻣﺎﻟﺴpﻤنﺸﻲ
ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻞﻣﺎﻌﻛ ﻲﺗﻵا ﻞﻋﺎﻔﺘﻟا ﻲﻓ ﺎﻤﻛ :

ﺘﯾ يﺬﻟا ءﺎﻤﻟا دﻮﺟﻮﺑ ةدﺎﻋ نﺎﺜﯾرﻮﯾ ﻲﻟﻮﺒﻟا ةﻮﻏر جﺎﺘﻧﻻ ةﺮﻤﻠﺒﻟا يﺮﺠﺗو ﺪﺋاﺰﻟا تﺎﻧﺎﯿﺳوﺰﯾﻻا ﻊﻣ هروﺪﺑ ﻞﻋﺎﻔ
ﺮﯾﺮﺤﺘﻟ ﻲﺠﻨﻔﺳﻻا ﺐﯿﻛﺮﺘﻟا ﻦﯾﻮﻜﺗو ﺮﻤﯿﻟﻮﺒﻟا ﺦﻔﻧ ﺔﯿﻠﻤﻌﺑ مﻮﻘﯾ زﺎﻐﻟا اﺬھو ، نﻮﺑرﺎﻜﻟا ﺪﯿﺴﻛوا ﻲﺋﺎﻨﺛ زﺎﻏFoam
. ﺔﺨﻓﺎﻧ داﻮﻤﻛ نﺎﺜﯿﻣورﻮﻠﻛ ياﺮﺗ ﻞﺜﻣ ﺔﺌطاو نﺎﯿﻠﻏ ﺔﺟرد وذ ﻞﻣﺎﺧ ﺐﯾﺬﻣ ﻚﻟﺬﻛ مﺪﺨﺘﺴﯾو زﺎﻏ ﺮﯾﺮﺤﺘﻟ وا ﺔﯿﻓﺎﺿا
CO2 ومﺪﺨﺘﺴﺗ ا داﻮﻤﻟا هﺬھ ماﺪﺨﺘﺳا ﻦﻣ ﻞﯿﻠﻘﺗو يراﺮﺤﻟا لﺰﻌﻟا ﻞﺜﻣ ﺔﻨﯿﻌﻣ ﺺﺋﺎﺼﺧ ﻰﻠﻋ لﻮﺼﺤﻠﻟ ﺔﺨﻓﺎﻨﻟ
ﺔﻨﯿﻤﺜﻟا تﺎﻧﺎﯿﺳوﺰﯾﻻا تﺎﺒﻛﺮﻣ ﺎﯿﺒﺴﻧ. ﻊﺘﻤﺘﺗوﻮﺒﻟاﻟ تﺎﻧﺎﺜﯾرﻮﯾ ﻲ ﺔﯿﻟﺎﻋ ﺔﻣوﺎﻘﻣو ةﺪﯿﺟ ﻞﯿﻤﺤﺗ ةﻮﻘﺑ ﮫﻣﺎﻋ ةرﻮﺼﺑ
ﻮﻘﻟا ﺾﻣاﻮﺤﻟﺎﺑ ﺮﺛﺄﺗ ﺎﮭﻧا ﻻا ﺔﯾﻮﻀﻌﻟا تﺎﺒﯾﺬﻤﻟا هﺎﺠﺗ ﮫﺘﺑﺎﺛ نﻮﻜﺗو ءﻲطاو ﻞﯿﺻﻮﺗ ﻞﻣﺎﻌﻣ ﺎﮭﻟو ﻂﺸﻘﻠﻟ يﺮﺠﯾو ﺔﯾ
ﻛ ﻲﺴﻛوا ﻞﺜﻣ ﺔﺻﺎﺧ داﻮﻣ ﺔﻓﺎﺿﺎﺑ قاﺮﺘﺣﻻا ﺔﻣوﺎﻘﻣ ﻦﯿﺴﺤﺗﻠ مﻮﯿﺴﻨﻐﻤﻟا ﺪﯾرﻮ.
ﺔﯿﺴﯿﺋﺮﻟا نﺎﺜﯾرﻮﯾ ﻲﻟﻮﺒﻟا تﺎﺠﻨﺗار عاﻮﻧا تﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا ﻲﻠﯾ ﺎﻤﯿﻓو:-
1- ﺔﯾﺮﻄﻟا ةﻮﻏﺮﻟا )ﺞﻨﻔﺳﻻا Foam ( :ماﺪﺨﺘﺳﻻا ﺔﻟﻮﮭﺳو نزﻮﻟا ﺔﻔﺨﺑ ﺰﯿﻤﺘﯾو
ً ًارﺎﺸﺘﻧا تﺎﻜﯿﺘﺳﻼﺒﻟا عاﻮﻧا ﺮﺜﻛا ﻦﻣ ﺪﻌﯾومﺪﺨﺘﺴﺗو ﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟﻚpذﻟﺟﻻﯿ-ﻧpإنﻘﺎﻟﺟpﻔﺑنﻘﺎﻟمﻜﻮoﺘﻒﺜﻣﺎﻟﺟﻨﻜﺘﻌﻟﻚذﻟﻚﻞ
ﺔﯿﺘﯿﺒﻟا ثﺎﺛﻻا )ﺪﻋﺎﻘﻤﻟاو ةﺮﺳﻻا شاﺮﻔﻟ ﻮﺸﺣ ةﻮﻏر ﺪﺋﺎﺳﻮﻟاو ( تارﺎﯿﺴﻟا ﺪﻋﺎﻘﻣ ﻲﻓو شﺮﻟﺎﺑ لزاﻮﻋ ﻦﯾﻮﻜﺗو
ءﺎ ﻤﻟا ﺪ ﺿ داﻮ ﻤﻟا ﻒ ﯿﻠﻐﺗ ، ﺔ ﯾﺬﺣﻻا ﺔﻋﺎﻨ ﺻ ، تارﺎﯿ ﺴﻟا رﺎ ﯿﻏ ﻊ ﻄﻗو )ﻒ ﯿﻠﻐﺘﻟاو ﺔ ﺌﺒﻌﺘﻟا ( ﺔﻋﺎﻨ ﺻ، ﻞ ﻘﻨﻟاو ،
، ﺔﯾﺬﺣﻻا طﻮﯿﺨﻟاو فﺎﯿﻟﻻا ﺔﻋﺎﻨﺻ ، ﻞﻘﻨﻟا ءﺎﻨﺛا ةﺰﮭﺟﻻا ﻆﻔﺣو.
2- ﺔﺒﻠﺼﻟا ةﻮﻏﺮﻟا :)ﻟىﻟ1ﻜp–ﻣﺎﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟىﻟﯿpﺸﺑﺮﻧﻘﺎﻟبﺎﻛpﻻﻟﺟﻨﻜﺘpﻌﻟىﻟ،ﻜpﺘﺮﻘﺎﻟﻚpذﻟ3ﺗﺎﺑpNﻘﺎﻟ5ﯾﺨﻘﺎﻟىﻟBpﻮﺔﺻﻧﻘﺎﻲﻟﺟpEﺮﺨﻧﻘﺎ
ﻞﻘﻨﻟاو تارﺎﯿﺴﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻ( ﻦﯾﺮﯾﺎﺘﺳ ﻲﻟﻮﺒﻟا ةﻮﻏر ﻞﺜﻣ.
3- نﺮﻤﻟا نﺎﺜﯾرﻮﯾ ﻲﻟﻮﺑ:
) ﻲﻋﺎﻨﺼﻟا ﺪﻠﺠﻟا ، تﺎﻣﺪﺼﻟا تﺎﯿﻗاو ﺔﻗﺮﻔﺘﻣ تﺎﻋﺎﻨﺻ ، ءﻼﻄﻟا ﺔﻋﺎﻨﺻ ، ﺔﯾﺬﺣﻻا ﺔﻋﺎﻨﺻ ، ﻖﺻاﻮﻠﻟا ، (
4- ﻠﻟ ىﺮﺧا عاﻮﻧا ءﻼﻄ ﺎھﺮﯿﻏو ﻖﺻاﻮﻠﻟاو.
ﺔﯿﻟﺎﻋ ﻞﻤﺤﺗ ةﻮﻗو ﺔﻣﺪﺼﻟا ﺪﺿ ﺔﻣوﺎﻘﻤﺑ ﻊﺘﻤﺘﯾو. مﺪﺨﺘﺴﯾو تﺎﺟﻮﺴﻨﻤﻟاو دﺎﺠﺴﻟا ﻦﯿﻄﺒﺗو تﺎﯿﺿرﻻا ﺔﯿﻄﻏا ﻲﻓ
ﺎھﺮﯿﻏو