Dragon fruit Cultivation practices in Nepal

Its all about cultivation practices to be applied on dragon fruit in Nepal based on research done in Horticulture Research Station, Malepatan

1. ससउॉडी पर खेतत प्रबफधध
बफजम उऩाध्माम
फैऻातनक (एस-१)
फागफानी अनुसन्धान केन्र, भारेऩाटन

2. ऩरयचम :
अॊग्रेजीभा ड्रागन फ्रुट
खेतत गनन सककने स्थान- १२०० सम्भ को उचाईभा बफशेष गयेय उष्ण तथा उऩोष्ण हावाऩानी
बएका स्थानभा मसको खेतत गरयन्छ |
 मसको सुरुवातको रगानी उच्च हुन्छ तय स्थाऩना गरयसकेऩतछ बने मसको खेतत गनन सजजरै छ
य अरु ब्वास्थाऩन गनन खचन ऩतन फढी राग्दैन
एक हेक्टय जग्गाभा 2500 बफरुवा रगाउन सककन्छ|
मसको बफरुवारे योऩेको २ फषनभा पर ददन्छ|
२० फषन सम्भ पर सरन सककने

3. ससउॉडी परको ऩौजष्टक तथा औषधीम
भहत्व
मसराई सोझै परको रुऩभा खान सककन्छ
मसफाट जुस, सफनत, जाभ, आइसकिभ, क्मान्डी, ऩेजस्िज फनाउन
सककन्छ|
मसको गुददराई पऩज्जभा सभसाएय खान ऩतन सककन्छ

4. मो पर antioxidants को याम्रो श्रोत हो
मसरे भधुभेह योगको तनमन्रणभा भद्दत गदनछ|
Cholesterol घटाउन भद्दत गदनछ |
भुटु स्वस्थ याख्न भद्दत गदनछ
धम्कीको योग योक्न भद्दत गदनछ
मसभा १२ थरयको खतनज ऩदाथन ऩाइन्छ
vitamin, minerals, fat य protein को याम्रो श्रोत हो
मो

5. हावाऩानी तथा भाटो
उष्ण तथा उऩोष्ण हावाऩानीभा मसको खेतत गनन सककन्छ
मो पर नेऩारको तयाई बूबाग देखख ऩहाडको १२०० सभ सम्भभा रगाउन
सककन्छ|
ऩूणन रुऩभा सुमनको प्रकाश राग्ने स्थान मसको राधग उऩमुक्त भातनन्छ|

ऩी एच ५.५-६.५
ऩातन नजम्ने, तनकासको याम्रो प्रफन्ध बएको य प्रसस्थ प्राॊगारयक ऩदाथन बएको
दोभट भाटो
ऩातन जम्ने ठाउॉ मसको राधग याम्रो होइन|

6. प्रकायहरु
यातो फोिा सेतो गुदी



यातो फोिा यातो गुदी

7. जातहरु
नेऩारभा ड्रागन परका जात हरु धेयै प्रकायका छन् तय हाभी सॊग उऩजस्थत जात
हरुभा HRD001, HRD002, HRD003, HRD004 जस भध्म HRD001 स्वशेधचत य
धेयै पल्ने जातको रुऩभा अतघ आएको छ| मो सेतो गुदी बएको जात हो| मसरे दुइ
फसनभा पर ददन सुरु गछन य तेस्रो फषन देखख प्रतत पऩल्रय ऩाच ककरो बन्दा फढी पर
ददन्छ |

8. प्रसायण बफधध
१.बिउ प्रसारण बिधि
योग, ककया नरागेको याम्रो सॊग हुके फढेको पर ददन
थारेको ३-४ वषन बएको भाउ फोट छनोट गने
याम्ररय ऩाके को पर सरने
बफउ जम्भा गने
कपल्टय ऩऩेय भा याख्ने
ऩानीरे सबजाउने
३-४ ददनभा उम्रन थाल्छ
उम्रेको ४-५ हप्ताभा ऩोरी ब्मागभा साने
ऩोरी ब्मागभा सायेको ९-१० भदहनाभा फेनान
तमाय हुन्छ तेस ऩश्चात जसभनभा जग्गा तमाय
गयेय साने

9. फानस्ऩततक प्रसायण
कट िंग
परेको हाॉगा फाट कदटॊग तमाय गरयन्छ
फषे बरय कदटॊग गनन सककमेता ऩतन पर ततपऩसके ऩछी कदटॊग सरएभा याम्रो हुन्छ
१५-६० सेभी राभो हुनु ऩदनछ य कदटॊग सरदा तल्रो बाग तेसो गरय काट्नु ऩदनछ
योग राग्न नददन धुससनासक बफसधधरे उऩचाय गनुन ऩदनछ
उऩचाय गयेको हाॉगा राइ योप्नु बन्दा अघाडी ५-७ ददन सम्भ सुक्खा सशतर ठाउभा
याख्नु ऩदनछ
१:१ फारुवा य नरयवरको फोिाको सभश्रण बएको ऩोसरब्मागभा योप्नु ऩदनछ
IBA १ देखख २ ग्राभ/सरटय ऩानीभा सभसाएय तेस्भा डुफाए चाडो जया ऩराउछ
कदटॊग योपऩसके ऩछी प्रतेक ददन हज़रयरे हल्का ऩातन ददनु ऩदनछ
४-६ भदहना भा ऩूणन रुऩभा जया हाल्छन

10. जग्गाको छनोट तथा तमायी
सुमनको प्रकाश ऩने
ऩानीको तनकाश याम्रो बएको
गोडभेर गने
२*२ सभटय को दुयी
६०*६०*६० सेसभको खाल्डो खन्ने (पाल्गुन-चैर)
२५ केजी गोठे भर ददने
मुरयमा: डीएऩी:ऩोटाश::३१०ग्राभ: ३०० ग्राभ:२०० ग्राभ
तरको भाटो भाधथ य भाधथको भाटो तर ऩने गयेय खाल्डो ऩुने
सतह फाट १५ सेभी अग्रो हुने गरय खाल्डो ऩुने

11. बफरुवा योऩण
खाल्डो ऩुयेको एक भदहना ऩछी बफरुवा योप्नु ऩदनछ
बफरुवा योपऩसके ऩछी बफरुवाराई दैतनक ऩातन ददनु ऩदनछ
एउटा खम्फाको वरयऩयी ४ ओटा सम्भ बफरुवा रगाउन सककन्छ
बफरुवा योप्दा बफरुवाराई खम्फा ततय ढल्काएय योप्नु ऩदनछ

12. थािा ददने
टेका ससभेन्टेड ऩोर को ददनु ऩछन| ऩोर फनाउदा एउटा १२ mm को यड बफचभा
याखेय भाधथ सम्भ सरएय आउने य भाधथ प्रस फनाउने| बफरुवा ऩोर को भाधथ
सम्भ ऩुगेसी चाय ततय पकेको यडभाधथ भोटय साइकरको टाएय याख्ने | मसयी ऩोर
य टाएय याखेसी बफरुवा राइ टाएय फाट फादहय तनकाल्ने
८ पीट को ऩोर प्रमोग गने

13. बफरुवाको काटछाट
फढ्ने हागा राइ खम्फाभा खुकुरो ऩायेय फाध्ने य सबर ऩदि ऩराएका हागा हटाउदै
जाने
जफ हागा खम्फाको भाधथ ऩुग्छ तफ सफै हागा फढ्न ददनु ऩदनछ
याम्रो सॊग हुककनएको एक वषन बफरुवाभा रगबग ३० ओटा हागा आउछन त्मो चाय
फषनभा १३० ऩुग्छ तेसैरे योग्रागेका य भयेका हागा हटाउदै जानु ऩदनछ
पर ततपऩसके ऩछी प्रतत फोट ५ भुख्म हागा य भुख्म हागाभा १ वा २ साखा हागा
याख्नु ऩदनछ
 हागा काटी सके ऩछी ढुसी जन्म बफसाधधरे उऩचाय गनुन ऩदनछ

14. ससचाई

15. झायऩात ब्वस्थाऩन

16. पुर झने सभस्माको तनयाकयण उऩाए
घाभको प्रकास याम्रो ऩुग्नु ऩने
बफरुवाको उभेय ततन फसनको ऩुग्नु ऩने
बफरुवाको आफ्नो ऺेभता अनुसायको पर ददन सक्ने
घाभ ऩातन घाभ ऩानीको अवस्थाभा पुर झने सभस्मा देखखने
बफरुवाभा calcium को कभीरे ऩतन पुर झने गयेको तेसैरे calcium को श्रोत
bone meal, egg shell भाटोभा ददने अथवा Calciboron छने काभ गने

17. ऩयागसेचन
ड्रागन परको ऩयागसेचन प्रकिमा हेदान मसको कुनै जात स्वसेधचत छ बने कोदह
भा हाते ऩयागसेचन गनुन ऩनी हुन जान्छ| जस्तै हासभ सॊग बएको HRD001 जात
स्वसेधचत जात हो बने HRD004 भा हाते ऩयागसेचन गदान याम्रो हुन जान्छ |

पुर पुल्ने सभम: पुर बफसेषत फोटको उभेय २ वषन बैसके ऩछी पुल्ने गछन य जेष्ठको
अजन्तभ हप्ताभा सुरु हुन्छ य असोज सम्भ पुल्ने गदनछ| पुर तनस्केको १८ ददनभा मो
पुर खुल्छ य ऩयागशेचन प्रकिमाभा बाग सरन्छ|

18. बफरुवाको टुप्ऩो काट्ने
बफरुवाको Vegetative Shoot बफषेशत जाडो भौसभ देखख फैसाख सम्भ आउछ
बने मो शूटरे ३ भदहना ऩछी भार राभो ददनको stimulus सरन थाल्दछ य
stimulus सरएको २ भदहना ऩश्चात पुर पुल्ने ऺेभता याख्दछ|


तेसैरे पाल्गुन को भदहना ततय झुजन्डएको हाॉगाको टुप्ऩो कादटमो बने राभो ददनको
stimulus सरएको हाॉगा धेयै हुन्छ जसभा पुर पुल्ने य पर राग्ने काभ धेयै हुन्छ|

19. ड्रागन पर दटप्ने सभम
यातो बएसी दटप्ने य परको फादहयको Scale
leaf थोयै वैराऔना थारे ऩछी दटप्ने जसको
कायण मसको सुगय रेवेर याम्रो हुन्छ य
taste याम्रो आउछ| बफशेसत हाभीरे
अनुसन्धान गयेको जात हरुको मो अवस्थाभा
दटप्दा १३ डडग्री बिस ऩाइएको छ |

20. ककयाहरु
१.पर कुहाउने औसा:
पुर पुरीसकेऩछी परको दाना राग्ने फेराभा प्रोदटन ऩासोको प्रमोग गने





२. राही:
ईसभडाक्रोपप्रड ०.५ सभ.सर. प्रतत सरटय ऩानीभा सभसाई ७ ददनको पयकभा
३ ऩटक छने

21. योगहरु
१.काण्ड य पर कुहाउने ढुसी





१.कोरे

22. जीवाणुले काण्ड कुहाउने रोग
Copper oxychloride छने

23. धन्मफाद