Economic Evaluation of the Environmental Impacts of Juice Production: A Case Study of Pomegranate Juice
JournalofAgricultura
10 views
21 slides
Dec 09, 2024
Slide 1 of 21
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
About This Presentation
Introduction
Pomegranate has gained global popularity due to its high vitamin content and antioxidant properties, attracting fans worldwide. The processing of pomegranate into various products, including pomegranate juice, has become a thriving industry. However, this processing requires significant...
Slide Content
Research Article
Vol. 14, No. 4, 2024, p. 367-387
Economic Evaluation of the Environmental Impacts of Juice Production: A Case
Study of Pomegranate Juice
L. Behrooznia
1
, M. Khojastehpour
2*
, H. Hosseinzadeh-Bandbafha
3
1- PhD Student, Department of Biosystems Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad,
Mashhad, Iran
2- Professor, Department of Biosystems Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad,
Mashhad, Iran
3- Department of Agricultural Machinery Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of
Tehran, Karaj, Iran
(*- Corresponding Author Email: [email protected])
How to cite this article:
Behrooznia, L., Khojastehpour, M., & Hosseinzadeh-Bandbafha, H. (2024). Economic
Evaluation of the Environmental Impacts of Juice Production: A Case Study of Pomegranate
Juice. Journal of Agricultural Machinery, 14(4), 367-387. (in Persian with English abstract).
https://doi.org/10.22067/jam.2023.82678.1170
Received: 31 May 2023
Revised: 19 July 2023
Accepted: 29 July 2023
Available Online: 20 October 2024
Introduction
1
Pomegranate has gained global popularity due to its high vitamin content and antioxidant properties,
attracting fans worldwide. The processing of pomegranate into various products, including pomegranate juice,
has become a thriving industry. However, this processing requires significant energy and chemicals—most of
which are derived from fossil fuels. The combustion of these fuels releases harmful gases, contributing to global
warming, environmental damage, and health risks. The costs tied to these environmental burdens are often
overlooked, neglecting the principles of environmental sustainability. Therefore, it is vital to assess the monetary
value of the environmental impacts throughout the entire life cycle of pomegranate juice production. This
research aims to investigate the costs imposed on society, including the social costs of carbon emissions, damage
costs from air pollution, and costs associated with environmental prevention measures related to processing
pomegranate juice. Feel free to ask for further changes or adjustments.
Materials and Methods
This study focuses on assessing the environmental impact and associated costs generated during the
processing of pomegranate juice in Mashhad, Iran, from 2022 to 2023. The research examines the case study of
Saman Bazar Razavi Co. to conduct an environmental impact cost assessment. The study begins by evaluating
the environmental impacts associated with the pomegranate juice production process using a life cycle
assessment (LCA) approach. The costs related to these impacts are then estimated by multiplying the impact
amounts with predetermined monetary coefficients. The study adopts a system boundary that extends from the
arrival of the fruit at the factory to the departure of the packaged juice, defining a 160g pack of pomegranate
juice as the functional unit (FU). SimaPro software, version 9, is utilized for analyzing the environmental
impacts. The evaluation of environmental impact costs encompasses three categories: social costs of carbon
emissions, damage costs from air pollution, and costs for environmental prevention measures. Carbon dioxide
emissions are considered to assess social costs, while five other gases—nitrogen oxides, particulate matter, sulfur
dioxide, volatile organic compounds, and ammonia vapor—are included in investigating air pollution damage
costs. Furthermore, the calculation of environmental prevention costs takes into account seven impact categories:
global warming, photochemical oxidation, respiratory inorganic effects, human toxicity, ecotoxicity,
eutrophication, and acidification.
©2024 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons
Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0).
https://doi.org/10.22067/jam.2023.82678.1170
Journal of Agricultural Machinery
Homepage: https://jame.um.ac.ir
Vol. 14, No. 4, 2024, p. 367-387
Economic Evaluation of the Environmental Impacts of Juice Production: A Case
Study of Pomegranate Juice
L. Behrooznia
1
, M. Khojastehpour
2*
, H. Hosseinzadeh-Bandbafha
3
1- PhD Student, Department of Biosystems Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad,
Mashhad, Iran
2- Professor, Department of Biosystems Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad,
Mashhad, Iran
3- Department of Agricultural Machinery Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of
Tehran, Karaj, Iran
(*- Corresponding Author Email: [email protected])
How to cite this article:
Behrooznia, L., Khojastehpour, M., & Hosseinzadeh-Bandbafha, H. (2024). Economic
Evaluation of the Environmental Impacts of Juice Production: A Case Study of Pomegranate
Juice. Journal of Agricultural Machinery, 14(4), 367-387. (in Persian with English abstract).
https://doi.org/10.22067/jam.2023.82678.1170
Received: 31 May 2023
Revised: 19 July 2023
Accepted: 29 July 2023
Available Online: 20 October 2024
Introduction
1
Pomegranate has gained global popularity due to its high vitamin content and antioxidant properties,
attracting fans worldwide. The processing of pomegranate into various products, including pomegranate juice,
has become a thriving industry. However, this processing requires significant energy and chemicals—most of
which are derived from fossil fuels. The combustion of these fuels releases harmful gases, contributing to global
warming, environmental damage, and health risks. The costs tied to these environmental burdens are often
overlooked, neglecting the principles of environmental sustainability. Therefore, it is vital to assess the monetary
value of the environmental impacts throughout the entire life cycle of pomegranate juice production. This
research aims to investigate the costs imposed on society, including the social costs of carbon emissions, damage
costs from air pollution, and costs associated with environmental prevention measures related to processing
pomegranate juice. Feel free to ask for further changes or adjustments.
Materials and Methods
This study focuses on assessing the environmental impact and associated costs generated during the
processing of pomegranate juice in Mashhad, Iran, from 2022 to 2023. The research examines the case study of
Saman Bazar Razavi Co. to conduct an environmental impact cost assessment. The study begins by evaluating
the environmental impacts associated with the pomegranate juice production process using a life cycle
assessment (LCA) approach. The costs related to these impacts are then estimated by multiplying the impact
amounts with predetermined monetary coefficients. The study adopts a system boundary that extends from the
arrival of the fruit at the factory to the departure of the packaged juice, defining a 160g pack of pomegranate
juice as the functional unit (FU). SimaPro software, version 9, is utilized for analyzing the environmental
impacts. The evaluation of environmental impact costs encompasses three categories: social costs of carbon
emissions, damage costs from air pollution, and costs for environmental prevention measures. Carbon dioxide
emissions are considered to assess social costs, while five other gases—nitrogen oxides, particulate matter, sulfur
dioxide, volatile organic compounds, and ammonia vapor—are included in investigating air pollution damage
costs. Furthermore, the calculation of environmental prevention costs takes into account seven impact categories:
global warming, photochemical oxidation, respiratory inorganic effects, human toxicity, ecotoxicity,
eutrophication, and acidification.
©2024 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons
Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0).
https://doi.org/10.22067/jam.2023.82678.1170
Journal of Agricultural Machinery
Homepage: https://jame.um.ac.ir
863 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
Results and Discussion
Here’s the edited text with corrections marked: The investigation reveals that the production of pomegranate
juice emits approximately 0.12 kg CO2 eq of carbon, with a social cost of $0.0062 per functional unit. The
primary contributors to carbon emissions are natural gas and electricity. Furthermore, the evaluation of air-
polluting gases indicates a total cost of $0.021 for air pollution damage. Among the five considered gases,
ammonia vapor, sulfur dioxide, and nitrogen oxides incur the highest damage costs. The assessment of
environmental prevention costs demonstrates a total calculated cost of $0.026, with the impact categories of
global warming and acidification making the most substantial contributions of 59% and 28%, respectively. This
finding suggests that the majority of costs for preventing damage in pomegranate juice production should be
focused on mitigating the effects of global warming. The consumption of natural gas and electricity during the
pomegranate juice production process is the main source of carbon dioxide emissions and global warming.
Additionally, in terms of acidification, the contributions of pomegranate, electricity, apple, natural gas, and sugar
are noteworthy. Based on these findings, it is evident that the resources used in pomegranate juice processing,
derived from fossil fuels, have the most significant impact on environmental damage. Therefore, one practical
method to prevent the creation of these pollutants is the utilization of alternative bioproducts produced from
biomass. Considering the substantial amount of pomegranate waste generated after juice processing,which is
often not utilized; these wastes can be effectively employed to produce bioenergy, such as biogas. This approach
not only prevents waste disposal but also offers economic and environmental benefits.
Conclusion
This article provides an overview of the environmental impacts and associated costs of pomegranate juice
production in Mashhad. Using the life cycle assessment approach, the study calculates the environmental
impacts per functional unit (a 160g juice pack) and estimates the corresponding costs. The results indicate that
the social cost of carbon emissions, the total damage costs of air pollution, and the total environmental
prevention costs per functional unit are $0.0062, $0.021, and $0.026, respectively. These costs should be
allocated to mitigating the environmental damage caused by pomegranate juice production in the region.
Acknowledgments
The authors express their gratitude to Ferdowsi University of Mashhad for funding this research (Grant No.
54189).
Keywords: Environmental costs, Environmental impact, Life cycle assessment, Pomegranate juice
Results and Discussion
Here’s the edited text with corrections marked: The investigation reveals that the production of pomegranate
juice emits approximately 0.12 kg CO2 eq of carbon, with a social cost of $0.0062 per functional unit. The
primary contributors to carbon emissions are natural gas and electricity. Furthermore, the evaluation of air-
polluting gases indicates a total cost of $0.021 for air pollution damage. Among the five considered gases,
ammonia vapor, sulfur dioxide, and nitrogen oxides incur the highest damage costs. The assessment of
environmental prevention costs demonstrates a total calculated cost of $0.026, with the impact categories of
global warming and acidification making the most substantial contributions of 59% and 28%, respectively. This
finding suggests that the majority of costs for preventing damage in pomegranate juice production should be
focused on mitigating the effects of global warming. The consumption of natural gas and electricity during the
pomegranate juice production process is the main source of carbon dioxide emissions and global warming.
Additionally, in terms of acidification, the contributions of pomegranate, electricity, apple, natural gas, and sugar
are noteworthy. Based on these findings, it is evident that the resources used in pomegranate juice processing,
derived from fossil fuels, have the most significant impact on environmental damage. Therefore, one practical
method to prevent the creation of these pollutants is the utilization of alternative bioproducts produced from
biomass. Considering the substantial amount of pomegranate waste generated after juice processing,which is
often not utilized; these wastes can be effectively employed to produce bioenergy, such as biogas. This approach
not only prevents waste disposal but also offers economic and environmental benefits.
Conclusion
This article provides an overview of the environmental impacts and associated costs of pomegranate juice
production in Mashhad. Using the life cycle assessment approach, the study calculates the environmental
impacts per functional unit (a 160g juice pack) and estimates the corresponding costs. The results indicate that
the social cost of carbon emissions, the total damage costs of air pollution, and the total environmental
prevention costs per functional unit are $0.0062, $0.021, and $0.026, respectively. These costs should be
allocated to mitigating the environmental damage caused by pomegranate juice production in the region.
Acknowledgments
The authors express their gratitude to Ferdowsi University of Mashhad for funding this research (Grant No.
54189).
Keywords: Environmental costs, Environmental impact, Life cycle assessment, Pomegranate juice
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 863
میشهوژپ هلاق
دلج41 هرامش ،1 ، ناتسمز4141 ص ،183-163
سرربی داصتقای پیاهدمای زیتسحمیطی لوتید بآمیهو :هعلاطم درومی بآ رانا
اینزورهب لایل
1
، هتسجخ یدهمروپ
2*
،
نیسح امهاهفابدنب هداز
3
:تفایرد خیرات01/10/0011
:شریذپ خیرات10/10/0011
هدیکچ
تسیز یاهراب فلتخم تامدخ و دیلوت زا یشان یطیحمهبهبون هنیزه زورب هب رجنم دوخیم ییاهیرادبااسح رد هچرگا هک دنوش اهدروام هاجوت راراق
یمن،دنریگ هعماج هبمحتیل هدش هعسوت لوصا و یم شلاچ هب ار تامدخ و دیلوت رد رادیاپ یاسررب رضاح شهوژپ زا فده ،تقیقح نیا هب هجوت اب .دنشک
هنیزه یاهمحتیلهدش زا یشان تسیز یاهرابد یطیحمبآ دیلوت یگدنز هخرچ رهنیزه .تسا رانا هویم یاهدروام اسررب،شهوژاپ نایا رد ی هانیزه یاه
،نبرک رشن یعامتجازهیهن ک هب تراسخیفیت اوه هنیزه وشیپ یاههناریگ تسیز رد یطیحمهتفرگ رظن هدشدنا یوضر رازاب ناماس تکرش ،اتسار نیا رد .
دهشم ردهبناونع و باختنا یدروم هعلاطم تسیز یاهرابهب طوبرم یطیحم بآ دیلوت .داش ههاساحم یگدنز هخرچ یبایزرا درکیور زا هدافتسا اب ،رانا هویم
هنیزه ًاهقاعتمتسیز یاهراب زا یشان یاه دیلوت یطیحمبآم رانا هویدروم سرربجیاتن .تفرگ رارق ی ترااسخ لاک هنیزه ،نبرک رشن یعامتجا هنیزه نازیم
هنیزه و اوه هبپ یاهشیتسیز هناریگبآ دیلوت یازا هب یطیحم یتکاپ هویم061 هب ار یمرگ ربارب بیترت1161/1 ،110/1 و116/1 نایا .داد نااشن رلاد
شهوژپمهمرتین هنیزه داجیا رب رثؤم لماوعتسیز یاهراب هب طوبرم یاهبآ دیلوت زا یشان یطیحمار رانا هویم هیصوت و یفرعم هتیسیرتکلا و یعیهط زاگ
زا هدافتسا هب نیزگیاجهداهن نیا یارب یرترادیاپ یاه.دومن اه
هژاویاه یدیلک: تسیز یاهرثا ،یگدنز هخرچ یبایزرا ،رانا بآهنیزه ،یطیحمتسیز یاهیطیحم
همدقم
1
مم فرصیهواه زهس ویتاج نتشاد لیلد هب ،لااب رسکیی زا و رهیف
ویماتیناه لاعف وایت اتنآیاسکاینادی کرتیتااه ز لااعفیتاس ،ی شاقن
ذغتیهای مهمی یارب ناسنا تملاس ایاف مینکند (Li et al., 2021;
Pinto et al., 2022) .هویم نیب زا فلتخم یاهلوتیهداشد راسارس رد
هب رانا ،ناهجلدیل نتشادلباق رادقم زا یهجوتذاغم داوم و ینداعم ،ی
نیماتیواه و صاوخ نینچمه ورادیای تفگاشوآر هابنم و وافح رواظ
دننام ناسنا تملاس یرادهگنتنآ صاوخیسکاینادیباهتلادض ،ی و دض
روموتهدراک بالج دوخ هب ار یدایز هجوت ،یتاسا (Lavoro et al.,
2021; Melgarejo, Núñez-Gómez, Legua, Martínez-
0- یسودرف هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،نویسازیناکم یسدنهم ،یرتکد یوجشناد
ناریا ،دهشم ،دهشم
1- ،دهشم یسودرف هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،متسیسویب یسدنهم هورگ ،داتسا
ناریا ،دهشم
0- نیشام یسدنهم هورگ ،یعیهط عبانم و یزرواشک ناگدکشناد ،یزرواشک یاه
ا ،جرک ،نارهت هاگشنادناری
*(- :لوئسم هدنسیون Email: [email protected] )
https://doi.org/10.22067/jam.2023.82678.1170
Nicolás, & Almansa, 2020; Singh et al., 2020) .هاب مغر
لاهقتسا رانا زا هدرتسگهبناونع هویم کیقوفهداعلا یکشزپ صاوخ اب
هویم زا یرایسب فلاخرب نآ دیلوت ناکما ،ایند رد ددعتم عون همه رد اه
دوجواب .تسین نکمم یمیلقا پیتفرشاهی رادهگن تهج رد فلتخمی
میهو زاته ناکما ،هریخذعیاسو ماجح رد هزاات رانا تارداص و یزاس ااب
شلاچ و تلاکشماهی زیدای بورهور ا.تس رانا هک تسا یلاح رد نیا
یمهب دناوتتروصفراصم راایتخا رد و یرآراف فلتخم یاه ناگداننک
یب ینااهج یااضاقت ،بهاس نیداب .دریگ رارق ناهج رسارس رد یرامش
یروآرف تلاوصحم یارب رانا زا هدشههد رداهی هتاشذگ هاب ور دانور
هداد صاصتخا دوخ هب ار یدشر.دنا اص ،شیازافا نایا ااب ااگمهانیع
دهتیلی ارب ددعتمی روآرفی رانا هب عاونا فلتخم تلاوصحمبآ داننام
یروآراف رانا فرصم ناکما قیرط نیا زا و هتفای شرتسگ رانا رد هداش
طاقن همههارف مهدش تسا(Talekar, Patti, Vijayraghavan, &
Arora, 2018) .
یلع یایازم مغرلباقهجوت راگید نوچمه شخب نیا ،رانا یروآرف
شخبلاباق راداقم فراصم ،ییاذاغ عیاناص و یزروااشک یاه یهجوت
یژرناهبویهژ هداد صااصتخا دوخ هب ار ییایمیش داوم و یلیسف یژرنا
.تساهببوختخواس قاراتحا هک تسا هدش دنتسم ی هاب یلیاسف یاه
نيشام هیرشنيزرواشک ياه
https://jame.um.ac.ir
میشهوژپ هلاق
دلج41 هرامش ،1 ، ناتسمز4141 ص ،183-163
سرربی داصتقای پیاهدمای زیتسحمیطی لوتید بآمیهو :هعلاطم درومی بآ رانا
اینزورهب لایل
1
، هتسجخ یدهمروپ
2*
،
نیسح امهاهفابدنب هداز
3
:تفایرد خیرات01/10/0011
:شریذپ خیرات10/10/0011
هدیکچ
تسیز یاهراب فلتخم تامدخ و دیلوت زا یشان یطیحمهبهبون هنیزه زورب هب رجنم دوخیم ییاهیرادبااسح رد هچرگا هک دنوش اهدروام هاجوت راراق
یمن،دنریگ هعماج هبمحتیل هدش هعسوت لوصا و یم شلاچ هب ار تامدخ و دیلوت رد رادیاپ یاسررب رضاح شهوژپ زا فده ،تقیقح نیا هب هجوت اب .دنشک
هنیزه یاهمحتیلهدش زا یشان تسیز یاهرابد یطیحمبآ دیلوت یگدنز هخرچ رهنیزه .تسا رانا هویم یاهدروام اسررب،شهوژاپ نایا رد ی هانیزه یاه
،نبرک رشن یعامتجازهیهن ک هب تراسخیفیت اوه هنیزه وشیپ یاههناریگ تسیز رد یطیحمهتفرگ رظن هدشدنا یوضر رازاب ناماس تکرش ،اتسار نیا رد .
دهشم ردهبناونع و باختنا یدروم هعلاطم تسیز یاهرابهب طوبرم یطیحم بآ دیلوت .داش ههاساحم یگدنز هخرچ یبایزرا درکیور زا هدافتسا اب ،رانا هویم
هنیزه ًاهقاعتمتسیز یاهراب زا یشان یاه دیلوت یطیحمبآم رانا هویدروم سرربجیاتن .تفرگ رارق ی ترااسخ لاک هنیزه ،نبرک رشن یعامتجا هنیزه نازیم
هنیزه و اوه هبپ یاهشیتسیز هناریگبآ دیلوت یازا هب یطیحم یتکاپ هویم061 هب ار یمرگ ربارب بیترت1161/1 ،110/1 و116/1 نایا .داد نااشن رلاد
شهوژپمهمرتین هنیزه داجیا رب رثؤم لماوعتسیز یاهراب هب طوبرم یاهبآ دیلوت زا یشان یطیحمار رانا هویم هیصوت و یفرعم هتیسیرتکلا و یعیهط زاگ
زا هدافتسا هب نیزگیاجهداهن نیا یارب یرترادیاپ یاه.دومن اه
هژاویاه یدیلک: تسیز یاهرثا ،یگدنز هخرچ یبایزرا ،رانا بآهنیزه ،یطیحمتسیز یاهیطیحم
همدقم
1
مم فرصیهواه زهس ویتاج نتشاد لیلد هب ،لااب رسکیی زا و رهیف
ویماتیناه لاعف وایت اتنآیاسکاینادی کرتیتااه ز لااعفیتاس ،ی شاقن
ذغتیهای مهمی یارب ناسنا تملاس ایاف مینکند (Li et al., 2021;
Pinto et al., 2022) .هویم نیب زا فلتخم یاهلوتیهداشد راسارس رد
هب رانا ،ناهجلدیل نتشادلباق رادقم زا یهجوتذاغم داوم و ینداعم ،ی
نیماتیواه و صاوخ نینچمه ورادیای تفگاشوآر هابنم و وافح رواظ
دننام ناسنا تملاس یرادهگنتنآ صاوخیسکاینادیباهتلادض ،ی و دض
روموتهدراک بالج دوخ هب ار یدایز هجوت ،یتاسا (Lavoro et al.,
2021; Melgarejo, Núñez-Gómez, Legua, Martínez-
0- یسودرف هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،نویسازیناکم یسدنهم ،یرتکد یوجشناد
ناریا ،دهشم ،دهشم
1- ،دهشم یسودرف هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،متسیسویب یسدنهم هورگ ،داتسا
ناریا ،دهشم
0- نیشام یسدنهم هورگ ،یعیهط عبانم و یزرواشک ناگدکشناد ،یزرواشک یاه
ا ،جرک ،نارهت هاگشنادناری
*(- :لوئسم هدنسیون Email: [email protected] )
https://doi.org/10.22067/jam.2023.82678.1170
Nicolás, & Almansa, 2020; Singh et al., 2020) .هاب مغر
لاهقتسا رانا زا هدرتسگهبناونع هویم کیقوفهداعلا یکشزپ صاوخ اب
هویم زا یرایسب فلاخرب نآ دیلوت ناکما ،ایند رد ددعتم عون همه رد اه
دوجواب .تسین نکمم یمیلقا پیتفرشاهی رادهگن تهج رد فلتخمی
میهو زاته ناکما ،هریخذعیاسو ماجح رد هزاات رانا تارداص و یزاس ااب
شلاچ و تلاکشماهی زیدای بورهور ا.تس رانا هک تسا یلاح رد نیا
یمهب دناوتتروصفراصم راایتخا رد و یرآراف فلتخم یاه ناگداننک
یب ینااهج یااضاقت ،بهاس نیداب .دریگ رارق ناهج رسارس رد یرامش
یروآرف تلاوصحم یارب رانا زا هدشههد رداهی هتاشذگ هاب ور دانور
هداد صاصتخا دوخ هب ار یدشر.دنا اص ،شیازافا نایا ااب ااگمهانیع
دهتیلی ارب ددعتمی روآرفی رانا هب عاونا فلتخم تلاوصحمبآ داننام
یروآراف رانا فرصم ناکما قیرط نیا زا و هتفای شرتسگ رانا رد هداش
طاقن همههارف مهدش تسا(Talekar, Patti, Vijayraghavan, &
Arora, 2018) .
یلع یایازم مغرلباقهجوت راگید نوچمه شخب نیا ،رانا یروآرف
شخبلاباق راداقم فراصم ،ییاذاغ عیاناص و یزروااشک یاه یهجوت
یژرناهبویهژ هداد صااصتخا دوخ هب ار ییایمیش داوم و یلیسف یژرنا
.تساهببوختخواس قاراتحا هک تسا هدش دنتسم ی هاب یلیاسف یاه
نيشام هیرشنيزرواشک ياه
https://jame.um.ac.ir
873 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
یاهزاگ رشن لیلدگلهناخا تکراشم یلباقهجوت شیامرگ هدیدپ رد ی
بیاسآ نینچمه و یناهج یاهغیلباقررااکنا زا یاشان هداننکدیدهت و
میلقا رییغتهبویهژ اب هطبار رد تسیز بیرخت و ناسنا تملاسدراد وب
(Papong, Rewlay-ngoen, Itsubo, & Malakul, 2017) زا .
،رگید یوسهابروظنم هداهن و ییایمیاش داوام شزادراپ و دایلوت یااه
فلتخمهدافتاساهداش ریدااقم ،راانا یروآراف ردلاباقهجوت و هدااهن ی
لماحیم فرااصم یژراانا یاااهااش هااک دنوهبهاابون یاااهراب ،دوااخ
زیتسحمیط یلباقهجوت ااب هک تسا یلاح رد نیا .دنراد لاهند هب ار ی
هاب دایاب یتامداخ و یدایلوت تیلاعف ره ،رادیاپ هعسوت لوصا هب هجوت
تیدودحم صوصخ رد ییاهاپیرادی عامتجای، ز زا تاظافحیتاس، وب
افوکشیی داصتقا ،یااسنا تملااس وفح یرادایاپ و نزیتاسحمیط ی
رظنزا دشاب دنهیاپ بآ و کاخ ،اوه وفح (El Barnossi, Moussaid,
& Iraqi Housseini, 2021; Gigliotti, Schmidt-Traub, &
Bastianoni, 2019)هب .یترااهع، لاعف راهایت لوتایدی ایا تامداخی
ابیتسی فلت هبیقی زاشخباهی رثاراذگ اپ هعسوت ربیراد .دنک هجوت نیا
هاک تاسا یلاح رد تیلاعف راثکا یدااصتقا یااه ًافراص یرادایاپ راب
تسد یارب شلات ینعی یداصتقا .دنتاسه زکرمتم رتلااب دمآرد هب یبای
شلاچ هک تسا یلاح رد نیاتسیز یاههن یطیحم زوراب هب رجنم اهنت
هدیدپنارهج یاه دننام یریذپانشیامرگیم یناهج ًااهقاعتم هاکلب دنوش
هدیدپ نیاهنیزه اه رایاسب هاک دانراد لااهند هاب نااهج یاراب ار ییاه
لاباق.دنتااسه هااجوت یلااحردهااک زه عوااضومیهاناهی لماااش ناااهنپ
زهیهناهی ایهدشداج هباهراب هطساوی زیتسحمیطی راشتنا هتفایدروم
رارق هجوتیمن،دریگ نیازهیهاناه هنااج رااثآی افنمی راهلاعفایت و
تامدخداصتقای ب ارینا یمدننک زه رد هکیهاناهی اصوصخی نآ ااه
تااسا هدااشن ناااحل یاالو ،ااسآ باالاغ ردیب و ناااسنا تملاااس هااب
حمیطزیتاس محت هاعماج هابایل امیدواش (Landgraf, Zeiner,
Knabl, & Corman, 2022)هب .هانیزه نایا هاچرگا ،یترااهعاه رد
قیتم اهلااک رازابیا فرصم تامدخی گدولآ ثعاب هکی ام اوهی،دنواش
من ههساحمیدنوش قباطم یلو ،لوصا اب ترورض رب ینهم رادیاپ هعسوت
ای یدیلوت هناماس کی ندوب بسانم یتامداخزا راظن تاسیز ،یطیحم
یمهانیزه نایا ههاساحم اب ناوت شهااک تاهج ار زلا تاماداقا ،ااه
هدولآ لماوع زا یشان یاهدمایپنایازا .داد ااجنا هداننک راب هولااع ،ور
طیحم یگدواالآ رد رثؤاام لااماوع ندرااک راکااشآ لااماوع و تااسیز
نارگنهدننک تسیز و یمومع تملاس یاربایپ یلوپ یبایزرا ، وب یاهدم
تسیز یرما تامدخ ای یدیلوت لوصحم تایح هخرچ لوط رد یطیحم
.تسا یرورض
شهوژپ نونکات هچرگهدرتسگ یاههب یا یااهراب یباایزرا رواظنم
تسیز و یزروااشک شاخب رد تامداخ و لاااک دیلوت زا یشان یطیحم
شخب ریاس و ییاذغ عیانص تاسا هداش اجنا یتامدخ و یدیلوت یاه
(Chen, Pinar, & Stengos, 2022; Fathollahi, Mousavi-
Avval, Akram, & Rafiee, 2018; Ghasemi-Mobtaker,
Kaab, & Rafiee, 2020; Khezri et al., 2022; Longo,
Mistretta, Guarino, & Cellura, 2017; Zarei, Kazemi, &
Marzban, 2019)هنیزه یبایزرا هب یدودحم تاعلاطم ، زا یشان یاه
تااسیز یاااهرابهتخادرپ یتامدااخ و یداایلوت داانیآرف یطیحم .داانا
هاابناونعلاثمنادنمااشناد ،باالاج یااشهوژپ رد ، چیاانی زرا هااباایبای
زهیهااناهی زیتااسحمیطی ااسا بوااسرید انااص ردیع زرواااشکی،
لگنجرادی، تخاسلمح و زاسوهتخادرپ لقنوهب و دانا ااجنا تروراض
اانهم تاااعلاطمی ااسررب راابی زهیهااناهی زیتااسحمیطی آرفیاهداانی
تاهج ،فلتخمتاسدیبای اپ هعاسوت فاداها هابایراد کأتاید هدرکدانا
(Zhang et al., 2023). هولاع رب اای،ن هاب هاک یاشهوژپ رد رواظنم
هنیزه و یگدنز هخرچ یبایزراشیپ یاهتاسیز هاناریگ یاراب یطیحم
،داش ااجنا ،دیلوت تیفرظ شیازفا لیلد هب ،لیرتینولیرکا هناخراک کی
هاانیزه یبااایزرا تاایمها هاابتااسیز یاه یطیحمهاابناونع زا یااشخب
خاااش ندوااب راداایاپ تااهج هژورااپ کاای یلااام یاهرااظنزا طیارااش
تاااسیزهداااش هرااااشا یطیحم تاااسا (Morales-Mora, Rosa-
Dominguez, Suppen-Reynaga, & Martinez-Delgadillo,
2012)تااسیز یاااهرثا یبااایزرا هااب ،رااگید یااشهوژپ رد . و یطیحم
هنیزه و دیلوت اب طهترم یاهرثا نیا زا یشان یاهمأتین تخاسریز یاه
هار .تسا هدش هتخادرپ نهآهبروطیهک یااهرثا اداتبا قایقحت نیا رد
زیتسحمیطهانیزه سپس و تسا هدش یبایزرا ی یاهزیتاسحمیط ی
اهرثا نیادروم ههساحم رارقتسا هتفرگ (Landgraf et al., 2022) .
هولاع هک یشهوژپ رد ،نیاربخایًار تاهج رد یاناریا نااققحم طاسوت
هنیزه یبایزراتسیز یاههژورپ یطیحم ،تاسا هدش اجنا یندعم یاه
هبترورض هنیزه ندناجنگتسیز یاه هداش هراشا تاعلاطم رد یطیحم
تسا (Badakhshan, Shahriar, Afraei, & Bakhtavar, 2023).
اب و اتسار نیا رد هاجوت هاب دراوام هداشرکذ و نیانچمه تایمها
ره رد یرادیاپ اب طهترم ثحاهم دنیآرف هاب هجوت اب و یتامدخ و یدیلوت
،نارایا یلیداهت عیاناص رد نآ هژیو هاگیاج و رانا هویم یروآرف تیمها
هنیزه یسرربتاسیز یااهرثا زا یشان یاه یطیحمایهداشداج راثا رد
بآ دیلوتیم رظن هب یرورض رانا هویم رد ،ماهم نایا یاتاسار رد .دسر
ز یااهراب اداتبا رد هاک تاسا نآ رب یعس شهوژپ نیاتاسی یطیحم
بآ دیلوت دنیآرفرد راانا هویم یاط لاحارم فالتخم هاخرچ یگدانز نآ
یبایزرا درکیور ساسارب هخرچ یگدانز
0
دروام ههاساحم راراق و درایگ
هنیزه نازیم سپس دواجوم طاباور هدافتاسا ااب اهراب نیا زا یشان یاه
رد یدروام هاعلاطم نیتاسخن رضاح شهوژپ .دریگ رارق ههساحم دروم
وآرب یاتسارهنیزه درتسیز یاه راانا یروآرف و دیلوت زا یشان یطیحم
تیزم زا ،نیاربانب .تسا ناریا ردیم شهوژاپ نیا مهم یاه هاب ناوات
مهم ییاسانش لماوع نیرترثؤم هنیزه داجیا رب تاراثا هاب طوبرم یاه
تسیز بولطمانبآ دیلوت دنیآرف یارب یطیحم.درک هراشا رانا هویم
1- Life Cycle Assessment
یاهزاگ رشن لیلدگلهناخا تکراشم یلباقهجوت شیامرگ هدیدپ رد ی
بیاسآ نینچمه و یناهج یاهغیلباقررااکنا زا یاشان هداننکدیدهت و
میلقا رییغتهبویهژ اب هطبار رد تسیز بیرخت و ناسنا تملاسدراد وب
(Papong, Rewlay-ngoen, Itsubo, & Malakul, 2017) زا .
،رگید یوسهابروظنم هداهن و ییایمیاش داوام شزادراپ و دایلوت یااه
فلتخمهدافتاساهداش ریدااقم ،راانا یروآراف ردلاباقهجوت و هدااهن ی
لماحیم فرااصم یژراانا یاااهااش هااک دنوهبهاابون یاااهراب ،دوااخ
زیتسحمیط یلباقهجوت ااب هک تسا یلاح رد نیا .دنراد لاهند هب ار ی
هاب دایاب یتامداخ و یدایلوت تیلاعف ره ،رادیاپ هعسوت لوصا هب هجوت
تیدودحم صوصخ رد ییاهاپیرادی عامتجای، ز زا تاظافحیتاس، وب
افوکشیی داصتقا ،یااسنا تملااس وفح یرادایاپ و نزیتاسحمیط ی
رظنزا دشاب دنهیاپ بآ و کاخ ،اوه وفح (El Barnossi, Moussaid,
& Iraqi Housseini, 2021; Gigliotti, Schmidt-Traub, &
Bastianoni, 2019)هب .یترااهع، لاعف راهایت لوتایدی ایا تامداخی
ابیتسی فلت هبیقی زاشخباهی رثاراذگ اپ هعسوت ربیراد .دنک هجوت نیا
هاک تاسا یلاح رد تیلاعف راثکا یدااصتقا یااه ًافراص یرادایاپ راب
تسد یارب شلات ینعی یداصتقا .دنتاسه زکرمتم رتلااب دمآرد هب یبای
شلاچ هک تسا یلاح رد نیاتسیز یاههن یطیحم زوراب هب رجنم اهنت
هدیدپنارهج یاه دننام یریذپانشیامرگیم یناهج ًااهقاعتم هاکلب دنوش
هدیدپ نیاهنیزه اه رایاسب هاک دانراد لااهند هاب نااهج یاراب ار ییاه
لاباق.دنتااسه هااجوت یلااحردهااک زه عوااضومیهاناهی لماااش ناااهنپ
زهیهناهی ایهدشداج هباهراب هطساوی زیتسحمیطی راشتنا هتفایدروم
رارق هجوتیمن،دریگ نیازهیهاناه هنااج رااثآی افنمی راهلاعفایت و
تامدخداصتقای ب ارینا یمدننک زه رد هکیهاناهی اصوصخی نآ ااه
تااسا هدااشن ناااحل یاالو ،ااسآ باالاغ ردیب و ناااسنا تملاااس هااب
حمیطزیتاس محت هاعماج هابایل امیدواش (Landgraf, Zeiner,
Knabl, & Corman, 2022)هب .هانیزه نایا هاچرگا ،یترااهعاه رد
قیتم اهلااک رازابیا فرصم تامدخی گدولآ ثعاب هکی ام اوهی،دنواش
من ههساحمیدنوش قباطم یلو ،لوصا اب ترورض رب ینهم رادیاپ هعسوت
ای یدیلوت هناماس کی ندوب بسانم یتامداخزا راظن تاسیز ،یطیحم
یمهانیزه نایا ههاساحم اب ناوت شهااک تاهج ار زلا تاماداقا ،ااه
هدولآ لماوع زا یشان یاهدمایپنایازا .داد ااجنا هداننک راب هولااع ،ور
طیحم یگدواالآ رد رثؤاام لااماوع ندرااک راکااشآ لااماوع و تااسیز
نارگنهدننک تسیز و یمومع تملاس یاربایپ یلوپ یبایزرا ، وب یاهدم
تسیز یرما تامدخ ای یدیلوت لوصحم تایح هخرچ لوط رد یطیحم
.تسا یرورض
شهوژپ نونکات هچرگهدرتسگ یاههب یا یااهراب یباایزرا رواظنم
تسیز و یزروااشک شاخب رد تامداخ و لاااک دیلوت زا یشان یطیحم
شخب ریاس و ییاذغ عیانص تاسا هداش اجنا یتامدخ و یدیلوت یاه
(Chen, Pinar, & Stengos, 2022; Fathollahi, Mousavi-
Avval, Akram, & Rafiee, 2018; Ghasemi-Mobtaker,
Kaab, & Rafiee, 2020; Khezri et al., 2022; Longo,
Mistretta, Guarino, & Cellura, 2017; Zarei, Kazemi, &
Marzban, 2019)هنیزه یبایزرا هب یدودحم تاعلاطم ، زا یشان یاه
تااسیز یاااهرابهتخادرپ یتامدااخ و یداایلوت داانیآرف یطیحم .داانا
هاابناونعلاثمنادنمااشناد ،باالاج یااشهوژپ رد ، چیاانی زرا هااباایبای
زهیهااناهی زیتااسحمیطی ااسا بوااسرید انااص ردیع زرواااشکی،
لگنجرادی، تخاسلمح و زاسوهتخادرپ لقنوهب و دانا ااجنا تروراض
اانهم تاااعلاطمی ااسررب راابی زهیهااناهی زیتااسحمیطی آرفیاهداانی
تاهج ،فلتخمتاسدیبای اپ هعاسوت فاداها هابایراد کأتاید هدرکدانا
(Zhang et al., 2023). هولاع رب اای،ن هاب هاک یاشهوژپ رد رواظنم
هنیزه و یگدنز هخرچ یبایزراشیپ یاهتاسیز هاناریگ یاراب یطیحم
،داش ااجنا ،دیلوت تیفرظ شیازفا لیلد هب ،لیرتینولیرکا هناخراک کی
هاانیزه یبااایزرا تاایمها هاابتااسیز یاه یطیحمهاابناونع زا یااشخب
خاااش ندوااب راداایاپ تااهج هژورااپ کاای یلااام یاهرااظنزا طیارااش
تاااسیزهداااش هرااااشا یطیحم تاااسا (Morales-Mora, Rosa-
Dominguez, Suppen-Reynaga, & Martinez-Delgadillo,
2012)تااسیز یاااهرثا یبااایزرا هااب ،رااگید یااشهوژپ رد . و یطیحم
هنیزه و دیلوت اب طهترم یاهرثا نیا زا یشان یاهمأتین تخاسریز یاه
هار .تسا هدش هتخادرپ نهآهبروطیهک یااهرثا اداتبا قایقحت نیا رد
زیتسحمیطهانیزه سپس و تسا هدش یبایزرا ی یاهزیتاسحمیط ی
اهرثا نیادروم ههساحم رارقتسا هتفرگ (Landgraf et al., 2022) .
هولاع هک یشهوژپ رد ،نیاربخایًار تاهج رد یاناریا نااققحم طاسوت
هنیزه یبایزراتسیز یاههژورپ یطیحم ،تاسا هدش اجنا یندعم یاه
هبترورض هنیزه ندناجنگتسیز یاه هداش هراشا تاعلاطم رد یطیحم
تسا (Badakhshan, Shahriar, Afraei, & Bakhtavar, 2023).
اب و اتسار نیا رد هاجوت هاب دراوام هداشرکذ و نیانچمه تایمها
ره رد یرادیاپ اب طهترم ثحاهم دنیآرف هاب هجوت اب و یتامدخ و یدیلوت
،نارایا یلیداهت عیاناص رد نآ هژیو هاگیاج و رانا هویم یروآرف تیمها
هنیزه یسرربتاسیز یااهرثا زا یشان یاه یطیحمایهداشداج راثا رد
بآ دیلوتیم رظن هب یرورض رانا هویم رد ،ماهم نایا یاتاسار رد .دسر
ز یااهراب اداتبا رد هاک تاسا نآ رب یعس شهوژپ نیاتاسی یطیحم
بآ دیلوت دنیآرفرد راانا هویم یاط لاحارم فالتخم هاخرچ یگدانز نآ
یبایزرا درکیور ساسارب هخرچ یگدانز
0
دروام ههاساحم راراق و درایگ
هنیزه نازیم سپس دواجوم طاباور هدافتاسا ااب اهراب نیا زا یشان یاه
رد یدروام هاعلاطم نیتاسخن رضاح شهوژپ .دریگ رارق ههساحم دروم
وآرب یاتسارهنیزه درتسیز یاه راانا یروآرف و دیلوت زا یشان یطیحم
تیزم زا ،نیاربانب .تسا ناریا ردیم شهوژاپ نیا مهم یاه هاب ناوات
مهم ییاسانش لماوع نیرترثؤم هنیزه داجیا رب تاراثا هاب طوبرم یاه
تسیز بولطمانبآ دیلوت دنیآرف یارب یطیحم.درک هراشا رانا هویم
1- Life Cycle Assessment
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 873
داوم وشوراه
شهوژااپ ناایاااب افدااه هاانیزه یبااایزرا یاااهرثا زا یااشان یاه
تسیز یطیحمایهدشداج بآ دیلوت دنیآرف یطلااس رد ،راانا هوایم یاه
0011-0010 شخب نیا رد .تسا هدش اجناشور بآ دیلوت راانا هویم
بآ دیلوت تعنص رد لیلحت شور ،هویمهداداههنیزه یبایزرا هوحن ، یاه
تسیز یاهرثا زا یشانهب .تسا هدش نایب یطیحمروط اجنا یارب ،یلک
هنیزه یبایزرا هعلاطمتاسیز یاهرثا زا یشان یاه هالحرم رد ،یطیحم
یااهرثا یبایزرا هب زاین لوارااشتنایهتفا بآ دایلوت دانیآرف زا ااب هوایم
تاسا یگدانز هاخرچ یبایزرا درکیور زا هدافتساهانیزه سپاس و یاه
تسیزبیراض و طاباور سااسا راب ااهرثا نآ ااب طهترام یطیحم یاه
نییعتیم دروآرب هدش و شهوژاپ نایا ااجنا لاحارم .دوشدورویااه ،
جورخیاه لکاش رد یباایزرا هلحرم ره نیب تلاماعت و0 هداش هائارا
.تسا
لکش1- لک بوچراچی اربی زرایبای تسیز یاهرثاهنیزه و یطیحمزا یشان یاه یاهرثا نآتسیز یطیحم وزیا درادناتسا قهط00101
Fig.1. General framework for evaluating the environmental impacts and the costs resulting from those impacts
according to ISO 14040
فیرعت
Definition
•فده
Goal
•هناماس یاهزرم
System boundaries
•یدرکلمع دحاو
Functional unit
ههایس لیلحت
Life cycle inventory
analysis
• عمجهداد یروآاه
Data collection
0هداهن )اه
1) Inputs
نیشاماه
Machinery
یناسنا یورین
Labor
قرب
Electricity
زاگ
Natural gas
تخوساه
Fuels
داومییایمیش
Chemicals
1تاراشتنا )
2) Emissions
0تلاوصحم )
3) Products
بآرانا هویم
Pomegranate juice
•یجنسراهتعا
Validation
•یدرکلمع دحاو هب لیدهت
Convert to the functional
unit
تسیز یبایزرایطیحم
Environmental
analysis
• تسیز یاهرثا یبایزرایطیحم
Environmental impact
assessment
هنیزه یبایزرا زا یشان یاه
تسیز یاهرثا حمیطی
Environmental impact
assessment
•نبرک یعامتجا هنیزه
Social costs of carbon
emissions
•اوه تیفیک هب تراسخ هنیزه
Damage costs of air
pollution
• هنیزهشیپ یاه هناریگ
تسیزیطیحم
Environmental
prevention costs
جیاتن قیفلت و ریسفت
Results Interpretation
هنیزه داجیا رب رثوم لماوع لیلحتتسیز تارثا اب طهترم یاهتاداهنشیپ و یطیحم
Interpretation of factors affecting the creation of environmental impact costs and recommendations
داوم وشوراه
شهوژااپ ناایاااب افدااه هاانیزه یبااایزرا یاااهرثا زا یااشان یاه
تسیز یطیحمایهدشداج بآ دیلوت دنیآرف یطلااس رد ،راانا هوایم یاه
0011-0010 شخب نیا رد .تسا هدش اجناشور بآ دیلوت راانا هویم
بآ دیلوت تعنص رد لیلحت شور ،هویمهداداههنیزه یبایزرا هوحن ، یاه
تسیز یاهرثا زا یشانهب .تسا هدش نایب یطیحمروط اجنا یارب ،یلک
هنیزه یبایزرا هعلاطمتاسیز یاهرثا زا یشان یاه هالحرم رد ،یطیحم
یااهرثا یبایزرا هب زاین لوارااشتنایهتفا بآ دایلوت دانیآرف زا ااب هوایم
تاسا یگدانز هاخرچ یبایزرا درکیور زا هدافتساهانیزه سپاس و یاه
تسیزبیراض و طاباور سااسا راب ااهرثا نآ ااب طهترام یطیحم یاه
نییعتیم دروآرب هدش و شهوژاپ نایا ااجنا لاحارم .دوشدورویااه ،
جورخیاه لکاش رد یباایزرا هلحرم ره نیب تلاماعت و0 هداش هائارا
.تسا
لکش1- لک بوچراچی اربی زرایبای تسیز یاهرثاهنیزه و یطیحمزا یشان یاه یاهرثا نآتسیز یطیحم وزیا درادناتسا قهط00101
Fig.1. General framework for evaluating the environmental impacts and the costs resulting from those impacts
according to ISO 14040
فیرعت
Definition
•فده
Goal
•هناماس یاهزرم
System boundaries
•یدرکلمع دحاو
Functional unit
ههایس لیلحت
Life cycle inventory
analysis
• عمجهداد یروآاه
Data collection
0هداهن )اه
1) Inputs
نیشاماه
Machinery
یناسنا یورین
Labor
قرب
Electricity
زاگ
Natural gas
تخوساه
Fuels
داومییایمیش
Chemicals
1تاراشتنا )
2) Emissions
0تلاوصحم )
3) Products
بآرانا هویم
Pomegranate juice
•یجنسراهتعا
Validation
•یدرکلمع دحاو هب لیدهت
Convert to the functional
unit
تسیز یبایزرایطیحم
Environmental
analysis
• تسیز یاهرثا یبایزرایطیحم
Environmental impact
assessment
هنیزه یبایزرا زا یشان یاه
تسیز یاهرثا حمیطی
Environmental impact
assessment
•نبرک یعامتجا هنیزه
Social costs of carbon
emissions
•اوه تیفیک هب تراسخ هنیزه
Damage costs of air
pollution
• هنیزهشیپ یاه هناریگ
تسیزیطیحم
Environmental
prevention costs
جیاتن قیفلت و ریسفت
Results Interpretation
هنیزه داجیا رب رثوم لماوع لیلحتتسیز تارثا اب طهترم یاهتاداهنشیپ و یطیحم
Interpretation of factors affecting the creation of environmental impact costs and recommendations
873 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
هعلاطم درومی
زا شیب دیلوت اب ،یوضر ناسارخ ناتسا001 رازه تلاواصحم نت
،یغابهبناونع ناتسا زا یکی یلاااب ههتر یاراد یاهلوتیهداننکد نایا
تلاوصحم روشک ردراماش هاب یم دایآ(SMAJ, 2023) .رد نیامه
مهس ناتسا نیا ،اتسارلباقهجوت ار ی یروآرف رد و یغااب تلاواصحم
هویم رد فالتخم یاه یالیمکت و یلیداهت عیاناص ارادتاسا نااسارخ .
دودح دیلوت اب یوضر01 رازه یبواخ هااگیاج زا ،لاس رد رانا هویم نت
رد نآ یروآرف یاربهناخراکییاذاغ و یلیداهت عیاناص یااه هاب هژایو
هاشم ناتسرهش .تاسا رادرواخرب دهابروطیهاک تلاواصحم نیاب زا
یروآرف فلتخمبآ دیلوت ههتر ،هدش رتلاااب تلاوصحم رگید زا رانا هویم
تساهب ،مهم نیا یاتسار رد .بآ دیلوت ،شهوژپ نیا اجنا روظنم هوایم
بآ دیلوت هناخراک رد رانا دهاشم ناتاسرهش یواضر رازااب ناماس هویم
دروم هعلاطم سا هتفرگ رارق.ت
هبروطبآ هیهت یارب ،یلک هاب راانا هوایم لامح زا ساپ ،رانا هویم
هرتنااسنک هاب لیداهت فالتخم یاهدنیآرف یط رد نآ ادتبا رد ،هناخراک
یمبآ دایلوت یاراب هرتنااسنک نیا سپس و دوشهاب هوایم هاتفرگ رااک
یمبآ و هرتنااسنک دیلوت لحارم تایئزج ،اتسار نیا رد .دوش راانا هوایم
اعلاطا قهط لکش رد یوضر رازاب ناماس تکرش ت1 .تسا هدش هئارا
هتسب هک تسا یرورض مهم نیا رکذبآ یدنبرانا هویم هب ترواص یود
کپ
0
061 مرگی تسا ورد اهنایت هتاسب ردلهچ ینترااک یاه ییاات
هتسب شورف یاربیم یدنب.دنوش هلاع ،نیاربط ردی روآرفی رانا ربای
لوتید بآمی،هو یدنامسپ قابی می دنام تسا رانا هناد و تسوپ لماش هک
و هداش جرااخ دایلوت هخرچ زا شخب نیا وهابناونع هاب اد کارواخ
یم شورفدسر.
بايزرای هخرچ گدنزی
هبهنیزه یبایزرا روظنمتسیز یاه و ههاساحم هب زاین ادتبا یطیحم
تسیز یاهراب دروآرب یافلتخم یااهدرکیور .تاسا دنیآرف ره یطیحم
نیا یاربهدش هداد هعسوت فدهمهم زا یکی هک دنانآ نیرت یسررب اه
تسیز یاهرثا .تاسا یگدانز هاخرچ یبایزرا درکیور ساسارب یطیحم
درکیور نیا اناوت هب هجوت ابیی رد لااابلئااسم لاح هدایچیپ مههام و
هب ناونعکی رازبا قدنمترد یاهدامایپ ندراک یامک و یباایزرا یاراب
تسیز اات هراوهگ زا تامدخ ای دنیآرف ،لوصحم کی هب طوبرم یطیحم
درکیور کی زا هدافتسا اب روگمجسنم ،هداد هعسوت و حرطمهدش تاسا
(ISO, 2006) دایلوت یاسررب یاراب یگدانز هاخرچ یباایزرا هعلاطم .
بآیقحت نیا رد رانا هویم وزایا سااسا رب ق00101 و هداش درادناتاسا
یارب نینچمهزجتیهلحتویل تسیز یاهرثا دایلوت ااب طهترام یطیحم
بآ زا هویم رنرازافا ورپامیاس
1
نایا سااسا راب .تاسا هداش هدافتاسا
1- Doy-pack
2- SimaPro
لمااش یامازلا هلحرم راهچ یاراد یگدنز هخرچ یبایزرا ،درادناتسا(0)
رعتیف هنماد و فده، (1،ههایس لیلحت ) (0) زراایبای هاخرچ یااهرثا
گدنزی ( و0) سفتیر قیفلت و اتنیج تسا نیا رد قیقحت اجنا یارب هک
هب هعلاطمهدش هتفرگ راک.دنا
رعتيف هنماد و فده
ا ردین لک بوچراچ هلحرمی ام خاشم راکیدواش لمااش هاک:
،یااسررب ناایا اااجنا زا فدااه فاایرعت نیاایعتاهدااحاوی یدرااکلمع
و )یدرکراک( اهزرمی هناماس .تسا هبروطیهاک نایا زا هایلوا فداه
تسیز یاهرثا یبایزرا لماش قیقحتبآ دیلوت هوقلاب یطیحم راانا هوایم
هاانیزه یبااایزرا یلااصا فدااه و تااسا یاااهرثا نآ زا یااشان یاه
تااسیز یطیحمایهدااشداج بآ داایلوت هناماااس یارااب رااانا هواایمتااسا .
هولاع ،نیاربنآزااجییهک نیا رد یدروم هعلاطم شهوژپهناخراک دیلوت
بآبآ لوصحم و تسا هویمهتسب رد تکرش نیا هویم یود یتکاپ یاه
کااپ061 هتااسب یاامرگیم یدنب رااظن رد یدرااکلمع دااحاو ،دوااش
هتفرگ دیلوت ،هدشبآهویم 061 یمرگ یتکاپ هبتروص ودی کپ تاسا .
تاسیز یااهرثا اامت هک ینعم نیدبهانیزه و یطیحم زا یاشان یاه
ااسیز یاااهرثات داایلوت یااانهم رااب یطیحم061 بآ رااگ رااانا هواایم
هتسبیدنب دودحم هناماس زرم شهوژپ نیا رد .تسا هدش ههساحم هدش
هتاسب تایاهن رد و هاناخراک رد راانا یروآرف ،غاب رد رانا دیلوت هب یدنب
بآ لکش( تسا هویم0.)
لیلحت ههایس هخرچ یگدنز
هدادهای ندرومیزا اربی ههایاس لایلحت لایمکت تاهج ههاساحم
اهرتماراپتسیز یحمیط یا ردین قحتیق لماش هعومجم ودهدادااهی
پشیمزینه یا وهداد یاهسپمزیهنبآ لوصحم دیلوت رد یاراانا هوایم
.تساهداداهی پیشمزینهیا امت لماشریداقم داوم یژرنا و فرصمی،
هلمجزا هداهن یاهندرومیزا هبناونع ندوزفا داوم تهج یلوتید بآمایهو ،
قرب ،زاگ ونیشام ،اهنیوری ناسنای و و ریاسجورخی لماش لواصحم
بآمیهو بآ دیلوت شخب هب طوبرم تاعلاطا نیا .تسا رانا زا ،راانا هویم
هولاع .تسا هدش ذخا دهشم رد عقاو یوضر رازاب ناماس تکرش ،نیارب
هداداهی سپمزیهنهاعلاطم یاراب یا لمااش ،یگدانز هاخرچ یباایزرا
هداد اب طهترم یاهلوتید داوم شزادرپ و زا یاشان تارااشتنا و یژرنا و
لماح رااگید و زاااگ نتخوااس هااک تااسا یژراانا یاااهاپ زایهاااگ هداد
تاانونیاوکا
0
هخااسن(010 رن رد دوااجوم )ازاافاورپامیااس ر هخااسن(0 )
عمجتسا هدش یروآ. هداد تسا رکذ نایاشب طوبرم هیلوا یاه دایلوت ه
اجنا هعلاطم زا غاب رد رانا هویم طاسوت هدشلیعاماساانجورت رواپ و ی
رن رد و ذاااخا نارااااکمه تاااسا هداااش فااایرعت ورپامیاااس رازااافا
(Esmaeilpour Troujeni, Emadi, Khojastehpour, &
Vahedi, 2014)هب .ااهدوک فرصم زا یشان تاراشتنا دروآرب روظنم ی
3- Ecoinvent v3.0
هعلاطم درومی
زا شیب دیلوت اب ،یوضر ناسارخ ناتسا001 رازه تلاواصحم نت
،یغابهبناونع ناتسا زا یکی یلاااب ههتر یاراد یاهلوتیهداننکد نایا
تلاوصحم روشک ردراماش هاب یم دایآ(SMAJ, 2023) .رد نیامه
مهس ناتسا نیا ،اتسارلباقهجوت ار ی یروآرف رد و یغااب تلاواصحم
هویم رد فالتخم یاه یالیمکت و یلیداهت عیاناص ارادتاسا نااسارخ .
دودح دیلوت اب یوضر01 رازه یبواخ هااگیاج زا ،لاس رد رانا هویم نت
رد نآ یروآرف یاربهناخراکییاذاغ و یلیداهت عیاناص یااه هاب هژایو
هاشم ناتسرهش .تاسا رادرواخرب دهابروطیهاک تلاواصحم نیاب زا
یروآرف فلتخمبآ دیلوت ههتر ،هدش رتلاااب تلاوصحم رگید زا رانا هویم
تساهب ،مهم نیا یاتسار رد .بآ دیلوت ،شهوژپ نیا اجنا روظنم هوایم
بآ دیلوت هناخراک رد رانا دهاشم ناتاسرهش یواضر رازااب ناماس هویم
دروم هعلاطم سا هتفرگ رارق.ت
هبروطبآ هیهت یارب ،یلک هاب راانا هوایم لامح زا ساپ ،رانا هویم
هرتنااسنک هاب لیداهت فالتخم یاهدنیآرف یط رد نآ ادتبا رد ،هناخراک
یمبآ دایلوت یاراب هرتنااسنک نیا سپس و دوشهاب هوایم هاتفرگ رااک
یمبآ و هرتنااسنک دیلوت لحارم تایئزج ،اتسار نیا رد .دوش راانا هوایم
اعلاطا قهط لکش رد یوضر رازاب ناماس تکرش ت1 .تسا هدش هئارا
هتسب هک تسا یرورض مهم نیا رکذبآ یدنبرانا هویم هب ترواص یود
کپ
0
061 مرگی تسا ورد اهنایت هتاسب ردلهچ ینترااک یاه ییاات
هتسب شورف یاربیم یدنب.دنوش هلاع ،نیاربط ردی روآرفی رانا ربای
لوتید بآمی،هو یدنامسپ قابی می دنام تسا رانا هناد و تسوپ لماش هک
و هداش جرااخ دایلوت هخرچ زا شخب نیا وهابناونع هاب اد کارواخ
یم شورفدسر.
بايزرای هخرچ گدنزی
هبهنیزه یبایزرا روظنمتسیز یاه و ههاساحم هب زاین ادتبا یطیحم
تسیز یاهراب دروآرب یافلتخم یااهدرکیور .تاسا دنیآرف ره یطیحم
نیا یاربهدش هداد هعسوت فدهمهم زا یکی هک دنانآ نیرت یسررب اه
تسیز یاهرثا .تاسا یگدانز هاخرچ یبایزرا درکیور ساسارب یطیحم
درکیور نیا اناوت هب هجوت ابیی رد لااابلئااسم لاح هدایچیپ مههام و
هب ناونعکی رازبا قدنمترد یاهدامایپ ندراک یامک و یباایزرا یاراب
تسیز اات هراوهگ زا تامدخ ای دنیآرف ،لوصحم کی هب طوبرم یطیحم
درکیور کی زا هدافتسا اب روگمجسنم ،هداد هعسوت و حرطمهدش تاسا
(ISO, 2006) دایلوت یاسررب یاراب یگدانز هاخرچ یباایزرا هعلاطم .
بآیقحت نیا رد رانا هویم وزایا سااسا رب ق00101 و هداش درادناتاسا
یارب نینچمهزجتیهلحتویل تسیز یاهرثا دایلوت ااب طهترام یطیحم
بآ زا هویم رنرازافا ورپامیاس
1
نایا سااسا راب .تاسا هداش هدافتاسا
1- Doy-pack
2- SimaPro
لمااش یامازلا هلحرم راهچ یاراد یگدنز هخرچ یبایزرا ،درادناتسا(0)
رعتیف هنماد و فده، (1،ههایس لیلحت ) (0) زراایبای هاخرچ یااهرثا
گدنزی ( و0) سفتیر قیفلت و اتنیج تسا نیا رد قیقحت اجنا یارب هک
هب هعلاطمهدش هتفرگ راک.دنا
رعتيف هنماد و فده
ا ردین لک بوچراچ هلحرمی ام خاشم راکیدواش لمااش هاک:
،یااسررب ناایا اااجنا زا فدااه فاایرعت نیاایعتاهدااحاوی یدرااکلمع
و )یدرکراک( اهزرمی هناماس .تسا هبروطیهاک نایا زا هایلوا فداه
تسیز یاهرثا یبایزرا لماش قیقحتبآ دیلوت هوقلاب یطیحم راانا هوایم
هاانیزه یبااایزرا یلااصا فدااه و تااسا یاااهرثا نآ زا یااشان یاه
تااسیز یطیحمایهدااشداج بآ داایلوت هناماااس یارااب رااانا هواایمتااسا .
هولاع ،نیاربنآزااجییهک نیا رد یدروم هعلاطم شهوژپهناخراک دیلوت
بآبآ لوصحم و تسا هویمهتسب رد تکرش نیا هویم یود یتکاپ یاه
کااپ061 هتااسب یاامرگیم یدنب رااظن رد یدرااکلمع دااحاو ،دوااش
هتفرگ دیلوت ،هدشبآهویم 061 یمرگ یتکاپ هبتروص ودی کپ تاسا .
تاسیز یااهرثا اامت هک ینعم نیدبهانیزه و یطیحم زا یاشان یاه
ااسیز یاااهرثات داایلوت یااانهم رااب یطیحم061 بآ رااگ رااانا هواایم
هتسبیدنب دودحم هناماس زرم شهوژپ نیا رد .تسا هدش ههساحم هدش
هتاسب تایاهن رد و هاناخراک رد راانا یروآرف ،غاب رد رانا دیلوت هب یدنب
بآ لکش( تسا هویم0.)
لیلحت ههایس هخرچ یگدنز
هدادهای ندرومیزا اربی ههایاس لایلحت لایمکت تاهج ههاساحم
اهرتماراپتسیز یحمیط یا ردین قحتیق لماش هعومجم ودهدادااهی
پشیمزینه یا وهداد یاهسپمزیهنبآ لوصحم دیلوت رد یاراانا هوایم
.تساهداداهی پیشمزینهیا امت لماشریداقم داوم یژرنا و فرصمی،
هلمجزا هداهن یاهندرومیزا هبناونع ندوزفا داوم تهج یلوتید بآمایهو ،
قرب ،زاگ ونیشام ،اهنیوری ناسنای و و ریاسجورخی لماش لواصحم
بآمیهو بآ دیلوت شخب هب طوبرم تاعلاطا نیا .تسا رانا زا ،راانا هویم
هولاع .تسا هدش ذخا دهشم رد عقاو یوضر رازاب ناماس تکرش ،نیارب
هداداهی سپمزیهنهاعلاطم یاراب یا لمااش ،یگدانز هاخرچ یباایزرا
هداد اب طهترم یاهلوتید داوم شزادرپ و زا یاشان تارااشتنا و یژرنا و
لماح رااگید و زاااگ نتخوااس هااک تااسا یژراانا یاااهاپ زایهاااگ هداد
تاانونیاوکا
0
هخااسن(010 رن رد دوااجوم )ازاافاورپامیااس ر هخااسن(0 )
عمجتسا هدش یروآ. هداد تسا رکذ نایاشب طوبرم هیلوا یاه دایلوت ه
اجنا هعلاطم زا غاب رد رانا هویم طاسوت هدشلیعاماساانجورت رواپ و ی
رن رد و ذاااخا نارااااکمه تاااسا هداااش فااایرعت ورپامیاااس رازااافا
(Esmaeilpour Troujeni, Emadi, Khojastehpour, &
Vahedi, 2014)هب .ااهدوک فرصم زا یشان تاراشتنا دروآرب روظنم ی
3- Ecoinvent v3.0
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 878
تاودا رد لزااید تخوااس قارااتحا نیاانچمه و یناواایح و ییایمیااش
شهوژاپ رد دواجوم طاباور و بیاراض زا ،راانا غاب رد یزرواشک و ااه
لمعلاروتااسد تااسا هدااش هدافتااسا فاالتخم یاااه(IPCC, 2006;
Nemecek & Kagi, 2007)ایلوت تاسا رکذ هب زلا . تارااشتنا و د
فرصم نیزانب نتخوس زا یشان یتااعلاطا کاناب زا راانا غااب رد هداش
رن رد دوجوم ههایاس لایلحت تااعلاطا .تسا هدش ذخا ورپامیس رازفا
یدورو هب طوبرم یدیلوت لوصحم و اههدافتسادروم رد قایقحت نیا رد
لودج0 .تسا هدش هئارا
لکش2- حرط هراوبآ یروآرف لحارمدهشم رد عقاو یوضر رازاب ناماس تکرش رد رانا هویمناریا ،
Fig.2. A schematic flow chart of pomegranate juice processing stages in Saman Bazar Razavi Co. located in Mashhad,
Iran
لکش3- بآ دیلوت هناماس زرمرانا هویم
Fig.3. System boundary of pomegranate juice production
تسوپهناد و نکنک
Peeling and deseeding
رانا بآ جارختسا تهج سرپ
Pressing
سناسا :یریگامورآ هلحرم( روتارپاوا)
Evaporator
فافشیزاس
Clarification
وشتسش و یفیک لرتنک
Quality control and washing
دنامسپ
Waste
ویلغت هلحرم( روتارپاوا)
Evaporator (Concentration)
کناتهرتناسنک هریخذ یاه
Concentrate storage
رانا بآ
Juice
رانا هرتناسنک دیلوت لحارم
Concentrate production stages
تکاپ هاگتسدزاس
Pack machine
هتسب و نکرپ هاگتسدیدنب
Filling and packing machine
بآ طسوت( نکدرس لنوت)
Cooling
هتسبییاهن یدنب
Final packaging
بآ هیهت کناتداوم ندز مه( هویم)
Juice preparation tank
روتازیروتساپ
Pasteurizer
بیس هرتناسنک
Apple concentrate
فافش ولاهلآ هرتناسنک
Cherry concentrate
رکش
Sugar
بآ
Water
کیرتیسدیسا
Citric acid
ویلغت هدامهدننک
Thickening agent
تکاپ
Pack
بآهدامآ هویم
Juice
بآ دیلوت لحارمرانا هویم
Juice production stages
میزنآینز
Enzymes
رانا هویم
Pomegranate
Packaged juice Pomegranate
Preparation of
pomegranate
concentrate
Juice
preparation
Packaging
نا هویم دیلوترا
هیهتانا هرتناسنکر بآ هیهتهویم هتسبدنبی
بآ هویم
هتسبش یدنبهد
یژرنا و داوم (Materials and energy)
کاخ و بآ ،اوه هب تاراشتنا(Emission to air, water, and soil) دنامسپ (Waste)
تاودا رد لزااید تخوااس قارااتحا نیاانچمه و یناواایح و ییایمیااش
شهوژاپ رد دواجوم طاباور و بیاراض زا ،راانا غاب رد یزرواشک و ااه
لمعلاروتااسد تااسا هدااش هدافتااسا فاالتخم یاااه(IPCC, 2006;
Nemecek & Kagi, 2007)ایلوت تاسا رکذ هب زلا . تارااشتنا و د
فرصم نیزانب نتخوس زا یشان یتااعلاطا کاناب زا راانا غااب رد هداش
رن رد دوجوم ههایاس لایلحت تااعلاطا .تسا هدش ذخا ورپامیس رازفا
یدورو هب طوبرم یدیلوت لوصحم و اههدافتسادروم رد قایقحت نیا رد
لودج0 .تسا هدش هئارا
لکش2- حرط هراوبآ یروآرف لحارمدهشم رد عقاو یوضر رازاب ناماس تکرش رد رانا هویمناریا ،
Fig.2. A schematic flow chart of pomegranate juice processing stages in Saman Bazar Razavi Co. located in Mashhad,
Iran
لکش3- بآ دیلوت هناماس زرمرانا هویم
Fig.3. System boundary of pomegranate juice production
تسوپهناد و نکنک
Peeling and deseeding
رانا بآ جارختسا تهج سرپ
Pressing
سناسا :یریگامورآ هلحرم( روتارپاوا)
Evaporator
فافشیزاس
Clarification
وشتسش و یفیک لرتنک
Quality control and washing
دنامسپ
Waste
ویلغت هلحرم( روتارپاوا)
Evaporator (Concentration)
کناتهرتناسنک هریخذ یاه
Concentrate storage
رانا بآ
Juice
رانا هرتناسنک دیلوت لحارم
Concentrate production stages
تکاپ هاگتسدزاس
Pack machine
هتسب و نکرپ هاگتسدیدنب
Filling and packing machine
بآ طسوت( نکدرس لنوت)
Cooling
هتسبییاهن یدنب
Final packaging
بآ هیهت کناتداوم ندز مه( هویم)
Juice preparation tank
روتازیروتساپ
Pasteurizer
بیس هرتناسنک
Apple concentrate
فافش ولاهلآ هرتناسنک
Cherry concentrate
رکش
Sugar
بآ
Water
کیرتیسدیسا
Citric acid
ویلغت هدامهدننک
Thickening agent
تکاپ
Pack
بآهدامآ هویم
Juice
بآ دیلوت لحارمرانا هویم
Juice production stages
میزنآینز
Enzymes
رانا هویم
Pomegranate
Packaged juice Pomegranate
Preparation of
pomegranate
concentrate
Juice
preparation
Packaging
نا هویم دیلوترا
هیهتانا هرتناسنکر بآ هیهتهویم هتسبدنبی
بآ هویم
هتسبش یدنبهد
یژرنا و داوم (Materials and energy)
کاخ و بآ ،اوه هب تاراشتنا(Emission to air, water, and soil) دنامسپ (Waste)
873 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
لودج 1- دوجومیاهی دوروی دروم لوصحم و ا رد هدافتساین درکلمع دحاو( هعلاطمی : تکاپ کیبآمیهو رانا061 مرگی)
Table 1- Input inventory and product used in this study (Functional unit (FU): A pomegranate juice pack of 160 g)
آ دیلوتبهناخراک رد هویم
Juice production in the factory
غاب رد رانا دیلوت
Pomegranate production in the orchard
دراوم
Items
دحاو
Unit
رادقم
Quantity
دراوم
Items
دحاو
Unit
رادقم
Quantity
یدورو )فلااه
A) Inputs
یدورو )فلااه
A) Inputs
هرتناسنکبیس
*
Apple concentrate
g 4.11
یناسنا یورین
Human labor
hr 3.64E-04
هرتناسنک ولاهلآ
*
Cherry concentrate
g 0.4
نیزنب
Gasoline
l 1.11E-05
رانا
Pomegranate
g 62.68
لزید
Diesel
l 7.31E-05
تینوتنب کاخ
Bentonite
g 0.14
هکهش قرب
Electricity
kWh 2.04E-04
تیلرپ کاخ
Perlite
g 0.05
فلعشک
Herbicide
g 1.63E-04
رکش
Sugar
g 9.55
هرشحشک
Insecticide
g 5.42E-04
سایسدیرتیک هتاردیهونم
Citric Acid Monohydrate
g 0.5
چراقشک
Fungicides
g 4.33E-04
عیام زاگ
Liquid gas
MJ 0.02
نژورتین دوک
Nitrogen fertilizer
g 2.74E-02
نغورروتوم
Oil
g 3.75E-06
رفسف دوک
Phosphorus fertilizer
g 2.56E-02
نبرکدیسکاید
Carbon dioxide
g 0.005
میساتپ دوک
Potassium fertilizer
g 2.10E-02
دیسکوردیه میدس
Sodium hydroxide
g 0.05
یناویح دوک
Manure
g 0.76
هکهش قرب
Electricity
kWh 0.03
بآیرایبآ
Irrigation water
3
m 7.33E-05
یعیهط زاگ
Natural gas
MJ 1.19
لوصحم )ب
B. Product
بآ
Water
kg 1.04
رانا
Pomegranate
g 62.68
میزنآ
Enzyme
g 0.005
تاراشتنا )پ
C. Emissions
بآ تکاپهویم
Juice pack
g 5
اوه هب تاراشتنا
Emissions to air
نتراک
Packaging carton
g 5
یددیسکونوم نپورتین
Dinitrogen monoxide
g 7.61E-04
بآ ینهویم
Straw
g 0.35
کاینومآ
Ammonia
g 7.02E-03
بسچراون
Adhesive tape
g 0.12
نژورتین دیسکا
Nitrogen oxides
g 1.60E-04
نیوری ناسنای
Human labor
hr 0.09
تیسوفیلاگ
Glyphosate
g 4.88E-05
لوصحم )ب
B. Product
نیرتماتلد
Deltamethrin
g 1.63E-04
بآرانا هویم
Pomegranate juice
g 160
لیمونب
Benomyl
g 1.30E-04
تاراشتنا )پ
C. Emissions
ید نبرکدیسکا
Carbon dioxide
g 0.16
لودج 1- دوجومیاهی دوروی دروم لوصحم و ا رد هدافتساین درکلمع دحاو( هعلاطمی : تکاپ کیبآمیهو رانا061 مرگی)
Table 1- Input inventory and product used in this study (Functional unit (FU): A pomegranate juice pack of 160 g)
آ دیلوتبهناخراک رد هویم
Juice production in the factory
غاب رد رانا دیلوت
Pomegranate production in the orchard
دراوم
Items
دحاو
Unit
رادقم
Quantity
دراوم
Items
دحاو
Unit
رادقم
Quantity
یدورو )فلااه
A) Inputs
یدورو )فلااه
A) Inputs
هرتناسنکبیس
*
Apple concentrate
g 4.11
یناسنا یورین
Human labor
hr 3.64E-04
هرتناسنک ولاهلآ
*
Cherry concentrate
g 0.4
نیزنب
Gasoline
l 1.11E-05
رانا
Pomegranate
g 62.68
لزید
Diesel
l 7.31E-05
تینوتنب کاخ
Bentonite
g 0.14
هکهش قرب
Electricity
kWh 2.04E-04
تیلرپ کاخ
Perlite
g 0.05
فلعشک
Herbicide
g 1.63E-04
رکش
Sugar
g 9.55
هرشحشک
Insecticide
g 5.42E-04
سایسدیرتیک هتاردیهونم
Citric Acid Monohydrate
g 0.5
چراقشک
Fungicides
g 4.33E-04
عیام زاگ
Liquid gas
MJ 0.02
نژورتین دوک
Nitrogen fertilizer
g 2.74E-02
نغورروتوم
Oil
g 3.75E-06
رفسف دوک
Phosphorus fertilizer
g 2.56E-02
نبرکدیسکاید
Carbon dioxide
g 0.005
میساتپ دوک
Potassium fertilizer
g 2.10E-02
دیسکوردیه میدس
Sodium hydroxide
g 0.05
یناویح دوک
Manure
g 0.76
هکهش قرب
Electricity
kWh 0.03
بآیرایبآ
Irrigation water
3
m 7.33E-05
یعیهط زاگ
Natural gas
MJ 1.19
لوصحم )ب
B. Product
بآ
Water
kg 1.04
رانا
Pomegranate
g 62.68
میزنآ
Enzyme
g 0.005
تاراشتنا )پ
C. Emissions
بآ تکاپهویم
Juice pack
g 5
اوه هب تاراشتنا
Emissions to air
نتراک
Packaging carton
g 5
یددیسکونوم نپورتین
Dinitrogen monoxide
g 7.61E-04
بآ ینهویم
Straw
g 0.35
کاینومآ
Ammonia
g 7.02E-03
بسچراون
Adhesive tape
g 0.12
نژورتین دیسکا
Nitrogen oxides
g 1.60E-04
نیوری ناسنای
Human labor
hr 0.09
تیسوفیلاگ
Glyphosate
g 4.88E-05
لوصحم )ب
B. Product
نیرتماتلد
Deltamethrin
g 1.63E-04
بآرانا هویم
Pomegranate juice
g 160
لیمونب
Benomyl
g 1.30E-04
تاراشتنا )پ
C. Emissions
ید نبرکدیسکا
Carbon dioxide
g 0.16
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 873
یعیهط زاگ نتخوس زا تاراشتنا
**
Emissions from natural gas burning
هب تاراشتنابآ
Emissions to water
عیام زاگ نتخوس زا تاراشتنا
**
Emissions from liquid gas burning
تارتین
Nitrate
g 5.66E-02
تافسف
Phosphate
g 6.64E-04
ویمداک
Cadmium
g 7.43E-08
سم
Copper
g 6.52E-06
کنیز
Zinc
g 3.74E-05
برس
Lead
g 8.18E-07
ورک
Chromium
g 3.89E-05
هویج
Mercury
g 1.14E-09
*
ردهعلاطم دروم تکرش، هب ولاهلآ و بیس هرتناسنکاقترا تهج یندوزفا ناونعی و گنر و هزم و معط( تیفیکهریغبآ هیهت رد ) رانا هویمدروم یم رارق هدافتسادریگ.
*
In the studied company, apple and cherry concentrate are used as an additive to improve the quality (taste, color, etc.) in the
preparation of pomegranate juice.
**
نیشام یارب هدافتسا دروم عیام زاگ و یعیهط زاگ نتخوس زا یشان تاراشتنا لماش میقتسم تاراشتنایم اهنیا هک دشاب رن رد دوجوم یتاعلاطا کناب زا دراوم ذخا ورپامیس رازفا
.تسا هدش
**
Direct emissions include emissions from burning of natural gas and liquid gas used for machinery, which are obtained from the
database available in SimaPro software.
یبايزرا یاهرثا هخرچ یگدنز
رب ساسا نآهچ رد درادناتسا وزیا00101 هدش نایب یباایزرا ،تسا
یگدنز هخرچ یاهرثاهبناونع هالحرم کای یباایزرا هاعلاطم زا ماهم
یاااهرثا یبااایزرا یارااب ،اتااسار نیاامه رد .تااسا یگداانز هااخرچ
تسیزلدم یارب شهوژپ نیا رد یطیحمهداد یزاس یاهههساحمهداش
بآ دیلوت هب طوبرم لیدهت و ههایس لیلحت هلحرم رد رانا هویمنآاه هاب
هدر زا ،رثا یاه رنرازفا هخسن ،ورپامیس0 دافتساهیارب و هدش لایلحت
شخب ره اب طهترم فادها هب هجوت اب اهرثادروام اسررب هاب طوابرم ی
هنیزه یبایزراتسیز یاهرثا یاه .دش لمع یطیحم
هنيزهتسيز یاهرثا زا یشان یاهیطیحم
زجتیهلحتویل هانیزهتاسیز تاراثا زا یاشان یاه رازابا ،یطیحم
دروم رد تامیمصت زا تیامح یارب هک تسا یمهم میاظنت ای تیریدم
تاسیز عباانمیم هدافتاسا یطیحم دواش(McIntosh, & Pontius,
2017)هب .تاسیز یااهراب زا یاشان تراسخ ،یلکروط راه رد یطیحم
تمدخ/لوصحم دیلوت هریجنز زا هلحرمبسحرب یم نایب لوپ هاک دوش
هنیزه نآ هبتسیز یاهیم هتفگ زین یزاجم یطیحم شهوژپ رد .دوش
مهم زا یخرب رضاحهتخانش و نیرتهداشهانیزه نایا نیرات لمااش ااه
هنیزهزه ،نبرک رشن یعامتجا یاههنی و اواه هاب تیفیک تراسخ یاه
هنیزهشیپ یاهتسیز هناریگبآ دایلوت دانیآرف رد یاطیحمراانا هوایم
یم دروآرب و یسررب.دوش
هنيزه یعامتجا نبرک
د نبرکیسکاید ًااهیرقت00 هاناخلگ یااهزاگ رااشتنا زا داصرد یا
هدشرشتنم نآ شیازافا هاک لیکشت ار وج رد ناسنا طسوت ،واج رد ااه
هب رجنمیم ینااهج شیامرگ شیازفادواش.(Khezri et al., 2022)
راشتنا یلصا لماوع زا یکی ،رضاح لاح رد ید نبرک فراصم ،دیاسکا
تخوس تسا یژرنا دیلوت رد هدافتسا دروم یلیسف یاه(Chen et al.,
2022) .هبروطلکتخوس ندنازوس اب ،ی نبرک ،یلیسف یاهدیاسکاید
یم دازآ وج رد هک دوشرقتیًاه نیمز طسوت یفاضا یاهزاگ نیا زا یمین
سونایقا ویم بذج اهیقاب اما ،دوش راثا و هداش عمج رفسمتا رد هدنام
هناخلگیم شیازفا ار یعیهط یایم میلقا رییغت داجیا ثعاب و دهد دوش
(Dilling et al., 2003) ،نبراک یعاامتجا هانیزه ،اتاسار نیمه رد .
ید نبرک نت ره زا یشان تراسخ هنیزه زا ینیمخت هب هدشدراو دیسکا
لاس رد .تسا رلاد هب ،وج ناناددااصتقا و میالقا نادنمشناد ،ریخا یاه
هتخادرپ نبرک یعامتجا هنیزه نازیم یسررب هب یدایزلدام و دنا ییاه
شیپ تهج ار نازیم ینیبثأتیر نبرکدیسکاید راشتنایهتفا یارب وج هب
خاشوااشک تلاوصحم ،ناسنا یتملاس خاش نوچمه ییاه یزر
هدرک هئارا لاوما شزرا وشهوژپ .دنایام نااشن اه عامجت هاک دانهد
لباقیراامیب شهااک لایلد هاب وج رد نبرک هظحلام و فالتخم یااه
ندامآ لاااب و یاعارز تلاواصحم هب بیسآ ،ناسنا رمع لوط شهاک
هاب راجنم نیامز هراک یاامد شیازافا یاهدمایپ ریاس و اهایرد حطس
هنیزهاق یاهابلهاظحلاماوخ یا داش دانه(Awuni et al., 2023) .
یعیهط زاگ نتخوس زا تاراشتنا
**
Emissions from natural gas burning
هب تاراشتنابآ
Emissions to water
عیام زاگ نتخوس زا تاراشتنا
**
Emissions from liquid gas burning
تارتین
Nitrate
g 5.66E-02
تافسف
Phosphate
g 6.64E-04
ویمداک
Cadmium
g 7.43E-08
سم
Copper
g 6.52E-06
کنیز
Zinc
g 3.74E-05
برس
Lead
g 8.18E-07
ورک
Chromium
g 3.89E-05
هویج
Mercury
g 1.14E-09
*
ردهعلاطم دروم تکرش، هب ولاهلآ و بیس هرتناسنکاقترا تهج یندوزفا ناونعی و گنر و هزم و معط( تیفیکهریغبآ هیهت رد ) رانا هویمدروم یم رارق هدافتسادریگ.
*
In the studied company, apple and cherry concentrate are used as an additive to improve the quality (taste, color, etc.) in the
preparation of pomegranate juice.
**
نیشام یارب هدافتسا دروم عیام زاگ و یعیهط زاگ نتخوس زا یشان تاراشتنا لماش میقتسم تاراشتنایم اهنیا هک دشاب رن رد دوجوم یتاعلاطا کناب زا دراوم ذخا ورپامیس رازفا
.تسا هدش
**
Direct emissions include emissions from burning of natural gas and liquid gas used for machinery, which are obtained from the
database available in SimaPro software.
یبايزرا یاهرثا هخرچ یگدنز
رب ساسا نآهچ رد درادناتسا وزیا00101 هدش نایب یباایزرا ،تسا
یگدنز هخرچ یاهرثاهبناونع هالحرم کای یباایزرا هاعلاطم زا ماهم
یاااهرثا یبااایزرا یارااب ،اتااسار نیاامه رد .تااسا یگداانز هااخرچ
تسیزلدم یارب شهوژپ نیا رد یطیحمهداد یزاس یاهههساحمهداش
بآ دیلوت هب طوبرم لیدهت و ههایس لیلحت هلحرم رد رانا هویمنآاه هاب
هدر زا ،رثا یاه رنرازفا هخسن ،ورپامیس0 دافتساهیارب و هدش لایلحت
شخب ره اب طهترم فادها هب هجوت اب اهرثادروام اسررب هاب طوابرم ی
هنیزه یبایزراتسیز یاهرثا یاه .دش لمع یطیحم
هنيزهتسيز یاهرثا زا یشان یاهیطیحم
زجتیهلحتویل هانیزهتاسیز تاراثا زا یاشان یاه رازابا ،یطیحم
دروم رد تامیمصت زا تیامح یارب هک تسا یمهم میاظنت ای تیریدم
تاسیز عباانمیم هدافتاسا یطیحم دواش(McIntosh, & Pontius,
2017)هب .تاسیز یااهراب زا یاشان تراسخ ،یلکروط راه رد یطیحم
تمدخ/لوصحم دیلوت هریجنز زا هلحرمبسحرب یم نایب لوپ هاک دوش
هنیزه نآ هبتسیز یاهیم هتفگ زین یزاجم یطیحم شهوژپ رد .دوش
مهم زا یخرب رضاحهتخانش و نیرتهداشهانیزه نایا نیرات لمااش ااه
هنیزهزه ،نبرک رشن یعامتجا یاههنی و اواه هاب تیفیک تراسخ یاه
هنیزهشیپ یاهتسیز هناریگبآ دایلوت دانیآرف رد یاطیحمراانا هوایم
یم دروآرب و یسررب.دوش
هنيزه یعامتجا نبرک
د نبرکیسکاید ًااهیرقت00 هاناخلگ یااهزاگ رااشتنا زا داصرد یا
هدشرشتنم نآ شیازافا هاک لیکشت ار وج رد ناسنا طسوت ،واج رد ااه
هب رجنمیم ینااهج شیامرگ شیازفادواش.(Khezri et al., 2022)
راشتنا یلصا لماوع زا یکی ،رضاح لاح رد ید نبرک فراصم ،دیاسکا
تخوس تسا یژرنا دیلوت رد هدافتسا دروم یلیسف یاه(Chen et al.,
2022) .هبروطلکتخوس ندنازوس اب ،ی نبرک ،یلیسف یاهدیاسکاید
یم دازآ وج رد هک دوشرقتیًاه نیمز طسوت یفاضا یاهزاگ نیا زا یمین
سونایقا ویم بذج اهیقاب اما ،دوش راثا و هداش عمج رفسمتا رد هدنام
هناخلگیم شیازفا ار یعیهط یایم میلقا رییغت داجیا ثعاب و دهد دوش
(Dilling et al., 2003) ،نبراک یعاامتجا هانیزه ،اتاسار نیمه رد .
ید نبرک نت ره زا یشان تراسخ هنیزه زا ینیمخت هب هدشدراو دیسکا
لاس رد .تسا رلاد هب ،وج ناناددااصتقا و میالقا نادنمشناد ،ریخا یاه
هتخادرپ نبرک یعامتجا هنیزه نازیم یسررب هب یدایزلدام و دنا ییاه
شیپ تهج ار نازیم ینیبثأتیر نبرکدیسکاید راشتنایهتفا یارب وج هب
خاشوااشک تلاوصحم ،ناسنا یتملاس خاش نوچمه ییاه یزر
هدرک هئارا لاوما شزرا وشهوژپ .دنایام نااشن اه عامجت هاک دانهد
لباقیراامیب شهااک لایلد هاب وج رد نبرک هظحلام و فالتخم یااه
ندامآ لاااب و یاعارز تلاواصحم هب بیسآ ،ناسنا رمع لوط شهاک
هاب راجنم نیامز هراک یاامد شیازافا یاهدمایپ ریاس و اهایرد حطس
هنیزهاق یاهابلهاظحلاماوخ یا داش دانه(Awuni et al., 2023) .
876 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
تسایس یارب هنیزه نیا زا علاطا دننامه درم ومع و ناریدم ،نارذگ
نآ ،یدج رادشه کیهدرتسگ شلات تمس هب ار اه شهااک یاراب رات
نیازا .داد دهاوخ قوس نبرک رشنرضاح شهوژپ ،ور نازایم دروآراب هب
هزیهن عامتجای زا یشانند نبرک رشیسکاید گدانز هاخرچ لوط ردی
لوتید بآمیهو تسا هدش هتخادرپ رانا.
اهدروآربی خای،ر زه طسوتمیهن ناهجی عامتجای ار نبرک00 رلاد
اربی د نبراک نات راهیاسکاید امختین هدزدانا (Rennert et al.,
2022). اداتبا ،هعلاطم نیا رد نبرک رشن یعامتجا هنیزه دروآرب تهج
میناز د نبرکیسکاید هدشرشتنم رد گدنز هخرچ لوطی لوتید بآمیهو
،رانا رن زا هدافتسا ابس رازفایورپام لمعلاروتسد وIPCC 2013 دروآرب
شهاب لمعلاروتاسد نیا زا هدافتسا تسا رکذ هب زلا .د دروآراب رواظنم
هب .دراد فلتخم لیلاد لداعم نبرکروطعاامجا ،یالک یاملع رد دروام
نییعت نبرک لداعم اب هدافتسا زا نیا دلمعلاروتاس دواجو دراد هاک هاب
نارازه دنمشناد زا رسارس ناهج یکتم تسا هاک رد شرازاگیااه نآ
تکراشم دنراد .روتسد نیالمعلا زا قیرط کی دنیآرف یسرربهدش لمع
یمدنک و نانیمطا یمدهد هک هتفایقایقد و عماج اه دنتاسه .یباایزرا
نبرک ساسارب نیا لمعلاروتسد هبتروص فافاش و زااب ااجنا و هداش
طسوت ناسانشراک و تلوداه دروم ینیبزاب هدرتسگ راراق یمدانریگ اات
نانیمطا لصاح دوش هک هتفایاه یوق و رهتعم دنتاسه. نایا نیانچمه
لمعلاروتسد نیرترهتعم و هبنیرتزور عبانم یتاعلاطا رد دروام لئااسم
طواابرم هااب تارااییغت بآ و اوااه بوااسحم یمدوااش. ،رااگید یوااس زا
لاروتاسدلمع هدااشرکذ رد سااایقم یناااهج اااب روااضح یناااسانشراک زا
اهروشک و قطانم فلتخم تیلاعف یمدنک .نیا یریگارف کمک یمدانک
ات نانیمطا لصاح دوش هک فیط هدرتسگیا زا هاگدیداه و تایبرجت رد
یبایزرایاه نآ رد رظن هتفرگ نیا .دوش لمعلاروتسد زا تاسایسااه اای
تامادقا یصاخ تیامح یمنزکرمت و دنک نآ ًافرص رب هائارا تااعلاطا
ینیع و ینتهم رب دهاوش هب میمصتناگدنریگ تاسا. هاب ،راتهب ترااهع
یلاحردنیا هک لمعلاروتسد هبرطاخ کمکشیااه رد مالع بآ و ،اواه
تااسایسیراذگ و یهاااگآ یمواامع هاابروط هدرتااسگ درواام ارااتحا و
ییاسانش ،تسا دیاب هب رطااخ تاشاد هاک نایا یاشور یاراب نیایعت
تسایساه ای تامادقا صاخ تسین .رد ،ضوع هبناوانع یوکاس کای
یملع لمع یمدنک هک تسایسناراذاگ و درام ار رد دروام تیعاضو
یلعف شناد تارییغت بآ و ،اوه تارطخ هوقلاب و خاساپیااه یلاامتحا
هاگآ یم دنک(IPCC, 2006). اهنردیت میناز د نبراک راشنیاسکاید
هبتسدارب هدمآی هناماس سرربدرومی رض ردیب 00 ارب رلادی نات ره
د نبرکیسکاید زه و هداش برضیهان ااهنیی د نبراک راشنیاسکاید
هبتسد .دمآ
زهيهن ک هب تراسخیفیت اوه
،شهوژپ نیا ردزهیهن هاب ترااسخزه ناونعیهانای راب هاک راثا
پیاهدمای گدولآی ا اوهیداج هدش بآ دیلوت هناماس یارب ،تسا رانا هویم
سرربدرومی رارقتسا هتفرگ .هب ،یلکروطاین زهیهن کرتیهی زه زایهان
گدولآی اسکا لماش زاگ جنپ طسوت اوهیاهدی نینژورات ،قالعم تارذ ،
د درگوگیسکاید ،کرتیتاه لآی نومآ راخب و رارفایکا تاسا(Defra,
2019)ساسا رب . اهزاگ نیا زا یشان تراسخ نازیم زا هک ییاهدروآرب
هنیزه ،تسا هدش رظن رد یاههتفرگهدش هب عباانم رد زااگ نت ره یازا
هک تسا هدش شرازگ فلتخممیگناین ناهج نیا یزهیهناه لوداج رد
1 هدش هئارا .دنا
لودج2- تراسخ هنیزه یناهج نیگنایمیشان زا یگدولآ اوه
Table 2- Average global cost of damage caused by air pollution (Defra, 2019)
میناز زهیهن رلاد(اربی ره نت)
)
1-
Cost ($ ton
اهزاگ
Gases
6830
سکایاهدی نینژورت
Nitrogen oxide
6911
قلعم تارذ
Particulate matter
6661
د درگوگیسکاید
Sulfur dioxide
112
کرتیتاه لآی رارف
Volatile organic compounds
116610
نومآ راخبیکا
Ammonia vapor
هانیزه ههساحم یارب زا یاشان یاهااهزاگ یترااسخهدانهد هاب
کیفیت اوه رد ااهزاگ نیا راشتنا نازیم ادتبا رد ،شهوژپ نیا ردلوتاید
بآمیهو تیلاعف شخب ود رد راناپ یاهیشساپ و هنیمز دروآراب هانیمز
هب .تسا هدشتیلاعف رد اهزاگ رشن دروآرب روظنمشیپ یاههنیمز هاب یا
یژرنا و داوم یگدرتسگ لیلد یروآرف و رانا دیلوت رد هدافتسا دروم یاه
هب نآصبآ ترولباق و عماج تاعلاطا نادقف و هویم هااگیاپ زا ،دانتاسا
تسایس یارب هنیزه نیا زا علاطا دننامه درم ومع و ناریدم ،نارذگ
نآ ،یدج رادشه کیهدرتسگ شلات تمس هب ار اه شهااک یاراب رات
نیازا .داد دهاوخ قوس نبرک رشنرضاح شهوژپ ،ور نازایم دروآراب هب
هزیهن عامتجای زا یشانند نبرک رشیسکاید گدانز هاخرچ لوط ردی
لوتید بآمیهو تسا هدش هتخادرپ رانا.
اهدروآربی خای،ر زه طسوتمیهن ناهجی عامتجای ار نبرک00 رلاد
اربی د نبراک نات راهیاسکاید امختین هدزدانا (Rennert et al.,
2022). اداتبا ،هعلاطم نیا رد نبرک رشن یعامتجا هنیزه دروآرب تهج
میناز د نبرکیسکاید هدشرشتنم رد گدنز هخرچ لوطی لوتید بآمیهو
،رانا رن زا هدافتسا ابس رازفایورپام لمعلاروتسد وIPCC 2013 دروآرب
شهاب لمعلاروتاسد نیا زا هدافتسا تسا رکذ هب زلا .د دروآراب رواظنم
هب .دراد فلتخم لیلاد لداعم نبرکروطعاامجا ،یالک یاملع رد دروام
نییعت نبرک لداعم اب هدافتسا زا نیا دلمعلاروتاس دواجو دراد هاک هاب
نارازه دنمشناد زا رسارس ناهج یکتم تسا هاک رد شرازاگیااه نآ
تکراشم دنراد .روتسد نیالمعلا زا قیرط کی دنیآرف یسرربهدش لمع
یمدنک و نانیمطا یمدهد هک هتفایقایقد و عماج اه دنتاسه .یباایزرا
نبرک ساسارب نیا لمعلاروتسد هبتروص فافاش و زااب ااجنا و هداش
طسوت ناسانشراک و تلوداه دروم ینیبزاب هدرتسگ راراق یمدانریگ اات
نانیمطا لصاح دوش هک هتفایاه یوق و رهتعم دنتاسه. نایا نیانچمه
لمعلاروتسد نیرترهتعم و هبنیرتزور عبانم یتاعلاطا رد دروام لئااسم
طواابرم هااب تارااییغت بآ و اوااه بوااسحم یمدوااش. ،رااگید یوااس زا
لاروتاسدلمع هدااشرکذ رد سااایقم یناااهج اااب روااضح یناااسانشراک زا
اهروشک و قطانم فلتخم تیلاعف یمدنک .نیا یریگارف کمک یمدانک
ات نانیمطا لصاح دوش هک فیط هدرتسگیا زا هاگدیداه و تایبرجت رد
یبایزرایاه نآ رد رظن هتفرگ نیا .دوش لمعلاروتسد زا تاسایسااه اای
تامادقا یصاخ تیامح یمنزکرمت و دنک نآ ًافرص رب هائارا تااعلاطا
ینیع و ینتهم رب دهاوش هب میمصتناگدنریگ تاسا. هاب ،راتهب ترااهع
یلاحردنیا هک لمعلاروتسد هبرطاخ کمکشیااه رد مالع بآ و ،اواه
تااسایسیراذگ و یهاااگآ یمواامع هاابروط هدرتااسگ درواام ارااتحا و
ییاسانش ،تسا دیاب هب رطااخ تاشاد هاک نایا یاشور یاراب نیایعت
تسایساه ای تامادقا صاخ تسین .رد ،ضوع هبناوانع یوکاس کای
یملع لمع یمدنک هک تسایسناراذاگ و درام ار رد دروام تیعاضو
یلعف شناد تارییغت بآ و ،اوه تارطخ هوقلاب و خاساپیااه یلاامتحا
هاگآ یم دنک(IPCC, 2006). اهنردیت میناز د نبراک راشنیاسکاید
هبتسدارب هدمآی هناماس سرربدرومی رض ردیب 00 ارب رلادی نات ره
د نبرکیسکاید زه و هداش برضیهان ااهنیی د نبراک راشنیاسکاید
هبتسد .دمآ
زهيهن ک هب تراسخیفیت اوه
،شهوژپ نیا ردزهیهن هاب ترااسخزه ناونعیهانای راب هاک راثا
پیاهدمای گدولآی ا اوهیداج هدش بآ دیلوت هناماس یارب ،تسا رانا هویم
سرربدرومی رارقتسا هتفرگ .هب ،یلکروطاین زهیهن کرتیهی زه زایهان
گدولآی اسکا لماش زاگ جنپ طسوت اوهیاهدی نینژورات ،قالعم تارذ ،
د درگوگیسکاید ،کرتیتاه لآی نومآ راخب و رارفایکا تاسا(Defra,
2019)ساسا رب . اهزاگ نیا زا یشان تراسخ نازیم زا هک ییاهدروآرب
هنیزه ،تسا هدش رظن رد یاههتفرگهدش هب عباانم رد زااگ نت ره یازا
هک تسا هدش شرازگ فلتخممیگناین ناهج نیا یزهیهناه لوداج رد
1 هدش هئارا .دنا
لودج2- تراسخ هنیزه یناهج نیگنایمیشان زا یگدولآ اوه
Table 2- Average global cost of damage caused by air pollution (Defra, 2019)
میناز زهیهن رلاد(اربی ره نت)
)
1-
Cost ($ ton
اهزاگ
Gases
6830
سکایاهدی نینژورت
Nitrogen oxide
6911
قلعم تارذ
Particulate matter
6661
د درگوگیسکاید
Sulfur dioxide
112
کرتیتاه لآی رارف
Volatile organic compounds
116610
نومآ راخبیکا
Ammonia vapor
هانیزه ههساحم یارب زا یاشان یاهااهزاگ یترااسخهدانهد هاب
کیفیت اوه رد ااهزاگ نیا راشتنا نازیم ادتبا رد ،شهوژپ نیا ردلوتاید
بآمیهو تیلاعف شخب ود رد راناپ یاهیشساپ و هنیمز دروآراب هانیمز
هب .تسا هدشتیلاعف رد اهزاگ رشن دروآرب روظنمشیپ یاههنیمز هاب یا
یژرنا و داوم یگدرتسگ لیلد یروآرف و رانا دیلوت رد هدافتسا دروم یاه
هب نآصبآ ترولباق و عماج تاعلاطا نادقف و هویم هااگیاپ زا ،دانتاسا
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 877
هاب .تاسا هداش هدافتسا تنونیاوکا هداد یااهزاگ راشن دروآراب رواظنم
تیلاعف رد هدشرکذسپ یاههنیمز رد نژوراتین یاهدیاسکا رااشتنا ،یا
قارتحا نینچمه و ییایمیش یاهدوک فرصم زا یشان غاب رد رانا دیلوت
ودا رد لزید تخوس تایبدا رد دوجوم طباور زا هدافتسا اب یزرواشک تا
تاسا هداش دروآراب(IPCC, 2006; Nemecek & Kagi, 2007) .
غااب رد نژورتین یواح یاهدوک دربراک زا یشان کاینومآ رشن نینچمه
تاسا هداش ههاساحم دواجوم طاباور سااسارب رانا(IPCC, 2006;
Nemecek & Kagi, 2007)ید درگوااگ ،قاالعم تارذ . و دیااسکا
نینچمهکرتیتاه لآی رارف هب و لزاید تخواس قارتحا زا میقتسم روط
هدش وج دراو رانا یروآرف یط یعیهط زاگ تااعلاطا سااسارب هاک دانا
هب طوبرم هداد هاگیاپ رد دوجوم تخوس قارتحا رد دواجوم یلیسف یاه
رن .تسا هدش دروآرب ورپامیس رازفااهنردیت داقمیر رااشتنا هاب طوبرم
یسررب دروم یاهزاگ نیا زه لدااعم ردیهان دروام و هداش براض نآ
.تفرگ رارق یبایزرا
هنيزهیاه شیپهناریگ تسيزیطیحم
زهیهناهی پیشگیهنار زیتسحمیط،ی زهیهناهیی اب هک دنتسهاید
اربی گدولآ شهاکی حمیطزیتس ب زا وین اشان عبانم نتفری لوت زااید
هامانرب فراص تمدخ/لوصحم رهاهی زیتاسحمیطی دنواش ااب اات
دااشاب هتااشاد تااقباطم نیاامز تاایفرظ(Vogtlander, 2010) .
هبتراهعیدیرگهنیزه ،شیپ یاهتسیز هناریگیطیحم راب خااش کی
یگدنز هخرچ یبایزرا ساسا تاسیز رااب و تسا سااسا راب ار یطیحم
یم فیصوت راب نآ زا شهاک ای یریگولج دنک(Čuček, Klemeš, &
Kravanja, 2015) .هبناونعارب ،لاثمی د نبرک نت ره رشنیاسکاید
اب ،لداعمید دودح رد001 مز رد رلادیهناهیی م هکرجن رشن شهاک هب
د نبرکیسکاید امی،دواش امراسیهراذگی واش د(Ecocostsvalue,
2022)هب .لکروط،ی پ تامادقا لک رثایشگیری ا هعماج ربین هک تسا
نودب فرصزهیهناهی فاضای ام ثعابیدواش احمیط راتهبی ارابی
گدنزی اس و ناسنایر دوش لصاح تادوجوم.
لاحردیهک هانیزه نتفراگ راظن رد تایمها زا فالتخم عبانم یاه
شیپتسیز هناریگیم ثحب یطیحمهنیزه نیا اما ،دننکهانیزه ،اه یاه
ااای یزاااجمزه عواان زایهااناهی غیقتااسمریم ز ،دنتااسهاایار رد زواانه
زهیهناهی عقاوی جنزیهراهی لوتید لعفی زه(یهناهی گدانز هاخرچی )
اغداهدشندنا (Čuček et al., 2015)اما ؛ مها هاب هاجوت اابایت ،نآ
ا هک تسا زلاین زهیهناه هبلوت ناهنپ دهعت ناونعید یک لواصحم/
واش هاتفرگ راظن رد تمداخ د(Vogtländer, Bijma, & Brezet,
2002)و یاااسررب تاااهج . زه ههاااساحمیهااانشیپ یاه هاااناریگ
تسیز،یطیحم تفههدر سناتپ لماش رثایل امرگیش ناهجیسناتپ ،یل
موماااسمیت نااااسنااه
و یناطراااس(غیرناطراااس،)ی موماااسمیت
زیتسحمیطیسناتپ ،یل سایدی ،ندش قانتخاردیهچاای ، زیرراهغودرگ
یناتسبات دود هم و
یم هاتفرگ رظن رد دواشBehrooznia, Sharifi, (
Mousavi-Avval, Hosseinzadeh-Bandbafha, 2019) نایا رد .
هنیزه نیا یسررب زین شهوژپیارب اه لوتید بآ هتفرگ رظن رد رانا هویم
هدشهدر زا کی ره رادقم دروآرب یارب هک تسا رکذ هب زلا .دنا رثا یاه
هدشرکذ هبازای دراکلمع دحاو،ی سااسا راب شور یااههئاراهداش رد
لودج0 و رن زا هدافتسا اباس رازفایورپام هاچرگا .تاسا هداش لامع
شورتسیز یاهرثا دروآرب یارب یفلتخم یاه یطیحمهداش هئارا ،دانا
شورتسیز یاهرثا دروآرب روظنم هب هدافتسا دروم یاه نیا رد یطیحم
طاسوت هداش هائارا لمعلاروتسد ساسارب شخب"Eco Cost Value"
باختنا هدشدنا (Ecocostsvalue, 2022).
شیپ هنیزه رادقم دروآرب تهجهاب راثا هدر راه یاراب هناریگ یازا
وتبآ دحاو ره دیل زا کای راه راداقم ،شهوژاپ نایا رد راانا هویم هدر
اهرثای ،هدشدروآربزه ردیهن لداعم نآااه لوداج رد هاک0 هداشرکذ
،تسا برض جیااتن هاک تاسا تایمها یاراد هاتکن نایا راکذ .دیدرگ
هبتسدهدمآ هانیزه زا کای ره یاربیاه شیپهاناریگ تاسیز یطیحم
قوف ،ینایم هدر رد رکذلایمدنناوت هس رد هاناگادج هورگ"هدر یناایاپ"
بیکرت هتسد نیا هک دنوش لودج رد زین یدنب0 .تسا هدش هئارا
ثحب و جیاتن
زهيهن عامتجای رشن نبرک
جیاتن ساسا ربهبتسدهدمآبآ دیلوت یارب نبرک رشن رادقم ، هوایم
هب رانا دوداح ربارب یدرکلمع دحاو یازا01/1 ااب هاک تاسا رگوالیک
بیرض رد رادقم نیا برض100/1 هانیزه نازایم ،) رگوالیک رب رلاد(
رابارب نبراک رشن رادقم نیا یعامتجا1161/1 یداحاو یازا هاب رلاد
.تسا هدش ههساحم یدرکلمعهبلکروط ترااسخ رگناایب هنیزه نیا ،ی
راشتنا زا یشاناهزاگی هناخلگای دننام نبرکدیاسکاید تاراییغت راب
بآ ییاوهورظنزا پ یلو تساارب هکی ودتین سیتاساااهی لقایامی زا
مهایت لاابیی تسا رادروخرب (Rennert et al., 2022) .هبروطیهاک
تسایس هزورمارااشتنا زا یریگوالج یاراب یلاصا یاه نونااق ،نبراک
ترااجت و نبراک راب تاایلامتاسا (Rahil, Gammon, Brown,
Udie, & Mazhar, 2019) لکااش .0 مهااسثأااتیر زا کاای رااه
هداهنبآ دیلوت یارب یفرصم یاه نااشن ار نبراک راشن راب راانا هوایم
یم .دهدنامهروط دایلوت دانیآرف رد یفراصم یعیهط زاگ ،تسادیپ هک
بآشیب هویم نیامه هاک دراد وج هب نبرک رشن داجیا رد ار مهس نیرت
شیب درومهداهن رگید زا رتهانیزه شیازافا ثاعاب یفراصم یااه یاه
یعامتجا ،یاعیهط زااگ نتخواس ااب هک تسا یعیهط .تسا هدش نبرک
رادقملباقهجوتهناخلگ یاهزاگ ی نبرک و یادیاسکاید یم دازآ .دواش
شلاچ نیا لح یارب ،نیاربانبنیزا هدافتسا هبشیب راتتخواس زاااهی
دجتیدذپیر شون و اذغ تعنص ردیندی تاسا(O’Shea, Lin, Wall,
Browne, & Murphy, 2020). یهتفااهی هباشمی رااشتنا شاقن زا
هاب .تاسا هداش هدافتسا تنونیاوکا هداد یااهزاگ راشن دروآراب رواظنم
تیلاعف رد هدشرکذسپ یاههنیمز رد نژوراتین یاهدیاسکا رااشتنا ،یا
قارتحا نینچمه و ییایمیش یاهدوک فرصم زا یشان غاب رد رانا دیلوت
ودا رد لزید تخوس تایبدا رد دوجوم طباور زا هدافتسا اب یزرواشک تا
تاسا هداش دروآراب(IPCC, 2006; Nemecek & Kagi, 2007) .
غااب رد نژورتین یواح یاهدوک دربراک زا یشان کاینومآ رشن نینچمه
تاسا هداش ههاساحم دواجوم طاباور سااسارب رانا(IPCC, 2006;
Nemecek & Kagi, 2007)ید درگوااگ ،قاالعم تارذ . و دیااسکا
نینچمهکرتیتاه لآی رارف هب و لزاید تخواس قارتحا زا میقتسم روط
هدش وج دراو رانا یروآرف یط یعیهط زاگ تااعلاطا سااسارب هاک دانا
هب طوبرم هداد هاگیاپ رد دوجوم تخوس قارتحا رد دواجوم یلیسف یاه
رن .تسا هدش دروآرب ورپامیس رازفااهنردیت داقمیر رااشتنا هاب طوبرم
یسررب دروم یاهزاگ نیا زه لدااعم ردیهان دروام و هداش براض نآ
.تفرگ رارق یبایزرا
هنيزهیاه شیپهناریگ تسيزیطیحم
زهیهناهی پیشگیهنار زیتسحمیط،ی زهیهناهیی اب هک دنتسهاید
اربی گدولآ شهاکی حمیطزیتس ب زا وین اشان عبانم نتفری لوت زااید
هامانرب فراص تمدخ/لوصحم رهاهی زیتاسحمیطی دنواش ااب اات
دااشاب هتااشاد تااقباطم نیاامز تاایفرظ(Vogtlander, 2010) .
هبتراهعیدیرگهنیزه ،شیپ یاهتسیز هناریگیطیحم راب خااش کی
یگدنز هخرچ یبایزرا ساسا تاسیز رااب و تسا سااسا راب ار یطیحم
یم فیصوت راب نآ زا شهاک ای یریگولج دنک(Čuček, Klemeš, &
Kravanja, 2015) .هبناونعارب ،لاثمی د نبرک نت ره رشنیاسکاید
اب ،لداعمید دودح رد001 مز رد رلادیهناهیی م هکرجن رشن شهاک هب
د نبرکیسکاید امی،دواش امراسیهراذگی واش د(Ecocostsvalue,
2022)هب .لکروط،ی پ تامادقا لک رثایشگیری ا هعماج ربین هک تسا
نودب فرصزهیهناهی فاضای ام ثعابیدواش احمیط راتهبی ارابی
گدنزی اس و ناسنایر دوش لصاح تادوجوم.
لاحردیهک هانیزه نتفراگ راظن رد تایمها زا فالتخم عبانم یاه
شیپتسیز هناریگیم ثحب یطیحمهنیزه نیا اما ،دننکهانیزه ،اه یاه
ااای یزاااجمزه عواان زایهااناهی غیقتااسمریم ز ،دنتااسهاایار رد زواانه
زهیهناهی عقاوی جنزیهراهی لوتید لعفی زه(یهناهی گدانز هاخرچی )
اغداهدشندنا (Čuček et al., 2015)اما ؛ مها هاب هاجوت اابایت ،نآ
ا هک تسا زلاین زهیهناه هبلوت ناهنپ دهعت ناونعید یک لواصحم/
واش هاتفرگ راظن رد تمداخ د(Vogtländer, Bijma, & Brezet,
2002)و یاااسررب تاااهج . زه ههاااساحمیهااانشیپ یاه هاااناریگ
تسیز،یطیحم تفههدر سناتپ لماش رثایل امرگیش ناهجیسناتپ ،یل
موماااسمیت نااااسنااه
و یناطراااس(غیرناطراااس،)ی موماااسمیت
زیتسحمیطیسناتپ ،یل سایدی ،ندش قانتخاردیهچاای ، زیرراهغودرگ
یناتسبات دود هم و
یم هاتفرگ رظن رد دواشBehrooznia, Sharifi, (
Mousavi-Avval, Hosseinzadeh-Bandbafha, 2019) نایا رد .
هنیزه نیا یسررب زین شهوژپیارب اه لوتید بآ هتفرگ رظن رد رانا هویم
هدشهدر زا کی ره رادقم دروآرب یارب هک تسا رکذ هب زلا .دنا رثا یاه
هدشرکذ هبازای دراکلمع دحاو،ی سااسا راب شور یااههئاراهداش رد
لودج0 و رن زا هدافتسا اباس رازفایورپام هاچرگا .تاسا هداش لامع
شورتسیز یاهرثا دروآرب یارب یفلتخم یاه یطیحمهداش هئارا ،دانا
شورتسیز یاهرثا دروآرب روظنم هب هدافتسا دروم یاه نیا رد یطیحم
طاسوت هداش هائارا لمعلاروتسد ساسارب شخب"Eco Cost Value"
باختنا هدشدنا (Ecocostsvalue, 2022).
شیپ هنیزه رادقم دروآرب تهجهاب راثا هدر راه یاراب هناریگ یازا
وتبآ دحاو ره دیل زا کای راه راداقم ،شهوژاپ نایا رد راانا هویم هدر
اهرثای ،هدشدروآربزه ردیهن لداعم نآااه لوداج رد هاک0 هداشرکذ
،تسا برض جیااتن هاک تاسا تایمها یاراد هاتکن نایا راکذ .دیدرگ
هبتسدهدمآ هانیزه زا کای ره یاربیاه شیپهاناریگ تاسیز یطیحم
قوف ،ینایم هدر رد رکذلایمدنناوت هس رد هاناگادج هورگ"هدر یناایاپ"
بیکرت هتسد نیا هک دنوش لودج رد زین یدنب0 .تسا هدش هئارا
ثحب و جیاتن
زهيهن عامتجای رشن نبرک
جیاتن ساسا ربهبتسدهدمآبآ دیلوت یارب نبرک رشن رادقم ، هوایم
هب رانا دوداح ربارب یدرکلمع دحاو یازا01/1 ااب هاک تاسا رگوالیک
بیرض رد رادقم نیا برض100/1 هانیزه نازایم ،) رگوالیک رب رلاد(
رابارب نبراک رشن رادقم نیا یعامتجا1161/1 یداحاو یازا هاب رلاد
.تسا هدش ههساحم یدرکلمعهبلکروط ترااسخ رگناایب هنیزه نیا ،ی
راشتنا زا یشاناهزاگی هناخلگای دننام نبرکدیاسکاید تاراییغت راب
بآ ییاوهورظنزا پ یلو تساارب هکی ودتین سیتاساااهی لقایامی زا
مهایت لاابیی تسا رادروخرب (Rennert et al., 2022) .هبروطیهاک
تسایس هزورمارااشتنا زا یریگوالج یاراب یلاصا یاه نونااق ،نبراک
ترااجت و نبراک راب تاایلامتاسا (Rahil, Gammon, Brown,
Udie, & Mazhar, 2019) لکااش .0 مهااسثأااتیر زا کاای رااه
هداهنبآ دیلوت یارب یفرصم یاه نااشن ار نبراک راشن راب راانا هوایم
یم .دهدنامهروط دایلوت دانیآرف رد یفراصم یعیهط زاگ ،تسادیپ هک
بآشیب هویم نیامه هاک دراد وج هب نبرک رشن داجیا رد ار مهس نیرت
شیب درومهداهن رگید زا رتهانیزه شیازافا ثاعاب یفراصم یااه یاه
یعامتجا ،یاعیهط زااگ نتخواس ااب هک تسا یعیهط .تسا هدش نبرک
رادقملباقهجوتهناخلگ یاهزاگ ی نبرک و یادیاسکاید یم دازآ .دواش
شلاچ نیا لح یارب ،نیاربانبنیزا هدافتسا هبشیب راتتخواس زاااهی
دجتیدذپیر شون و اذغ تعنص ردیندی تاسا(O’Shea, Lin, Wall,
Browne, & Murphy, 2020). یهتفااهی هباشمی رااشتنا شاقن زا
873 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
قتسمیم شانی هط زاگ قارتحا زایعی هبثأت ناونعیرتراذاگرین رد هدااهن
ازفایش امرگیش ناهجی روآرف لوط ردی بآمیهو لوتیهداشد ا رداینار
تسا هدش شرازگ (Khanali et al., 2020) .هولاعنیارب سااسا رب ،
لکش0تخوس رب ینتهم یفرصم هتیسیرتکلا ، زااگ زا دعب ،یلیسف یاه
تاسا هداد صااصتخا دواخ هاب نبرک رشن رد ار مهس نیمود ،یعیهط ؛
یم نیاربانبتخواس قارتحا شقن ناوت دراوام نایا رد ار یلیاسف یاه
أتیید تخواس قاراتحا اب .درک نبراک ،یلیاسف یاهدیاسکاید واج رد
زفایم قافتا نیمز هرک ندش رگ و میلقا رییغت رثا و هتفای شیا هک دتفا
لباق تارییغت ثعاب رما نیمهتاسیز ،ااهایرد حطاس رد یهجوت وب ،اه
لاچخی ندش بوذشتآ ،ااهیزواس یلاامتحا شرتاسگ ،یالگنج یاه
نابایبهمین یاه شیازافا و یزروااشک لوصحم رد تارییغت ،یریسمرگ
یرامیبناسنا رد اههیرامیب لماوع شیازفا لیلد هب( ایرتکاب لثم از اه
سوریو ویم )ااهدواش (Staudt, Huddleston, & Kraucunas,
2008; Mora et al., 2018) راشتنا شهاک فده رگا ،ساسا نیا رب .
ید نبرکدیسکا تخواس فراصم نازایم دایاب لوا ااگ رد ،دشاب یاه
عبانم اب و دبای شهاک یلیسف دجتیدذاپیر و یدیاشروخ یژرانا داننام
یتاسیز یژرانا عبانم رگید و نژوردیه هولاع .دواش نیزگیااج ،نیاراب
ید نبرک رب تایلام شور زا هدافتسا ،یدااصتقا تیلاعف ره یارب دیسکا
.تسا نبرک رشن زا یشان یاهدمایپ شهاک یارب یهار
لودج3- هدر زا کی ره ههساحم شور رن رد رثا یاههنیزه و ورپامیس رازفایاه شیپهناریگ تسیزیطیحم لداعم نآاه
*
*
costs
Calculation method of each category in SimaPro software and their equivalent environmental prevention -Table 3
هدر ینایاپ
End-point
category
ینایم رثا هدر
Mid-point category
دحاو
Unit
هبساحم شور
Calculation method
هنیزه
)رلاد(
Cost ($)
میلقا رییغت
Climate
change
یناهج شیامرگ
Global warming
eq 2kg CO IPCC 2013 GWP 100a V1.03 0.128
ناسنا تملاس
Human health
کشتیل سکایسادینو شوتفیمیایی
هم(ناتسبات دودی)
Photochemical oxidation
kg NO eq CML-IA baseline V3.04 / World 2000 9.99
زیرراهغ و درگ
Respiratory inorganics
kg PM2.5 eq IMPACT 2002+ V2.13 / IMPACT 2002+ 38.5
ناسنا تیمس- ناطرس
Human toxicity, cancer
CTUh USEtox Recommended + Interim V1.01 4129.4
ناسنا تیمس- یناطرسریغ
Human toxicity, non-cancer
CTUh USEtox Recommended + Interim V1.02 28050
تسیز وب
Ecosystem
تسیز تیمسطیحم ی
**
Ecotoxicity
**
CTUe USEtox Recommended + Interim V1.02 374
یرتویفیساکینو رد قانتخا(یهچاای)
Eutrophication
eq 4kg PO CML-IA baseline V3.04 / World 2000 5.17
سایدی ندش
Acidification
eq 2kg SO CML-IA baseline V3.04 / World 2000 9.63
*
تاعلاطا زه هب طوبرمیهن پیشگیهنار زیتسحمیطی ( هدش هتفرگ رظن رد1111د ،) رwww.ecocostsvalue.com .تسا هدش هئارا
.www.ecocostsvalue.comInformation on estimated environmental prevention costs (2022) is provided at
*
**
شیپ هنیزه نازیم ههساحم تهجتسیز تیمس رثا هدر هناریگ بیرض رد لداعم هنیزه مقر ،یطیحم
0-
01×00/0 یم برض.دوش
category, the equivalent cost is multiplied in the factor of EcotoxicityIn order to calculate the environmental prevention costs of the
**
.
5-
10×5.54
زهيهن ک هب تراسخیفیت اوه
هنیزه رگید زا اوه هب تراسخ هنیزه میقتاسمریغ یاهاسرربدروم رد ی
رادقم ،ساسا نیا رب .تسا هعلاطم نیا ادکره یاهزاگ زاثأتیراذگر راب
هب اوه تیفیک رظن رد یدرکلمع دحاو ره یازاهتفرگهدش زا هدافتاسا اب
کنابتاعلاطای وکایاتانون رن رد دواجوماس رازافایورپام شاخب زا و
رن ههایس رازفاهبتسدیگدولآ تراسخ هنیزه نازیم سپس و دمآ اواه
لودج( تفرگ رارق یبایزرا دروم0.)
لودج هب هجوت اب0جیاتن ، یبایزرا لاک هانیزه ترااسخ یگدوالآ اواه
ناشن داد هک هنیزه لک تراسخ یگدولآ اوه یشان دایلوت زا061 راگ
بآ ربارب رانا هویم110/1 رلادتساشیب رادقم نیا زا .رد مهاس نیرات
هنیزه لک تراسخ یگدولآ اوه کاینومآ راخب هب طوبرم دایز فلاتخا اب
راشتنایهتفا اوه هبتسا لکش(0.)
یسررب اب ،ساسا نیمه ربأشنم هاک کااینومآ رااخب یگدوالآ نیا
لکش رد نآ هجیتن6 ش هئارایم ،تسا هد هاک دیسر هجیتن نیا هب ناوت
قتسمیم شانی هط زاگ قارتحا زایعی هبثأت ناونعیرتراذاگرین رد هدااهن
ازفایش امرگیش ناهجی روآرف لوط ردی بآمیهو لوتیهداشد ا رداینار
تسا هدش شرازگ (Khanali et al., 2020) .هولاعنیارب سااسا رب ،
لکش0تخوس رب ینتهم یفرصم هتیسیرتکلا ، زااگ زا دعب ،یلیسف یاه
تاسا هداد صااصتخا دواخ هاب نبرک رشن رد ار مهس نیمود ،یعیهط ؛
یم نیاربانبتخواس قارتحا شقن ناوت دراوام نایا رد ار یلیاسف یاه
أتیید تخواس قاراتحا اب .درک نبراک ،یلیاسف یاهدیاسکاید واج رد
زفایم قافتا نیمز هرک ندش رگ و میلقا رییغت رثا و هتفای شیا هک دتفا
لباق تارییغت ثعاب رما نیمهتاسیز ،ااهایرد حطاس رد یهجوت وب ،اه
لاچخی ندش بوذشتآ ،ااهیزواس یلاامتحا شرتاسگ ،یالگنج یاه
نابایبهمین یاه شیازافا و یزروااشک لوصحم رد تارییغت ،یریسمرگ
یرامیبناسنا رد اههیرامیب لماوع شیازفا لیلد هب( ایرتکاب لثم از اه
سوریو ویم )ااهدواش (Staudt, Huddleston, & Kraucunas,
2008; Mora et al., 2018) راشتنا شهاک فده رگا ،ساسا نیا رب .
ید نبرکدیسکا تخواس فراصم نازایم دایاب لوا ااگ رد ،دشاب یاه
عبانم اب و دبای شهاک یلیسف دجتیدذاپیر و یدیاشروخ یژرانا داننام
یتاسیز یژرانا عبانم رگید و نژوردیه هولاع .دواش نیزگیااج ،نیاراب
ید نبرک رب تایلام شور زا هدافتسا ،یدااصتقا تیلاعف ره یارب دیسکا
.تسا نبرک رشن زا یشان یاهدمایپ شهاک یارب یهار
لودج3- هدر زا کی ره ههساحم شور رن رد رثا یاههنیزه و ورپامیس رازفایاه شیپهناریگ تسیزیطیحم لداعم نآاه
*
*
costs
Calculation method of each category in SimaPro software and their equivalent environmental prevention -Table 3
هدر ینایاپ
End-point
category
ینایم رثا هدر
Mid-point category
دحاو
Unit
هبساحم شور
Calculation method
هنیزه
)رلاد(
Cost ($)
میلقا رییغت
Climate
change
یناهج شیامرگ
Global warming
eq 2kg CO IPCC 2013 GWP 100a V1.03 0.128
ناسنا تملاس
Human health
کشتیل سکایسادینو شوتفیمیایی
هم(ناتسبات دودی)
Photochemical oxidation
kg NO eq CML-IA baseline V3.04 / World 2000 9.99
زیرراهغ و درگ
Respiratory inorganics
kg PM2.5 eq IMPACT 2002+ V2.13 / IMPACT 2002+ 38.5
ناسنا تیمس- ناطرس
Human toxicity, cancer
CTUh USEtox Recommended + Interim V1.01 4129.4
ناسنا تیمس- یناطرسریغ
Human toxicity, non-cancer
CTUh USEtox Recommended + Interim V1.02 28050
تسیز وب
Ecosystem
تسیز تیمسطیحم ی
**
Ecotoxicity
**
CTUe USEtox Recommended + Interim V1.02 374
یرتویفیساکینو رد قانتخا(یهچاای)
Eutrophication
eq 4kg PO CML-IA baseline V3.04 / World 2000 5.17
سایدی ندش
Acidification
eq 2kg SO CML-IA baseline V3.04 / World 2000 9.63
*
تاعلاطا زه هب طوبرمیهن پیشگیهنار زیتسحمیطی ( هدش هتفرگ رظن رد1111د ،) رwww.ecocostsvalue.com .تسا هدش هئارا
.www.ecocostsvalue.comInformation on estimated environmental prevention costs (2022) is provided at
*
**
شیپ هنیزه نازیم ههساحم تهجتسیز تیمس رثا هدر هناریگ بیرض رد لداعم هنیزه مقر ،یطیحم
0-
01×00/0 یم برض.دوش
category, the equivalent cost is multiplied in the factor of EcotoxicityIn order to calculate the environmental prevention costs of the
**
.
5-
10×5.54
زهيهن ک هب تراسخیفیت اوه
هنیزه رگید زا اوه هب تراسخ هنیزه میقتاسمریغ یاهاسرربدروم رد ی
رادقم ،ساسا نیا رب .تسا هعلاطم نیا ادکره یاهزاگ زاثأتیراذگر راب
هب اوه تیفیک رظن رد یدرکلمع دحاو ره یازاهتفرگهدش زا هدافتاسا اب
کنابتاعلاطای وکایاتانون رن رد دواجوماس رازافایورپام شاخب زا و
رن ههایس رازفاهبتسدیگدولآ تراسخ هنیزه نازیم سپس و دمآ اواه
لودج( تفرگ رارق یبایزرا دروم0.)
لودج هب هجوت اب0جیاتن ، یبایزرا لاک هانیزه ترااسخ یگدوالآ اواه
ناشن داد هک هنیزه لک تراسخ یگدولآ اوه یشان دایلوت زا061 راگ
بآ ربارب رانا هویم110/1 رلادتساشیب رادقم نیا زا .رد مهاس نیرات
هنیزه لک تراسخ یگدولآ اوه کاینومآ راخب هب طوبرم دایز فلاتخا اب
راشتنایهتفا اوه هبتسا لکش(0.)
یسررب اب ،ساسا نیمه ربأشنم هاک کااینومآ رااخب یگدوالآ نیا
لکش رد نآ هجیتن6 ش هئارایم ،تسا هد هاک دیسر هجیتن نیا هب ناوت
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 873
شیب نیرتثأتیر دربرااک زا یاشان ًاتدمع ،رانا دیلوت ار کاینومآ راشتنا رب
.تاسا هتاشاد هارامه هب غاب رد ،یماد یاهدوکاپیشازای،ن لعنااخی و
شهوژپ رد ناراکمهی ارب هکی زرایباتسیز ییطیحم گدانز هاخرچی
لوتید سیب ااهدوک فرصم هک دنداد ناشن ،دنداد اجنای امادی ثأاتیر
زیدای اهراب راشتنا ردی زیتسی لوت هالحرم رداید مایهو دانراد غااب رد
(Khanali et al., 2020). یم تارااشتنا نایا یلااب نازیم هاب داناوت
یماد دوک زا هدافتسا لیلدهبتروص چیه نودب و دازآلمعروآ غاب رد ی
یاراد یماد دوک اریز ،دشابلباق رادقمهجوت ااب هاک تاسا نژوراتین ی
هاب راجنم ،کااخ هاب اهدوک نیا میقتسم ندرک هفاضا عیراس هایزجت
نینژورت و هدشتنردیهج ومآ ندش دازآ بهسنیکا یم دواش(Chang,
Fabian-Wheeler, Richard, & Hile, 2023) هدایدپ نیا .هاناهنت
تسیز یدج یگدولآ ثعابیم یطیحم هاب ار ینااهج یرادایاپ و دواش
یم شلاچ یلام تاراسخ هب رجنم هکلب ،دشکلباقهجوتیم زین ی.دوش
لکش4- مهسثأتیر هداهن زا کی ره نبرک رشن رد یدورو یاهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.4. Contribution of the impact of each input to carbon emission (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
لودج4- یاهزاگ نازیمهدولآهدننک اوه یگدولآ تراسخ هنیزه و اوهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Table 4- The amount of air polluting gases and the cost of air pollution damage (FU: A pomegranate juice pack of 160
g)
زهیهن تراسخ )رلاد(
Damage cost ($)
رادقم (یلیممرگ)
Amount (mg)
اهزاگی هدولآهدننک
Air polluting gases
1.67E-03 244.69
نینژورت سکاید
Nitrogen oxide
4.14E-04 59.92
قلعم تارذ
Particulate matter
2.25E-03 338.53
د درگوگیسکاید
Sulfur dioxide
3.52E-05 314.43
کرتیتاه لآی رارف
Volatile organic compounds
0.017 146.84
نومآ راخبیکا
Ammonia vapor
0.021
زهیهن لک تراسخ گدولآی اوه
Total cost of air pollution damage
35.63%
22.62%
15.23%
8.24%
5.27%
3.03%
2.96%
2.95%
1.26%
1.11%
0.65%
0.42%
0.00%
0.49%
0.05%
0.04%
0.03%
0.01%
0.00%
0.00%
Natural gas
Electricity
Apple concentrate
Pomegranate
Sugar
Packaging carton
Juice pack
Citric acid
Cherry concentrate
Liquid gas
Straw
Carbon dioxide, liquid
Fuel oil
Water
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Direct emissions
Perlite
Bentonite
Enzyme
شیب نیرتثأتیر دربرااک زا یاشان ًاتدمع ،رانا دیلوت ار کاینومآ راشتنا رب
.تاسا هتاشاد هارامه هب غاب رد ،یماد یاهدوکاپیشازای،ن لعنااخی و
شهوژپ رد ناراکمهی ارب هکی زرایباتسیز ییطیحم گدانز هاخرچی
لوتید سیب ااهدوک فرصم هک دنداد ناشن ،دنداد اجنای امادی ثأاتیر
زیدای اهراب راشتنا ردی زیتسی لوت هالحرم رداید مایهو دانراد غااب رد
(Khanali et al., 2020). یم تارااشتنا نایا یلااب نازیم هاب داناوت
یماد دوک زا هدافتسا لیلدهبتروص چیه نودب و دازآلمعروآ غاب رد ی
یاراد یماد دوک اریز ،دشابلباق رادقمهجوت ااب هاک تاسا نژوراتین ی
هاب راجنم ،کااخ هاب اهدوک نیا میقتسم ندرک هفاضا عیراس هایزجت
نینژورت و هدشتنردیهج ومآ ندش دازآ بهسنیکا یم دواش(Chang,
Fabian-Wheeler, Richard, & Hile, 2023) هدایدپ نیا .هاناهنت
تسیز یدج یگدولآ ثعابیم یطیحم هاب ار ینااهج یرادایاپ و دواش
یم شلاچ یلام تاراسخ هب رجنم هکلب ،دشکلباقهجوتیم زین ی.دوش
لکش4- مهسثأتیر هداهن زا کی ره نبرک رشن رد یدورو یاهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.4. Contribution of the impact of each input to carbon emission (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
لودج4- یاهزاگ نازیمهدولآهدننک اوه یگدولآ تراسخ هنیزه و اوهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Table 4- The amount of air polluting gases and the cost of air pollution damage (FU: A pomegranate juice pack of 160
g)
زهیهن تراسخ )رلاد(
Damage cost ($)
رادقم (یلیممرگ)
Amount (mg)
اهزاگی هدولآهدننک
Air polluting gases
1.67E-03 244.69
نینژورت سکاید
Nitrogen oxide
4.14E-04 59.92
قلعم تارذ
Particulate matter
2.25E-03 338.53
د درگوگیسکاید
Sulfur dioxide
3.52E-05 314.43
کرتیتاه لآی رارف
Volatile organic compounds
0.017 146.84
نومآ راخبیکا
Ammonia vapor
0.021
زهیهن لک تراسخ گدولآی اوه
Total cost of air pollution damage
35.63%
22.62%
15.23%
8.24%
5.27%
3.03%
2.96%
2.95%
1.26%
1.11%
0.65%
0.42%
0.00%
0.49%
0.05%
0.04%
0.03%
0.01%
0.00%
0.00%
Natural gas
Electricity
Apple concentrate
Pomegranate
Sugar
Packaging carton
Juice pack
Citric acid
Cherry concentrate
Liquid gas
Straw
Carbon dioxide, liquid
Fuel oil
Water
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Direct emissions
Perlite
Bentonite
Enzyme
833 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
لکش5- مهسثأتیر ادکره هنیزه رد اهزاگ زا اوه هب تراسخ یاهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.5. Contribution of the effect of each gas to the cost of air damage (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
زا نآاجییهک نینژورت مهم لماعی هرهب و دشر ردروی لواصحم
تسا ،هب نازرواشکازفا روظنمیش دااقم ًلاوامعم ،لواصحم درکلمعیر
زیدای دوک یلومعم یماد م فرصمیدننک هاب هاجوت اب زین رما نیا هک
دراومهدشرکذدازآ هب رجنم ، ریداقم ندشلباقهجوتیم کاینومآ یدوش
(Kiba, & Krapp, 2016). ازاین،ور اربی اعم اب هلباقمیب ااهدوکی
لواامعمی، اااهدوکی هتااسهآهااب شهر و راداایاپ عااهنم کاای ناونع
لباقمطاینان هب نژورتینحارط دنمفده روطی ناهج هجوت و هدشی هب ار
هدرک بلج دوخدنا (Wang et al., 2022)اهدوک .ی هتاسهآ رد شهر
اقمیهس اهدوک ابی لومعمی، ارادی اپ خرنیینی زاساهر ردی ذغم داوم ی
وخأتیر نژوراتین یذاغم داوام ندوب سرتسد ردتنرد ویهاج شهااک
ذاغم داوام فلاتای حم ردیطزیتاس دنتاسه (Zhao et al., 2023).
هولاعبآ هایهت لومرف رد نآ فرصم و رکش دیلوت ،نیارب زا راانا هوایم
کاینومآ راخب راشتنا لماوع رگیدتسا هانیزه رد نآ رثا مهس هک یاه
تسیز یطیحم01% یم لکش ساسا رب .دشاب6 ،ثأتیرتراذگرین هداهن اه
،دیاسکا نژورتین یاهزاگ راشتنا شیازفا رد درگواگدیاسکاید تارذ و
بآ دیلوت رد قلعمهداهن ،رانا هویم یاه هرتنااسنک و هتیاسیرتکلا ،بیاس
یعیهط زاگهدافتساهدش دنیآرف ردتسا . تاسا راکذ هب زلا هرتنااسنک
،بیسیثنخ معط و گنر لیلد هبهب ،دراد هک یا ناونعنیریش هداننک و
،رانا یشرت نازیم شهاکبآ هیهت لومرف ردرانا هویم دروم رارق هدافتسا
یمدریگ شهاک تهج . راشن رد یفراصم هتیاسیرتکلا و یعیهط زاگ رثا
هدولآ یاهزاگ ،هدننکنامهروط یم ،دش رکذ هک یژرانا عباانم زا ناوات
مک و ریذپدیدجتهاب .دراک هدافتاسا نبرکناونعیم ،لاثماوات زااگویب ن
تسیز زا لصاح ار هدوتهبناونع کایینداشدیدجت دنماشزرا یژرانا
لصاح یعیهط زاگ نیزگیاج دراک یلیسف عبانم زا(Nandi, Ahmed,
& Khurpade, 2023) .رد این ،اتسار شهوژپااهی نااشن فالتخم
لباق شخب هک دندادهجوتی اضاقت زای هط زاگیعی تعنصی می زا داناوت
رطیق اب ماضهیزاواهی مأات اهدناماسپین دواش (O’Shea et al.,
2020)ب .یزاگو لوتیهدشد زایقابهدنامیاه اناصی،ع ولااع دواههب راب ه
هرهبروی تخوس فرصم ،عبانماهی سفیلی شهااک ارامیداهد (de
Jesús Vargas‐Soplín, Prochnow, Herr mann,
Tscheuschner, & Kreidenweis, 2022). هاابتراااهعی ،بیزاااگو
میارب دناوتی لوتید اهدحاو رد امرگ و قربی لوتیدای یا ارابی ذغتایه
هکهشاهی لحم زاگی هباج ناونعیزگین هط زاگیعی لوتیهداشد طاسوت
ااسف تخوااس تعنااصیلی دوااش هدافتااسا (Korberg, Skov, &
Mathiesen, 2020). هولاع جیاتن قهط ،نیاربهبتسدهدمآ راانا مهس ،
بآ لومرف هیهت رد یفرصمیم رااشتنا یارب رانا هوکرتیتااه الآی راراف
011% یمهب .دشابیروط قاراتحا لایلد هاب راراف یلآ تاهیکرت رشن هک
تخوس یلیسف یاهفرصمهدش یم اهروتوم طسوت هاب هاجوت ااب .دشاب
جیااتن ،دواجوم ههایاس لیلحت طاسوت نیزانب فراصم هاک داد نااشن
تنا یلصا لماع ،رانا دیلوت غاب رد یزرواشک تازیهجت یالآ تاهیکرت راش
هدوب رارف جیاتن هک تسا شزرا یاراد هتکن نیا رکذ .تساهبتسدهدمآ
هدولآ یاهزاگ یسررب زا نیا داجیا رد ار یلیسف عبانم یاپ در ،اوه هدننک
یگدولآیم تااهثا اه یاهدامایپ شیازافا ثاعاب راما نیامه هاک دانک
تسیز و بولطمان یطیحمتنردیهج هنیزه شیازفاتراسخ یاه اواه هب
یم.دوش
Nitrogen
oxide
8%
Particulate
matter
2%
Sulfur
dioxide
10%
Volatile
organic
compounds
0%
Ammonia
vapor
80%
لکش5- مهسثأتیر ادکره هنیزه رد اهزاگ زا اوه هب تراسخ یاهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.5. Contribution of the effect of each gas to the cost of air damage (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
زا نآاجییهک نینژورت مهم لماعی هرهب و دشر ردروی لواصحم
تسا ،هب نازرواشکازفا روظنمیش دااقم ًلاوامعم ،لواصحم درکلمعیر
زیدای دوک یلومعم یماد م فرصمیدننک هاب هاجوت اب زین رما نیا هک
دراومهدشرکذدازآ هب رجنم ، ریداقم ندشلباقهجوتیم کاینومآ یدوش
(Kiba, & Krapp, 2016). ازاین،ور اربی اعم اب هلباقمیب ااهدوکی
لواامعمی، اااهدوکی هتااسهآهااب شهر و راداایاپ عااهنم کاای ناونع
لباقمطاینان هب نژورتینحارط دنمفده روطی ناهج هجوت و هدشی هب ار
هدرک بلج دوخدنا (Wang et al., 2022)اهدوک .ی هتاسهآ رد شهر
اقمیهس اهدوک ابی لومعمی، ارادی اپ خرنیینی زاساهر ردی ذغم داوم ی
وخأتیر نژوراتین یذاغم داوام ندوب سرتسد ردتنرد ویهاج شهااک
ذاغم داوام فلاتای حم ردیطزیتاس دنتاسه (Zhao et al., 2023).
هولاعبآ هایهت لومرف رد نآ فرصم و رکش دیلوت ،نیارب زا راانا هوایم
کاینومآ راخب راشتنا لماوع رگیدتسا هانیزه رد نآ رثا مهس هک یاه
تسیز یطیحم01% یم لکش ساسا رب .دشاب6 ،ثأتیرتراذگرین هداهن اه
،دیاسکا نژورتین یاهزاگ راشتنا شیازفا رد درگواگدیاسکاید تارذ و
بآ دیلوت رد قلعمهداهن ،رانا هویم یاه هرتنااسنک و هتیاسیرتکلا ،بیاس
یعیهط زاگهدافتساهدش دنیآرف ردتسا . تاسا راکذ هب زلا هرتنااسنک
،بیسیثنخ معط و گنر لیلد هبهب ،دراد هک یا ناونعنیریش هداننک و
،رانا یشرت نازیم شهاکبآ هیهت لومرف ردرانا هویم دروم رارق هدافتسا
یمدریگ شهاک تهج . راشن رد یفراصم هتیاسیرتکلا و یعیهط زاگ رثا
هدولآ یاهزاگ ،هدننکنامهروط یم ،دش رکذ هک یژرانا عباانم زا ناوات
مک و ریذپدیدجتهاب .دراک هدافتاسا نبرکناونعیم ،لاثماوات زااگویب ن
تسیز زا لصاح ار هدوتهبناونع کایینداشدیدجت دنماشزرا یژرانا
لصاح یعیهط زاگ نیزگیاج دراک یلیسف عبانم زا(Nandi, Ahmed,
& Khurpade, 2023) .رد این ،اتسار شهوژپااهی نااشن فالتخم
لباق شخب هک دندادهجوتی اضاقت زای هط زاگیعی تعنصی می زا داناوت
رطیق اب ماضهیزاواهی مأات اهدناماسپین دواش (O’Shea et al.,
2020)ب .یزاگو لوتیهدشد زایقابهدنامیاه اناصی،ع ولااع دواههب راب ه
هرهبروی تخوس فرصم ،عبانماهی سفیلی شهااک ارامیداهد (de
Jesús Vargas‐Soplín, Prochnow, Herr mann,
Tscheuschner, & Kreidenweis, 2022). هاابتراااهعی ،بیزاااگو
میارب دناوتی لوتید اهدحاو رد امرگ و قربی لوتیدای یا ارابی ذغتایه
هکهشاهی لحم زاگی هباج ناونعیزگین هط زاگیعی لوتیهداشد طاسوت
ااسف تخوااس تعنااصیلی دوااش هدافتااسا (Korberg, Skov, &
Mathiesen, 2020). هولاع جیاتن قهط ،نیاربهبتسدهدمآ راانا مهس ،
بآ لومرف هیهت رد یفرصمیم رااشتنا یارب رانا هوکرتیتااه الآی راراف
011% یمهب .دشابیروط قاراتحا لایلد هاب راراف یلآ تاهیکرت رشن هک
تخوس یلیسف یاهفرصمهدش یم اهروتوم طسوت هاب هاجوت ااب .دشاب
جیااتن ،دواجوم ههایاس لیلحت طاسوت نیزانب فراصم هاک داد نااشن
تنا یلصا لماع ،رانا دیلوت غاب رد یزرواشک تازیهجت یالآ تاهیکرت راش
هدوب رارف جیاتن هک تسا شزرا یاراد هتکن نیا رکذ .تساهبتسدهدمآ
هدولآ یاهزاگ یسررب زا نیا داجیا رد ار یلیسف عبانم یاپ در ،اوه هدننک
یگدولآیم تااهثا اه یاهدامایپ شیازافا ثاعاب راما نیامه هاک دانک
تسیز و بولطمان یطیحمتنردیهج هنیزه شیازفاتراسخ یاه اواه هب
یم.دوش
Nitrogen
oxide
8%
Particulate
matter
2%
Sulfur
dioxide
10%
Volatile
organic
compounds
0%
Ammonia
vapor
80%
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 833
لکش6- مهسثأتیر ادکره هداهن زاهدولآ یاهزاگ راشتنا رد یفرصم یاه اوه هدننکدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.6. Contribution of each of the inputs in the emission to air polluting gases (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
هبروط زا یکی ،یلکثأتیرتراذگرین اواه یگدوالآ دااجیا راب عباانم
تخوس فرصم لوصحم دیلوت دنیآرف یط رد یلیسف یاهتسا اک رد ه
هویش هب و لحارمیم رارق هدافتسا دروم فلتخم یاه راما نیمه .دنریگ
هانیزه شیازفا هب رجنمتاسیز یااهرثا زا یاشان یاه دایلوت یطیحم
یم یتملااس هب بیسآ رد اوه یگدولآ شقن هک تسا یلاحرد نیا .دوش
تسیز و ناسنا وبهبردق هک تسا دایز ی راضاح لاح ردیاکزا ی اه ر
تشه دروم گرم ناهج رسارس ردیم بوسحم دوش(Li, Hussain,
Sobri, & Md Said, 2021). ارجای لوقعم تامادقا لراتنک هلمجزا
هدنیلاآ راشتناکااپ یژرانا جیورت و یدیسا یاه ارابی شهااک راشن
اهرابی زیتسحمیطی، میناوت هبزه رثؤم روطیهناهی زیتسحمیطی
داد شهاک ار (Zhang et al., 2023).
زهيهناهی پیشگیهنار زيتسحمیطی
اربی زه ههساحمیهن شیپتسیز هناریگیطیحم بآ دیلوت راانا هویم
هب ،یدرکلمع دحاو یازا تفههدر رثا هدشرکذ یباایزرا دروام قواف رد
یباایزرا هاب طوابرم جیااتن و دانتفرگ رارق اداکره هدر زاو راثا یااه
هنیزهشیپ یاهتسیز هناریگ هب طوبرم یطیحمنآاه لودج رد0 هئارا
.تسا هدش
31.33%
27.74%
16.45%
5.50%
4.22%
4.05%
3.70%
3.63%
0.68%
0.59%
0.53%
0.51%
0.37%
0.07%
0.04%
0.01%
0.00%
0.00%
0.53%
0.04%
Sulfur dioxide
Electricity
Natural gas
Apple concentrate
Pomegranate
Citric acid
Sugar
Juice pack
Packaging carton
Cherry concentrate
Water
Straw
Liquid gas
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Fuel oil
Direct emissions
Straw
Adhesive tape
34.21%
21.30%
14.94%
8.70%
7.45%
3.22%
2.88%
2.83%
0.98%
1.32%
0.60%
0.53%
0.26%
0.06%
0.04%0.03%
0.00%
0.00%
0.60%
0.04%
Nitrogen oxide
Apple concentrate
Electricity
Natural gas
Sugar
Pomegranate
Citric acid
Packaging carton
Juice pack
Liquid gas
Cherry concentrate
Straw
Water
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Fuel oil
Direct emissions
Straw
Adhesive tape
45.63%
8.60%
8.51%
8.27%
8.20%
5.85%
6.11%
4.81%
1.34%
1.11%
0.49%
0.13%
0.72%
0.15%
0.03%
0.01%
0.01%
0.00%
0.00%
0.03%
Particulate matter
Apple concentrate
Sugar
Electricity
Packaging carton
Juice pack
Pomegranate
Natural gas
Citric acid
Water
Cherry concentrate
Liquid gas
Straw
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Bentonite
Fuel oil
Direct emissions
Adhesive tape
51.03%
32.35%
10.75%
4.53% 1.0…
0.08%
0.05%
0.12%
0.04%
0.01%
0.00%
0.00%
0.01%
0.01%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%0.00%
0.00%
Ammonia vapor
Pomegranate
Sugar
Apple concentrate
Cherry concentrate
Citric acid
Electricity
Natural gas
Packaging carton
Juice pack
Water
Straw
Liquid gas
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Bentonite
Fuel oil
Direct emissions
Adhesive tape
لکش6- مهسثأتیر ادکره هداهن زاهدولآ یاهزاگ راشتنا رد یفرصم یاه اوه هدننکدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.6. Contribution of each of the inputs in the emission to air polluting gases (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
هبروط زا یکی ،یلکثأتیرتراذگرین اواه یگدوالآ دااجیا راب عباانم
تخوس فرصم لوصحم دیلوت دنیآرف یط رد یلیسف یاهتسا اک رد ه
هویش هب و لحارمیم رارق هدافتسا دروم فلتخم یاه راما نیمه .دنریگ
هانیزه شیازفا هب رجنمتاسیز یااهرثا زا یاشان یاه دایلوت یطیحم
یم یتملااس هب بیسآ رد اوه یگدولآ شقن هک تسا یلاحرد نیا .دوش
تسیز و ناسنا وبهبردق هک تسا دایز ی راضاح لاح ردیاکزا ی اه ر
تشه دروم گرم ناهج رسارس ردیم بوسحم دوش(Li, Hussain,
Sobri, & Md Said, 2021). ارجای لوقعم تامادقا لراتنک هلمجزا
هدنیلاآ راشتناکااپ یژرانا جیورت و یدیسا یاه ارابی شهااک راشن
اهرابی زیتسحمیطی، میناوت هبزه رثؤم روطیهناهی زیتسحمیطی
داد شهاک ار (Zhang et al., 2023).
زهيهناهی پیشگیهنار زيتسحمیطی
اربی زه ههساحمیهن شیپتسیز هناریگیطیحم بآ دیلوت راانا هویم
هب ،یدرکلمع دحاو یازا تفههدر رثا هدشرکذ یباایزرا دروام قواف رد
یباایزرا هاب طوابرم جیااتن و دانتفرگ رارق اداکره هدر زاو راثا یااه
هنیزهشیپ یاهتسیز هناریگ هب طوبرم یطیحمنآاه لودج رد0 هئارا
.تسا هدش
31.33%
27.74%
16.45%
5.50%
4.22%
4.05%
3.70%
3.63%
0.68%
0.59%
0.53%
0.51%
0.37%
0.07%
0.04%
0.01%
0.00%
0.00%
0.53%
0.04%
Sulfur dioxide
Electricity
Natural gas
Apple concentrate
Pomegranate
Citric acid
Sugar
Juice pack
Packaging carton
Cherry concentrate
Water
Straw
Liquid gas
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Fuel oil
Direct emissions
Straw
Adhesive tape
34.21%
21.30%
14.94%
8.70%
7.45%
3.22%
2.88%
2.83%
0.98%
1.32%
0.60%
0.53%
0.26%
0.06%
0.04%0.03%
0.00%
0.00%
0.60%
0.04%
Nitrogen oxide
Apple concentrate
Electricity
Natural gas
Sugar
Pomegranate
Citric acid
Packaging carton
Juice pack
Liquid gas
Cherry concentrate
Straw
Water
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Fuel oil
Direct emissions
Straw
Adhesive tape
45.63%
8.60%
8.51%
8.27%
8.20%
5.85%
6.11%
4.81%
1.34%
1.11%
0.49%
0.13%
0.72%
0.15%
0.03%
0.01%
0.01%
0.00%
0.00%
0.03%
Particulate matter
Apple concentrate
Sugar
Electricity
Packaging carton
Juice pack
Pomegranate
Natural gas
Citric acid
Water
Cherry concentrate
Liquid gas
Straw
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Bentonite
Fuel oil
Direct emissions
Adhesive tape
51.03%
32.35%
10.75%
4.53% 1.0…
0.08%
0.05%
0.12%
0.04%
0.01%
0.00%
0.00%
0.01%
0.01%
0.00%
0.00%
0.00%
0.00%0.00%
0.00%
Ammonia vapor
Pomegranate
Sugar
Apple concentrate
Cherry concentrate
Citric acid
Electricity
Natural gas
Packaging carton
Juice pack
Water
Straw
Liquid gas
Carbon dioxide, liquid
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Perlite
Bentonite
Fuel oil
Direct emissions
Adhesive tape
833 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
لودج5- هدر ریداقمهنیزه و یبایزرا دروم رثا یاهشیپ یاهسیز هناریگت یطیحمدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Table 5- Values of impact categories and environmental prevention costs (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
ینایم رثا هدر
Mid-point category
دحاو
Unit
رادقم
Quantity
هنیزهشیپ)رلاد( هناریگ
Prevention costs ($)
یناهج شیامرگ
Global warming
eq 2kg CO 0.12 0.0154
کشتیل سکایسادینو شوتفیمیایی ناتسبات دود هم(ی)
Photochemical oxidation
kg NO eq 2.84E-05 2.83E-04
زیرراهغودرگ
Respiratory inorganics
kg PM2.5 eq 4.15E-05 1.60E-03
ناسنا تیمس- ناطرس
Human toxicity, cancer
CTUh
7.81E-12
3.22E-08
ناسنا تیمس- غیر ناطرسی
cancer-Human toxicity, non
CTUh
8.12E-11
2.28E-06
تسیز تیمسطیحمی
Ecotoxicity
CTUe 0.09 1.88E-04
یرتویفیساکینو رد قانتخا(یهچاای)
Eutrophication
eq 4kg PO 2.79E-04 1.44E-03
سایدی ندش
Acidification
eq 2kg SO 7.64E-04 7.35E-03
جرد جیاتن ربانب لودج رد هدش0هنیزه نازیم ،شیپ یاههاناریگ یا
یارب دیاب هک ادکره هدر زا نیاب دواش تاخادرپ رثا یاه
6-
01×00/1
و )نااسنا تیمس عمج یارب( رلاد
1-
01×00/0 شیاامرگ یاراب( رلاد
.تسا ریغتم )یناهجهبروطیهک شیبشیپ هنیزه رد مهس نیرت هاناریگ
تسیزبآ دیلوت یارب یطیحم شیاامرگ راثا هدر هاب طوابرم راانا هویم
مهس دصرد اب یناهج00% تسا لکش(0 هاک تاسا ینعم نادب نیا .)
شیبشیپ هنیزه نیرتهدافتسا فرص دیاب هناریگ زا شوریاهی دوش هک
رااجنم هااب نبرااک زا یااشان یگداانیلاآ شهاااکدیااسکاید یم .دوااش
هولاع ،نیاربنامهروط لکش رد هک0 لباقهدهاشم ،تساأشنم یلاصا
نبرک داجیادیاسکاید وتنردیهاج و زااگ فراصم ،ینااهج شیاامرگ
بآ دیلوت دنیآرف رد هتیسیرتکلاتسا رانا هویم ؛ راداقم یتاسیاب ،نیاربانب
هنیزه ینیعم لراتنک ثاعاب هاک دواش یتامادقا فرص و یثنخیزااس
یگدنیلاآیاه ایهدشداج یم ناکما هک یقطانم رد ،لاثم ناونع هب .دوش
مک و یکشخ هب واقم ناتخرد دشریم ،دراد دواجو بآ هاب زااین ناوات
هنیزه نیا زا یشخبتخرد فرص ار اه تاهج رد یرااکاثنخی ندراک
نبرک نازیمدیسکاید لوتیهدشد رد دیلوت رثابآ یلااثم رد .دراک هوایم
راظن زا نارایا روشک بوخ تیعقوم هب هجوت اب ،رگید یژرانا تافایرد
یدیشروخهنیزه نیا ،یم اه و یدیاشروخ هااگورین ثادحا فرص دناوت
لنپ هاجیتن رد و ریذاپدیدجت یژرانا دایلوت تاهج رد یدیشروخ یاه
ید نبرک شهاکهولاع .دوش دیسکا شهااک تهج ،نیاربثأاتیر نبراک
دیسکاید لوتیهدشد یمهنیزه ناوتیروانف فرص ار یا رد دایدج یااه
یقاب دنامسپ زا زاگویب ای قرب دیلوت تهج دایلوت دانیآرف زا ساپ هدانام
بآ زا یاکی راضاح لااح رد شور نیا هک درک هویمدروام هاجوترتین
ندش نیزگیاج یارب هنیزگهباجتخوس ی یلیسف یاهتسا (Nandi
et al., 2023) .
لکش ربانب0 مهس ،هنیزهاهی شیپگتاسیز هناریاطیحمی یاراب
یدیسا رثا هدرهب ندش ،یدراکلمع دحاو ره یازا12% لاک هانیزه زا
شیپیم لماش ار هناریگ رگولیک ساسا رب هک رثا هدر نیا .دوش درگوگ
دیسکاید یم ههساحم لداعمهنیزه نازیم ،دوش هک یاهبناونع هانیزه
شیپهامانرب یاتسار رد دیاب هدشدروآرب هناریگ هاک درایگ ترواص ییاه
یااهزاگ نآ شهااک هاب رجنمهدولآهداننک دواشلااحردیهاک درگواگ
دیسکاید لد هبیل مسیت رثؤام لباقتم تامادقا ،تسا هدش هتخانش نآ
ددعتمی اربی آ تارطخ شهاکارب نی حمیطزیتس باعاد .تاسا هدش
هااب ،صاااخ روطیااکی شور زااااهی پیهدااشداهنش، شهاااک شور
لاتاکیروز،ی لد هابایل اسناتپیل داهت رد نآیل د درگواگیاسکاید هاب
ب لوصحمیررض عرد وینلاح لباقدرگوگ دننام شورف، هک تسا نایا
راک هبحم زا دوخ هبونیطزیتس گدولآ ربارب ردی مس زاگ نآی متظفاح
اامیداانک (Ng, Lai, Jamaludin, & Mohamed, 2022).
هولاعهداهن ،نیارب ،هتیسیرتکلا ،رانا یفرصم یاه هرتناسنک زاگ ،بیس و
بآ دیلوت دنیآرف رد رکشهب رانا هویمشیب بیترت رثا هدر رب ار مهس نیرت
یدیااساهاانیزه رااثکا هااک تااسا یاانعم نادااب ناایا ،داانراد ندااش یاه
شیپ هناریگههساحمهدش ترااسخ شهاک تهج دیاب ،رثا هدر نیا یارب
.دوش فرص دراوم نیا زا یشان
لودج5- هدر ریداقمهنیزه و یبایزرا دروم رثا یاهشیپ یاهسیز هناریگت یطیحمدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Table 5- Values of impact categories and environmental prevention costs (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
ینایم رثا هدر
Mid-point category
دحاو
Unit
رادقم
Quantity
هنیزهشیپ)رلاد( هناریگ
Prevention costs ($)
یناهج شیامرگ
Global warming
eq 2kg CO 0.12 0.0154
کشتیل سکایسادینو شوتفیمیایی ناتسبات دود هم(ی)
Photochemical oxidation
kg NO eq 2.84E-05 2.83E-04
زیرراهغودرگ
Respiratory inorganics
kg PM2.5 eq 4.15E-05 1.60E-03
ناسنا تیمس- ناطرس
Human toxicity, cancer
CTUh
7.81E-12
3.22E-08
ناسنا تیمس- غیر ناطرسی
cancer-Human toxicity, non
CTUh
8.12E-11
2.28E-06
تسیز تیمسطیحمی
Ecotoxicity
CTUe 0.09 1.88E-04
یرتویفیساکینو رد قانتخا(یهچاای)
Eutrophication
eq 4kg PO 2.79E-04 1.44E-03
سایدی ندش
Acidification
eq 2kg SO 7.64E-04 7.35E-03
جرد جیاتن ربانب لودج رد هدش0هنیزه نازیم ،شیپ یاههاناریگ یا
یارب دیاب هک ادکره هدر زا نیاب دواش تاخادرپ رثا یاه
6-
01×00/1
و )نااسنا تیمس عمج یارب( رلاد
1-
01×00/0 شیاامرگ یاراب( رلاد
.تسا ریغتم )یناهجهبروطیهک شیبشیپ هنیزه رد مهس نیرت هاناریگ
تسیزبآ دیلوت یارب یطیحم شیاامرگ راثا هدر هاب طوابرم راانا هویم
مهس دصرد اب یناهج00% تسا لکش(0 هاک تاسا ینعم نادب نیا .)
شیبشیپ هنیزه نیرتهدافتسا فرص دیاب هناریگ زا شوریاهی دوش هک
رااجنم هااب نبرااک زا یااشان یگداانیلاآ شهاااکدیااسکاید یم .دوااش
هولاع ،نیاربنامهروط لکش رد هک0 لباقهدهاشم ،تساأشنم یلاصا
نبرک داجیادیاسکاید وتنردیهاج و زااگ فراصم ،ینااهج شیاامرگ
بآ دیلوت دنیآرف رد هتیسیرتکلاتسا رانا هویم ؛ راداقم یتاسیاب ،نیاربانب
هنیزه ینیعم لراتنک ثاعاب هاک دواش یتامادقا فرص و یثنخیزااس
یگدنیلاآیاه ایهدشداج یم ناکما هک یقطانم رد ،لاثم ناونع هب .دوش
مک و یکشخ هب واقم ناتخرد دشریم ،دراد دواجو بآ هاب زااین ناوات
هنیزه نیا زا یشخبتخرد فرص ار اه تاهج رد یرااکاثنخی ندراک
نبرک نازیمدیسکاید لوتیهدشد رد دیلوت رثابآ یلااثم رد .دراک هوایم
راظن زا نارایا روشک بوخ تیعقوم هب هجوت اب ،رگید یژرانا تافایرد
یدیشروخهنیزه نیا ،یم اه و یدیاشروخ هااگورین ثادحا فرص دناوت
لنپ هاجیتن رد و ریذاپدیدجت یژرانا دایلوت تاهج رد یدیشروخ یاه
ید نبرک شهاکهولاع .دوش دیسکا شهااک تهج ،نیاربثأاتیر نبراک
دیسکاید لوتیهدشد یمهنیزه ناوتیروانف فرص ار یا رد دایدج یااه
یقاب دنامسپ زا زاگویب ای قرب دیلوت تهج دایلوت دانیآرف زا ساپ هدانام
بآ زا یاکی راضاح لااح رد شور نیا هک درک هویمدروام هاجوترتین
ندش نیزگیاج یارب هنیزگهباجتخوس ی یلیسف یاهتسا (Nandi
et al., 2023) .
لکش ربانب0 مهس ،هنیزهاهی شیپگتاسیز هناریاطیحمی یاراب
یدیسا رثا هدرهب ندش ،یدراکلمع دحاو ره یازا12% لاک هانیزه زا
شیپیم لماش ار هناریگ رگولیک ساسا رب هک رثا هدر نیا .دوش درگوگ
دیسکاید یم ههساحم لداعمهنیزه نازیم ،دوش هک یاهبناونع هانیزه
شیپهامانرب یاتسار رد دیاب هدشدروآرب هناریگ هاک درایگ ترواص ییاه
یااهزاگ نآ شهااک هاب رجنمهدولآهداننک دواشلااحردیهاک درگواگ
دیسکاید لد هبیل مسیت رثؤام لباقتم تامادقا ،تسا هدش هتخانش نآ
ددعتمی اربی آ تارطخ شهاکارب نی حمیطزیتس باعاد .تاسا هدش
هااب ،صاااخ روطیااکی شور زااااهی پیهدااشداهنش، شهاااک شور
لاتاکیروز،ی لد هابایل اسناتپیل داهت رد نآیل د درگواگیاسکاید هاب
ب لوصحمیررض عرد وینلاح لباقدرگوگ دننام شورف، هک تسا نایا
راک هبحم زا دوخ هبونیطزیتس گدولآ ربارب ردی مس زاگ نآی متظفاح
اامیداانک (Ng, Lai, Jamaludin, & Mohamed, 2022).
هولاعهداهن ،نیارب ،هتیسیرتکلا ،رانا یفرصم یاه هرتناسنک زاگ ،بیس و
بآ دیلوت دنیآرف رد رکشهب رانا هویمشیب بیترت رثا هدر رب ار مهس نیرت
یدیااساهاانیزه رااثکا هااک تااسا یاانعم نادااب ناایا ،داانراد ندااش یاه
شیپ هناریگههساحمهدش ترااسخ شهاک تهج دیاب ،رثا هدر نیا یارب
.دوش فرص دراوم نیا زا یشان
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 838
لکش7- هدر زا کی ره مهسشیپ هنیزه رد رثا یاهتسیز هناریگیطیحم لوتید بآمیهو رب رثؤم لماوع و رانا یناهج شیامرگدرکلمع دحاو(ی :
یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.7. Contribution of each of the impact categories to the environmental prevention costs of pomegranate juice
production and the factors affecting the global warming (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
نامهروط هک داش راکذ اداکره هدر زا راظن رد یناایم راثا یااه
هتفرگهدش هنیزه دروآرب یاربشیپ یاهیم ار هناریگ هدر هاس رد ناوات
میلقا رییغت ینایاپ، تملاسی و ناسناتسیزهتسد وب .درک یدنب هاجوتاب
هب لودج6هنیزه نازیم ،شیپ یاهتسیز هناریگ زا هدافتاسا اب یطیحم
درکیور هخرچ یگدنز رابارب نااسنا تملاس یارب111/1 هاب رلاد یازا
دیلوت061 رگبآ هانیزه هاک تاسا یلااح رد نایا .تاسا راانا هویم
شیپ زیر رثا هدر هناریگراهغودرگ شیبشیپ رد ار مهاس نیرت زا یرایگ
لکاش( دراد نااسنا یتملااس هب تراسخ2 جیااتن یاسررب ااب .)فالا ،
هبتسدشیب ،هدمآ مهس نیرتثأتیر زیر شیازفا ردراهغودرگ هب ار بیترت
هداهن یاه هرتناسنک ،بیسگ مهاس ااب یفراصم هتیاسیرتکلا و زا00% ،
12% و06% بآ دیلوت دنیآرف رددنراد رانا هویم ؛یم نیاربانب تافگ ناوت
شیب هکهنیزه رتشیپ یاه دراوام نایا یارب دیاب رثا هدر نیا رد یریگ
.دوش فرصهبروطیهک هنیزه نیا ااب طهترم تامدخ فرص یتسیاب اه
شور نینچمه و ناسنا تملاسوش ییاه تارذ شهااک هاب رجنم هک د
راهغودرگ لوتیهدشد بآ دیلوت رثا ردیم راانا هوایم و دواشرد اهنایت زا
هانیزه نازایم نیانچمه .دواش یریگوالج نااسنا تملااس هب بیسآ
شیپ هناریگههساحمهدش تسیز یارب ربارب وب110/1 هب رلاد راه یازا
شیب راداقم نایا زا هک تسا یدرکلمع دحاو هاب قالعتم مهاس نیرات
تسیز تیمس دصرد اب یطیحم21% یم لکش( دشاب2 هنیزه نیا .)ب ،
تاسیز زا تاظافح هاب رجنم هک دوش یتامدخ فرص دیاب رابارب رد وب
نارحبو اه یمیلقا عیاجف شیبیم رت ااب هاک تاسا یلاح رد نیا .دنوش
هنیزه فرصپ یاهشینیا هناریگیم شیاپ ناکما نیا ،نینچ هاک دایآ
تسیز ینونک طیارش رد وبقاابی هدانام یگدولآ زا و رد رگدوباان یااه
رثا هدر ود زا یادج یلو .دنامب ناماهداشرکذشیب ،هانیزه نیرات یاه
شیپ و ینااهج شیامرگ داجیا زا یریگولج فرص دیاب هناریگتنردیهاج
.دوش میلقا رییغتهبروطیهک زا هدافتاسا ااب هنیزه نیا نازیم دراکیور
هاخرچ دودااح راابارب یگداانز100/1 و تااسا هدااش هدز نیاامخت رلاد
شیبشیپ هنیزه مهس نیرت دودح( هناریگ61% صااصتخا دواخ هب ار )
یم ناشن رما نیا .تسا هدادبآ دیلوت هک دهدهدر نیب زا ،رانا هویم یاه
شیب ،ینایاپ رثا نیرتثأتیر دش رگ رب ارهنیزه و دراد نیمز هرک ن یاه
فرص نبراک راشن زا یریگوالج و لایلقت یاتاسار رد دایاب بلغا هدش
دیسکاید .دشاب وج هبهبروط یباایزرا یاراب هاک یاقیقحت رد ،هباشم
هاانیزهتااسیز یاااهرثا زا یااشان یاه زا ،تااسا هدااش اااجنا یطیحم
هتسدیبایزرا رثا یاهشیب یناهج شیامرگ رثا هدر ،هدشاس نیرت ار مه
هنیزه ردتسیز یاه دوب اراد یطیحم(Landgraf et al., 2022).
35.30%
22.60%
15.19%
8.60%
5.40%
2.99%
2.92%
2.93%
1.31%
1.11%
0.63%
0.40%
0.00%
0.48%
0.05%
0.04%
0.03%
0.01%
0.00%
0.00%
Global warming
Natural gas
Electricity
Apple concentrate
Pomegranate
Sugar
Packaging carton
Juice pack
Citric acid
Cherry concentrate
Liquid gas
Straw
Carbon dioxide, liquid
Fuel oil
Water
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Direct emissions
Perlite
Bentonite
Enzyme
Global
warming
59%
Photochemical
oxidation
1%
Respiratory
inorganics
6%
Human toxicity,
cancer
0%
Human
toxicity, non-
cancer
0%
Ecotoxicity
1%
Eutrophication
5%
Acidification
28%
Environmental prevention costs
لکش7- هدر زا کی ره مهسشیپ هنیزه رد رثا یاهتسیز هناریگیطیحم لوتید بآمیهو رب رثؤم لماوع و رانا یناهج شیامرگدرکلمع دحاو(ی :
یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.7. Contribution of each of the impact categories to the environmental prevention costs of pomegranate juice
production and the factors affecting the global warming (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
نامهروط هک داش راکذ اداکره هدر زا راظن رد یناایم راثا یااه
هتفرگهدش هنیزه دروآرب یاربشیپ یاهیم ار هناریگ هدر هاس رد ناوات
میلقا رییغت ینایاپ، تملاسی و ناسناتسیزهتسد وب .درک یدنب هاجوتاب
هب لودج6هنیزه نازیم ،شیپ یاهتسیز هناریگ زا هدافتاسا اب یطیحم
درکیور هخرچ یگدنز رابارب نااسنا تملاس یارب111/1 هاب رلاد یازا
دیلوت061 رگبآ هانیزه هاک تاسا یلااح رد نایا .تاسا راانا هویم
شیپ زیر رثا هدر هناریگراهغودرگ شیبشیپ رد ار مهاس نیرت زا یرایگ
لکاش( دراد نااسنا یتملااس هب تراسخ2 جیااتن یاسررب ااب .)فالا ،
هبتسدشیب ،هدمآ مهس نیرتثأتیر زیر شیازفا ردراهغودرگ هب ار بیترت
هداهن یاه هرتناسنک ،بیسگ مهاس ااب یفراصم هتیاسیرتکلا و زا00% ،
12% و06% بآ دیلوت دنیآرف رددنراد رانا هویم ؛یم نیاربانب تافگ ناوت
شیب هکهنیزه رتشیپ یاه دراوام نایا یارب دیاب رثا هدر نیا رد یریگ
.دوش فرصهبروطیهک هنیزه نیا ااب طهترم تامدخ فرص یتسیاب اه
شور نینچمه و ناسنا تملاسوش ییاه تارذ شهااک هاب رجنم هک د
راهغودرگ لوتیهدشد بآ دیلوت رثا ردیم راانا هوایم و دواشرد اهنایت زا
هانیزه نازایم نیانچمه .دواش یریگوالج نااسنا تملااس هب بیسآ
شیپ هناریگههساحمهدش تسیز یارب ربارب وب110/1 هب رلاد راه یازا
شیب راداقم نایا زا هک تسا یدرکلمع دحاو هاب قالعتم مهاس نیرات
تسیز تیمس دصرد اب یطیحم21% یم لکش( دشاب2 هنیزه نیا .)ب ،
تاسیز زا تاظافح هاب رجنم هک دوش یتامدخ فرص دیاب رابارب رد وب
نارحبو اه یمیلقا عیاجف شیبیم رت ااب هاک تاسا یلاح رد نیا .دنوش
هنیزه فرصپ یاهشینیا هناریگیم شیاپ ناکما نیا ،نینچ هاک دایآ
تسیز ینونک طیارش رد وبقاابی هدانام یگدولآ زا و رد رگدوباان یااه
رثا هدر ود زا یادج یلو .دنامب ناماهداشرکذشیب ،هانیزه نیرات یاه
شیپ و ینااهج شیامرگ داجیا زا یریگولج فرص دیاب هناریگتنردیهاج
.دوش میلقا رییغتهبروطیهک زا هدافتاسا ااب هنیزه نیا نازیم دراکیور
هاخرچ دودااح راابارب یگداانز100/1 و تااسا هدااش هدز نیاامخت رلاد
شیبشیپ هنیزه مهس نیرت دودح( هناریگ61% صااصتخا دواخ هب ار )
یم ناشن رما نیا .تسا هدادبآ دیلوت هک دهدهدر نیب زا ،رانا هویم یاه
شیب ،ینایاپ رثا نیرتثأتیر دش رگ رب ارهنیزه و دراد نیمز هرک ن یاه
فرص نبراک راشن زا یریگوالج و لایلقت یاتاسار رد دایاب بلغا هدش
دیسکاید .دشاب وج هبهبروط یباایزرا یاراب هاک یاقیقحت رد ،هباشم
هاانیزهتااسیز یاااهرثا زا یااشان یاه زا ،تااسا هدااش اااجنا یطیحم
هتسدیبایزرا رثا یاهشیب یناهج شیامرگ رثا هدر ،هدشاس نیرت ار مه
هنیزه ردتسیز یاه دوب اراد یطیحم(Landgraf et al., 2022).
35.30%
22.60%
15.19%
8.60%
5.40%
2.99%
2.92%
2.93%
1.31%
1.11%
0.63%
0.40%
0.00%
0.48%
0.05%
0.04%
0.03%
0.01%
0.00%
0.00%
Global warming
Natural gas
Electricity
Apple concentrate
Pomegranate
Sugar
Packaging carton
Juice pack
Citric acid
Cherry concentrate
Liquid gas
Straw
Carbon dioxide, liquid
Fuel oil
Water
Sodium hydroxide
Adhesive tape
Direct emissions
Perlite
Bentonite
Enzyme
Global
warming
59%
Photochemical
oxidation
1%
Respiratory
inorganics
6%
Human toxicity,
cancer
0%
Human
toxicity, non-
cancer
0%
Ecotoxicity
1%
Eutrophication
5%
Acidification
28%
Environmental prevention costs
833 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
لودج6- هنیزهشیپ یاهتسیز هناریگهدر یارب یطیحم ینایاپ رثا یاهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Table 6- Environmental prevention costs of end-point categories (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
هدر ینایاپ
End-point category
شیپ هنیزه هناریگتسیز)رلاد( یطیحم
Environmental prevention costs ($)
میلقا رییغت
Climate change
0.002
ناسنا تملاس
Human health
0.009
تسیز وب
Ecosystem
0.015
لک عمج 0.026
(A)
(B)
لکش8- هدر زا کی ره مهس رد رثا یاهزهیهن پیشگیهنار زیتسحمیطی یارب و )فلا( ناسنا یتملاسزهیهن پیشگیهنار زیتسحمیطی یارب
زیتس وب ،)ب(درکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.8. Contribution of each impact category to the environmental prevention cost for human health (A), and the
environmental prevention cost for the ecosystem (B), (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
اهنردیت هنیزه نازیمشیپ یاهتاسیز هناریگ یاراب لاک یطیحم
بآ دیلوت لوداج قاهط یگدانز هخرچ درکیور زا هدافتسا اب رانا هویم6
ربارب116/1 نیا .دش هدز نیمخت رلاد هنیزهاه دیاب یاثنخ یاتسار رد
ندرک یگدولآ تسیزیطیحم ایهدشداج دایلوت راثا رد بآ رد راانا هوایم
هقطنم فرص نیااب .دوشنیا ،لاحهنیزه نیا هک هاچ رد هدشدروآرب یاه
هنیمز هچ و تمسقهب .دراد ثحب یاج ،دوش فرص دیاب یاناونع ،لاثم
هک یقیقحت ردهبروظنم هانیزه نییعتتاسیز یاههژورپ یطیحم یااه
شیب هک دوب نآ زا یکاح جیاتن ،تسا هدش اجنا یندعمهنیزه رت دیاب اه
تاسیز یااهرثا ناراهج و شهااک ،یریگوالج یارب زا یاشان یطیحم
لاعفیتااه دواش فراص نداعم رد زاابور ی(Badakhshan et al.,
2023) .
نامهروط تخوس زا هدافتسا ،دش رکذ هک تهج یلیسف یاهمأتین
بآ دیلوت دنیآرف یارب یژرناشخب رگید رد ای و هویم هدافتاسا داننام اه
هبناونع نیاشام و تازیهجت تخوسشیب اه دااجیا رد ار مهاس نیرات
طیحم هب یگدولآیدربرااک زا یاکی .دنراد تسیزشور نیرتیاراب ااه
شیپیگدنیلاآ نیا داجیا زا یریگ نیزگیااج عبانم زا هدافتسا اهتاسا .
هاانیزگ زا یااکی ،نااایم ناایا ردیم یداهنااشیپ یاه زا هدافتااسا دااناوت
تخوس یتسیز یاههبناونع فرااعتم یژرانا عباانم یاراب ینیزگیااج
هک ینعم نادب .دشاب یلیسفهباج تاقتشم و یلیسف عبانم زا هدافتسا ی
وت تااهج یااتفنتااسیز زا ،یژراانا داایلیقاب دنامااسپ و هدوت زا هداانام
دواااش هدافتاااسا ییاذاااغ عیاناااص و یزروااااشک(Hosseinzadeh-
Bandbafha, Aghbashlo, & Tabatabaei, 2021)رد . نایا ،ااج
رادقم هک تسا شزرا یاراد هتکن نیا ندرک هفاضالباقهجوت دنامسپ ی
بآ یروآرف زا سپ ،هناد و تسوپ لماش ،رانایم یقاب هویم چیاه و دنام
هدافتساهناخراک رد نآ زا یابآ دیلوت یاهیمن هویم داوام نایا و دواش
ًافرص هب ،هناخراک طیحم زا عفد تهج ادرورپی رد اای هداش لاسرا اه
یم ااهر هناخراک زا نوریب طیحم رد دراوم یخرب یلااح رد نایا .دواش
یم هاک تاسا یدنماشزرا یاوتحم یاراد تاعیاض نیا هک تسا داناوت
یتاسیز تلاوصحم عاونا دیلوت تهجااب شزرا یژرانا و لاااب هدوزافا
اب .دوش هدافتسا یتسیزاین راک هناهنت یریگوالج دناماسپ نایا عفد زا
Photochemical
oxidation
15%
Respiratory inorganics
85%
Human toxicity
0%
Ecotoxicity
2%
Eutrophication
16%
Acidification
82%
لودج6- هنیزهشیپ یاهتسیز هناریگهدر یارب یطیحم ینایاپ رثا یاهدرکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Table 6- Environmental prevention costs of end-point categories (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
هدر ینایاپ
End-point category
شیپ هنیزه هناریگتسیز)رلاد( یطیحم
Environmental prevention costs ($)
میلقا رییغت
Climate change
0.002
ناسنا تملاس
Human health
0.009
تسیز وب
Ecosystem
0.015
لک عمج 0.026
(A)
(B)
لکش8- هدر زا کی ره مهس رد رثا یاهزهیهن پیشگیهنار زیتسحمیطی یارب و )فلا( ناسنا یتملاسزهیهن پیشگیهنار زیتسحمیطی یارب
زیتس وب ،)ب(درکلمع دحاو(ی :یک بآ تکاپمیهو رانا061 مرگی)
Fig.8. Contribution of each impact category to the environmental prevention cost for human health (A), and the
environmental prevention cost for the ecosystem (B), (FU: A pomegranate juice pack of 160 g)
اهنردیت هنیزه نازیمشیپ یاهتاسیز هناریگ یاراب لاک یطیحم
بآ دیلوت لوداج قاهط یگدانز هخرچ درکیور زا هدافتسا اب رانا هویم6
ربارب116/1 نیا .دش هدز نیمخت رلاد هنیزهاه دیاب یاثنخ یاتسار رد
ندرک یگدولآ تسیزیطیحم ایهدشداج دایلوت راثا رد بآ رد راانا هوایم
هقطنم فرص نیااب .دوشنیا ،لاحهنیزه نیا هک هاچ رد هدشدروآرب یاه
هنیمز هچ و تمسقهب .دراد ثحب یاج ،دوش فرص دیاب یاناونع ،لاثم
هک یقیقحت ردهبروظنم هانیزه نییعتتاسیز یاههژورپ یطیحم یااه
شیب هک دوب نآ زا یکاح جیاتن ،تسا هدش اجنا یندعمهنیزه رت دیاب اه
تاسیز یااهرثا ناراهج و شهااک ،یریگوالج یارب زا یاشان یطیحم
لاعفیتااه دواش فراص نداعم رد زاابور ی(Badakhshan et al.,
2023) .
نامهروط تخوس زا هدافتسا ،دش رکذ هک تهج یلیسف یاهمأتین
بآ دیلوت دنیآرف یارب یژرناشخب رگید رد ای و هویم هدافتاسا داننام اه
هبناونع نیاشام و تازیهجت تخوسشیب اه دااجیا رد ار مهاس نیرات
طیحم هب یگدولآیدربرااک زا یاکی .دنراد تسیزشور نیرتیاراب ااه
شیپیگدنیلاآ نیا داجیا زا یریگ نیزگیااج عبانم زا هدافتسا اهتاسا .
هاانیزگ زا یااکی ،نااایم ناایا ردیم یداهنااشیپ یاه زا هدافتااسا دااناوت
تخوس یتسیز یاههبناونع فرااعتم یژرانا عباانم یاراب ینیزگیااج
هک ینعم نادب .دشاب یلیسفهباج تاقتشم و یلیسف عبانم زا هدافتسا ی
وت تااهج یااتفنتااسیز زا ،یژراانا داایلیقاب دنامااسپ و هدوت زا هداانام
دواااش هدافتاااسا ییاذاااغ عیاناااص و یزروااااشک(Hosseinzadeh-
Bandbafha, Aghbashlo, & Tabatabaei, 2021)رد . نایا ،ااج
رادقم هک تسا شزرا یاراد هتکن نیا ندرک هفاضالباقهجوت دنامسپ ی
بآ یروآرف زا سپ ،هناد و تسوپ لماش ،رانایم یقاب هویم چیاه و دنام
هدافتساهناخراک رد نآ زا یابآ دیلوت یاهیمن هویم داوام نایا و دواش
ًافرص هب ،هناخراک طیحم زا عفد تهج ادرورپی رد اای هداش لاسرا اه
یم ااهر هناخراک زا نوریب طیحم رد دراوم یخرب یلااح رد نایا .دواش
یم هاک تاسا یدنماشزرا یاوتحم یاراد تاعیاض نیا هک تسا داناوت
یتاسیز تلاوصحم عاونا دیلوت تهجااب شزرا یژرانا و لاااب هدوزافا
اب .دوش هدافتسا یتسیزاین راک هناهنت یریگوالج دناماسپ نایا عفد زا
Photochemical
oxidation
15%
Respiratory inorganics
85%
Human toxicity
0%
Ecotoxicity
2%
Eutrophication
16%
Acidification
82%
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 833
یمنیمه و یدااصتقا یاایازم هکلب ،دوشتاسیز رواط یطیحمراظنزا
هدولآ یاهراب داجیا زا یریگولج .تاشاد داهاوخ هارامه هب زین ار هدننک
هولاعناایا هاب هاجوت ااب ،نیارابمهم یاکی هاک نامزاااس فداه نیرات
حمیطزیتس و نبرک رشن شهاک یناهجتنردیهج ر هنامااس هاب ندیاس
رادیاپرظنزا تاسیز یطیحمتاساتخواس دایلوت ااب ، زا یتاسیز یاه
یم ،دنامااسپیگدولآ رادااقم ناواات یاااهایهدااشداج فرااصم رااثا رد
تخوس و داد شهاک ار لوادتم یاهاهنردایت تاهج رد یاگرزب داق
دااصتقا تمس هب تکرحزیتاساشخرچ .تاشادرب رادایاپ هعاسوت و ی
هاانیزه ،نیاربااانبشیپ یاهتااسیز هااناریگیم یطیحم یارااب دااناوت
تخاسریزیروانف یاه راگید و یتاسیز یژرانا دیلوت تهج دیدج یاه
یاراد یتسیز تلاوصحمشزراهدوزفا یقاب دنامسپ زا دانیآرف زا هدانام
بآ دیلوت نازایم ههاساحم رد هاک تاسا رکذ نایاش .دوش هدافتسا هویم
تسیز یاهرثا ران زا هدافتسا اب یطیحماس رازافا هاب هاجوت ااب ،ورپامی
هداد زا هدافتسا هب یسرتسد رد تیدودحم و تنونیاوکا هداد هاگیاپ یاه
هداد هارامه تایعطق دع اب یمک تسا نکمم جیاتن ،یعقاو لاماک یاه
.دشاب
هجیتنیریگ
م ،راااضاح شهوژاااپ ردااایناز زهیهاااناهی اااشانی ااااهرثا زای
زیتسحمیطی ایهدشداج هانیزه لمااش ،نبراک راشن یاههانیزه یاه
تراسخ یگدولآ هنیزه و اوهشیپ یاهد ،هناریگلوت رثا رید بآمیهو راانا
وضر رازاب ناماس تکرش رد و دهشم رهش ردی هب یدرکلمع دحاو یازا
بآ یتکاپ هویم061 یمرگاسررب دروامی ا .تافرگ راراقاین هاعلاطم
ازمیای ور زا هدافتاسایدراک گدانز هاخرچی زرا وایبای امکی ااهرثای
زیتسمحیطی تن رد ویهج زهیهناهی شانی ا زااین لواط رد ار ااهرثا
م ناشن لوصحم هعسوتیدهدسررب اب .ی مهمراتین راب رثؤام لاماوع
ایداااج اااهرابی زیتااسحمیطیاااتن ،یج ثأت هااک داد ناااشنیرتراذااگرین
هداهنهط زاگ ،اهیعی رتکلا ویسیهت فرصمی بآ دیلوت رد هویمداندوب رد و
هنیزه نازیم ،هجیتنهداهن نیا یاهراب زا یشان یاهشیب اه مهاس نیرت
هنیزه رد ارلیمحت یاه ،اتاسار نایا رد .دنتاشاد هاعماج هاب هدشااین
هعلاطمپیداهنش ااب هاک دادهانیزه فراصتخااسریز یاراب ییاه یاه
یروانف تهج دیدج یاهلوتید تخوساهی زیتسی م ،دنامسپ زایناوات
لآ رادقمگدویاهی ایهداشداج تخواس فراصم راثا رداهی ار لواداتم
اهنرد و داد شهاکیت گرزب دقی هعاسوت تماس هاب تکرح تهج رد
اپیراد .تشادرب
یرازگساپس
ونیناگدنس سودرف هاگشناد زای ماات تباب دهشمین لاامی :حراط داک(
00020) این م رکشت شهوژپی.دننک
ناگدنسیون تکراشم
لیلا نزورهبیاعمج :روآی هدادشور ،اهسانشی، هداد شزادرپ رن ،اه رازفا
هت و جارختسا ویه لوا نتمیه
دهمی هتسجخدم و تراظن :روپیری،ت جنسراهتعای و ویاریش نتم
امه سحینهداز دام و ترااظن :اهفابدنبیری،ت جناسراهتعای و وایاریش
نتم
References
1. Awuni, S., Adarkwah, F., Ofori, B. D., Purwestri, R. C., Huertas Bernal, D. C., & Hajek, M. (2023). Managing the
challenges of climate change mitigation and adaptation strategies in Ghana. Heliyon, 9(5), e15491.
https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e15491
2. Badakhshan, N., Shahriar, K., Afraei, S., & Bakhtavar, E. (2023). Determining the environmental costs of mining
projects: A comprehensive quantitative assessment. Resources Policy, 82, 103561.
https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.103561
3. Behrooznia, L., Sharifi, M., Mousavi-Avval, S. H., Hosseinzadeh-Bandbafha, H. (2019). Estimation of energy
consumption and environmental ECO-costs of compost production from municipal solid waste in Rasht. Iranian
Journal of Biosystems Engineering, 50(1), 43-55. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20084803.1398.50.1.4.6
4. Chang, F., Fabian-Wheeler, E., Richard, T. L., & Hile, M. (2023). Compaction effects on greenhouse gas and
ammonia emissions from solid dairy manure. Journal of Environmental Management, 332, 117399.
https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2023.117399
5. Chen, C., Pinar, M., & Stengos, T. (2022). Renewable energy and CO2 emissions: New evidence with the panel
threshold model. Renewable Energy, 194, 117-128. https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.05.095
6. Čuček, L., Klemeš, J. J., & Kravanja, Z. (2015). Chapter 5- Overview of environmental footprints. In J. J. Klemeš
(Ed.), Assessing and Measuring Environmental Impact and Sustainability (pp. 131–193). Oxford: Butterworth-
Heinemann. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-799968-5.00005-1
7. de Jesús Vargas‐Soplín, A., Prochnow, A., Herrmann, C., Tscheuschner, B., & Kreidenweis, U. (2022). The
potential for biogas production from autumn tree leaves to supply energy and reduce greenhouse gas emissions– A
case study from the city of Berlin. Resources, Conservation and Recycling, 187, 106598.
https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2022.106598
8. Defra. (2019). Air quality damage cost guidance. Department of Environment, Food and Rural Affairs (Defra),
London.
یمنیمه و یدااصتقا یاایازم هکلب ،دوشتاسیز رواط یطیحمراظنزا
هدولآ یاهراب داجیا زا یریگولج .تاشاد داهاوخ هارامه هب زین ار هدننک
هولاعناایا هاب هاجوت ااب ،نیارابمهم یاکی هاک نامزاااس فداه نیرات
حمیطزیتس و نبرک رشن شهاک یناهجتنردیهج ر هنامااس هاب ندیاس
رادیاپرظنزا تاسیز یطیحمتاساتخواس دایلوت ااب ، زا یتاسیز یاه
یم ،دنامااسپیگدولآ رادااقم ناواات یاااهایهدااشداج فرااصم رااثا رد
تخوس و داد شهاک ار لوادتم یاهاهنردایت تاهج رد یاگرزب داق
دااصتقا تمس هب تکرحزیتاساشخرچ .تاشادرب رادایاپ هعاسوت و ی
هاانیزه ،نیاربااانبشیپ یاهتااسیز هااناریگیم یطیحم یارااب دااناوت
تخاسریزیروانف یاه راگید و یتاسیز یژرانا دیلوت تهج دیدج یاه
یاراد یتسیز تلاوصحمشزراهدوزفا یقاب دنامسپ زا دانیآرف زا هدانام
بآ دیلوت نازایم ههاساحم رد هاک تاسا رکذ نایاش .دوش هدافتسا هویم
تسیز یاهرثا ران زا هدافتسا اب یطیحماس رازافا هاب هاجوت ااب ،ورپامی
هداد زا هدافتسا هب یسرتسد رد تیدودحم و تنونیاوکا هداد هاگیاپ یاه
هداد هارامه تایعطق دع اب یمک تسا نکمم جیاتن ،یعقاو لاماک یاه
.دشاب
هجیتنیریگ
م ،راااضاح شهوژاااپ ردااایناز زهیهاااناهی اااشانی ااااهرثا زای
زیتسحمیطی ایهدشداج هانیزه لمااش ،نبراک راشن یاههانیزه یاه
تراسخ یگدولآ هنیزه و اوهشیپ یاهد ،هناریگلوت رثا رید بآمیهو راانا
وضر رازاب ناماس تکرش رد و دهشم رهش ردی هب یدرکلمع دحاو یازا
بآ یتکاپ هویم061 یمرگاسررب دروامی ا .تافرگ راراقاین هاعلاطم
ازمیای ور زا هدافتاسایدراک گدانز هاخرچی زرا وایبای امکی ااهرثای
زیتسمحیطی تن رد ویهج زهیهناهی شانی ا زااین لواط رد ار ااهرثا
م ناشن لوصحم هعسوتیدهدسررب اب .ی مهمراتین راب رثؤام لاماوع
ایداااج اااهرابی زیتااسحمیطیاااتن ،یج ثأت هااک داد ناااشنیرتراذااگرین
هداهنهط زاگ ،اهیعی رتکلا ویسیهت فرصمی بآ دیلوت رد هویمداندوب رد و
هنیزه نازیم ،هجیتنهداهن نیا یاهراب زا یشان یاهشیب اه مهاس نیرت
هنیزه رد ارلیمحت یاه ،اتاسار نایا رد .دنتاشاد هاعماج هاب هدشااین
هعلاطمپیداهنش ااب هاک دادهانیزه فراصتخااسریز یاراب ییاه یاه
یروانف تهج دیدج یاهلوتید تخوساهی زیتسی م ،دنامسپ زایناوات
لآ رادقمگدویاهی ایهداشداج تخواس فراصم راثا رداهی ار لواداتم
اهنرد و داد شهاکیت گرزب دقی هعاسوت تماس هاب تکرح تهج رد
اپیراد .تشادرب
یرازگساپس
ونیناگدنس سودرف هاگشناد زای ماات تباب دهشمین لاامی :حراط داک(
00020) این م رکشت شهوژپی.دننک
ناگدنسیون تکراشم
لیلا نزورهبیاعمج :روآی هدادشور ،اهسانشی، هداد شزادرپ رن ،اه رازفا
هت و جارختسا ویه لوا نتمیه
دهمی هتسجخدم و تراظن :روپیری،ت جنسراهتعای و ویاریش نتم
امه سحینهداز دام و ترااظن :اهفابدنبیری،ت جناسراهتعای و وایاریش
نتم
References
1. Awuni, S., Adarkwah, F., Ofori, B. D., Purwestri, R. C., Huertas Bernal, D. C., & Hajek, M. (2023). Managing the
challenges of climate change mitigation and adaptation strategies in Ghana. Heliyon, 9(5), e15491.
https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e15491
2. Badakhshan, N., Shahriar, K., Afraei, S., & Bakhtavar, E. (2023). Determining the environmental costs of mining
projects: A comprehensive quantitative assessment. Resources Policy, 82, 103561.
https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.103561
3. Behrooznia, L., Sharifi, M., Mousavi-Avval, S. H., Hosseinzadeh-Bandbafha, H. (2019). Estimation of energy
consumption and environmental ECO-costs of compost production from municipal solid waste in Rasht. Iranian
Journal of Biosystems Engineering, 50(1), 43-55. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20084803.1398.50.1.4.6
4. Chang, F., Fabian-Wheeler, E., Richard, T. L., & Hile, M. (2023). Compaction effects on greenhouse gas and
ammonia emissions from solid dairy manure. Journal of Environmental Management, 332, 117399.
https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2023.117399
5. Chen, C., Pinar, M., & Stengos, T. (2022). Renewable energy and CO2 emissions: New evidence with the panel
threshold model. Renewable Energy, 194, 117-128. https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.05.095
6. Čuček, L., Klemeš, J. J., & Kravanja, Z. (2015). Chapter 5- Overview of environmental footprints. In J. J. Klemeš
(Ed.), Assessing and Measuring Environmental Impact and Sustainability (pp. 131–193). Oxford: Butterworth-
Heinemann. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-799968-5.00005-1
7. de Jesús Vargas‐Soplín, A., Prochnow, A., Herrmann, C., Tscheuschner, B., & Kreidenweis, U. (2022). The
potential for biogas production from autumn tree leaves to supply energy and reduce greenhouse gas emissions– A
case study from the city of Berlin. Resources, Conservation and Recycling, 187, 106598.
https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2022.106598
8. Defra. (2019). Air quality damage cost guidance. Department of Environment, Food and Rural Affairs (Defra),
London.
836 نيشام هیرشن دلج ،يزرواشک ياه41 هرامش ،1 ناتسمز ،4141
9. Dilling, L., Doney, S. C., Edmonds, J., Gurney, K. R., Harriss, R., Schimel, D., Stephens, B., & Stokes, G. (2003).
The role of carbon cycle observations and knowledge in carbon management. Annual Review of Environment and
Resources, 28(1), 521-558. https://doi.org/10.1146/annurev.energy.28.011503.163443
10. Ecocostsvalue. (2022). www.ecocostsvalue.com
11. El Barnossi, A., Moussaid, F., & Iraqi Housseini, A. (2021). Tangerine, banana and pomegranate peels
valorisation for sustainable environment: A review. Biotechnology Reports, 29, e00574.
https://doi.org/10.1016/j.btre.2020.e00574
12. Esmaeilpour Troujeni, M., Emadi, B., Khojastehpour, & M., Vahedi, A. (2014). Analysis of energy flow in
pomegranate fruit production- case study: Behshahr city. The first national conference on new and clean energy
management. Hamadan. https://civilica.com/doc/307957
13. Fathollahi, H., Mousavi-Avval, S. H., Akram, A., & Rafiee, S. (2018). Comparative energy, economic and
environmental analyses of forage production systems for dairy farming. Journal of Cleaner Production, 182, 852-
862. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.02.073
14. Ghasemi-Mobtaker, H., Kaab, A., & Rafiee, S. (2020). Application of life cycle analysis to assess environmental
sustainability of wheat cultivation in the west of Iran. Energy, 193, 116768.
https://doi.org/10.1016/j.energy.2019.116768
15. Gigliotti, M., Schmidt-Traub, G., & Bastianoni, S. (2019). The Sustainable Development Goals. In B. Fath (Ed.),
Encyclopedia of Ecology (Second Edition) (Second Edi, pp. 426 -431). Oxford: Elsevier.
https://doi.org/10.1016/B978-0-12-409548-9.10986-8
16. Hosseinzadeh-Bandbafha, H., Aghbashlo, M., & Tabatabaei, M. (2021). Life cycle assessment of bioenergy
product systems: a critical review. E-Prime, 100015. https://doi.org/10.1016/j.prime.2021.100015
17. IPCC. (2006). IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories. Institute for Global Environmental
Strategies, Hayama, Kanagawa, Japan.
18. ISO. (2006). 14040 International standard. Environmental Management–Life Cycle Assessment–Principles and
Framework, International Organisation for Standardization, Geneva, Switzerland.
19. Khanali, M., Kokei, D., Aghbashlo, M., Nasab, F. K., Hosseinzadeh-Bandbafha, H., & Tabatabaei, M. (2020).
Energy flow modeling and life cycle assessment of apple juice production: Recommendations for renewable
energies implementation and climate change mitigation. Journal of Cleaner Production, 246, 118997.
https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118997
20. Khezri, M., Heshmati, A., & Khodaei, M. (2022). Environmental implications of economic complexity and its role
in determining how renewable energies affect CO 2 emissions. Applied Energy, 306, 117948.
https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2021.117948
21. Kiba, T., & Krapp, A. (2016). Plant Nitrogen Acquisition Under Low Availability: Regulation of Uptake and Root
Architecture. Plant and Cell Physiology, 57(4), 707-714. https://doi.org/10.1093/pcp/pcw052
22. Korberg, A. D., Skov, I. R., & Mathiesen, B. V. (2020). The role of biogas and biogas-derived fuels in a 100%
renewable energy system in Denmark. Energy, 199, 117426. https://doi.org/10.1016/j.energy.2020.117426
23. Landgraf, M., Zeiner, M., Knabl, D., & Corman, F. (2022). Environmental impacts and associated costs of railway
turnouts based on Austrian data. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 103, 103168.
https://doi.org/10.1016/j.trd.2021.103168
24. Lavoro, A., Falzone, L., Gattuso, G., Salemi, R., Cultrera, G., Leone Marco, G., Scandurra, G., Candido, S., &
Libra, M. (2021). Pomegranate: A promising avenue against the most common chronic diseases and their
associated risk factors (Review). International Journal of Functional Nutrition, 2(2), 6.
https://doi.org/10.3892/ijfn.2021.16
25. Li, H., Xie, S., Zhang, X., Xia, Y., Zhang, Y., & Wang, L. (2021). Mid-pregnancy consumption of fruit, vegetable
and fruit juice and the risk of gestational diabetes mellitus: A correlation study. Clinical Nutrition ESPEN, 46,
505-509. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.2021.08.033
26. Li, X., Hussain, S. A., Sobri, S., & Md Said, M. S. (2021). Overviewing the air quality models on air pollution in
Sichuan Basin, China. Chemosphere, 271, 129502. https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2020.129502
27. Longo, S., Mistretta, M., Guarino, F., & Cellura, M. (2017). Life Cycle Assessment of organic and conventional
apple supply chains in the North of Italy. Journal of Cleaner Production, 140, 654-663.
https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.02.049
28. McIntosh, A., & Pontius, J. (2017). Chapter 1- Tools and Skills. In A. McIntosh & J. Pontius (Eds.), Science and
the Global Environment (pp. 1–112). Boston: Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-801712-8.00001-9
29. Melgarejo, P., Núñez-Gómez, D., Legua, P., Martínez-Nicolás, J. J., & Almansa, M. S. (2020). Pomegranate
(Punica granatum L.) a dry pericarp fruit with fleshy seeds. Trends in Food Science & Technology, 102, 232-236.
https://doi.org/10.1016/j.tifs.2020.02.014
30. Mora, C., Spirandelli, D., Franklin, E. C., Lynham, J., Kantar, M. B., Miles, W., Smith, C. Z., Freel, K., Moy, J.,
Louis, L. V, Barba, E. W., Bettinger, K., Frazier, A. G., Colburn IX, J. F., Hanasaki, N., Hawkins, E., Hirabayashi,
Y., Knorr, W., Little, C. M., …, & Hunter, C. L. (2018). Broad threat to humanity from cumulative climate
9. Dilling, L., Doney, S. C., Edmonds, J., Gurney, K. R., Harriss, R., Schimel, D., Stephens, B., & Stokes, G. (2003).
The role of carbon cycle observations and knowledge in carbon management. Annual Review of Environment and
Resources, 28(1), 521-558. https://doi.org/10.1146/annurev.energy.28.011503.163443
10. Ecocostsvalue. (2022). www.ecocostsvalue.com
11. El Barnossi, A., Moussaid, F., & Iraqi Housseini, A. (2021). Tangerine, banana and pomegranate peels
valorisation for sustainable environment: A review. Biotechnology Reports, 29, e00574.
https://doi.org/10.1016/j.btre.2020.e00574
12. Esmaeilpour Troujeni, M., Emadi, B., Khojastehpour, & M., Vahedi, A. (2014). Analysis of energy flow in
pomegranate fruit production- case study: Behshahr city. The first national conference on new and clean energy
management. Hamadan. https://civilica.com/doc/307957
13. Fathollahi, H., Mousavi-Avval, S. H., Akram, A., & Rafiee, S. (2018). Comparative energy, economic and
environmental analyses of forage production systems for dairy farming. Journal of Cleaner Production, 182, 852-
862. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.02.073
14. Ghasemi-Mobtaker, H., Kaab, A., & Rafiee, S. (2020). Application of life cycle analysis to assess environmental
sustainability of wheat cultivation in the west of Iran. Energy, 193, 116768.
https://doi.org/10.1016/j.energy.2019.116768
15. Gigliotti, M., Schmidt-Traub, G., & Bastianoni, S. (2019). The Sustainable Development Goals. In B. Fath (Ed.),
Encyclopedia of Ecology (Second Edition) (Second Edi, pp. 426 -431). Oxford: Elsevier.
https://doi.org/10.1016/B978-0-12-409548-9.10986-8
16. Hosseinzadeh-Bandbafha, H., Aghbashlo, M., & Tabatabaei, M. (2021). Life cycle assessment of bioenergy
product systems: a critical review. E-Prime, 100015. https://doi.org/10.1016/j.prime.2021.100015
17. IPCC. (2006). IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories. Institute for Global Environmental
Strategies, Hayama, Kanagawa, Japan.
18. ISO. (2006). 14040 International standard. Environmental Management–Life Cycle Assessment–Principles and
Framework, International Organisation for Standardization, Geneva, Switzerland.
19. Khanali, M., Kokei, D., Aghbashlo, M., Nasab, F. K., Hosseinzadeh-Bandbafha, H., & Tabatabaei, M. (2020).
Energy flow modeling and life cycle assessment of apple juice production: Recommendations for renewable
energies implementation and climate change mitigation. Journal of Cleaner Production, 246, 118997.
https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118997
20. Khezri, M., Heshmati, A., & Khodaei, M. (2022). Environmental implications of economic complexity and its role
in determining how renewable energies affect CO 2 emissions. Applied Energy, 306, 117948.
https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2021.117948
21. Kiba, T., & Krapp, A. (2016). Plant Nitrogen Acquisition Under Low Availability: Regulation of Uptake and Root
Architecture. Plant and Cell Physiology, 57(4), 707-714. https://doi.org/10.1093/pcp/pcw052
22. Korberg, A. D., Skov, I. R., & Mathiesen, B. V. (2020). The role of biogas and biogas-derived fuels in a 100%
renewable energy system in Denmark. Energy, 199, 117426. https://doi.org/10.1016/j.energy.2020.117426
23. Landgraf, M., Zeiner, M., Knabl, D., & Corman, F. (2022). Environmental impacts and associated costs of railway
turnouts based on Austrian data. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 103, 103168.
https://doi.org/10.1016/j.trd.2021.103168
24. Lavoro, A., Falzone, L., Gattuso, G., Salemi, R., Cultrera, G., Leone Marco, G., Scandurra, G., Candido, S., &
Libra, M. (2021). Pomegranate: A promising avenue against the most common chronic diseases and their
associated risk factors (Review). International Journal of Functional Nutrition, 2(2), 6.
https://doi.org/10.3892/ijfn.2021.16
25. Li, H., Xie, S., Zhang, X., Xia, Y., Zhang, Y., & Wang, L. (2021). Mid-pregnancy consumption of fruit, vegetable
and fruit juice and the risk of gestational diabetes mellitus: A correlation study. Clinical Nutrition ESPEN, 46,
505-509. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.2021.08.033
26. Li, X., Hussain, S. A., Sobri, S., & Md Said, M. S. (2021). Overviewing the air quality models on air pollution in
Sichuan Basin, China. Chemosphere, 271, 129502. https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2020.129502
27. Longo, S., Mistretta, M., Guarino, F., & Cellura, M. (2017). Life Cycle Assessment of organic and conventional
apple supply chains in the North of Italy. Journal of Cleaner Production, 140, 654-663.
https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.02.049
28. McIntosh, A., & Pontius, J. (2017). Chapter 1- Tools and Skills. In A. McIntosh & J. Pontius (Eds.), Science and
the Global Environment (pp. 1–112). Boston: Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-801712-8.00001-9
29. Melgarejo, P., Núñez-Gómez, D., Legua, P., Martínez-Nicolás, J. J., & Almansa, M. S. (2020). Pomegranate
(Punica granatum L.) a dry pericarp fruit with fleshy seeds. Trends in Food Science & Technology, 102, 232-236.
https://doi.org/10.1016/j.tifs.2020.02.014
30. Mora, C., Spirandelli, D., Franklin, E. C., Lynham, J., Kantar, M. B., Miles, W., Smith, C. Z., Freel, K., Moy, J.,
Louis, L. V, Barba, E. W., Bettinger, K., Frazier, A. G., Colburn IX, J. F., Hanasaki, N., Hawkins, E., Hirabayashi,
Y., Knorr, W., Little, C. M., …, & Hunter, C. L. (2018). Broad threat to humanity from cumulative climate
اينزورهب ،ناراکمه وسرربی داصتقاي پياهدماي زیتسحميطی لوتيد بآميهودروم هعلاطم :ي رانا بآ 837
hazards intensified by greenhouse gas emissions. Nature Climate Change, 8(12), 1062-1071.
https://doi.org/10.1038/s41558-018-0315-6
31. Morales-Mora, M. A., Rosa-Dominguez, E., Suppen-Reynaga, N., & Martinez-Delgadillo, S. A. (2012).
Environmental and eco-costs life cycle assessment of an acrylonitrile process by capacity enlargement in Mexico.
Process Safety and Environmental Protection, 90(1), 27-37. https://doi.org/10.1016/j.psep.2011.10.002
32. Nandi, S., Ahmed, S., & Khurpade, P. D. (2023). Chapter 5- Anaerobic digestion of fruit and vegetable waste for
biogas and other biofuels. In S. A. Mandavgane, I. Chakravarty, & A. K. Jaiswal (Eds.), Fruit and Vegetable
Waste Utilization and Sustainability (pp. 101–119). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-91743-
8.00007-1
33. Nemecek, T., & Kagi, T. (2007). Life cycle inventories of agricultural production systems. Final report ecoinvent
v2. 0 No. 15. Swiss center for life cycle inventories, Dübendorf, Switzerland.
34. Ng, K. H., Lai, S. Y., Jamaludin, N. F. M., & Mohamed, A. R. (2022). A review on dry-based and wet-based
catalytic sulphur dioxide (SO2) reduction technologies. Journal of Hazardous Materials, 423, 127061.
https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2021.127061
35. O’Shea, R., Lin, R., Wall, D. M., Browne, J. D., & Murphy, J. D. (2020). Using biogas to reduce natural gas
consumption and greenhouse gas emissions at a large distillery. Applied Energy, 279, 115812.
https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.115812
36. Papong, S., Rewlay-ngoen, C., Itsubo, N., & Malakul, P. (2017). Environmental life cycle assessment and social
impacts of bioethanol production in Thailand. Journal of Cleaner Production, 157, 254-266.
https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.04.122
37. Pinto, E. P., Perin, E. C., Schott, I. B., Düsman, E., da Silva Rodrigues, R., Lucchetta, L., Manfroi, V., &
Rombaldi, C. V. (2022). Phenolic compounds are dependent on cultivation conditions in face of UV-C radiation in
‘Concord’ grape juices (Vitis labrusca). LWT, 154, 112681. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2021.112681
38. Rahil, A., Gammon, R., Brown, N., Udie, J., & Mazhar, M. U. (2019). Potential economic benefits of carbon
dioxide (CO2) reduction due to renewable energy and electrolytic hydrogen fuel deployment under current and
long term forecasting of the Social Carbon Cost (SCC). Energy Reports, 5, 602-618.
https://doi.org/10.1016/j.egyr.2019.05.003
39. Rennert, K., Errickson, F., Prest, B. C., Rennels, L., Newell, R. G., Pizer, W., Kingdon, C., Wingenroth, J., Cooke,
R., Parthum, B., Smith, D., Cromar, K., Diaz, D., Moore, F. C., Müller, U. K., Plevin, R. J., Raftery, A. E.,
Ševčíková, H., Sheets, H., …, & Anthoff, D. (2022). Comprehensive evidence implies a higher social cost of CO2.
Nature, 610(7933), 687-692. https://doi.org/10.1038/s41586-022-05224-9
40. Singh, N. V., Parashuram, S., Sharma, J., Potlannagari, R. S., Karuppannan, D. B., Pal, R. K., Patil, P.,
Mundewadikar, D. M., Sangnure, V. R., Parvati Sai Arun, P. V, Mutha, N. V. R., Kumar, B., Tripathi, A.,
Peddamma, S. K., Kothandaraman, H., Yellaboina, S., Baghel, D. S., & Reddy, U. K. (2020). Comparative
transcriptome profiling of pomegranate genotypes having resistance and susceptible reaction to Xanthomonas
axonopodis pv. punicae. Saudi Journal of Biological Sciences. https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2020.07.023
41. SMAJ. (2023). Statistics of Ministry of Agriculture Jahad, Iran.
42. Staudt, A., Huddleston, N., & Kraucunas, I. (2008). Understanding and Responding to Climate Change: Highlights
of National Academies Reports. https://www.preventionweb.net/quick/3915
43. Talekar, S., Patti, A. F., Vijayraghavan, R., & Arora, A. (2018). An integrated green biorefinery approach towards
simultaneous recovery of pectin and polyphenols coupled with bioethanol production from waste pomegranate
peels. Bioresource Technology, 266, 322-334. https://doi.org/10.1016/j.biortech.2018.06.072
44. Vogtlander, J. (2010). LCA-based assessment of sustainability: the Eco-costs/Value Ratio EVR.
45. Vogtländer, J. G., Bijma, A., & Brezet, H. C. (2002). Communicating the eco-efficiency of products and services
by means of the eco -costs/value model. Journal of Cleaner Production, 10(1), 57-67.
https://doi.org/10.1016/S0959-6526(01)00013-0
46. Wang, C., Luo, D., Zhang, X., Huang, R., Cao, Y., Liu, G., Zhang, Y., & Wang, H. (2022). Biochar-based slow-
release of fertilizers for sustainable agriculture: A mini review. Environmental Science and Ecotechnology, 10,
100167. https://doi.org/10.1016/j.ese.2022.100167
47. Zarei, M. J., Kazemi, N., & Marzban, A. (2019). Life cycle environmental impacts of cucumber and tomato
production in open-field and greenhouse. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 18(3), 249-255.
https://doi.org/10.1016/j.jssas.2017.07.001
48. Zhang, Q., Zhu, J., Mulder, J., Wang, Q., Liu, C., & He, N. (2023). High environmental costs behind rapid
economic development: Evidence from economic loss caused by atmospheric acid deposition. Journal of
Environmental Management, 334, 117511. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2023.117511
49. Zhao, S., Deng, K., Zhu, Y., Jiang, T., Wu, P., Feng, K., & Li, L. (2023). Optimization of slow-release fertilizer
application improves lotus rhizome quality by affecting the physicochemical properties of starch. Journal of
Integrative Agriculture, 22(4), 1045-1057. https://doi.org/10.1016/j.jia.2023.01.005
hazards intensified by greenhouse gas emissions. Nature Climate Change, 8(12), 1062-1071.
https://doi.org/10.1038/s41558-018-0315-6
31. Morales-Mora, M. A., Rosa-Dominguez, E., Suppen-Reynaga, N., & Martinez-Delgadillo, S. A. (2012).
Environmental and eco-costs life cycle assessment of an acrylonitrile process by capacity enlargement in Mexico.
Process Safety and Environmental Protection, 90(1), 27-37. https://doi.org/10.1016/j.psep.2011.10.002
32. Nandi, S., Ahmed, S., & Khurpade, P. D. (2023). Chapter 5- Anaerobic digestion of fruit and vegetable waste for
biogas and other biofuels. In S. A. Mandavgane, I. Chakravarty, & A. K. Jaiswal (Eds.), Fruit and Vegetable
Waste Utilization and Sustainability (pp. 101–119). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-91743-
8.00007-1
33. Nemecek, T., & Kagi, T. (2007). Life cycle inventories of agricultural production systems. Final report ecoinvent
v2. 0 No. 15. Swiss center for life cycle inventories, Dübendorf, Switzerland.
34. Ng, K. H., Lai, S. Y., Jamaludin, N. F. M., & Mohamed, A. R. (2022). A review on dry-based and wet-based
catalytic sulphur dioxide (SO2) reduction technologies. Journal of Hazardous Materials, 423, 127061.
https://doi.org/10.1016/j.jhazmat.2021.127061
35. O’Shea, R., Lin, R., Wall, D. M., Browne, J. D., & Murphy, J. D. (2020). Using biogas to reduce natural gas
consumption and greenhouse gas emissions at a large distillery. Applied Energy, 279, 115812.
https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.115812
36. Papong, S., Rewlay-ngoen, C., Itsubo, N., & Malakul, P. (2017). Environmental life cycle assessment and social
impacts of bioethanol production in Thailand. Journal of Cleaner Production, 157, 254-266.
https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.04.122
37. Pinto, E. P., Perin, E. C., Schott, I. B., Düsman, E., da Silva Rodrigues, R., Lucchetta, L., Manfroi, V., &
Rombaldi, C. V. (2022). Phenolic compounds are dependent on cultivation conditions in face of UV-C radiation in
‘Concord’ grape juices (Vitis labrusca). LWT, 154, 112681. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2021.112681
38. Rahil, A., Gammon, R., Brown, N., Udie, J., & Mazhar, M. U. (2019). Potential economic benefits of carbon
dioxide (CO2) reduction due to renewable energy and electrolytic hydrogen fuel deployment under current and
long term forecasting of the Social Carbon Cost (SCC). Energy Reports, 5, 602-618.
https://doi.org/10.1016/j.egyr.2019.05.003
39. Rennert, K., Errickson, F., Prest, B. C., Rennels, L., Newell, R. G., Pizer, W., Kingdon, C., Wingenroth, J., Cooke,
R., Parthum, B., Smith, D., Cromar, K., Diaz, D., Moore, F. C., Müller, U. K., Plevin, R. J., Raftery, A. E.,
Ševčíková, H., Sheets, H., …, & Anthoff, D. (2022). Comprehensive evidence implies a higher social cost of CO2.
Nature, 610(7933), 687-692. https://doi.org/10.1038/s41586-022-05224-9
40. Singh, N. V., Parashuram, S., Sharma, J., Potlannagari, R. S., Karuppannan, D. B., Pal, R. K., Patil, P.,
Mundewadikar, D. M., Sangnure, V. R., Parvati Sai Arun, P. V, Mutha, N. V. R., Kumar, B., Tripathi, A.,
Peddamma, S. K., Kothandaraman, H., Yellaboina, S., Baghel, D. S., & Reddy, U. K. (2020). Comparative
transcriptome profiling of pomegranate genotypes having resistance and susceptible reaction to Xanthomonas
axonopodis pv. punicae. Saudi Journal of Biological Sciences. https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2020.07.023
41. SMAJ. (2023). Statistics of Ministry of Agriculture Jahad, Iran.
42. Staudt, A., Huddleston, N., & Kraucunas, I. (2008). Understanding and Responding to Climate Change: Highlights
of National Academies Reports. https://www.preventionweb.net/quick/3915
43. Talekar, S., Patti, A. F., Vijayraghavan, R., & Arora, A. (2018). An integrated green biorefinery approach towards
simultaneous recovery of pectin and polyphenols coupled with bioethanol production from waste pomegranate
peels. Bioresource Technology, 266, 322-334. https://doi.org/10.1016/j.biortech.2018.06.072
44. Vogtlander, J. (2010). LCA-based assessment of sustainability: the Eco-costs/Value Ratio EVR.
45. Vogtländer, J. G., Bijma, A., & Brezet, H. C. (2002). Communicating the eco-efficiency of products and services
by means of the eco -costs/value model. Journal of Cleaner Production, 10(1), 57-67.
https://doi.org/10.1016/S0959-6526(01)00013-0
46. Wang, C., Luo, D., Zhang, X., Huang, R., Cao, Y., Liu, G., Zhang, Y., & Wang, H. (2022). Biochar-based slow-
release of fertilizers for sustainable agriculture: A mini review. Environmental Science and Ecotechnology, 10,
100167. https://doi.org/10.1016/j.ese.2022.100167
47. Zarei, M. J., Kazemi, N., & Marzban, A. (2019). Life cycle environmental impacts of cucumber and tomato
production in open-field and greenhouse. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 18(3), 249-255.
https://doi.org/10.1016/j.jssas.2017.07.001
48. Zhang, Q., Zhu, J., Mulder, J., Wang, Q., Liu, C., & He, N. (2023). High environmental costs behind rapid
economic development: Evidence from economic loss caused by atmospheric acid deposition. Journal of
Environmental Management, 334, 117511. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2023.117511
49. Zhao, S., Deng, K., Zhu, Y., Jiang, T., Wu, P., Feng, K., & Li, L. (2023). Optimization of slow-release fertilizer
application improves lotus rhizome quality by affecting the physicochemical properties of starch. Journal of
Integrative Agriculture, 22(4), 1045-1057. https://doi.org/10.1016/j.jia.2023.01.005
Download
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 10
- Slides 21
- Age 373 days
Related Slideshows
23
Earthquakes_Type of Faults_Science G8.pptx
OctabellFabila1
42 views
15
Quiz #1 Science 10 in the first quarter for jhs
HendrixAntonniAmante
41 views
9
Astronomy history from long ago till doday
ssuserbd9abe
41 views
9
Great history of astronomy from long ago till today
ssuserbd9abe
39 views
20
EARTHQUAKE-DRILL.powerpoint.............
chalobrido8
42 views
9
History of astronomy from old times to the present times
ssuserbd9abe
42 views