Giáo Trình Điều Tra gian lận tài chính.pdf
8swf82kchv
105 views
28 slides
Feb 15, 2025
Slide 1 of 28
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
About This Presentation
Giáo Trình điều tra gian lận tài chính
Củng cố kiến thức
✅ Hiểu rõ các hình thức gian lận tài chính phổ biến và tác động của chúng
✅ Nắm vững quy trình điều tra, thu thập bằng chứng, truy vết giao dịch và xác minh danh tính.
✅ S�...
Slide Content
P a g e | 1
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
()
GIÁO TRÌNH
ĐIỀU TRA GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
()
GIÁO TRÌNH
ĐIỀU TRA GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
P a g e | 2
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
GIÁO TRÌNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
MỤC LỤC CHI TIẾT
PHẦN 1: TỔNG QUAN VỀ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
1.1. Khái niệm và bản chất gian lận tài chính
1.2. Các hình thức gian lận phổ biến hiện nay
1.3. Xu hướng gian lận tài chính tại Việt Nam và thế giới
1.4. Ảnh hưởng của gian lận tài chính đến doanh nghiệp và nền kinh tế
PHẦN 2: NHẬN DIỆN CÁC HÌNH THỨC GIAN LẬN
2.1. Gian lận danh tính (Fake ID, mạo danh CCCD thật)
2.2. Gian lận tài khoản ngân hàng (Mở tài khoản ảo, tài khoản đánh cắp)
2.3. Gian lận tín dụng tiêu dùng (Vay bằng hồ sơ giả, lừa đảo trả góp)
2.4. Gian lận nội bộ trong tổ chức tài chính (Tiếp tay, làm giả hồ sơ)
PHẦN 3: QUY TRÌNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
3.1. Quy trình phát hiện dấu hiệu gian lận
3.2. Kỹ thuật thu thập bằng chứng và truy vết giao dịch
3.3. Xác minh danh tính và điều tra thực địa
3.4. Hợp tác với ngân hàng, tổ chức tín dụng và cơ quan chức năng
PHẦN 4: CÔNG CỤ VÀ PHẦN MỀM HỖ TRỢ ĐIỀU TRA
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
GIÁO TRÌNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
MỤC LỤC CHI TIẾT
PHẦN 1: TỔNG QUAN VỀ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
1.1. Khái niệm và bản chất gian lận tài chính
1.2. Các hình thức gian lận phổ biến hiện nay
1.3. Xu hướng gian lận tài chính tại Việt Nam và thế giới
1.4. Ảnh hưởng của gian lận tài chính đến doanh nghiệp và nền kinh tế
PHẦN 2: NHẬN DIỆN CÁC HÌNH THỨC GIAN LẬN
2.1. Gian lận danh tính (Fake ID, mạo danh CCCD thật)
2.2. Gian lận tài khoản ngân hàng (Mở tài khoản ảo, tài khoản đánh cắp)
2.3. Gian lận tín dụng tiêu dùng (Vay bằng hồ sơ giả, lừa đảo trả góp)
2.4. Gian lận nội bộ trong tổ chức tài chính (Tiếp tay, làm giả hồ sơ)
PHẦN 3: QUY TRÌNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
3.1. Quy trình phát hiện dấu hiệu gian lận
3.2. Kỹ thuật thu thập bằng chứng và truy vết giao dịch
3.3. Xác minh danh tính và điều tra thực địa
3.4. Hợp tác với ngân hàng, tổ chức tín dụng và cơ quan chức năng
PHẦN 4: CÔNG CỤ VÀ PHẦN MỀM HỖ TRỢ ĐIỀU TRA
P a g e | 3
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
4.1. OSINT – Công cụ truy tìm thông tin từ nguồn mở
4.2. Phân tích dữ liệu tài chính bằng Excel, Power BI, Python
4.3. Công cụ nhận diện giấy tờ giả (OCR, AI chống gian lận)
4.4. Truy vết giao dịch tiền điện tử và tài khoản ngân hàng ảo
PHẦN 5: PHÒNG CHỐNG GIAN LẬN TÀI CHÍNH
5.1. Cơ chế kiểm soát nội bộ chống gian lận
5.2. Cải thiện quy trình xét duyệt hồ sơ vay
5.3. Ứng dụng công nghệ AI & Blockchain vào phòng chống gian lận
5.4. Đào tạo nhân viên về nhận diện và phòng chống gian lận
PHẦN 6: CASE STUDY – PHÂN TÍCH CÁC VỤ ÁN GIAN LẬN LỚN
6.1. Các vụ gian lận tài chính lớn tại Việt Nam
6.2. Phân tích vụ lừa đảo đa cấp và bài học rút ra
6.3. Case study về gian lận trong cho vay tiêu dùng
PHẦN 7: THỰC HÀNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
7.1. Các tình huống mô phỏng điều tra gian lận
7.2. Bài tập thực hành phân tích hồ sơ nghi vấn
7.3. Đánh giá năng lực điều tra và xử lý tình huống
PHẦN 8: QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
8.1. Các quy định pháp luật về gian lận tài chính – tín dụng
8.2. Các biện pháp tăng cường phòng chống gian lận tài chính – tín dụng
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
4.1. OSINT – Công cụ truy tìm thông tin từ nguồn mở
4.2. Phân tích dữ liệu tài chính bằng Excel, Power BI, Python
4.3. Công cụ nhận diện giấy tờ giả (OCR, AI chống gian lận)
4.4. Truy vết giao dịch tiền điện tử và tài khoản ngân hàng ảo
PHẦN 5: PHÒNG CHỐNG GIAN LẬN TÀI CHÍNH
5.1. Cơ chế kiểm soát nội bộ chống gian lận
5.2. Cải thiện quy trình xét duyệt hồ sơ vay
5.3. Ứng dụng công nghệ AI & Blockchain vào phòng chống gian lận
5.4. Đào tạo nhân viên về nhận diện và phòng chống gian lận
PHẦN 6: CASE STUDY – PHÂN TÍCH CÁC VỤ ÁN GIAN LẬN LỚN
6.1. Các vụ gian lận tài chính lớn tại Việt Nam
6.2. Phân tích vụ lừa đảo đa cấp và bài học rút ra
6.3. Case study về gian lận trong cho vay tiêu dùng
PHẦN 7: THỰC HÀNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
7.1. Các tình huống mô phỏng điều tra gian lận
7.2. Bài tập thực hành phân tích hồ sơ nghi vấn
7.3. Đánh giá năng lực điều tra và xử lý tình huống
PHẦN 8: QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
8.1. Các quy định pháp luật về gian lận tài chính – tín dụng
8.2. Các biện pháp tăng cường phòng chống gian lận tài chính – tín dụng
P a g e | 4
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
PHẦN 1: TỔNG QUAN VỀ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
Khái niệm và bản chất gian lận tài chính:
Gian lận tài chính là hành vi sử dụng thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tài sản, lợi ích tài
chính từ các cá nhân, tổ chức tín dụng hoặc doanh nghiệp. Các hình thức gian lận phổ
biến bao gồm:
• Gian lận danh tính: Sử dụng CCCD giả, mạo danh người khác để mở tài khoản ngân
hàng hoặc vay vốn.
• Gian lận tài khoản ngân hàng: Mở tài khoản ảo, sử dụng tài khoản đánh cắp để thực
hiện giao dịch lừa đảo.
• Gian lận tín dụng tiêu dùng: Sử dụng hồ sơ giả để vay tiền, mua hàng trả góp mà
không có ý định hoàn trả.
• Gian lận nội bộ: Nhân viên tổ chức tài chính thông đồng với khách hàng hoặc bên thứ
ba để thực hiện hành vi gian lận.
Các hình thức gian lận phổ biến hiện nay:
Hiện nay, các tổ chức tài chính và ngân hàng đang phải đối mặt với nhiều hình thức gian
lận tinh vi, bao gồm:
• Sử dụng CCCD phôi thật nhưng hình giả để vay tiền
• Tạo tài khoản ngân hàng giả để rút tiền từ khoản vay lừa đảo
• Dùng danh tính người khác để đăng ký SIM điện thoại, mở tài khoản online
• Nhân viên nội bộ tiếp tay cho khách hàng làm hồ sơ giả
1.3 Xu hướng gian lận tài chính tại Việt Nam và thế giới.
Theo thống kê, các tổ chức tài chính tại Việt Nam đang đối diện với mức độ gian lận ngày
càng tăng do:
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
PHẦN 1: TỔNG QUAN VỀ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
Khái niệm và bản chất gian lận tài chính:
Gian lận tài chính là hành vi sử dụng thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tài sản, lợi ích tài
chính từ các cá nhân, tổ chức tín dụng hoặc doanh nghiệp. Các hình thức gian lận phổ
biến bao gồm:
• Gian lận danh tính: Sử dụng CCCD giả, mạo danh người khác để mở tài khoản ngân
hàng hoặc vay vốn.
• Gian lận tài khoản ngân hàng: Mở tài khoản ảo, sử dụng tài khoản đánh cắp để thực
hiện giao dịch lừa đảo.
• Gian lận tín dụng tiêu dùng: Sử dụng hồ sơ giả để vay tiền, mua hàng trả góp mà
không có ý định hoàn trả.
• Gian lận nội bộ: Nhân viên tổ chức tài chính thông đồng với khách hàng hoặc bên thứ
ba để thực hiện hành vi gian lận.
Các hình thức gian lận phổ biến hiện nay:
Hiện nay, các tổ chức tài chính và ngân hàng đang phải đối mặt với nhiều hình thức gian
lận tinh vi, bao gồm:
• Sử dụng CCCD phôi thật nhưng hình giả để vay tiền
• Tạo tài khoản ngân hàng giả để rút tiền từ khoản vay lừa đảo
• Dùng danh tính người khác để đăng ký SIM điện thoại, mở tài khoản online
• Nhân viên nội bộ tiếp tay cho khách hàng làm hồ sơ giả
1.3 Xu hướng gian lận tài chính tại Việt Nam và thế giới.
Theo thống kê, các tổ chức tài chính tại Việt Nam đang đối diện với mức độ gian lận ngày
càng tăng do:
P a g e | 5
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Công nghệ Deepfake giúp tạo ra giấy tờ giả mạo tinh vi hơn.
• Sự phát triển của tiền điện tử giúp kẻ gian lận dễ dàng rửa tiền.
• Tội phạm công nghệ cao ngày càng chuyên nghiệp, có tổ chức.
1.4 Ảnh hưởng của gian lận tài chính đến doanh nghiệp và nền kinh tế
Gian lận tài chính không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến
uy tín của doanh nghiệp, cụ thể:
• Doanh nghiệp: Mất vốn, giảm k hả năng cạnh tranh, ảnh hưởng uy tín.
• Khách hàng: Bị đánh cắp danh tính, vướng vào nợ xấu ngoài ý muốn.
• Nền kinh tế: Ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính, gia tăng rủi ro tín dụng.
PHẦN 2: NHẬN DIỆN CÁC HÌNH THỨC GIAN LẬN
2.1. Gian lận danh tính (Mạo danh CCCD thật, sử dụng giấy tờ giả)
Mô tả hình thức gian lận:
• Kẻ gian sử dụng CCCD phôi thật nhưng thay đổi ảnh để vay tiền hoặc mở tài khoản
ngân hàng.
• Sử dụng CCCD giả, hộ chiếu giả hoặc thông tin đánh cắp để đăng ký dịch vụ tài chính.
• Dùng giấy tờ của người đã mất hoặc người không biết mình bị lợi dụng để lừa đảo.
Dấu hiệu nhận biết:
• Ảnh CCCD có dấu hiệu chỉnh sửa (màu sắc không đồng nhất, méo mó).
• Không trùng khớp với dữ liệu sinh trắc học khi quét vân tay hoặc nhận diện khuôn mặt.
• Khi xác minh thực tế, người đứng tên CCCD không biết về khoản vay. Công cụ hỗ trợ
điều tra:
• OCR (Optical Character Recognition) để quét và phân tích giấy tờ.
• Face Recognition AI để so sánh ảnh CCCD với ảnh thực tế.
• Dữ liệu sinh trắc học từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng để xác minh danh tính.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Công nghệ Deepfake giúp tạo ra giấy tờ giả mạo tinh vi hơn.
• Sự phát triển của tiền điện tử giúp kẻ gian lận dễ dàng rửa tiền.
• Tội phạm công nghệ cao ngày càng chuyên nghiệp, có tổ chức.
1.4 Ảnh hưởng của gian lận tài chính đến doanh nghiệp và nền kinh tế
Gian lận tài chính không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến
uy tín của doanh nghiệp, cụ thể:
• Doanh nghiệp: Mất vốn, giảm k hả năng cạnh tranh, ảnh hưởng uy tín.
• Khách hàng: Bị đánh cắp danh tính, vướng vào nợ xấu ngoài ý muốn.
• Nền kinh tế: Ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính, gia tăng rủi ro tín dụng.
PHẦN 2: NHẬN DIỆN CÁC HÌNH THỨC GIAN LẬN
2.1. Gian lận danh tính (Mạo danh CCCD thật, sử dụng giấy tờ giả)
Mô tả hình thức gian lận:
• Kẻ gian sử dụng CCCD phôi thật nhưng thay đổi ảnh để vay tiền hoặc mở tài khoản
ngân hàng.
• Sử dụng CCCD giả, hộ chiếu giả hoặc thông tin đánh cắp để đăng ký dịch vụ tài chính.
• Dùng giấy tờ của người đã mất hoặc người không biết mình bị lợi dụng để lừa đảo.
Dấu hiệu nhận biết:
• Ảnh CCCD có dấu hiệu chỉnh sửa (màu sắc không đồng nhất, méo mó).
• Không trùng khớp với dữ liệu sinh trắc học khi quét vân tay hoặc nhận diện khuôn mặt.
• Khi xác minh thực tế, người đứng tên CCCD không biết về khoản vay. Công cụ hỗ trợ
điều tra:
• OCR (Optical Character Recognition) để quét và phân tích giấy tờ.
• Face Recognition AI để so sánh ảnh CCCD với ảnh thực tế.
• Dữ liệu sinh trắc học từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng để xác minh danh tính.
P a g e | 6
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
2.2. Gian lận tài khoản ngân hàng (Mở tài khoản ảo, sử dụng tài khoản đánh cắp)
Mô tả hình thức gian lận:
• Sử dụng CCCD giả để mở tài khoản ngân hàng trực tuyến.
• Mua bán tài khoản ngân hàng để thực hiện giao dịch rửa tiền, lừa đảo.
• Đánh cắp thông tin tài khoản của người khác để vay tiền hoặc thực hiện giao dịch gian
lận. Dấu hiệu nhận biết:
• Tài khoản ngân hàng mở gần đây nhưng có lượng giao dịch lớn bất thường.
• Thông tin đăng ký không trùng khớp với dữ liệu trong hệ thống ngân hàng.
• Nhiều tài khoản ngân hàng liên kết với cùng một số điện thoại hoặc địa chỉ email.
Công cụ hỗ trợ điều tra:
• Hệ
thống phân tích giao dịch bất thường (Fraud Detection System).
• Phân tích hành vi người dùng trên ứng dụng ngân hàng điện tử.
• Truy vết IP và thiết bị đăng nhập để xác định vị trí thực tế của kẻ gian.
2.3. Gian lận trong vay tiêu dùng và mua hàng trả góp
Mô tả hình thức gian lận:
• Sử dụng CCCD giả để mua hàng trả góp nhưng không có ý định thanh toán.
• Lập hồ sơ vay giả bằng cách dùng giấy tờ công chứng giả, hợp đồng lao động giả.
• Tiếp tay từ nhân viên nội bộ, làm giả hồ sơ vay để rút tiền bất hợp pháp. Dấu hiệu
nhận biết:
• Số điện thoại đăng ký vay không hoạt động sau khi khoản vay được duyệt.
• Lịch sử tín dụng bất thường: Nhiều khoản vay ngắn hạn trong thời gian ngắn.
• Địa chỉ cư trú hoặc địa chỉ công ty trong hồ sơ không có thật hoặc không liên lạc được.
Công cụ hỗ trợ điều tra:
• Hệ thống kiểm tra lịch sử tín dụng (CIC, Experian, Equifax, FICO Score).
• Dữ liệu định vị GPS từ hợp đồng vay để xác minh địa chỉ thực tế.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
2.2. Gian lận tài khoản ngân hàng (Mở tài khoản ảo, sử dụng tài khoản đánh cắp)
Mô tả hình thức gian lận:
• Sử dụng CCCD giả để mở tài khoản ngân hàng trực tuyến.
• Mua bán tài khoản ngân hàng để thực hiện giao dịch rửa tiền, lừa đảo.
• Đánh cắp thông tin tài khoản của người khác để vay tiền hoặc thực hiện giao dịch gian
lận. Dấu hiệu nhận biết:
• Tài khoản ngân hàng mở gần đây nhưng có lượng giao dịch lớn bất thường.
• Thông tin đăng ký không trùng khớp với dữ liệu trong hệ thống ngân hàng.
• Nhiều tài khoản ngân hàng liên kết với cùng một số điện thoại hoặc địa chỉ email.
Công cụ hỗ trợ điều tra:
• Hệ
thống phân tích giao dịch bất thường (Fraud Detection System).
• Phân tích hành vi người dùng trên ứng dụng ngân hàng điện tử.
• Truy vết IP và thiết bị đăng nhập để xác định vị trí thực tế của kẻ gian.
2.3. Gian lận trong vay tiêu dùng và mua hàng trả góp
Mô tả hình thức gian lận:
• Sử dụng CCCD giả để mua hàng trả góp nhưng không có ý định thanh toán.
• Lập hồ sơ vay giả bằng cách dùng giấy tờ công chứng giả, hợp đồng lao động giả.
• Tiếp tay từ nhân viên nội bộ, làm giả hồ sơ vay để rút tiền bất hợp pháp. Dấu hiệu
nhận biết:
• Số điện thoại đăng ký vay không hoạt động sau khi khoản vay được duyệt.
• Lịch sử tín dụng bất thường: Nhiều khoản vay ngắn hạn trong thời gian ngắn.
• Địa chỉ cư trú hoặc địa chỉ công ty trong hồ sơ không có thật hoặc không liên lạc được.
Công cụ hỗ trợ điều tra:
• Hệ thống kiểm tra lịch sử tín dụng (CIC, Experian, Equifax, FICO Score).
• Dữ liệu định vị GPS từ hợp đồng vay để xác minh địa chỉ thực tế.
P a g e | 7
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• AI phân tích mẫu chữ ký để phát hiện chữ ký giả trên hồ sơ vay.
PHẦN 3: QUY TRÌNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
3.1. Quy trình phát hiện dấu hiệu gian lận
Bước 1: Tiếp nhận thông tin nghi vấn
• Thu thập thông tin từ hệ thống cảnh báo gian lận của ngân hàng, công ty tài chính. •
Xác minh nguồn gốc thông tin, đánh giá mức độ rủi ro.
• Phân loại vụ việc: Gian lận danh tính, gian lận tín dụng, gian lận nội bộ, v.v.
Bước 2: Phân tích dữ liệu tài chính
• Xác định giao dịch bất thường (ví dụ: nhiều khoản vay nhỏ trong thời gian ngắn, giao
dịch lặp lại với số tiền tương đương).
• Đối chiếu thông tin khách hàng với danh sách đen, danh sách cảnh báo của các tổ chức
tài chính.
• Kiểm tra lịch sử tín dụng, phát hiện mẫu hình đáng ngờ.
Bước 3: Kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ
• Đối chiếu thông tin trên giấy tờ tùy thân với dữ liệu quốc gia (CCCD, hộ khẩu, bằng lái
xe).
• Sử dụng công nghệ OCR để kiểm tra dấu hiệu chỉnh sửa, làm giả trên giấy tờ.
• Kiểm tra tính nhất quán giữa hồ sơ đăng ký và thông tin giao dịch thực tế.
Bước 4: Liên hệ xác minh thực tế
• Gọi điện xác minh thông tin với khách hàng.
• Gặp trực tiếp khách hàng (nếu cần) để đối chiếu giấy tờ, xác thực danh tính.
• Liên hệ với các bên liên quan (ngân hàng, công ty tài chính, đơn vị cung cấp dịch vụ) để
kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.
Bước 5: Báo cáo và xử lý
• Tổng hợp bằng chứng, đánh giá mức độ gian lận.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• AI phân tích mẫu chữ ký để phát hiện chữ ký giả trên hồ sơ vay.
PHẦN 3: QUY TRÌNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
3.1. Quy trình phát hiện dấu hiệu gian lận
Bước 1: Tiếp nhận thông tin nghi vấn
• Thu thập thông tin từ hệ thống cảnh báo gian lận của ngân hàng, công ty tài chính. •
Xác minh nguồn gốc thông tin, đánh giá mức độ rủi ro.
• Phân loại vụ việc: Gian lận danh tính, gian lận tín dụng, gian lận nội bộ, v.v.
Bước 2: Phân tích dữ liệu tài chính
• Xác định giao dịch bất thường (ví dụ: nhiều khoản vay nhỏ trong thời gian ngắn, giao
dịch lặp lại với số tiền tương đương).
• Đối chiếu thông tin khách hàng với danh sách đen, danh sách cảnh báo của các tổ chức
tài chính.
• Kiểm tra lịch sử tín dụng, phát hiện mẫu hình đáng ngờ.
Bước 3: Kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ
• Đối chiếu thông tin trên giấy tờ tùy thân với dữ liệu quốc gia (CCCD, hộ khẩu, bằng lái
xe).
• Sử dụng công nghệ OCR để kiểm tra dấu hiệu chỉnh sửa, làm giả trên giấy tờ.
• Kiểm tra tính nhất quán giữa hồ sơ đăng ký và thông tin giao dịch thực tế.
Bước 4: Liên hệ xác minh thực tế
• Gọi điện xác minh thông tin với khách hàng.
• Gặp trực tiếp khách hàng (nếu cần) để đối chiếu giấy tờ, xác thực danh tính.
• Liên hệ với các bên liên quan (ngân hàng, công ty tài chính, đơn vị cung cấp dịch vụ) để
kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.
Bước 5: Báo cáo và xử lý
• Tổng hợp bằng chứng, đánh giá mức độ gian lận.
P a g e | 8
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Lập báo cáo điều tra gửi cấp quản lý hoặc cơ quan chức năng.
• Phối hợp với các bên liên quan để ngăn chặn rủi ro.
3.2. Kỹ thuật thu thập bằng chứng và truy vết giao dịch
A. Phân tích luồng tiền để truy vết giao dịch gian lận
• Xác định tài khoản nhận tiền từ khoản vay giả hoặc giao dịch lừa đảo.
• Kiểm tra lịch sử chuyển tiền để tìm mối liên kết giữa các tài khoản nghi vấn.
• Sử dụng phần mềm phân tích giao dịch (như Power BI, SQL) để nhận diện mẫu hình
đáng ngờ.
B. Truy vết IP và thiết bị sử dụng để phát hiện hành vi gian lận
• Phát hiện đăng nhập từ địa chỉ IP lạ (đặc biệt là từ nước ngoài hoặc khu vực có nguy
cơ cao).
• Kiểm tra loại thiết bị sử dụng đăng nhập (ví dụ: nhiều tài khoản truy cập từ cùng một
thiết bị có thể là dấu hiệu gian lận).
• Sử dụng công cụ phân tích hành vi để xem mẫu hình đăng nhập bất thường.
C. Kiểm tra thông tin trên mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến
• Tra cứu số điện thoại, email nghi vấn trên Facebook, Zalo, Telegram để xem có liên kết
với các nhóm lừa đảo không.
• Sử dụng OSINT để tìm thông tin công khai liên quan đến đối tượng nghi vấn.
• Kiểm tra các bài đăng, nhóm chat có dấu hiệu lừa đảo tài chính.
3.3. Xác minh danh tính và điều tra thực địa Xác minh danh tính khách hàng
• So sánh ảnh chân dung khách hàng với ảnh trên CCCD/hộ chiếu bằng công nghệ nhận
diện khuôn mặt.
• Kiểm tra thông tin đăng ký số điện thoại, địa chỉ email để phát hiện bất thường.
• Đối chiếu dữ liệu sinh trắc học (nếu có) để xác nhận danh tính thực. Điều tra thực địa
(Field Investigation)
• Đến địa chỉ khai báo để xác minh nơi ở, nơi làm việc của đối tượng nghi vấn.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Lập báo cáo điều tra gửi cấp quản lý hoặc cơ quan chức năng.
• Phối hợp với các bên liên quan để ngăn chặn rủi ro.
3.2. Kỹ thuật thu thập bằng chứng và truy vết giao dịch
A. Phân tích luồng tiền để truy vết giao dịch gian lận
• Xác định tài khoản nhận tiền từ khoản vay giả hoặc giao dịch lừa đảo.
• Kiểm tra lịch sử chuyển tiền để tìm mối liên kết giữa các tài khoản nghi vấn.
• Sử dụng phần mềm phân tích giao dịch (như Power BI, SQL) để nhận diện mẫu hình
đáng ngờ.
B. Truy vết IP và thiết bị sử dụng để phát hiện hành vi gian lận
• Phát hiện đăng nhập từ địa chỉ IP lạ (đặc biệt là từ nước ngoài hoặc khu vực có nguy
cơ cao).
• Kiểm tra loại thiết bị sử dụng đăng nhập (ví dụ: nhiều tài khoản truy cập từ cùng một
thiết bị có thể là dấu hiệu gian lận).
• Sử dụng công cụ phân tích hành vi để xem mẫu hình đăng nhập bất thường.
C. Kiểm tra thông tin trên mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến
• Tra cứu số điện thoại, email nghi vấn trên Facebook, Zalo, Telegram để xem có liên kết
với các nhóm lừa đảo không.
• Sử dụng OSINT để tìm thông tin công khai liên quan đến đối tượng nghi vấn.
• Kiểm tra các bài đăng, nhóm chat có dấu hiệu lừa đảo tài chính.
3.3. Xác minh danh tính và điều tra thực địa Xác minh danh tính khách hàng
• So sánh ảnh chân dung khách hàng với ảnh trên CCCD/hộ chiếu bằng công nghệ nhận
diện khuôn mặt.
• Kiểm tra thông tin đăng ký số điện thoại, địa chỉ email để phát hiện bất thường.
• Đối chiếu dữ liệu sinh trắc học (nếu có) để xác nhận danh tính thực. Điều tra thực địa
(Field Investigation)
• Đến địa chỉ khai báo để xác minh nơi ở, nơi làm việc của đối tượng nghi vấn.
P a g e | 9
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Phỏng vấn hàng xóm, người thân, đồng nghiệp để kiểm tra tính trung thực của thông
tin cung cấp.
• Ghi nhận bằng chứng hình ảnh, video để phục vụ báo cáo điều tra.
3.4. Hợp tác với ngân hàng, tổ chức tín dụng và cơ quan chức năng Hợp tác với ngân
hàng và tổ chức tài chính
• Yêu cầu ngân hàng cung cấp lịch sử giao dịch, chi tiết tài khoản nghi vấn.
• Tra soát giao dịch bất thường và phong tỏa tài khoản nếu cần.
• Xác minh thông tin đăng ký tài khoản, nguồn gốc dòng tiền. Hợp tác với cơ quan chức
năng (Công an, Thanh tra tài chính, Tòa án)
• Cung cấp hồ sơ điều tra khi có yêu cầu từ cơ quan chức năng.
• Phối hợp thực hiện các biện pháp phong tỏa tài khoản, truy tìm đối tượng lừa đảo.
• Hỗ trợ điều tra mở rộng nếu có dấu hiệu tổ chức lừa đảo chuyên nghiệp.
PHẦN 4: CÔNG CỤ VÀ PHẦN MỀM HỖ TRỢ ĐIỀU TRA
4.1. Tổng quan về công cụ điều tra số:
Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, theo dõi và phân tích các hành
vi gian lận tài chính – tín dụng. Các công cụ hỗ trợ giúp điều tra viên thu thập, xử lý và
phân tích dữ liệu nhanh chóng, nâng cao hiệu quả điều tra.
Các nhóm công cụ chính gồm:
• Phần mềm phân tích dữ liệu tài chính
• Công cụ truy vết giao dịch & tài sản số
• Phần mềm thu thập và xử lý dữ liệu số
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Phỏng vấn hàng xóm, người thân, đồng nghiệp để kiểm tra tính trung thực của thông
tin cung cấp.
• Ghi nhận bằng chứng hình ảnh, video để phục vụ báo cáo điều tra.
3.4. Hợp tác với ngân hàng, tổ chức tín dụng và cơ quan chức năng Hợp tác với ngân
hàng và tổ chức tài chính
• Yêu cầu ngân hàng cung cấp lịch sử giao dịch, chi tiết tài khoản nghi vấn.
• Tra soát giao dịch bất thường và phong tỏa tài khoản nếu cần.
• Xác minh thông tin đăng ký tài khoản, nguồn gốc dòng tiền. Hợp tác với cơ quan chức
năng (Công an, Thanh tra tài chính, Tòa án)
• Cung cấp hồ sơ điều tra khi có yêu cầu từ cơ quan chức năng.
• Phối hợp thực hiện các biện pháp phong tỏa tài khoản, truy tìm đối tượng lừa đảo.
• Hỗ trợ điều tra mở rộng nếu có dấu hiệu tổ chức lừa đảo chuyên nghiệp.
PHẦN 4: CÔNG CỤ VÀ PHẦN MỀM HỖ TRỢ ĐIỀU TRA
4.1. Tổng quan về công cụ điều tra số:
Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, theo dõi và phân tích các hành
vi gian lận tài chính – tín dụng. Các công cụ hỗ trợ giúp điều tra viên thu thập, xử lý và
phân tích dữ liệu nhanh chóng, nâng cao hiệu quả điều tra.
Các nhóm công cụ chính gồm:
• Phần mềm phân tích dữ liệu tài chính
• Công cụ truy vết giao dịch & tài sản số
• Phần mềm thu thập và xử lý dữ liệu số
P a g e | 10
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát hiện gian lận
4.2. Phần mềm phân tích dữ liệu tài chính
4.2.1. ACL Analytics
• Công cụ mạnh trong kiểm toán và phát hiện gian lận.
• Hỗ trợ phân tích dữ liệu lớn từ nhiều nguồn, phát hiện bất thường.
• Ứng dụng trong kiểm tra gian lận kế toán, thanh toán, tín dụng.
4.2.2. IDEA (Interactive Data Extraction and Analysis)
• Phân tích tập dữ liệu lớn để phát hiện mẫu giao dịch bất thường.
• Dùng trong kiểm toán gian lận tài chính, tín dụng.
4.2.3. SAS Fraud Management
• Hệ thống phân tích gian lận theo thời gian thực, áp dụng AI.
• Được nhiều ngân hàng sử dụng để phát hiện giao dịch đáng ngờ.
4.3. Công cụ truy vết giao dịch & tài sản số
4.3.1. Chainalysis
• Phân tích giao dịch tiền mã hóa, truy vết rửa tiền, lừa đảo.
• Hỗ trợ các cơ quan điều tra tài chính
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát hiện gian lận
4.2. Phần mềm phân tích dữ liệu tài chính
4.2.1. ACL Analytics
• Công cụ mạnh trong kiểm toán và phát hiện gian lận.
• Hỗ trợ phân tích dữ liệu lớn từ nhiều nguồn, phát hiện bất thường.
• Ứng dụng trong kiểm tra gian lận kế toán, thanh toán, tín dụng.
4.2.2. IDEA (Interactive Data Extraction and Analysis)
• Phân tích tập dữ liệu lớn để phát hiện mẫu giao dịch bất thường.
• Dùng trong kiểm toán gian lận tài chính, tín dụng.
4.2.3. SAS Fraud Management
• Hệ thống phân tích gian lận theo thời gian thực, áp dụng AI.
• Được nhiều ngân hàng sử dụng để phát hiện giao dịch đáng ngờ.
4.3. Công cụ truy vết giao dịch & tài sản số
4.3.1. Chainalysis
• Phân tích giao dịch tiền mã hóa, truy vết rửa tiền, lừa đảo.
• Hỗ trợ các cơ quan điều tra tài chính
P a g e | 11
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
4.3.2. CipherTrace
• Công cụ giám sát và phân tích blockchain.
• Dùng để theo dõi các giao dịch liên quan đến tội phạm tài chính.
4.3.3. Maltego
• Phân tích quan hệ giữa cá nhân, tổ chức, tài khoản ngân hàng.
• Hỗ trợ điều tra gian lận tài chính phức tạp.
4.4. Phần mềm thu thập và xử lý dữ liệu số
4.4.1. Autopsy
• Phân tích dữ liệu ổ cứng, email, file ẩn để điều tra gian lận.
4.4.2. X1 Social Discovery
• Thu thập và phân tích dữ liệu từ mạng xã hội để điều tra gian lận.
4.4.3. Magnet AXIOM
• Khôi phục dữ liệu từ điện thoại, máy tính để phân tích chứng cứ số.
4.5. Hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát hiện gian lận
4.5.1. IBM Watson AI for Fraud Detection
• Hệ thống AI tự động phát hiện mẫu giao dịch đáng ngờ.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
4.3.2. CipherTrace
• Công cụ giám sát và phân tích blockchain.
• Dùng để theo dõi các giao dịch liên quan đến tội phạm tài chính.
4.3.3. Maltego
• Phân tích quan hệ giữa cá nhân, tổ chức, tài khoản ngân hàng.
• Hỗ trợ điều tra gian lận tài chính phức tạp.
4.4. Phần mềm thu thập và xử lý dữ liệu số
4.4.1. Autopsy
• Phân tích dữ liệu ổ cứng, email, file ẩn để điều tra gian lận.
4.4.2. X1 Social Discovery
• Thu thập và phân tích dữ liệu từ mạng xã hội để điều tra gian lận.
4.4.3. Magnet AXIOM
• Khôi phục dữ liệu từ điện thoại, máy tính để phân tích chứng cứ số.
4.5. Hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát hiện gian lận
4.5.1. IBM Watson AI for Fraud Detection
• Hệ thống AI tự động phát hiện mẫu giao dịch đáng ngờ.
P a g e | 12
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
4.5.2. Google TensorFlow AI for Fraud Analytics
• Mô hình học máy giúp phân tích dữ liệu tài chính và dự đoán gian lận.
4.5.3. Darktrace AI
• Giám sát giao dịch thời gian thực, phát hiện dấu hiệu gian lận nội bộ.
PHẦN 5: TÌNH HUỐNG THỰC TẾ VÀ CÁCH XỬ LÝ GIAN LẬN
5.1. Gian lận danh tính
Tình huống 1:Mạo danh để mở thẻ tín dụng
Mô tả: Một đối tượng sử dụng giấy tờ giả (CMND/CCCD) để mở thẻ tín dụng tại ngân
hàng A, sau đó thực hiện rút tiền và mua sắm trước khi ngân hàng phát hiện danh tính bị
giả mạo.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra hồ sơ đăng ký: Đối chiếu thông tin cá nhân với dữ liệu gốc từ cơ quan nhà
nước.
2. Phân tích giao dịch: Xem xét lịch sử giao dịch để phát hiện bất thường (mua hàng lớn,
rút tiền nhanh chóng).
3. Sử dụng công cụ AI phát hiện gian lận: IBM Watson AI để xác định mẫu giao dịch đáng
ngờ.
4. Truy vết danh tính thật: Sử dụng Maltego để tìm mối liên hệ giữa người mạo danh và
các tài khoản khác.
5. Hợp tác với cơ quan điều tra: Cung cấp dữ liệu cho công an để truy tìm thủ phạm.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
4.5.2. Google TensorFlow AI for Fraud Analytics
• Mô hình học máy giúp phân tích dữ liệu tài chính và dự đoán gian lận.
4.5.3. Darktrace AI
• Giám sát giao dịch thời gian thực, phát hiện dấu hiệu gian lận nội bộ.
PHẦN 5: TÌNH HUỐNG THỰC TẾ VÀ CÁCH XỬ LÝ GIAN LẬN
5.1. Gian lận danh tính
Tình huống 1:Mạo danh để mở thẻ tín dụng
Mô tả: Một đối tượng sử dụng giấy tờ giả (CMND/CCCD) để mở thẻ tín dụng tại ngân
hàng A, sau đó thực hiện rút tiền và mua sắm trước khi ngân hàng phát hiện danh tính bị
giả mạo.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra hồ sơ đăng ký: Đối chiếu thông tin cá nhân với dữ liệu gốc từ cơ quan nhà
nước.
2. Phân tích giao dịch: Xem xét lịch sử giao dịch để phát hiện bất thường (mua hàng lớn,
rút tiền nhanh chóng).
3. Sử dụng công cụ AI phát hiện gian lận: IBM Watson AI để xác định mẫu giao dịch đáng
ngờ.
4. Truy vết danh tính thật: Sử dụng Maltego để tìm mối liên hệ giữa người mạo danh và
các tài khoản khác.
5. Hợp tác với cơ quan điều tra: Cung cấp dữ liệu cho công an để truy tìm thủ phạm.
P a g e | 13
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
5.2. Gian lận tài khoản ngân hàng
Tình huống 2:Hack tài khoản ngân hàng và rút tiền
Mô tả: Khách hàng B bị hacker tấn công tài khoản ngân hàng qua email giả mạo, từ đó
kẻ gian thực hiện chuyển khoản trái phép.
Cách xử lý:
1. Phong tỏa tài khoản ngay lập tức: Hợp tác với ngân hàng để dừng mọi giao dịch. 2.
Kiểm tra IP và dấu vết đăng nhập: Dùng Autopsy để phân tích lịch sử truy cập. 3. Truy vết
giao dịch: Sử dụng Chainalysis nếu tiền bị chuyển vào tài khoản tiền mã hóa.
4. Tăng cường bảo mật: Yêu cầu ngân hàng áp dụng xác thực hai lớp (2FA).
5. Báo cáo cơ quan chức năng: Hỗ trợ điều tra và truy bắt hacker.
5.3. Gian lận tín dụng tiêu dùng
Tình huống 3: Lừa đảo vay tiêu dùng rồi chiếm đoạt
Mô tả: Một cá nhân giả vờ vay tiêu dùng từ công ty tài chính, dùng thông tin giả và biến
mất sau khi nhận tiền.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra thông tin cá nhân: Đối chiếu với cơ sở dữ liệu quốc gia.
2. Phân tích mẫu vay bất thường: Sử dụng SAS Fraud Management để phát hiện dấu
hiệu đáng ngờ.
3. Truy vết đối tượng: Kết hợp X1 Social Discovery để tìm thông tin trên mạng xã hội.
4. Hợp tác với bên thứ ba: Cảnh báo các tổ chức tài chính về đối tượng gian lận.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
5.2. Gian lận tài khoản ngân hàng
Tình huống 2:Hack tài khoản ngân hàng và rút tiền
Mô tả: Khách hàng B bị hacker tấn công tài khoản ngân hàng qua email giả mạo, từ đó
kẻ gian thực hiện chuyển khoản trái phép.
Cách xử lý:
1. Phong tỏa tài khoản ngay lập tức: Hợp tác với ngân hàng để dừng mọi giao dịch. 2.
Kiểm tra IP và dấu vết đăng nhập: Dùng Autopsy để phân tích lịch sử truy cập. 3. Truy vết
giao dịch: Sử dụng Chainalysis nếu tiền bị chuyển vào tài khoản tiền mã hóa.
4. Tăng cường bảo mật: Yêu cầu ngân hàng áp dụng xác thực hai lớp (2FA).
5. Báo cáo cơ quan chức năng: Hỗ trợ điều tra và truy bắt hacker.
5.3. Gian lận tín dụng tiêu dùng
Tình huống 3: Lừa đảo vay tiêu dùng rồi chiếm đoạt
Mô tả: Một cá nhân giả vờ vay tiêu dùng từ công ty tài chính, dùng thông tin giả và biến
mất sau khi nhận tiền.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra thông tin cá nhân: Đối chiếu với cơ sở dữ liệu quốc gia.
2. Phân tích mẫu vay bất thường: Sử dụng SAS Fraud Management để phát hiện dấu
hiệu đáng ngờ.
3. Truy vết đối tượng: Kết hợp X1 Social Discovery để tìm thông tin trên mạng xã hội.
4. Hợp tác với bên thứ ba: Cảnh báo các tổ chức tài chính về đối tượng gian lận.
P a g e | 14
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
5. Khởi kiện và truy thu: Áp dụng biện pháp pháp lý để thu hồi khoản vay.
5.4. Gian lận nội bộ
Tình huống 4: Nhân viên ngân hàng biển thủ tiền khách hàng
Mô tả: Một nhân viên ngân hàng lợi dụng quyền truy cập hệ thống để thay đổi thông tin
tài khoản khách hàng, sau đó rút tiền trái phép.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra lịch sử truy cập hệ thống: Dùng Magnet AXIOM để khôi phục dữ liệu thao tác.
2. Đối chiếu sổ sách kế toán: Kiểm tra chênh lệch số dư bằng ACL Analytics.
3. Giám sát giao dịch trong thời gian thực: Dùng Darktrace AI để phát hiện giao dịch bất
thường.
4. Tăng cường kiểm soát nội bộ: Áp dụng phân quyền chặt chẽ với nhân viên.
5. Xử lý kỷ luật và pháp lý: Truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cần thiết.
5.5. Gian lận đầu tư tài chính
Tình huống 5: Mô hình lừa đảo Ponzi
Mô tả: Một công ty đầu tư hứa hẹn lãi suất cao để thu hút người gửi tiền, sau đó dùng
tiền người sau để trả người trước rồi biến mất khi không còn vốn.
Cách xử lý:
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
5. Khởi kiện và truy thu: Áp dụng biện pháp pháp lý để thu hồi khoản vay.
5.4. Gian lận nội bộ
Tình huống 4: Nhân viên ngân hàng biển thủ tiền khách hàng
Mô tả: Một nhân viên ngân hàng lợi dụng quyền truy cập hệ thống để thay đổi thông tin
tài khoản khách hàng, sau đó rút tiền trái phép.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra lịch sử truy cập hệ thống: Dùng Magnet AXIOM để khôi phục dữ liệu thao tác.
2. Đối chiếu sổ sách kế toán: Kiểm tra chênh lệch số dư bằng ACL Analytics.
3. Giám sát giao dịch trong thời gian thực: Dùng Darktrace AI để phát hiện giao dịch bất
thường.
4. Tăng cường kiểm soát nội bộ: Áp dụng phân quyền chặt chẽ với nhân viên.
5. Xử lý kỷ luật và pháp lý: Truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cần thiết.
5.5. Gian lận đầu tư tài chính
Tình huống 5: Mô hình lừa đảo Ponzi
Mô tả: Một công ty đầu tư hứa hẹn lãi suất cao để thu hút người gửi tiền, sau đó dùng
tiền người sau để trả người trước rồi biến mất khi không còn vốn.
Cách xử lý:
P a g e | 15
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
1. Điều tra báo cáo tài chính: Kiểm tra dữ liệu bằng IDEA để phát hiện bất thường.
2. Truy vết dòng tiền: Sử dụng CipherTrace nếu có liên quan đến tiền mã hóa.
3. Cảnh báo nhà đầu tư: Phối hợp truyền thông để thông tin về dấu hiệu lừa đảo.
4. Thu thập chứng cứ pháp lý: Lưu trữ hợp đồng, giao dịch để làm bằng chứng.
5. Khởi tố vụ án: Làm việc với cơ quan chức năng để xử lý công ty lừa đảo.
Hợp tác với ngân hàng để dừng mọi giao dịch.
2. Kiểm tra IP và dấu vết đăng nhập: Dùng Autopsy để phân tích lịch sử truy cập.
3. Truy vết giao dịch: Sử dụng Chainalysis nếu tiền bị chuyển vào tài khoản tiền mã hóa.
4. Tăng cường bảo mật: Yêu cầu ngân hàng áp dụng xác thực hai lớp (2FA).
5. Báo cáo cơ quan chức năng: Hỗ trợ điều tra và truy bắt hacker.
5.3. Gian lận tín dụng tiêu dùng
Tình huống 3: Lừa đảo vay tiêu dùng rồi chiếm đoạt
Mô tả: Một cá nhân giả vờ vay tiêu dùng từ công ty tài chính, dùng thông tin giả và biến
mất sau khi nhận tiền.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra thông tin cá nhân: Đối chiếu với cơ sở dữ liệu quốc gia.
2. Phân tích mẫu vay bất thường: Sử dụng SAS Fraud Management để phát hiện dấu
hiệu đáng ngờ.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
1. Điều tra báo cáo tài chính: Kiểm tra dữ liệu bằng IDEA để phát hiện bất thường.
2. Truy vết dòng tiền: Sử dụng CipherTrace nếu có liên quan đến tiền mã hóa.
3. Cảnh báo nhà đầu tư: Phối hợp truyền thông để thông tin về dấu hiệu lừa đảo.
4. Thu thập chứng cứ pháp lý: Lưu trữ hợp đồng, giao dịch để làm bằng chứng.
5. Khởi tố vụ án: Làm việc với cơ quan chức năng để xử lý công ty lừa đảo.
Hợp tác với ngân hàng để dừng mọi giao dịch.
2. Kiểm tra IP và dấu vết đăng nhập: Dùng Autopsy để phân tích lịch sử truy cập.
3. Truy vết giao dịch: Sử dụng Chainalysis nếu tiền bị chuyển vào tài khoản tiền mã hóa.
4. Tăng cường bảo mật: Yêu cầu ngân hàng áp dụng xác thực hai lớp (2FA).
5. Báo cáo cơ quan chức năng: Hỗ trợ điều tra và truy bắt hacker.
5.3. Gian lận tín dụng tiêu dùng
Tình huống 3: Lừa đảo vay tiêu dùng rồi chiếm đoạt
Mô tả: Một cá nhân giả vờ vay tiêu dùng từ công ty tài chính, dùng thông tin giả và biến
mất sau khi nhận tiền.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra thông tin cá nhân: Đối chiếu với cơ sở dữ liệu quốc gia.
2. Phân tích mẫu vay bất thường: Sử dụng SAS Fraud Management để phát hiện dấu
hiệu đáng ngờ.
P a g e | 16
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
3. Truy vết đối tượng: Kết hợp X1 Social Discovery để tìm thông tin trên mạng xã hội.
4. Hợp tác với bên thứ ba: Cảnh báo các tổ chức tài chính về đối tượng gian lận.
5. Khởi kiện và truy thu: Áp dụng biện pháp pháp lý để thu hồi khoản vay.
5.4. Gian lận nội bộ
Tình huống 4: Nhân viên ngân hàng biển thủ tiền khách hàng
Mô tả: Một nhân viên ngân hàng lợi dụng quyền truy cập hệ thống để thay đổi thông tin
tài khoản khách hàng, sau đó rút tiền trái phép.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra lịch sử truy cập hệ thống: Dùng Magnet AXIOM để khôi phục dữ liệu thao tác.
2. Đối chiếu sổ sách kế toán: Kiểm tra chênh lệch số dư bằng ACL Analytics.
3. Giám sát giao dịch trong thời gian thực: Dùng Darktrace AI để phát hiện giao dịch bất
thường.
4. Tăng cường kiểm soát nội bộ: Áp dụng phân quyền chặt chẽ với nhân viên.
5. Xử lý kỷ luật và pháp lý: Truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cần thiết.
5.5. Gian lận đầu tư tài chính
Tình huống 5: Mô hình lừa đảo Ponzi
Mô tả: Một công ty đầu tư hứa hẹn lãi suất cao để thu hút người gửi tiền, sau đó dùng
tiền người sau để trả người trước rồi biến mất khi không còn vốn.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
3. Truy vết đối tượng: Kết hợp X1 Social Discovery để tìm thông tin trên mạng xã hội.
4. Hợp tác với bên thứ ba: Cảnh báo các tổ chức tài chính về đối tượng gian lận.
5. Khởi kiện và truy thu: Áp dụng biện pháp pháp lý để thu hồi khoản vay.
5.4. Gian lận nội bộ
Tình huống 4: Nhân viên ngân hàng biển thủ tiền khách hàng
Mô tả: Một nhân viên ngân hàng lợi dụng quyền truy cập hệ thống để thay đổi thông tin
tài khoản khách hàng, sau đó rút tiền trái phép.
Cách xử lý:
1. Kiểm tra lịch sử truy cập hệ thống: Dùng Magnet AXIOM để khôi phục dữ liệu thao tác.
2. Đối chiếu sổ sách kế toán: Kiểm tra chênh lệch số dư bằng ACL Analytics.
3. Giám sát giao dịch trong thời gian thực: Dùng Darktrace AI để phát hiện giao dịch bất
thường.
4. Tăng cường kiểm soát nội bộ: Áp dụng phân quyền chặt chẽ với nhân viên.
5. Xử lý kỷ luật và pháp lý: Truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cần thiết.
5.5. Gian lận đầu tư tài chính
Tình huống 5: Mô hình lừa đảo Ponzi
Mô tả: Một công ty đầu tư hứa hẹn lãi suất cao để thu hút người gửi tiền, sau đó dùng
tiền người sau để trả người trước rồi biến mất khi không còn vốn.
P a g e | 17
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Cách xử lý:
1. Điều tra báo cáo tài chính: Kiểm tra dữ liệu bằng IDEA để phát hiện bất thường.
2. Truy vết dòng tiền: Sử dụng CipherTrace nếu có liên quan đến tiền mã hóa.
3.Cảnh báo nhà đầu tư: Phối hợp truyền thông để thông tin về dấu hiệu lừa đảo.
4. Thu thập chứng cứ pháp lý: Lưu trữ hợp đồng, giao dịch để làm bằng chứng.
5. Khởi tố vụ án: Làm việc với cơ quan chức năng để xử lý công ty lừa đảo.
PHẦN 6: CASE STUDY – PHÂN TÍCH CÁC VỤ ÁN GIAN LẬN LỚN
6.4. Vụ gian lận tài chính trong ngân hàng
1. Mô tả vụ gian lận tài chính trong ngân hàng
Một nhân viên ngân hàng cấp cao đã lợi dụng quyền hạn để thực hiện chuyển tiền giả
mạo, chiếm đoạt hơn 500 tỷ đồng từ các khách hàng VIP. Nhân viên này đã chỉnh sửa dữ
liệu trên hệ thống, làm giả lệnh chuyển khoản và rút tiền qua nhiều tài khoản trung gian
để che giấu hành vi.
2. Các thủ đoạn gian lận trong ngân hàng
• Giả mạo chữ ký và tài khoản khách hàng để thực hiện giao dịch trái phép.
• Sử dụng hệ thống nội bộ để duyệt lệnh rút tiền bất hợp pháp.
• Tạo giao dịch ảo, chuyển tiền qua nhiều tài khoản để tránh bị phát hiện.
• Lợi dụng kẽ hở trong quy trình kiểm soát nội bộ để thao túng dữ liệu.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Cách xử lý:
1. Điều tra báo cáo tài chính: Kiểm tra dữ liệu bằng IDEA để phát hiện bất thường.
2. Truy vết dòng tiền: Sử dụng CipherTrace nếu có liên quan đến tiền mã hóa.
3.Cảnh báo nhà đầu tư: Phối hợp truyền thông để thông tin về dấu hiệu lừa đảo.
4. Thu thập chứng cứ pháp lý: Lưu trữ hợp đồng, giao dịch để làm bằng chứng.
5. Khởi tố vụ án: Làm việc với cơ quan chức năng để xử lý công ty lừa đảo.
PHẦN 6: CASE STUDY – PHÂN TÍCH CÁC VỤ ÁN GIAN LẬN LỚN
6.4. Vụ gian lận tài chính trong ngân hàng
1. Mô tả vụ gian lận tài chính trong ngân hàng
Một nhân viên ngân hàng cấp cao đã lợi dụng quyền hạn để thực hiện chuyển tiền giả
mạo, chiếm đoạt hơn 500 tỷ đồng từ các khách hàng VIP. Nhân viên này đã chỉnh sửa dữ
liệu trên hệ thống, làm giả lệnh chuyển khoản và rút tiền qua nhiều tài khoản trung gian
để che giấu hành vi.
2. Các thủ đoạn gian lận trong ngân hàng
• Giả mạo chữ ký và tài khoản khách hàng để thực hiện giao dịch trái phép.
• Sử dụng hệ thống nội bộ để duyệt lệnh rút tiền bất hợp pháp.
• Tạo giao dịch ảo, chuyển tiền qua nhiều tài khoản để tránh bị phát hiện.
• Lợi dụng kẽ hở trong quy trình kiểm soát nội bộ để thao túng dữ liệu.
P a g e | 18
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
3. Cách thức điều tra và phát hiện gian lận
• Kiểm tra lịch sử giao dịch bất thường trên hệ thống ngân hàng.
• Phân tích dấu vết tài chính, truy vết dòng tiền qua nhiều tài khoản.
• Giám định chữ ký, đối chiếu với hồ sơ gốc của khách hàng.
• Phỏng vấn nhân viên liên quan, truy xuất camera giám sát để thu thập chứng cứ.
4. Biện pháp phòng ngừa gian lận trong ngân hàng
• Tăng cường giám sát giao dịch lớn và bất thường.
• Ứng dụng công nghệ AI để phát hiện hành vi gian lận sớm.
• Phân quyền chặt chẽ trong hệ thống ngân hàng, không để một cá nhân kiểm soát toàn
bộ quy trình.
• Định kỳ kiểm tra và giám sát nhân viên nội bộ để phát hiện dấu hiệu bất thường.
6.5. Gian lận trong doanh nghiệp – Kế toán và báo cáo tài chính giả mạo
1. Mô tả vụ gian lận trong doanh nghiệp
Một công ty lớn đã làm giả báo cáo tài chính để tăng doanh thu ảo, thu hút vốn đầu tư
từ ngân hàng và cổ đông. Sau nhiều năm gian lận, công ty này bị phát hiện khi kiểm toán
độc lập kiểm tra lại dữ liệu kế toán. Tổng số tiền gian lận lên đến 1.200 tỷ đồng.
2. Thủ đoạn gian lận báo cáo tài chính
• Thêm doanh thu ảo vào hệ thống kế toán để tăng giá trị doanh nghiệp.
• Giấu nợ xấu, nợ quá hạn để che giấu tình trạng tài chính thực tế.
• Sử dụng nhiều công ty con để chuyển dòng tiền, làm giả doanh thu.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
3. Cách thức điều tra và phát hiện gian lận
• Kiểm tra lịch sử giao dịch bất thường trên hệ thống ngân hàng.
• Phân tích dấu vết tài chính, truy vết dòng tiền qua nhiều tài khoản.
• Giám định chữ ký, đối chiếu với hồ sơ gốc của khách hàng.
• Phỏng vấn nhân viên liên quan, truy xuất camera giám sát để thu thập chứng cứ.
4. Biện pháp phòng ngừa gian lận trong ngân hàng
• Tăng cường giám sát giao dịch lớn và bất thường.
• Ứng dụng công nghệ AI để phát hiện hành vi gian lận sớm.
• Phân quyền chặt chẽ trong hệ thống ngân hàng, không để một cá nhân kiểm soát toàn
bộ quy trình.
• Định kỳ kiểm tra và giám sát nhân viên nội bộ để phát hiện dấu hiệu bất thường.
6.5. Gian lận trong doanh nghiệp – Kế toán và báo cáo tài chính giả mạo
1. Mô tả vụ gian lận trong doanh nghiệp
Một công ty lớn đã làm giả báo cáo tài chính để tăng doanh thu ảo, thu hút vốn đầu tư
từ ngân hàng và cổ đông. Sau nhiều năm gian lận, công ty này bị phát hiện khi kiểm toán
độc lập kiểm tra lại dữ liệu kế toán. Tổng số tiền gian lận lên đến 1.200 tỷ đồng.
2. Thủ đoạn gian lận báo cáo tài chính
• Thêm doanh thu ảo vào hệ thống kế toán để tăng giá trị doanh nghiệp.
• Giấu nợ xấu, nợ quá hạn để che giấu tình trạng tài chính thực tế.
• Sử dụng nhiều công ty con để chuyển dòng tiền, làm giả doanh thu.
P a g e | 19
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Thay đổi số liệu trong báo cáo kiểm toán nội bộ để qua mặt cơ quan chức năng.
3. Cách thức điều tra và phát hiện gian lận
• So sánh số liệu trên báo cáo tài chính với dữ liệu thực tế từ ngân hàng.
• Kiểm tra hồ sơ kế toán, đối chiếu với hợp đồng thực tế.
• Phân tích dữ liệu kế toán bằng phần mềm kiểm toán số để tìm bất thường.
• Phỏng vấn nhân viên kế toán và quản lý tài chính để thu thập chứng cứ.
4. Biện pháp phòng ngừa gian lận trong doanh nghiệp
• Áp dụng kiểm toán độc lập để đảm bảo tính minh bạch.
• Sử dụng công nghệ AI và phần mềm kế toán để phát hiện bất thường.
• Tăng cường giám sát nội bộ, kiểm tra chéo giữa các bộ phận.
• Xây dựng quy trình báo cáo tài chính minh bạch, dễ dàng đối chiếu.
6.6. Tổng kết và bài học rút ra từ các vụ gian lận lớn
Qua các vụ án gian lận tài chính lớn, có thể rút ra một số bài học quan trọng như sau:
1. Những điểm chung của các vụ gian lận tài chính lớn
• Lợi dụng kẽ hở pháp luật và hệ thống kiểm soát nội bộ lỏng lẻo.
• Sử dụng công nghệ để che giấu hành vi gian lận.
• Nhắm vào các nạn nhân thiếu hiểu biết về tài chính.
• Thực hiện hành vi trong thời gian dài trước khi bị phát hiện.
2. Hậu quả của các vụ gian lận đối với nền kinh tế và doanh nghiệp
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Thay đổi số liệu trong báo cáo kiểm toán nội bộ để qua mặt cơ quan chức năng.
3. Cách thức điều tra và phát hiện gian lận
• So sánh số liệu trên báo cáo tài chính với dữ liệu thực tế từ ngân hàng.
• Kiểm tra hồ sơ kế toán, đối chiếu với hợp đồng thực tế.
• Phân tích dữ liệu kế toán bằng phần mềm kiểm toán số để tìm bất thường.
• Phỏng vấn nhân viên kế toán và quản lý tài chính để thu thập chứng cứ.
4. Biện pháp phòng ngừa gian lận trong doanh nghiệp
• Áp dụng kiểm toán độc lập để đảm bảo tính minh bạch.
• Sử dụng công nghệ AI và phần mềm kế toán để phát hiện bất thường.
• Tăng cường giám sát nội bộ, kiểm tra chéo giữa các bộ phận.
• Xây dựng quy trình báo cáo tài chính minh bạch, dễ dàng đối chiếu.
6.6. Tổng kết và bài học rút ra từ các vụ gian lận lớn
Qua các vụ án gian lận tài chính lớn, có thể rút ra một số bài học quan trọng như sau:
1. Những điểm chung của các vụ gian lận tài chính lớn
• Lợi dụng kẽ hở pháp luật và hệ thống kiểm soát nội bộ lỏng lẻo.
• Sử dụng công nghệ để che giấu hành vi gian lận.
• Nhắm vào các nạn nhân thiếu hiểu biết về tài chính.
• Thực hiện hành vi trong thời gian dài trước khi bị phát hiện.
2. Hậu quả của các vụ gian lận đối với nền kinh tế và doanh nghiệp
P a g e | 20
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Làm mất niềm tin của người dân vào hệ thống tài chính.
• Khiến doanh nghiệp và ngân hàng chịu tổn thất lớn, có thể phá sản.
• Tạo ra môi trường kinh doanh không minh bạch, ảnh hưởng đến đầu tư.
• Gây tổn hại đến uy tín của các tổ chức tài chính và doanh nghiệp liên quan.
3. Biện pháp chung để ngăn chặn gian lận tài chính
• Tăng cường kiểm soát nội bộ và kiểm toán độc lập.
• Ứng dụng công nghệ AI, phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để phát hiện gian lận sớm.
• Nâng cao nhận thức và đào tạo nhân viên về các phương thức gian lận mới.
• Thắt chặt các quy định pháp lý và tăng cường chế tài xử phạt đối với hành vi gian lận.
PHẦN 7: THỰC HÀNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
Phần này cung cấp các tình huống mô phỏng điều tra gian lận, bài tập thực hành phân
tích hồ sơ nghi vấn và hướng dẫn đánh giá năng lực điều tra, giúp nâng cao kỹ năng thực
tế của người học.
7.1. Các tình huống mô phỏng điều tra gian lận
Dưới đây là 5 tình huống mô phỏng dựa trên các vụ việc thực tế, đi kèm cách tiếp cận
điều tra:
Tình huống 1: Gian lận danh tính trong mở tài khoản ngân hàng
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Làm mất niềm tin của người dân vào hệ thống tài chính.
• Khiến doanh nghiệp và ngân hàng chịu tổn thất lớn, có thể phá sản.
• Tạo ra môi trường kinh doanh không minh bạch, ảnh hưởng đến đầu tư.
• Gây tổn hại đến uy tín của các tổ chức tài chính và doanh nghiệp liên quan.
3. Biện pháp chung để ngăn chặn gian lận tài chính
• Tăng cường kiểm soát nội bộ và kiểm toán độc lập.
• Ứng dụng công nghệ AI, phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để phát hiện gian lận sớm.
• Nâng cao nhận thức và đào tạo nhân viên về các phương thức gian lận mới.
• Thắt chặt các quy định pháp lý và tăng cường chế tài xử phạt đối với hành vi gian lận.
PHẦN 7: THỰC HÀNH ĐIỀU TRA GIAN LẬN
Phần này cung cấp các tình huống mô phỏng điều tra gian lận, bài tập thực hành phân
tích hồ sơ nghi vấn và hướng dẫn đánh giá năng lực điều tra, giúp nâng cao kỹ năng thực
tế của người học.
7.1. Các tình huống mô phỏng điều tra gian lận
Dưới đây là 5 tình huống mô phỏng dựa trên các vụ việc thực tế, đi kèm cách tiếp cận
điều tra:
Tình huống 1: Gian lận danh tính trong mở tài khoản ngân hàng
P a g e | 21
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Bối cảnh:
Một khách hàng mở tài khoản ngân hàng online bằng CCCD gắn chip. Sau khi tài khoản
được kích hoạt, chỉ trong vòng 24 giờ, có hơn 30 giao dịch chuyển tiền đến nhiều tài
khoản khác nhau. Hệ thống cảnh báo rủi ro phát hiện dấu hiệu bất thường.
Hướng điều tra:
• Kiểm tra thông tin CCCD: So sánh dữ liệu với cơ sở dữ liệu dân cư.
• Xác minh danh tính qua AI nhận diện khuôn mặt.
• Truy vết địa chỉ IP và thiết bị đăng nhập tài khoản.
• Kiểm tra lịch sử giao dịch để xác định liên kết với các tài khoản nghi vấn.
Kết quả mong đợi:
Xác định xem tài khoản này có phải tài khoản ảo phục vụ cho hoạt động rửa tiền hay
không.
Tình huống 2: Làm giả hồ sơ vay tiêu dùng
Bối cảnh:
Một khách hàng đăng ký vay tín dụng tiêu dùng 100 triệu đồng, sử dụng hợp đồng lao
động và bảng lương công chứng. Sau 3 tháng, khách hàng không thanh toán, liên hệ
công ty thì phát hiện hợp đồng lao động là giả.
Hướng điều tra:
• Xác minh hợp đồng lao động với công ty ghi trong hồ sơ.
• Kiểm tra chữ ký, con dấu trên hợp đồng xem có dấu hiệu giả mạo không.
• Truy xuất tài khoản nhận tiền vay để tìm manh mối.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Bối cảnh:
Một khách hàng mở tài khoản ngân hàng online bằng CCCD gắn chip. Sau khi tài khoản
được kích hoạt, chỉ trong vòng 24 giờ, có hơn 30 giao dịch chuyển tiền đến nhiều tài
khoản khác nhau. Hệ thống cảnh báo rủi ro phát hiện dấu hiệu bất thường.
Hướng điều tra:
• Kiểm tra thông tin CCCD: So sánh dữ liệu với cơ sở dữ liệu dân cư.
• Xác minh danh tính qua AI nhận diện khuôn mặt.
• Truy vết địa chỉ IP và thiết bị đăng nhập tài khoản.
• Kiểm tra lịch sử giao dịch để xác định liên kết với các tài khoản nghi vấn.
Kết quả mong đợi:
Xác định xem tài khoản này có phải tài khoản ảo phục vụ cho hoạt động rửa tiền hay
không.
Tình huống 2: Làm giả hồ sơ vay tiêu dùng
Bối cảnh:
Một khách hàng đăng ký vay tín dụng tiêu dùng 100 triệu đồng, sử dụng hợp đồng lao
động và bảng lương công chứng. Sau 3 tháng, khách hàng không thanh toán, liên hệ
công ty thì phát hiện hợp đồng lao động là giả.
Hướng điều tra:
• Xác minh hợp đồng lao động với công ty ghi trong hồ sơ.
• Kiểm tra chữ ký, con dấu trên hợp đồng xem có dấu hiệu giả mạo không.
• Truy xuất tài khoản nhận tiền vay để tìm manh mối.
P a g e | 22
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Đánh giá hồ sơ tín dụng để xem có dấu hiệu gian lận lặp lại không.
Kết quả mong đợi:
Phát hiện đường dây chuyên tạo hồ sơ giả để lừa đảo vay tiêu dùng.
Tình huống 3: Gian lận nội bộ – Nhân viên ngân hàng tiếp tay
Bối cảnh:
Một nhân viên tín dụng duyệt 5 hồ sơ vay với tổng số tiền 5 tỷ đồng mà không có tài sản
đảm bảo. Sau 6 tháng, cả 5 khoản vay đều bị nợ xấu, khách hàng không thể liên lạc.
Hướng điều tra:
• Kiểm tra quy trình xét duyệt hồ sơ, phát hiện sai phạm của nhân viên.
• Đối chiếu lịch sử giao dịch của khách hàng và nhân viên tín dụng.
• Xác minh địa chỉ của khách hàng xem có tồn tại thực tế không.
• Phân tích email, tin nhắn nội bộ để tìm dấu hiệu tiếp tay.
Kết quả mong đợi:
Xác định hành vi thông đồng giữa nhân viên ngân hàng và nhóm lừa đảo.
Tình huống 4: Đánh cắp thông tin tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt tiền
Bối cảnh:
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Đánh giá hồ sơ tín dụng để xem có dấu hiệu gian lận lặp lại không.
Kết quả mong đợi:
Phát hiện đường dây chuyên tạo hồ sơ giả để lừa đảo vay tiêu dùng.
Tình huống 3: Gian lận nội bộ – Nhân viên ngân hàng tiếp tay
Bối cảnh:
Một nhân viên tín dụng duyệt 5 hồ sơ vay với tổng số tiền 5 tỷ đồng mà không có tài sản
đảm bảo. Sau 6 tháng, cả 5 khoản vay đều bị nợ xấu, khách hàng không thể liên lạc.
Hướng điều tra:
• Kiểm tra quy trình xét duyệt hồ sơ, phát hiện sai phạm của nhân viên.
• Đối chiếu lịch sử giao dịch của khách hàng và nhân viên tín dụng.
• Xác minh địa chỉ của khách hàng xem có tồn tại thực tế không.
• Phân tích email, tin nhắn nội bộ để tìm dấu hiệu tiếp tay.
Kết quả mong đợi:
Xác định hành vi thông đồng giữa nhân viên ngân hàng và nhóm lừa đảo.
Tình huống 4: Đánh cắp thông tin tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt tiền
Bối cảnh:
P a g e | 23
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Một khách hàng bị trừ 200 triệu đồng trong tài khoản mà không thực hiện giao dịch.
Kiểm tra lịch sử cho thấy tiền được chuyển đến một tài khoản lạ, sau đó rút tiền mặt
trong vòng 30 phút.
Hướng điều tra:
• Kiểm tra địa chỉ IP và thiết bị thực hiện giao dịch.
• Đối chiếu chữ ký điện tử và dữ liệu sinh trắc học.
• Truy vết tài khoản nhận tiền và người rút tiền.
• Xác minh xem khách hàng có bị đánh cắp thông tin cá nhân hay không.
Kết quả mong đợi:
Xác định nguồn gốc hành vi gian lận và tìm ra kẻ thực hiện.
Tình huống 5: Rửa tiền qua giao dịch tiền điện tử
Bối cảnh:
Một doanh nghiệp nhỏ có doanh thu bất thường: tăng 500% trong 2 tháng, với nhiều
khoản thanh toán bằng tiền điện tử. Nghi vấn công ty này dùng để hợp pháp hóa tiền từ
hoạt động phạm pháp.
Hướng điều tra:
• Phân tích dòng tiền ra vào doanh nghiệp.
• Kiểm tra nguồn gốc các giao dịch tiền điện tử.
• So sánh với dữ liệu của các tổ chức tài chính để tìm dấu hiệu bất thường.
• Đối chiếu với hồ sơ thuế và doanh thu thực tế.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Một khách hàng bị trừ 200 triệu đồng trong tài khoản mà không thực hiện giao dịch.
Kiểm tra lịch sử cho thấy tiền được chuyển đến một tài khoản lạ, sau đó rút tiền mặt
trong vòng 30 phút.
Hướng điều tra:
• Kiểm tra địa chỉ IP và thiết bị thực hiện giao dịch.
• Đối chiếu chữ ký điện tử và dữ liệu sinh trắc học.
• Truy vết tài khoản nhận tiền và người rút tiền.
• Xác minh xem khách hàng có bị đánh cắp thông tin cá nhân hay không.
Kết quả mong đợi:
Xác định nguồn gốc hành vi gian lận và tìm ra kẻ thực hiện.
Tình huống 5: Rửa tiền qua giao dịch tiền điện tử
Bối cảnh:
Một doanh nghiệp nhỏ có doanh thu bất thường: tăng 500% trong 2 tháng, với nhiều
khoản thanh toán bằng tiền điện tử. Nghi vấn công ty này dùng để hợp pháp hóa tiền từ
hoạt động phạm pháp.
Hướng điều tra:
• Phân tích dòng tiền ra vào doanh nghiệp.
• Kiểm tra nguồn gốc các giao dịch tiền điện tử.
• So sánh với dữ liệu của các tổ chức tài chính để tìm dấu hiệu bất thường.
• Đối chiếu với hồ sơ thuế và doanh thu thực tế.
P a g e | 24
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Kết quả mong đợi:
Xác định xem đây có phải là một vụ rửa tiền hay không.
7.2. Bài tập thực hành phân tích hồ sơ nghi vấn
Dưới đây là 3 bài tập thực hành giúp người học rèn luyện kỹ năng điều tra:
Bài tập 1: Phân tích một hồ sơ vay tiêu dùng có dấu hiệu giả mạo.
• Xác định các điểm bất thường trong hợp đồng lao động và bảng lương.
• Kiểm tra nguồn gốc thông tin khách hàng trong hệ thống tín dụng.
• Đề xuất phương án xác minh thực tế.
Bài tập 2: Điều tra một tài khoản ngân hàng bị chiếm đoạt.
• Dựa vào dữ liệu giao dịch, xác định kẻ gian đã thực hiện hành vi như thế nào.
• Đề xuất biện pháp để truy vết và thu hồi số tiền bị đánh cắp.
Bài tập 3: Xây dựng quy trình điều tra một vụ rửa tiền qua công ty trung gian.
• Xác định các bước điều tra, từ thu thập dữ liệu đến xử lý pháp lý.
• Phân tích dấu hiệu bất thường trong giao dịch doanh nghiệp.
7.3. Đánh giá năng lực điều tra và xử lý tình huống
Để đánh giá khả năng điều tra của cá nhân hoặc nhóm thực hiện, có thể sử dụng phương
pháp sau:
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
Kết quả mong đợi:
Xác định xem đây có phải là một vụ rửa tiền hay không.
7.2. Bài tập thực hành phân tích hồ sơ nghi vấn
Dưới đây là 3 bài tập thực hành giúp người học rèn luyện kỹ năng điều tra:
Bài tập 1: Phân tích một hồ sơ vay tiêu dùng có dấu hiệu giả mạo.
• Xác định các điểm bất thường trong hợp đồng lao động và bảng lương.
• Kiểm tra nguồn gốc thông tin khách hàng trong hệ thống tín dụng.
• Đề xuất phương án xác minh thực tế.
Bài tập 2: Điều tra một tài khoản ngân hàng bị chiếm đoạt.
• Dựa vào dữ liệu giao dịch, xác định kẻ gian đã thực hiện hành vi như thế nào.
• Đề xuất biện pháp để truy vết và thu hồi số tiền bị đánh cắp.
Bài tập 3: Xây dựng quy trình điều tra một vụ rửa tiền qua công ty trung gian.
• Xác định các bước điều tra, từ thu thập dữ liệu đến xử lý pháp lý.
• Phân tích dấu hiệu bất thường trong giao dịch doanh nghiệp.
7.3. Đánh giá năng lực điều tra và xử lý tình huống
Để đánh giá khả năng điều tra của cá nhân hoặc nhóm thực hiện, có thể sử dụng phương
pháp sau:
P a g e | 25
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
1. Tiêu chí đánh giá
• Kỹ năng thu thập thông tin: Có thể xác minh dữ liệu chính xác không?
• Khả năng phân tích: Xác định được dấu hiệu gian lận trong hồ sơ?
• Tư duy điều tra: Đề xuất được phương án điều tra hợp lý?
• Hiệu quả xử lý: Đưa ra giải pháp để ngăn chặn gian lận tái diễn?
2. Hình thức kiểm tra
• Kiểm tra trắc nghiệm: Các câu hỏi về quy trình điều tra.
• Thực hành trên hồ sơ thực tế: Yêu cầu người học phân tích một vụ gian lận.
• Mô phỏng điều tra: Đưa ra một tình huống và yêu cầu người học đưa ra phương án
điều tra.
3. Xếp loại năng lực
• Xuất sắc: Có thể xử lý độc lập các vụ gian lận phức tạp.
• Khá: Có thể điều tra tốt nhưng cần hỗ trợ ở một số khâu.
• Trung bình: Cần bổ sung kỹ năng phân tích và thực hành thêm.
• Yếu: Cần đào tạo lại về kỹ năng điều tra cơ bản.
PHẦN 8: QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
8.1. Các quy định pháp luật về gian lận tài chính – tín dụng
Gian lận tài chính – tín dụng là hành vi vi phạm pháp luật và bị xử lý theo nhiều điều luật
khác nhau. Các hành vi phổ biến như gian lận ngân hàng, lừa đảo tín dụng, làm giả
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
1. Tiêu chí đánh giá
• Kỹ năng thu thập thông tin: Có thể xác minh dữ liệu chính xác không?
• Khả năng phân tích: Xác định được dấu hiệu gian lận trong hồ sơ?
• Tư duy điều tra: Đề xuất được phương án điều tra hợp lý?
• Hiệu quả xử lý: Đưa ra giải pháp để ngăn chặn gian lận tái diễn?
2. Hình thức kiểm tra
• Kiểm tra trắc nghiệm: Các câu hỏi về quy trình điều tra.
• Thực hành trên hồ sơ thực tế: Yêu cầu người học phân tích một vụ gian lận.
• Mô phỏng điều tra: Đưa ra một tình huống và yêu cầu người học đưa ra phương án
điều tra.
3. Xếp loại năng lực
• Xuất sắc: Có thể xử lý độc lập các vụ gian lận phức tạp.
• Khá: Có thể điều tra tốt nhưng cần hỗ trợ ở một số khâu.
• Trung bình: Cần bổ sung kỹ năng phân tích và thực hành thêm.
• Yếu: Cần đào tạo lại về kỹ năng điều tra cơ bản.
PHẦN 8: QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ GIAN LẬN TÀI CHÍNH – TÍN DỤNG
8.1. Các quy định pháp luật về gian lận tài chính – tín dụng
Gian lận tài chính – tín dụng là hành vi vi phạm pháp luật và bị xử lý theo nhiều điều luật
khác nhau. Các hành vi phổ biến như gian lận ngân hàng, lừa đảo tín dụng, làm giả
P a g e | 26
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
chứng từ tài chính, rửa tiền, đều chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Hình sự, Luật Các tổ chức
tín dụng, Luật Doanh nghiệp, Luật Phòng chống rửa tiền.
1. Bộ luật Hình sự Việt Nam (BLHS 2015, sửa đổi 2017)
Một số điều khoản quan trọng liên quan đến gian lận tài chính – tín dụng:
• Điều 174: Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
• Hành vi: Sử dụng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản.
• Khung hình phạt: Tù từ 06 tháng đến chung thân, tùy vào số tiền và mức độ vi phạm.
• Điều 175: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản
• Hành vi: Vay, mượn, thuê tài sản nhưng có ý định chiếm đoạt.
• Hình phạt: Tù từ 06 tháng đến 20 năm, tùy theo giá trị tài sản chiếm đoạt.
• Điều 206: Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến
ngân hàng
• Hành vi: Cấp tín dụng sai quy định, làm giả hồ sơ vay vốn.
• Hình phạt: Tù từ 01 năm đến 20 năm hoặc phạt tiền đến 5 tỷ đồng.
• Điều 324: Tội rửa tiền
• Hành vi: Chuyển, che giấu nguồn gốc tài sản do phạm tội mà có.
• Hình phạt: Tù từ 01 năm đến 15 năm hoặc phạt tiền đến 5 tỷ đồng.
2. Luật Các tổ chức tín dụng (2010, sửa đổi 2017)
• Cấm ngân hàng cho vay với hồ sơ giả mạo, có biện pháp kiểm soát rủi ro tín dụng.
• Trách nhiệm của tổ chức tín dụng khi phát hiện dấu hiệu gian lận tài chính.
3. Luật Doanh nghiệp (2020)
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
chứng từ tài chính, rửa tiền, đều chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Hình sự, Luật Các tổ chức
tín dụng, Luật Doanh nghiệp, Luật Phòng chống rửa tiền.
1. Bộ luật Hình sự Việt Nam (BLHS 2015, sửa đổi 2017)
Một số điều khoản quan trọng liên quan đến gian lận tài chính – tín dụng:
• Điều 174: Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản
• Hành vi: Sử dụng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản.
• Khung hình phạt: Tù từ 06 tháng đến chung thân, tùy vào số tiền và mức độ vi phạm.
• Điều 175: Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản
• Hành vi: Vay, mượn, thuê tài sản nhưng có ý định chiếm đoạt.
• Hình phạt: Tù từ 06 tháng đến 20 năm, tùy theo giá trị tài sản chiếm đoạt.
• Điều 206: Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến
ngân hàng
• Hành vi: Cấp tín dụng sai quy định, làm giả hồ sơ vay vốn.
• Hình phạt: Tù từ 01 năm đến 20 năm hoặc phạt tiền đến 5 tỷ đồng.
• Điều 324: Tội rửa tiền
• Hành vi: Chuyển, che giấu nguồn gốc tài sản do phạm tội mà có.
• Hình phạt: Tù từ 01 năm đến 15 năm hoặc phạt tiền đến 5 tỷ đồng.
2. Luật Các tổ chức tín dụng (2010, sửa đổi 2017)
• Cấm ngân hàng cho vay với hồ sơ giả mạo, có biện pháp kiểm soát rủi ro tín dụng.
• Trách nhiệm của tổ chức tín dụng khi phát hiện dấu hiệu gian lận tài chính.
3. Luật Doanh nghiệp (2020)
P a g e | 27
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Yêu cầu minh bạch báo cáo tài chính, xử phạt nếu có hành vi làm giả báo cáo.
• Trách nhiệm của giám đốc, kế toán trưởng khi có gian lận tài chính.
4. Luật Phòng chống rửa tiền (2022)
• Yêu cầu các ngân hàng, tổ chức tài chính giám sát các giao dịch có dấu hiệu đáng ngờ.
• Trách nhiệm báo cáo khi phát hiện hành vi rửa tiền.
8.2. Hình thức xử phạt đối với các hành vi gian lận tài chính – tín dụng
1. Xử phạt hành chính
• Phạt tiền từ 50 triệu đến 500 triệu đồng đối với hành vi vi phạm nhẹ.
• Đình chỉ hoạt động của tổ chức tài chính có sai phạm.
2. Truy cứu trách nhiệm hình sự
• Phạt tù từ 06 tháng đến chung thân, tùy theo mức độ gian lận.
• Tịch thu tài sản thu lợi bất chính từ hành vi gian lận.
3. Cấm hành nghề và bồi thường dân sự
• Cấm cá nhân vi phạm đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức tài chính từ 01 – 05 năm.
• Buộc hoàn trả toàn bộ số tiền chiếm đoạt và bồi thường thiệt hại.
8.3. Các biện pháp tăng cường phòng chống gian lận tài chính – tín dụng
1. Đối với cá nhân
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Yêu cầu minh bạch báo cáo tài chính, xử phạt nếu có hành vi làm giả báo cáo.
• Trách nhiệm của giám đốc, kế toán trưởng khi có gian lận tài chính.
4. Luật Phòng chống rửa tiền (2022)
• Yêu cầu các ngân hàng, tổ chức tài chính giám sát các giao dịch có dấu hiệu đáng ngờ.
• Trách nhiệm báo cáo khi phát hiện hành vi rửa tiền.
8.2. Hình thức xử phạt đối với các hành vi gian lận tài chính – tín dụng
1. Xử phạt hành chính
• Phạt tiền từ 50 triệu đến 500 triệu đồng đối với hành vi vi phạm nhẹ.
• Đình chỉ hoạt động của tổ chức tài chính có sai phạm.
2. Truy cứu trách nhiệm hình sự
• Phạt tù từ 06 tháng đến chung thân, tùy theo mức độ gian lận.
• Tịch thu tài sản thu lợi bất chính từ hành vi gian lận.
3. Cấm hành nghề và bồi thường dân sự
• Cấm cá nhân vi phạm đảm nhiệm chức vụ trong tổ chức tài chính từ 01 – 05 năm.
• Buộc hoàn trả toàn bộ số tiền chiếm đoạt và bồi thường thiệt hại.
8.3. Các biện pháp tăng cường phòng chống gian lận tài chính – tín dụng
1. Đối với cá nhân
P a g e | 28
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật khi tham gia giao dịch tài chính.
• Không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản cho người lạ.
• Cảnh giác với các hình thức lừa đảo vay vốn, đầu tư tài chính đa cấp.
2. Đối với doanh nghiệp và ngân hàng
• Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ.
• Sử dụng công nghệ AI để phân tích dữ liệu, phát hiện gian lận sớm.
• Định kỳ kiểm tra báo cáo tài chính, tránh tình trạng gian lận kế toán.
3. Đối với cơ quan quản lý
• Ban hành quy định nghiêm ngặt về kiểm soát tín dụng.
• Tăng cường thanh tra, kiểm tra các tổ chức tài chính.
• Hợp tác quốc tế trong phòng chống rửa tiền và gian lận xuyên biên giới.
BIÊN SOẠN: NGUYỄN NGỌC NAM – 0922.79.78.78
• Tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật khi tham gia giao dịch tài chính.
• Không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản cho người lạ.
• Cảnh giác với các hình thức lừa đảo vay vốn, đầu tư tài chính đa cấp.
2. Đối với doanh nghiệp và ngân hàng
• Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ chặt chẽ.
• Sử dụng công nghệ AI để phân tích dữ liệu, phát hiện gian lận sớm.
• Định kỳ kiểm tra báo cáo tài chính, tránh tình trạng gian lận kế toán.
3. Đối với cơ quan quản lý
• Ban hành quy định nghiêm ngặt về kiểm soát tín dụng.
• Tăng cường thanh tra, kiểm tra các tổ chức tài chính.
• Hợp tác quốc tế trong phòng chống rửa tiền và gian lận xuyên biên giới.
Categories
TechnologyDownload
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 105
- Slides 28
- Favorites 1
- Age 310 days
Related Slideshows
11
8-top-ai-courses-for-customer-support-representatives-in-2025.pptx
JeroenErne2
85 views
10
7-essential-ai-courses-for-call-center-supervisors-in-2025.pptx
JeroenErne2
79 views
13
25-essential-ai-courses-for-user-support-specialists-in-2025.pptx
JeroenErne2
76 views
11
8-essential-ai-courses-for-insurance-customer-service-representatives-in-2025.pptx
JeroenErne2
62 views
21
Know for Certain
DaveSinNM
36 views
17
PPT OPD LES 3ertt4t4tqqqe23e3e3rq2qq232.pptx
novasedanayoga46
41 views