iOS 14 Programming Fundamentals with Swift Covers iOS 14 Xcode 12 and Swift 5 3 7th Edition Matt Neuburg

iOS 14 Programming Fundamentals with Swift Covers iOS 14 Xcode 12 and Swift 5 3 7th Edition Matt Neuburg
iOS 14 Programming Fundamentals with Swift Covers iOS 14 Xcode 12 and Swift 5 3 7th Edition Matt Neuburg
iOS 14 Programming Fundamentals with Swift Covers iOS 14 Xcode 12 and Swift 5 3 7th Edition Matt Neuburg

1. Explore the full ebook collection and download it now at textbookfull.com
iOS 14 Programming Fundamentals with Swift Covers
iOS 14 Xcode 12 and Swift 5 3 7th Edition Matt
Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-14-programming-
fundamentals-with-swift-covers-ios-14-xcode-12-and-
swift-5-3-7th-edition-matt-neuburg/
OR CLICK HERE
DOWLOAD EBOOK
Browse and Get More Ebook Downloads Instantly at https://textbookfull.com
Click here to visit textbookfull.com and download textbook now

2. Your digital treasures (PDF, ePub, MOBI) await
Download instantly and pick your perfect format...
Read anywhere, anytime, on any device!
iOS 12 Programming Fundamentals with Swift Swift Xcode and
Cocoa Basics 5th Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-12-programming-fundamentals-with-
swift-swift-xcode-and-cocoa-basics-5th-edition-matt-neuburg/
textbookfull.com
iOS 12 Programming Fundamentals with Swift Swift Xcode and
Cocoa Basics 5th Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-12-programming-fundamentals-with-
swift-swift-xcode-and-cocoa-basics-5th-edition-matt-neuburg-2/
textbookfull.com
iOS 12 Programming Fundamentals with Swift Swift Xcode and
Cocoa Basics 5th Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-12-programming-fundamentals-with-
swift-swift-xcode-and-cocoa-basics-5th-edition-matt-neuburg-3/
textbookfull.com
iOS 10 Programming Fundamentals with Swift Swift Xcode and
Cocoa Basics 3rd Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-10-programming-fundamentals-with-
swift-swift-xcode-and-cocoa-basics-3rd-edition-matt-neuburg/
textbookfull.com

3. iOS 11 Programming Fundamentals with Swift Swift Xcode and
Cocoa Basics 4th Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-11-programming-fundamentals-with-
swift-swift-xcode-and-cocoa-basics-4th-edition-matt-neuburg/
textbookfull.com
iOS 13 Programming Fundamentals with Swift Swift Xcode and
Cocoa Basics 1st Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/ios-13-programming-fundamentals-with-
swift-swift-xcode-and-cocoa-basics-1st-edition-matt-neuburg/
textbookfull.com
Programming iOS 14 11th Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/programming-ios-14-11th-edition-matt-
neuburg/
textbookfull.com
Learn iOS 11 Programming with Swift 4 Craig Clayton
https://textbookfull.com/product/learn-ios-11-programming-with-
swift-4-craig-clayton/
textbookfull.com
Programming IOS 12 Dive Deep Into Views View Controllers
and Frameworks 1st Edition Matt Neuburg
https://textbookfull.com/product/programming-ios-12-dive-deep-into-
views-view-controllers-and-frameworks-1st-edition-matt-neuburg/
textbookfull.com

6. 1. Preface
1. The Scope of This Book
2. From the Preface to the First Edition (Programming
iOS 4)
3. Versions
4. Acknowledgments
5. Conventions Used in This Book
6. Using Code Examples
7. O’Reilly Online Learning
8. How to Contact Us
2. I. Language
1. 1. The Architecture of Swift
1. Ground of Being
2. Everything Is an Object?
3. Three Flavors of Object Type
4. Variables
5. Functions
6. The Structure of a Swift File
7. Scope and Lifetime
8. Object Members
9. Namespaces
10. Modules
11. Instances

7. 12. Why Instances?
13. The Keyword self
14. Privacy
15. Design
2. 2. Functions
1. Function Parameters and Return Value
1. Void Return Type and Parameters
2. Function Signature
2. External Parameter Names
3. Overloading
4. Default Parameter Values
5. Variadic Parameters
6. Ignored Parameters
7. Modifiable Parameters
1. Calling Objective-C with Modifiable
Parameters
2. Called by Objective-C with Modifiable
Parameters
3. Reference Type Modifiable Parameters
8. Function in Function
9. Recursion
10. Function as Value
11. Anonymous Functions
1. Using Anonymous Functions Inline

8. 2. Anonymous Function Abbreviated Syntax
12. Define-and-Call
13. Closures
1. How Closures Improve Code
2. Function Returning Function
3. Closure Setting a Captured Variable
4. Closure Preserving Captured Environment
5. Escaping Closures
14. Curried Functions
15. Function References and Selectors
1. Function Reference Scope
2. Selectors
3. 3. Variables and Simple Types
1. Variable Scope and Lifetime
2. Variable Declaration
3. Computed Variable Initialization
4. Computed Variables
1. Computed Properties
2. Property Wrappers
5. Setter Observers
6. Lazy Initialization
1. Singleton
2. Lazy Initialization of Instance Properties
7. Built-In Simple Types

9. 1. Bool
2. Numbers
3. String
4. Character and String Index
5. Range
6. Tuple
7. Optional
4. 4. Object Types
1. Object Type Declarations and Features
1. Initializers
2. Properties
3. Methods
4. Subscripts
5. Nested Object Types
2. Enums
1. Raw Values
2. Associated Values
3. Enum Case Iteration
4. Enum Initializers
5. Enum Properties
6. Enum Methods
7. Why Enums?
3. Structs
1. Struct Initializers

10. 2. Struct Properties
3. Struct Methods
4. Struct as Namespace
4. Classes
1. Value Types and Reference Types
2. Subclass and Superclass
3. Class Initializers
4. Class Deinitializer
5. Class Properties
6. Static/Class Members
5. Polymorphism
6. Casting
1. Casting Down
2. Type Testing and Casting Down Safely
3. Type Testing and Casting Optionals
4. Bridging to Objective-C
7. Type References
1. From Instance to Type
2. From self to Type
3. Type as Value
4. Summary of Type Terminology
5. Comparing Types
8. Protocols
1. Why Protocols?

11. 2. Adopting a Library Protocol
3. Protocol Type Testing and Casting
4. Declaring a Protocol
5. Protocol Composition
6. Class Protocols
7. Optional Protocol Members
8. Implicitly Required Initializers
9. Expressible by Literal
9. Generics
1. Generic Declarations
2. Contradictory Resolution Is Impossible
3. Type Constraints
4. Explicit Specialization
5. Generic Invariance
6. Associated Type Chains
7. Where Clauses
10. Extensions
1. Extending Protocols
2. Extending Generics
11. Umbrella Types
1. Any
2. AnyObject
3. AnyClass
12. Collection Types

12. 1. Array
2. Dictionary
3. Set
5. 5. Flow Control and More
1. Flow Control
1. Branching
2. Loops
3. Jumping
2. Privacy
1. Private and Fileprivate
2. Public and Open
3. Privacy Rules
3. Introspection
4. Operators
5. Memory Management
1. Memory Management of Reference Types
2. Exclusive Access to Value Types
6. Miscellaneous Swift Language Features
1. Synthesized Protocol Implementations
2. Key Paths
3. Instance as Function
4. Dynamic Membership
5. Property Wrappers
6. Custom String Interpolation

13. 7. Reverse Generics
8. Function Builders
9. Result
3. II. IDE
1. 6. Anatomy of an Xcode Project
1. New Project
2. The Project Window
1. The Navigator Pane
2. The Inspectors Pane
3. The Editor
3. Project File and Dependents
1. Contents of the Project Folder
2. Groups
4. The Target
1. Build Phases
2. Build Settings
3. Configurations
4. Schemes and Destinations
5. From Project to Built App
1. Build Settings
2. Property List Settings
3. Nib Files
4. Resources
5. Code Files

14. 6. Frameworks, SDKs, and Packages
6. The App Launch Process
1. The Entry Point
2. How an App Gets Going
3. App Without a Storyboard
7. Renaming Parts of a Project
2. 7. Nib Files
1. The Nib Editor Interface
1. Document Outline
2. Canvas
3. Inspectors
2. Loading a Nib
1. Loading a View Controller Nib
2. Loading a Main View Nib
3. Loading a View Nib Manually
3. Connections
1. Outlets
2. The Nib Owner
3. Automatically Configured Nibs
4. Misconfigured Outlets
5. Deleting an Outlet
6. More Ways to Create Outlets
7. Outlet Collections
8. Action Connections

15. 9. More Ways to Create Actions
10. Misconfigured Actions
11. Connections Between Nibs — Not!
4. Additional Configuration of Nib-Based
Instances
3. 8. Documentation
1. The Documentation Window
2. Class Documentation Pages
3. Quick Help
4. Symbol Declarations
5. Header Files
6. Sample Code
7. Internet Resources
4. 9. Life Cycle of a Project
1. Environmental Dependencies
1. Conditional Compilation
2. Build Action
3. Permissible Runtime Environment
4. Backward Compatibility
5. Device Type
6. Arguments and Environment Variables
2. Version Control
3. Editing and Navigating Your Code
1. Text Editing Preferences

16. 2. Multiple Selection
3. Autocompletion and Placeholders
4. Snippets
5. Refactoring and Structure Editing
6. Fix-it and Live Syntax Checking
7. Navigation
8. Finding
4. Running in the Simulator
5. Debugging
1. Caveman Debugging
2. The Xcode Debugger
6. Testing
1. Unit Tests
2. Interface Tests
3. Test Plans
4. Massaging the Report
7. Clean
8. Running on a Device
1. Obtaining a Developer Program
Membership
2. Signing an App
3. Automatic Signing
4. Manual Signing
5. Running the App

17. 6. Managing Development Certificates and
Devices
9. Profiling
1. Gauges
2. Memory Debugging
3. Instruments
10. Localization
1. Creating Localized Content
2. Testing Localization
11. Distribution
1. Making an Archive
2. The Distribution Certificate
3. The Distribution Profile
4. Distribution for Testing
5. Final App Preparations
6. Screenshots and Video Previews
7. Property List Settings
8. Submission to the App Store
4. III. Cocoa
1. 10. Cocoa Classes
1. Subclassing
2. Categories and Extensions
1. How Swift Uses Extensions
2. How You Use Extensions

18. 3. How Cocoa Uses Categories
3. Protocols
1. Optional Members
2. Informal Protocols
4. Some Foundation Classes
1. NSRange
2. NSNotFound
3. NSString and Friends
4. NSDate and Friends
5. NSNumber
6. NSValue
7. NSData
8. NSMeasurement and Friends
9. Equality, Hashability, and Comparison
10. NSArray and NSMutableArray
11. NSDictionary and NSMutableDictionary
12. NSSet and Friends
13. NSIndexSet
14. NSNull
15. Immutable and Mutable
16. Property Lists
17. Codable
5. Accessors, Properties, and Key–Value Coding
1. Swift Accessors

19. 2. Key–Value Coding
3. How Outlets Work
4. Cocoa Key Paths
5. Uses of Key–Value Coding
6. KeyPath Notation
6. The Secret Life of NSObject
2. 11. Cocoa Events
1. Reasons for Events
2. Subclassing
3. Notifications
1. Receiving a Notification
2. Unregistering
3. Posting a Notification
4. Timer
4. Delegation
1. Cocoa Delegation
2. Implementing Delegation
5. Data Sources
6. Actions
1. The Responder Chain
2. Nil-Targeted Actions
7. Key–Value Observing
1. Registration and Notification
2. Unregistering

20. 3. Key–Value Observing Example
8. Swamped by Events
9. Delayed Performance
3. 12. Memory Management
1. Principles of Cocoa Memory Management
2. Rules of Cocoa Memory Management
3. What ARC Is and What It Does
4. How Cocoa Objects Manage Memory
5. Autorelease Pool
6. Memory Management of Instance Properties
7. Retain Cycles and Weak References
8. Unusual Memory Management Situations
1. Notification Observers
2. KVO Observers
3. Timers
4. Other Unusual Situations
9. Nib Loading and Memory Management
10. Memory Management of CFTypeRefs
11. Property Memory Management Policies
12. Debugging Memory Management Mistakes
4. 13. Communication Between Objects
1. Visibility Through an Instance Property
2. Visibility by Instantiation
3. Getting a Reference

21. 1. Visibility by Relationship
2. Global Visibility
4. Notifications and Key–Value Observing
5. The Combine Framework
6. Alternative Architectures
1. Model–View–Controller
2. Router and Data Space
3. Model–View–Presenter
4. Protocols and Reactive Programming
5. VIPER
7. SwiftUI
1. Function Builders and Modifiers
2. State Properties
3. Bindings
4. Passing Data Downhill
5. Passing Data Uphill
6. Custom State Objects
5. A. C, Objective-C, and Swift
1. The C Language
1. C Data Types
2. C Enums
3. C Structs
4. C Pointers
5. C Arrays

22. 6. C Strings
7. C Functions
2. Objective-C
1. Objective-C Objects and C Pointers
2. Objective-C Objects and Swift Objects
3. Exposure of Swift to Objective-C
4. Bridged Types and Boxed Types
5. Objective-C Methods
6. Selectors
7. CFTypeRefs
8. Blocks
9. API Markup
3. Bilingual Targets
5. Index

23. iOS 14 Programming
Fundamentals with Swift
SEVENTH EDITION
Swift, Xcode, and Cocoa Basics
Matt Neuburg

24. iOS 14 Programming Fundamentals with Swift,
Seventh Edition
by Matt Neuburg
Copyright © 2021 Matt Neuburg. All rights reserved.
Printed in the United States of America.
Published by O’Reilly Media, Inc., 1005 Gravenstein Highway
North, Sebastopol, CA 95472.
O’Reilly books may be purchased for educational, business, or
sales promotional use. Online editions are also available for
most titles (http://oreilly.com). For more information, contact
our corporate/institutional sales department: 800-998-9938 or
[email protected].
Editor: Rachel Roumeliotis Indexer: Matt Neuburg
Production Editor: Kristen Brown Cover Designer: Karen
Montgomery

25. Proofreader: O’Reilly Production
Services
Interior Designer: David Futato
Illustrator: Matt Neuburg
April 2015: First Edition
October 2015: Second Edition
October 2016: Third Edition
October 2017: Fourth Edition
September 2018: Fifth Edition
October 2019: Sixth Edition
October 2020: Seventh Edition
Revision History for the Seventh Edition
2020-09-23: First Release

26. See http://oreilly.com/catalog/errata.csp?
isbn=9781492092094 for release details.
The O’Reilly logo is a registered trademark of O’Reilly Media,
Inc. iOS 14 Programming Fundamentals with Swift, the image
of a harp seal, and related trade dress are trademarks of
O’Reilly Media, Inc.
The views expressed in this work are those of the author, and
do not represent the publisher’s views. While the publisher
and the author have used good faith efforts to ensure that the
information and instructions contained in this work are
accurate, the publisher and the author disclaim all
responsibility for errors or omissions, including without
limitation responsibility for damages resulting from the use of
or reliance on this work. Use of the information and
instructions contained in this work is at your own risk. If any
code samples or other technology this work contains or
describes is subject to open source licenses or the intellectual
property rights of others, it is your responsibility to ensure that
your use thereof complies with such licenses and/or rights.
ISBN: 978-1-492-09209-4
[GP]

27. Preface
Ten years ago, in July of 2010, Chris Lattner created a folder
on his computer called Shiny, and a new computer language
was born. Four years later, in 2014, that language, renamed
Swift, was introduced to the public, and was greeted with a
mixture of surprise and excitement — and skepticism.
Prior to that moment, Cocoa programming, on iOS and before
that on Mac OS, had always been done chiefly in Objective-C.
The Cocoa frameworks that give an iOS app its functionality
are based on Objective-C; they expect to be spoken to in
Objective-C. The tradition of using Objective-C was long and
deeply ingrained. For all its faults, Objective-C was the
language we had all learned to live with as the price of
programming Cocoa. Could Cocoa be spoken to in a whole
new language? Could this new language replace Objective-C
as the iOS developer’s language of choice?
No one knew. I certainly didn’t know! So the first thing I did,
as an experiment, was to try translating my own existing iOS
apps into Swift. Not only was I able to do it, but I found the
new Swift versions easier to understand and maintain than
their Objective-C originals. From that moment, I was

28. convinced that the vast majority of new iOS programmers
would hitherto adopt Swift. I was right.
Swift is a superb language to learn, even (perhaps especially)
if you’ve never programmed before, and is the easiest and
clearest way to program iOS. It has these salient features:
Object-orientation
Swift is a modern, object-oriented language. It is purely
object-oriented: “Everything is an object.”
Clarity
Swift is easy to read and easy to write. Its syntax is clear,
consistent, and explicit, with few hidden shortcuts and
minimal syntactic trickery.
Safety
Swift enforces strong typing to ensure that it knows, and
that you know, what the type of every object reference is
at every moment.
Economy
Swift is a fairly small language, providing some basic types
and functionalities and no more. The rest must be provided
by your code, or by libraries of code that you use — such
as Cocoa.

29. Memory management
Swift manages memory automatically. You will rarely have
to concern yourself with memory management.
Cocoa compatibility
The Cocoa APIs are written primarily in C and Objective-C.
Swift is explicitly designed to interface with most of the
Cocoa APIs.
Earlier editions of this book, before 2014, taught the reader
Objective-C. After 2014, they teach Swift. This edition is
geared to Swift 5.3. The Swift language has reached a high
state of maturity. It has achieved ABI stability, which means
that the Swift language has become part of the system. Swift
apps are smaller and faster than ever.
The Foundation and Cocoa APIs, however, are still written in C
and Objective-C. To interact with them, you might have to
know what those languages would expect. Therefore in this
book I describe Objective-C in enough detail to allow you to
read it when you encounter it in the documentation and on
the internet, and I occasionally show some Objective-C code.
Part III, on Cocoa, is largely about learning to think the way
Objective-C thinks — because the structure and behavior of
the Cocoa APIs are fundamentally based on Objective-C. And
the book ends with an appendix that details how Swift and
Objective-C communicate with one another, as well as

30. explaining how your app can be written partly in Swift and
partly in Objective-C.
The Scope of This Book
This book is intended to accompany and precede
Programming iOS 14, which picks up where this book leaves
off. If writing an iOS program is like building a house of bricks,
this book teaches you what a brick is and how to handle it,
while Programming iOS 14 shows you some actual bricks and
tells you how to assemble them.
When you have read this book, you’ll know about Swift,
Xcode, and the underpinnings of the Cocoa framework, and
you will be ready to proceed directly to Programming iOS 14.
Conversely, Programming iOS 14 assumes a knowledge of this
book; it begins, like Homer’s Iliad, in the middle of the story,
with the reader jumping with all four feet into views and view
controllers, and with a knowledge of the language and the
Xcode IDE already presupposed. If you started reading
Programming iOS 14 and wondered about such unexplained
matters as Swift language basics, the UIApplicationMain
function, the nib-loading mechanism, Cocoa patterns of
delegation and notification, and retain cycles, wonder no
longer — I didn’t explain them there because I do explain
them here.
This book doesn’t show how to write any particularly
interesting iOS apps, but it does constantly use my own real

31. apps and real programming situations to illustrate and
motivate its explanations, as it teaches you the underlying
basis of iOS programming. It has three parts:
Part I introduces the Swift language, from the ground up —
I do not assume that you know any other programming
languages. My way of teaching Swift is different from other
treatments, such as Apple’s; it is systematic and Euclidean,
with pedagogical building blocks piled on one another in
what I regard as the most helpful order. At the same time, I
have tried to confine myself to the essentials. Swift is not a
big language, but it has some subtle and unusual corners
that you probably don’t need to know about. Also, I never
mention Swift playgrounds or the REPL. My focus here is
real-life iOS programming, and my explanation of Swift
concentrates on the practical aspects of the language that
actually come into play in the course of programming iOS.
Part II turns to Xcode, the world in which all iOS
programming ultimately takes place. It explains what an
Xcode project is and how it is transformed into an app, and
how to work comfortably and nimbly with Xcode to consult
the documentation and to write, navigate, and debug code,
as well as how to bring your app through the subsequent
stages of running on a device and submission to the App
Store. There is also a chapter on nibs and the nib editor
(Interface Builder), including outlets and actions as well as
the mechanics of nib loading (but such specialized topics as

32. autolayout constraints in the nib are postponed to the other
book).
Part III introduces the Cocoa Touch framework. The
Foundation and UIKit frameworks, and other frameworks
that they entail, constitute Cocoa, which provides the
underlying functionality that any iOS app needs to have. To
use a framework effectively, you have to think the way the
framework thinks, put your code where the framework
expects it, and fulfill many obligations imposed on you by
the framework. Also, Cocoa uses Objective-C, so you need
to know how your Swift code will interface with Cocoa’s
features and behaviors. Cocoa provides important
foundational classes and adds linguistic and architectural
devices such as categories, protocols, delegation, and
notifications, as well as the pervasive responsibilities of
memory management. Key–value coding and key–value
observing are also discussed here.
The last chapter of Part III is about the general problem of
how objects can refer to one another in an iOS program. In
addition to the traditional Cocoa-based solutions, I also
discuss the new Swift Combine framework. Also, in June of
2019, Apple introduced SwiftUI. It constitutes an alternative
to UIKit and Cocoa, with a completely different
programming paradigm for constructing apps. I do not
teach SwiftUI in this book — that would require another
entire book — but I do explain its chief linguistic features,
and I talk about its solutions to the problem of

33. communicating between objects within an iOS app and how
they differ from Cocoa patterns.
From the Preface to the First Edition
(Programming iOS 4)
The popularity of the iPhone, with its largely free or very
inexpensive apps, and the subsequent popularity of the iPad,
have brought and will continue to bring into the fold many
new programmers who see programming for these devices as
worthwhile and doable, even though they may not have felt
the same way about OS X. Apple’s own annual WWDC
developer conventions have reflected this trend, with their
emphasis shifted from OS X to iOS instruction.
The widespread eagerness to program iOS, however, though
delightful on the one hand, has also fostered a certain
tendency to try to run without first learning to walk. iOS gives
the programmer mighty powers that can seem as limitless as
imagination itself, but it also has fundamentals. I often see
questions online from programmers who are evidently deep
into the creation of some interesting app, but who are stymied
in a way that reveals quite clearly that they are unfamiliar
with the basics of the very world in which they are so happily
cavorting.
It is this state of affairs that has motivated me to write this
book, which is intended to ground the reader in the
fundamentals of iOS. Here I have attempted to marshal and

34. Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents

38. The Project Gutenberg eBook of La Granda
Admiralo: Unua vojaĝo ĉirkaŭ la mondo

39. This ebook is for the use of anyone anywhere in the United
States and most other parts of the world at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away
or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License
included with this ebook or online at www.gutenberg.org. If you
are not located in the United States, you will have to check the
laws of the country where you are located before using this
eBook.
*** This is a COPYRIGHTED Project Gutenberg eBook.
Details Below. ***
*** Please follow the copyright guidelines in this file. ***
Title: La Granda Admiralo: Unua vojaĝo ĉirkaŭ la mondo
Author: František Omelka
Release date: January 29, 2016 [eBook #51069]
Most recently updated: October 22, 2024
Language: Esperanto
Credits: Produced by Andrew Sly and Miroslav Malovec
*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK LA GRANDA
ADMIRALO: UNUA VOJAĜO ĈIRKAŬ LA MONDO ***

40. František Omelka
LA GRANDA ADMIRALO
Unua vojaĝo ĉirkaŭ la mondo

41. I.
Amikoj
La jaro 1494.
Vilaĝeto Sabroso en portugala provinco Tras-os-Montes vivis
trankvile en tute normala tago.
Nur en malgranda bieno de Magalhaes estis vigle.
Sinjorino Magalhaes, tute ruĝigita de kuiro, ĉiumomente kuris en la
kuirejo kaj ordonis kiel generalo al siaj filinoj:
“Isabella, alportu fruktojn kaj metu ilin sur la tablon!”
“Jes, panjo.”
“Ginebra, purigu ankoraŭ unufoje tablojn kaj seĝojn!”
“Jes, panjo.”
“Kaj vi, Teresa, prenu el la kesteto pokalojn kaj poluru ilin!”
“Jes, panjo.”
La knabinoj kompleze plenumis ordonojn de la patrino. Ankaŭ ili
ruĝiĝis pro rapida laboro, sed precipe pro emocio. Kaj kial miri pri

42. tio? Ilia domo estas honorigita per eminenta vizito!
Lastfoje estis gastoj ĉe ili antaŭ unu jaro. Sed tiam estis ĉio malgaja,
ĉar parencoj kaj konatoj alvenis por akompani ilian patron al la
tombejo.
De tiu tempo la domo de la malriĉa nobelo fariĝis ankoraŭ pli
malriĉa. Sinjorino Magalhaes nur pene gvidis la mastrumadon kaj la
filinoj apogis ŝin en siaj zorgoj. Finsonis jam iliaj gajaj kantoj kaj
rido, kaj se ili ne havus du pli junajn fratojn, dekkvarjaran Fernaon
kaj dekdujaran Diegon, ilia domo fariĝus triste malgaja.
Ĉio ŝanĝiĝis nur tiam, kiam antaŭ la kverka pordego de la bieno,
super kiu estis skulptita blazono de la familio Magalhaes — en
arĝenta kampo tri ruĝaj strioj — aperis kuriero kaj donis al sinjorino
Magalhaes leteron de sinjoro Serrao, kiu estis malnova amiko de ŝia
edzo. La nobelo sciigis al ŝi, ke li post nelonga tempo forveturigos
sian filon Franciskon en Lisbonon. Li vizitos paĝian lernejon, kiu
estas ĉe reĝa kortego por knaboj de la nobeloj. Fernao Magalhaes
certe ankaŭ vizitos tiun lernejon. Ĉar la vojaĝo al Lisbono estas
longa kaj ne sendanĝera, familio de Serrao proponas kunpreni
Fernaon.
Sinjorino Magalhaes, finleginte la leteron, subite plivigliĝis. La zorgoj
pri mastrumado ĉesis ŝin ĝeni. Tute ne gravas, ke ili malriĉiĝis. Ŝia
filo vivos ĉe la kortego. Li havos do la samajn rajtojn kiel filoj de aliaj
nobeloj. Li fariĝos fama kaj potenca. Li suprenlevos la familion de
Magalhaes al la estinta brilo, honoro kaj estimo!
Ŝi tuj kunvokis ĉiujn siajn infanojn kaj plena de ĝojo kaj fiero legis al
ili la leteron.
La okuloj de la knabinoj ekbrilis. Se Fernao estos en Lisbono, certe
ankaŭ ili povos iam forlasi la flanke kuŝantan Sabroson.
La ununura, kiu ne sentis ĝojon, estis Fernao. Kelkajn momentojn li
rigardis la patrinon senvorte, kvazaŭ li ne komprenus, ke temas pri li.

43. Poste li diris mallaŭte, sed decide:
“Mi ne iros tien, panjo.”
“Kial?” embarasiĝis la patrino.
“Al mi plaĉas hejme. En la arbaroj. En la montaro. Sur la kampoj,”
diris rapide la knabo, aliokaze ne tro parolema.
“Do... vi ne volas viziti la lernejon?” demandis la patrino
seniluziiĝinte.
“Ne! Centfoje pli volonte mi restos —,” sed Fernao ne finparolis.
Energia Ginebra vidis, kiel la patrino paliĝis, kiel peze ŝi spiras kaj
kiel ŝia vizaĝo kovriĝas per griza vualo de amareco. Ŝi stariĝis
tiamaniere, ke la patrino ne vidu ŝin, kaj kolerplene ŝi rigardis al la
frato.
Fernao komprenis. La kompato premis lian gorĝon. Li paŝis al la
patrino kaj kisis ŝian manon.
“Nome... panjo —,” li diris kun paŭzoj, “mi... iros... tien..., certe mi
tien iros, sed vi scias... ĉio venis tiel neatendite... mi estis nur
surprizita...”
Sinjorino Magalhaes pli malpeze elspiris.
Ŝi dankis al sinjoro Serrao pro lia afableco kaj komencis prepari ĉion,
kion ŝia filo bezonos.
Fernao jam neniam menciis pri tio, ke li ne volas foriri en la lernejon.
Li strebis eluzi ĉiun liberan tempon, kiu ankoraŭ restis al li. Apenaŭ li
vekiĝis, li tuj forlasis kun Diego la domon kaj ludis kun vilaĝaj knaboj
ĝis vespere. Iam li vagadis sola tra abruptaj montoj, kiuj allogis lin
per sia sovaĝeco, trankvilo kaj miloj da danĝeroj. Imago de la paĝia
lernejo vekis en li timegon kaj reziston. Amare li observis la
preparojn por lia forveturo. Li ne ĉesis esperi, ke la panjo eble en la

44. lasta momento ŝanĝos sian intencon, ke ŝi lasos lin hejme, en la
amata Sabroso.
Sinjorino Magalhaes tute ne sciis, kion travivas ŝia knabo, al kiu ŝi
fiksis ĉiujn siajn esperojn. Brave ŝi venkis la malĝojon, kiu kaptis ŝin
ĉiam, kiam ŝi komencis pensi pri la adiaŭo. Kaj ju pli alproksimiĝis la
forveturo, per des pli helaj koloroj ŝi pentris al si la estontan vivon de
Fernao...
Jam hodiaŭ venos sinjoro Serrao por forveturigi Fernaon en
Lisbonon. Kiam la knabinoj finis ĉiujn preparojn, kiam la tuta domo
brilis kaj la kuirejo bonodoris per preparitaj bongustaĵoj, diris
sinjorino Magalhaes:
“Kaj nun vestigu vin, knabinoj. Familio de sinjoro Serrao povas
alveturi en ĉiu momento.”
“Jes, panjo,” respondis fratinoj kiel per unu buŝo kaj ili volis forkuri.
“Atendu momenton,” ŝi haltigis ilin, “Kio okazas kun Fernao? Ĉu li
estas jam preta? Kaj Diego?”
“Ili ambaŭ estas jam vestitaj kaj atendas en la ĉambro,” respondis
Isabella.
“Venigu ilin! Mi ŝatus ankoraŭ paroli kun ili.”
Teresa foriris por venigi ambaŭ knabojn. Sed ŝi tuj revenis kun
esprimo de timo en la vizaĝo.
“Panjo, ili ne estas tie!”
“Kion vi diras? Serraoj alveturos kaj Fernao ne bonvenigos ilin. Kion
ili pensos pri ni?”
“Ni rigardos, kie ili estas, panjo,” trankviligis ŝin la filinoj. “Ili ja ne
povis malproksimen —”

45. En tiu momento ili aŭdis laŭtan krion, kiu sonis el la proksima
arbareto. Aro da knaboj ĵus finis sovaĝan reciprokan postkuradon kaj
nun revenis en la vilaĝon. Fernao kaj Diego troviĝis inter ili.
Ginebra rapide alkondukis ilin hejmen.
“Kion vi nur pensas!” konsterniĝis la patrino rigardante la
malpurigitajn vestaĵojn de la knaboj... Knabinetoj, ordigu ĉion
rapide!”
Estis jam ekstrema tempo. Apenaŭ ili estis kombitaj kaj alivestitaj,
aŭdiĝis antaŭ la domo kraksono de iu veturilo.
Sinjorino Magalhaes rigardis eksteren, ŝi volis ankoraŭ voki: “Ili jam
estas ĉi tie!” — sed la voĉo restis en la gorĝo. Ja Serraoj — tiuj
potencaj Serraoj! — ne hontas pri siaj malriĉiĝintaj kunuloj kaj ili
vizitis ilin! Ili ja eĉ tranoktos ĉe Magalhaes!
Ŝi malsupreniris kun la infanoj de la unua etaĝo en la teretaĝon kaj
poste ili direktis siajn paŝojn tra la korto al la pordego.
Serraoj alveturis per du veturiloj. La unua estis granda kaj ŝirmita.
En tiu veturos sinjoro Serrao venontan tagon en Lisbonon. La dua
veturilo estis malpligranda, ornamita per blazono de Serraoj. Per ĝi
revenos sinjorino Serrao post la vizito ĉe Magalhaes hejmen.
Fernao ne povis fortiri siajn okulojn de la fortstaturaj ĉevaloj. Ili
interesis lin pli ol la vizitantoj. Li tuj iris al unu nigra ĉevalo kaj
komencis ĝin karesi.
“Sed — Fernao!” admonis lin Ginebra.
Nur nun li ekatentis pri la gastoj. Sinjoro Serrao estis altstatura viro,
maldika, preskaŭ malgrasa, kun longforma vizaĝo kaj nigraj okuloj.
Li ĝoje rigardis Fernaon kaj evidente li ne koleris, ke la knabo tiom
interesiĝas pri liaj ĉevaloj.

46. Sinjorino Serrao estis multe pli malalta ol ŝia edzo, vervoplena kaj
moviĝema kiel hidrargo. Ŝi preskaŭ ne lasis Magalhaesojn paroli.
“Ĉu tio estas Ginebra? Kaj jen Teresa! Kaj Isabella? Tiu nigra koloro
eksterordinare konvenas al vi, infaneto! Kaj ĉu vi ĝojatendas alvenon
en Lisbonon, Fernao? Ho, Diego! Kiel aminda knabeto!”
Poste forglitis la rigardo de Fernao al Francisko, lia estonta
kunlernanto. Fernao senvole malsereniĝis. Li vidis antaŭ si altkreskan
knabon, kiu superis lin almenaŭ je duonkapo. La okuloj de Francisko
estis plenaj de serena ridetemo. Li salutis la gastigantojn tre
bonmaniere, li faris ĉiuflanken graciajn komplimentojn kaj pro tio li
tuj gajnis favoron ĉe familio Magalhaes.
Kaj apud li imagis al si Fernao sin mem. Anstataŭ ĝentilaj ridetoj nur
rigide scivolaj rigardoj. Anstataŭ graciaj komplimentoj nur mallertaj
kaj malelastaj movoj. Li sentis, ke lia konduto kompare al Francisko
devas impresi malagrablege.
Dum solena tagmanĝo li estis malparolema. Al demandoj de
Francisko li respondis vortavare, per unu aŭ du vortoj. Sed la gasto
malatentis tion. Li parolis senĉese per tiu facila, laŭtsona, gaje
kolorita voĉo, kiu rapide gajnis al li simpatiojn de la homoj, kun kiuj li
kontaktiĝis.
Sinjorino Magalhaes kaj ankaŭ la gepatroj de Francisko bone
rimarkis la barilon, kiu dividis ambaŭ knabojn. La patrino de Fernao
ĉagreniĝis pro tio, sinjoro Serrao pripensis, kiamaniere li povus la
knabojn amikigi.
Post la solenmanĝado li diris:
“Eble ni povus rigardi iomete viajn stalojn, sinjorino Magalhaes. La
knaboj intertempe amuziĝos bone sen ni.”
Ankaŭ Ginebra ekkomprenis, ke sinjoro Serrao intencas lasi ambaŭ
knabojn solaj, por ke ili pli bone interkonatiĝu. Tial ŝi prenis Diegon

47. kun si.
Fernao kun Francisko restis solaj.
“Ĉu vi ĝojas, ke vi vizitos la lernejon?” demandis vigle Francisko.
“Ne.”
“Ne? Kial? Mi tiom ĝojas! Nur imagu, kiom da novaj homoj ni
ekkonos! Mi tre ŝatas ekkoni novajn homojn. Kaj vi?”
“Ne.”
“Sed — per tio vi malprofitas, Fernao. Ja de ĉiu homo ni povas lerni
ion novan.”
Fernao ekmeditis. Vere, li povus de Francisko lerni almenaŭ la arton,
kiamaniere konduti dum la kontakto kun homoj, kion paroli, kiel
paroli, kiel fari komplimentojn kaj similajn aferojn. Sed kion povus
lerni Francisko de li? Jam, jam li volis demandi lin pri tio, sed poste,
li kunmetis siajn meditojn kaj ankaŭ demandon en unu nuran
vorton:
“Hm —!”
“Kaj pli —,” entuziasmiĝis Francisko, “ni vivos en granda urbo, ni
vidos belajn domojn, havenon, ŝipojn, barkojn, korvetojn, maristojn,
kapitanojn, admiralojn — kaj la maron, Fernao! Maron! Oceanon! Ĉu
vi jam vidis maron?”
“Ne!”
“Jen do! Nun mi jam komprenas vin, ke vi ne sopiras je ĝi. Mi vidis
maron nur unu fojon. Sed ĝi ravis min tiom, ke mi ĝis mia morto ne
forgesos ĝin.
Fernao silentis. Maro! Kion li scias pri maro? Cetere — kio povas esti
pli bela ol iliaj montoj? Kaj entute — kial ĉi tiu fremda knabo instruas

48. lin?
Iomete sengustigita li alpaŝis la fenestron kaj rigardis al la montaro.
Sed Francisko estis nelacigebla.
“Nu, verdire, via regiono estas ankaŭ bela. Altaj montoj, abruptaj
deklivoj, laŭlongaj valoj — nur mankas ruinoj de iu kastelo!”
“Ja ĝi estas ĉi tie!” plivigliĝis Fernao.
“Ĉu vere?” okuloj de Francisko brilis pro plezuro: “Domaĝe, ke ni jam
morgaŭ forveturos!”
“Kial?” En la demando de Fernao kuŝis malkaŝita scivolo.
“Nu, kial... Ni ludus kun la knaboj ataki la kastelon!”
Fernao ĝojige turniĝis de la fenestro. Li tuj forgesis ĉion, kio
malproksimigis lin de Francisko.
“Ĉu vi scipovas kiel ataki la kastelon?” li demandis.
“Kompreneble.”
“Belege!” ĝojekkriis Fernao. “Ni iru!”
“Kien?”
“Ataki la kastelon! Tuj malantaŭ nia vilaĝo estas ruino — la knabojn
mi kunvokos en kelkaj momentoj —!”
“Ni iru!” Francisko estis forte allogata per tiu ĉi propono. “Sed ni
diros pri la afero al la gepatroj, ke ili ne timu pri ni.”
Ili sciigis la gepatrojn, ke ili ludos kun knaboj el la vilaĝo. Sinjorino
Magalhaes kaj la gepatroj de Francisko estis ĝojigitaj, ke iliaj infanoj
tiel baldaŭ interkompreniĝis.

49. Fernao forkuris en la garbejon, kie estis lia “armilejo”. Por si li prenis
ponardon, al Francisko li donis mallongan glaveton.
“Ni povus doni al vi ankaŭ longan glavon,” li klarigis, “sed kun tia vi
malfacile surgrimpus la montojn.”
“Mi scias,” konsentis Francisko. “Ja ĉi tiu glaveto estas por atako
kvazaŭ kreita.”
Diego kunvokis knabojn kaj post nelonge ili troviĝis sub la ruinoj de
la kastelo.
“Ni dividos nin je du grupoj,” decidis Fernao. “Unuj ludos rolon de
defendantoj, aliaj de atakantoj. Estro de unu grupo estos mi, la duan
gvidos Francisko.”
Per lotumado oni decidis, ke la grupo de Fernao estos la
defendantoj.
“Vi atendos ĉi tie sub la kastelo ĝis tiu momento, kiam ni grimpante
atingos la supron,” diris Fernao. “Kiam mi ekfajfos, vi povos ataki.
Sed atenton, Francisko! La muroj jam disfalas, min ĝenus, se io
malagrabla okazus al vi. Vi ja ne konas ĉi tieajn cirkonstancojn!”
“Ne timu, Fernao! Cetere, kiam oni atakas en la milito, la atakantoj
ankaŭ ne konas ĉion.”
La grupo de Fernao malaperis en arbareto. Post kelke da tempo
eksonis longdaŭra fajfo.
Francisko ekmarŝis antaŭen. Kaj ju pli supren li progresis, des pli
grandan admiron li vekis ĉe defendantoj kaj atakantoj. Ili jam ne
vidis en li nur orname vestitan figureton, sed bravan batalanton. Li
grimpis lerte kiel sciuro, li saltis rapidmove kiel ĉamo, li traŝoviĝis
elaste kiel linko.

50. Fernao milde ridetis. Li estis ĝojigita, ke lia gasto scipovas fari ion pli
ol ceteraj knaboj. Sed lin, Fernaon, li ne venkos! Kiam ili
batalrenkontiĝos, oni vidos, kiu estas pli bona!
Kaj jam staris Francisko antaŭ la muroj. Li rapide ordigis sian
grupon, donis komandojn al la atako de tri flankoj — kaj ili komencis
atakkonkeron.
Kiam Francisko atingis randon de la roko, sur kiu staris defendantoj
de la kastelo, Fernao per fortega eksvingo de sia “bastonego”
elmanigis al li glaveton. Intertempe grimpis supren ankaŭ la ceteraj
kaj komencis vera interbatado. Kiu el atakantoj sukcesis atingi la plej
supran pinton de la roko, tiun la defendantoj ne rajtis plu ataki.
Provizore la venko klinis al la grupo de Fernao. Sed la atakantoj estis
senlacaj. Ili komencis denove kaj denove, tamen ĉiuj iliaj atakoj estis
forpuŝitaj.
Subite Francisko malaperis post la kruta roko, el kiu konsistis la
malantaŭa, neatingebla muro de la kastelruino. Dumvoje li levis sian
glaveton.
“Francisko, tien vi ne iru!” avertis lin Fernao. “Vi povus falegi!”
“Supren mi ne falos!” sonis gaja respondo. “Kaj vin mi tamen
atingos!”
La batalantoj interrompis sian lukton kaj streĉe sekvis vivoriskan
faron de la kuraĝa knabo. La rokmuro, sur kiu li grimpis, havis
neniun elstaraĵon. Iuloke estis nur kavaĵoj, kreitaj per dispecetiĝo de
la rokoj kaj tiuj estis la ununura apogo por la grimpanta atakanto.
Li tragrimpis jam proksimume du trionojn de la danĝera vojo, kiam ili
aŭdis lian ĝojigan krion:
“Knaboj, ĉi tie estas vivantaj idoj!”

51. “Kiaj?”
“Mi ne scias — momenton —!”
Li etendis manon en la malfermaĵon kaj post nelonge mirigitaj
knaboj vidis grandan idon.
“Ĝi estas juna aglo!” vokis Diego.
“Kaj ili estas ĉi tie du aŭ tri!”
“Francisko, metu ĝin reen, por ke vi ne falu!” avertis denove Fernao.
“Tuj! Mi nur rigardos, kiom da ili —”
Francisko ne finparolis, Li ekaŭdis multajn konfuzitajn ekkriojn. Kaj
ĉiujn superis akra voĉo de Fernao:
“Francisko, rapide supren!”
“Kial?” vokis surprizite Francisko. Ĉu mondo tion iam vidis, ke
defendantoj favorigu atakantojn?
Sed li ne estis devigata atendi, kiam la knaboj respondos al li. Pli
frue, ol li povis fari unu paŝon supren, mallumiĝis antaŭ liaj okuloj;
per flugiloj bategis lin kolerigita aglo, kiu alrapidis defendi siajn idojn.
Francisko ne perdis aŭdacon. Per libera mano li elingis la glaveton
kaj komencis svingi per ĝi kontraŭ la atakanta rabobirdo.
Timegigitaj knaboj kuregis malsupren, sub la ruinon.
Fernao restis sur la roko.
“Knaboj, ĵetu kontraŭ la aglo ŝtonojn!” li kriis. “Sed atentu, ke vi ne
trafu Franciskon!”

52. Li mem ankaŭ ĵetis al la insisteganta rabobirdo grandajn ŝtonojn, sed
li ne sukcesis trafi ĝin.
Lukto daŭris jam sufiĉe longe. Francisko elĉerpiĝis. Grandaj ŝvitgutoj
defluis sur lia vizaĝo. Liaj batoj fariĝis malpli rapidaj kaj malpli fortaj.
Fernao rimarkis la senpovon de Francisko kaj antaŭvidis, kiamaniere
ĉio finiĝos. Kaj li mem devas observi ĉi tiun senesperan lukton kiel
apatia rigardanto, ĉar la aglo ĉiujn ŝtonojn lerte evitas.
Subite li ekkriis:
“Francisko, persistu ankoraŭ momenton! Persistu!”
Kaj tuj poste li vokis al knaboj sub la kastelo:
“Diego, venu rapide supren! Sed rapide! Rapide!”
Post kelkaj mallongaj — kaj tamen tiom longaj! — momentoj estis
Diego apud la frato.
“Donu al mi ŝnuregon!” diris Fernao.
“Jen ĝi estas.”
Diego disvolvis ŝnuregon, kiun li havis volvita ĉirkaŭ la talio, kaj
donis ĝin al Fernao. Tiu faris el ĝi banton, firmigis ĝin ĉirkaŭ granda
ŝtonego, la liberan ŝnuron volvis ĉirkaŭ sia talio kaj ordonis al Diego:
“Gardu la banton, ke ĝi ne elglitu!”
“Bone. Kaj kion —?”
“Vi vidos!”
Fernao malsupreniĝis. Kiam la aglo ekvidis lin, ĝi flugis iomete for de
la roko kaj momenton ĝi ŝajnis mediti, kontraŭ kiu el la malamikoj
ĵeti sin. Post du-tri sekundoj ĝi kun nova rapideco ekatakis denove

53. Franciskon. La malfortigita knabo svingis per mano por defendi sin,
sed li tuŝetis nur per la glaveto unu flugilon, ĉar lia mano jam estis
tro malforta. Eta puŝo sufiĉis — kaj la glaveto elmaniĝis.
La knaboj malsupre ekkriis pro teruro.
La aglo triumfe grakis kaj faris lastan atakon. Nun ĝi celdirektis al la
kapo de la malfeliĉa knabo.
Francisko instinkte levis manon por ŝirmi la verton. La aglo enhakis
sian fortan bekegon en lian surtuton, sed ĝi restis enigita. en leda
borderaĵo de la maniko. Ĝi komencis fortege skui per la neatendita
malhelaĵo —
Sed jam estis ĉi tie Fernao. En la momento, kiam la aglo liberiĝis, li
trafis ĝin per mortiga bato en la bruston. La rabobirdo renversiĝis kaj
falis sub la ruinojn. Ĝi falis inter la knabojn, kiuj diskuris, kvazaŭ iu
pafus kontraŭ ili.
Fernao trovis apogon por la piedoj, malfirmigis la ŝnuregon kaj alligis
sin al la talio de la malfortigita Francisko.
“Kaj vi —?” demandis lacigite la savita knabo.
“Mi suprengrimpos unue sola, sen ŝnurego, kaj poste mi suprentiros
vin. — Diego, atentu!”
“Jes!”
Fernao grimpis supren. Franciskon jam forlasis lastaj fortoj. La mano,
per kiu li firme tenis sin ĉe la roko, sinkis. Lia senforta korpo libere
balancis super la abismo.
Post nelonge Fernao estis supre. Helpe de Diego li tiris Franciskon al
si.

54. Francisko estis elĉerpita per la lukto kaj ekscito. Kiam li iomete
trankviliĝis, li rigardis Fernaon. Io profunda kuŝis en liaj okuloj, kiam
li diris:
“Fernao... ni estu amikoj!”
“Kion do! Ĉu vi opinias, ke mi ludus kun vi, se vi ne estus mia
amiko?”
Tiam eksonis el malsupre ĝojigaj krioj:
“La aglo estas morta! Ĝi jam ne moviĝas. Vivu Fernao!”
Fernao kliniĝis trans la randon de la roko demandante:
“Kaj Francisko? Ĉu vi jam vidis iun batalataki tiom belege kiel li
faris?”
Kaj eĥo redonis gajajn kriojn:
“Vivu Fernao! Vivu Francisko!”
Ambaŭ knaboj rigardis sin reciproke kaj ridetis. Poste unu prenis la
manon de la alia kaj ili rapidis en la valon.

55. II.
En paĝia lernejo
Fernao Magalhaes sentis sin en paĝia lernejo ĉe la reĝa korto en
Lisbono kiel malliberigita birdo en mallarĝa kaĝo. Kie estis libereco
inter liaj denaskaj montoj kaj arbaroj? Kien perdiĝis gajaj ludoj kun
vilaĝaj kamaradoj? Kiamaniere vi povas ĉi tie pruvi, ke en viaj vejnoj
cirkulas kuraĝa, aŭdaca sango?
Ĉe la korto, estis ĉio rigida, afekta, oficialeca. Preskaŭ ĉiu movo estis
ĉi tie ordigita per severaj reguloj. Oni preskaŭ antaŭfiksis ĉiun
frazon, kiun vi rajtas aŭ ne rajtas diri.
La pensoj de Fernao estis daŭre en lia hejmo, inter la denaska
Sabroso. Li rememoris patrinon, Diegon, Isabellon kaj Tereson.
Ankaŭ Ginebron li rememoris nun ofte kaj kun amo, malgraŭ tio, ke
ŝiaj energiaj manoj tiomfoje bridis lian troan viglecon.
Ho, kiel malvolonte li forveturis el sia hejmo! Li sidis en la kaleŝo
apud Francisko, kiu sensukcese klopodis veki lian intereson pri la
regionoj, kiujn ili traveturis. Fernao komparis ilin kun la denaska
regiono, kiu ŝajnis al li des pli bela, ju pli li malproksimiĝis de ĝi.
Sed poste aperis antaŭ ili la maro. Fernao tuj vekiĝis el sia letargio.
Lia brusto ektremis de emocio, kian li ankoraŭ neniam sentis. Li

56. kliniĝis el la kaleŝo kaj surprizege observis la vastan akvospegulon
de Atlantika oceano, kiu ŝajnis bruli en la brilo de la subiranta suno.
Li ne povis rekonsciiĝi el sia raviĝo. Li jam ne rememoris Sabroson,
eĉ ne aŭdis la entuziasmajn kriojn de Francisko. Li nur rigardis kaj
rigardis.
Post kelktaga veturo ili ekvidis Lisbonon. Ĝi prezentis unu el la plej
belaj pejzaĝaspektoj, kiujn Fernao vidis dum la tuta vojaĝo. Li povis
lasi okulojn sur pitoreska miksaĵo de domoj, kies blankeco
okulfrapante elstaris el kadro de verdaj ĝardenoj. Tiuj malsupreniĝis
terasforme ĝis 1a haveno, kie ankris multaj ŝipoj. La domojn superis
temploturoj, monaĥejoj kaj palacoj.
Sed tio estis ankaŭ ĉio, kio ĉarmis lin. De kiam li alveturis Lisbonon,
atendis lin jam nur malagrablaĵoj. La simpla, sengracia kaj iom
embarasita vilaĝa knabo malkaŝis je ĉiu paŝo mankojn, pri kiuj li
mem ĝis nun ne sciis. Kio estis natura en Sabroso, tio estis grava
eraro kontraŭ societaj reguloj en Lisbono. Kiu estis en Sabroso la
unua, tiu estis en Lisbono unu el la lastaj. Pro tio ju pli premis lin la
rigidaj muroj de la reĝa palaco, des pli potence aŭdiĝis en li sopiro je
libereco, kiun promesis la malproksimaj horizontoj de la vasta
oceano.
Iam li denove profundiĝis en malgajan meditadon. Li eĉ ne rimarkis,
ke la lerneja ĉambro malpleniĝis. Li rigardis la belan urbon, sed li ne
perceptis ĝian ĉarmon.
Subite malfermiĝis pordo kaj en la lernejan ĉambron rapide eniris
Francisko.
“Do mi tamen ne eraris!” li vokis spirmanke. “Mi serĉas vin en ĉiuj
anguloj — kaj vi estas netrovebla! Kaj kiam mi jam preskaŭ
malesperas, venas al mi ideo, ke vi estas eble denove ĉi tie sola!
Fernao, lasu jam rememorojn! Ni devos iri antaŭen, ĉiam supren,
ĉiam pli supren! Sed ne — tiamaniere!”

57. “Ja... ĉe vi estas ĉio tiel alia,” kontraŭdiris Fernao enpense. “Mi dirus
— pli facila.”
“Kion vi opinias per tio?”
“Vi scipovas elegante moviĝi, vi scipovas bele paroli, kun ĉiu vi tuj
amikiĝas, ĉiu konas vin — vi atingos ĉe la kortego certe sukceson.
Sed mi?”
“Sensencaĵo!” diris abrupte Francisko. “Pardonu, ke mi tion diras tiel
malmilde, sed mi ripetas: sensencaĵo!”
“Kial?”
“Ĉu vi opinias, ke mi restos ĉi tie?”
Fernao preskaŭ mutiĝis per surprizego. Nur post momento li
demandis:
“Kaj kion vi faros?”
“La maro estas mia sopiro!
“Ĉu vere?”
“Jes. Mi intencis surprizi vin per tio nur pli poste, sed vidante kiel vi
ĉi tie tute sen kaŭzo turmentas vin, mi diras tion al vi tuj. Kaj venu!
Antaŭ ni kuŝas libera posttagmezo — ni iros al la haveno.”
La knaboj malsupreniris al la kajo. Kun intereso ili observis
kolorabundan aron da ŝipoj. Unuj alveturis, aliaj fornaĝis. La tuta
haveno estis ununura tumulto de viglaj krioj, vera bildo de homa
formikejo.
Malgraŭ tio, ke atento de Fernao estis plenplene altirata al la belega
spektaklo, tamen liaj pensoj senĉese revenis al la interparolo kun
Francisko. Fine li demandis:

58. “Francisko, kiam vi decidiĝis pri tio?”
“Pri la maro? Ho, amiko, tion mi scias jam post du monatoj de
restado ĉi tie.”
“Kiel vi kaptis tiun ideon?”
“Ĉu vi scias, kiu estas Pinto Zilhao?”
“Certe. Li estas tiu altstatura buklohara knabo, kun kiu vi amikiĝis!”
“Li venis en Lisbonon du jarojn pli frue ol ni. Li jam konas ĉion ĉi tie.
Li diris al mi, ke ĉe la korto valoras ion nur tiu, kiu havas influajn
konatulojn. Alie vi restos en oficejo kaj ĝi estas fino kun viaj revoj. Vi
fariĝos unu el tiuj sensignifaj figuretoj, da kiaj estas ĉi tie centoj. Kaj
tio ne allogas min.”
“Min ankaŭ ne,” diris Fernao. “Sed kiel realigi tion?”
“Kiel? Unue ni devos instruiĝi. Ni lernos hispanan kaj latinan lingvojn.
Ni studos matematikon. Ni lernos priservi ŝipon kaj mezuraparatojn.
Ni lernos koni astronomion kaj geografion. Kaj poste — poste en la
mondon por realigi niajn revojn.”
Magalhaes rigardis al la amiko plena de admiro. Kiom li superas lin
ankaŭ en ĉi tiu rilato! Li estas ĉi tie ankaŭ malkontenta, malgraŭ tio,
ke li povus facile akomodiĝi kaj fariĝi sukcesplena kortegano. Li
ankaŭ sopiras malaperi de ĉi tie. Sed kiom alie li agas ol Fernao!
Kiom pli saĝe kaj pli ĝuste! Nenia senutila revado kaj sopirado, sed
celkonscia laboro!
“Francisko,” li diris per plivigligita voĉo, “mi opinias, ke mi faros la
samon.”
Ekde tiu tago komencis la knaboj obstine studi. Fremdaj lingvoj
plifaciligos al ili kontakton kun anoj de aliaj popoloj, kiujn ili
renkontos dum siaj vojaĝoj. Matematiko, naŭtiko kaj geografio estos

59. ilia alfabeto dum navigado en nekonataj maroj. Kono de astra ĉielo
estos por ili la sekura direktilo.
Fernao trankviliĝis. Penso, ke iam li forlasos ĉi tiun atmosferon,
helpis al li rompi pikilojn de ĉiuj malagrablaĵoj, per kiuj estis la vivo
ĉe reĝa kortego superplenigita. La studado tiom ekinteresis lin, ke
finante duan klason li estis laŭ prospero inter la plej bonaj lernantoj.
Li superis eĉ Franciskon.
Kiam ili havis liberan tempon, ambaŭ amikoj celis al la haveno. Tie ili
konstruis kuraĝajn revojn kaj faris planojn por estonteco.
En tiu tempo vekis grandan intereson ekspedicioj de Kristoforo
Kolumbo. Li estis ĵus reveninta el sia dua vojaĝo kaj eĥo de lia famo
trapenetris rapide el Hispanujo en Portugalujon. Kolumbo asertis ke li
malkovris okcidentan vojon al Hindujo, la lando de fabela riĉeco, de
multekostaj perloj kaj valorega spico.
Sed baldaŭ aŭdiĝis skeptikaj voĉoj, ke la nove malkovrita lando ne
estas Hindujo. Reĝaj paĝioj en Lisbono dupartiĝis. Unuj diris, ke
Kolumbo vere estis en Hindujo, aliaj neis tion. Inter ĉi tiuj lastaj estis
Fernao kaj ankaŭ Francisko.
En ilian konflikton intermetis sin ankaŭ preceptoro Martin Behaim,
unu el la plej famaj geografoj de tiama epoko. En dokta mondo li
estis konata sub la latina nomo Martin Bohemus, tio signifas Martin
Ĉeĥo (el Bohemio). Liaj gepatroj devenis nome el ĉeĥa urbo
Krumlovo kaj translokiĝis Nurenbergon. Tieaj loĝantoj nomis
Martinon germane “Behaim”. Riĉajn geografajn konojn li ĉerpis ne
nur el libroj, sed ankaŭ el siaj propraj spertoj, kiujn li kolektis dum
vojaĝoj en malproksimajn landojn. En la jaro 1488 li partoprenis je
portugala ekspedicio en Afrikon, kiun gvidis Diego Kao.
Ĉi tiu ekspedicio atingis riveron Kongo. Sur la riverego ĝi trapenetris
en internan Afrikon. Tie Kao kaptis kelkajn negrojn, kiujn li
alveturigis por portugala reĝo Johano II.

60. Martin Behaim tre diferenciĝis de aliaj preceptoroj en la paĝia
lernejo. Tiuj ordinare nur prelegis siajn lekciojn kaj ne toleris, ke la
disĉiploj elparolu kontraŭdirojn aŭ dubojn pri tio, kion ili estis
aŭdintaj. Kontraste al tio Martin Behaim ofte instigis la paĝiojn, ke ili
demandu pri ĉio, kion ili ne komprenas aŭ pri kio ili opinias alie. Li
kompleze respondis eĉ je tiuj demandoj, kiuj ne koncernis la
instruatan temon.
Iam post vespermanĝo la paĝioj komencis polemikon pri tio, kian
formon havas la Tero. La klaso denove dugrupiĝis. Unu grupo
certigis, ke la Tero estas ebena kiel tabulo, la dua, ke ĝi estas
kugloforma.
Kiam el la diskuto fariĝis disputo, intervenis Francisko:
“Kial ni disputas pri la afero? Morgaŭ ni estos instruataj en naŭtiko.
Ni demandos majstron Behaim kaj li decidu!”
Kaj Martin Behaim decidis.
“Mi intencis prelegi ion alian,” li komencis, kiam li estis aŭdinta iliajn
demandon kaj peton. “Sed ĉi tiu temo estas tiom multsignifa, ke mi
ne hezitas paroli pli volonte pri ĝi. Bonvolu nur permesi, ke mi ne
respondu rekte. Mi komencos per mallonga antaŭparolo el historio,
kiu mian eksplikon pli klarigos kaj apogos.”
Okuloj de la knaboj ekbrilis.
La scienculo parolis pri tio, kiel la demando pri formo de Tero vekis
intereson de homaro jam en malproksimaj tempoj. Homoj jam en
antikva tempo supozis, ke 1a landoj tiam konataj — Eŭropo,
sudokcidenta Azio, kaj norda Afriko — estas nur parto de la tuta
mondo. Sed ili vane klopodis diveni kiaj landoj kuŝas orienten de
Hindujo, kien trapenetris armeo de Aleksandro la Granda. Kie finiĝas
la oceano, en kiun oni ŝipveturas el Mediteranea maro apud kolonoj
de Heraklo? Kaj kio troviĝas en suda direkto de nordafrika
bordregiono?

61. Kelkaj grekaj sciencistoj, ekzemple Eratosthenes, Pythagoras,
Aristoteles kaj Ptolemaios, estis konvinkitaj, ke la Tero similas al
kuglo. Ili kalkultrovis eĉ longecon de tera radio kaj de perimetro. Ili
enkondukis sistemon de paraleloj kaj meridianoj, kieshelpe oni povas
determini geografian pozicion de ĉiu loko.
En frua mezepoko, kiam sur la ruinoj de Romana imperio estis
fondataj novaj ŝtataj formacioj kun feŭda organizo, la ideoj de
antikvaj scienculoj estis forgesitaj. Ĉirkaŭ la jaro 550 laŭ nia jarindiko
publikigis aleksandria komercisto Kosmas popularan libron titolitan
“La Kristana topografio”. Laŭ tio, kio estas skribita en Biblio, li imagis
la Teron kiel ebenaĵon. Super ĝi estas firmamento kun steloj kaj
super ili troviĝas ĉielo.
Tiu ĉi supozo regis poste dum multaj jarcentoj.
“En dekunua ĝis dektria jarcentoj estis organizataj krucekspedicioj
kontraŭ Turkoj,” daŭrigis sian klarigon Martin Behaim, “Eŭropanoj
konatiĝis kun novaj landoj, kun novaj popoloj, kun novaj produktoj.
Ili kutimiĝis al pipro, al cinamo, al kariofilburĝono kaj al aliaj specoj
de spico, kiuj estis importataj el Hindujo tra malnovaj karavanvojoj al
Mediteraneo, de kie alveturigis ilin Venecianoj kaj Ĝenovanoj per siaj
ŝipoj. En la jaro 1453 Turkoj militakiris Konstantinoplon. Ĉiuj
komercaj vojoj, troviĝis en sfero de ilia hegemonio. Turkoj postulis
de komercistoj altajn impostojn. La prezoj de importataj produktoj
rapide plialtiĝis. Pro tiu kaŭzo Eŭropanoj serĉis tian vojon, kiu ne
kondukus tra teritorioj regataj de Turkoj. Tio estis la impulso al
malkovraj navigadekspedicioj.
En Portugalujo interesiĝis pri la marvojaĝoj precipe princo Henriko
Naviganto, filo de reĝo Johano II. Li loksidiĝis en kastelo en Sagreso,
de kie li havis belan rigardon al la maro. Tie li fondis unuan
portugalan astronomian observejon kaj geografian lernejon. Li invitis
al si ĉiun homon, kiu scipovis diri ion interesan pri la maro. Li studis
kiun ajn vojaĝpriskribon. El libroj li eksciis, ke Fenikoj ŝipveturis
ĉirkaŭ Afriko en la direkto de oriento. Li kredis, ke liaj maristoj

62. sukcesos atingi la saman celon de okcidento. Li ne ĝisvivis tion. Dum
lia vivo estis malkovritaj nur Kapverd-insuloj, Azoroj kaj Madeiro.
Esplornavigadon daŭrigis ankaŭ reĝo Johano II. Oni efektivigis la
ekspedicion de Kao al la rivero Kongo kaj kuraĝan ŝipveturon de
Bartolomeo Diaz, kiu atingis la plej sudan kabon de Afriko. La reĝo
nomis ĝin la kabo de Bona espero, ĉar li kredis, ke per ĉi tiu direkto
oni povas atingi Hindujon.”
“Kaj tion provas nun Vasko da Gama?” demandis Francisko.
“Jes. Li elnaĝos kun kvar ŝipoj al la kabo de Bona Espero. Se li
sukcesos ĝin ĉirkaŭnaĝi, antaŭ li estos libera vojo en Hindujon.”
“Ĉu li povas esperi, ke li sukcesos en tio?”
“Certe,” respondis Behaim, kaj paĝioj estis surprizitaj per firmeco de
lia voĉo. “Sed ni revenu al tio, kian formon havas nia Tero. El
nuntempaj scienculoj eminentas precipe florenca kuracisto Faolo
Toscanelli, kiu firme kredas, ke la Tero estas kugloforma. Lian ideon
sekvis Kristoforo Kolumbo, kiu solvis enigmon de la Atlantika
oceano.”
“Majstro Behaim,” prenis la vorton Magalhaes, “ĉu la lando, kiun
Kolumbo malkovris, estas vere Hindujo?”
“Laŭ mia firma konvinko ĝi ne estas Hindujo,” diris decide Behaim.
“El la landoj, kiujn li malkovris, oni alportis en Eŭropon nenion el tio,
kion oni alportadis al ni el Hindujo: nek perlojn, nek spicon, nek
eburon, nek multvaloran silkon. Eble ekzistas iaj grandaj insuloj, pri
kiuj ni ĝis nun nenion sciis. — Do, ni trairis en rapideco evoluon de
opinioj pri formo de la Tero de la plej malnovaj tempoj ĝis nunaj
tagoj. Kaj hodiaŭ —”
La preceptoro silentis momenton kaj li ŝajnis penege pripensi ion. La
aŭskultantoj streĉe observis lin. Fine iu demandis.

63. “Majstro Behaim, ĉu vi povas diri al ni vian opinion pri formo de la
Tero?”
“Mi?” respondis enpensigita Behaim. “Eble ĝi kaŭzos al mi
malagrablaĵojn, sed mi ne volas kaŝi antaŭ vi mian opinion. Atendu
momenton,” li diris kaj rapide eliris el la lernejĉambro.
Post nelonga tempo li revenis. Li alportis strangan kuglon kun la
piedestalo.
Li starigis ĝin sur la tablon kaj nekutime ruĝiĝinte li diris mallaŭte:
“Vi volis koni mian opinion pri la formo de la Tero. Do. — jen ĝi
estas.”
La disĉiploj rigardis la kuglon kaj la preceptoron miregigitaj,
embarasitaj.
Finfine iu el ili ekflustris:
“Ĉu tio prezentas la Teron?”
“Jes. Tiamaniere mi imagas ĝin. Mi nomas tiun ĉi kuglon la globuso.
Kaj laŭ mia scio ĝi estas la unua globuso, kiu estis ĝis nun
konstruita.”
La paĝioj ekkomprenis, kial majstro Behaim menciis pri eventualaj
malagrablaĵoj. Lia opinio ja staras en akra kontrasto al doktrino de
eklezio. Laŭ ĉi tiu doktrino Tero similas al ebenaĵo; ĝi estas firma
centro, ĉirkaŭ kiu rotacias astroĉielaj korpoj — Suno, Luno kaj
planedoj. Kaj la doktrino de la eklezio egalas al dogmo. Dogmo estas
aserto, pri kiu oni ne rajtas dubi. Se iu provas negacii la dogmon, li
malgravigas aŭtoritaton de eklezio. Per tio li skuus ankaŭ
fundamentojn de la tuta feŭda sistemo en homa societo, kiujn
eklezio strebas ĉiuforte konservi. Homaro estas dividita en du
taĉmentojn. En unu estas reĝoj, nobeloj kaj potencaj ekleziaj
altranguloj — en la dua obeemaj, laboremaj kaj humilaj servutuloj.

64. Kiu atakas la eklezian doktrinon pri Universo, tiu detruas ankaŭ ĝian
spritan instruon pri la aranĝo de homa societo. Kaj pro tio la riskema
kuraĝulo estu pelata antaŭ la eklezian tribunalon, li estu proklamata
kiel herezulo, li pentu pro sia kulpo en subteraj turmentejoj, li
sufokiĝu per la fumo kaj estu konsumata de flamoj sur brulŝtiparo.
Martin Behaim venis al la firma konvinko, ke la Tero havas formon de
la kuglo. En sia laborejo li donis al sia ideo eĉ palpeblan formon —
kaj nun li montras al la paĝioj rezulton de sia scienca serĉado.
Ege surprizitaj per aŭdaco de la maljuniĝanta scienculo, kortuŝitaj
per lia konfido kaj plenaj de scivolo, junuloj rapide paŝis al la
modelo.
Ĝi estas la kuglo, kies diametro mezuris ĉirkaŭ duonmetron. Ĝi
prezentis Teron laŭ imago de la granda geografo. Liajn aŭskultantojn
interesis precipe mondspacoj inter okcidenta marbordo de Eŭropo
kaj Afriko kaj inter la landoj, per kiuj finiĝis la orienta parto de la
mondo: Katajo, Hindujo, Cipango.
[1]
Tiujn spacojn plenigis senfinaj
maroj — Oceanus Meridionalis, Oceanus Orientalis Indicus — kaj
multaj insuloj:
“Eble ili estas grandaj insuloj, pri kiuj ni ĝis nun nenion sciis,” ripetis
Fernao senvole la frazon de Behaim, fikse rigardante aron da insuloj
apud Cipango. “Ĉi tiu globuso pravigas opinion, ke Kolumbo ne estis
en Hindujo. Dumvoje li tamen devus ekvidi almenaŭ iun el ili.”
Samtempe li montris al la insuloj, kiuj troviĝis en triangulo farita per
surskriboj Oceanus Orientalis Indicus, Oceanus Indicus Superioris,
Kandino
[2]
.
“Sed en tiu kazo la lando, kiun malkovris Kolumbo, devus kuŝi
oriente de Cipango?” diris Francisko.
“Vi pravas,” kapjesis Behaim. “Mi opinias, ke mia globuso ĝuste en ĉi
tiuj lokoj estos baldaŭ funde kompletigita.”

65. Kiam ili ĉion detale trarigardis kaj Behaim donis al ili apartajn
klarigojn, petis vorton denove Fernao Magalhaes:
“Majstro Behaim, mi pensas, ke nun jam ni ĉiuj konsentas kun via
opinio pri formo de la Tero. Sed se iu postulus pruvojn pri kugla
formo de la Tero... ĉu ekzistas tiuj pruvoj?”
“Ekzistas nur hipotezoj,” respondis la scienculo. “Vi certe jam
rimarkis, ke observante sur horizonto ŝipon veturantan al ni, ni vidas
unue mastojn kaj nur poste ŝiptrunkon.”
“Jes, tion ni vidis jam ofte,” jesis ĉiuj vigle.
“El tio sekvas, ke nia Tero havas kurban surfacon. Kaj — ĉar akvo
estas elasta — ĉi tiu kurbiĝo povas havi nur la formon de la kuglo.”
“Ĉu ekzistas ankoraŭ io, kio pruvus la kuglan formon de la Tero?”
klopodis sciiĝi pli Fernao.
“Ombro, kiun ĵetas Tero dum mallumiĝo de la Luno, estas
rondforma. Ankaŭ el tio ni povas konkludi, ke ĝi estas kugloforma.”
“Do... senpera pruvo ne ekzistas?”
“Mi ripetas: ekzistas nur hipotezoj.”
“Kaj ĉu estus eble doni ian senperan pruvon?” demandis Fernao kaj
liaj vangoj brulis de emocio.
“Jes, tio estus ebla,” respondis malrapide scienculo, akcentante ĉiun
vorton. “La plej bona pruvo estus — ŝipveturo ĉirkaŭ la terglobon de
Oriento al Okcidento, aŭ de Okcidento orienten. Vi estas junaj, la
vivo kuŝas antaŭ vi. Mi estus feliĉa, se tion sukcesus fari iu el vi.”
En la klaso estis tombeja silento.
Martin Behaim prenis singarde globuson — la unuan globuson en la
mondo — kaj forlasis la lernejĉambron.

66. III.
Vasco da Gama
La 18-an de septembro 1499 tuta Lisbono muĝis. En la haveno
premiĝis netravideblaj popolamasoj, kiuj alvenis bonvenigi Vaskon da
Gama, la malkovrinton de marvojo en Hindujon.
“Honorajn lokojn okupis reprezentantoj de Hispanujo, Italujo,
Germanujo, Francujo kaj Nederlando. Tuj malantaŭ ili troviĝis aroj da
riĉaj komercistoj, kiuj antaŭvidis profundajn ŝanĝojn en ekonomia
vivo de la tuta Eŭropo, kaŭzitajn per ĉi tiu fama malkovro.
Reĝo de Portugalujo Manuelo la Granda venis kun ĉiu pompo de sia
kortego. Malgraŭ tio, ke li klopodis aspekti trankvila kaj dignoplena, li
ne povis subpremi signojn de forta emocio. Li ja ekspedis Vaskon da
Gama al malproksima vojo ĉirkaŭ Afriko, kiun realigi provis
Portugaloj jam tutajn jardekojn! Ne nur Vasko da Gama, sed ankaŭ
li, Manuelo la Granda, estos enskribita en la historio kiel venkinto
super la oceano!
Apud la reĝa sekvantaro staris paĝioj en modele ordigitaj vicoj. Inter
ili estis ankaŭ Fernao Magalhaes.
Li estis jam deknaŭjara. La kortega vivo ne ŝanĝis lin. Ĉiam li estis
serioza, malparolema, homevitema. Ĉiam li pensis nur pri studo kaj
pri sia revo — veturi trans la maron kaj malkovri novajn landojn.

67. Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade
Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.
Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and
personal growth!
textbookfull.com