Malagasy - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf

The Story of Ahikar, folktale of Babylonian or Persian origin, about a wise and moral man who supposedly served as one of the chief counselors of Sennacherib, king of Assyria (704–681 bc). Like the biblical Job, Ahikar was a prototype of the just man whose righteousness was sorely tested and ultimately rewarded by God.

2. NYTANTARAN'IAHIKAR
Savalalana
Aoamin'nyTantaran'iAhikardiamisyloharanon-
kevitrasyfahendren'olombelonatranainyindrindra.Ny
herinydiaazotsapain-tananaamin'nyalalan'nyangano
nataon'olonamaro,anisan'izanynyKoranysyny
TestamentaTalohasyVaovao.
MosaikahitatanyTreves,Alemaina,izaymampisehony
toetran’iAhikarteoanivon’ireoolon-kendrin’izao
tontoloizao.Itynytantaranymaroloko.
Nydatin'itytantaraitydialohahevitranifanakalozan-
kevitra.Tamin'nyfaranynymanam-pahaizanadia
nametrakaizanytamin'nyTaonjatoVoalohany,rehefa
voaporofofadisoizyireotamin'nytantaratanyam-
boalohanynipoitrataoamin'nypapyrusaramianina
tamin'ny500tal.
Nytantaradiamazavahoazyfafictionfatsytantara.
Rahanymarina,nympamakydiaafaka
mampahafantatraazyaoamin'nypejyfanampiny
amin'nyTheArabianNights.Voasoratratsaraizyio,ary
nyfitantaranafenofihetsika,fiokoana,aryfandosirana
terydiamitazonanysainahatramin'nyfarany.Ny
fahalalahanamisainanofanananasarobidyindrindra
an'nympanoratra.
Mizaraefatranyasasoratra:(1)Nyfitantarana;2)Ny
Fampianarana(andian-dahatsoratramiavakaamin'ny
Ohabolana);(3)NyDianankanyEjipta;4)Ny
fanoharananafanoharana(izaynamarananyfianaran’i
Ahikaranyzana-drahalahinydiso).
TOKO1
Ahikara,VizierLehiben’iAsyria,diamananavady60,
nefatsynanan-janakalahy.Nohoizanydiananangana
nyzana-drahalahinyizy.Fenofahendrenasyfahalalana
mihoatranohonymofosynyranoizy.
1Nytantaran’iHaikaraHendrysyVizier’iSankeriba
mpanjakaaryNadana,zanakalahin’nyrahavavin’i
Haikaraolon-kendry.
2Tamin’nyandron’iSankeribampanjaka,zanak’i
Sarhadoma,mpanjakan’iAsyriasyNinive,dianisy
Viziera,lehilahyhendryataohoeHaikara,aryVizieran’i
Sankeribampanjakaizy.
3Nanan-karenasyharenaaryfanananabeizy,ary
nahay,hendry,filozofa,tamin’nyfahalalana,tamin’ny
hevitraarytamin’nyfitondrana,aryefananambady
vehivavyenimpoloizy,arynanaotranomimandaho
an’nytsirairayavy.
4Fatamin'izanyrehetraizanydiatsynanan-janakaizy
nadiairayakoryaza.amin’ireovehivavyireo,izay
metyhompandovaazy.
5Arynalahelomafyizynohoizany,aryindrayandro
dianamorynympanandrosynymanam-pahaizanaary
nympanaoodyizykananazavataminynytoe-
pahasalamanysynymombaazy.
6Aryhoyireotaminy:Mandehana,hamonozavatra
hataofanatitrahoan'ireoandriamanitra,kamangataha
aminymbahomenyzazalahyhoanao.
7Aryizynanaoarakaizaynolazainytaminykanamono
zavatrahataofanatitratamin’nysampy,dianifona
taminysynifonataminytamin’nyfangatahanasyny
fifonana.
8ArytsynamalyAzynadiatenyirayakoryazaireo.
Dialasaizysadynalahelosynalahelononialatamin'ny
alahelon'nyfony.
9Aryniverinaizykanitalahotamin’AndriamanitraAvo
Indrindra,dianinosadynitalahotaminytamin’ny
fandoroananyfonynanaohoe:RyAndriamanitraAvo
Indrindraô,ryMpamoronanylanitrasynytany,ry
Mpamoronanyzavaboaryrehetra!
10Mifonaaminaoaho,mbaomeozazalahyaho,mba
hampiononanyahy,mbahoeoamin’nyfahalehibiazako,
mbahanampinanynymasoko,mbahandevinaahy.
11Arynisyfeotongataminynanaohoe:Satrianiankina
tamin'nysarin-javatravoasokitraianaoalohaka
nanatitrafanatitrahoan'ireo,diahitoetrahotsymanan-
janakamandritranyandrom-piainanaoianao.
12FaalaoiNadana,zanakynyrahavavinao,kaataovy
zanakao,aryampianaronyfianaranaosynytaranakao
tsara;aryrahamatyianao,diahandevinaanaoizy.
13Dianakaan’iNadana,zanakalahin’nyanabaviny,
izayzazaminonokelyizy.Dianatolonytamin'ny
mpitaizavalolahyizymbahampinonosyhitaizaazy.
14Aryizynitaizaazytamynyhaninatsara,syny
famaizana,arynyfitafi'nylandy,arynyvolomparasysy
nyjaky.Arynipetrakateoamin'nyfarafaralandyIzy.
15AryrehefalehibeNadanakanandeha,nitsimoka
tahakanyhazosederaavo,dianampianatraazyny
fitondran-tenatsarasynysoratrasynysiansaaryny
filozofia.
16Aryrehefaafakaandromaro,dianijeryan’iHakara
Sankeribampanjakakahitanyfaefaantitraindrindraizy,
diahoyizytaminy.
17'Rysakaizakobevoninahitra,nymahay,ny
mahatoky,nyhendry,nygovernora,nympitan-tsoratro,
nyvizierako,nyMpitarikaahyarynympitantanaahy;
efaantitratokoaianaosadybetaona;arytsymaintsyho
akaikynyfialanaoamin’izaotontoloizao.
18Lazaoamikoizayhananaanjaraamin'nyfanompoako
aoaorianao.AryhoyHaikarataminy:Tompokoô,ho
velonamandrakizayanienylohanao!MisyNadana
zanakynyanabaviko,efanataokozanakoizy.
19Aryizahononitaizaazysynampianarikoazyny
fahendrekosynyfahalalako.'
20Aryhoynympanjakataminy:RyHaikara!entoetỳ
amikoizymbahohitako;aryrahahitakofametyizy,
diaapetrahoeoamin'nyfitoeranaoizy;diahandeha
hialasasatraianaoaryhiainanyandrosisaiainanao
amin'nyfiadanam-po.
21DianandehaHaikarakananolotraan’iNadana,
zanakalahin’nyanabaviny.Aryniankohokateo
anatrehanyizykaniraryherysyvoninahitrahoAzy.
22Dianijeryazyizykanideraazysadynifalytaminy
kananaotamin’iHakarahoe:Zanakaovaity,ryHaikara?

3. NYTANTARAN'IAHIKAR
Mivavakaahombahiarovan'Andriamanitraazy.Ary
tahakanynanompoanaoahysySarhadomaraikono
hanompoakoahykoaityzanakaolahyityka
hahatanterakanyasakosynyzavatrailaikoaryny
raharahako,mbahanomezakovoninahitraazysy
hampahatanjakaazynohonyaminao.
23Dianiankohokateoanatrehan’nympanjakaiHaikara
kananaotaminyhoe:Hovelonamandrakizayanieny
lohanao,rympanjakatompoko!Mangatakaaminaoaho
mbahanananaofaharetanaamin'iNadanzanakolahysy
hamelanyfahadisoanymbahanompoanyanaoaraka
izaymahametyazy.'
24Arynympanjakadianianianataminyfahataonyho
lehibeindrindraamin’nyolon-tianysyhomahery
indrindraamin’nysakaizanyizy,aryhombaazyamin’
nyhajasynyfanajanarehetra.Diananorokanytanany
izykananaovelomaazy.
25Dianakaan'iNadanaizy.niarakataminynyzanaky
nyanabavinykanampitoetraazytaoamin’nyefi-trano
fandraisam-bahinyarynampianatraazyandro
aman’alinaambara-pahatonganyhofenoinyfahendrena
syfahalalanamihoatranohonymofosynyrano.
TOKO2
"Almanak'iRichardmahantra"tamin'nyandrofahiny.
Fitsipikatsymetymatymombanyfitondran-
tenan'olombelonamombanyvola,nyvehivavy,ny
fitafy,nyraharaham-barotra,nynamana.Misy
ohabolanamahalianaindrindrahitaaoamin’ny
Andininyfaha-12,17,23,37,45,47.Ampitahao
amin’nyandininyfaha-63amin’nyfitsikeranasasany
ankehitrinynyandininyfaha-63.
1Izaononampianatraazyhoe:Anaka!henoynyteniko
aryarahonytorohevitroarytsarovyizaylazaiko.
2Ryzanakoô!Rahamandretenyianao,diaaokaho
fatyaoam-ponaoizany,faazaambaraamin'nyhafa,
fandraohoarinasyhandoronylelanaoizanyary
hankararynytenanao,diahoafa-barakasyhomenatra
eoanatrehan'Andriamanitrasyhoafa-barakaianao.
lehilahy.
3Anakaô!rahamandretenyianao,azaavela;aryraha
mahitazavatraianao,azamilazaizany.
4Anaka!ataovymoraamin'nymihainonyfahaizanao,
aryazamaikahamaly.
5Anakaô!rehefamandrezavatraianao,diaazaafenina.
6Anaka!azavahananyfatotravoaisytombo-kase,na
asiotombo-kaseizayvoavaha.
7Anakaô!azamitsiriritranyhatsaran-tarehyivelany,fa
mihalevonaizy,fanyfahatsiarovanatsaradiamaharitra
mandrakizay.
8Anakaô!azaavelahamitakaanaoamin'nyteninyny
vehivavyadala,fandraohofatyianao,diaho
fadiranovanaindrindra,kahovoafandrikaaoamin'ny
fandrikaianaomandra-pandrikaanao.
9Anaka!azamaniryvehivavymandrymitafyakanjosy
menakamanitra,izaytsinontsinonasyadalaamin'ny
fanahiny.Lozanao,rahaomenaoazyizayanao,na
atolotraoazyizayenyan-tananao,kavoataonanyhanota
ianao,diahotezitraaminaoAndriamanitra.
10Ryzanakoô!azametyhotahakanyamygdala,fa
mamoaeoanoloan'nyhazorehetraizy,arymandravina
voahohanina,manarakarakaazyrehetra;
11Anakaô!Atondrehoambanynylohanao,aryataovy
malefakanyfeonao,arymahononatena,arymandehana
amin’nylalanamahitsy,faazaadala.Aryazamanandra-
peo,rahamihomehyianao,farahafeomaheryno
nanaovanatrano,diahanaotranomaroisan'androny
boriky;aryrahanohonyherin'nyherynonanosehana
nyangadin'nytany,diatsynesorinateoambanin'ny
sorokynyramevanaoviananaoviananyangadin'omby.
12Anakaô!nymanamba-batoamin'nyhendrydiatsara
nohonymisotrodivayamin'nyolonamalahelo.
13Anakaô!aidinoeoamin'nyfasan'nymarinany
divainao,aryazamisotromiarakaamin'nyolona
tsinontsinonasymanambany.
14Anakaô!mifikiraamin'nyolon-kendryizay
matahotraan'Andriamanitrakamanahakaazy,aryaza
manakaikynytsymahalala,fandraohotahakaAzy
ianaokahianatranylalany.
15Ryzanakoô!rehefamahazonamanananamana
ianao,diaandramoizy,aryavyeodiaataovynamanasy
namanaizy;aryazamideraAzyrahatsymisyfizahan-
toetra;aryazamanimbanyteninaoamin'izayolonatsy
manam-pahendrena.
16Ryzanakoô!rahambolamijanonaamin'nytongotrao
nykiraro,diamandehanamiarakaamin'nytsilo,ary
manaovalalanahoan'nyzanakaosynyankohonanao
arynyzanakao,aryataovymafynysambonao,dienytsy
mbolamirotsakaamin'nyranomasinasynyonjanyizy,
katsyhoafakahilentikaizy.voavonjy.
17Ryzanakoô!rahamihinanabibilavanymanan-
karena,diahoyizy:--"Fahendrenyizany",aryrahamisy
mahantramihinana,diahoynyolona:"Noanaizy."
18Anakaô!mianinaamin'nyhaninaoisan'androsyny
fanananaoizy,katsymitsiriritraizayan'olon-kafa.
19Anakaô!azamifaneraseraamin'nyadala,aryaza
miara-mihinanaaminy,aryazamifalyamin'ny
fahorian'nynamanao.Rahamanisyratsyanaony
fahavalonao,diamamindràfoaminy.
20Ryzanako!Izaylehilahymatahotraan'Andriamanitra
nomatahoraAzy,kaomeovoninahitraIzy.
21Anakaô!lavonyadalakatafintohina,arynyhendry,
nadiatafintohinaaza,diatsymihozongozona,arynadia
lavoazaizy,diatafarinafaingana,aryrahamararyizy,
diamahavonjynyainy.Fanyamin'nyadalasynyadala
diatsymisyfanafodyamin'nyaretiny.
22Ryzanako!rahamisyolonamanatonaanaoizay
ambanynohonytenanao,diamandrosoahitsenaazy,
arymijanònamijoro,aryrahatsyafakamamalyanao
izy,diahovalin’nyTomponyhoanaoizany.
23Ryzanakoô!azamitsimbinanyhikapokany
zanakao,fanyfikotrokotrokynyzanakaodiatoyny
zezikaamin'nysaha,arytoynyfamatorananyvavan'ny
kitapom-bolasytoynyfamatoran'nybibyfiompyary
toynyhidim-baravarana.

4. NYTANTARAN'IAHIKAR
24Anakaô!Tehirizonyzanakaotsyhanaoratsy,ary
ampianarofombaizy,dienytsymbolamiodinaaminao
izykamanaoanaohotsinontsinonaeoamin’nyvahoaka,
diahanantonanylohanaoenyan-dalambesyeny
amin’nyfiangonanaianao,kahovaliananohony
faharatsian’nyasaratsiny.
25Ryzanakoô!Makàombymatavyhodi-masonysy
borikylehibemisykitrony,aryazamakaombylehibe
tandroka,aryazaminamanaamin’izaymamitaka,na
andevolahytiaady,naandevovavympangalatra,
amin’izayrehetraataonao.horavaizy.
26Ryzanakoô!azaavelahanozonaanaonyrayaman-
dreninao,aryhofalyaminynyTompo;favoalazahoe:
“Izaymanaotsinontsinonanyrainynanyreninydia
aokahofatyamin’nyfahafatesana(fahafatesan’nyota
notiakoholazaina),aryizaymanajanyrayaman-
dreninydiahomaroandroaman’alinasyhahitanysoa
rehetra."
27Ryzanakoô!azamandehaamin'nylalanatsy
mitondrafitaovam-piadiana,fatsyfantatraoizayandro
hihaonan'nyfahavaloaminao,mbahiomananaohoazy.
28Ryzanakoô!azamanahakanyhazotsymisyraviny
izaytsymaniry,faaokahotahakanyhazomisaronany
ravinysynyrantsany;faizaytsymanam-badyna
zanakadiaafa-barakaamin'izaotontoloizaoka
halan'ireo,tahakanyhazotsymisyravinysadytsy
mamoa.
29Anaka!Aokaianareohotahakanyhazomahavokatra
enyamoron-dalana,izayhohanin’izayrehetramandalo
nyvoany,arynybibyanyan-efitramitoetraeo
ambanin’nyalokalonykamihinananyraviny.
30Ryzanako!nyondryrehetraizaymaniaamin'ny
lalanysynynamanydiahohanin'nyamboadia.
31Anakaô!azamanaohoe:Adalanytompoko,ary
hendryaho,aryazamitantaranytenyfahadalanasy
fahadalana,fandraohataonytsinontsinonaianao.
32Ryzanako!azaisan'irenympanompoireny,izay
lazain'nytomponyhoe:Mialàaminay,faaokaho
isan'izaylazainyhoe:Manatòna,kamanatònaanay.
33Anaka!azamiraharahanympanomponaoeo
anatrehan'nynamanao,fatsyfantatraoizayhosarobidy
aminaoamin'nyfarany.
34Anaka!azamatahotranyTomponaoIzaynahary
anao,fandraohanginaaminaoIzy.
35Ryzanako!ataovytsaranyteninaoaryataovymamy
nylelanao;aryazaavelahanitsakanytongotraony
namanao,fandraohanitsakanytratranaoizy.
36Ryzanako!Rahamamelynyhendryamin'nyteny
fahendrenaianao,diahieryaoan-tratranytoynyhenatra
an-kolakaizany;farahatehinaoamin'nyhazonyadala,
diatsyhahalalanahandreizy.
37Ryzanako!rahamanirakaolon-kendryhankany
amin'izayilainaoianao,diaazamanafatraazybe,fa
hanaonyraharahanaoarakaizayirinaoizy;baikoizy,fa
tsyhanaoizaysitrakaoizy.Rahamanirakaanaoamin'ny
raharaham-barotraizy,diafaingànamanatontosaizany.
38Ryzanako!azamanaofahavalon'olonamaherynoho
ianao;
39Ryzanako!izahaotoetranyzanakaosyny
mpanomponao,dienytsymbolaomenaoazyny
fanananao,fandraoheveriny;faizaymananatanana
fenodiaataohoehendry,nadiaadalasytsymahalala
aza,aryizaymananatananafoanadiaataohoemahantra,
tsymahalala,nadiaandrianan’nyolon-kendryaza.
40Anaka!Efanihinananykôlôninaaho,arynitelina
hazomanitra,arytsynahitazava-mangidykokoanoho
nyfahantranasynyfahantranaaho.
41Anaka!ampianaronyzanakaohitsitsysyhonoana,
mbahahombyamin'nyfitantananynyankohonany.
42Ryzanako!azamampianatranykelysainany
fitenin'nyhendry,fahomavesatraaminyizany.
43Anaka!azaasehoamin'nynamanaonytoetranao,
fandraohataonytsinontsinonaianao.
44Anaka!Nyfahajamban'nyfodiamampahorynoho
nyfahajamban'nymaso,fanyfahajamban'nymasodia
azotarihinatsikelikely,fanyfahajamban'nyfotsy
voatarika,famialaamin'nylalanamahitsyizyka
mandehaamin'nylalanamitongilana.lalana.
45Ryzanako!Nyfahatafintohinan'nyolonaamin'ny
tongonydiatsaranohonyfahatafintohinan'nylelany.
46Ryzanako!nysakaizaakaikydiatsaranohony
rahalahytsaralavitra.
47Ryzanako!levonanyhatsaran-tarehyfamaharitrany
fianarana,arymihalevonaizaotontoloizao,fanylaza
tsarakosatsyhofoananaholevona.
48Ryzanako!nyolonatsymanam-pitsaharana,ny
fahafatesanynotsaranohonyainy;arynyfeomitomany
diatsaranohonyfeomihoby;fanyalahelosyny
fitomaniana,rahaaoaminynyfahatahorana
an'Andriamanitra,diatsaranohonyfeon'nyfihobianasy
nyfiravoravoana.
49Ryzanakoô!Nyfen'nysahonaenyan-tananaodia
tsaranohonygisaaoanatyvilan'nynamanao;aryny
ondryeoakaikinaodiatsaranohonyombylavitra;ary
nyfodyenyan-tananaodiatsaranohonytsintsinaarivo
manidina;arynyfahantranamiangonadiatsaranohony
fanaparitahanavatsybe;arynyamboahaolovelonadia
tsaranohonylionamaty;arynyvolon'ondryiraykilao
diatsaranohonyvolafotsyiraykilao,nyvolamenasy
nyvolafotsynotiakoholazaina;fanyvolamenasyny
volafotsydiaafeninasyvoasaronaamin'nytanykatsy
hita;fanyvolon'ondrykosamijanonaenyan-tsenaka
hita,aryhatsaran-tarehyhoan'izaymitafyizany.
50Ryzanako!nyharenakelydiatsaranohonyharena
miparitaka.
51Ryzanako!Aleoamboavelonanohonymahantra
maty.
52Ryzanako!nymalahelomanaonymarinadiatsara
nohonymanan-karenamatyamin'nyota.
53Ryzanako!Tehirizoaoam-ponaonyteny,diaho
zava-dehibeaminaoizany,arytandremonytsy
hanambaranytsiambaratelon’nynamanao.
54Ryzanako!azaavelahisytenyaloakynyvavanao
mandra-pandinihanaonyfonao.Aryazamifanipaka
amin'olona,faavyamin'nytenyratsynoihavian'ny
fifandirana,aryavyamin'nyfifandirananoihavian'ny
ady,aryavyamin'nyadynoihavian'nyfifandirana,ka

5. NYTANTARAN'IAHIKAR
diahotongavavolombelonaianao;famialàeo,kamialà
sasatra.
55Ryzanako!azamanohitraizaymaherynohoianao,
famiezahahananatoe-tsainamahari-posyfaharetana
aryfitondran-tenamahitsy,fatsymisymihoatranoho
izany.
56Ryzanako!azamankahalanynamanaovoalohany,fa
nyfaharoatsymetyhaharitra.
57Ryzanako!vangionyoryamin'nyfahoriany,ary
lazaoazyeoanatrehan'nySultan,arymiezahahamonjy
azyamin'nyvavan'nyliona.
58Ryzanako!azamifalyamin'nyfahafatesan'ny
fahavalonao,farehefaafakakelikely,diahonamany
ihanyianao,aryizaymanarabyanaodiahajaosy
hajainaoarymiarahaaminymialoha.
59Ryzanako!Rahamijanonanyranoanyan-danitra,
arynygoaikamaintytongafotsy,arynymiorahomamy
toynytantely,diahotongasainasyhohendrynyadala
synyadala.
60Ryzanako!Rahatehohendryianao,diaatsaharony
lelanaotsyhandainga,arynytananaotsyhangalatra,ary
nymasonaotsyhijeryratsy;diahataohoehendryianao.
61Ryzanako!aokanyhendrymikapokaanaoamin'ny
tsorakazo;Manetretena,dienymbolatanoraianao,dia
hahazovoninahitraianao,rehefaantitra.
62Ryzanako!azamanohitraolonaamin'nyandro
heriny,naonyamin'nyandrosafo-drano.
63Ryzanako!azamaikaamin'nyfampakaram-bady;
aryraharatsyizany,diaholazainyizaynahatongaizany.
64Ryzanako!naizanaizamihajaamin'nyfitafiany,dia
mitovyamin'nyfiteninyizy;aryizaymihatsaravelatsihy
amin'nyfitafiany,diatoyizanykoaamin'nyfiteniny.
65Ryzanako!rahanangalatraianao,diaampahafantaro
nySultan,aryomeoanjaraamin'izanyizy,mbahoafaka
aminyianao,farahatsyizanydiahiaritrafahoriana
ianao.
66Ryzanako!ataovysakaizan'nyolonavokynytànany,
aryazaminamanaamin'izaymikatonasynoana.
67Misyzavatraefatraizaytsyazon’nympanjakanany
miaramilanyazoantoka:nyfampahorian’nyvizier,sy
nyfitondran-tenaratsy,arynyfamadihananysitrapo,
arynyfitondranajadonaamin’nyfoto-kevitra;ary
zavatraefatratsyazoafenina:nymanan-tsainasyny
adalasynymanan-karenaarynymahantra.
TOKO3
Nialatamin'nyfandraisanaanjaramavitrikaamin'ny
raharaham-panjakanaiAhikar.Mamadikanyfananany
amin’nyzana-drahalahinympamitakaizy.Itynytantara
mahagaganyamin'nyfombanivadikahompisandokany
mpaniratsiratsymisaotra.Nyteti-dratsyhamitahanaan'i
Ahikardianahatongaazyhovoahelokahofaty.Toany
fiafaran’iAhikar.
1Toyizanynonolazain’iHaikara,aryrehefavitanyireo
didysyohabolanaireotamin’iNadana,zanakalahin’ny
anabaviny,dianoheverinyfahotazoninyavokoaizany
rehetraizany,arytsyfantanyfanyfaharerahanasyny
fanamavoanaarynyfanesoananonasehonytaminy.
2Aryrehefaafakaizany,dianipetrakataoan-tranonyi
Haikarakanatolonyan'iNadananyfanananyrehetrasy
nyandevolahysynyankizivavinysynysoavalysyny
ombyaman'ondrymbamin'izayrehetrananananysy
azony;arynyfahefan'nyfanerenasynyfandraranadia
nijanonateoan-tànan'iNadana.
3AryiHaikaradianipetrakanandryfahizaytaoan-
tranony,aryindraindrayHaikaradianandehaniarahaba
nympanjaka,dianodytanyan-tranony.
4Arynonyfantatr'iNadanafateoan-tananyihanyny
herin'nymanafatrasynymandrara,dianataony
tsinontsinonanytoeran'iHaikarasadynanesoazy,ary
nanamelokaazyizy,naoviananaoviananonisehoany,
kananaohoe:IHaikaradadatoakodiaaoamin'nyzana-
bohiny;arytsymahalalanainonanainonaizy
ankehitriny.'
5Arynanombokanikapokanyandevolahysyny
ankizivavinyizyarynivarotranysoavalysynyrameva
arynandanyvolatamin’izayrehetranananan’iHaikara
dadatoany.
6Aryrehefahitan'iHaikarafatsynamindrafotamin'ny
mpanomponynanyankohonanyizy,dianiaingaizyka
nandroakaazyhialataoan-tranonyarynanirakahilaza
amin'nympanjakafaefanahahanynyfanananysyny
haniny.
7Dianitsangananympanjakakaniantsoan’iNadanaka
nanaotaminyhoe:RahambolasalamaiHaikara,diatsy
hisyhanapakanyfananany,nanyankohonany,nany
fananany.
8Arynytànan'iNadanadianesorinatamin'iHaikara
dadatoanysynyfanananyrehetra,arynandritraizany
fotoanaizanydiatsyniditrananivoakaizy,na
niarahabaazy.
9DiananeninaiHaikaratamin’nyfisasaranytamin’i
Nadana,zanakalahin’nyanabaviny,kanalahelomafy
izy.
10AryNadanananan-janakalahyataohoeBenozarana,
kadianalain'iHaikarahoazyhosolon'iNadana,dia
nobeazinysynomenyvoninahitraindrindraizy.Dia
natolonyazyizayrehetrananananykananendryazyho
mpanapakanytranony.
11Arynonyfantatr'iNadanaizaynitranga,dianialona
synialonaazyizy,kadianitarainatamin'izayrehetra
nanontanyazysynanesoan'iHakaradadatoanyhoe:
Nandroakaahyhialataoan-tranonynydadatoako,ary
nandroakaahyizy.nyrahalahikonohoizaho,faraha
AndriamanitraAvoIndrindranohanomeahyhery,dia
hataokomihatraaminynylozaaterakynyfamonoana.'
12AryiNadanadiambolanisaintsainanyamin’izay
metyhofahatafintohinanahataonyhoazy.Arynony
afakakelikely,Nadanadianieritreritraizanyka
nanoratrataratasyhoan'iAkisy,zanak'iSa,Hendry,
mpanjakan'iPersia,nanaohoe:
13Fiadananasyfahasalamanaaryheryaryvoninahitra
avyamin'iSankeriba,mpanjakan'iAsyriasyNinive,ary
avyamin'nylefinysyHaikarampitan-tsoranyhoanao,
rympanjakalehibeô!Aokahisydenariaamikosy
aminao.

6. NYTANTARAN'IAHIKAR
14Aryrahatongaaminaoizaotaratasyizao,raha
miaingaianaokahandehafainganahoanyamin'nytany
lemak'iNisrinasyanyAsyriaaryNinive,diahatolotro
anaotsymisyadynaadynyfanjakana.
15Arynanoratrataratasyhafakoaizytamin’nyanaran’i
Haikarahoan’iFarao,mpanjakan’iEgypta.‘Hihavana
amikosyaminao,rympanjakamaheryô!
16Aryrahahiaingaianaoamin'nyfotoanaandraisan'ity
taratasyityaminao,kahankanyAsyriasyNiniveany
amin'nytanylemak'iNisrîna,diahatolotroanaony
fanjakanatsymisyadynaady.
17Arynynosoratan’iNadanadiatahakanynosoratan’i
Haikaradadatoany.
18Arynaforitranytaratasyroaizy,arynasianytombo-
kasean’iHaikaradadatoany;taoan-dapan'nympanjaka
anefaizyireo.
19Dianandehaizykananoratrataratasytoyizanykoa
avytamin’nympanjakahoan’iHaikaradadatoany
nanaohoe:Fiadananasyfahasalamanahoan’nyViziko,
mpitan-tsoratro,mpitantan-draharahako,Haikara.
20RyHaikaraô,rehefatongaaminaoitytaratasyity,
diavorionymiaramilarehetraizaymiarakaaminao,ary
aokaholavoraryamin’nyfitafianasynyisaizyireo,
aryentoetỳamikoamin’nyandrofahadimyaoamin’
nytanylemak’iNisrîn.
21Aryrehefahitanaoeoahomanatonaanao,diaataovy
faingananymiaramilahamelyahytahakanyfahavalo
hiadyamiko,famanananyirak’iFarao,mpanjakan’i
Egypta,miarakaamiko,mbahahitanynyherin’ny
antsika.aryaokahatahotraantsikaizy,fafahavalontsika
izykamankahalaantsika.
22Arynasianytombo-kasenytaratasy,ka
nampitondrainynympanompon'nympanjakairayho
anyHakara.Arynalainynytaratasyirayhafaizay
nosoratanykanovelarinyteoanatrehan'nympanjakaary
namakyazyteoanatrehanyarynasehonyazynytombo-
kase.
23Arynonyren'nympanjakaizaytaoamin'nytaratasy,
diaveryhevitraizysadytezitramafytamin'ny
fahatezeranamirehitrakananaohoe:Indrisy,efa
nasehokonyfahendreko!inonanonataokotamin'i
Haiqârnonanoratanyiretotaratasyiretohoan'ny
fahavaloko?Izaovanotambin'nysoanataokotaminy?'
24AryhoyNadanataminy:Azamalaheloianao,ry
mpanjakaô;aryazatezitra,faandehaisikahankany
amin’nytanylemak’iNisrînkahijeryrahamarinana
tsiailaytantara.
25DianitsanganaiNadanatamin’nyandrofahadimy,
kanakanympanjakasynymiaramilaarynyviziera,dia
nankanyan-efitratanyamin’nytanylemak’iNisrina.
Dianijerynympanjaka,kaindro!NilahatraiHaiqârsy
nytafika.
26Aryrehefahitan'iHaikarafataonympanjaka,dia
nanatonaizykananomebaikonymiaramilahandeha
tahakanyan'adysyhilahatrahiadyamin'nympanjaka
arakaizayhitataoamin'nytaratasy,nefatsyfantany
izaylavakanohadin'iNadana.azy.
27Arynonyhitan'nympanjakanynataon'iHaikaradia
raiki-tahotrasyhorohoroaryveryhevitraizyka
nisafoakatamin'nyfahatezeranamafy.
28AryhoyNadanataminy:Hitanaova,rympanjaka
tompokoô?inonanonataon'ityolon-dratsyity?faaza
tezitra,aryazamalahelonamalahelo,famodiaanyan-
tranonao,kamipetrahaeoamin’nysezafiandriananao,
diahitondraan’iHaikarahoaoaminaovoafatotrasy
voafatotraamin’nyrojovyAho,aryhandroakany
fahavalonaotsyhisyfisasaranaAho.
29Dianiverinateoamin’nysezafiandriananyny
mpanjakasadytezitranohonyamin’iHaikara,katsy
nanaonainonanainonamombaazy.AryNadana
nankanyamin'iHaikarkananaotaminyhoe:'W'allah,ry
dadatoako!Nympanjakadiamifalyaminaotokoa
amin'nyfifalianalehibearymisaotraanaonohony
nanaovanyizaynandidianyanao.
30Aryankehitrinydiaefananirakaahyhoatỳaminao
Izyhandefanymiaramilahoamin’nyanjara-raharahany
avy,aryhankaoaminyamin’nytananaomifatotraao
ivohonao,arynytongotraomifatotraamin’nyrojo,mba
hohitan’nyirak’iFaraoizany,arymbahankalazan’ny
mpanjakaizany.natahotraazysynympanjakany.
31DianamalyHaikarakananaohoe:Nymandrediany
mankatò.Dianitsangananiarakatamin'izayizy,ka
namatotranytananyteoivohonysynamatotrany
tongony.
32Dianalain'iNadanaizykaniarakataminyhoany
amin'nympanjaka.Aryrehefaniditrateoanatrehan'ny
mpanjakaiHaiqârdianiankohokatamin'nytanyteo
anatrehany,arynangatakaherysyfiainanamandrakizay
hoan'nympanjaka.
33Aryhoynympanjaka:'RyHaikara,mpitan-tsoratro,
governoran'nyraharahako,Mpitantanaahy,mpanapaka
nyFanjakako,lazaoamikoizayratsynataokotaminao
nonamalianaoahytamin'izanyasaratsyizany.'
34Dianasehonyazynytaratasytamin’nysoranysyny
tombo-kaseny.ArynonynahitaizanyiHaiqâr,dia
nangovitranyratsam-batanyarynifatotraniaraka
tamin’izaynylelany,arytsyafa-nitenyintsonyizynoho
nytahotra;fananantonanylohanytamin’nytanyizyka
moana.
35Arynonynahitaizanynympanjaka,diafantanyfa
avyaminyizanyzavatraizany,dianitsangananiaraka
tamin'izayizykanasainynamonoan'iHaikarasy
hamelynyvozonyamin'nysabatraanyivelan'nytanàna.
36DianiantsoantsoiNadanakananaohoe:RyHaikara,
rytarehymainty!Inonanosoaazonaoamin'ny
fisaintsainanaosynyherinaoamin'nyfanaovanaizany
zavatraizanyamin'nympanjaka?
37Izaonolazain’ilaympilazatantara.Aryny
anaran'ilaympiadysabatradiaAbouSamîk.Aryhoyny
mpanjakataminy:Rympiadysabatra!mitsangàna,
mandehana,tapahonyvozon'iHaikaraeoam-
baravaran'nytranony,aryarionylohany,zatohakiho.
38Dianandohalikateoanatrehan’nympanjakai
Haikarakananaohoe:Hovelonamandrakizayanieny
mpanjakatompoko;aryrahatehamonoahyianao,dia
aokahotanterakanyfanirianao;aryfantatrofatsy

7. NYTANTARAN'IAHIKAR
melokaaho;kanefa,rympanjakatompokoô!Miangavy
anaoahosynysakaizanao,avelaoilaympiadysabatra
hanomenytenakohoan'nympanompokomba
handevenanaahy,aryaokanympanomponaoho
fanatitrahoanao.
39Dianitsangananympanjakakanandidyilaympiady
sabatrahanaoazyarakaizaysitrapony.
40Arynodidianyavyhatranynympanomponyhaka
an’iHaikarasyilaympiadysabatraaryhandehahiaraka
aminymitanjakambahamonoanyazy.
41Aryrehefafantatr'iHaikaramarimarinafahovonoina
izy,diananirakatanyamin'nyvadinyizykananao
taminyhoe:Mivoaha,hitsenaahy,aryaokahisy
zazavavyvirijinaarivomiarakaaminao,kamiakanjoy
akanjovolomparasysyvolomparasyizyireo.landymba
hitomanyahyalohan'nyhahafatesako.
42Arymanamboaralatabatrahoan'nympiadysabatra
syhoan'nympanompony.aryafangarodivaybetsaka
hosotroiny.
43Aryizynanaoizayrehetranandidianyazy.Arytena
hendrysynahayarynahayizy.Arynampirayny
fahalalam-pombasynyfianaranarehetraazoataoizy.
44Arynonytonganymiaramilan’nympanjakasyny
mpiadysabatra,diahitanynylatabatravoavoatrasyny
divayarynysinyfenozava-manitra,arynanomboka
nihinanasynisotroizyireomandra-pahavokysymamo.
45AryiHaikaradianitondrailaympiadysabatrateo
anilan'nyantokon'olonakananaohoe:RyAbouSamîk,
tsyfantatraovafarahanitadyhamonoanaoSarhadoma
mpanjaka,rain'iSankeriba,dianoraisikoianaoka
nafenikotaoamin'nyfitoeranairaymandra-pahafatiny.
nihenanyfahatezeran'nympanjakakanangatakaanao
izy?
46Arynonynentikohoeoanatrehanyianao,dianifaly
taminaoizy;
47Aryfantatrofahibebakamombaahynympanjaka
aryhotezitraamin’nyfahatezeranalehibenyamin’ny
famonoanaahy.
48Fatsymelokaaho,aryrehefaasehonaoeo
anatrehanyaoan-dapanyaho,diahahazofitahianabe
diabe;aryhofantatraofaNadana,zanakynyanabaviko,
nonamitakaahykananaoizaoratsyizaotamiko;
hibebakanympanjakanohonynamonoanyahy;ary
ankehitrinymananaefi-tranokelyaoamin'ny
zaridainan'nytranokoaho,nefatsymisymahalalaizany.
49Afenoaoahonohonyfahalalan’nyvadiko;Ary
mananaandevomigadraahokamendrikahovonoina.
50Entomivoakaizy,kaampiakanjoynyfitafiako,ary
asaovynympanompo,rahamamoizy,hamonoazy.Tsy
hofantatr'izyireohoeizanovonoiny.
51Aryarionylohanyzatohakihohialaamin’nyvatany,
kaomeonympanompokonyfatinyhandevenanaazy.
Aryhamoryharenabeamikoianao.
52Aryilaympiadysabatrananaoarakaizaynandidian'i
Haikaraazy,dianankanyamin'nympanjakaizyka
nanaotaminyhoe:Hovelonamandrakizayanieny
lohanao!
53Arynyvadin'iHaikaradianampidinahoazytao
amin'nyfierenaisan-kerinandroizayampyhoazy,ary
tsynisynahalalaafa-tsynytenanyihany.
54Arynytantaradianotaterinasynaverimberinaary
nielytenyamin’nytoeranarehetranyamin’ny
namonoanasynynahafatesan’iHaikarailayolon-
kendry,arynitomanyazynymponinarehetratao
amin’izanytanànaizany.
55Arynitomanyizyireokananaohoe:Indrisyianao,ry
Haikara!arynohonyfianaranaosynyfahalalam-pomba!
Endreynymampalaheloanaosynyfahalalanao!Aiza
nohahitanaotahakaanao?aryaizanomisylehilahy
manan-tsaina,manam-pahaizana,mahaymanapaka
tahakaanaokahamenonytoeranao?'
56Fanympanjakadianibebakamombaan’iHaikara,
arynyfibebahanydiatsynahasoaazynainonanainona.
57Dianiantsoan'iNadanaizykananaotaminyhoe:
Mandehana,entomiarakaaminaonynamanao,ka
manaovafisaonanasyfitomanianaan'iHakara
rahalahinao,arymitomaniaazyarakanyfanaony,ka
omeovoninahitranyfahatsiarovanaazy.
58Fanonynankanyan-tranon’nydadatoanyiNadana,
ilayadala,nytsymahalala,nymafyfo,diatsynitomany
nanalahelonanidradradradra,fanamoryolonatsymisy
fosymaditraarynihinanasynisotro.
59Arynanombokanisambotranyankizivavinysyny
ankizivavin’iHakaraiNadana,dianamatotraazysy
nampijalyazyarynokapohinytamin’nykapokamafy.
60Arytsynanajanyvadin’nydadatoany,izaynitaiza
azytahakanyzananyihanyizy,fananirynyhiara-
manotataminy.
61Faefanokapainataoamin’nyfierenaiHaikara,ary
nandrenyfitomanian’nympanomponysynynamany
izy,dianideraan’AndriamanitraAvoIndrindra,Ilay
Mamindrafo,arynisaotra,arynivavakasynitalaho
mandrakarivatamin’AndriamanitraAvoIndrindraizy..
62Arytongaombienyombienynysabatratanyamin'i
Haikararahambolataoanatin'nyfierenaizy;Ary
nampiononaazyizykaniraryfamonjenahoazy.
63Aryrehefanotaterinatanyamin’nytanyhafany
tantarafaefanovonoinaiHaikarailayolon-kendry,dia
nalahelosynanamavoan’iSankeribampanjakany
mpanjakarehetra,arynitomanyan’iHaikarampamaha
ankamantatraizyireo.
TOKO4
"NyankamantatranySphinx."Inonanotenananjoan’i
Ahikar.Nyfiverenany.
1Aryrehefahitan’nympanjakan’iEgyptafahovonoina
iHaikara,dianitsangananiarakatamin’izayizyka
nanoratrataratasyhoan’iSankeribampanjaka,
nampahatsiaroazytaoamin’izanynyfiadananasyny
fahasalamanasynyheryarynyvoninahitra,izay
irarianayindrindrahoanao,rahalahikomalala,i
Sankeribampanjaka.
2Efananirynyhanorinatranomimandaeo
anelanelan’nylanitrasynytanyaho,arytiakony
handefasanaolehilahyhendrysymarani-tsainaavy

8. NYTANTARAN'IAHIKAR
aminaombahanorinaizanyhoahysyhamalyny
fanontaniakorehetra,arymbahahazoakonyvaliny.
hetrasyhabahoan’iAsyriamandritranytelotaona.’
3Arynasianytombo-kasenytaratasykanalefanytany
amin’iSankeriba.
4Dianoraisinyizanykanovakinyarynomenyny
vizieranysynymanan-kajaamin’nyfanjakany,diavery
hevitrasymenatraireo,arynisafoakatamin’ny
fahatezeranamafyIzysadyveryhevitranyamin’izay
tokonyhataony.
5Arynamorynyanti-panahysynyolon-kendrysyny
olon-kendrysynyfilozofasynympisikidysyny
mpanandroaryizayrehetrataoamin’nytaninyavyizy,
dianamakynytaratasytaminykananaotaminyhoe:
mankanesaanyamin'iFarao,mpanjakan'iEgypta,ka
valionyfanontaniany?'
6Aryhoyireotaminy:Rympanjakatompokoô!fantaro
fatsymisyaoamin’nyfanjakanaoizaymahafantatra
ireofanontanianaireoafa-tsyiHaiqâr,ilayvizianaosy
mpitan-tsoratrao.
7Faisikakosa,diatsymbamahayizany,afa-tsy
Nadana,zanakynyanabaviny,faizynonampianatra
azynyfahendrenysynyfianaranaarynyfahalalany
rehetra.Antsoyizyhankatỳaminao,saodiahovahanyio
fatotramafyio.'
8Dianiantsoan'iNadananympanjakakananaotaminy
hoe:Jereoitytaratasyity,kafantaroizayaoanatiny.
Aryrehefanovakin'iNadanaizany,diahoyizy:
Tompokoô!izanomahaymanaorovaeoanelanelan'ny
lanitrasynytany?
9Arynonyren’nympanjakanytenin’iNadana,dia
nalaheloindrindraizykanidinanialatamin’nyseza
fiandriananykanipetrakataoamin’nylavenona,dia
nitomanysynitomanyan’iHakara.
10Hoyizy:'Ryalaheloko!RyHaiqâr,izano
nahafantatranyzava-miafinasynyankamantatra!
LozakohoanaoryHaiqâr!Rympampianatranytaniko
sympanapakanyfanjakako,aizanohahitakotahaka
anao?RyHaiqâr,rympampianatranytaniko,aizano
hiverenakohoAnao?Lozakohoanao!ahoanano
nandravanaanao!arynihainonyresakynyzazalahyiray
adalasytsymanam-pahalalanatsymanam-pahalalana,
tsymisyfivavahana,tsymananatoetramaha-lehilahy
aho.
11Ah!aryindrayAhhoahy!izanoafakamanomeanao
hoahyindraymandehamonja,namilazaamikofa
velonaiHaiqâr?aryhomekoazynyantsasakyny
fanjakako.
12Avyaizamoaizanyamiko?Ah,Haiqâr!mba
hahitakoanaoindraymandehamonja,mbahovoky
mijeryanaosyfinaritraaminao.
13Ah!Oryalahelokoanaomandrakizay!RyHaiqârô,
ahoananonamonoakoanao!arytsynijanonataminao
ahomandra-pahitakonyniafaran'nyraharaha.
14Arynitomanyandroaman’alinanympanjaka.Ary
nonyhitan'ilaympiadysabatranyfahatezeran'ny
mpanjakasynyalahelonytamin'iHaikara,dia
nihanalefakataminynyfony,kananatonateo
anatrehanyizykananaotaminyhoe:
15Tompoô!asaovynympanomponaohanapakany
lohako.Diahoynympanjakataminy:'Lozanao,ryAbou
Samîk,inonanofahadisoanao?'
16Aryhoyilaympitan-tsabatrataminy:Tompokoô!ny
mpanomporehetraizaymandikanytenin'nytompony
diavonoina,aryizahokosamandikanydidinao.
17Diahoynympanjakataminy.'Lozanao,ryAbou
Samîk,inonanonataonaonanohitranydidiko?'
18Aryhoyilaympitan-tsabatrataminy:Tompokolahyô!
nandidyahyhamonoan’iHaiqârianao,aryfantatrofa
hibebakaaminaomombaazyianao,aryefanampijalina
izy,arynafenikotaoamin’nytoeranairayizy,ary
namononyiraytamin’ireompanomponyaho,aryizy
izaodiavoavonjyaoamin’nytaniny.farahahandidy
ahyianao,diahoentikoatỳaminaoizy.
19Aryhoynympanjakataminy.'LozahoanaoryAbou
Samîk!efanandatsaahyianao,aryizahonotomponao.
20Aryhoyilaympiadysabatrataminy:Tsia,faraha
velonakoanylohanao,tompokolahy!Voarosyvelonai
Haiqâr.'
21Arynonyren'nympanjakaizanytenyizany,dia
azonyantokanyamin'izany,kanilomanonylohany,ary
torananohonyhafalianaizy,kanasainynitondraan'i
Haikaraizy.
22Aryhoyizytamin’ilaympiadysabatra:Ry
mpanompomahatoky!rahamarinanyteninao,dia
hanan-karenaanaoaho,aryhanandratranyvoninahitrao
mihoatranohonysakaizanaorehetra.
23Dianandehailaympiadysabatrasadynifalymandra-
pahatonganytaoan-tranon’iHaikara.Arynovohanyny
varavaran'nyfierena,dianidinaizykanahitaan'iHaikar
nipetrakanideraan'AndriamanitrasynisaotraAzy.
24Aryniantsoazyizykananaohoe:RyHaikaraô,
mitondrafifalianasyfahasambaranaaryfifalianalehibe
indrindraaho!
25AryhoyHaikarataminy:Inonanovaovao,ryAbou
Samîk?Arynambaranytaminynymombaan'iFarao
hatramin'nyvoalohanykahatramin'nyfarany.Dia
nentinyizykanankanyamin’nympanjaka.
26Arynonynibanjinaazynympanjaka,diahitanyfa
oryizy,arynyvolonyefananirytahakanyan’nybibidia,
arynyhohonytahakanyan’nyvoromahery,aryny
tenanydiaefamalotoamin’nyvovoka,niovany
lokon’nytarehinyarynihenaarytongatoynylavenona.
27Arynonynahitaazynympanjaka,dianalaheloazy,
aryniarakatamin'izaydianitsanganaizykanamihina
azysynanorokaazyarynitomanyazykananaohoe:
IsaoranaanieAndriamanitra!Izaynamerinaanaoatỳ
amiko.
28DianampiononaazysynampiononaazyIzy.Dia
nesorinynyakanjonykanataonytamin'nympiady
sabatra,arynamindrafotaminyizykananomeazy
harenabe,dianampitsahatraan'iHaikara.
29AryhoyHaikaratamin'nympanjaka:Hovelona
mandrakizayanienympanjakatompoko;Izanyno
asan'nyzanak'izaotontoloizao.Efananiryhazorofia
ahohianteherako,aryniondrikaizykanazerako.
30Fa,Tompoô!faefanisehoteoanatrehanaoAho,dia
azaavelahampahoryanao!Aryhoynympanjaka

9. NYTANTARAN'IAHIKAR
taminy:IsaoranaanieAndriamanitra,Izaynaneho
famindram-potaminaokanahafantatrafanampahoriana
anaokanamonjyanaosynanafakaanaotsyhovonoina.
31Famandehanaanyamin’nyfandroanamafana,dia
hanaratranylohanao,aryhetezonyhohonao,aryovay
nyfitafianao,arymialavolymandritranyefa-polo
andro,mbahasianaosoaamin’nytenanaosy
hahatsaranaonytoe-piainanaosynyvolon-tavanao.
metyhiverinaaminao.
32Dianesorin’nympanjakanyakanjonysaro-bidyka
nampitafinyan’iHaikara;
33Aryniara-nifalytaminynyolonataoan-tranony,ary
nifalykoanysakaizanymbamin’izayrehetranandrefa
velonaIzy.
TOKO5
Nasehoan'iAhikaranytaratasin'ny"ankamantatra".Ny
ankizilahyamin'nyvoromahery.Ny"fiaramanidina"
voalohany.Hiverinaanyamin'nyEgypt.Ahikar,
amin'nymaha-lehilahyhendryazykoadiamanana
fahatsapanavazivazy.(Andininyfaha-27).
1Arynanaoarakaizaynandidian'nympanjakaazyizy
kanialasasatraefa-poloandro.
2Dianiakanjonyakanjonytsaraindrindraizy,dia
nandehanitainginanympanjaka,arynympanompony
teoivohonysyteoalohany,sadyfalysyravoravo.
3Arynonyhitan'iNadana,zanakynyanabavinyizay
zavatraniseho,diaraiki-tahotrasyraiki-tahotraizy,ka
veryhevitraizykatsyfantanyizayhataony.
4Aryrehefahitan'iHaikaraizany,dianiditrateo
anatrehan'nympanjakaizykaniarahabaazy;
'RyHaiqârmalalako!jereoiretotaratasy
nampitondrain'nympanjakan'iEjiptaantsikaireto,
rehefarenyfanovonoinaianao.
5Aryefanampahatezitraantsikasynaharesyantsikaizy;
arymaronymponinaamin'nytanintsikanonandositra
nankanyEgyptanohonyfahatahorananyhetraizay
nampitondrain'nympanjakan'iEgyptahoaminay.
6Dianoraisin’iHaikarailaytaratasykanovakinyary
azonynytaoanatiny.
7Diahoyizytamin'nympanjaka.Azatezitra,
tompokolahy!HankanyEgyptaAho,kahampodiko
amin'iFaraonytenynavaliny,aryhasehokoazyizao
taratasyizao,aryhovaliakonyamin'nyhetra,aryizay
rehetranandositradiahaveriko;aryhataokohenatrany
fahavalonaonohonyfanampian'AndriamanitraAvo
Indrindrasynohonyfahasambaran'nyfanjakanao.
8Arynonyren’nympanjakaizanytenyavytamin’i
Haikaraizany,diafalyindrindraizy,arynitombony
fony,kananehofitiataminy.
9AryhoyiHaikaratamin’nympanjaka:‘Omeoandro
efapoloandroahombahandinihakoizanyfanontaniana
izanysyhifehezakoazy.’Arynavelan'nympanjaka
izany.
10Dianankanyamin'nyfonenanyiHaikara,kanasainy
nakavoromaherytanoraroahoazynympihaza,dia
nosamborinyireokanentinyteoaminy;roaarivohakiho
nylavany,arynasainynentinanympandrafitraka
nasainynanaovatalehiberoa,arydianataonyizany.
11Arynakaankizilahykelyroaizy,dianamono
zanak'ondryisan'androisan'androsyniandryny
voromaherysynyzazalahy,arynyzazalahy
nampitainginanylamosin'nyvoromahery;ny
voromahery,aryaokahiakatratsikelikelyisan'androizy,
hatramin'nyhalaviranafolohakiho,ambara-pahazatrasy
nampianarinaazy;aryniakatrahatranyamin’nyhalavan’
nytadyizyireomandra-pahatonganytanyan-danitra;ny
ankizilahyeoan-damosiny.Dianisarikaazyireohoeo
aminyizy.
12Aryrehefahitan'iHaikarafatanterakanyfaniriany,
dianasainyniantsoantsonyzazalahy,rehefanasandratra
hoanyan-danitraizy,nanaohoe:
13Itondraytanimangasyvatoizahayhanaovanay
tilikambohoan'iFaraompanjaka,famalainaizahay.
14Arytsymbolavitanyfanazaran-tenasyny
fanazaran-tenaazyireoiHaikaramandra-pahatongany
amin’nyfara-tampony(fahaizana).
15Dianandaoazyizykanankanyamin’nympanjakaka
nanaotaminyhoe:Tompokolahyô!vitaarakany
fanirianaonyasa.Mitsangànamiarakaamiko,dia
hasehokoanaoilayfahagagana.
16Dianitsangananympanjakakaniara-nipetraka
tamin’iHaikaraarynankanyamin’nytoeranamalalaka,
diananirakahakanyvoromaherysynyzazalahyizy;Izy
nonampianatraazyireo.Dianosintoninyhoeoaminy
ireokanataonyteoamin’nyfitoerany.
17Arytalanjonaindrindranympanjakasyizaynomba
azy;arynympanjakananorokaan’iHakarateo
anelanelan’nymasonykananaotaminyhoe:Mandehana
soaaman-tsara,rymalalako;Ryreharehan'nyfanjakako!
hoanyEgyptakavalionyfanontanian’iFaraoary
handresyazynohonyherin’AndriamanitraAvo
Indrindra.
18Diananaovelomaazyizykanakanymiaramilanysy
nymiaramilanysynyzatovonyarynyvoromahery,dia
nankanyamin’nyfonenan’iEgypta;aryrehefatonga
izy,dianitodikanankanyamin'nytanin'nympanjaka.
19AryrehefafantatrynyEgyptianafaSankeriba
nanirakalehilahyiraytaoamin’nyfilan-kevinymba
hiresakaamin’iFaraosyhamalynyfanontaniany,dia
nitondratenytanyamin’iFaraompanjakaizy;.
20Diatongaizykanankaoanatrehan'iFaraoka
niankohokateoanatrehanyarakaizaytokonyhatao
amin'nympanjaka.
21Aryhoyizytaminy:Rympanjakatompokoô!
MiarahabaanaoSankeribampanjakaamin'nyfiadanana
synyheryarynyvoninahitra.
22Arynirahinyaho,izayanankirayamin’ny
mpanompony,mbahovaliakonyfanontanianaosy
hahatanterakaizayrehetrairinao;nylanitrasynytany.
23Aryizahonohonyfanampian’nyAndriamanitra
AvoIndrindrasynyfahasoavanaoambonyarynyherin’
nympanjakatompokodiahanorinaizanyhoanaoaraka
izayirinao.
24Fa,rympanjakatompokoô!izaynolazainaoteony
amin'nyhetrahoan'iEgyptamandritranytelotaona,-

10. NYTANTARAN'IAHIKAR
fanyfahamarinan'nyfanjakanadiafahamarinana
hentitra,aryrahamandresyianaokatsymahaymamaly
anaonytanako,diahanirakaanaonympanjakatompoko.
hetraizaynolazainao.
25Aryrahanamalyanaotamin'nyfanontanianaoaho,
diaianaoihanynohandefaizayrehetranolazainaoho
anyamin'nympanjakatompoko.
26Arynonyren’iFaraoizanytenyizany,diagagaizy
sadyveryhevitranohonyfahafahan’nylelanysyny
fahamamian’nyteniny.
27AryhoyFaraonampanjakataminy:Ralehilahy!iza
noanaranao?Aryhoyizy:Abikamampanomponao,ary
izahodiavitsikakelyamin'nyvitsikan'iSankeriba
mpanjaka.
28AryhoyFaraotaminy:Moatsynisyolonaambony
nohoianaovanytomponao,nodiananirakavitsikakely
hoahyhamalysyhiresakaamikoizy?
29AryhoyHaikarataminy:Rympanjakatompokoô!
Mangatakaamin'AndriamanitraAvoIndrindraahomba
hahatanterakaizayaoan-tsainao,faAndriamanitra
mombanymalemymbahampahamenatranymahery.
30AryFaraodianandidynyhanaotranohoan’i
Abikamasyhanomeazyhaninasyhaninaary
hosotroinaaryizayrehetranilainy.
31Aryrehefaafakaizany,dianitafylambavolomparasy
symenaiFarao,rehefaafakahateloana,kanipetrakateo
amin’nysezafiandrianany;
32AryFaraodiananirakahakaan'iAbikama;aryrehefa
natolotraazyizy,dianiankohokateoanatrehanyizy
sadynanorokanytanyteoanatrehany.
33AryhoyFaraonampanjakataminy:RyAbikama,
tahakanyizamoaaho?Arytahakaan'izamoanylehibe
amin'nyfanjakako?
34AryhoyHaikarataminy:Ryhavanatompoko,izaho
diatahakaan'iBelasampy,arynymanan-kajaamin'ny
fanjakanaodiatahakanympanompony.
35Aryhoyizytaminy:Mandehana,kamiverenaatỳ
rahampitso.DianandehaHaikaraarakaizaynandidian'i
Faraompanjakaazy.
36Arynonyampitsodianankanyamin’iFaraoi
Haikarakaniankohokaarynitsanganateoanatrehan’ny
mpanjaka.ArynitafylambamenaFarao,arynitafy
lambafotsynympanapaka.
37AryhoyFaraotaminy:RyAbikama,tahakaizamoa
aho?Arytahakaan'izamoanylehibeamin'nyfanjakako?
38AryhoyAbikamataminy:Tompokoô!tahakany
masoandroHianao,arynympanomponaodiatahakany
tahony.AryhoyFaraotaminy:Mankanesaanyamin'ny
fonenanao,arymankanesaatỳrahampitso.
39Arynasain'iFaraonitafylambafotsymadiony
kianjany;Dianiditraizykanipetrakateoanatrehany.
40AryhoyFaraotaminy:RyAbikama,tahakaizamoa
aho?arytahakaan'izamoaireolehibeko?
41AryhoyAbikamataminy:Tompokoô!tahakany
volanaianao,arynylehibenaodiatahakanyplanetasy
nykintana.AryhoyFaraotaminy:Mandehana,ary
mitoeraetorahampitso.
42AryFaraodianandidynympanomponyhitafyakanjo
samyhafaloko;Dianiditraizykaniankohokateo
anatrehany.
43Aryhoyizy:RyAbikama,tahakaan'izamoaaho?
arynymiaramilakotahakaan'iza?Aryhoyizy:Tompo
ô!tahakanyvolanaaprilyianao,arynymiaramilanao
tahakanyvoniny.
44Arynonynandreizanynympanjaka,diafaly
indrindraizykananaohoe:RyAbikamaô!Tamin'ny
voalohanydianampitovianaotamin'iBelasampyaho,
arynylehibekotamin'nympanompony.
45Aryfanindroanydianampitahainaotamin’ny
masoandroaho,arynylehibekotamin’nytara-
masoandro.
46Aryfanintelonynonampitovianaoahytamin’ny
volana,arynylehibekotamin’nyplanetasynykintana.
47Aryfanintelony,dianampitovinareotamin’nyvolana
Aprilyaho,arynylehibekotamin’nyvoniny.Fa
ankehitriny,ryAbiqâm!lazaoamiko,rySankeriba
mpanjakatomponao,fatahakaan'izamoaizy?ary
mitovyamin'izaizyireo?
48Aryniantsotamin’nyfeomaheryiHaikarakananao
hoe:Sanatriaamikonyhanononanympanjakatompoko
mbahipetrakaeoamin’nysezafiandriananao.fa
mitsangàna,fahambarakoaminaoizaytahakany
mpanjakatompokosytahakanympanapakaazy.
49AryveryhevitraiFaraonohonyfahafahan’nylelany
synyfahasahianynamaly.AryFaraodianitsangana
nialateoamin'nysezafiandriananykanitsanganateo
anatrehan'iHaikarakananaotaminyhoe:Lazaoamiko
ankehitriny,mbahofantatroizaytahakanympanjaka
tomponaosynympanapakaazyizaymitovyaminy.
50AryhoyiHaikarataminy:Tompokodia
Andriamanitrynylanitra,arynyhelatrasyny
kotrokorananolehibeny;aryrahasitrapony,diahitsoka
nyrivotrasynyranonorana.
51ArynandidynykotrokoranaIzy,dianilentikasy
nirotsakanyorana,arynihazonanymasoandroIzy,ka
tsynanomehazavanaizany,arynyvolanasynykintana,
katsymihodinaireny.
52Arynandidynytafio-drivotraIzy,kanitsokasy
nilatsakanyorana,arynanosihosynyvolanaAprilyka
nanimbanyvoninysynytranony.
53Aryrehefaren'iFaraoizanytenyizany,diavery
hevitraizysadytezitraindrindrakananaotaminyhoe:
Ralehilahy!lazaoamikonymarina,diaampahafantaro
ahyhoeizamarinaianao.
54Aryizynilazanymarinatamyny.'IzahonoHaiqâr
mpanora-dalàna,lehibeindrindraamin'ireoMpanolo-
tsainamiafinaaoamin'nympanjakaSankeriba,ary
izahonovizieranysyGovernoran'nyfanjakanyary
Chancellor.'
55AryhoyIzytaminy:Marinanyfilazanaoizanyteny
izany.Faefarenaynyamin'iHaikara,faSankeriba
mpanjakanonamonoazy,nefatoambolavelonaihany
ianao.
56AryhoyiHaikarataminy:Eny,izanytokoa,fa
isaoranaanieAndriamanitra,Izaymahalalanymiafina,
fanympanjakatompokonandidyahyhovonoina;ary

11. NYTANTARAN'IAHIKAR
izyninonytenin’nympijangajanga,fanyTompo
nahavonjyahy.Izaho,arysambatraizaymatokyAzy.
57AryhoyFaraotamin'iHaikara:Mandehana,ary
mankanesaatỳrahampitso,kalazaoamikoizaytenytsy
mbolarekotamin'nylehibekonatamin'nyvahoakako
arytamin'nytaniko.
TOKO6
Tafitanyhafetsena.Namalynyfanontanian’iFarao
rehetraiAhikara.Nyankizilahyamin'nyvoromaheryno
faratamponyamin'nyandro.NyWit,izayzararahahita
aoamin’nySoratraMasinafahiny,diahitaaoamin’ny
Andininyfaha-34-45.
1AryiHaikaranankanyamin’nyfonenanykananoratra
taratasytao,nanaohoe:
2Avytamin’iSankeribampanjakan’iAsyria.aryNinive
hoan'iFarao,mpanjakan'iEgypta.
3Fiadananaaniehoanao,ryrahalahiko!aryizaono
ampahafantarinayanaodianyrahalahyiraymilany
rahalahinysynysamympanjaka,arynyantenaiko
aminaodianyhampindraminaotalentavolamenasivin-
jato,familaizanyahombahivelomana.nymiaramila
sasany,mbahandanyizanyhoazy.Aryrehefaafaka
kelikely,diahalefakohoanaoizany.
4Arynaforitranytaratasykanatolonyan'iFaraony
ampitso;
5Arynonynahitaizanyizy,diaveryhevitrakananao
taminyhoe:Marinatokoafatsymbolanandreteny
tahakaizanytamin’olonaaho.
6AryhoyHaikarataminy:Marinatokoafatrosatokony
hoanaoamin'nympanjakatompokoizao.
7ArynanaikyizanyFaraokananaohoe:RyHaikaraô,
tahakaanaoizaymanaonymarinaamin’nympanjaka;
8IsaoranaanieAndriamanitra,Izayefananaoanao
tanterakatamin’nyfahendrenasynandravakaanao
tamin’nyfilozofiasynyfahalalana.
9Aryankehitriny,ryHaikaraô,mbolamisyizayirinay
aminao,dianyhanorenanaotoynytranomimandaeo
anelanelan’nylanitrasynytany.
10AryhoyHaikara:Nymihainodianymankatò.Hanao
tranomimandahoanaoahoarakanyfanirianaosyny
safidinao;fa,Tompokolahy,diamamboatrasokaysy
vatosytanimangaarympiasaaho,arymananampanao
tranomahayaho,izayhanaohoanaoarakaizayirinao.
11Arynympanjakananomanaizanyrehetraizanyho
azy,dianankanyamin’nymalalakaizy;arytongatao
Haikarasynyzananilahy,dianentinyniarakataminyny
voromaherysynyzatovo;dianandehanympanjakasy
nympanapakarehetraarynivorynytanànarehetra
hahitaizayhataon'iHaikara.
12Dianamoakanyvoromaherytaoanatin’nyvatai
Haikara,arynafatonytamin’nylamosinynyzatovo,ary
nafatonytamin’nytongotrynyvoromaherynytady,dia
nalefanyhoenyamin’nyhabakabaka.Arynisondrotra
niakatraizyireomandra-pijanonanyteoanelanelan'ny
lanitrasynytany.
13Dianiantsoantsoireoankizilahynanaohoe:
‘Mitondràbiriky,entotanimanga,hanaovanayny
lapan’nympanjaka,famidonana-poanaizahay!’
14Diatalanjonasyveryhevitranyvahoakakatalanjona.
Diagaganympanjakasynympanapaka.
15AryiHaikarasynympanomponydiananomboka
nikapokanympiasa,dianiantsoantsonymiaramilan’ny
mpanjakahoe:Entohoanyamin’nympiasamahayizay
ilainy,aryazasakananaamin’nyasanyizy.
16Aryhoynympanjakataminy:Verysainaianao;iza
noafakamitondranainonanainonahatreo?'
17AryhoyiHaikarataminy:Tompokolahyô!ahoana
nohanaovanatranomimandaenyamin'nyrivotra?ary
rahatetonympanjakatompoko,diahonanaotrano
mimandamaromarotaoanatin'nyindrayandroizy.'
18AryhoyFaraotaminy:Mandehanahoanyamin'ny
fonenanao,ryHaikara,kamialàsasatra;
19Dianankanyamin’nyfonenanyiHaikara,arynony
ampitsodianisehoteoanatrehan’iFaraoizy.Aryhoy
Farao:RyHaikara,inonanovaovaomahafalyny
amin'nysoavalin'nytomponao?famanenonaany
amin'nytanyAsyriasyNiniveizy,kamandrenyfeony
nyvavyntsika,diamiteraka.
20Aryrehefaren'iHaikaraizanytenyizany,dialasaizy
nakasaka,dianamatotraazyarynikapokaazymafy
mandra-pandrenesan'nyEgyptianaazy;
21AryFaraodiananirakahakaan'iHaikarakananao
taminyhoe:RyHaikara,nahoanaianaonomikapokatoy
izaosymamelyizanybibymoanaizany?
22AryhoyHaikarataminy:Rympanjakatompokoô!fa
efananaoratsytamikotokoaizy,arymendrikaizany
kapokasykapokaizany,faSankeribampanjaka
tompokononanomeahyakohotsara,arynananafeo
maheryizysadynahalalanyoraandrosyalina.
23Dianifohailaysakatamin’inyalinainy,kananapaka
nylohany,dialasanandeha;
24AryhoyFaraotaminy:RyHaikaraô,izaorehetra
izaodiahitakofaefaantitrasybetaonaianao,faeo
anelanelan’iEgyptasyNinivemisyvaloambyenim-
poloparasana;nylohan'nyakoholahykahiverina?
25AryhoyHaikarataminy:Tompokolahyô!faraha
nisyhalaviranatoyizanynyEgyptianasyNinive,
ahoananofandrenesan'nyampovavinao,famanenony
soavalin'nympanjakatompokokamiteraka?aryahoana
nonahatongavan'nyfeon'nysoavalytanyEgypta?'
26Aryrehefaren’iFaraoizany,diafantanyfaiHaikara
nonamalynyfanontaniany.
27AryhoyFarao:RyHaikaraô,tiakonyhanaovanao
mahazakaamin'nyfasikaanyan-dranomasina.
28AryhoyHaikarataminy:Rympanjakatompokoô,
asaovyizyhakamahazakaavyaoamin'nyrakitrahoahy,
mbahanaovakotahakaazy.
29DianankanyambadikynytranoiHaikara,ka
nandavakanymoron-dranomasina,arynakafasikaeran-
tanan-dehibetenyan-tànany,diafasikaranomasina;ary
rehefaniposakanymasoandro,dianiditrataoanatin’ny
lavakaizy,nyfasikaamin'nymasoandrokatongatoyny
tenonatoynytady.

12. NYTANTARAN'IAHIKAR
30AryhoyiHaikara:Mandidianympanomponaohaka
iretomahazakaireto,arynaoviananaoviananoirinao,
diahanenonahoanaotahakairenyaho.
31AryhoyFarao:RyHaikaraô,mananavato
fikosoham-baryetoisika,kavakivakyizany,katiakoho
zaitraoizy.
32DianijeryazyiHaikarakanahitavatohafakoa;
33Aryhoyizytamin'iFarao:Tompokolahyô!Vahiny
ahokatsymananafitaovanafanjairana.
34Fatiakoianaohandidynympanaokiraromahatoky
anaohanapakanyhaoloamin’ityvatoitymba
hanjaitrakoiovatofikosoham-baryio.
35DianihomehyFaraosynympanapakarehetra.Ary
hoyizy:IsaoranaanieAndriamanitraAvoIndrindra,
Izaynanomeanaoizaosainasyfahalalanaizao.
36Arynonyhitan'iFaraofanaharesyazyiHaikaraka
namerinanyteninytaminy,diataitraniarakatamin'izay
izykanasainynanangonahetratelotaonahoazy,dia
nentinyhoanyHaikara.
37Dianendahanynyakanjonykanampitafinyan’i
Hakarasynymiaramilanyarynympanompony,ary
nomenyazynysaran’nydiany.
38Aryhoyizytaminy:Mandehanasoaaman-tsara,ry
tanjakynytomponysyreharehan'nympitsaboazy!misy
sultanatahakaanaove?Velomaamin'iSankeriba
mpanjakatomponao,kalazaoaminynynampanateranay
fanomezanahoazy,fanympanjakadiaafa-poamin'ny
kely.
39DianitsanganaiHaikarakananorokanytànan’i
Faraompanjakasadynanorokanytanyteoanatrehany
aryniraryherysyfaharetanaarynanananyhananany
harenataoamin’nyfiraketanykananaotaminyhoe:
Tompokolahyô!Mangatakaaminaoahombatsyhisy
mpiraytanindrazanaamintsikahitoetraetoEgypta.
40DianitsanganaFaraokananirakampilazatenyan-
dalamben’iEgyptafatsyhisyhitoetraaoamin’nytany
Egyptanadiairayakoryazaamin’nyAsyrianany
mponin’iNinive,fambahandehahiarakaamin’i
Haikara.
41DianandehaHaikarakananaovelomaan’iFarao
mpanjakasadynandehanitadynytanin’iAsyriasy
Ninive;arynananaharenasyharenabeizy.
42Aryrehefaren'iSankeribampanjakanyfilazanafa
hoavyiHaikara,dianivoakahitsenaazyizykafaly
indrindranohonyaminy,dianamihinaazysynanoroka
azyarynanaotaminyhoe:Tongavaanyan-trano,ry
havanaô!Haiqârrahalahiko,tanjakynyfanjakakosy
reharehan’nyfanjakako.
43Angatahoizayhoazonaoamiko,nadianyantsasaky
nyfanjakakosynyfananakoazanotadiavinao.
44AryhoyHaikarataminy:Rympanjakatompokoô,
hovelonamandrakizayanieianao;Mamindràfo,ry
mpanjakatompoko!hoan'IAbouSamîkhosoloko,fa
nyaikodiateoan-tànan'Andriamanitrasyteoaminy.'
45AryhoySankeribampanjaka:Hankalazainaanie
ianao,ryHaikaramalalako!Hataokoambonynohoireo
Mpanolotsainamanokanasyankafizikonytobin'iAbou
Samîk.'
46Arynympanjakananontanyazynyamin'ny
nandehananytamin'iFaraohatramin'nynahatongavany
voalohanykahatramin'nynialanyteoanatrehany,aryny
fombanamalianynyfanontanianyrehetrasynyfomba
nandraisanynyhetrataminysynyvolany.nyfitafiana
synyfanomezana.
47ArySankeribampanjakadiafalyindrindrakananao
tamin'iHaikarahoe:Raisoizayirinaoamin'ity
fanomezanaity,fafehezin'nytananaoavokoaizany.
48AryhoyiHaikaramidi:Hovelonamandrakizayanie
nympanjaka!Tsymisyirikoafa-tsynyfiarovanany
mpanjakatompokosynyfaharetan'nyfahalehibiazany.
49Tompokoô!inonanoazokoataoamin'nyharenasy
nymitovyaminy?farahambahamindrafoamikokosa
ianao,diaomeoahyNadana,zanakynyanabaviko,mba
hamaliakoazynohonynataonytamiko,aryhomekoahy
nyràny,kahataokotsymanan-tsinyaho.
50AryhoySankeribampanjaka:Entoizy,faefa
nomekoanao.AryiHaikaranakaan'iNadana,
zanakalahin'nyanabaviny,arynamatotranytanany
tamin'nygadravy,dianitondraazyhoanyamin'ny
fonenany,arynasianygadravytamin'nytongony,ary
nafatonytamin'nyfehymafy,dianafatonytoyizaoizy.
diataoamin'nyefi-tranomaizinateoanilan'nyfasana,
kananendryan'iNebohalahompiambinaazyhanome
azymofosyranokelyisan'andro.
TOKO7
Nyfanoharanamombaan'iAhikarizaynamitanyny
fianaran'nyzana-drahalahiny.Fampitahanamanaitra.
Nantsoin'iAhikaranaranamahafinaritrailayzazalahy.
Etonomifarananytantaran'iAhikar.
1ArynaoviananaovianaiHaikaraniditrananivoaka,
dianitenymafyan’iNadana,zanakalahin’nyanabaviny,
izykananaotaminytamim-pahendrenahoe:
2RyNadana,zanako!Efanataokotaminaoavokoany
soasynyhatsaram-panahyrehetra,arynovalianaoizay
ratsysyratsyaryfamonoanaolona.
3'Ryzanako!hoynyohabolanahoe:Izaytsymihaino
amin’nysofiny,diahampihainoazyamin’nyfakam-
bozona.
4AryhoyNadana:Nahoananotezitraamikoianao?
5AryhoyiHaikarataminy:Satrianitaizaanaosy
nampianatraanaoAhoarynanomeanaovoninahitrasy
voninahitraarynahalehibeanaosynitaizaanao
tamin’nytaranakatsaraindrindraarynanendryanaoteo
amin’nyfitoerakombahompandovaahy.tetoamin'izao
tontoloizao,arynamonoahyHianaokanamalyahy
tamin'nyfandringananaahy.
6Nefafantatr’nyTompofanisytsynetynataoko,ary
Izynonamonjyahytamin’nyentanaizayefa
napetrakaohoahy,fanyTompodiamanasitrananyfo
torotoroarymanakananympialonasynymiavonavona.
7Ryzanako!Hianaoefatongaamikotoynymaingoka,
izaymanindronanyvarahina,kamanindronaazy.
8Ryzanako!tahakanygazelaizaynihinananyfakan'ny
adalaianao,arymbolamanampyahyizyanio,ary
rahampitsodiahieryaoamin'nyfakakoizy.

13. NYTANTARAN'IAHIKAR
9Ryzanako!ianaoizaynahitanynamanynitanjaka
tamin'nyandromangatsiakan'nyririnina;arynakarano
mangatsiakaizykanaidinytaminy.
10Ryzanako!ianaoamikodiatahakanyolonanaka
vatokananipyizanyhoanyan-danitrahitora-batony
Tompony.Arynyvatodiatsynahavoa,arytsy
nahatratranyhaavony,fanahatonganyhelokasyny
fahotana.
11Ryzanako!rahananajaAhysynanajaAhyianaoary
nihainonyteniko,diahompandovasyhonanjaka
tamin’nyfanjakakoianao.
12Ryzanakoô!fantarofanadiafolohakihoazany
rambon'nyamboananykisoa,diatsyhanakaikyny
vidin'nysoavalyizanynadiatahakanylandyaza.
13Ryzanako!Nihevitraahofahompandovaahyianao,
rehefamatyaho;arynyfialonanaosynyfireharehanao
nonitadiavanaohamonoahy.FanyTomponanafaka
ahytamin'nyhafetsenao.
14Anakaô!Hianaoefanataokotoynyfandrika
natsanganateoamin'nyzezika,arytonganyfodyka
nahitanyfandrikavoaorina.Aryhoynyfodytamin'ny
fandrika:Inonanoataonaoeto?Hoyilayfandrika:
“Mivavakaamin’Andriamanitraetoaho”.
15Diananontanyazykoanymenaranakananaohoe:
Inonamoaizanyhazoizanytantananaoizany?Hoyilay
fandrika:“Izanydiahazooakatanoraizayianteherako
amin’nyfotoam-bavaka”.
16Aryhoynydorana:Aryinonaizanyzavatraaoam-
bavanaoizany?Hoyilayfandrika:“Mofosyhaninaizay
entikohoan’izaynoanasymahantrarehetraizay
manatonaAhy”.
17Aryhoynyvoromahery:Mbahandrosohihinanaaho,
fanoana?Aryhoynyfandrikataminy:Mandrosoa.Ary
nanatonanydiloilombahohaniny.
18Fanipoitranyfandrikakanihazonanyvozon’ilay
trondro.
19Dianamalynysoronakananaotamin’nyfandrika
hoe:Rahaizanynohaninaohoan’nynoana,diatsy
heken’Andriamanitranyfiantranaosynyfiantranao.
20Aryrahaizanynofifadian-kaninaosyfivavahanao,
diatsyeken’Andriamanitraaminaonanyfifadian-
kaninaonanyfivavahanao,aryAndriamanitratsy
hahatanterakaizaysoaaminao.
21Ryzanako!Hianaoefatongatamikotahakanyliona
nisakaizatamin'nyboriky,arynyborikynandehateo
anoloan'nylionaelaela;aryindrayandrodianitsimoka
tamin'nyborikynylionakanihinanaazy.
22Ryzanako!efatongatamikotoynytsimparifary
amin'nyvaryianao,fatsymahasoanainonanainona,fa
manimbanyvarysymihinanaazy.
23Ryzanako!efatahakanylehilahynamafyvaryim-
polofamaranaianao,karehefatonganytaom-pijinjana,
dianitsanganaizykanijinjaazy,dianiotysynivelyazy
arynisasatramafytaminy,kadiatongafolo.aryhoyny
tomponytaminy:Rykamo,tsynitombosytsynihena
ianao.
24Ryzanako!ianaoamikodiatahakanytsipoynazera
taoamin'nyharato,katsynahavonjynytenanyizy,fa
niantsonytsipoyhanipyazytaoanatin'nyharatokoaizy.
25Ryzanakoô!efatongatamikotoynyamboa
mangatsiakaianaokaniditrataoan-tranon'nympanefy
tanimangambahamindroana.
26Aryrehefanafanailayizy,dianivovotaminy,ary
nandroakaazyizykanikapokaazy,mbatsyhanaikitra
azy.
27Ryzanakoô!Hianaodianataokotahakanykisoa
izayniditrataoamin'nyfandroanamafananiaraka
tamin'nyolonatsarafanahy,arynonynivoakaavytao
amin'nyfandroanamafanaizy,dianahitalavakamaloto,
dianidinaizykanilentikatao.
28Ryzanakoô!ianaoamikodiatahakanyosilahyizay
nikambanatamin'nynamanyhoanyamin'nyfanatitra,
katsynahavonjynytenanyizy.
29Ryzanako!nyamboatsynohanin'nyfihazanadia
tongahohanin'nylalitra.
30Ryzanako!nytananaizaytsymiasasymiasaary
(izay)mierinasyfetsydiahotapahinaamin'nysorony.
31Anakaô!nymasoizaytsyahitan'nymazava,dia
hotsitinin'nygoaikakahongotany.
32Ryzanako!diatongatahakanyhazoizaynokapainy
nyrantsanyianaoamiko,kahoyizytaminy:Rahatsyeo
an-tananareonymombaAhy,diatsyhoazonareo
hokapainatokoaAho.
33Ryzanako!sahalaamin’ilaysakaizaynolazain’izy
ireohoe:“Atsaharonyfangalaranamandra-
panamboaranayrojovolamenahoanao,kahomenay
siramamysyamandyhoanao”.
34Aryhoyizy:Tsymbahadinoikonyasan'nyraikosy
nyreniko.
35Ryzanako!diatahakanybibilavanitainginatsiloteo
afovoan’nyonyianao,arynisyamboadianahitaazyka
nanaohoe:“Aokaizayratsynohoizyroatontano
mibaikoazyroatonta”.
36Aryhoynymenaranatamin'nyamboadia:Ny
zanak'ondrysynyosilahyarynyondryizaynohaninao
hatrizayniainanao,moahampodyazyamin'nyrainysy
nyrayaman-dreninyvaizysatsia?
37Hoynyamboadia:Tsia.Aryhoynymenarana
taminy:Heverikofaianaonoratsyindrindraaminay.
38Ryzanako!haninatsaranonomekoanao,famofo
mainatsynohaninao.
39Ryzanako!Nomekoranosiramamyianao.misotroa
siropiatsara,nefatsynampisotroinaoranoavyamin’ny
fantsakanaaho.
40Ryzanako!Izahonampianatraanaokanitaizaanao,
dianihadyfierenahoahyianaokananafinaahy.
41Ryzanako!Nitaizaanaotamin'nyfitaizanatsara
indrindraAhokanampiofanaanaotahakanyhazo
sederaavo;aryefanaodinaosynampifanolananaoaho.
42Ryzanako!nyfanantenakonyaminaodiany
hanorinaomimandahoahy,mbahovoafinaaoamin’ny
fahavalokoaho,aryefatongatoynymandevinanytany
amin’nyhalalin’nytanyianaoamiko;fanyTompo
namindrafotamikokananafakaahytamin'ny
hafetsenao.
43Ryzanako!Nirarysoaanaoaho,aryratsysy
fankahalananonavalinaoahy,aryankehitrinydia
hopotsirikonymasonaokahataokohohanin'ny

14. NYTANTARAN'IAHIKAR
amboakelyianao,aryhotapahikonylelanao,ary
hotapahikoamin'nylelan-tsabatranylohanao;ary
hamalyanaonohonyfahavetavetanao.
44Aryrehefaren’iNadanaizanytenyizanytamin’i
Haikaradadatoany,diahoyizy:Rydadatoakoô!ataovy
amikoarakanyfahalalanao,arymamelànyfahotako,fa
izanombananotatahakaahy,aryizanomamelatahaka
Anao?
45Raisoaho,rydadatoakoô!Ankehitrinydiahanompo
aoan-tranonaoaho,aryfehezikonysoavalinao,ary
hofafakonytain'nyombinao,aryhiandrynyondry
aman'osinaoaho,faizahonomeloka,aryianaono
marina;
46AryhoyiHaikarataminy:Ryzanako!ianaodia
tahakanyhazotsynamoateoamoron-drano,aryny
tomponyte-hikapaazy,diahoyizytaminy:Ampidiroho
anyan-toeran-kafaaho,aryrahatsymamoaaho,kapao
aho.
47Aryhoynytomponytaminy:Hianao,nadiateo
amoron-dranoaza,tsymbolanamoa,ahoanano
hamoanao,rahaanyan-toeran-kafaianao?
48Ryzanako!tsaranyfahanteran'nyvoromaherynoho
nyzanakynygoaika.
49Ryzanako!Hoyizyireotamin’nyamboadia:
“Alavironyondry,fandraohanimbaanaonyvovo-
taniny”.Aryhoynyamboadia:Tsarahoan’nymasoko
nytain’nyrononon’ondry.
50Ryzanako!Nasainynandehatanyan-tsekolyilay
amboadiambahianatrahamakytenyaryhoyizyireo
taminy:“LazaohoeA,B”.Hoyizy:"Zanak'ondrysy
osyaoamin'nylakolosiko"
51Ryzanako!Dianapetranyteoamin’nylatabatrany
boriky,dialavoizy,arynanombokanihodinatamin’ny
vovokaizy,aryhoynyanankiray:“Avelao
hihodinkodinaizy,fatoetranyizanykatsyhiova.
52Ryzanako!nohamafisinailayfitenenanamanaohoe:
“Rahamiterakazazalahyianao,diaataovyhoezanakao
izy,aryrahamitaizazazalahyianao,diaataovyhoe
mpanomponyizy”.
53Ryzanako!izaymanaonytsaradiahihaonaamin'ny
soa;aryizaymanaoratsydiahiharan’nyratsy,fany
Tompodiamamalynyolonaarakanyohatrynyasany.
54Ryzanako!inonanoholazaikoaminaomihoatra
nohoireotenyireo?fanyTompomahalalanyzava-
miafina,arymahalalanyzava-miafinasynyzava-
miafina.
55AryIzyhamalyanaokahitsaraahysyianao,ary
hamalyanaoarakanytanyefitranao.
56Arynonyren’iNadanaizanytenyizanyavytamin’i
Haikaradadatoany,dianivontoniarakatamin’izayizy
katongatoynytataviamipoaka.
57Arynivontonyrantsam-batanysynytongonysyny
tongonyarynylanivoany,arytriatraizy,aryvakyny
kibony,aryniparitakanytsinainy,arymatyizykamaty.
58Arynyfiafaranydiafandringanana,arynankany
amin’nyheloizy.Faizaymihadylavakahoan'ny
rahalahinynoholatsakaao;aryizaymanaofandrikadia
hovoafandrika.
59Izanynonitrangasy(izay)hitanaymombany
tantaran’iHaikar,aryisaoranamandrakizay
Andriamanitra.Amena,aryfiadanana.
60Vitanohonyfanampian’Andriamanitraitytantaraity,
hisandratraanieIzy!Amena,Amena,Amena.