Measuring the Apparent Nutrient Digestibility of Wheat Straw and Wheat Straw Mixed with Rice Hull by using Three Methods of Acid-Insoluble Ash, Acid-Insoluble Lignin and Collecting Total Feces in Camels

IranianJournalofAnim 7 views 13 slides Jan 04, 2025
Slide 1
Slide 1 of 13
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13

About This Presentation

Introduction : Various methods have been used to evaluate the digestibility coefficients of nutrients. The total fecal collection (TFC) method is a reliable approach for determining the digestibility of rations in live animals. In this method, animal are kept in a metabolic cage in to collect all th...


Slide Content

Iranian Journal of Animal Science Research
Homepage: http://ijasr.um.ac.ir


Research Article
Vol. 16, No.1, 2024, p. 1-13


Measuring the Apparent Nutrient Digestibility of Wheat Straw and Wheat
Straw Mixed with Rice Hull by using Three Methods of Acid-Insoluble Ash,
Acid-Insoluble Lignin and Collecting Total Feces in Camels

Hadi Behzad
1
, Taghi Ghoorchi
2
, Mostafa Hosseinabadi
3*
, Jafar Bashtini
4

1- M.Sc. Graduated, Department of Animal and Poultry Nutrition, Faculty of Animal Sciences, Gorgan University of
Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran.
2- Professor, Department of Animal and Poultry Nutrition, Faculty of Animal Science, Gorgan University of
Agricultural Science and Natural Resources, Iran.
3- Assistant Professor, Department of Animal and Poultry Nutrition, Faculty of Animal Science, Gorgan University of
Agricultural Science and Natural Resources, Iran.
4- Research and Education Center for Agriculture and Natural Resources of Razavi Khorasan Province, Iran.
*Corresponding Author's Email: [email protected]

How to cite this article:
Behzad, H., Ghoorchi, T., Hosseinabadi, M., & Bashtini J. (2024). Measuring the
apparent nutrient digestibility of wheat straw and wheat straw mixed with rice
hull by using three methods of acid-insoluble ash, acid-insoluble lignin and
collecting total feces in camels. Iranian Journal of Animal Science Research,
16(1), 1- 13. (in Persian with English abstract).
http:// doi.org/ 10.22067/ijasr.2023.81127.1129
Received: 14-02-2023
Revised: 27-04-2023
Accepted: 13-05-2023
Available Online: 13-05-2023

Introduction1: Various methods have been used to evaluate the digestibility coefficients of nutrients. The
total fecal collection (TFC) method is a reliable approach for determining the digestibility of rations in live
animals. In this method, animal are kept in a metabolic cage in to collect all the feces, making it the most
accurate method for measuring feed digestibility. Total fecal collection (TCF) is one of the most accurate direct
procedures to determine apparent digestibility. Despite its accuracy, TFC is labor-intensive and time-consuming
when evaluating a wide range of feed samples and requiring a large number of animals. Moreover, animals
should be confined in stalls, considering that being surrounded will be accepted by camels for a short period and
training is necessary for camels fed with ration containing high amounts of energy. Other disadvantage of
keeping the animal trapped includes the potential impact on animal metabolism. These problems led to
separation from the animal's normal behavior. Accurate measurement of food intake and fecal collection is a
tough work. Digestibility coefficients can be measured indirectly by markers. Various indigestible markers
include polyethylene Various indigestible markers include polyethylene, chromium oxide (Cr2O3), acid
detergent lignin (ADL) and acid-insoluble ash (AIA) have been used to determine the digestibility of nutrients in
different parts of gastrointestinal tract. By the end of 19th century, lignin was considered as a potential internal
marker for the estimation of digestibility. Because no specific enzymes exist for degradation of lignin in
mammals or in anaerobic bacteria, different results have been re-ported by researchers when using ADL for the
estimation of digestibility. Digestibility was reported to be underestimated when using AIA as a natural marker.
However, it is difficult to apply this method to grazing animals. AIA is one of the most common internal
indicators for determining apparent digestion coefficients. One of the advantages AIA compared to other
markers is simplicity of analysis and it does not need special equipment. This study aims to evaluate the nutrient
apparent digestibility of different diets in camels using AIA, ADL and TFC.

©2023 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0
International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in
any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source.
http:// doi.org/ 10.22067/ijasr.2023.81127.1129

2 دلج ناریا یماد مولع یاهشهوژپ هیرشن16 هرامش ،1 راهب 1403
Materials and Methods: The field phase of the research was conducted at Asrar Sabzevar Agricultural
Research Station, and the laboratory phase was conducted at the Animal and Poultry Nutrition Laboratory of
Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. Four male camels (age=1 year, BW=
116.3±9.35 kg) were used in a completely random design to measure the apparent digestibility of nutrients in
wheat straw and wheat straw with rice hull using AIA, ADL, and TFC. The experimental period was 42 days (2
periods of 21 days) with 14 days of adaptation to experimental diets and 7 days of data collection. Camels had
free access to water, and feeding was done once a day at 8 A.M.
Results and Discussion: The results showed no significant difference between TFC and AIA for measuring
the digestibility of dry matter, organic matter, crude fat, crude protein, neutral detergent insoluble fibers, and
acid detergent insoluble fibers in wheat straw and wheat straw with rice hull (P>0.05). However, digestibility
was significantly higher in TFC than in ADL (P<0.05).
Conclusion: The recovery percentage of AIA marker was 92.8±92.38 in the diet of 75% wheat straw with
25% rice hull. Based on the study's results, AIA can be used as a suitable internal indicator to measure
digestibility in camels if the recovery percentage is more than 90%. The amount of digestibility measured using
AIA was close to the amount of digestibility measured using TFC.

Keywords: Acid insoluble ash, Acid insoluble lignin, Camel, Collecting total feces, Digestibility

ناراکمه و دازهب، هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هارمه… 3
هیرشنپ یاهشهوژیماد مولع ناریا
Homepage: http://ijasr.um.ac.ir
یشهوژپ هلاقم
دلج16 هرامش ،1 راهب ،1403 .ص ،13-1

هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هدافتسا اب جنرب هتسوپ هارمه
عمج و دیسا رد لولحمان نینگیل ،دیسا رد لولحمان رتسکاخ شور هس زا رد عوفدم لک یروآ
رتش

دازهب یداه
1
یچروق یقت ،
2
یفطصم ،نیسحیدابآ
3*
ینیتشاب رفعج ،
4

:تفایرد خیرات25/11/1401
:شریذپ خیرات23/02/1402

هدیکچ
هب شهوژپ نیاهزادنا روظنمهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ ر ر کا تور هرت زا هداا رتا ارب انررب ه رتوپ هاررمه
عمج و دیتا رد لولحمان نینگیل ،دیتا رد لولحمان دادعت .دش ماجنا ر ش رد عوفدم لک یروآ4 نزو نیگنایم اب رن ر ش ران35/9±25/116 ولیک نت و مرگ
کی شیامزآ ماجنا نامز تدم .تفرگ رارق هداا تا دروم یفداصت ًلاماک حرط بلاق رد لات42 زور)2 هرود21 لمارش هرک دوب )هزور14 نارمز تدرم زور
تداعهریج هب یریذپ و یشیامزآ یاه7 هنومن زور :لماش یشیامزآ یاهرامیت .دوب یرادرب1 مدنگ هاک )2 اب هارمه مدنگ هاک )25 .دورب انررب ه رتوپ دصرد
تور داد ناشن هعلاطم نیا ایا نعمج یاههزادنا تهج دیتا رد لولحمان ر کا ،عوفدم لک یروآ ،ما یبرچ ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلباق یریگ
ان فایلا ،ما نیئتورپهب مدنگ هاک یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا ،یثن هدنیوش رد لولحمینعم تواات دوجو انرب ه توپ هارمه ،دن شادن یراد اّما نازیم
هب تور ود نیا رد مضه تیلباقینعم روطدوب دیتا رد لولحمان نینگیل تور زا ر شیب یراد (05/0>P ). د لولحمان ر کا رکرام تفایزاب دصرد نازیم ر
هریج رد دیتا75 هب مدنگ هاک دصرد هارمه25 انرب ه توپ دصرد38/92±8/92 هب .دوبهب هعلاطم نیا رد هدمآ تتدب ایا ن ساتا رب یلک روطیم رظن دتر
زا شیب دیتا رد لولحمان ر کا رکرام تفایزاب دصرد هچنانچ90 ادقم اب دیتا رد لولحمان ر کا مضه تیلباق نازیم ،دشاب دصردعمج مضه تیلباق ر-
یم دیتا رد لولحمان ر کا تور اذل ،هدوب کیدزن عوفدم لک یروآهب دناوت درورم ر ش رد مضه تیلباق هبتاحم یارب بتانم یل اد رگناشن کی ناونع
.دریگ رارق هداا تا

هژاویاه :یدیلک عمجحمان نینگیل ،مضه تیلباق ،ر ش ،دیتا رد لولحمان ر کا ،عوفدم لک یروآدیتا رد لول

همدقم
1

2

3

4


1- شناده ومآ دشرا یتانشراک عطقم، هوررگ هریذغت ماد و ،روریط هددرشناد مورلع
،یماد هاگشناد مولع یزرواشک و عبانم یعیبط ناگرگ.ناریا ،
2- دا تا هورگ هیذغت ماد و ،رویط هددشناد مولع ،یماد هاگرشناد مورلع یزروارشک و
عبانم یعیبط .ناریا ،ناگرگ
3- رایدا تا هورگ هیذغت ماد و ،رویط هددشناد مولع ،یماد هاگشناد مولع یزروارشک و
عبانم یعیبط .ناریا ،ناگرگ
4- یوضر ناتار نا تا یعیبط عبانم و یزرواشک تزومآ و تاقیقحت زکرم.ناریا ،
*(- :لوئ م هدن یون
(Email: [email protected]
http:// doi.org/ 10.22067/ijasr.2023.81127.1129
تورهزادنا یارب یال خم یاه یذرغم داورم مرضه تریلباق یریگ
عمج تور .دراد دوجو( عوفدرم لرک یروآTFC
5
هرک ترتا یرشور )
هب هدنز ناویح زا هداا تا اب هریج مضه تیلباق نییعت یارب ًلاومعم رارک
یم هدربهزادرنا تور نیرتدارم عا لباق تور نیا .دوشباق یرریگ تریل
رراق لرر اد ناورریح ًلاوررمعم تور نرریا رد .تررتا تارورر مررضه
هب یدیلوبا معمج روظنمهگن عوفدم لک یروآیم ه شاد( دوشAjmal
Khan et al., 2003هنیزه و نامز ،دنچ ره .) و داریز تمحز ،ندوب رب
یرم دودرحم ار تور نیا دربراک ،صا تاناویح زا هداا تارنک نریا .د





5- Total Faecal Collection

4 دلج ناریا یماد مولع یاهشهوژپ هیرشن16 هرامش ،1 راهب 1403
تور یتررب هب رجنم عوضوم لرباقریا یارهرکرام سارتا ررب ییاره
دروآررب ییارناوت یرل اد یارهرکرام .تتا هدش یجرا و یل اد مضه
( درنراد ار مرضه تریلباق دارم عا لرباقMcGeough et al., 2010 .)
هب دیتا رد لولحمان ر کا زا هداا تاب رکرام ناونعتور ا رگید یاه
( تتا لوبق لباق نآ زا هداا تا ایا ن و ه یاقم لباقBergero et al.,
2004( دیتا رد لولحمان ر کا .)AIA
1
هب بلاا ،) رکرام کی ناونع
ریا هجوج رد یرهاظ یم یلوبا م یژرنا نییعت یارب مضه لباق و اره
اگدننکراوخشن رد مضه تیلباقیرم هداا تا ن( دورشMarais, 2000 .)
یگدارت ،اهرکرام رگید هب تب ن دیتا رد لولحمان ر کا تیزم کی
( ترتا صار تازریهجت هرب زاین نودب ،زیلانآSales, 2012 تریزم .)
دیررتا رد لولحماررن ر رر کا رکراررم هزادررنا رد تلوهررتر ،یررریگ هرریو
نامز مدع و ناتآ یهاگشیامزآیم هیور ندوب رب( دشابVan Keulen
and Young, 1977.)
هب مضه تیلباق هبتاحمریا هدام نازیم هلیتو )رکرام( مضه لباق
،عوفدم و تارو ردهزاجا عمج ینیزگیاجهرود یروآ عوفدرم هنومن یا
هبعمج یاجار عوفدم لک یروآ ( دادSales, 2012; Varga, 2006 .)
رکرام زا هداا تا تور ردهزادنا هب یزاین ،اهّمک ریداقم یریگ یاذرا ی
( ت ین یعفد هدام و یفرصمOlivan et al., 2007هب نینگیل .) ناونع
هب یل اد رکرام کی هدرشن تفایزاب لماک روطهزادرنا لدرشم و یرریگ
هب ،لئا م نیا همه اب یلو ،درادهرنوگ رد هدر ر گ روط رل خم یاره
لعیرم راررق هداا تا دروم راو ( درریگNikkhah and Amanlou,
2012 ترتا مواقم رای ب یبوردیم هیزجت و اهدیتا لباقم رد نینگیل .)
(Dehghanian and Nasiri Moghadam, 2005 ریداقم نینچمه .)
هنلاات یزرواشک عیانص یعرف تلاوصحم و یزرواشک تاعیاض یدایز
یم دیلوت ناریا رد( دوشMirzaei and Maheri, 2008 هدش دروآرب .)
ه باو داوم و هاک دیلوت عومجم ،یناهج سایقم رد هک تتا نآ هرب اره
یفارک اریند ناگدننکراوخرشن هریلک یرادرهگن تارجای حا نیمأت یارب
یم دشاب(Kazemi et al., 2008 زا یردی انررب سوبت و مدنگ هاک .)
یم هک تتا یزرواشک تاعیاضماد هریذغت رد ناورت هداا رتا نآ زا اره
لقیص زا لصاح یعرف لوصحم انرب سوبت .درکیهد تتا انرب هناد
هب دیات انرب دیلوت نمض هکیم تتد انرب سوبت .دیآهب روطهدر گ
هبیم هداا تا یژرنا و نیئتورپ عبنم ناونع یور حم انرب سوبت .دوش
15-12 یم یردوپ را ات یاراد و نیئتورپ دصرد( دشابKaewka et
al., 2009 بلاطم هب هجوت اب .)ماد زا یردی ر رش هردنیا و قوف یاره
تروص نآ یور ینادنچ تاقیقحت ،هیذغت هنیمز رد هک تتا ناریا یلها
هزادنا ه یاقم ،قیقحت نیا زا فده ،تتا ه فرگن مرضه تریلباق یریگ
هرب مدرنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ ارب انررب ه رتوپ هاررمه
عمج تور هت زا هداا تان ر کا ،عوفدم لک یروآ دیرتا رد لولحما

1- Acid Insoluble Ash
( دیتا رد لولحمان نینگیل وADL
2
یم ر ش رد ).دشاب


شور و داوماه
هلحرم هعرزم راررتا یزروارشک تارقیقحت هاگ ر یا رد قیقحت یا
و راوزبت نا ترهشهلحرم ماد هیذغت هاگشیامزآ رد یهاگشیامزآو روریط
.تررفرگ ماررجنا ناررگرگ یررعیبط عباررنم و یزرواررشک موررلع هاگررشناد
نیدبم روظن داعبا هب ینلاتتشه ردشش رد .درش هر فرگ رظن رد ر م
داعبا هب هاگیاج راهچ ،نلات ل اد5/1 ردود هرک دش هیبعت یروط ر م
یرجور رایرش ،ترفرگ راررق هاگیاج رد هک یماگنه ماد ره یاه نا رد
هب بلاضاف ضرع30 ی نات رک .دش عقاو )نآ یور یزلف یروت( ر م
دوب فاص کیئازوم هاگیاج عوفدم وهبعرمج ی حار یروآیمدرش راردا .
یم جرا بلاضاف یجور رایش زا مادشهوژرپ نریا رد .دش، رارهچ زا
نزو نیگنایم اب رن ر ش ران35/9±25/116 کی دودح نت ابهب ،لات-
تدمهنومن هرود ه اه کیتداع هرود ه اه ود و یریگهب یریذپ هریج
.دش هداا تایرنزو فلا ا لقادح اهر ش زا لربق .دن رشاد ار ینرت و
هرامش اهر ش ،حرط عورشهب و هدش یراذگلرگنا اب هزرابم روظنم یاره
ره یارب( لوزادنبلآ ضرق تراوگ هاگ تد80 کری هدنز نزو مرگولیک
هب اهر ش .دش هدنارو ر ش ره هب )تلباتداع روظنم یرحم ارب یریذپ
نلاتانپ پت .دندوب دازآ نلات یحم رد زور، رش رره هارگیاج رد ر
لمارش یزروارشک تاعیاض عون ود زا حرط نیا رد .تفرگ رارق یدارانا
نیدب .دیدرگ هداا تا انرب ه توپ و مدنگ هاکروظنم، لمارش کری رامیت
هب مدنگ هاکهب مدنگ هاک مود رامیت زین و ییاهنت هارمه25 ه توپ دصرد
.درش هداد راررق اهر ش رای ا رد و هدش طولخم ًلاماک انرب دودرح5/0
هب کمن هنازور ،تارو ره نزو رادقم دصرد هفاضا تارو ره بآ .دش
هبتارو .تفرگ رارق ر ش ره رای ا رد دازآ روطکی هنازور یهد رد راب
تعاتتشه یم ماجنا حبص تفرگ(Baee et al., 2020).

یذغم داوم مضه تیلباق نییعت:
یلباق نییعت تهج ،تارور یذرغم داورم یرهارظ مضه تهرنومن
یرادربرد تارو و عوفدم زا تاه .دریدرگ ماجنا شیامزآ یاه نا زور
عوفدم هنومن تعات اهر ش همهتشه تارور زا لربق و حبص یرهد
عمج ًلاماک مرضه تریلباق ،هاگرشیامزآ رد .دیدرگ نیزوت و یروآ هدارم
مارر نیئتورررپ ،یررلآ هداررم ،کررش )لادررلک تور اررب(چ ، مارر یرربر
(AOAC., 1999یرثن هدنیورش رد لولحمارن فایلا ،) زا هداا رتا ارب
گب ر لیف تور رکرام زا هداا تا اب یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا و
دش هبتاحم دیتا رد لولحمان ر کا (Komarek, 1994). نینچمه
هبهزادنا روظنماگ تد زا ما یژرنا یریگ .دش هداا تا ر میرلاک بمب ه

2- Acid Detergent Lignin

ناراکمه و دازهب، هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هارمه… 5

هزادناان نینگیل یریگ:دیسا رد لولحم
ه یک زا لرصاح یاههرلحرم هدنیورش رد لولحمارن فاریلا نیریعت
کیروالوررت دیررتا رد ار یدیرتا72 دررصرد(Ellis et al., 1946)
هب تدررمهررت دررش هدز مرره تعاررت کرری ررره و هداد رارررق تعاررت
(Komarek, 1994.) ان نینگیل دصرد زا دیتا رد لولحم هرلداعم رریز
.دش هبتاحم


هزادنا مضه تیلباق یریگهبعمج شور:عوفدم لک یروآ
،تارور یذرغم داورم یرهارظ مضه تیلباق نییعت تهجهرنومن
یرادربرد تارو و عوفدم زا تاه دریدرگ ماجنا شیامزآ یاه نا زور .
عوفدم هنومن تعات اهر ش همهتشه تارور زا لربق و حبص یرهد
عمج ًلاماک دودح .دیدرگ نیزوت و یروآکری هرنومن زا مرگورلیک یاره
عوفدمعمجیروآ لرق نم هاگرشیامزآ هرب زور ره رد هدش تریاهن رد و،
هنومن کی500 یمرگ ره زار ش و کرش هدارم درصرد نیریعت یارب
دش هداا تا ر کا (Arbabi et al., 2016) هنومن یقبام و یاررب اه
تاشیامزآ ریات ماجنا یامد رد ،زیلانآ نامز ات20- ی نارت هرجرد داررگ
( دش یرادهگنDe Fombelle et al., 2003 .)

زا هداا تا اب یذغم داوم مضه تیلباق هلداعم.دش هبتاحم ریز


اهزادن مضه تیلباق یریگهب( رکرام شورAIA):
انپ ریارم نلرا کتلاف هب عوفدم ای تارو هنومن ر کا زا مرگ
250 و دش ه خیر یر یل یلیم پت100 کیردریرلک دیتا ر یل یلیم
ود هب طولخم و دیدرگ هفاضا نآ هب لامرن تدم30 ر یه یور رب هقیقد
پت .دش هدناشوج، اک زا هداا تا اب هرامرش نرمتاو یفارص ذرا41 و
رطقم بآ اب نلرا کتلاف .دیدرگ فاص لولحم ، یق85 ات100 هجرد
ی نات ات دش هداد وش ش دارگیقابهدنام کرتلاف رد دورجوم ر کا
نرپ ارب ر ر کا یواح یاهذااک پت .دوش ه ش ًلاماک زین نلرا
دوب هدش نزو ًلابق هک ینیچ هتوب هب و دش ه شادرب، لق نم رد و دیدرگ
ترارح اب هروک600 ی نات هجردهب دارگ تدم12 هداد تراررح تعات
هنومن دعب و دش توما هروک هدش نییعت نامز زا دعب .دش لر اد رد اه
یواح یواح ینیچ هتوب .دنترب قاتا یامد هب ات دندش کن روتادیتد
ه دیتا رد لولحمان ر کا و دیدرگ نزو لا یجید یوزارت اب ر کا ر
اب هنومن هلداعم:دیدرگ نییعت ریز
%AIA=
Wf - We
×100
Ws
،نآ رد هک %AIA: هرنومن رره دیرتا رد لولحمان ر کا دصرد ،
Wf: ر ر کا اب ینیچ هتوب نزو ،We: یلار هرتوب نزو وWs: نزو
هنومن کش هدام .دن ه
.دش هبتاحم ریز لومرف زا رکرام تور زا هداا تا اب مضه تیلباق


زادناهرکرام تفایزاب دصرد یریگ:
زا عوفدم رد رکرام تفایزاب دصردهلداعم .دش هبتاحم ریز


هیزجت شورویرامآ لیلحت:
هب مضه تیلباق بیارض تریلباق نیریعت تور هرت زا هدرمآ ترتد
هریور ،لدارع مان یفدارصت ًلامارک حرط بلاق رد ،هریج ره یارب مضه
GLM مرن زا هداا تا اب رازفاآ یرامSAS (2003) هداد .دش ماجنااه
هبینعم حطت رد ندناد نومزآ هلیتو یرادانپ هر یاقم درورم درصرد
تیلباق ه یاقم یارب یگ بمه بیرض و نویترگر هلداعم .تفرگ رارق
هب مضهعمج تور هت اب هدمآ تتد ،عوفدم لک یروآ ر ر کا رکرام
دیتا رد لولحمانان نینگیل و تا دیتا رد لولحم.دش هداا
Yij=µ+Tj+ eij
،نآ رد هررک eij :یررشیامزآ یاررط ،µ: هررعماج نیگنارریم وYij:
هدهاشمi ردj امیت.دن ه ر

ثحب و جیاتن
هریج ییایمیش تابیکرت:یشیامزآ یاه
رد هداا رتا درورم تاعیارض ییایمیش تابیکرت هب طوبرم تاعلاطا
لودج1 نییاپ .تتا هدش هداد ناشن نیئتورپ دصرد نیرت طوربرم ما
یم مدنگ هاک هب طوبرم ما نیئتورپ دصرد نیرتلااب و انرب ه توپ هب-
انررب ه توپ هب طوبرم دیتا رد لولحمان ر کا دصرد نیرتلااب .دشاب
نییاپ ودیتا رد لولحمان ر کا دصرد نیرت یم مدنگ هاک هب طوبرم-
ه توپ هب طوبرم دیتا رد لولحمان نینگیل دصرد نیرتلااب .دشاب و انرب
نییاپیرم مدرنگ هارک هب طوبرم دیتا رد لولحمان نینگیل دصرد نیرت-
.دشاب

هریج مضه تیلباق :مدنگ هاک
هریج ییایمیش تابیکرت مضه تیلباق هرت زا هداا رتا اب مدنگ هاک
عمج( تور لودرج رد )یل اد یاهرکرام و عوفدم لک یروآ2 نارشن
ررتا اررب کررش هداررم مررضه ترریلباق .تررتا هدررش هداد تور زا هداا
عمج عوفدرم لرک یروآ95/59 یرل اد رکرارم زا هداا رتا ارب ،درصرد
دیتا رد لولحمان ر کا 44/35 یرل اد رکرارم زا هداا تا اب و دصرد

6 دلج ناریا یماد مولع یاهشهوژپ هیرشن16 هرامش ،1 راهب 1403
دیتا رد لولحمان نینگیل83/31 یم دصردناشن هک دشاب دورجو هدنهد
ینعم فلا ا تور هرت رره رد کرش هدارم مضه تیلباق نیب یراد
تیلباق .تتا عمج تور رد یلآ هدام مضه رکرارم ،عوفدرم لرک یروآ
رد لولحمارن نیرنگیل یل اد رکرام و دیتا رد لولحمان ر کا یل اد
هب دیتا بیترت18/60 ،5/38 و59/33 یم دصرد.دشاب


لودج1- )هریج کش هدام دصرد( شیامزآ رد هداا تا دروم تاعیاض ییایمیش تابیکرت
Table 1- Chemical compositions of the wastes used in the experiment (% of diet dry matter)
ییایمیش بیکرت
Chemical composition
مدنگ هاک
Straw
انرب ه توپ
Rice hull
75 مدنگ هاک دصرد +25 انرب ه توپ دصرد
Straw75% + rice hull25%
)دصرد( کش هدام
Dry matter )%(
96.25 93.86 95.46
هدام )دصرد( یلآ
Organic matter )%(
86.75 84.63 86.21
ما نیئتورپ
Crude protein
5.12 3.75 4.77
ما یژرنا
Gross Energy
4003 3971 3995
ر کا
Ash
11.25 15.37 12.27
یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
Neutral detergent fiber
69.82 71.72 72.04
یوش رد لولحمان فایلایدیتا هدن
Acid detergent fiber
43.14 55.50 46.43
دیتا رد لولحمان نینگیل
Acid Detergent Lignin
12.14 25.45 15.46
دیتا رد لولحمان ر کا
Acid insoluble ash
6.72 8.27 7.1

فلا اینعم یراد تور هرت رره رد یرلآ هدام مضه تیلباق نیب
ا یبرچ مضه تیلباق .دراد دوجوعمج تور نیب م عوفدرم لرک یروآ
(47/72 ( دیرتا رد لولحمارن ر ر کا یرل اد رکرام و )دصرد41/54
ینعم فلا ا )دصردیتروص رد .دراد یراد یربرچ مرضه تریلباق هک
( دیتا رد لولحمان ر کا یل اد رکرام تور نیب ما 41/54 )دصرد
( دیرتا رد لولحمارن نیرنگیل یل اد رکرام و38/58 لا ر ا )درصرد ف
ینعم تور زا هداا تا اب ما نیئتورپ مضه تیلباق .تشادن دوجو یراد
عمج( عوفدم لک یروآ3/51 یرنعم فلا ا رگید تور ود اب )دصرد-
دیرتا رد لولحمارن ر کا یل اد رکرام تور نیب هچ رگا .دراد یراد
(56/19 ( دیرتا رد لولحمارن نیرنگیل یرل اد رکرارم و )دصرد07/22
عم فلا ا )دصردین لولحمارن فایلا مضه تیلباق .تشادن دوجو یراد
یرنعم فلا ر ا تور هرت ره رد یثن هدنیوش رد تریلباق .دراد یراد
عرمج تور نیرب یدیرتا هدنیورش رد لولحمان فایلا مضه لرک یروآ
( عوفدم65/60 یرنعم فلا ر ا ررگید تور ود و )درصرد دورجو یراد
یتروص رد .تشاد د لولحمان فایلا مضه تیلباق هک یدیرتا هدنیوش ر
( دیرتا رد لولحمارن ر کا یل اد رکرام تور نیب56/40 و )درصرد
( دیتا رد لولحمان نینگیل یل اد رکرام19/39 ینعم فلا ا )دصرد-
ینعم فلا ا یلصا لیلد .تشادن دوجو یراد داوم مضه تیلباق رد راد
عرمج تور ود نیرب یذغم یرل اد رکرارم تور و عوفدرم لرک یروآ
ان ر کا ر ر کا قارن تفایزاب هب طوبرم ًلاام حا ،دیتا رد لولحم
رد فلا ر ا و ناوریح داژرن ندوب تواا م ،عوفدم رد دیتا رد لولحمان
نت کی و نج ،هنوگ کی زا رگا ی ح( ل خم تاناویح مضه تردق
یم )دشاب هارک رد نیرنگیل مضه تیلباق هدنیا هب هجوت اب .دشاب36/39
یم دصرد دقاف اذل ،دشابیم یطیارشهب هک دشاب یرل اد رکرارم ناورنع
.دوش یفرعم،نیاربانب یرنعم فلا ر ا یلام حا تلع مرضه تریلباق راد
تور ود اب دیتا رد لولحمان نینگیل یل اد رکرام تور رد یذغم داوم
لباق مضه تیلباق هب طوبرم ار رگید ندوب نییاپ .ت ناد نینگیل هجوت
ینعم رد کش هدام مضه تیلباق رادهرب دناتوگ یرل اد رکرارم تور
عرمج تور ود هب تب ن نینگیل یجرار رکرارم و عوفدرم لرک یروآ
یرم عوفدرم رد نیرنگیل قارن ترفایزاب زا یرشان مورک دی کا درشاب
(Elam et al., 1962).
فاریلا ،ما نیئتورپ ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلباق نیققحم
دنیوش رد لولحمان هارک یدیرتا هدنیورش رد لولحمارن فایلا و یثن ه
عمج تور اب ار مدنگهب عوفدم لک یروآ بیترت81/44 ،دصرد02/48
،درصرد راص ،دصرد35/53 و درصرد95/50 درندرک ترازرگ درصرد
(Cianci et al., 2004.) هارک مار نیئتوررپ نازیم هدنیا هب هجوت اب

ناراکمه و دازهب، هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هارمه… 7
نیا رد مدنگ شیارمزآ مدنگ هاک ما نیئتورپ نازیم ربارب ود ،شیامزآ
نارادمه و ی نایت (Cianci et al., 2004) یم زا اذا هچنانچ ،دشاب
موارقم هریزجت لرباقم رد دوجوم نیئتورپ ای و ریقف نیئتورپ رادقم رظن
ًابیرقت( دوب دهاو مک هبمدش رد تاینومآ مکارت ،دشاب50 یلیم رد مرگ
هب هبمدش نارادناجزیر دشر تلاح نیا رد .)ر یل و هر فرگ تروص یدنک
تاردریهوبرک هریزجتیرم ری أرت هرب اره در فا(Sufi Siavash and
Janmohammadi, 2004.) ترریلباق هرک ترر ین رارظ نا زا رود ،اذرل
فایلا مضه هدنیورش رد لولحمارن فاریلا و یرثن هدنیوش رد لولحمان
شیامزآ زا رتلااب شیامزآ نیا رد یدیتا نارادمه و ی نایت (Cianci
et al., 2004) .دشاب

لودج2- مدنگ هاک یذغم داوم مضه تیلباق
Table 2- Nutrient digestibility of wheat straw diet
اطخ ی
درادناتسا
نیگنایم
SEM

تور
Method


هجنتارف
Parameter
دیتا رد لولحمان نینگیل
Acid detergent lignin
دیتا رد لولحمان ر کا
Acid insoluble ash
عمجعوفدم لک یروآ
Total fecal collection
1.45
c
31.83
b
35.44
a
59.95
کش هدام
Dry matter
1.79
c
33.59
b
38.50
a
60.18
یلآ هدام
Organic matter
2.65
b
58.38
b
54.41
a
72.47
یرتا هراصع
Ether extract
3.21
b
22.07
b
19.56
a
51.30
ما نیئتورپ
Crude protein
1.96
c
34.75
b
93.81
a
60.65
یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
Neutral detergent fiber
1.93
b
39.19
b
40.56
a
64.04
لحمان فایلایدیتا هدنیوش رد لو
Acid detergent fiber
1.94
a
67.06
a
67.43
b
51.16
ما یژرنا
Gross Energy
---- ---- ---- 39.36
دیتا رد لولحمان نینگیل
Acid Detergent Lignin
*
ناشن یدر ره رد هباشمریا فورحینعم فلا ا هدنهدیم راد( دشاب05/0>P.)
*
Values with different letters in the same row are significantly different (P<0.05).

لودج3- ( دیتا رد لولحمان ر کا تفایزابAIA)دصرد( عوفدم رد )
Table 3- Recovery of acid-insoluble ash (AIA) in feces
75 هب مدنگ هاک دصرد هارمه25 انرب ه توپ دصرد
75% wheat straw with 25% Rice hull
مدنگ هاک
Wheat
Straw
هجنتارف
Parameter
92.8±92.38 63.4±76.73
تفایزاب
Recycling
(percentage)
رایعم فارحنا ± نیگنایم-1

1-
Mean ± standard deviatio

شیارمزآ ایار ن اب شیامزآ نیا ایا ن فلا ا لیلاد زا رگید یدی
نارادمه و ی نایت (Cianci et al., 2004)یم یناویح لماع ، .دشاب
قیقحت رد نارادمه و ی نایت (Cianci et al., 2004) مرضه تردق
)دنرشاب نت کی و نج کی ،هنوگ کی زا رگا ی ح( ل خم تاناویح
ترتا توارا م(Sufi Siavash and Janmohammadi, 2004) .
شیارمزآ رد مدنگ هاک تارذ هزادناناراردمه و یر نایت (Cianci et
al., 2004) دودحتاه ی ناتشیارمزآ نیا رد .دوب ر م، تارذ هزادرنا
دودح3-2 ی ناتیم ر م هرب ررجنم ندررک ترلپ و ندررک درر .دشاب
یم هریج فایلا مضه شهاکرگا .دوش رک در هچ ار سارمت حطرت ند
هرلمح یاربنارادرناجزیر هاگ رتد رد ار تارذ یارقبا نارمز ،شیازرفا

8 دلج ناریا یماد مولع یاهشهوژپ هیرشن16 هرامش ،1 راهب 1403
لک رد و شهاک تراوگ، شهارک ار تراوگ هاگ تد لک مضه تیلباق
یم دهد(Varga, 2006.) رد لولحمارن فاریلا مرضه تیلباق دنچ ره
یدیرتا هدنیوش رد لولحمان فایلا و یثن هدنیوش کرچوک دورجو ارب
یرم هک ،تتا ر شیب شیامزآ نیا رد تارذ هزادنا ندوب زا یرشان درناوت
رو کارف .درشاب فایلا مضه تیلباق رب رثؤم لماوع ریات رد رثؤرم یاره
لرباق م ررثا ،کرش هدارم فررصم نازریم لماش ،هفولع فایلا مضه
لرمع ،هفولع عبنم اب هریج یفایلا عبانم رگید و هر نا نکزادرنا و یروآ ه
یم تارذ دشاب(Varga, 2006.)
هبیلک روط، ار شیارمزآ نریا مرضه تریلباق بیارض ندوب رتلااب
شیارمزآ هرب تبر ن ناراردمه و یر نایت (Cianci et al., 2004)
یم ناوتنییاپ هب طوبرم هدنیورش رد لولحمارن فاریلا درصرد ندورب رت
ن ( یث82/69 رربارب رد درصرد28/82 رد لولحمارن فاریلا و )درصرد
( یدیتا هدنیوش42/43 ربارب رد دصرد68/57 رادرقم .تر ناد )دصرد
،مار فاریلا مضه تیلباق رد اهنت هن ناویح توت هدش ه فریذپ فایلا
هورگ ریات مضه تیلباق رد هدلب ترلع .تتا رثؤم زین یذغم داوم یاه
تتا نآ رما نیا یلصا هداا تا لباق یماگنه یلولت نورد داوم هک هک
یم دشاب هدش هیزجت )ما فایلا( لولت رادج هک دشاب(Dehghanian
and Nasiri Moghadam, 2005.) هدارم ،کش هدام مضه تیلباق
فاریلا و یرثن هدنیورش رد لولحمارن فایلا ،ما یبرچ ،نیئتورپ ،یلآ
ولحمان ار مدرنگ هاک یدیتا هدنیوش رد لهرب بریترت4/48 ،درصرد55
،دصرد42 ،دصرد8/46 ،دصرد2/54 و درصرد2/49 ترازرگ درصرد
دش(Lopez et al., 1998)هب .یلک روط، یمایا ن فلا ا ناوت زپول
نارادمه و(1998 (Lopez et al., ب زا یرشان ار قریقحت نیا ایا ن ا
( یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا یلااب یاو حم9/79 فاریلا ،)درصرد
( یدیتا رد هدنیوش رد لولحمان2/53 نییارپ نیئتوررپ دصرد و )دصرد
(2/2 شیارمزآ رد هداا رتا درورم مدرنگ هاک )دصرد ناراردمه و زپورل
(1998 (Lopez et al., شیارمزآ نریا رد هداا رتا درورم هاک تب ن
دندرک ترازگ نیققحم .ت ناد، ارب یلآ هدام مضه تیلباق رد تارییغت
یرم هریجوت رر هب یرثن هدنیورش رد لولحمان فایلا رد تارییغت دورش
(Dulphy et al., 1998.) هارک نیئتوررپ مرضه تریلباق یانم رادقم
ررصم زا یرشان مدنگیرم نیئتوررپ نییارپ ف درشاب(Lopez et al.,
1998.) ارب یرلآ هدارم مضه تیلباق رد تارییغت ،نیققحم ایا ن قبط
هریجوت رر هب )ارملا رد( یرثن هدنیورش رد لولحمان فایلا رد تارییغت
یم دورش(Dulphy et al., 1998 .)ارب هرفولع ررگا رد لاارب تریایک
یم ر ش ،دشابن سر تدهب دناوت یارقبا نارمز شیازرفا ارب یرثؤم روط
شیپ رد فایلا هدعمهب زا شیب تدم72 نییارپ تیایک اب هفولع ،تعات
هب .دنک هداا تا ار هرب نییاپ نیئتورپ اب هفولع هیذغت ،رگید ترابع رورط
م نیئتوررپ ز نرت یارب ندب هروا ددجم هداا تا ثعاب یرثؤم یربوردی
یم دوش(Raziq et al., 2008.)

هریج مضه تیلباق 75 هب مدنگ هاک دصرد هاررمه25 درصرد
:جنرب هتسوپ
ییایمیش تابیکرت مضه تیلباق75 هرب مدنگ هاک دصرد هاررمه25
عرمج( تور هرت زا هداا تا اب انرب ه توپ دصرد و عوفدرم لرک یروآ
)یررل اد یاررهرکرام لودررج رد4 فلا رر ا .تررتا هدررش هداد ناررشن
ینعم یرادعمج تور نیب ر ر کا یرل اد رکرارم و عوفدم لک یروآ
،مار یربرچ ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلباق رد دیتا رد لولحمان
رد لولحمارن فاریلا و یرثن هدنیورش رد لولحمان فایلا ،ما نیئتورپ
عرمج تور ود نیب .دشن هدهاشم یدیتا هدنیوشآ و عوفدرم لرک یرو
نیرنگیل یرل اد رکرارم ارب دیرتا رد لولحمارن ر ر کا یرل اد رکرام
،مار یربرچ ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلباق رد دیتا رد لولحمان
یدیرتا هدنیورش رد لولحمان فایلا و یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
ینعم فلا ایرنعم فلا ر ا مدرع .درش هدهاشم یراد تور نیرب راد
عمجروآ رد دیرتا رد لولحمارن ر ر کا یرل اد رکرام و عوفدم لک ی
ان فایلا ،ما نیئتورپ ،ما یبرچ ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلباق-
ار یدیررتا هدنیوررش رد لولحماررن فارریلا و یررثن هدنیوررش رد لوررلحم
یم ناوت تفایزاب هب38/92±8/92 لودرج( یدصرد3 یرل اد رکرارم )
فدم رد دیتا رد لولحمان ر کا ررظن هرب .دومن هراشا عویمدرتر، رد
زا شیرب دیتا رد لولحمان ر کا یل اد رکرام تفایزاب هک یتاشیامزآ
90 یم دیتا رد لولحمان ر کا یل اد رکرام تور ،دشاب دصرد دناوت
عمج تور یارب یبتانم نیزگیاج نیرققحم .درشاب عوفدرم لرک یروآ
زا ر مک یواح هریج هک دندرک داهنشیپ75/0 صرد لولحمارن ر کا د
درهد راررق ریثأرت ترحت ار مرضه تیلباق ریداقم تتا ندمم دیتا رد
(Thonney et al., 1985.) هرریج هرمه رد درن فایرد نینچمه یاره
هب یشیامزآهریج زجهب هک ییاه نییارپ یلی رادقم یو حم یعیبط روط
وارات ،دن ر ه دیتا رد لولحمان ر کا یرنعم ت نیگناریم نیرب یراد
عرمج تور اب مضه تیلباق یرل اد رکرارم تور و عوفدرم لرک یروآ
هریج .درادن دوجو دیتا رد لولحمان ر کا لااب تلاا هناد یواح یاه
هب هکدیتا رد لولحمان ر کا نییاپ رادقم یو حم یعیبط روط یرم-
نارشن یر رشیب فلا ر ا ارب ار تور ود زا لصاح مضه تیلباق ،دشاب
یم .دنهد
تور نیرب یگ ر بمه بیاررض عبرم و ینویترگر تلاداعم یاره
عمج تور اب یذغم داوم مضه تیلباق نییعت رکرام و عوفدم لک یروآ
لودج رد دیتا رد لولحمان ر کا یل اد5 تلاداعم .تتا هدش هئارا
نیب ینویترگر رد لولحمارن فایلا ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلباق
عرمج تور اب یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا و یثن هدنیوش یروآ
یرم نارشن دیتا رد لولحمان ر کا یل اد رکرام و عوفدم لک ،درهد
یرم یرانم تلاداعم نیا رد )هلداعم بیش( نویترگر بیرض هک .درشاب
باق نیب ینویترگر تلاداعم نینچمه نیئتوررپ ،مار یربرچ مضه تیل
عرمج تور ارب مار یژرنا و ما یرل اد رکرارم و عوفدرم لرک یروآ

ناراکمه و دازهب، هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هارمه… 9
یرم ناشن دیتا رد لولحمان ر کا بیرش( نویرترگر بیررض ،درهد
یم یانم تلاداعم نیا رد )هلداعمتور نیر هب زا یدی .دشاب یاررب اه
( یگ ر بمه ری اتR) یرم یگ ر بمه بیررض عربرم یرتررب درشاب
(Khaldari, 2011.) ،یلآ هدام ،کش هدام یگ بمه بیارض عبرم
فاریلا ،یرثن هدنیورش رد لولحمارن فاریلا ،مار نیئتورپ ،ما یبرچ
هرب مار یژررنا و یدیتا هدنیوش رد لولحمان بیترت307/0 ،146/0 ،
07/0 ،324/0 ،143/0 ،175/0 و549/0 یم.دشاب



لودج4- لباقهریج ییایمیش تابیکرت مضه تی 75 هب مدنگ هاک دصرد هارمه25 انرب ه توپ دصرد

Table 4- The digestibility of the chemical compounds of the ration is 75% wheat straw along with 25% rice hull
درادنا تا یاط
نیگنایم
SEM
تور
Method )دصرد( مضه تیلباق
Digestibility (%) دیتا رد لولحمان نینگیل
Acid detergent lignin
دیتا رد لولحمان ر کا
Acid insoluble ash
عمجعوفدم لک یروآ
Total fecal collection
1.46
b
21.11
a
45.73
a
44.53
کش هدام
Dry matter
1.44
b
25.98
a
48.25
a
47.26
یلآ هدام
Organic matter
1.90
b
42.99
a
58.46
a
8058.
یرتا هراصع
Ether extract
23.99
b
23.85
a
44.10
a
47.05
ما نیئتورپ
Crude protein
1.46
b
19.63
a
44.49
a
44.28
یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
Neutral detergent fiber
2.76
b
18.67
a
40.20
a
44
یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا
Acid detergent fiber
2.60
b
53.36
a
5.926
c
39.51
ما یژرنا
Gross Energy
---- ---- ---- 31.36
دیتا رد لولحمان نینگیل
Acid Detergent Lignin
*
ریا فورح ناشن یدر ره رد هباشمینعم فلا ا هدنهدیم راد( دشاب05/0>P.)
*
Values with different letters in the same row are significantly different (P<0.05).

هبلاثم ناونع، کرش هدام مضه تیلباق یگ بمه بیرض عبرم
عمج تور اب رد لولحمارن ر ر کا یرل اد رکرارم و عوفدم لک یروآ
نایب دیتایم بلطم نیا هدننک هک دشاب7/30 تریلباق رد عورنت درصرد
عمج تور اب کش هدام مضهیم عوفدم لک یروآ عورنت توت دناوت
دام مضه تیلباق ردتور اب کش ه لولحمارن ر ر کا یل اد رکرام
بیررض عربرم هرک ییارجنآ زا .دورش هریجوت ) ردع رب ای و( دیتا رد
تتا ربارب نویترگر هلداعم نییبت بیرض اب یددع ظاحل زا یگ بمه
هب نییبت بیرض وهب نویترگر لدم تحص رایعم ناونعیرم هدرب راک-
کیدزن کی هب نییبت بیرض هچ ره و دوشرشاب رت نویرترگر لدرم ،د
لررباق و بورر تررتا لورربق(Iqbal Saeed et al., 2007) رباررنب .
نیریبت بیررض ارب مار یژررنا نویترگر هلداعم اهنت ،قوف تاحیضوت
549/0 یم ار تلادارعم هر بلا .تر ناد لوبق لباق و بو هلداعم ناوت
بت بیارض اب ما نیئتورپ و کش هدام نویترگر نییهب بیترت307/0
و324/0 بیارض یاراد یذغم داوم نویترگر تلاداعم ریات هب تب ن
یم هجوت لباق نییبت ییلاارب یگ ر بمه بیررض عبرم نیققحم .دنشاب
عرمج و دیرتا رد لولحمارن ر ر کا یرل اد رکرام تور ود نیب یروآ
( ما نیئتورپ مضه تیلباق شیامزآ رد لک عوفدم89/0=
2
R) ترازگ
دندرک (Ghoorchi and Arbabi, 2012). نیرب یگ ر بمه بیررض
تورAIA وعمجیروآ کش هدام یارب لک85/0 یلآ هدام ،83/0 ،
یژرنا81/0 ما ربیف ،89/0 ما نیئتورپ ،84/0 درقاف یلولرت هراورید ،
زلولت یمه84/0 یلولت هراوید ،85/0 یررتا هراصع ،98/0 هرارصع و
ف تزا دقا98/0 هب تتد دمآ(Miraglia et al., 1992) نارشن نیا و
تور نیب لااب یگ بمه هدنهدAIA وعمجیروآ یم لک لاارب .دشاب
یرصا تریمها زا تور ود زا لرصاح ایار ن نیرب یگ ر بمه ندوب
زا یکاح تور ود نیب لااب یگ بمه بیرض اریز ،تتا رادرو رب تقد
تور نیا اب هدش هبتاحم یمضه بیارض یفاک راب عا ویرم اه .درشاب
درندرک ادیپ ار ییلااب یگ بمه زین نارگشهوژپ(Cuddeford and
Hughes, 1990; Orton et al., 1985.) ررضاح قریقحت رد، عربرم
ور ود نیب یگ بمه بیرض رد لولحمارن ر ر کا یرل اد رکرارم ت
عمج و دیتا مار نیئتوررپ مرضه تیلباق شیامزآ رد لک عوفدم یروآ
(324/0=
2
R) ،کرش هدارم مرضه تریلباق هر یاقم رد .درش ترازگ
نیرب مدنگ هتوب ژلایت یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا و ما نیئتورپ

10 دلج ناریا یماد مولع یاهشهوژپ هیرشن16 هرامش ،1 راهب 1403
عمج تور ودلحمارن ر ر کا یرل اد رکرام و عوفدم لک یروآ رد لو
یگ بمه بیارض عبرم ،دیتاهرب بریترت49/0 ،2/0 و44/0 ترازرگ
دش(McGeough et al., 2010.)



لودج5- عمج تور اب مضه تیلباق ریداقم نیب ینویترگر باوردیتا رد لولحمان ر کا و عوفدم لک یروآ
Table 5- Regression relationships between digestibility values by collecting total feces and acid-insoluble ash
یگ بمه بیرض
Square correlation coefficient (R
2
)
نویترگر هلداعم
Regression equation
یذغم داوم
Nutrients
0.307
*1
y=77.58-0.6x
کش هدام
Dry matter
0.146 y=74.78-0.467x
یلآ هدام
Organic matter
0.07 y=40.19+0.411x
یرتا هراصع
Ether extract
0.324 y=46.17+0.16x
ما نیئتورپ
Crude protein
0.143 y=72.32-0.44x
یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
Neutral detergent fiber
0.175 y=74.26-0.385x
یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا
Acid detergent fiber
0.549 y=-23.47+1.02x
ما یژرنا
Gross Energy
1.y تور اب مضه تیلباق =TFC *.x= تور اب مضه تیلباقAIA
ontotal fecal collectiDigestibility by =y
1
insoluble ash method -Digestibility by acid -*.x

تور نیرب یگ ر بمه بیاررض عبرم و ینویترگر تلاداعم یاره
لولحمان ر کا یل اد رکرام تور اب یذغم داوم مضه تیلباق نییعت
لودرج رد دیرتا رد لولحمارن نینگیل و دیتا رد6 .ترتا هدرش هرئارا
تریلباق نیرب ینویرترگر تلاداعم رد )هلداعم بیش( نویترگر بیرض
مضه ،یلآ هدام ،کش هدام فاریلا و یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
رد لولحمان ر کا یل اد رکرام تور اب یدیتا هدنیوش رد لولحمان
یم یانم دیتا رد لولحمان نینگیل و دیتا هرطبار کری رگناریب و دشاب
مضه تیلباق نیب دع رد لولحمارن فاریلا ،یرلآ هدارم ،کش هدام
یرتا هدنیورش رد لولحمان فایلا و یثن هدنیوش قورف تور ود ارب ید
نیرب ینویرترگر تلادارعم رد )هرلداعم بیش( نویترگر بیرض .تتا
مضه تیلباق رکرارم تور ارب مار یژررنا و ما نیئتورپ ،ما یبرچ
تربثم ،دیرتا رد لولحمارن نینگیل و دیتا رد لولحمان ر کا یل اد
یم .دشاب

لودج6- ا تور اب مضه تیلباق ریداقم نیب ینویترگر باوردیتا رد لولحمان نینگیل و دیتا رد لولحمان ر ک
Table 6- Regression relationships between digestibility values by acid insoluble ash method and acid insoluble lignin
یگ بمه بیرض
Square correlation coefficient (R
2
)
نویترگر هلداعم
Regression equation
داومیذغم
Nutrients
0.26
*1
y=55.42-0.562x
کش هدام
Dry matter
0.105 y=54.67-0.377x
یلآ هدام
Organic matter
0.247 y=43.65+0.279x
یرتا هراصع
Ether extract
0.444 y=13.61+0.8x
ما نیئتورپ
Crude protein
0.267 y=54.16-0.421x
یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
Neutral detergent fiber
0.138 y=53.9-0.369x
یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا
Acid detergent fiber
0.27 y=-46.05+0.362x
ما یژرنا
Gross Energy
1.y تور اب مضه تیلباق =AIA *.x= تور اب مضه تیلباقADL
*.x-Digestibility by acid-insoluble lignin method
1
y=Digestibility by acid-insoluble ash method

ناراکمه و دازهب، هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هارمه… 11


تور نیرب یگ ر بمه بیاررض عبرم و ینویترگر تلاداعم یاره
عرمج تور ارب یذرغم داورم مضه تیلباق نییعت و عوفدرم لرک یروآ
لودررج رد دیررتا رد لولحماررن نیررنگیل7 بیرررض .تررتا هدررش هررئارا
رمضه تیلباق نیب ینویترگر تلاداعم رد )هلداعم بیش( نویترگ هدام
هدنیورش رد لولحمان فایلا ،ما یبرچ ،ما نیئتورپ ،یلآ هدام ،کش
عرمج تور ارب یدیرتا هدنیورش رد لولحمان فایلا و یثن لرک یروآ
یم تبثم دیتا رد لولحمان نینگیل و عوفدم هرطبار کری رگنایب و دشاب
یلباق نیب میق ممضه ت یربرچ ،ما نیئتورپ ،یلآ هدام ،کش هدام
هدنیورش رد لولحمارن فاریلا و یرثن هدنیورش رد لولحمان فایلا ،ما
نیریبت بیاررض .ترتا قورف تور ود اب یدیتاهرب بریترت771/0 و
643/0 ،ما یژرنا نویترگر هلداعم یارب تحرص زا ناشن ما یبرچ
یم هلداعم ود نیا بو نویترگر هلداعم .دهد نیئتوررپ ،کرش هدارم
هدنیورش رد لولحمارن فاریلا و یرثن هدنیورش رد لولحمان فایلا ،ما
یدیتاهب بریترت292/0 ،227/0 ،344/0 و244/0 یرم قربط .درشاب
تور نیرب ییلاارب یگ بمه بیرض عبرم ،نیققحم ترازگ نیرنگیل
عمج و دیتا رد لولحمان مرضه تریلباق شیارمزآ رد عوفدرم لک یروآ
ولرت هراوید( یل99/0=
2
R درش ملارعا )(Ghoorchi and Arbabi,
2012.) تور نیب یگ بمه بیرض عبرم و دیتا رد لولحمان نینگیل
عمج رد یلولرت هراورید مرضه تریلباق شیارمزآ رد عوفدرم لک یروآ
( رضاح قیقحت344/0=
2
Rنیققحم .دش ترازگ )، ینییارپ یگ ر بمه
نینگیل تور نیب عمج و دیتا رد لولحمان هدارم رد عوفدرم لرک یروآ
درقاف یلولت هراوید ،ما نیئتورپ ،ما فایلا ،یژرنا ،یلآ هدام ،کش
یمههرب تزا درقاف هراصع و یرتا هراصع ،یلولت هراوید ،زلولت ترتد
رکذ عوفدم زا نینگیل بتانم تفایزاب مدع ار ندوب نییاپ تلع و هدروآ
دندرک(Miraglia et al., 1992.)

لودج7- عمج تور اب مضه تیلباق ریداقم نیب ینویترگر باوردیتا رد لولحمان نینگیل و عوفدم لک یروآ
Table 7- Regression relationships between digestibility values by total feces collection method and acid-insoluble lignin
یگ بمه بیرض
Square correlation coefficient (R
2
)
نویترگر هلداعم
Regression equation
یذغم داوم
Nutrients
0.292
*1
y=35.86+0.65x
کش هدام
Dry matter
0.141 y=43+0.405x
یلآ هدام
Organic matter
0.643 y=33.29+0.731x
یرتا هراصع
Ether extract
0.227 y=42.373+0.251x
ما نیئتورپ
Crude protein
0.344 y=38.58+0.59x
یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
Neutral detergent fiber
0.244 y=42.96+0.466x
یدیتا هدنیوش رد لولحمان فایلا
Acid detergent fiber
0.771 y=-4.77+0.844x
ما یژرنا
Gross Energy
1.y تور اب مضه تیلباق =AIA *.x= تور اب مضه تیلباقADL
*.x-Digestibility with acid-insoluble lignin 1y= digestibility values by total feces collection method

هجیتنیریگ یلک
رش هدام مضه تیلباق بیارض مدنگ هاک هریج رد ،یرلآ هدارم ،ک
فاریلا و یرثن هدنیورش رد لولحمارن فاریلا ،ما نیئتورپ ،ما یبرچ
رد لولحمارن ر ر کا رکرام تور ود نیب یدیتا هدنیوش رد لولحمان
عمج و دیتاینعم فلا ا عوفدم لک یروآ( ترشاد دورجو یراد05/0
>P هریج رد .)75 هب مدنگ هاک دصرد هاررمه25 انررب ه رتوپ درصرد
اق بیارض ،مار نیئتورپ ،ما یبرچ ،یلآ هدام ،کش هدام مضه تیلب
یدیرتا هدنیورش رد لولحمان فایلا و یثن هدنیوش رد لولحمان فایلا
عمج و دیتا رد لولحمان ر کا رکرام تور ود نیب عوفدم لک یروآ
ینعم فلا ا( تشادن دوجو یراد05/0 >P رکرارم ترفایزاب درصرد .)
رد دیتا رد لولحمان ر کا ( هریج نیا75 هرب مدنگ هاک دصرد هاررمه
25 )انرب ه توپ دصرد38/8±92/92 یمهب .دشاب هرچنانچ ،یرلک روط
زا شیرب دیرتا رد لولحمارن ر ر کا رکرام تفایزاب دصرد90 درصرد
تریلباق رادرقم ارب دیتا رد لولحمان ر کا مضه تیلباق رادقم ،دشاب
عمج مضهیم کیدزن عوفدم لک یروآاذل .دشاب، و هرنیزه هرب هجوت اب
تانادما دایز هبماد رد صوص گرزب یاه ارب مرضه تریلباق نییعت رد
عمج تور ،عوفدم لک یروآیرم رد لولحمارن ر ر کا تور زا ناورت
نینچمه .درک هداا تا ر ش رد مضه تیلباق نییعت یارب دیتا، دروم رد

12 دلج ناریا یماد مولع یاهشهوژپ هیرشن16 هرامش ،1 راهب 1403
رجوت لرباق مضه تیلباق اب دیتا رد لولحمان نینگیل یل اد رکرام رد ه
هریجهب یشیامزآ یاه لرباق( ندورب رکرام یارش زا یدی ن شادن لیلد
یمن )دشابن م یلوبا م و بذج ،مضه نیریعت یاررب نآ ایار ن زا ناورت
.دومن هداا تا ر ش رد مضه تیلباق

References
1. Ajmal khan, M., Un-nisa, M., & Sarwar, M. (2003). Techniques measuring digestibility for the nutritional
evaluation of feeds. International Journal of Agriculture and Biology, 5(1),91-94.
2. Association of Official Analytical. (1999). Official Methods of Analysis. AOAC. Washington, D. C.
3. Arbabi, S., Ghoorchi, T., & Parvar, R. (2016). A comparison of apparent digestibility of nutrient in Caspian Horse
feeds as determined by total collection of Faeces, acid insoluble ash and lignin methods. Animal Science Applied
of Iranian Journal, 6(2),461-466. https:// doi.org/ 10.22034/AEJ.2020.122777.
4. Baee, H., Ghoorchi, T., & Toghdory, A. H. (2020). Effect of different levels of date palm wastes on performance,
nutrient digestibility, blood parameters and rumen fiberlytic enzymes activity in fattening camels. Scientific
Research Journal of Animal Environment, 12(4),65-73. https:// doi.org/ 10.22034/AEJ.2020.122777.
5. Bergero, D., Miraglia, N., Abba, C., & Polidori, M. (2004). Apparent digestibility of Mediterranean forages
determined by total collection of faeces and acid-insoluble ash as internal marker. Livestock Production Science,
85,235–238. https:// doi.org/ 10.1016/S0301-6226(03)00137-4.
6. Cianci, D., Goio, L., Hashi, A. M., Pastorelli, S., Kamoun, M., Liponiand, G. B., & Orlandi, M. (2004). Feed
intake and digestibility in camels fed wheat straw and meadow hay. Journal Camel Science, 1,52-56.
7. Cuddeford, D., &Hughes D. (1990). A comparison between chromium-mordanted hay and acid-insoluble ash to
determine apparent digestibility of a chaffed, molassed hay/ straw mixture. Journal of Equine Veterinary Science,
22,122–125. https://doi.org/10.1111/j.2042-3306.1990.tb04223.x.
8. De Fombelle, A., Varloud, M., Goachet, A., Jacotot, E., Philippeau, C., Drogoul, C., & Julliand, V. (2003).
Characterisation of the microbial and biochemical profile of the different segments of the digestive tract in horses
fed two distinct diets. Journal of Animal Science, 77,487-490. https://doi: 10.1017/S1357729800059038.
9. Dehghanian, S., & Nasiri Moghadam, H. (2005). Animal nutrition, Kirsh Gesner, M., (Author). Publications of
Ferdowsi University of Mashhad, Iran. 644 p.
10. Dulphy, J. P., Dardillat, C., Jailler, M., & Jouany, J. P. (1998). Intake and digestibility of different forages in
llamas compared to sheep. Ann Zootech, 47,75-81. https://doi.org/10.1051/animres:19940407
11. Elam, C. J., Reynolds, P. J., Davis, R. E., & Everson, D. O. (1962). Digestibility studies by means of chromic
oxide, lignin and total collection techniques with sheep. Journal of Animal Science, 21, 189-192.
https://doi.org/10.2527/jas1962.212189x
12. Ellis, G. J., Matrone, G., & Maynard, L. A. (1946). A 72 percent H2SO4 method for the determination of lignin
and its use in animal nutrition studies. Journal of Animal Science, 5, 285. https://doi.org/ 10.2527/jas1946.53285x
13. Ghoorchi, T., & Arbabi, S. (2012). Comparison of the apparent digestibility of feed nutrients using methods of
collecting whole feces, internal reagent of acid-insoluble ash and lignin in the Caspian horse. Final report of the
research project of Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, 39 p.
14. Iqbal Saeed, S., Ghorbani, A., & Mehman Nawaz, Y. (2007). The application of biological statistics in animal
science, Kaps, M., Lamberson, V., (Authors). Umidi Publications. 520 p.
15. Kaewka, K., Therakulkait, C., & Cadwallader, K. R. (2009). Effect of preparation conditions on composition and
sensory aroma characteristics of acid hydrolyzed rice bran protein concentrate. Journal of Cereal Science, 50,56–
60. https://doi.org/ 10.1016/j.jcs.2009.02.006.
16. Kazemi, M., Tahmasabi, A., Valizadeh, R., Danesh Masgaran, M., &Naserian, A. (2008). Comparison of
nutritional value of wheat straw and barley by gas production method and in situ. The First National Conference
of Livestock and Poultry Industry in Golestan Province, Iran.
17. Khaldari, M. (2011). Statistical methods. Jihad University Press, Tehran. 860 p.
18. Komarek, A. R. (1994). Fiber analysis system. United states patent. Patent number: 5,370,007.
19. Lopez, A., Maizteguib, J., & Cabrera, R. (1998). Voluntary intake and digestibility of forages with different
nutritional quality in alpacas (Lama pacos). Journal of Small Rumination. Research, 29,295–301.
https://doi.org/10.1016/S0921-4488(97)00135-1.
20. Marais, J. P. (2000). Farm Animal Metabolism and Nutrition. CAB International, 255-277.
21. McGeough, E. J., O’Kiely, P., & Kenny, D. A. (2010). A note on the evaluation of the acid-insoluble ash
technique as a method for determining apparent diet digestibility in beef cattle. Irish Journal of Agricultural and
Food Research, 49,159–164.
22. Miraglia, N., Poncet, C., & Martin-Rosset, W. (1992). Effect of feeding level, physiological state and breed on the
rate of passage of particulate matter through the gastrointestinal tract of the horse. Animal Research, 41,69.
https://doi.org/10.1051/animres:19920134.
23. Mirzaei, A., & Maheri, N. (2008). Nutritive value of some agro-industrial by-products for ruminants - A review.

ناراکمه و دازهب، هزادناهب مدنگ هاک و مدنگ هاک یذغم داوم یرهاظ مضه تیلباق یریگ هارمه… 13
World Journal of Zoology, 3(2),40-46.
24. Nikkhah, A., & Amanlou, H. (2012). In the translation of principles of animal nutrition and feeding, Church, D.
C., and Pond, V. J. Academic Jihad Publications, Zanjan, Iran. 728 p.
25. Olivan, M., Ferreira, L. M. M., Celaya, R., & Osoro, K. (2007). Accuracy of the N-alkane technique for intake
estimates in beef cattle using different sampling procedures. Journal Livestock Science, 106,28-40.
https://doi.org/10.1016/j.livsci.2006.06.015.
26. Orton, R. K., Hume, I. D., Leng, R. A. (1985). Effects of exercise and level of dietary protein on digestive
function in horses. Journal of Equine Veterinary Science, 17,386–390. https://doi.org/ 10.1111/j.2042-
3306.1985.tb02530.x.
27. Raziq, A., Younas M., & Kakar M. A. (2008). Camel a potential dairy animal in difficult enviroments. Pakistan
Veterinary Journal, 45(2),263-267.
28. Sales, J. (2012). A review on the use of indigestible dietary markers to determine total tract apparent digestibility
or nutrient in horses. Animal Feed Science and Technology , 174,119-130.
https://doi.org/10.1016/j.anifeedsci.2012.03.005.
29. SAS. (2003). Qualification tools user’s guide. SAS 9.1. Cary (NC): SAS Institute.
30. Sufi Siavash, R., & Janmohammadi H. (2004). Animal nutrition, MacDonald, P., Edwards, R. A., Greenhall, J. F.
D., Morgan, S. A., (Author). Amidi Publications, Iran. 840 p.
31. Thonney, M. L., Palhof, B. A., Decarlo, M. R., Ross, D. A., Firth, N. L., Ouaas, R. L., Perosio, D. J., Duhaime, D.
J., Rollins, S. R., & Nour, A. Y. M. (1985). Sources of variation of dry matter digestibility measured by the Acid
Insoluble Ash Marker. Journal of Dairy Science, 68,661-668.
32. Van Keulen, J., & Young, B. A. (1977). Evaluation of acid-insoluble ash as a natural marker in ruminant
digestibility studies. Journal of Animal Science, 44(2),282-287.
33. Varga, G. A. (2006). In vivo digestibility of forages. Tri-State Dairy Nutrition Conference. April 25 and 26, 95-
106.