Mga Akda sa Panahon ng Propaganda at Himagsikan.pdf

Mga Akda sa Panahon ng Propaganda at Himagsikan

1. Mga Akda sa Panahon ng Propaganda at
Himagsikan
UNANG ARAW

2. Mga AkdasaPanahon ng Propaganda at
Himagsikan
Sanaysay: Kartilyang KatipunanniEmilio
Jacinto

3. Sa pagtatapos ng araling ito, ang mga mag-aaral ay
inaasahang;
•Natutukoy ang mahahalagang elemento (paksa, anyo,
kaisipan, damdamin, himig at estilo) at detalye sa sanaysay.
•Naiuugnay ang mahahalagang kaisipan ng sanaysay batay
sa sariling pananaw, moral, katangian at karanasan ng tao.
•Nasusuri ang mahahalagang kaisipan sa sanaysay batay sa
konteksto ng panahon, lunan, at may-akda.
•Nasusuri ang mga elementong panlingguwistika (anyo,
damdamin, himig at wika) ng sanaysay.
•Nasusuri ang kultural na elemento (simbolo, wika, norms,
pagpapahalaga at arketipo) na nakapaloob sa sanaysay
batay sa konteksto ng panahon.

4. Aralin 1: Ang Diwang Makabayan sa Panitikan
Sa panitikang Pilipino, maraming anyo ng akda ang naging instrumento
upang gisingin ang damdaming makabayan ng mga mamamayan . Isa na rito
ang tula na isinulat ni Andres Bonifacio na pinamagatang “Pag-ibig sa
Tinubuang Lupa.” Sa pamamagitan ng kanyang makapangyarihang
pananalita, naipapahayag ang pag-ibig sa bayan bilang isang tungkuling
hindi lamang ng mga bayaning mandirigma, kundi ng bawat Pilipino. Sa
araling ito, ating susuriin kung paano ginamit ni Bonifacio ang wika at
damdamin upang pukawin ang pagmamalasakit sa bayan. Bilang
panimulang gawain, ikaw ay inaanyayahang makinig sa isang awit na hango
sa tulang ito.

5. Gawain: Pakikinig sa Awitin
Awit: “Pag-ibig sa Tinubuang Lupa”
– Tula ni Andres Bonifacio, Musika ni Salvador Jorque
– Inawit ng Inang Laya
– Mula sa Canciones de Filipinas (YouTube)
Panoorin/Pakinggan ang awit sa kawing:
"Pag-ibig sa Tinubuang Lupa" - Filipino Patriotic Song [BONIFACIO DAY
TRIBUTE] "Pag-ibig sa Tinubuang Lupa" - Filipino Patriotic Song [Bonifacio
Day Tribute] Canciones de Filipinas

7. Tala-Salita
•Habang nakikinig sa awit, magtatala ng mga salita ang mga mag-aaral na
maiuugnay sa pagmamahal sa bayan batay sa pormat sa ibaba. Maaaring
magtala ng mga salita na nasa awit o personal na salita na naaalala ukol sa
nakaraang paksa.
•Halimbawa:
5 salita- Ipagmalaki Mo, Sa Buong Mundo
4 na salita- Mga Bayani’y Tularan Mo
3 salita- Pilipinas, Mahal Ko
2 salita- Maging Aktibo
1 salita- Magpaka-Pilipino

8. Ang mensaheng nais ipabatid ng musikang "Pag-ibig sa Tinubuang Lupa" na tula ni Andres
Bonifacio ay ang malalim na pagmamahal at pagkakalinga sa sariling bayan o tinubuang
lupa. Pinapakita nito ang matinding damdamin ng pag-ibig sa Pilipinas, na siyang
nagtutulak sa bawat Pilipino na ipaglaban ang kalayaan mula sa mga mananakop.
Bukod dito, ang tula ay nag-aanyaya ng pagkakaisa, tapang, at sakripisyo para sa
bayan. Ipinapakita rin nito na ang tunay na pag-ibig sa bansa ay hindi lamang sa salita
kundi sa gawa — ang pagtindig at paglaban para sa karapatan at kalayaan ng bayan.
Sa madaling salita, ang mensahe ay:
•Pagmamahal sa sariling bayan
•Pagkakaisa ng mga Pilipino para sa kalayaan
•Pagtataguyod ng bayan sa kabila ng panganib at pagsubok
•Sakripisyo at katapangan para sa kinabukasan ng bansa

9. •1875 – Ipinanganak si Emilio Jacinto
(Disyembre 15).
•1896 – Sumali sa Katipunan; naging
malapit na katulong ni Andres
Bonifacio.
•1896 – Sumulat ng Kartilya ng
Katipunan, gabay ng samahan.
•1899 – Namatay noong Abril 16 sa
edad na 23.
•Siya ang tinaguriang “Utak ng
Katipunan” dahil sa kanyang mga
sulatin at ideolohiya.

10. Kartilya ng
Katipunan
•Ang di marunong lumingon sa
pinanggalingan ay hindi makararating sa
paroroonan.
•Ipaglaban mo ang kalayaan mo kahit
pa ang buhay mo ay mawala.
•Huwag kang matakot sa mga kalaban
kundi ang matakot kang gumawa ng
masama.
•Huwag kang maging sakim sa mga
kayamanan ng bayan.
•Huwag kang magpabaya sa
pananampalataya at sa mga aral ng
relihiyon.

11. 6. Igalang ang mga kababaihan; ang paggalang sa kanila ay
tanda ng kagandahang asal ng isang tao.
7. Maging matulungin sa mga kapwa; ang pagtulong ay hindi
nasusukat sa halaga ng bagay kundi sa kabutihang loob.
8. Magkaisa kayo sa lahat ng bagay upang maging matatag ang
samahan.
9. Maging matapat sa sarili at sa kapwa.
10. Iwasan ang galit at kapaitan upang ang puso ay maging
malaya at payapa.

12. 11. Pag-ingatan ang dangal at pangalan ng sarili at ng
bayan.
12. Mag-aral at magpakabuti upang maging karapat-
dapat sa paglilingkod sa bayan.
13. Magtiwala sa sarili at sa kapwa upang ang bawat isa
ay maging matatag sa panahon ng kagipitan.
14. Maging handa sa anumang sakripisyo para sa
kalayaan at dangal ng bayan.

13. •Ipabasa ang Kartilya ng Katipunan at magtakda ng isang “Turo” sa bawat
pangkat.
•Susuriin ng bawat pangkat ang bilang ng “Turo” na itinakda sa kanila sa
pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong.
•Gumamit ng talahanayan para sa mas maayos na presentasyon. Humanda para
sa pag-uulat ng bawat pangkat.
•Pagsagot sa gabay na mga tanong
1.Anong paksa ang tinatalakay sa turong ito?
2.Anong kabutihan ang matututuhan?
3.Anong damdamin ang inyong naramdaman kaugnay ng turong ito?
4.Anong paraan ng pagpapahayag ang ginamit ng manunulat sa turong ito?
5.Ano ang kaisipan ng turong ito?