Áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại lợn Chu Bá Thơ, Việt Yên, Bắc Giang
sangkienkinhnghiemlo8
7 views
56 slides
Nov 01, 2024
Slide 1 of 56
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
About This Presentation
Bệnh tuy không xảy ra ồ ạt nhưng gây thiệt hại lớn cho lợn nái: gây chết thai, lưu thai, sẩy thai…nghiêm trọng hơn bệnh vẫn âm thầm làm hạn chế khả năng sinh sản của đàn lợn nái ở các lứa tiếp theo, ảnh hưởng đến năng suất, ch...
Slide Content
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NÔNG THỊ NGỌC MAI
Tên chuyên đề:
“ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG VÀ
PHÒNG TRỊ BỆNH CHO LỢN NÁI SINH SẢN TẠI TRẠI
CHU BÁ THƠ, VIỆT YÊN, BẮC GIANG”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành : Chăn nuôi thú y
Lớp : CNTYNO1-K47
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học : 2015 - 2019
Giảng viên hướng dẫn:TS TRƯƠNG HỮU DŨNG
Thái Nguyên - 2019https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NÔNG THỊ NGỌC MAI
Tên chuyên đề:
“ÁP DỤNG QUY TRÌNH CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG VÀ
PHÒNG TRỊ BỆNH CHO LỢN NÁI SINH SẢN TẠI TRẠI
CHU BÁ THƠ, VIỆT YÊN, BẮC GIANG”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo: Chính quy
Chuyên ngành : Chăn nuôi thú y
Lớp : CNTYNO1-K47
Khoa: Chăn nuôi Thú y
Khóa học : 2015 - 2019
Giảng viên hướng dẫn:TS TRƯƠNG HỮU DŨNG
Thái Nguyên - 2019https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, em đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy
cô, gia đình và bạn bè. Em xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới
Ban giám hiệu nhà trường, cùng toàn thể các thầy cô giáo trong khoa Chăn
Nuôi Thú Y trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo
TS Trương Hữu Dũng đã hướng dẫn và chỉ bảo tận tình để em hoàn thành
báo cáo chuyên đề tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo UBND xã Việt Tiến cùng gia đình
bác Chu Bá Thơ (chủ trại) và các cô chú, anh chị công nhân nơi cơ sở em thực
tập đã tạo điều kiện và giúp đỡ em trong suốt 6 tháng thực hiện đề tài.
Cuối cùng em xin được cảm ơn sự động viên, khích lệ của các thầy cô,
gia đình và bạn bè đã động viên giúp đỡ em hoàn thành tốt việc học tập,
nghiên cứu của mình trong suốt quá trình học tập vừa qua.
Trong thời gian thực tập em đã cố gắng hết sức mình để hoàn thành tốt
các yêu cầu của đợt thực tập nhưng do kinh nghiệm và kiến thức còn nhiều
hạn chế nên bản luận văn của em không tránh khỏi những thiếu sót và khiếm
khuyết. Em rất mong được các thầy cô giáo và các bạn sinh viên đóng góp ý
kiến bổ sung để khóa luận của em được hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, ngày thángnăm 2019
Sinh viên
Nông Thị Ngọc Mai https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, em đã nhận được sự giúp đỡ của các thầy
cô, gia đình và bạn bè. Em xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới
Ban giám hiệu nhà trường, cùng toàn thể các thầy cô giáo trong khoa Chăn
Nuôi Thú Y trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo
TS Trương Hữu Dũng đã hướng dẫn và chỉ bảo tận tình để em hoàn thành
báo cáo chuyên đề tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo UBND xã Việt Tiến cùng gia đình
bác Chu Bá Thơ (chủ trại) và các cô chú, anh chị công nhân nơi cơ sở em thực
tập đã tạo điều kiện và giúp đỡ em trong suốt 6 tháng thực hiện đề tài.
Cuối cùng em xin được cảm ơn sự động viên, khích lệ của các thầy cô,
gia đình và bạn bè đã động viên giúp đỡ em hoàn thành tốt việc học tập,
nghiên cứu của mình trong suốt quá trình học tập vừa qua.
Trong thời gian thực tập em đã cố gắng hết sức mình để hoàn thành tốt
các yêu cầu của đợt thực tập nhưng do kinh nghiệm và kiến thức còn nhiều
hạn chế nên bản luận văn của em không tránh khỏi những thiếu sót và khiếm
khuyết. Em rất mong được các thầy cô giáo và các bạn sinh viên đóng góp ý
kiến bổ sung để khóa luận của em được hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, ngày thángnăm 2019
Sinh viên
Nông Thị Ngọc Mai https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
ii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm
2015 - 2018 ...................................................................................... 32
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua
6 tháng thực tập ............................................................................... 33
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện thủ thuật trên đàn lợn con ................................. 36
Bảng 4.4. Tình hình sinh sản của lợn nái nuôi tại trại .................................... 37
Bảng 4.5. Chỉ tiêu lợn con tại trại ................................................................... 38
Bảng 4.6. Lịch sát trùng trại lợn nái ................................................................ 40
Bảng 4.7. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái sinh sản và
lợn con tại trại .................................................................................. 41
Bảng 4.8. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại ......................... 44
Bảng 4.9. Kết quả trực tiếp điều trị bệnh trên đàn nái sinh sản tại trại ........... 45
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm
2015 - 2018 ...................................................................................... 32
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua
6 tháng thực tập ............................................................................... 33
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện thủ thuật trên đàn lợn con ................................. 36
Bảng 4.4. Tình hình sinh sản của lợn nái nuôi tại trại .................................... 37
Bảng 4.5. Chỉ tiêu lợn con tại trại ................................................................... 38
Bảng 4.6. Lịch sát trùng trại lợn nái ................................................................ 40
Bảng 4.7. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái sinh sản và
lợn con tại trại .................................................................................. 41
Bảng 4.8. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại ......................... 44
Bảng 4.9. Kết quả trực tiếp điều trị bệnh trên đàn nái sinh sản tại trại ........... 45
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
iii
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
CP : Charoen Pokphand
cs : Cộng sự
Kg : Kilogam
M : Mét
Mg : Magie
NLTĐ : Năng lượng trao đổi
Nxb : Nhà xuất bản
TS : Tiến sĩ
TT : Thể trọng https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
CP : Charoen Pokphand
cs : Cộng sự
Kg : Kilogam
M : Mét
Mg : Magie
NLTĐ : Năng lượng trao đổi
Nxb : Nhà xuất bản
TS : Tiến sĩ
TT : Thể trọng https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
iv
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iv
Phần 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề .............................................................................................. 1
1.2.Mục đích và yêu cầu của chuyên đề ....................................................... 2
1.2.1. Mục đích của chuyên đề ................................................................... 2
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề ..................................................................... 2
Phần 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ......................................................... 3
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập .................................................................. 3
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, cơ sở vật chất của cơ sở thực tập ...................... 3
2.1.2. Đánh giá chung ................................................................................. 5
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề .................................................. 5
2.2.1. Đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái ............................................. 5
2.2.2. Quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản giai đoạn chửa, đẻ, nuôi con 10
2.2.3. Một số bệnh thường gặp trên lợn nái sinh sản ................................ 14
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong nước và ngoài nước ......................... 25
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước ........................................... 25
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài ........................................ 27
Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..... 29
3.1. Đối tượng ............................................................................................. 29
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ........................................................... 29
3.3. Nội dung thực hiện ............................................................................... 29 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iv
Phần 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề .............................................................................................. 1
1.2.Mục đích và yêu cầu của chuyên đề ....................................................... 2
1.2.1. Mục đích của chuyên đề ................................................................... 2
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề ..................................................................... 2
Phần 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ......................................................... 3
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập .................................................................. 3
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, cơ sở vật chất của cơ sở thực tập ...................... 3
2.1.2. Đánh giá chung ................................................................................. 5
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề .................................................. 5
2.2.1. Đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái ............................................. 5
2.2.2. Quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản giai đoạn chửa, đẻ, nuôi con 10
2.2.3. Một số bệnh thường gặp trên lợn nái sinh sản ................................ 14
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong nước và ngoài nước ......................... 25
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước ........................................... 25
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài ........................................ 27
Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..... 29
3.1. Đối tượng ............................................................................................. 29
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ........................................................... 29
3.3. Nội dung thực hiện ............................................................................... 29 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
v
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện ................................................ 29
3.4.1. Các chỉ tiêu thực hiện ..................................................................... 29
3.4.2. Phương pháp thực hiện ................................................................... 29
3.4.3. Phương pháp xác định các chỉ tiêu theo dõi ................................... 30
Phần 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................................ 32
4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm từ 2016 -
2018 .................................................................................................. 32
4.2. Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng đàn lợn nái sinh sản ......... 33
4.2.1. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua 6 tháng
thực tập ...................................................................................................... 33
4.2.2. Thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng lợn con ....................................... 34
4.3. Tình hình sinh sản của lợn nái tại trại lợn Chu Bá Thơ ....................... 37
4.4. Một số chỉ tiêu về lợn con của trại ....................................................... 38
4.5. Kết quả thực hiện các biện pháp phòng bệnh cho lợn nái sinh sản
tại trại lợn Chu Bá Thơ ...................................................................... 39
4.5.1. Thực hiện biện pháp vệ sinh phòng bệnh ....................................... 39
4.5.2. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái ................................ 41
4.6. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại. ........ 42
4.6.1. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản. ................................... 42
4.6.2. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại Chu Bá Thơ .... 45
Phân 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................. 47
5.1. Kết luận ................................................................................................ 47
5.2. Đề nghị ................................................................................................. 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 49 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện ................................................ 29
3.4.1. Các chỉ tiêu thực hiện ..................................................................... 29
3.4.2. Phương pháp thực hiện ................................................................... 29
3.4.3. Phương pháp xác định các chỉ tiêu theo dõi ................................... 30
Phần 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................................ 32
4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm từ 2016 -
2018 .................................................................................................. 32
4.2. Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng đàn lợn nái sinh sản ......... 33
4.2.1. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua 6 tháng
thực tập ...................................................................................................... 33
4.2.2. Thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng lợn con ....................................... 34
4.3. Tình hình sinh sản của lợn nái tại trại lợn Chu Bá Thơ ....................... 37
4.4. Một số chỉ tiêu về lợn con của trại ....................................................... 38
4.5. Kết quả thực hiện các biện pháp phòng bệnh cho lợn nái sinh sản
tại trại lợn Chu Bá Thơ ...................................................................... 39
4.5.1. Thực hiện biện pháp vệ sinh phòng bệnh ....................................... 39
4.5.2. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái ................................ 41
4.6. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại. ........ 42
4.6.1. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản. ................................... 42
4.6.2. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại Chu Bá Thơ .... 45
Phân 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................. 47
5.1. Kết luận ................................................................................................ 47
5.2. Đề nghị ................................................................................................. 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 49 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
1
Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Trong những năm gần đây, ngành chăn nuôi nước ta đang phát triển
mạnh mẽ theo hướng trang trại và hộ gia đình. Chăn nuôi lợn ngày càng
chiếm một vị trí quan trọng trong nền nông nghiệp Việt Nam. Nó đã góp phần
rất lớn vào tăng trưởng kinh tế nông thôn nước ta. Chăn nuôi lợn không chỉ để
phục vụ cho tiêu dùng, nâng cao chất lượng bữa ăn hàng ngày mà còn phải
tiến tới xuất khẩu với số lượng lớn, là nguồn cung cấp thực phẩm với tỉ trọng
cao và chất lượng tốt cho con người, là nguồn cung cấp phân bón cho ngành
trồng trọt và là nguồn cung cấp các sản phẩm phụ như: da, mỡ,...cho ngành
công nghiệp chế biến.
Với vị trí quan trọng hàng đầu trong việc cung cấp một lượng thực phẩm
lớn cho người tiêu dùng, nên chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng
đang được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm đến việc phát triển. Nhờ
vậy, công tác lai tạo giống cũng được triển khai và thu được nhiều kết quả to
lớn như: Tạo ra các giống lợn có tầm vóc lớn, sinh trưởng nhanh, tỉ lệ nạc
cao. Bên cạnh đó là việc áp dụng phương thức chăn nuôi theo hướng công
nghiệp, quy mô chăn nuôi lớn, áp dụng các biện pháp kĩ thuật chăm sóc, nuôi
dưỡng tiên tiến, chế biến thức ăn chất lượng cao, các loại thức ăn thay thế,
thức ăn bổ sung, phối hợp khẩu phần ăn có đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Trong đó, công tác thú y đã được đặc biệt chú ý đến.
Tuy nhiên, một trong những trở ngại lớn nhất của chăn nuôi lợn nái sinh
sản là dịch bệnh còn xảy ra phổ biến gây nhiều thiệt hại cho đàn lợn nái nuôi
trong các trang trại cũng như nuôi nhỏ lẻ tại các hộ gia đình. Đối với lợn nái
nhất là lợn ngoại được chăn nuôi theo phương thức công nghiệp cho nên tỷ lệ
mắc bệnh sinh sản ngày càng nhiều hơn do khả năng thích nghi của đàn lợn https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Trong những năm gần đây, ngành chăn nuôi nước ta đang phát triển
mạnh mẽ theo hướng trang trại và hộ gia đình. Chăn nuôi lợn ngày càng
chiếm một vị trí quan trọng trong nền nông nghiệp Việt Nam. Nó đã góp phần
rất lớn vào tăng trưởng kinh tế nông thôn nước ta. Chăn nuôi lợn không chỉ để
phục vụ cho tiêu dùng, nâng cao chất lượng bữa ăn hàng ngày mà còn phải
tiến tới xuất khẩu với số lượng lớn, là nguồn cung cấp thực phẩm với tỉ trọng
cao và chất lượng tốt cho con người, là nguồn cung cấp phân bón cho ngành
trồng trọt và là nguồn cung cấp các sản phẩm phụ như: da, mỡ,...cho ngành
công nghiệp chế biến.
Với vị trí quan trọng hàng đầu trong việc cung cấp một lượng thực phẩm
lớn cho người tiêu dùng, nên chăn nuôi nói chung và chăn nuôi lợn nói riêng
đang được Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm đến việc phát triển. Nhờ
vậy, công tác lai tạo giống cũng được triển khai và thu được nhiều kết quả to
lớn như: Tạo ra các giống lợn có tầm vóc lớn, sinh trưởng nhanh, tỉ lệ nạc
cao. Bên cạnh đó là việc áp dụng phương thức chăn nuôi theo hướng công
nghiệp, quy mô chăn nuôi lớn, áp dụng các biện pháp kĩ thuật chăm sóc, nuôi
dưỡng tiên tiến, chế biến thức ăn chất lượng cao, các loại thức ăn thay thế,
thức ăn bổ sung, phối hợp khẩu phần ăn có đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Trong đó, công tác thú y đã được đặc biệt chú ý đến.
Tuy nhiên, một trong những trở ngại lớn nhất của chăn nuôi lợn nái sinh
sản là dịch bệnh còn xảy ra phổ biến gây nhiều thiệt hại cho đàn lợn nái nuôi
trong các trang trại cũng như nuôi nhỏ lẻ tại các hộ gia đình. Đối với lợn nái
nhất là lợn ngoại được chăn nuôi theo phương thức công nghiệp cho nên tỷ lệ
mắc bệnh sinh sản ngày càng nhiều hơn do khả năng thích nghi của đàn lợn https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
2
nái với điều kiện ngoại cảnh nước ta còn kém. Mặt khác trong quá trình sinh
đẻ lợn nái dễ bị nhiễm các vi khuẩn như Streptococcus, E.coli… xâm nhập và
gây nhiễm trùng và dễ mắc các bệnh như viêm tử cung, hội chứng mất sữa,
bại liệt đây là các loại bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của lợn
mẹ. Bệnh tuy không xảy ra ồ ạt nhưng gây thiệt hại lớn cho lợn nái: gây chết
thai, lưu thai, sẩy thai…nghiêm trọng hơn bệnh vẫn âm thầm làm hạn chế khả
năng sinh sản của đàn lợn nái ở các lứa tiếp theo, ảnh hưởng đến năng suất,
chất lượng và hiệu quả của toàn ngành chăn nuôi lợn.
Với mục đích góp phần nâng cao khả năng sinh sản của đàn lợn, nâng
cao hiệu quả điều trị bệnh và xuất phát từ tình hình thực tế trên, được sự
đồng ý của Ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y, Trường đại học Nông
Lâm Thái Nguyên, cùng với sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn và cơ sở
nơi thực tập, em tiến hành thực hiện chuyên đề: “Áp dụng quy trình chăm
sóc, nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại lợn Chu
Bá Thơ, Việt Yên, Bắc Giang ”.
1.2.Mục đích và yêu cầu của chuyên đề
1.2.1. Mục đích của chuyên đề
- Nắm được quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản.
- Nắm được các loại thức ăn dành cho lợn nái sinh sản, khẩu phần ăn và
cách cho lợn nái ăn qua từng giai đoạn mang thai.
- Nắm được các bệnh thường xảy ra đối với lợn nái sinh sản và phương
pháp phòng trị bệnh hiệu quả nhất.
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề
- Ðánh giá tình hình chăn nuôi tại trại Chu Bá Thơ, Việt Yên, Bắc Giang ”.
- Thực hiện được quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng lợn nái sinh sản tại trại.
- Áp dụng phương pháp phòng trị bệnh hiệu quả cho đàn lợn nái sinh sản nuôi tại trại.
- Xác định tình hình nhiễm bệnh trên đàn nái sinh sản và áp dụng được
phương pháp phòng trị bệnh hiệu quả cho đàn lợn nái. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
nái với điều kiện ngoại cảnh nước ta còn kém. Mặt khác trong quá trình sinh
đẻ lợn nái dễ bị nhiễm các vi khuẩn như Streptococcus, E.coli… xâm nhập và
gây nhiễm trùng và dễ mắc các bệnh như viêm tử cung, hội chứng mất sữa,
bại liệt đây là các loại bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của lợn
mẹ. Bệnh tuy không xảy ra ồ ạt nhưng gây thiệt hại lớn cho lợn nái: gây chết
thai, lưu thai, sẩy thai…nghiêm trọng hơn bệnh vẫn âm thầm làm hạn chế khả
năng sinh sản của đàn lợn nái ở các lứa tiếp theo, ảnh hưởng đến năng suất,
chất lượng và hiệu quả của toàn ngành chăn nuôi lợn.
Với mục đích góp phần nâng cao khả năng sinh sản của đàn lợn, nâng
cao hiệu quả điều trị bệnh và xuất phát từ tình hình thực tế trên, được sự
đồng ý của Ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y, Trường đại học Nông
Lâm Thái Nguyên, cùng với sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn và cơ sở
nơi thực tập, em tiến hành thực hiện chuyên đề: “Áp dụng quy trình chăm
sóc, nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại lợn Chu
Bá Thơ, Việt Yên, Bắc Giang ”.
1.2.Mục đích và yêu cầu của chuyên đề
1.2.1. Mục đích của chuyên đề
- Nắm được quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản.
- Nắm được các loại thức ăn dành cho lợn nái sinh sản, khẩu phần ăn và
cách cho lợn nái ăn qua từng giai đoạn mang thai.
- Nắm được các bệnh thường xảy ra đối với lợn nái sinh sản và phương
pháp phòng trị bệnh hiệu quả nhất.
1.2.2. Yêu cầu của chuyên đề
- Ðánh giá tình hình chăn nuôi tại trại Chu Bá Thơ, Việt Yên, Bắc Giang ”.
- Thực hiện được quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng lợn nái sinh sản tại trại.
- Áp dụng phương pháp phòng trị bệnh hiệu quả cho đàn lợn nái sinh sản nuôi tại trại.
- Xác định tình hình nhiễm bệnh trên đàn nái sinh sản và áp dụng được
phương pháp phòng trị bệnh hiệu quả cho đàn lợn nái. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
3
Phần 2
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, cơ sở vật chất của cơ sở thực tập
2.1.1.1. Vài nét về trang trại Chu Bá Thơ
Trại lợn Chu Bá Thơ là trại lợn tư nhân, thuộc thôn Năm, làng Chàng, xã
Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
Vị trí địa lí tiếp giáp của trại :
- Phía Bắc giáp xóm 7, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
- Phía Nam giáp xóm 4, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
- Phía Đông giáp xóm 3, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
- Phía Tây giáp xóm 9, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang .
Trại lợn Chu Bá Thơ nằm ở khu vực cánh đồng rộng lớn, có địa hình
tương đối bằng phẳng thuận lợi cho việc phát triển chăn nuôi, với diện tích là
khoảng 5000 m
2
. Trong đó:
- Đất trồng cây ăn quả: 1000 m
2
- Đất xây dựng: 2000 m
2
- Ao, hồ chứa nước và nuôi cá: 1500 m
2
Trang trại đã dành khoảng 500 m
2
đất để xây dựng nhà điều hành, nhà ở
cho công nhân, bếp ăn, các công trình phục vụ cho công nhân và các hoạt
động khác của trại.
Khu chăn nuôi được quy hoạch, bố trí xây dựng hệ thống chuồng trại
cho 320 nái cơ bản bao gồm: 2 chuồng đẻ 720 m
2
(1 chuồng có 40 ô đẻ và 1
chuồng 30 ô đẻ), 1 chuồng nái chửa 690 m
2
(chuồng có 270 ô nái chửa và chờ
phối, 3 ô đực, 1 ô thử lợn), 1 chuồng hậu bị 300 m
2
, 1 chuồng thịt 300 m
2
,
cùng một số công trình phụ phục vụ cho chăn nuôi như: Kho thức ăn, phòng
sát trùng, kho thuốc. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Phần 2
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
2.1. Điều kiện cơ sở nơi thực tập
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, cơ sở vật chất của cơ sở thực tập
2.1.1.1. Vài nét về trang trại Chu Bá Thơ
Trại lợn Chu Bá Thơ là trại lợn tư nhân, thuộc thôn Năm, làng Chàng, xã
Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
Vị trí địa lí tiếp giáp của trại :
- Phía Bắc giáp xóm 7, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
- Phía Nam giáp xóm 4, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
- Phía Đông giáp xóm 3, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
- Phía Tây giáp xóm 9, xã Việt Tiến, huyện Việt Yên, Bắc Giang .
Trại lợn Chu Bá Thơ nằm ở khu vực cánh đồng rộng lớn, có địa hình
tương đối bằng phẳng thuận lợi cho việc phát triển chăn nuôi, với diện tích là
khoảng 5000 m
2
. Trong đó:
- Đất trồng cây ăn quả: 1000 m
2
- Đất xây dựng: 2000 m
2
- Ao, hồ chứa nước và nuôi cá: 1500 m
2
Trang trại đã dành khoảng 500 m
2
đất để xây dựng nhà điều hành, nhà ở
cho công nhân, bếp ăn, các công trình phục vụ cho công nhân và các hoạt
động khác của trại.
Khu chăn nuôi được quy hoạch, bố trí xây dựng hệ thống chuồng trại
cho 320 nái cơ bản bao gồm: 2 chuồng đẻ 720 m
2
(1 chuồng có 40 ô đẻ và 1
chuồng 30 ô đẻ), 1 chuồng nái chửa 690 m
2
(chuồng có 270 ô nái chửa và chờ
phối, 3 ô đực, 1 ô thử lợn), 1 chuồng hậu bị 300 m
2
, 1 chuồng thịt 300 m
2
,
cùng một số công trình phụ phục vụ cho chăn nuôi như: Kho thức ăn, phòng
sát trùng, kho thuốc. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
4
Hệ thống chuồng xây dựng khép kín hoàn toàn. Phía đầu chuồng là hệ
thống giàn mát, cuối chuồng có 6 quạt thông gió đối với các chuồng đẻ, 4
quạt thông gió đối với chuồng nái chửa và 2 quạt đối với chuồng hậu bị. Hai
bên tường có dãy cửa sổ lắp kính. Mỗi cửa sổ có diện tích 1,5m
2
, cách nền
1,2m, mỗi cửa sổ cách nhau 40cm. Trên trần được lắp hệ thống chống nóng
bằng tôn lạnh.Trong khu chăn nuôi, đường đi lại giữa các ô chuồng, các khu
khác đều được đổ bê tông và có các hố sát trùng. Hệ thống nước trong khu
chăn nuôi đều là nước giếng khoan. Nước uống cho lợn được cấp từ một bể lớn,
xây dựng ở đầu chuồng nái chửa . Nước tắm và nước xả gầm, phục vụ cho công
tác khác, được bố trí từ tháp bể lọc và được bơm qua hệ thống.
Đội ngũ cán bộ, công nhân của trại gồm có: 1 kỹ sư (chủ trại), và 2 công
nhân. Với việc chăn nuôi theo quy mô lớn, trang trại đã áp dụng hình thức sản
xuất, chăn nuôi từ khâu chọn giống đến quá trình chăn nuôi, chăm sóc bằng kĩ
thuật cao. Các biện pháp phòng chống dịch bệnh được thực hiện đầy đủ và
chủ động. Để đảm bảo việc phòng chống dịch bệnh công tác vệ sinh và sát
trùng được thực hiện nghiêm ngặt. Công nhân được trang bị quần áo bảo hộ,
ủng và một số vật dụng khác.
2.1.1.2. Tình hình chăn nuôi lợn của trang trại
Nhiệm vụ chính của trang trại là sản xuất con giống và chuyển giao tiến
bộ khoa học kỹ thuật.
Hiện nay, trung bình lợn nái của trại sản xuất được 2,3 - 2,32 lứa/năm.
Số con sơ sinh là 12,68 con/đàn, số con cai sữa: 10,08 con/đàn. Trại hoạt
động vào mức khá. Tại trại, lợn con theo mẹ được nuôi đến 21 ngày tuổi,
chậm nhất là 26 ngày thì tiến hành cai sữa và bán hoặc chuyển xuống
chuồng thịt nuôi .Trong trại có 5 con lợn đực giống, lợn đực giống này được
nuôi nhằm mục đích khai thác tinh và làm đực thí tình. Lợn nái được phối 2
lần (3 lần đối với những con bị trào ngược tinh ra ngoài). Dùng tinh giống
Landrace và Duroc do trại tự khai thác. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Hệ thống chuồng xây dựng khép kín hoàn toàn. Phía đầu chuồng là hệ
thống giàn mát, cuối chuồng có 6 quạt thông gió đối với các chuồng đẻ, 4
quạt thông gió đối với chuồng nái chửa và 2 quạt đối với chuồng hậu bị. Hai
bên tường có dãy cửa sổ lắp kính. Mỗi cửa sổ có diện tích 1,5m
2
, cách nền
1,2m, mỗi cửa sổ cách nhau 40cm. Trên trần được lắp hệ thống chống nóng
bằng tôn lạnh.Trong khu chăn nuôi, đường đi lại giữa các ô chuồng, các khu
khác đều được đổ bê tông và có các hố sát trùng. Hệ thống nước trong khu
chăn nuôi đều là nước giếng khoan. Nước uống cho lợn được cấp từ một bể lớn,
xây dựng ở đầu chuồng nái chửa . Nước tắm và nước xả gầm, phục vụ cho công
tác khác, được bố trí từ tháp bể lọc và được bơm qua hệ thống.
Đội ngũ cán bộ, công nhân của trại gồm có: 1 kỹ sư (chủ trại), và 2 công
nhân. Với việc chăn nuôi theo quy mô lớn, trang trại đã áp dụng hình thức sản
xuất, chăn nuôi từ khâu chọn giống đến quá trình chăn nuôi, chăm sóc bằng kĩ
thuật cao. Các biện pháp phòng chống dịch bệnh được thực hiện đầy đủ và
chủ động. Để đảm bảo việc phòng chống dịch bệnh công tác vệ sinh và sát
trùng được thực hiện nghiêm ngặt. Công nhân được trang bị quần áo bảo hộ,
ủng và một số vật dụng khác.
2.1.1.2. Tình hình chăn nuôi lợn của trang trại
Nhiệm vụ chính của trang trại là sản xuất con giống và chuyển giao tiến
bộ khoa học kỹ thuật.
Hiện nay, trung bình lợn nái của trại sản xuất được 2,3 - 2,32 lứa/năm.
Số con sơ sinh là 12,68 con/đàn, số con cai sữa: 10,08 con/đàn. Trại hoạt
động vào mức khá. Tại trại, lợn con theo mẹ được nuôi đến 21 ngày tuổi,
chậm nhất là 26 ngày thì tiến hành cai sữa và bán hoặc chuyển xuống
chuồng thịt nuôi .Trong trại có 5 con lợn đực giống, lợn đực giống này được
nuôi nhằm mục đích khai thác tinh và làm đực thí tình. Lợn nái được phối 2
lần (3 lần đối với những con bị trào ngược tinh ra ngoài). Dùng tinh giống
Landrace và Duroc do trại tự khai thác. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
5
Thức ăn cho lợn nái là thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh có chất lượng cao
của công ty cám Cagrill.
Năm 2018, trại có 4 lợn đực, 190 lợn nái sinh sản, 60 lợn nái hậu bị, gần
6000 lợn con và trên 5000 lợn thịt.
Cơ cấu lợn của trại có nhiều thay đổi trong 3 năm gần đây do thị trường
lợn trong nước có sự biến động, trại phải giảm số lượng lợn của trại để đáp
ứng thị trường cũng như là khả năng chăn nuôi của trại.
2.1.2. Đánh giá chung
2.1.2.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân xã Việt Tiến tạo điều kiện cho
sự phát triển của trang trại.
Trang trại được xây dựng ở vị trí thuận lợi: Xa khu dân cư, thuận tiện
đường giao thông.
Chủ trại có năng lực, năng động, nắm bắt được tình hình xã hội, luôn
quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ kỹ thuật và công nhân.
Cán bộ kỹ thuật có trình độ chuyên môn vững vàng, công nhân nhiệt tình
và có tinh thần trách nhiệm cao trong sản xuất. Con giống tốt, thức ăn, thuốc
chất lượng cao, quy trình chăn nuôi khép kín và áp dụng các thành tựu,khoa
học, kỹ thuật tiên tiến.
2.1.2.2. Khó khăn
Dịch bệnh diễn biến phức tạp nên chi phí dành cho phòng và chữa bệnh
lớn, làm ảnh hưởng đến giá thành và khả năng sinh sản của lợn.
Trang thiết bị vật tư, hệ thống chăn nuôi đã cũ, có phần bị hư hỏng.
Số lượng lợn nhiều, lượng nước thải lớn, việc đầu tư cho công tác xử lý
nước thải của trại còn nhiều khó khăn.
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề
2.2.1. Đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái
2.2.1.1. Sự thành thục về tính
Tuổi thành thục về tính là: tuổi con vật bắt đầu có phản xạ sinh dục và
khả năng sinh sản. Khi gia súc đã hoàn thiện về tính, bộ máy sinh dục đã phát https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Thức ăn cho lợn nái là thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh có chất lượng cao
của công ty cám Cagrill.
Năm 2018, trại có 4 lợn đực, 190 lợn nái sinh sản, 60 lợn nái hậu bị, gần
6000 lợn con và trên 5000 lợn thịt.
Cơ cấu lợn của trại có nhiều thay đổi trong 3 năm gần đây do thị trường
lợn trong nước có sự biến động, trại phải giảm số lượng lợn của trại để đáp
ứng thị trường cũng như là khả năng chăn nuôi của trại.
2.1.2. Đánh giá chung
2.1.2.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân xã Việt Tiến tạo điều kiện cho
sự phát triển của trang trại.
Trang trại được xây dựng ở vị trí thuận lợi: Xa khu dân cư, thuận tiện
đường giao thông.
Chủ trại có năng lực, năng động, nắm bắt được tình hình xã hội, luôn
quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ kỹ thuật và công nhân.
Cán bộ kỹ thuật có trình độ chuyên môn vững vàng, công nhân nhiệt tình
và có tinh thần trách nhiệm cao trong sản xuất. Con giống tốt, thức ăn, thuốc
chất lượng cao, quy trình chăn nuôi khép kín và áp dụng các thành tựu,khoa
học, kỹ thuật tiên tiến.
2.1.2.2. Khó khăn
Dịch bệnh diễn biến phức tạp nên chi phí dành cho phòng và chữa bệnh
lớn, làm ảnh hưởng đến giá thành và khả năng sinh sản của lợn.
Trang thiết bị vật tư, hệ thống chăn nuôi đã cũ, có phần bị hư hỏng.
Số lượng lợn nhiều, lượng nước thải lớn, việc đầu tư cho công tác xử lý
nước thải của trại còn nhiều khó khăn.
2.2. Cơ sở tài liệu liên quan đến chuyên đề
2.2.1. Đặc điểm sinh lý, sinh dục của lợn nái
2.2.1.1. Sự thành thục về tính
Tuổi thành thục về tính là: tuổi con vật bắt đầu có phản xạ sinh dục và
khả năng sinh sản. Khi gia súc đã hoàn thiện về tính, bộ máy sinh dục đã phát https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
6
triển hoàn thiện. Dưới tác dụng của thần kinh và nội tiết con vật bắt đầu có
những phản xạ về sinh dục. Con cái có hiện tượng động dục, con đực có phản
xạ giao phối.
Tuy nhiên lần động dục này chỉ là báo hiệu cho khả năng có thể sinh sản
của lợn cái.
* Biểu hiện của lợn cái khi thành thục về tính:
- Cơ thể đã phát triển đầy đủ, bộ máy sinh dục tương đối hoàn thiện, con
cái xuất hiện chu kỳ động dục lần đầu, con đực sinh tinh. Lúc này, tinh trùng
và trứng gặp nhau có khả năng thụ thai.
- Xuất hiện các đặc điểm sinh dục thứ cấp: bẹ vú phát triển và lộ rõ hai
hàng vú, âm hộ to lên hồng hào.
- Xuất hiện các phản xạ sinh dục: lợn có biểu hiện nhảy lên nhau, con cái
động dục, con đực có phản xạ giao phối.
- Thời điểm thành thục về tính: lợn cái bắt đầu khoảng 6 tháng tuổi (từ 4
- 8 tháng tuổi).
- Đối với các giống gia súc khác nhau thời gian thành thục về tính là
khác nhau, ở lợn nội thường từ 4 - 5 tháng (120 - 150 ngày), lợn ngoại 6 - 7
tháng (180 - 210ngày).
Sự thành thục về tính của lợn nái sớm hay muộn phụ thuộc vào: giống,
chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng, khí hậu, chuồng trại ...
+ Giống: Các giống khác nhau thì thành thục về tính cũng khác nhau:
những giống thuần hóa sớm hơn thì tính thành thục sớm hơn những giống
thuần hóa muộn, những giống có tầm vóc nhỏ thường thành thục sớm hơn
những giống có tầm vóc lớn.
Theo Phạm Hữu Doanh và Lưu Kỷ (2003) [4] cho rằng: Tuổi động dục
đầu tiên ở lợn nội (Ỉ, Móng Cái) rất sớm từ 4 - 5 tháng khi khối lượng đạt từ
20 - 25 kg. Ở lợn nái lai tuổi động dục lần đầu muộn hơn sơ với lợn nội thuần,
ở lợn lai F1 (có sẵn máu nội) động dục bắt đầu lúc 6 tháng tuổi khi khối lượng https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
triển hoàn thiện. Dưới tác dụng của thần kinh và nội tiết con vật bắt đầu có
những phản xạ về sinh dục. Con cái có hiện tượng động dục, con đực có phản
xạ giao phối.
Tuy nhiên lần động dục này chỉ là báo hiệu cho khả năng có thể sinh sản
của lợn cái.
* Biểu hiện của lợn cái khi thành thục về tính:
- Cơ thể đã phát triển đầy đủ, bộ máy sinh dục tương đối hoàn thiện, con
cái xuất hiện chu kỳ động dục lần đầu, con đực sinh tinh. Lúc này, tinh trùng
và trứng gặp nhau có khả năng thụ thai.
- Xuất hiện các đặc điểm sinh dục thứ cấp: bẹ vú phát triển và lộ rõ hai
hàng vú, âm hộ to lên hồng hào.
- Xuất hiện các phản xạ sinh dục: lợn có biểu hiện nhảy lên nhau, con cái
động dục, con đực có phản xạ giao phối.
- Thời điểm thành thục về tính: lợn cái bắt đầu khoảng 6 tháng tuổi (từ 4
- 8 tháng tuổi).
- Đối với các giống gia súc khác nhau thời gian thành thục về tính là
khác nhau, ở lợn nội thường từ 4 - 5 tháng (120 - 150 ngày), lợn ngoại 6 - 7
tháng (180 - 210ngày).
Sự thành thục về tính của lợn nái sớm hay muộn phụ thuộc vào: giống,
chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng, khí hậu, chuồng trại ...
+ Giống: Các giống khác nhau thì thành thục về tính cũng khác nhau:
những giống thuần hóa sớm hơn thì tính thành thục sớm hơn những giống
thuần hóa muộn, những giống có tầm vóc nhỏ thường thành thục sớm hơn
những giống có tầm vóc lớn.
Theo Phạm Hữu Doanh và Lưu Kỷ (2003) [4] cho rằng: Tuổi động dục
đầu tiên ở lợn nội (Ỉ, Móng Cái) rất sớm từ 4 - 5 tháng khi khối lượng đạt từ
20 - 25 kg. Ở lợn nái lai tuổi động dục lần đầu muộn hơn sơ với lợn nội thuần,
ở lợn lai F1 (có sẵn máu nội) động dục bắt đầu lúc 6 tháng tuổi khi khối lượng https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
7
cơ thể đạt 50 - 55 kg. Ở lợn ngoại động dục muộn hơn so với lợn lai, tức là
lúc động dục 6 - 7 tháng khi lợn có khối lượng 60 - 80 kg. Tuỳ theo giống,
điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng và quản lý mà có tuổi động dục lần đầu khác
nhau. Lợn Ỉ, Móng Cái có tuổi động dục lần đầu vào 4 - 5 tháng tuổi (121 -
158 ngày tuổi) các giống lợn ngoại (Yorkshire, Landrace) có tuổi động dục
lần đầu muộn hơn từ 7 - 8 tháng tuổi.
Mùa vụ và thời kỳ chiếu sáng: Cũng là yếu tố ảnh hưởng rõ rệt tới tuổi
động dục. Mùa hè lợn cái hậu bị thành thục chậm hơn so với mùa thu - đông,
điều đó có thể do ảnh hưởng của nhiệt độ trong chuồng nuôi gắn liền với mức
tăng trọng thấp trong các tháng nóng bức. Những con được chăn thả tự do thì
xuất hiện thành thục sớm hơn những con nuôi nhốt trong chuồng 14 ngày
(mùa xuân) và 17 ngày (mùa thu). Mùa đông, thời gian chiếu sáng trong ngày
thấp hơn so với các mùa khác trong năm, bóng tối cũng làm chậm tuổi thành
thục về tính so với những biến động ánh sáng tự nhiên hoặc ánh sáng nhân tạo
12 giờ mỗi ngày.
Chế độ dinh dưỡng: Ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thành thục về tính của
lợn cái. Thường những lợn được chăm sóc và nuôi dưỡng tốt thì tuổi thành
thục về tính sớm hơn những lợn được nuôi trong điều kiện dinh dưỡng kém,
lợn nái được nuôi trong điều kiện dinh dưỡng tốt sẽ thành thục ở độ tuổi trung
bình 188, 5 ngày (6 tháng tuổi) với khối lượng cơ thể là 80 kg và nếu hạn chế
thức ăn thì sự thành thục về tính sẽ xuất hiện lúc 234,8 ngày (trên 7 tháng
tuổi) và khối lượng cơ thể là 48,4 kg. Dinh dưỡng thiếu làm chậm sự thành
thục về tính là do sự tác động xấu lên tuyến yên và sự tiết kích tố hướng dục,
nếu thừa dinh dưỡng cũng ảnh hưởng không tốt tới sự thành thục là do sự tích
luỹ mỡ xung quanh buồng trứng và cơ quan sinh dục làm giảm chức năng
bình thường của chúng, mặt khác do béo quá ảnh hưởng tới các hoocmon
oestrogen và progesterone trong máu làm cho hàm lượng của hoocmon trong
cơ thể không đạt mức cần thiết để thúc đẩy sự thành thục. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
cơ thể đạt 50 - 55 kg. Ở lợn ngoại động dục muộn hơn so với lợn lai, tức là
lúc động dục 6 - 7 tháng khi lợn có khối lượng 60 - 80 kg. Tuỳ theo giống,
điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng và quản lý mà có tuổi động dục lần đầu khác
nhau. Lợn Ỉ, Móng Cái có tuổi động dục lần đầu vào 4 - 5 tháng tuổi (121 -
158 ngày tuổi) các giống lợn ngoại (Yorkshire, Landrace) có tuổi động dục
lần đầu muộn hơn từ 7 - 8 tháng tuổi.
Mùa vụ và thời kỳ chiếu sáng: Cũng là yếu tố ảnh hưởng rõ rệt tới tuổi
động dục. Mùa hè lợn cái hậu bị thành thục chậm hơn so với mùa thu - đông,
điều đó có thể do ảnh hưởng của nhiệt độ trong chuồng nuôi gắn liền với mức
tăng trọng thấp trong các tháng nóng bức. Những con được chăn thả tự do thì
xuất hiện thành thục sớm hơn những con nuôi nhốt trong chuồng 14 ngày
(mùa xuân) và 17 ngày (mùa thu). Mùa đông, thời gian chiếu sáng trong ngày
thấp hơn so với các mùa khác trong năm, bóng tối cũng làm chậm tuổi thành
thục về tính so với những biến động ánh sáng tự nhiên hoặc ánh sáng nhân tạo
12 giờ mỗi ngày.
Chế độ dinh dưỡng: Ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thành thục về tính của
lợn cái. Thường những lợn được chăm sóc và nuôi dưỡng tốt thì tuổi thành
thục về tính sớm hơn những lợn được nuôi trong điều kiện dinh dưỡng kém,
lợn nái được nuôi trong điều kiện dinh dưỡng tốt sẽ thành thục ở độ tuổi trung
bình 188, 5 ngày (6 tháng tuổi) với khối lượng cơ thể là 80 kg và nếu hạn chế
thức ăn thì sự thành thục về tính sẽ xuất hiện lúc 234,8 ngày (trên 7 tháng
tuổi) và khối lượng cơ thể là 48,4 kg. Dinh dưỡng thiếu làm chậm sự thành
thục về tính là do sự tác động xấu lên tuyến yên và sự tiết kích tố hướng dục,
nếu thừa dinh dưỡng cũng ảnh hưởng không tốt tới sự thành thục là do sự tích
luỹ mỡ xung quanh buồng trứng và cơ quan sinh dục làm giảm chức năng
bình thường của chúng, mặt khác do béo quá ảnh hưởng tới các hoocmon
oestrogen và progesterone trong máu làm cho hàm lượng của hoocmon trong
cơ thể không đạt mức cần thiết để thúc đẩy sự thành thục. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
8
Mật độ nuôi nhốt: Mật độ nuôi nhốt đông trên 1 đơn vị diện tích trong
suốt thời gian phát triển sẽ làm chậm tuổi động dục. Nhưng cần tránh nuôi lợn
cái hậu bị tách biệt đàn trong thời kỳ phát triển. Kết quả nghiên cứu của
Hughes và James (1996) [26], cho thấy việc nuôi nhốt lợn cái hậu bị riêng
từng cá thể sẽ làm chậm lại thành thục tính so với lợn cái được nuôi nhốt theo
nhóm. Bên cạnh những yếu tố trên thì đực giống cũng là một trong những yếu
tố ảnh hưởng đến tuổi động dục của lợn cái hậu bị. Nếu lợn cái hậu bị thường
xuyên tiếp xúc với đực giống sẽ nhanh động dục hơn lợn cái hậu bị không
tiếp xúc với lợn đực giống. Theo Hughes và James (1996) [26], lợn cái hậu bị
ngoài 90 kg thể trọng ở 165 ngày tuổi cho tiếp xúc 2 lần/ngày với lợn đực,
mỗi lần tiếp xúc 15 - 20 phút thì tới 83 % lợn cái hậu bị động dục lần đầu
- Tuổi thành thục về tính của gia súc:
Tuổi thành thục về tính thường sớm hơn tuổi thành thục về thể vóc,
nghĩa là sau khi con vật đã thành thục về tính thì vẫn tiếp tục sinh trưởng lớn
lên. Đây là đặc điểm cần chú ý trong chăn nuôi. Theo Phạm Hữu Doanh và cs
(2003) [4] cho rằng: Không nên cho phối giống ở lần động dục đầu tiên vì ở
thời kỳ này cơ thể lợn chưa phát triển đầy đủ, chưa tích tụ được chất dinh
dưỡng nuôi thai, trứng chưa chín một cách hoàn chỉnh. Để đạt được hiệu quả
sinh sản tốt và duy trì con cái lâu bền cần bỏ qua 1 - 2 chu kỳ động dục lần
đầu rồi mới cho phối giống.
2.2.1.2 Sự thành thục về thể vóc
Theo Nguyễn Đức Hùng và cs (2003) [9], tuổi thành thục về thể vóc là
tuổi có sự phát triển về ngoại hình và thể chất đạt mức độ hoàn chỉnh, tầm vóc
ổn định. Tuổi thành thục về thể vóc thường chậm hơn so với tuổi thành thục
về tính. Thành thục về tính được đánh dấu bằng hiện tượng động dục lần đầu
tiên. Lúc này sự sinh trưởng và phát dục của cơ thể vẫn còn tiếp tục, trong
giai đoạn lợn thành thục về tính mà ta cho giao phối ngay sẽ không tốt,vì lợn
mẹ có thể thụ thai nhưng cơ thể mẹ chưa đảm bảo cho bào thai phát triển tốt, https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Mật độ nuôi nhốt: Mật độ nuôi nhốt đông trên 1 đơn vị diện tích trong
suốt thời gian phát triển sẽ làm chậm tuổi động dục. Nhưng cần tránh nuôi lợn
cái hậu bị tách biệt đàn trong thời kỳ phát triển. Kết quả nghiên cứu của
Hughes và James (1996) [26], cho thấy việc nuôi nhốt lợn cái hậu bị riêng
từng cá thể sẽ làm chậm lại thành thục tính so với lợn cái được nuôi nhốt theo
nhóm. Bên cạnh những yếu tố trên thì đực giống cũng là một trong những yếu
tố ảnh hưởng đến tuổi động dục của lợn cái hậu bị. Nếu lợn cái hậu bị thường
xuyên tiếp xúc với đực giống sẽ nhanh động dục hơn lợn cái hậu bị không
tiếp xúc với lợn đực giống. Theo Hughes và James (1996) [26], lợn cái hậu bị
ngoài 90 kg thể trọng ở 165 ngày tuổi cho tiếp xúc 2 lần/ngày với lợn đực,
mỗi lần tiếp xúc 15 - 20 phút thì tới 83 % lợn cái hậu bị động dục lần đầu
- Tuổi thành thục về tính của gia súc:
Tuổi thành thục về tính thường sớm hơn tuổi thành thục về thể vóc,
nghĩa là sau khi con vật đã thành thục về tính thì vẫn tiếp tục sinh trưởng lớn
lên. Đây là đặc điểm cần chú ý trong chăn nuôi. Theo Phạm Hữu Doanh và cs
(2003) [4] cho rằng: Không nên cho phối giống ở lần động dục đầu tiên vì ở
thời kỳ này cơ thể lợn chưa phát triển đầy đủ, chưa tích tụ được chất dinh
dưỡng nuôi thai, trứng chưa chín một cách hoàn chỉnh. Để đạt được hiệu quả
sinh sản tốt và duy trì con cái lâu bền cần bỏ qua 1 - 2 chu kỳ động dục lần
đầu rồi mới cho phối giống.
2.2.1.2 Sự thành thục về thể vóc
Theo Nguyễn Đức Hùng và cs (2003) [9], tuổi thành thục về thể vóc là
tuổi có sự phát triển về ngoại hình và thể chất đạt mức độ hoàn chỉnh, tầm vóc
ổn định. Tuổi thành thục về thể vóc thường chậm hơn so với tuổi thành thục
về tính. Thành thục về tính được đánh dấu bằng hiện tượng động dục lần đầu
tiên. Lúc này sự sinh trưởng và phát dục của cơ thể vẫn còn tiếp tục, trong
giai đoạn lợn thành thục về tính mà ta cho giao phối ngay sẽ không tốt,vì lợn
mẹ có thể thụ thai nhưng cơ thể mẹ chưa đảm bảo cho bào thai phát triển tốt, https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
9
nên chất lượng đời con kém, đồng thời cơ quan sinh dục, đặc biệt là xương
chậu vẫn còn hẹp dễ gây hiện tượng khó đẻ. Điều này ảnh hưởng đến năng
suất sinh sản của lợn nái sau này. Do đó không nên cho phối giống quá sớm.
Đối với lợn cái nội khi được 7 - 8 tháng tuổi khối lượng đạt 40 - 50 kg nên
cho phối, đối với lợn ngoại khi được 8 - 9 tháng tuổi, khối lượng đạt 100 -
110 kg mới nên cho phối.
2.2.1.3. Chu kỳ động dục
Chu kỳ động dục là một quá trình sinh lý phức tạp sau khi toàn bộ cơ thể
đã phát triển hoàn hảo, cơ quan sinh dục không có bào thai và không có hiện
tượng bệnh lý thì bên trong buồng trứng có quá trình phát triển của noãn bao,
noãn bao thành thục, trứng chín và thải trứng. Song song với quá trình thải
trứng thì toàn bộ cơ thể nói chung đặc biệt là cơ quan sinh dục có hàng loạt
các biến đổi về hình thái cấu tạo và chức năng sinh lý. Tất cả các biến đổi đó
được lặp đi, lặp lại có tính chất chu kỳ nên gọi là chu kỳ tính.
Theo Trần Thanh Vân và cs (2017) [21] , lợn nái sau khi thành thục về
tính thì bắt đầu biểu hiện động dục, lần thứ nhất biểu hiện không rõ ràng, cách
sau đó 15 - 16 ngày động dục trở lại, lần này biểu hiện rõ ràng hơn và sau đó
đi vào quy luật mang tính chu kỳ.
Theo Nguyễn Thiện và Nguyễn Tuấn Anh (1993) [19], chu kỳ tính của
lợn nái thường diễn ra trong phạm vi 19 - 21 ngày. Thời gian động dục
thường kéo dài khoảng 3 - 4 ngày (lợn nội) hoặc 4 - 5 ngày (lợn lai, lợn
ngoại), và được chia làm ba giai đoạn: giai đoạn trước khi chịu đực (bắt đầu),
giai đoạn chịu đực (phối giống), giai đoạn sau chịu đực (kết thúc).
+ Giai đoạn trước khi chịu đực: Lợn nái kêu rít, âm hộ xung huyết, chưa
cho phối và lợn chưa chịu đực. Thời gian rụng trứng khi có hiện tượng trên
đối với lợn ngoại và lợn nái lai là 35 - 40 giờ, với lợn nội là 25 - 30 giờ.
+ Giai đoạn chịu đực: Lợn kém ăn, mê ì, lợn đứng yên khi ấn tay lên
lưng gần mông, âm hộ giảm độ sưng, nước nhờn chảy ra, dính, đục, đứng yên https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
nên chất lượng đời con kém, đồng thời cơ quan sinh dục, đặc biệt là xương
chậu vẫn còn hẹp dễ gây hiện tượng khó đẻ. Điều này ảnh hưởng đến năng
suất sinh sản của lợn nái sau này. Do đó không nên cho phối giống quá sớm.
Đối với lợn cái nội khi được 7 - 8 tháng tuổi khối lượng đạt 40 - 50 kg nên
cho phối, đối với lợn ngoại khi được 8 - 9 tháng tuổi, khối lượng đạt 100 -
110 kg mới nên cho phối.
2.2.1.3. Chu kỳ động dục
Chu kỳ động dục là một quá trình sinh lý phức tạp sau khi toàn bộ cơ thể
đã phát triển hoàn hảo, cơ quan sinh dục không có bào thai và không có hiện
tượng bệnh lý thì bên trong buồng trứng có quá trình phát triển của noãn bao,
noãn bao thành thục, trứng chín và thải trứng. Song song với quá trình thải
trứng thì toàn bộ cơ thể nói chung đặc biệt là cơ quan sinh dục có hàng loạt
các biến đổi về hình thái cấu tạo và chức năng sinh lý. Tất cả các biến đổi đó
được lặp đi, lặp lại có tính chất chu kỳ nên gọi là chu kỳ tính.
Theo Trần Thanh Vân và cs (2017) [21] , lợn nái sau khi thành thục về
tính thì bắt đầu biểu hiện động dục, lần thứ nhất biểu hiện không rõ ràng, cách
sau đó 15 - 16 ngày động dục trở lại, lần này biểu hiện rõ ràng hơn và sau đó
đi vào quy luật mang tính chu kỳ.
Theo Nguyễn Thiện và Nguyễn Tuấn Anh (1993) [19], chu kỳ tính của
lợn nái thường diễn ra trong phạm vi 19 - 21 ngày. Thời gian động dục
thường kéo dài khoảng 3 - 4 ngày (lợn nội) hoặc 4 - 5 ngày (lợn lai, lợn
ngoại), và được chia làm ba giai đoạn: giai đoạn trước khi chịu đực (bắt đầu),
giai đoạn chịu đực (phối giống), giai đoạn sau chịu đực (kết thúc).
+ Giai đoạn trước khi chịu đực: Lợn nái kêu rít, âm hộ xung huyết, chưa
cho phối và lợn chưa chịu đực. Thời gian rụng trứng khi có hiện tượng trên
đối với lợn ngoại và lợn nái lai là 35 - 40 giờ, với lợn nội là 25 - 30 giờ.
+ Giai đoạn chịu đực: Lợn kém ăn, mê ì, lợn đứng yên khi ấn tay lên
lưng gần mông, âm hộ giảm độ sưng, nước nhờn chảy ra, dính, đục, đứng yên https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
10
khi có đực đến gần và cho đực nhảy. Giai đoạn này kéo dài 2 ngày, nếu được
phối giống lợn sẽ thụ thai, lợn nội có thời gian ngắn hơn 28 - 30 giờ.
+ Giai đoạn sau chịu đực: Lợn trở lại bình thường, âm hộ giảm độ nở,
đuôi cụp và không chịu đực
- Thời điểm phối giống thích hợp
Theo Nguyễn Thiện và cs (1993) [19], trứng rụng tồn tại trong tử
cung 2 - 3 giờ và tinh trùng sống trong âm đạo lợn cái 30 - 48 giờ. Thời
điểm phối giống thích hợp nhất đối với lợn nái ngoại và lợn nái lai cho
phối vào chiều ngày thứ 3 và sáng ngày thứ 4, tính từ lúc bắt đầu động dục.
Đối với lợn nái nội hơn một ngày vào cuối ngày thứ 2 và sáng ngày thứ 3
do thời gian động dục ở lợn nái nội ngắn hơn. Thời điểm phối giống có ảnh
hưởng đến tỷ lệ đậu thai và sai con. Phối sớm hoặc phối chậm đều đạt kết
quả kém nên cho nhảy kép hoặc thụ tinh nhân tạo kép vào thời điểm tối ưu.
2.2.1.4. Sinh lý quá trình mang thai và đẻ
Sau thời gian lưu lại ở ống dẫn trứng khoảng 3 ngày để tự dưỡng (noãn
hoàng và dịch thể do ống dẫn trứng tiết) hợp tử bắt đầu di chuyển xuống tử cung,
tìm vị trí thích hợp để làm tổ, hình thành bào thai. Sự biến đổi nội tiết tố trong cơ
thể mẹ trong thời gian có chửa như sau: Progesterone trong 10 ngày đầu có chửa
tăng rất nhanh cao nhất vào ngày chửa thứ 20 rồi nó hơi giảm xuống một chút ở
3 tuần đầu, sau đó duy trì ổn định trong thời gian có chửa để an thai, ức chế động
dục 1 - 2 ngày trước khi đẻ progesterone giảm đột ngột. Estrogen trong suốt thời
kỳ có chửa duy trì ở mức độ thấp, cuối thời kỳ có chửa khoảng 2 tuần thì bắt đầu
tăng dần, đến khi đẻ thì tăng cao nhất. Thời gian có chửa của lợn nái bình quân
là 114 ngày (Jose Bento và cs, 2013) [27].
2.2.2. Quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản giai đoạn chửa, đẻ, nuôi con
2.2.2.1. Quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc lợn nái đẻ
Mục đích chăn nuôi lợn nái đẻ nhằm đảm bảo cho lợn đẻ an toàn, lợn
con có tỷ lệ sống cao, lợn mẹ có sức khỏe tốt, đủ khả năng tiết sữa nuôi con. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
khi có đực đến gần và cho đực nhảy. Giai đoạn này kéo dài 2 ngày, nếu được
phối giống lợn sẽ thụ thai, lợn nội có thời gian ngắn hơn 28 - 30 giờ.
+ Giai đoạn sau chịu đực: Lợn trở lại bình thường, âm hộ giảm độ nở,
đuôi cụp và không chịu đực
- Thời điểm phối giống thích hợp
Theo Nguyễn Thiện và cs (1993) [19], trứng rụng tồn tại trong tử
cung 2 - 3 giờ và tinh trùng sống trong âm đạo lợn cái 30 - 48 giờ. Thời
điểm phối giống thích hợp nhất đối với lợn nái ngoại và lợn nái lai cho
phối vào chiều ngày thứ 3 và sáng ngày thứ 4, tính từ lúc bắt đầu động dục.
Đối với lợn nái nội hơn một ngày vào cuối ngày thứ 2 và sáng ngày thứ 3
do thời gian động dục ở lợn nái nội ngắn hơn. Thời điểm phối giống có ảnh
hưởng đến tỷ lệ đậu thai và sai con. Phối sớm hoặc phối chậm đều đạt kết
quả kém nên cho nhảy kép hoặc thụ tinh nhân tạo kép vào thời điểm tối ưu.
2.2.1.4. Sinh lý quá trình mang thai và đẻ
Sau thời gian lưu lại ở ống dẫn trứng khoảng 3 ngày để tự dưỡng (noãn
hoàng và dịch thể do ống dẫn trứng tiết) hợp tử bắt đầu di chuyển xuống tử cung,
tìm vị trí thích hợp để làm tổ, hình thành bào thai. Sự biến đổi nội tiết tố trong cơ
thể mẹ trong thời gian có chửa như sau: Progesterone trong 10 ngày đầu có chửa
tăng rất nhanh cao nhất vào ngày chửa thứ 20 rồi nó hơi giảm xuống một chút ở
3 tuần đầu, sau đó duy trì ổn định trong thời gian có chửa để an thai, ức chế động
dục 1 - 2 ngày trước khi đẻ progesterone giảm đột ngột. Estrogen trong suốt thời
kỳ có chửa duy trì ở mức độ thấp, cuối thời kỳ có chửa khoảng 2 tuần thì bắt đầu
tăng dần, đến khi đẻ thì tăng cao nhất. Thời gian có chửa của lợn nái bình quân
là 114 ngày (Jose Bento và cs, 2013) [27].
2.2.2. Quy trình chăm sóc lợn nái sinh sản giai đoạn chửa, đẻ, nuôi con
2.2.2.1. Quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc lợn nái đẻ
Mục đích chăn nuôi lợn nái đẻ nhằm đảm bảo cho lợn đẻ an toàn, lợn
con có tỷ lệ sống cao, lợn mẹ có sức khỏe tốt, đủ khả năng tiết sữa nuôi con. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
11
Chính vì vậy quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng có vai trò rất quan trọng và ảnh
hưởng trực tiếp đến sức khỏe lợn mẹ và lợn con.
* Quy trình nuôi dưỡng
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16]: thức ăn dùng cho lợn nái đẻ
phải là những thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao, dễ tiêu hóa. Không cho lợn
nái ăn thức ăn có hệ số choán cao gây chèn ép thai sinh ra đẻ non, đẻ khó,
hoặc ép thai chết ngạt. Một tuần trước khi lợn đẻ phải căn cứ vào tình trạng
sức khỏe cụ thể của lợn nái để có kế hoạch giảm dần lượng thức ăn. Đối với
những lợn nái có sức khỏe tốt thì một tuần trước khi đẻ giảm 1/3 lượng thức
ăn, đẻ trước 2 - 3 ngày giảm 1/2 lượng thức ăn. Đối với những lợn nái có sức
khỏe yếu thì không giảm lượng thức ăn mà giảm dung tích của thức ăn bằng
cách tăng cường cho ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa. Những ngày lợn đẻ phải
căn cứ vào thể trạng của lợn nái, sự phát dục của bầu vú mà quyết định chế độ
dinh dưỡng cho hợp lý. Ngày lợn nái cắn ổ đẻ, cho lợn nái ăn ít thức ăn tinh
(0,5kg) hoặc không cho thức ăn tinh nhưng uống nước tự do. Ngày lợn nái đẻ
có thể không cho lợn nái ăn mà chỉ có uống nước ấm có pha muối hoặc ăn
cháo loãng. Sau khi đẻ 2 - 3 ngày không cho lợn nái ăn nhiều một cách đột
ngột mà tăng từ từ đến ngày thứ 4 - 5 thì cho ăn đủ tiêu chuẩn. Thức ăn cần
chế biến tốt, dung tích nhỏ, có mùi vị thơm ngon để kích thích tính thèm ăn
cho lợn nái.
* Quy trình chăm sóc
Việc chăm sóc lợn nái mẹ có vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến
năng suất và sức khỏe của cả lợn mẹ và lợn con. Theo Trần Văn Phùng và cs (
2004) [16] cần phải theo dõi thường xuyên sức khỏe lợn mẹ, quan sát bầu vú,
thân nhiệt lợn mẹ liên tục trong 3 ngày đầu sau khi đẻ để phát hiện các trường
hợp bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời. Trước khi lợn đẻ 10 - 15 ngày
cần chuẩn bị đầy đủ chuồng đẻ. Tẩy rửa vệ sinh, khử trùng toàn bộ ô chuồng,
nền chuồng, sàn chuồng dùng cho lợn con và lợn mẹ. Yêu cầu chuồng phải https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Chính vì vậy quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng có vai trò rất quan trọng và ảnh
hưởng trực tiếp đến sức khỏe lợn mẹ và lợn con.
* Quy trình nuôi dưỡng
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16]: thức ăn dùng cho lợn nái đẻ
phải là những thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao, dễ tiêu hóa. Không cho lợn
nái ăn thức ăn có hệ số choán cao gây chèn ép thai sinh ra đẻ non, đẻ khó,
hoặc ép thai chết ngạt. Một tuần trước khi lợn đẻ phải căn cứ vào tình trạng
sức khỏe cụ thể của lợn nái để có kế hoạch giảm dần lượng thức ăn. Đối với
những lợn nái có sức khỏe tốt thì một tuần trước khi đẻ giảm 1/3 lượng thức
ăn, đẻ trước 2 - 3 ngày giảm 1/2 lượng thức ăn. Đối với những lợn nái có sức
khỏe yếu thì không giảm lượng thức ăn mà giảm dung tích của thức ăn bằng
cách tăng cường cho ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa. Những ngày lợn đẻ phải
căn cứ vào thể trạng của lợn nái, sự phát dục của bầu vú mà quyết định chế độ
dinh dưỡng cho hợp lý. Ngày lợn nái cắn ổ đẻ, cho lợn nái ăn ít thức ăn tinh
(0,5kg) hoặc không cho thức ăn tinh nhưng uống nước tự do. Ngày lợn nái đẻ
có thể không cho lợn nái ăn mà chỉ có uống nước ấm có pha muối hoặc ăn
cháo loãng. Sau khi đẻ 2 - 3 ngày không cho lợn nái ăn nhiều một cách đột
ngột mà tăng từ từ đến ngày thứ 4 - 5 thì cho ăn đủ tiêu chuẩn. Thức ăn cần
chế biến tốt, dung tích nhỏ, có mùi vị thơm ngon để kích thích tính thèm ăn
cho lợn nái.
* Quy trình chăm sóc
Việc chăm sóc lợn nái mẹ có vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến
năng suất và sức khỏe của cả lợn mẹ và lợn con. Theo Trần Văn Phùng và cs (
2004) [16] cần phải theo dõi thường xuyên sức khỏe lợn mẹ, quan sát bầu vú,
thân nhiệt lợn mẹ liên tục trong 3 ngày đầu sau khi đẻ để phát hiện các trường
hợp bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời. Trước khi lợn đẻ 10 - 15 ngày
cần chuẩn bị đầy đủ chuồng đẻ. Tẩy rửa vệ sinh, khử trùng toàn bộ ô chuồng,
nền chuồng, sàn chuồng dùng cho lợn con và lợn mẹ. Yêu cầu chuồng phải https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
12
khô ráo, ấm áp, sạch sẽ, có đầy đủ ánh sáng. Sau khi vệ sinh tiêu độc nên để
trống chuồng từ 3 - 5 ngày trước khi lợn nái vào đẻ. Trước khi đẻ 1 tuần, cần
vệ sinh lợn nái sạch sẽ, lợn nái được lau rửa sạch sẽ đất hoặc phân bám dính
trên người, dùng khăn thấm nước xà phòng lau sạch bầu vú và âm hộ. Làm
như vậy tránh được nguy cơ lợn con mới sinh bị nhiễm khuẩn do tiếp xúc trực
tiếp với lợn mẹ có vi khuẩn gây bệnh. Sau khi vệ sinh sạch sẽ cho lợn nái,
chúng ta chuyển nhẹ nhàng từ chuồng chửa sang chuồng đẻ để lợn quen dần
với chuồng mới.
Trong quá trình chăm sóc lợn nái đẻ, công việc cần thiết và rất quan
trọng đó là việc chuẩn bị ô úm lợn cho lợn con. Theo Trần Thanh Vân và cs
(2004) [22], ổ úm rất quan trọng đối với lợn con, nó có tác dụng phòng ngừa
lợn mẹ đè chết lợn con, đặc biệt những ngày đầu mới sinh lợn con còn yếu ớt,
mà lợn mẹ mới đẻ xong sức khỏe còn rất yếu chưa hồi phục. Ổ úm tạo điều
kiện để khống chế nhiệt độ thích hợp cho lợn con, đặc biệt là lợn con đẻ vào
những tháng mùa đông. Ngoài ra, ổ úm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập ăn
sớm cho lợn con (để máng ăn vào ổ úm cho lợn con lúc 7 - 10 ngày tuổi ) mà
không bị lợn mẹ húc đẩy và ăn thức ăn của lợn con. Vào ngày dự kiến đẻ của
lợn nái, cần chuẩn bị xong ổ úm cho lợn con. Kích thước ổ úm: 1,2m x 1,5m.
Ổ úm được cọ rửa sạch, phun khử trùng và để trống từ 3 - 5 ngày trước khi
đón lợn con sơ sinh.
2.2.2.2. Quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc lợn nái nuôi con
* Quá trình nuôi dưỡng
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16]: thức ăn cho lợn nái nuôi con
phải là những thức ăn có ảnh hưởng tốt đến sản lượng và chất lượng sữa. Đó
là các loại thức ăn xanh non như các loại rau xanh, các loại củ quả như bí đỏ,
cà rốt, đu đủ. Thức ăn tinh tốt như gạo tấm, cám gạo, bột mỳ, các loại thức ăn
bổ sung đạm động, đạm thực vật, các loại khoáng, vitamin... Không cho lợn
nái nuôi con ăn các loại thức ăn thối mốc, biến chất, hư hỏng. Thức ăn hỗn https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
khô ráo, ấm áp, sạch sẽ, có đầy đủ ánh sáng. Sau khi vệ sinh tiêu độc nên để
trống chuồng từ 3 - 5 ngày trước khi lợn nái vào đẻ. Trước khi đẻ 1 tuần, cần
vệ sinh lợn nái sạch sẽ, lợn nái được lau rửa sạch sẽ đất hoặc phân bám dính
trên người, dùng khăn thấm nước xà phòng lau sạch bầu vú và âm hộ. Làm
như vậy tránh được nguy cơ lợn con mới sinh bị nhiễm khuẩn do tiếp xúc trực
tiếp với lợn mẹ có vi khuẩn gây bệnh. Sau khi vệ sinh sạch sẽ cho lợn nái,
chúng ta chuyển nhẹ nhàng từ chuồng chửa sang chuồng đẻ để lợn quen dần
với chuồng mới.
Trong quá trình chăm sóc lợn nái đẻ, công việc cần thiết và rất quan
trọng đó là việc chuẩn bị ô úm lợn cho lợn con. Theo Trần Thanh Vân và cs
(2004) [22], ổ úm rất quan trọng đối với lợn con, nó có tác dụng phòng ngừa
lợn mẹ đè chết lợn con, đặc biệt những ngày đầu mới sinh lợn con còn yếu ớt,
mà lợn mẹ mới đẻ xong sức khỏe còn rất yếu chưa hồi phục. Ổ úm tạo điều
kiện để khống chế nhiệt độ thích hợp cho lợn con, đặc biệt là lợn con đẻ vào
những tháng mùa đông. Ngoài ra, ổ úm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập ăn
sớm cho lợn con (để máng ăn vào ổ úm cho lợn con lúc 7 - 10 ngày tuổi ) mà
không bị lợn mẹ húc đẩy và ăn thức ăn của lợn con. Vào ngày dự kiến đẻ của
lợn nái, cần chuẩn bị xong ổ úm cho lợn con. Kích thước ổ úm: 1,2m x 1,5m.
Ổ úm được cọ rửa sạch, phun khử trùng và để trống từ 3 - 5 ngày trước khi
đón lợn con sơ sinh.
2.2.2.2. Quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc lợn nái nuôi con
* Quá trình nuôi dưỡng
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16]: thức ăn cho lợn nái nuôi con
phải là những thức ăn có ảnh hưởng tốt đến sản lượng và chất lượng sữa. Đó
là các loại thức ăn xanh non như các loại rau xanh, các loại củ quả như bí đỏ,
cà rốt, đu đủ. Thức ăn tinh tốt như gạo tấm, cám gạo, bột mỳ, các loại thức ăn
bổ sung đạm động, đạm thực vật, các loại khoáng, vitamin... Không cho lợn
nái nuôi con ăn các loại thức ăn thối mốc, biến chất, hư hỏng. Thức ăn hỗn https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
13
hợp cho lợn nái nuôi con dùng trong chăn nuôi công nghiệp phải đảm bảo đủ
protein, năng lượng và các thành phần vitamin, khoáng theo đúng tiêu chuẩn
quy định như năng lượng trao đổi 3100 Kcal, protein 15 %, Ca từ 0,9 - 1,0 %,
phospho 0,7 %.
Lượng thức ăn cho lợn nái nuôi con cũng đóng vai trò quan trọng và ảnh
hưởng trưc tiếp đến sinh trưởng và khả năng điều tiết sữa của lợn mẹ, chính vì
vậy ta cần phải có một khẩu phần ăn hợp lý và đầy đủ dinh dưỡng cho lợn mẹ.
Trong quá trình nuôi con, lợn nái được cho ăn như sau:
- Đối với lợn nái ngoại:
+ Ngày cắn ổ đẻ: cho lợn nái ăn ít thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (0,5 kg)
hoặc không cho ăn, nhưng cho uống nước tự do.
+ Sau ngày đẻ thứ 1, 2 và 3 cho ăn thức ăn hỗn hợp với lượng thức ăn từ
1- 2- 3 kg tương ứng.
+ Ngày nuôi con thứ 4 đến ngày thứ 7: cho ăn 4 kg thức ăn hỗn
hợp/nái/ngày
+ Từ ngày thứ 8 đến cai sữa cho ăn theo công thức: Lượng thức
ăn/nái/ngày = 2 kg + (số con x 0,35 kg/con)
+ Số bữa ăn trên ngày : 2 (sáng và chiều)
+ Nếu lợn mẹ gầy thì cho ăn thêm 0,5 kg, lợn mẹ béo thì giảm 0,5 kg
thức ăn/ngày.
+ Ngoài ra cho lợn nái ăn từ 1 - 2 kg rau xanh/ ngày sau bữa ăn tinh (nếu
có rau xanh)
+ Một ngày trước ngày cai sữa lượng thức ăn của lợn mẹ giảm đi 20 - 30 %
+ Ngày cai sữa cho lợn mẹ nhịn ăn, hạn chế uống nước.
* Quy trình chăm sóc
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16] vận động tắm nắng là điều kiện
tốt giúp cho lợn nái nhanh phục hồi sức khỏe và nâng cao sản lượng sữa của
lợn mẹ. Do vậy sau khi lợn đẻ được từ 3 - 7 ngày, trong điều kiện chăn nuôi
có sân vận động, nếu thời tiết tốt thì có thể cho lợn nái vận động, thời gian https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
hợp cho lợn nái nuôi con dùng trong chăn nuôi công nghiệp phải đảm bảo đủ
protein, năng lượng và các thành phần vitamin, khoáng theo đúng tiêu chuẩn
quy định như năng lượng trao đổi 3100 Kcal, protein 15 %, Ca từ 0,9 - 1,0 %,
phospho 0,7 %.
Lượng thức ăn cho lợn nái nuôi con cũng đóng vai trò quan trọng và ảnh
hưởng trưc tiếp đến sinh trưởng và khả năng điều tiết sữa của lợn mẹ, chính vì
vậy ta cần phải có một khẩu phần ăn hợp lý và đầy đủ dinh dưỡng cho lợn mẹ.
Trong quá trình nuôi con, lợn nái được cho ăn như sau:
- Đối với lợn nái ngoại:
+ Ngày cắn ổ đẻ: cho lợn nái ăn ít thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh (0,5 kg)
hoặc không cho ăn, nhưng cho uống nước tự do.
+ Sau ngày đẻ thứ 1, 2 và 3 cho ăn thức ăn hỗn hợp với lượng thức ăn từ
1- 2- 3 kg tương ứng.
+ Ngày nuôi con thứ 4 đến ngày thứ 7: cho ăn 4 kg thức ăn hỗn
hợp/nái/ngày
+ Từ ngày thứ 8 đến cai sữa cho ăn theo công thức: Lượng thức
ăn/nái/ngày = 2 kg + (số con x 0,35 kg/con)
+ Số bữa ăn trên ngày : 2 (sáng và chiều)
+ Nếu lợn mẹ gầy thì cho ăn thêm 0,5 kg, lợn mẹ béo thì giảm 0,5 kg
thức ăn/ngày.
+ Ngoài ra cho lợn nái ăn từ 1 - 2 kg rau xanh/ ngày sau bữa ăn tinh (nếu
có rau xanh)
+ Một ngày trước ngày cai sữa lượng thức ăn của lợn mẹ giảm đi 20 - 30 %
+ Ngày cai sữa cho lợn mẹ nhịn ăn, hạn chế uống nước.
* Quy trình chăm sóc
Theo Trần Văn Phùng và cs (2004) [16] vận động tắm nắng là điều kiện
tốt giúp cho lợn nái nhanh phục hồi sức khỏe và nâng cao sản lượng sữa của
lợn mẹ. Do vậy sau khi lợn đẻ được từ 3 - 7 ngày, trong điều kiện chăn nuôi
có sân vận động, nếu thời tiết tốt thì có thể cho lợn nái vận động, thời gian https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
14
vận động lúc đầu là 30 phút/ngày, sau tăng dần số giờ vận động lên. Trong
chăn nuôi công nghiệp, hầu hết lợn nái nuôi con đều bị nhốt trong các cũi đẻ,
không được vận động, vì vậy cần phải chú ý đến thành phần dinh dưỡng của
thức ăn, đặc biệt các chất khoáng và vitamin.
Ngoài ra yêu cầu đối với chuồng trại của lợn nái nuôi con là phải đảm
bảo luôn khô ráo, sach sẽ, không ẩm ướt, vì vậy hàng ngày phải vệ sinh
chuồng trại, máng ăn, máng uống sạch sẽ. Theo Trần Văn Phùng và cs (2004)
[16] chuồng lợn nái nuôi con phải có ô úm lợn con và ngăn tập ăn sớm cho
lợn con. Nhiệt độ chuồng nuôi thích hợp là 18 - 20
o
C, độ ẩm 70 - 75 %.
2.2.3. Một số bệnh thường gặp trên lợn nái sinh sản
* Bệnh viêm tử cung
Bệnh viêm tử cung xảy ra trên các giống lợn nội, ngoại khác nhau. Lợn
nái đẻ ít lứa, nhiều lứa hay đang nuôi con đều có thể mắc bệnh song tỷ lệ mắc
bệnh phụ thuộc vào yếu tố vệ sinh, chăm sóc nuôi dưỡng. Khi gia súc sinh đẻ
nhất là trong trường hợp đẻ khó phải can thiệp bằng tay hoặc dụng cụ, niêm
mạc tử cung bị xây xát, bị tổn thương, vi khuẩn xâm nhập và phát triển gây
viêm. Mặt khác, một số bệnh truyền nhiễm như sảy thai truyền nhiễm, phó
thương hàn, bệnh lao… thường gây viêm tử cung.
Nguyên nhân bệnh viêm tử cung
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [6], viêm tử cung là một quá trình
bệnh lý thường xảy ra ở gia súc cái sinh sản sau đẻ. Quá tŕnh viêm phá huỷ
các tế bào tổ chức của các lớp hay các tầng tử cung gây rối loạn sinh sản ở gia
súc cái làm ảnh hưởng lớn, thậm chí làm mất khả năng sinh sản ở gia súc cái.
Theo Nguyễn Xuân Bình (2000) [1], Phạm Sỹ Lăng và cs (2002) [10],
bệnh viêm tử cung ở lợn nái thường do các nguyên nhân sau:
- Công tác phối giống không đúng kỹ thuật, nhất là phối giống bằng
phương pháp thụ tinh nhân tạo làm xây xát niêm mạc tử cung, dụng cụ dẫn
tinh không được vô trùng khi phối giống có thể từ ngoài vào tử cung lợn nái
gây viêm. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
vận động lúc đầu là 30 phút/ngày, sau tăng dần số giờ vận động lên. Trong
chăn nuôi công nghiệp, hầu hết lợn nái nuôi con đều bị nhốt trong các cũi đẻ,
không được vận động, vì vậy cần phải chú ý đến thành phần dinh dưỡng của
thức ăn, đặc biệt các chất khoáng và vitamin.
Ngoài ra yêu cầu đối với chuồng trại của lợn nái nuôi con là phải đảm
bảo luôn khô ráo, sach sẽ, không ẩm ướt, vì vậy hàng ngày phải vệ sinh
chuồng trại, máng ăn, máng uống sạch sẽ. Theo Trần Văn Phùng và cs (2004)
[16] chuồng lợn nái nuôi con phải có ô úm lợn con và ngăn tập ăn sớm cho
lợn con. Nhiệt độ chuồng nuôi thích hợp là 18 - 20
o
C, độ ẩm 70 - 75 %.
2.2.3. Một số bệnh thường gặp trên lợn nái sinh sản
* Bệnh viêm tử cung
Bệnh viêm tử cung xảy ra trên các giống lợn nội, ngoại khác nhau. Lợn
nái đẻ ít lứa, nhiều lứa hay đang nuôi con đều có thể mắc bệnh song tỷ lệ mắc
bệnh phụ thuộc vào yếu tố vệ sinh, chăm sóc nuôi dưỡng. Khi gia súc sinh đẻ
nhất là trong trường hợp đẻ khó phải can thiệp bằng tay hoặc dụng cụ, niêm
mạc tử cung bị xây xát, bị tổn thương, vi khuẩn xâm nhập và phát triển gây
viêm. Mặt khác, một số bệnh truyền nhiễm như sảy thai truyền nhiễm, phó
thương hàn, bệnh lao… thường gây viêm tử cung.
Nguyên nhân bệnh viêm tử cung
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [6], viêm tử cung là một quá trình
bệnh lý thường xảy ra ở gia súc cái sinh sản sau đẻ. Quá tŕnh viêm phá huỷ
các tế bào tổ chức của các lớp hay các tầng tử cung gây rối loạn sinh sản ở gia
súc cái làm ảnh hưởng lớn, thậm chí làm mất khả năng sinh sản ở gia súc cái.
Theo Nguyễn Xuân Bình (2000) [1], Phạm Sỹ Lăng và cs (2002) [10],
bệnh viêm tử cung ở lợn nái thường do các nguyên nhân sau:
- Công tác phối giống không đúng kỹ thuật, nhất là phối giống bằng
phương pháp thụ tinh nhân tạo làm xây xát niêm mạc tử cung, dụng cụ dẫn
tinh không được vô trùng khi phối giống có thể từ ngoài vào tử cung lợn nái
gây viêm. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
15
- Lợn nái phối giống trực tiếp, lợn đực mắc bệnh viêm bao dương vật
hoặc mang vi khuẩn từ những con lợn nái khác đã bị viêm tử cung, viêm âm
đạo truyền sang cho lợn khoẻ.
- Lợn nái đẻ khó phải can thiệp bằng thủ thuật gây tổn thương niêm mạc
tử cung, vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng, viêm tử cung kế phát.
- Lợn nái sau đẻ bị sát nhau xử lý không triệt để cũng dẫn đến viêm
tử cung.
- Do kế phát từ một số bệnh truyền nhiễm như: sảy thai truyền nhiễm,
phó thương hàn, bệnh lao… gây viêm.
- Do vệ sinh chuồng đẻ, vệ sinh bộ phận sinh dục lợn nái trước và sau đẻ
không sạch sẽ, trong thời gian đẻ cổ tử cung mở vi sinh vật có điều kiện để
xâm nhập vào gây viêm.
Theo Đoàn Kim Dung và Lê Thị Tài (2002) [5], nguyên nhân gây viêm tử
cung là do vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), Liên cầu dung huyết
(Streptococcus hemolitica) và các loại Proteus vulgais,Klebriella, E.coli….
Theo Lê Văn Năm và cs (1999) [14], có rất nhiều nguyên nhân từ ngoại
cảnh gây bệnh như: do thức ăn nghèo dinh dưỡng, do can thiệp đỡ đẻ bằng dụng
cụ hay thuốc sản khoa sai kỹ thuật dẫn đến các cơ quan sinh dục bị phá hủy hoặc
kết tủa, kết hợp với việc chăm sóc nuôi dưỡng bất hợp lý và thiếu vận động đã
làm chậm quá trình thu teo sinh lý của dạ con (trong điều kiện cai sữa bình
thường dạ con trở về khối lượng kích thước ban đầu khoảng 3 tuần sau đẻ). Đây
là điều kiện tốt để vi khuẩn xâm nhập vào tử cung gây bệnh. Biến chứng nhiễm
trùng do vi khuẩn xâm nhập vào dạ con gây nên trong thời gian động dục (vì lúc
đó tử cung mở) và do thụ tinh nhân tạo sai kỹ thuật.
Bệnh còn xảy ra do thiếu sót về dinh dưỡng và quản lý: khẩu phần thiếu
hay thừa protein, trong thời kỳ mang thai có ảnh hưởng đến viêm tử cung.
Lợn nái sử dụng quá nhiều tinh bột gây đẻ khó, viêm tử cung do xây xát.
Khoáng chất, vitamin cũng ảnh hưởng đến viêm tử cung. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Lợn nái phối giống trực tiếp, lợn đực mắc bệnh viêm bao dương vật
hoặc mang vi khuẩn từ những con lợn nái khác đã bị viêm tử cung, viêm âm
đạo truyền sang cho lợn khoẻ.
- Lợn nái đẻ khó phải can thiệp bằng thủ thuật gây tổn thương niêm mạc
tử cung, vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng, viêm tử cung kế phát.
- Lợn nái sau đẻ bị sát nhau xử lý không triệt để cũng dẫn đến viêm
tử cung.
- Do kế phát từ một số bệnh truyền nhiễm như: sảy thai truyền nhiễm,
phó thương hàn, bệnh lao… gây viêm.
- Do vệ sinh chuồng đẻ, vệ sinh bộ phận sinh dục lợn nái trước và sau đẻ
không sạch sẽ, trong thời gian đẻ cổ tử cung mở vi sinh vật có điều kiện để
xâm nhập vào gây viêm.
Theo Đoàn Kim Dung và Lê Thị Tài (2002) [5], nguyên nhân gây viêm tử
cung là do vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus), Liên cầu dung huyết
(Streptococcus hemolitica) và các loại Proteus vulgais,Klebriella, E.coli….
Theo Lê Văn Năm và cs (1999) [14], có rất nhiều nguyên nhân từ ngoại
cảnh gây bệnh như: do thức ăn nghèo dinh dưỡng, do can thiệp đỡ đẻ bằng dụng
cụ hay thuốc sản khoa sai kỹ thuật dẫn đến các cơ quan sinh dục bị phá hủy hoặc
kết tủa, kết hợp với việc chăm sóc nuôi dưỡng bất hợp lý và thiếu vận động đã
làm chậm quá trình thu teo sinh lý của dạ con (trong điều kiện cai sữa bình
thường dạ con trở về khối lượng kích thước ban đầu khoảng 3 tuần sau đẻ). Đây
là điều kiện tốt để vi khuẩn xâm nhập vào tử cung gây bệnh. Biến chứng nhiễm
trùng do vi khuẩn xâm nhập vào dạ con gây nên trong thời gian động dục (vì lúc
đó tử cung mở) và do thụ tinh nhân tạo sai kỹ thuật.
Bệnh còn xảy ra do thiếu sót về dinh dưỡng và quản lý: khẩu phần thiếu
hay thừa protein, trong thời kỳ mang thai có ảnh hưởng đến viêm tử cung.
Lợn nái sử dụng quá nhiều tinh bột gây đẻ khó, viêm tử cung do xây xát.
Khoáng chất, vitamin cũng ảnh hưởng đến viêm tử cung. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
16
Triệu chứng
Sản dịch của lợn nái bình thường kéo dài trong vòng 4 - 5 ngày cá biệt
tới 6 - 7 ngày, sản dịch có màu sắc hơi đỏ do lẫn máu, sau chuyển dần sang
vàng hay trắng và trong. Trong trường hợp viêm thì sản dịch có thể có màu
đen hôi thối, mùi tanh rất khó chịu.
Bệnh viêm tử cung ở lợn nái được chia làm hai thể:
+ Thể cấp tính: con vật sốt 41 - 42
o
C trong vài ngày đầu âm môn sưng
tấy đỏ, dịch xuất tiết từ trong âm đạo chảy ra trắng đục đôi khi có máu lờ lờ.
+ Thể mãn tính: không sốt, âm môn không sưng đỏ nhưng vẫn có dịch
nhầy trắng đục tiết ra từ âm đạo, dịch nhầy thường không liên tục mà chỉ chảy
ra từng đợt từ vài ngày đến 1 tuần. Lợn nái thường thụ tinh không có kết quả
hoặc khi đã có thai sẽ bị tiêu thai vì quá trình viêm nhiễm niêm mạc âm đạo
tử cung lan sang thai làm chết thai.
Hậu quả của bệnh viêm tử cung
Tử cung là một trong những bộ phận quan trọng nhất trong cơ quan sinh
dục của lợn nái, nếu tử cung xảy ra bất kỳ quá trình bệnh lý nào thì đều ảnh
hưởng rất lớn tới khả năng sinh sản của lợn mẹ và sự sinh trưởng, phát triển
của lợn con.
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [6], Trần Thị Dân (2004) [3], khi lợn
nái bị viêm tử cung sẽ dẫn tới một số hậu quả chính sau:
- Khi lợn bị viêm tử cung dễ dẫn tới sảy thai.
Lớp cơ trơn ở thành tử cung có đặc tính co thắt. Khi mang thai, sự co
thắt của cơ tử cung giảm đi dưới tác dụng của progesterone, nhờ vậy phôi có
thể bám chặt vào tử cung.
Khi tử cung bị viêm cấp tính do nhiễm trùng, tế bào lớp nội mạc tử cung
tiết nhiều prostaglandin F2α (PGF2α), PGF2α gây phân huỷ thể vàng ở buồng
trứng bằng cách bám vào tế bào của thể vàng để làm chết tế bào và gây co
mạch hoặc thoái hoá các mao quản ở thể vàng nên giảm lưu lượng máu đi đến
thể vàng. Thể vàng bị phá huỷ, không tiết progesterone nữa, do đó hàm lượng https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Triệu chứng
Sản dịch của lợn nái bình thường kéo dài trong vòng 4 - 5 ngày cá biệt
tới 6 - 7 ngày, sản dịch có màu sắc hơi đỏ do lẫn máu, sau chuyển dần sang
vàng hay trắng và trong. Trong trường hợp viêm thì sản dịch có thể có màu
đen hôi thối, mùi tanh rất khó chịu.
Bệnh viêm tử cung ở lợn nái được chia làm hai thể:
+ Thể cấp tính: con vật sốt 41 - 42
o
C trong vài ngày đầu âm môn sưng
tấy đỏ, dịch xuất tiết từ trong âm đạo chảy ra trắng đục đôi khi có máu lờ lờ.
+ Thể mãn tính: không sốt, âm môn không sưng đỏ nhưng vẫn có dịch
nhầy trắng đục tiết ra từ âm đạo, dịch nhầy thường không liên tục mà chỉ chảy
ra từng đợt từ vài ngày đến 1 tuần. Lợn nái thường thụ tinh không có kết quả
hoặc khi đã có thai sẽ bị tiêu thai vì quá trình viêm nhiễm niêm mạc âm đạo
tử cung lan sang thai làm chết thai.
Hậu quả của bệnh viêm tử cung
Tử cung là một trong những bộ phận quan trọng nhất trong cơ quan sinh
dục của lợn nái, nếu tử cung xảy ra bất kỳ quá trình bệnh lý nào thì đều ảnh
hưởng rất lớn tới khả năng sinh sản của lợn mẹ và sự sinh trưởng, phát triển
của lợn con.
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [6], Trần Thị Dân (2004) [3], khi lợn
nái bị viêm tử cung sẽ dẫn tới một số hậu quả chính sau:
- Khi lợn bị viêm tử cung dễ dẫn tới sảy thai.
Lớp cơ trơn ở thành tử cung có đặc tính co thắt. Khi mang thai, sự co
thắt của cơ tử cung giảm đi dưới tác dụng của progesterone, nhờ vậy phôi có
thể bám chặt vào tử cung.
Khi tử cung bị viêm cấp tính do nhiễm trùng, tế bào lớp nội mạc tử cung
tiết nhiều prostaglandin F2α (PGF2α), PGF2α gây phân huỷ thể vàng ở buồng
trứng bằng cách bám vào tế bào của thể vàng để làm chết tế bào và gây co
mạch hoặc thoái hoá các mao quản ở thể vàng nên giảm lưu lượng máu đi đến
thể vàng. Thể vàng bị phá huỷ, không tiết progesterone nữa, do đó hàm lượng https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
17
Progesterone trong máu sẽ giảm làm cho tính trương lực co của cơ tử cung
tăng, nên gia súc cái có chửa dễ bị sảy thai.
- Lợn mẹ bị viêm tử cung bào thai cũng phát triển kém hoặc thai chết lưu.
Lớp nội mạc của tử cung có nhiệm vụ tiết các chất vào lòng tử cung để
giúp phôi thai phát triển. Khi lớp nội mạc bị viêm cấp tính, lượng
progesterone giảm nên khả năng tăng sinh và tiết dịch của niêm mạc tử cung
giảm, do đó bào thai nhận được ít thậm chí không nhận được dinh dưỡng từ
mẹ nên phát triển kém hoặc chết lưu.
- Sau khi sinh con lượng sữa giảm hoặc mất hẳn sữa nên lợn con trong
giai đoạn theo mẹ thường bị tiêu chảy.
Khi lợn nái bị nhiễm trùng tử cung, trong đường sinh dục thường có mặt
của vi khuẩn E.coli, vi khuẩn này tiết ra nội độc tố làm ức chế sự phân tiết
kích thích tố tạo sữa prolactin từ tuyến yên, do đó lợn nái ít hoặc mất hẳn sữa.
Lượng sữa giảm, thành phần sữa cũng thay đổi nên lợn con thường bị tiêu
chảy, còi cọc.
- Lợn nái bị viêm tử cung mãn tính sẽ không có khả năng động dục
trở lại.
Nếu tử cung bị viêm mãn tính thì sự phân tiết PGF2α giảm, do đó thể
vàng vẫn tồn tại, vẫn tiếp tục tiết progesterone.
Progesterone ức chế thuỳ trước tuyến yên tiết ra LH, do đó ức chế sự
phát triển của noãn bao trong buồng trứng, nên lợn nái không thể động dục trở
lại được và không thải trứng được.
- Tỷ lệ phối giống không đạt tăng lên ở đàn lợn nái viêm tử cung sau khi
sinh đẻ. Hiện tượng viêm tử cung âm ỉ kéo dài từ lứa đẻ trước đến lứa đẻ sau
là nguyên nhân làm giảm độ mắn đẻ. Mặt khác, viêm tử cung là một trong các
nguyên nhân dẫn đến hội chứng MMA, từ đó làm cho tỷ lệ lợn con nuôi sống
thấp. Đặc biệt, nếu viêm tử cung kèm theo viêm bàng quang thì còn ảnh
hưởng tới hoạt động của buồng trứng.
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Progesterone trong máu sẽ giảm làm cho tính trương lực co của cơ tử cung
tăng, nên gia súc cái có chửa dễ bị sảy thai.
- Lợn mẹ bị viêm tử cung bào thai cũng phát triển kém hoặc thai chết lưu.
Lớp nội mạc của tử cung có nhiệm vụ tiết các chất vào lòng tử cung để
giúp phôi thai phát triển. Khi lớp nội mạc bị viêm cấp tính, lượng
progesterone giảm nên khả năng tăng sinh và tiết dịch của niêm mạc tử cung
giảm, do đó bào thai nhận được ít thậm chí không nhận được dinh dưỡng từ
mẹ nên phát triển kém hoặc chết lưu.
- Sau khi sinh con lượng sữa giảm hoặc mất hẳn sữa nên lợn con trong
giai đoạn theo mẹ thường bị tiêu chảy.
Khi lợn nái bị nhiễm trùng tử cung, trong đường sinh dục thường có mặt
của vi khuẩn E.coli, vi khuẩn này tiết ra nội độc tố làm ức chế sự phân tiết
kích thích tố tạo sữa prolactin từ tuyến yên, do đó lợn nái ít hoặc mất hẳn sữa.
Lượng sữa giảm, thành phần sữa cũng thay đổi nên lợn con thường bị tiêu
chảy, còi cọc.
- Lợn nái bị viêm tử cung mãn tính sẽ không có khả năng động dục
trở lại.
Nếu tử cung bị viêm mãn tính thì sự phân tiết PGF2α giảm, do đó thể
vàng vẫn tồn tại, vẫn tiếp tục tiết progesterone.
Progesterone ức chế thuỳ trước tuyến yên tiết ra LH, do đó ức chế sự
phát triển của noãn bao trong buồng trứng, nên lợn nái không thể động dục trở
lại được và không thải trứng được.
- Tỷ lệ phối giống không đạt tăng lên ở đàn lợn nái viêm tử cung sau khi
sinh đẻ. Hiện tượng viêm tử cung âm ỉ kéo dài từ lứa đẻ trước đến lứa đẻ sau
là nguyên nhân làm giảm độ mắn đẻ. Mặt khác, viêm tử cung là một trong các
nguyên nhân dẫn đến hội chứng MMA, từ đó làm cho tỷ lệ lợn con nuôi sống
thấp. Đặc biệt, nếu viêm tử cung kèm theo viêm bàng quang thì còn ảnh
hưởng tới hoạt động của buồng trứng.
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
18
- Chẩn đoán lâm sàng bệnh viêm tử cung
Xuất phát từ quan điểm lâm sàng thì bệnh viêm tử cung thường biểu hiện
vào lúc đẻ và thời kỳ tiền động dục, vì đây là thời gian cổ tử cung mở nên
dịch viêm có thể chảy ra ngoài. Số lượng mủ không ổn định, từ vài ml cho tới
200 ml hoặc hơn nữa. Tính chất mủ cũng khác nhau, từ dạng dung dịch màu
trắng loãng cho tới màu xám hoặc vàng, đặc như kem, có thể màu máu cá.
Người ta thấy rằng thời kì sau sinh đẻ hay xuất hiện viêm tử cung cấp tính,
viêm tử cung mạn tính thường gặp trong thời kì cho sữa. Hiện tượng chảy mủ
ở âm hộ có thể cho phép nghi viêm nội mạc tử cung.
Tuy nhiên, cần phải đánh giá chính xác tính chất của mủ, đôi khi có
những mảnh trắng giống như mủ đọng lại ở âm hộ nhưng lại có thể là chất kết
tinh của nước tiểu từ trong bàng quang chảy ra. Các chất đọng ở âm hộ lợn
nái còn có thể là do viêm bàng quang có mủ gây ra.
Khi lợn nái mang thai, cổ tử cung sẽ đóng rất chặt vì vậy nếu có mủ chảy
ra thì có thể là do viêm bàng quang. Nếu mủ chảy ở thời kỳ động đực thì có
thể bị nhầm lẫn.
Như vậy, việc kiểm tra mủ chảy ra ở âm hộ chỉ có tính chất tương đối.
Với một trại có nhiều biểu hiện mủ chảy ra ở âm hộ, ngoài việc kiểm tra mủ
nên kết hợp xét nghiệm nước tiểu và kiểm tra cơ quan tiết niệu sinh dục. Mặt
khác, nên kết hợp với đặc điểm sinh lý sinh dục của lợn nái để chẩn đoán cho
chính xác.
Mỗi thể viêm khác nhau biểu hiện triệu chứng khác nhau và có mức độ
ảnh hưởng khác nhau tới khả năng sinh sản của lợn nái. Để hạn chế tối thiểu
hậu quả do viêm tử cung gây ra cần phải chẩn đoán chính xác mỗi thể viêm từ
đó đưa ra phác đồ điều trị tối ưu nhằm đạt được hiệu quả điều trị cao nhất,
thời gian điều trị ngắn nhất, chi phí điều trị thấp nhất. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Chẩn đoán lâm sàng bệnh viêm tử cung
Xuất phát từ quan điểm lâm sàng thì bệnh viêm tử cung thường biểu hiện
vào lúc đẻ và thời kỳ tiền động dục, vì đây là thời gian cổ tử cung mở nên
dịch viêm có thể chảy ra ngoài. Số lượng mủ không ổn định, từ vài ml cho tới
200 ml hoặc hơn nữa. Tính chất mủ cũng khác nhau, từ dạng dung dịch màu
trắng loãng cho tới màu xám hoặc vàng, đặc như kem, có thể màu máu cá.
Người ta thấy rằng thời kì sau sinh đẻ hay xuất hiện viêm tử cung cấp tính,
viêm tử cung mạn tính thường gặp trong thời kì cho sữa. Hiện tượng chảy mủ
ở âm hộ có thể cho phép nghi viêm nội mạc tử cung.
Tuy nhiên, cần phải đánh giá chính xác tính chất của mủ, đôi khi có
những mảnh trắng giống như mủ đọng lại ở âm hộ nhưng lại có thể là chất kết
tinh của nước tiểu từ trong bàng quang chảy ra. Các chất đọng ở âm hộ lợn
nái còn có thể là do viêm bàng quang có mủ gây ra.
Khi lợn nái mang thai, cổ tử cung sẽ đóng rất chặt vì vậy nếu có mủ chảy
ra thì có thể là do viêm bàng quang. Nếu mủ chảy ở thời kỳ động đực thì có
thể bị nhầm lẫn.
Như vậy, việc kiểm tra mủ chảy ra ở âm hộ chỉ có tính chất tương đối.
Với một trại có nhiều biểu hiện mủ chảy ra ở âm hộ, ngoài việc kiểm tra mủ
nên kết hợp xét nghiệm nước tiểu và kiểm tra cơ quan tiết niệu sinh dục. Mặt
khác, nên kết hợp với đặc điểm sinh lý sinh dục của lợn nái để chẩn đoán cho
chính xác.
Mỗi thể viêm khác nhau biểu hiện triệu chứng khác nhau và có mức độ
ảnh hưởng khác nhau tới khả năng sinh sản của lợn nái. Để hạn chế tối thiểu
hậu quả do viêm tử cung gây ra cần phải chẩn đoán chính xác mỗi thể viêm từ
đó đưa ra phác đồ điều trị tối ưu nhằm đạt được hiệu quả điều trị cao nhất,
thời gian điều trị ngắn nhất, chi phí điều trị thấp nhất. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
19
* Bệnh viêm vú
Nguyên nhân:
Christensen và cs (2007) [25] khi nghiên cứu về môn học và vi khuẩn
học từ mẫu mô vú bị viêm cho thấy: vi khuẩn chính gây viêm vú là
Staphylococcus spp. và Arcanobacterium pyogenes.
Khi lợn nái đẻ nếu nuôi không đúng cách, chuồng bẩn thì các vi khuẩn
Mycoplasma, các cầu khuẩn, vi khuẩn đường ruột xâm nhập gây viêm vú.
Một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm vú ở lợn nái là thức ăn
không phù hợp cho lợn nái, không giảm khẩu phần thức ăn cho lợn nái trước
khi đẻ một tuần làm cho lượng sữa tiết ra quá nhiều gây tắc sữa. Sau vài ngày
đẻ mà lợn con không bú hết, sữa lưu là môi trường tốt cho vi khuẩn xâm nhập
và gây viêm.
Do kế phát từ một số bệnh: Sót nhau, viêm tử cung, bại liệt sau đẻ, viêm
bàng quang… khi lợn nái bị những bệnh này vi khuẩn theo máu về tuyến vú
cư trú tại đây và gây bệnh.
Lợn nái tốt sữa, lợn con bú không hết hoặc lợn nái cho con bú một hàng
vú, hàng vú còn lại căng sữa. Lợn con bú làm xây xát bầu vú hoặc lợn con bị
bệnh không bú, sữa xuống nhiều bầu vú căng dễ dẫn đến viêm.
Do quá trình chăm sóc nuôi dưỡng kém, chất độn chuồng và ổ đẻ bẩn,
sau khi đẻ bầu vú không được vệ sinh sạch, hàng ngày không vệ sinh bầu vú,
thời tiết quá ẩm kéo dài, nhiệt độ thay đổi đột ngột dẫn đến viêm.
Triệu chứng:
Theo White và cs (2013) [31], biểu hiện rõ tại vú viêm với các đặc điểm:
vú căng cứng, nóng đỏ, có biểu hiện đau khi sờ nắn, không xuống sữa, nếu vắt
mạnh sữa chảy ra có nhiều lợn cợn lẫn máu; sau 1 - 2 ngày thấy có mủ, lợn
mẹ giảm ăn hay bỏ ăn, sốt cao 40 - 41,5
o
C.
Theo Ngô Nhật Thắng (2006) [18], viêm vú thường xuất hiện ở một vài
vú nhưng đôi khi cũng lan ra toàn bộ các vú. Vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
* Bệnh viêm vú
Nguyên nhân:
Christensen và cs (2007) [25] khi nghiên cứu về môn học và vi khuẩn
học từ mẫu mô vú bị viêm cho thấy: vi khuẩn chính gây viêm vú là
Staphylococcus spp. và Arcanobacterium pyogenes.
Khi lợn nái đẻ nếu nuôi không đúng cách, chuồng bẩn thì các vi khuẩn
Mycoplasma, các cầu khuẩn, vi khuẩn đường ruột xâm nhập gây viêm vú.
Một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh viêm vú ở lợn nái là thức ăn
không phù hợp cho lợn nái, không giảm khẩu phần thức ăn cho lợn nái trước
khi đẻ một tuần làm cho lượng sữa tiết ra quá nhiều gây tắc sữa. Sau vài ngày
đẻ mà lợn con không bú hết, sữa lưu là môi trường tốt cho vi khuẩn xâm nhập
và gây viêm.
Do kế phát từ một số bệnh: Sót nhau, viêm tử cung, bại liệt sau đẻ, viêm
bàng quang… khi lợn nái bị những bệnh này vi khuẩn theo máu về tuyến vú
cư trú tại đây và gây bệnh.
Lợn nái tốt sữa, lợn con bú không hết hoặc lợn nái cho con bú một hàng
vú, hàng vú còn lại căng sữa. Lợn con bú làm xây xát bầu vú hoặc lợn con bị
bệnh không bú, sữa xuống nhiều bầu vú căng dễ dẫn đến viêm.
Do quá trình chăm sóc nuôi dưỡng kém, chất độn chuồng và ổ đẻ bẩn,
sau khi đẻ bầu vú không được vệ sinh sạch, hàng ngày không vệ sinh bầu vú,
thời tiết quá ẩm kéo dài, nhiệt độ thay đổi đột ngột dẫn đến viêm.
Triệu chứng:
Theo White và cs (2013) [31], biểu hiện rõ tại vú viêm với các đặc điểm:
vú căng cứng, nóng đỏ, có biểu hiện đau khi sờ nắn, không xuống sữa, nếu vắt
mạnh sữa chảy ra có nhiều lợn cợn lẫn máu; sau 1 - 2 ngày thấy có mủ, lợn
mẹ giảm ăn hay bỏ ăn, sốt cao 40 - 41,5
o
C.
Theo Ngô Nhật Thắng (2006) [18], viêm vú thường xuất hiện ở một vài
vú nhưng đôi khi cũng lan ra toàn bộ các vú. Vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
20
thấy nóng, hơi cứng ấn vào lợn nái có phản ứng đau. Lợn nái giảm ăn, trường
hợp nặng thì bỏ ăn, sốt cao 40,5 - 42
o
C kéo dài trong suốt thời gian viêm, sản
lượng sữa giảm, lợn nái thường nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú. Lợn
con thiếu sữa kêu la chạy vòng quanh lợn mẹ đòi bú, lợn con ỉa chảy, xù lông,
gầy tọp, tỷ lệ chết cao 30 - 100 % (Lê Hồng Mận, 2002) [12]. Vắt sữa ở những
vú bị viêm thấy sữa loãng, trong sữa có những cặn hoặc cục sữa vón lại, xuất
hiện những mảnh cazein màu vàng, xanh lợn cợn, đôi khi có máu.
Hậu quả của bệnh viêm vú:
Khi lợn nái bị viêm vú sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa, từ đó
sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng phát triển của lợn con theo mẹ.
Theo Nguyễn Đức Lưu và Nguyễn Hữu Vũ (2004) [11], bệnh viêm tử
cung và viêm vú là hai nguyên nhân trực tiếp gây ra sự giảm và mất sữa ở lợn
nái nuôi con.
Nguyễn Xuân Bình (2000) [1] cũng khẳng định: Mất sữa sau khi đẻ là do
kế phát từ bệnh viêm tử cung và viêm vú. Do khi bị viêm cơ thể thường sốt
cao liên tục 2 - 3 ngày, nước trong máu và trong mô bào bị giảm ảnh hưởng
đến quá trình trao đổi chất, nhất là quá trình hấp thu chất dinh dưỡng trong
đường tiêu hóa bị giảm dần dẫn đến mất sữa, khả năng phục hồi chức năng
tiết sữa sẽ bị hạn chế thường xảy ra ở lứa đẻ tiếp theo.
Khi bị viêm vú, sản lượng sữa của lợn nái nuôi con giảm, trong sữa có
nhiều chất độc, sữa không đủ đáp ứng nhu cầu của lợn con hoặc khi lợn con
bú sữa sẽ dẫn đến tiêu chảy, ốm yếu, sức đề kháng giảm, dễ mắc bệnh và
trọng lượng cai sữa thấp.
Nếu viêm vú nặng dẫn đến huyết nhiễm trùng, huyết nhiễm mủ thì khó
chữa, lợn nái có thể chết.
Viêm vú kéo dài dẫn đến teo đầu vú, vú hóa cứng, vú bị hoại tử ảnh
hưởng đến khả năng tiết sữa của lợn nái ở lứa đẻ sau. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
thấy nóng, hơi cứng ấn vào lợn nái có phản ứng đau. Lợn nái giảm ăn, trường
hợp nặng thì bỏ ăn, sốt cao 40,5 - 42
o
C kéo dài trong suốt thời gian viêm, sản
lượng sữa giảm, lợn nái thường nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú. Lợn
con thiếu sữa kêu la chạy vòng quanh lợn mẹ đòi bú, lợn con ỉa chảy, xù lông,
gầy tọp, tỷ lệ chết cao 30 - 100 % (Lê Hồng Mận, 2002) [12]. Vắt sữa ở những
vú bị viêm thấy sữa loãng, trong sữa có những cặn hoặc cục sữa vón lại, xuất
hiện những mảnh cazein màu vàng, xanh lợn cợn, đôi khi có máu.
Hậu quả của bệnh viêm vú:
Khi lợn nái bị viêm vú sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa, từ đó
sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng phát triển của lợn con theo mẹ.
Theo Nguyễn Đức Lưu và Nguyễn Hữu Vũ (2004) [11], bệnh viêm tử
cung và viêm vú là hai nguyên nhân trực tiếp gây ra sự giảm và mất sữa ở lợn
nái nuôi con.
Nguyễn Xuân Bình (2000) [1] cũng khẳng định: Mất sữa sau khi đẻ là do
kế phát từ bệnh viêm tử cung và viêm vú. Do khi bị viêm cơ thể thường sốt
cao liên tục 2 - 3 ngày, nước trong máu và trong mô bào bị giảm ảnh hưởng
đến quá trình trao đổi chất, nhất là quá trình hấp thu chất dinh dưỡng trong
đường tiêu hóa bị giảm dần dẫn đến mất sữa, khả năng phục hồi chức năng
tiết sữa sẽ bị hạn chế thường xảy ra ở lứa đẻ tiếp theo.
Khi bị viêm vú, sản lượng sữa của lợn nái nuôi con giảm, trong sữa có
nhiều chất độc, sữa không đủ đáp ứng nhu cầu của lợn con hoặc khi lợn con
bú sữa sẽ dẫn đến tiêu chảy, ốm yếu, sức đề kháng giảm, dễ mắc bệnh và
trọng lượng cai sữa thấp.
Nếu viêm vú nặng dẫn đến huyết nhiễm trùng, huyết nhiễm mủ thì khó
chữa, lợn nái có thể chết.
Viêm vú kéo dài dẫn đến teo đầu vú, vú hóa cứng, vú bị hoại tử ảnh
hưởng đến khả năng tiết sữa của lợn nái ở lứa đẻ sau. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
21
- Thực hiện phòng bệnh: Vệ sinh bầu vú, hai chân sau cho lợn hằng
ngày bằng dung dịch sát trùng. Bấm răng sữa cho lợn con mới sinh, nên cho
lợn con bú sữa đầu và phân đều vú cho từng con trong đàn. Tăng cường ăn
uống đủ chất cho lợn mẹ trước và sau khi đẻ, nên giảm bớt chất đạm để hạn
chế nguy cơ thừa sữa. Khi lợn mẹ bị viêm vú, không nên cho lợn con bú ở
những vùng bị viêm. Dùng các phương pháp nhân tạo như chườm nóng, xoa
bóp nhẹ lên vùng vú bị sưng (Duy Hùng, 2011) [8].
Hội chăn nuôi Việt Nam (2002) [15] cho biết: trước khi đẻ cần lau vú,
xoa vú, tắm cho lợn nái. Cho con bú mẹ sau 1 giờ đẻ, cắt răng nanh lợn con.
Tiêm kháng sinh 1,5 - 2 triệu đơn vị với 100 ml nước cất tiêm quanh vú, tiêm liên
tục trong 3 ngày.
Chườm đá lạnh vào bầu vú viêm. Tiêm thuốc chống viêm như
prednizolon, hydro - cortizone (Lê Hồng Mận và Bùi Đức Lũng, 2004) [13].
Dùng novocain tiêm ven tai, tiêm chỗ giáp nhau giữa hai bầu vú và
phần sườn của lợn, tiêm nhắc lại sau một ngày.
Dùng kháng sinh streptomycin, penicillin, ampicillin, lincomycin…
liều đạt trên 200.000 - 500.000 UI, mỗi loại trên một lần tiêm cho 1 - 2 lần/ngày
trong 3 - 5 ngày.
* Bệnh sát nhau
Nguyên nhân: lợn nái bị viêm niêm mạc tử cung nên sau khi đẻ nhau
không ra hết, can thiệp vội vàng, thô bạo, không đúng kỹ thuật nên nhau bị
đứt và sót lại. Lợn nái quá già, đẻ nhiều đuối sức, tử cung co bóp kém không
đẩy được nhau ra.
Theo Trịnh Đình Thâu và Nguyễn Văn Thanh (2010) [24],sau khi đẻ tử
cung co bóp yếu trong thời gian mang thai nhất là giai đoạn cuối con vật
không được vận động thỏa đáng. Trong thức ăn thiếu các chất khoáng, nhất là
canxi và photpho. Hoặc tử cung bị sa liệt, con vật quá gầy yếu hoặc quá béo,
chửa quá nhiều thai, thai quá to, khó đẻ, nước ối quá nhiều làm tử cung giãn
nở quá mức. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Thực hiện phòng bệnh: Vệ sinh bầu vú, hai chân sau cho lợn hằng
ngày bằng dung dịch sát trùng. Bấm răng sữa cho lợn con mới sinh, nên cho
lợn con bú sữa đầu và phân đều vú cho từng con trong đàn. Tăng cường ăn
uống đủ chất cho lợn mẹ trước và sau khi đẻ, nên giảm bớt chất đạm để hạn
chế nguy cơ thừa sữa. Khi lợn mẹ bị viêm vú, không nên cho lợn con bú ở
những vùng bị viêm. Dùng các phương pháp nhân tạo như chườm nóng, xoa
bóp nhẹ lên vùng vú bị sưng (Duy Hùng, 2011) [8].
Hội chăn nuôi Việt Nam (2002) [15] cho biết: trước khi đẻ cần lau vú,
xoa vú, tắm cho lợn nái. Cho con bú mẹ sau 1 giờ đẻ, cắt răng nanh lợn con.
Tiêm kháng sinh 1,5 - 2 triệu đơn vị với 100 ml nước cất tiêm quanh vú, tiêm liên
tục trong 3 ngày.
Chườm đá lạnh vào bầu vú viêm. Tiêm thuốc chống viêm như
prednizolon, hydro - cortizone (Lê Hồng Mận và Bùi Đức Lũng, 2004) [13].
Dùng novocain tiêm ven tai, tiêm chỗ giáp nhau giữa hai bầu vú và
phần sườn của lợn, tiêm nhắc lại sau một ngày.
Dùng kháng sinh streptomycin, penicillin, ampicillin, lincomycin…
liều đạt trên 200.000 - 500.000 UI, mỗi loại trên một lần tiêm cho 1 - 2 lần/ngày
trong 3 - 5 ngày.
* Bệnh sát nhau
Nguyên nhân: lợn nái bị viêm niêm mạc tử cung nên sau khi đẻ nhau
không ra hết, can thiệp vội vàng, thô bạo, không đúng kỹ thuật nên nhau bị
đứt và sót lại. Lợn nái quá già, đẻ nhiều đuối sức, tử cung co bóp kém không
đẩy được nhau ra.
Theo Trịnh Đình Thâu và Nguyễn Văn Thanh (2010) [24],sau khi đẻ tử
cung co bóp yếu trong thời gian mang thai nhất là giai đoạn cuối con vật
không được vận động thỏa đáng. Trong thức ăn thiếu các chất khoáng, nhất là
canxi và photpho. Hoặc tử cung bị sa liệt, con vật quá gầy yếu hoặc quá béo,
chửa quá nhiều thai, thai quá to, khó đẻ, nước ối quá nhiều làm tử cung giãn
nở quá mức. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
22
+ Kế phát sau các bệnh khó đẻ khác.
+ Nhau mẹ và nhau con dính lại với nhau do con vật mắc các bệnh
truyền nhiễm đặc biệt bệnh Brucellaloes (sẩy thai truyền nhiễm), hoặc do cấu
tạo của nhau.
Triệu chứng: căn cứ vào mức độ sát nhau người ta chia ra làm 2 loại:
+ Sát nhau hoàn toàn: toàn bộ nhau thai nằm lại trong tử cung. Khi mắc
thường là có một phần treo lơ lửng ở mép âm môn.
+ Sát nhau không hoàn toàn: ở động vật đơn thai một phần màng nhau
còn dính lại trong tử cung con mẹ. Đối với động vật đa thai một số nhau ra
ngoài, một số nhau còn sót lại trong tử cung con mẹ.
Điều trị:
Trịnh Đình Thâu và cs (2010) [24] cho biết, can thiệp kịp thời ngay khi
nái có biểu hiện bệnh, không để quá muộn sẽ gây ra viêm tử cung, can thiệp
đúng kỹ thuật, không quá mạnh tay, tránh những tổn thương. Tiêm oxytocin
dưới da để kích thích co bóp tử cung cho nhau còn sót lại đẩy ra ngoài hết.
Sau khi nhau thai ra dùng nước muối sinh lý 0,9 % để rửa tử cung trong ba
ngày liên tục.
* Hiện tượng đẻ khó
Lợn đẻ mà thời gian sổ thai kéo dài nhưng thai vẫn không được đẩy ra
ngoài. Bệnh biểu hiện dưới nhiều hình thức, diễn biến khác nhau. Nó không
những gây tổn thương cho cơ quan sinh dục mà còn dẫn đến hiện tượng vô
sinh, thậm chí cả lợn mẹ và lợn con có thể chết.
Nguyên nhân:
- Đẻ khó do nguyên nhân cơ thể mẹ: khi chăm sóc, nuôi dưỡng không
tốt, thức ăn không đầy đủ, chất dinh dưỡng thiếu so với nhu cầu của lợn mang
thai dẫn đến cơ thể mẹ suy nhược, sức khỏe kém. Trong quá trình đẻ, sức rặn
đẻ của lợn yếu, thậm trí không rặn đẻ, cổ tử cung co bóp yếu nên không đẩy
thai ra ngoài. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
+ Kế phát sau các bệnh khó đẻ khác.
+ Nhau mẹ và nhau con dính lại với nhau do con vật mắc các bệnh
truyền nhiễm đặc biệt bệnh Brucellaloes (sẩy thai truyền nhiễm), hoặc do cấu
tạo của nhau.
Triệu chứng: căn cứ vào mức độ sát nhau người ta chia ra làm 2 loại:
+ Sát nhau hoàn toàn: toàn bộ nhau thai nằm lại trong tử cung. Khi mắc
thường là có một phần treo lơ lửng ở mép âm môn.
+ Sát nhau không hoàn toàn: ở động vật đơn thai một phần màng nhau
còn dính lại trong tử cung con mẹ. Đối với động vật đa thai một số nhau ra
ngoài, một số nhau còn sót lại trong tử cung con mẹ.
Điều trị:
Trịnh Đình Thâu và cs (2010) [24] cho biết, can thiệp kịp thời ngay khi
nái có biểu hiện bệnh, không để quá muộn sẽ gây ra viêm tử cung, can thiệp
đúng kỹ thuật, không quá mạnh tay, tránh những tổn thương. Tiêm oxytocin
dưới da để kích thích co bóp tử cung cho nhau còn sót lại đẩy ra ngoài hết.
Sau khi nhau thai ra dùng nước muối sinh lý 0,9 % để rửa tử cung trong ba
ngày liên tục.
* Hiện tượng đẻ khó
Lợn đẻ mà thời gian sổ thai kéo dài nhưng thai vẫn không được đẩy ra
ngoài. Bệnh biểu hiện dưới nhiều hình thức, diễn biến khác nhau. Nó không
những gây tổn thương cho cơ quan sinh dục mà còn dẫn đến hiện tượng vô
sinh, thậm chí cả lợn mẹ và lợn con có thể chết.
Nguyên nhân:
- Đẻ khó do nguyên nhân cơ thể mẹ: khi chăm sóc, nuôi dưỡng không
tốt, thức ăn không đầy đủ, chất dinh dưỡng thiếu so với nhu cầu của lợn mang
thai dẫn đến cơ thể mẹ suy nhược, sức khỏe kém. Trong quá trình đẻ, sức rặn
đẻ của lợn yếu, thậm trí không rặn đẻ, cổ tử cung co bóp yếu nên không đẩy
thai ra ngoài. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
23
Lợn ăn quá nhiều tinh bột, protein dẫn đến béo cũng gây ra đẻ khó. Lợn
quá gầy cũng dẫn đến đẻ khó.
Do cấu tạo tổ chức các phần mềm như: cổ tử cung, âm đạo giãn nở
không bình thường có chỗ giãn quá mạnh, chỗ lại không giãn nên việc đẩy
con ra ngoài gặp khó khăn.
Khung xoang chậu bị biến dạng, khớp bán động háng phát triển không
bình thường, vôi hóa cột sống hay xoang chậu hẹp. Trong quá trình đẻ độ giãn
nở kém, thai bị mắc trước cửa xoang chậu không ra được. Khi quá trình rặn
đẻ kéo dài, sức co bóp lớn ép lợn con bị chết.
Ở thời gian có thai kỳ cuối, thai quá to, lợn nái vận động mạnh, chèn ép
tử cung làm tử cung bị xoắn vặn lại, tư thế tử cung thay đổi, đường sinh dục
trở nên không bình thường cũng gây đẻ khó.
Do rối loạn hormone tuyến sinh dục cái: kích tố nhau thai relaxin lúc đẻ
tiết ra ít nên không làm mất lớp canxi ở bán động háng, không giãn dây chằng
xương chậu (không sụt mông) hoặc prostagladin tiết ít không đủ gây co bóp
tử cung nên không tống thai ra ngoài được.
Chế độ dinh dưỡng không phù hợp hoặc do quá ít thai, làm thai quá to
không phù hợp với kích thước của xương chậu và đường sinh dục của lợn mẹ.
Thai bị dị hình hay quái thai.
Đẻ khó do nguyên nhân bào thai thường chiếm 3/4, những nguyên nhân
và loại hình đẻ khó có thể xảy ra đơn độc hoặc kết hợp lại với nhau như bào
thai quá to mà xương chậu lại quá nhỏ, thai to cộng với tư thế thai không bình
thường… khi rặn đẻ thai bị kẹt không ra được.
Triệu chứng:
Lợn nái đến ngày đẻ, nước ối vỡ ra, trong nước ối có lẫn phân su nhưng
không thấy thai ra. Lợn nái có biểu hiện rặn nhiều lần, rặn mạnh, thậm chí lợn
nái còn rặn căng bụng, cong lưng, chân đạp vào thành chuồng để rặn nhưng
thai vẫn không ra. Do thời gian rặn đẻ mạnh và kéo dài mà thai vẫn không ra https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Lợn ăn quá nhiều tinh bột, protein dẫn đến béo cũng gây ra đẻ khó. Lợn
quá gầy cũng dẫn đến đẻ khó.
Do cấu tạo tổ chức các phần mềm như: cổ tử cung, âm đạo giãn nở
không bình thường có chỗ giãn quá mạnh, chỗ lại không giãn nên việc đẩy
con ra ngoài gặp khó khăn.
Khung xoang chậu bị biến dạng, khớp bán động háng phát triển không
bình thường, vôi hóa cột sống hay xoang chậu hẹp. Trong quá trình đẻ độ giãn
nở kém, thai bị mắc trước cửa xoang chậu không ra được. Khi quá trình rặn
đẻ kéo dài, sức co bóp lớn ép lợn con bị chết.
Ở thời gian có thai kỳ cuối, thai quá to, lợn nái vận động mạnh, chèn ép
tử cung làm tử cung bị xoắn vặn lại, tư thế tử cung thay đổi, đường sinh dục
trở nên không bình thường cũng gây đẻ khó.
Do rối loạn hormone tuyến sinh dục cái: kích tố nhau thai relaxin lúc đẻ
tiết ra ít nên không làm mất lớp canxi ở bán động háng, không giãn dây chằng
xương chậu (không sụt mông) hoặc prostagladin tiết ít không đủ gây co bóp
tử cung nên không tống thai ra ngoài được.
Chế độ dinh dưỡng không phù hợp hoặc do quá ít thai, làm thai quá to
không phù hợp với kích thước của xương chậu và đường sinh dục của lợn mẹ.
Thai bị dị hình hay quái thai.
Đẻ khó do nguyên nhân bào thai thường chiếm 3/4, những nguyên nhân
và loại hình đẻ khó có thể xảy ra đơn độc hoặc kết hợp lại với nhau như bào
thai quá to mà xương chậu lại quá nhỏ, thai to cộng với tư thế thai không bình
thường… khi rặn đẻ thai bị kẹt không ra được.
Triệu chứng:
Lợn nái đến ngày đẻ, nước ối vỡ ra, trong nước ối có lẫn phân su nhưng
không thấy thai ra. Lợn nái có biểu hiện rặn nhiều lần, rặn mạnh, thậm chí lợn
nái còn rặn căng bụng, cong lưng, chân đạp vào thành chuồng để rặn nhưng
thai vẫn không ra. Do thời gian rặn đẻ mạnh và kéo dài mà thai vẫn không ra https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
24
làm cho lợn nái mệt mỏi. Nếu để lâu có thể dẫn đến hiện tượng thai bị ngạt
mà chết. Khi đưa tay vào đường sinh dục thấy khung xoang chậu hẹp, thai to
hoặc ở tư thế không bình thường nằm kẹt ở trước cửa xoang chậu.
Hậu quả
Tử cung co bóp mạnh mà thai không ra, thai bị chèn ép, bị ngạt thở dẫn
đến lợn con bị chết.
Nếu mổ để lấy thai ra ngoài thì lợn mẹ hay bị chết hoặc không thể dùng
sinh sản lứa sau.
Do lợn nái rặn đẻ mạnh và kéo dài làm lợn nái mệt mỏi, kéo dài thời gian
đẻ, sức co bóp của tử cung giảm, gây ra hiện tượng sót nhau, sót con dẫn đến
viêm đường sinh dục.
Khi dùng biện pháp can thiệp không đúng cách, gây xây xát niêm mạc tử
cung, hoặc dụng cụ thủ thuật không đảm bảo vệ sinh làm lợn bị nhiễm một số
bệnh: viêm tử cung, viêm vú, sảy thai truyền nhiễm… khi đó, niêm mạc sẽ có
những vết sẹo gây cản trở cho quá trình thụ thai, thai làm tổ… dẫn đến xảy
thai, tiêu thai, đẻ non ở những lần sinh sản tiếp theo, thậm trí là vô sinh.
*Bệnh bại liệt sau sinh
Là bệnh mà lợn mẹ mất khả năng vận động sau thời gian sổ thai.
Nguyên nhân:
- Do thai quá to, tư thế và chiều hướng của thai không bình thường.
- Quá trình thủ thuật kéo thai quá mạnh hay không đúng thao tác…
Từ đó gây tổn thương thần kinh tọa hoặc ảnh hưởng đến đám rối hông
khum, làm cho → lợn mẹ bại liệt.
Biểu hiện bệnh:
- Lúc đầu lợn mẹ đi lại khó khăn, về sau không đứng lên được mà nằm
bẹp 1 chỗ.
- Bệnh thường kế phát với 1 số bệnh ở hệ tiêu hóa, hô hấp như: chướng
bụng đầy hơi, viêm phế quản cấp. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
làm cho lợn nái mệt mỏi. Nếu để lâu có thể dẫn đến hiện tượng thai bị ngạt
mà chết. Khi đưa tay vào đường sinh dục thấy khung xoang chậu hẹp, thai to
hoặc ở tư thế không bình thường nằm kẹt ở trước cửa xoang chậu.
Hậu quả
Tử cung co bóp mạnh mà thai không ra, thai bị chèn ép, bị ngạt thở dẫn
đến lợn con bị chết.
Nếu mổ để lấy thai ra ngoài thì lợn mẹ hay bị chết hoặc không thể dùng
sinh sản lứa sau.
Do lợn nái rặn đẻ mạnh và kéo dài làm lợn nái mệt mỏi, kéo dài thời gian
đẻ, sức co bóp của tử cung giảm, gây ra hiện tượng sót nhau, sót con dẫn đến
viêm đường sinh dục.
Khi dùng biện pháp can thiệp không đúng cách, gây xây xát niêm mạc tử
cung, hoặc dụng cụ thủ thuật không đảm bảo vệ sinh làm lợn bị nhiễm một số
bệnh: viêm tử cung, viêm vú, sảy thai truyền nhiễm… khi đó, niêm mạc sẽ có
những vết sẹo gây cản trở cho quá trình thụ thai, thai làm tổ… dẫn đến xảy
thai, tiêu thai, đẻ non ở những lần sinh sản tiếp theo, thậm trí là vô sinh.
*Bệnh bại liệt sau sinh
Là bệnh mà lợn mẹ mất khả năng vận động sau thời gian sổ thai.
Nguyên nhân:
- Do thai quá to, tư thế và chiều hướng của thai không bình thường.
- Quá trình thủ thuật kéo thai quá mạnh hay không đúng thao tác…
Từ đó gây tổn thương thần kinh tọa hoặc ảnh hưởng đến đám rối hông
khum, làm cho → lợn mẹ bại liệt.
Biểu hiện bệnh:
- Lúc đầu lợn mẹ đi lại khó khăn, về sau không đứng lên được mà nằm
bẹp 1 chỗ.
- Bệnh thường kế phát với 1 số bệnh ở hệ tiêu hóa, hô hấp như: chướng
bụng đầy hơi, viêm phế quản cấp. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
25
- Nếu bệnh kéo dài, con vật dễ bị loét từng mảng da phía tiếp xúc với
nền chuồng.
- Sau 3 - 4 tuần con vật gầy dần và chết.
Biện pháp khắc phục:
- Thao tác can thiệp kịp thời, đúng kỹ thuật.
- Hằng ngày trở mình cho lợn mẹ, tránh bần huyết, hoại tử da và kế phát
với chướng bụng, đầy hơi.
- Tăng cường thức ăn có bổ sung nguyên tố vi lượng nhất là canxi và
photpho.
- Tiêm Mg - calcium cho lợn. Đồng thời kết hợp với châm cứu.
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong nước và ngoài nước
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước
Nước ta ngành chăn nuôi rất được nhà nước quan tâm và phát triển,
ngành chăn nuôi lợn đã được nhà nước đầu tư kinh phí cho rất nhiều dự án để
nghiên cứu về công tác chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn nói
chung và lợn nái nói riêng.
Theo Phạm Hữu Doanh và Lưu Kỷ ( 2003) [4], trước khi đẻ lau, xoa vú
và tắm cho nái. Cho con đẻ đầu tiên bú ngay sau 1h đẻ, cắt răng nanh lợn con.
Chườm nước đá vào bầu vú để giảm sưng, giảm sốt. Tiêm kháng sinh:
Penicillin 1,5 - 2 triệu đơn vị với 10ml nước cất tiêm quanh vú. Nếu nhiều vú
bị viêm thì pha loãng liều thuốc trên với 20 ml nước cất, tiêm xung quanh các
vú viêm. Tiêm trong 3 ngày liên tục.
Theo Trần Tiến Dũng và cs ( 2002) [6], bệnh viêm đường sinh dục ở lợn
chiếm tỷ lệ cao từ 30 - 50 %, trong đó viêm cơ quan bên ngoài ít, chiếm tỷ lệ
20 %, còn lại 80 % là viêm tử cung.
Viêm tử cung là một quá trình bệnh lý thường xảy ra ở gia súc cái sinh
sản sau đẻ. Quá trình viêm hủy các tế bào tổ chức của các lớp hay các tầng tử
cung gây rối loạn sinh sản ở gia súc cái làm ảnh hưởng lớn, thậm chí làm mất https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Nếu bệnh kéo dài, con vật dễ bị loét từng mảng da phía tiếp xúc với
nền chuồng.
- Sau 3 - 4 tuần con vật gầy dần và chết.
Biện pháp khắc phục:
- Thao tác can thiệp kịp thời, đúng kỹ thuật.
- Hằng ngày trở mình cho lợn mẹ, tránh bần huyết, hoại tử da và kế phát
với chướng bụng, đầy hơi.
- Tăng cường thức ăn có bổ sung nguyên tố vi lượng nhất là canxi và
photpho.
- Tiêm Mg - calcium cho lợn. Đồng thời kết hợp với châm cứu.
2.3. Tổng quan các nghiên cứu trong nước và ngoài nước
2.3.1. Tổng quan các nghiên cứu trong nước
Nước ta ngành chăn nuôi rất được nhà nước quan tâm và phát triển,
ngành chăn nuôi lợn đã được nhà nước đầu tư kinh phí cho rất nhiều dự án để
nghiên cứu về công tác chăm sóc nuôi dưỡng và phòng trị bệnh cho lợn nói
chung và lợn nái nói riêng.
Theo Phạm Hữu Doanh và Lưu Kỷ ( 2003) [4], trước khi đẻ lau, xoa vú
và tắm cho nái. Cho con đẻ đầu tiên bú ngay sau 1h đẻ, cắt răng nanh lợn con.
Chườm nước đá vào bầu vú để giảm sưng, giảm sốt. Tiêm kháng sinh:
Penicillin 1,5 - 2 triệu đơn vị với 10ml nước cất tiêm quanh vú. Nếu nhiều vú
bị viêm thì pha loãng liều thuốc trên với 20 ml nước cất, tiêm xung quanh các
vú viêm. Tiêm trong 3 ngày liên tục.
Theo Trần Tiến Dũng và cs ( 2002) [6], bệnh viêm đường sinh dục ở lợn
chiếm tỷ lệ cao từ 30 - 50 %, trong đó viêm cơ quan bên ngoài ít, chiếm tỷ lệ
20 %, còn lại 80 % là viêm tử cung.
Viêm tử cung là một quá trình bệnh lý thường xảy ra ở gia súc cái sinh
sản sau đẻ. Quá trình viêm hủy các tế bào tổ chức của các lớp hay các tầng tử
cung gây rối loạn sinh sản ở gia súc cái làm ảnh hưởng lớn, thậm chí làm mất https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
26
khả năng sinh sản ở gia súc cái. Trong quá trình mang thai lợn ăn nhiều chất
dinh dưỡng, ít vận động hoặc bị nhiễm một số bệnh truyền nhiễm như: bệnh
xoắn khuẩn (Leptospirosis), bệnh sảy thai truyền nhiễm (Brucellosis) và một số
bệnh truyền nhiễm khác làm cơ thể lợn nái yếu dần dẫn đến lợn sảy thai, đẻ non,
thai chết lưu từ đó dẫn đến viêm tử cung (Nguyễn Đức Lưu và Nguyễn Hữu Vũ
2004 [11]).
Theo Phạm Sỹ Lăng và cs ( 2002) [10], bệnh viêm tử cung do vi khuẩn
Streptococcus và Colibacilus nhiễm qua cuống rốn của lợn con sang lợn mẹ
do đẻ khó, sát nhau, sảy thai hay qua dụng cụ thụ tinh nhân tạo cứng gây xây
xát tạo các ổ viêm nhiễm trong tử cung, âm đạo.
Theo Nguyễn Văn Thanh (2007) [17] Kết quả khảo sát tình hình mắc
bệnh viêm tử cung trên 620 lợn nái ngoại nuôi tại một số trại tại vùng Bắc Bộ cho
thấy: Tỷ lệ nhiễm viêm tử cung ở đàn lợn tương đối cao, biến động từ 36,57 %
tới 61,07 %. Tỷ lệ mắc tập trung ở những lợn nái đẻ lứa đầu đến lứa thứ 8.
Theo Trần Ngọc Bích và cs (2016) [2] Khảo sát tình hình viêm nhiễm
đường sinh dục lợn nái sau khi sinh và hiệu quả điều trị của một số loại kháng
sinh trên 143 lợn nái sau khi sinh đã phát hiện 106 con tiết dịch nghi viêm
đường sinh dục, chiếm tỷ lệ 74,13 %.
Chữa bệnh viêm tử cung bằng cách: sử dụng phương pháp tiêm kháng
sinh vào màng treo cổ tử cung của lợn nái, điều trị viêm tử cung đạt hiệu quả
cao: streptomycin 0,25g, penicillin 500.000 UI, dung dịch KMnO4 1 % 40 ml
và bổ sung VTM C (Smith và cs, 1995) [28].
Theo Nguyễn Văn Điền (2015) [7], đối với lợn nái viêm nhẹ, điều trị
bằng cách đặt viên thuốc kháng sinh oxytetracyclin vào âm đạo từ 5 - 7 ngày.
Tiêm Amoxi 15 % 3 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 48 giờ. Đây là dạng viêm
có kết quả điều trị khỏi bệnh cao.
Khi gây bệnh thực nghiệm trên chuột và lợn vi khuẩn Actinobacillus
pleuropneumoniae và vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được có độc https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
khả năng sinh sản ở gia súc cái. Trong quá trình mang thai lợn ăn nhiều chất
dinh dưỡng, ít vận động hoặc bị nhiễm một số bệnh truyền nhiễm như: bệnh
xoắn khuẩn (Leptospirosis), bệnh sảy thai truyền nhiễm (Brucellosis) và một số
bệnh truyền nhiễm khác làm cơ thể lợn nái yếu dần dẫn đến lợn sảy thai, đẻ non,
thai chết lưu từ đó dẫn đến viêm tử cung (Nguyễn Đức Lưu và Nguyễn Hữu Vũ
2004 [11]).
Theo Phạm Sỹ Lăng và cs ( 2002) [10], bệnh viêm tử cung do vi khuẩn
Streptococcus và Colibacilus nhiễm qua cuống rốn của lợn con sang lợn mẹ
do đẻ khó, sát nhau, sảy thai hay qua dụng cụ thụ tinh nhân tạo cứng gây xây
xát tạo các ổ viêm nhiễm trong tử cung, âm đạo.
Theo Nguyễn Văn Thanh (2007) [17] Kết quả khảo sát tình hình mắc
bệnh viêm tử cung trên 620 lợn nái ngoại nuôi tại một số trại tại vùng Bắc Bộ cho
thấy: Tỷ lệ nhiễm viêm tử cung ở đàn lợn tương đối cao, biến động từ 36,57 %
tới 61,07 %. Tỷ lệ mắc tập trung ở những lợn nái đẻ lứa đầu đến lứa thứ 8.
Theo Trần Ngọc Bích và cs (2016) [2] Khảo sát tình hình viêm nhiễm
đường sinh dục lợn nái sau khi sinh và hiệu quả điều trị của một số loại kháng
sinh trên 143 lợn nái sau khi sinh đã phát hiện 106 con tiết dịch nghi viêm
đường sinh dục, chiếm tỷ lệ 74,13 %.
Chữa bệnh viêm tử cung bằng cách: sử dụng phương pháp tiêm kháng
sinh vào màng treo cổ tử cung của lợn nái, điều trị viêm tử cung đạt hiệu quả
cao: streptomycin 0,25g, penicillin 500.000 UI, dung dịch KMnO4 1 % 40 ml
và bổ sung VTM C (Smith và cs, 1995) [28].
Theo Nguyễn Văn Điền (2015) [7], đối với lợn nái viêm nhẹ, điều trị
bằng cách đặt viên thuốc kháng sinh oxytetracyclin vào âm đạo từ 5 - 7 ngày.
Tiêm Amoxi 15 % 3 lần liên tiếp, mỗi lần cách nhau 48 giờ. Đây là dạng viêm
có kết quả điều trị khỏi bệnh cao.
Khi gây bệnh thực nghiệm trên chuột và lợn vi khuẩn Actinobacillus
pleuropneumoniae và vi khuẩn Pasteurella multocida phân lập được có độc https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
27
lực cao đối với chuột bạch và lợn, đồng thời khẳng định vi khuẩn là một trong
những nguyên nhân chính gây bệnh đường hô hấp ở lợn. Tác giả đã sử dụng
kết quả này làm cơ sở cho việc lựa chọn chủng để chếautovắc xin phòng bệnh
đường hô hấp cho lợn do các vi khuẩn nêu trên gây ra. Mặt khác, còn cho biết
vi khuẩn mẫn cảm cao với các loại kháng sinh Rifampicin, Ceftazidin,
Ciprofloxacin và khuyến cáo nên sử dụng các loại kháng sinh này để điều trị
cho lợn mắc bệnh đường hô hấp.
Khi giám định một số đặc tính sinh vật học của Actinobacillus
pleuropneumoniae cũng khẳng định vi khuẩn bắt màu gram âm, gây dung
huyết mạnh, không di động, không mọc trên môi trường Macconkey, không
sinh Indol, phản ứng catalase, oxidase cho kết quả thất thường, phản ứng
Urease dương tính, lên men các loại đường Maltose, Mannitol, Mannose,
Xylose, lên men thất thường các loại đường Galactose, Lactose, không lên
men các loại đường: Glucose, Arabinose, Sorbitol.
Trần Tiến Dũng và cs ( 2002) [6] cho biết, khi gia súc bị bệnh viêm tử
cung ở thể viêm cơ, viêm tương mạc thì không nên tiến hành thụt rửa bằng
các chất sát trùng với thể tích lớn. Vì khi bị tổn thương nặng, cơ tử cung co
bóp yếu, các chất bẩn không được đẩy ra ngoài, lưu trong đó làm cho bệnh
nặng thêm. Tác giả đề nghị nên dùng oxytocin kết hợp PGF2α hoặc kết hợp
với kháng sinh điều trị toàn thân và cục bộ.
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài
Chăn nuôi lợn ở nước ngoài đã được quan tâm và phát triển từ lâu ở các
nước Châu Âu, họ có rất nhiều các công trình nghiên cứu về đặc điểm sinh lý
của con lợn nái và các bệnh, cách trị bệnh trên con lợn nái sinh sản.
Theo Urban và cs (1983) [30], các vi khuẩn gây nhiễm trùng tử cung có
nguồn gốc từ nước tiểu, các tác giả đã phân lập vi khuẩn từ mẫu nước tiểu lợn
nái sắp sinh thường có chứa các vi khuẩn E. coli, Staphylococcus aureus,
Streptococcus spp. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
lực cao đối với chuột bạch và lợn, đồng thời khẳng định vi khuẩn là một trong
những nguyên nhân chính gây bệnh đường hô hấp ở lợn. Tác giả đã sử dụng
kết quả này làm cơ sở cho việc lựa chọn chủng để chếautovắc xin phòng bệnh
đường hô hấp cho lợn do các vi khuẩn nêu trên gây ra. Mặt khác, còn cho biết
vi khuẩn mẫn cảm cao với các loại kháng sinh Rifampicin, Ceftazidin,
Ciprofloxacin và khuyến cáo nên sử dụng các loại kháng sinh này để điều trị
cho lợn mắc bệnh đường hô hấp.
Khi giám định một số đặc tính sinh vật học của Actinobacillus
pleuropneumoniae cũng khẳng định vi khuẩn bắt màu gram âm, gây dung
huyết mạnh, không di động, không mọc trên môi trường Macconkey, không
sinh Indol, phản ứng catalase, oxidase cho kết quả thất thường, phản ứng
Urease dương tính, lên men các loại đường Maltose, Mannitol, Mannose,
Xylose, lên men thất thường các loại đường Galactose, Lactose, không lên
men các loại đường: Glucose, Arabinose, Sorbitol.
Trần Tiến Dũng và cs ( 2002) [6] cho biết, khi gia súc bị bệnh viêm tử
cung ở thể viêm cơ, viêm tương mạc thì không nên tiến hành thụt rửa bằng
các chất sát trùng với thể tích lớn. Vì khi bị tổn thương nặng, cơ tử cung co
bóp yếu, các chất bẩn không được đẩy ra ngoài, lưu trong đó làm cho bệnh
nặng thêm. Tác giả đề nghị nên dùng oxytocin kết hợp PGF2α hoặc kết hợp
với kháng sinh điều trị toàn thân và cục bộ.
2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu ở nước ngoài
Chăn nuôi lợn ở nước ngoài đã được quan tâm và phát triển từ lâu ở các
nước Châu Âu, họ có rất nhiều các công trình nghiên cứu về đặc điểm sinh lý
của con lợn nái và các bệnh, cách trị bệnh trên con lợn nái sinh sản.
Theo Urban và cs (1983) [30], các vi khuẩn gây nhiễm trùng tử cung có
nguồn gốc từ nước tiểu, các tác giả đã phân lập vi khuẩn từ mẫu nước tiểu lợn
nái sắp sinh thường có chứa các vi khuẩn E. coli, Staphylococcus aureus,
Streptococcus spp. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
28
Theo Smith và cs (1995) [28], Taylor (1995) [29], tăng cường vệ sinh
chuồng trại, vệ sinh thân thể lợn nái là yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa
nhiễm trùng sau khi sinh. Khi mổ khám những lợn vô sinh đã xác định được
nguyên nhân do cơ quan sinh sản là 52,5 %, lợn nái đẻ lứa đầu là 32,1 %,lợn
nái cơ bản có những biến đổi bệnh lý: viêm vòi tử cung có mủ.
Theo Urban và cs (1983) [30], điều trị viêm vú trong thời kỳ cho sữa là
một yếu tố cơ bản trong khống chế bệnh viêm vú. Nó phải được tiến hành
sớm và đạt kết quả. Xác định nguyên nhân không chỉ dựa vào triệu chứng
lâm sàng mà phải tính đến các chỉ tiêu chăn nuôi và có thể dựa vào các
kết quả của phòng thí nghiệm. Sự hiểu biết đầy đủ các phương pháp điều
trị, nhất là về dược lực học và dược độc học cho phép đáp ứng tốt hơn
phương pháp điều trị.
Theo Trekaxova và cs (1983) [23], về chữa bệnh viêm vú cho lợn nái
hướng vào việc đưa ra các phương pháp chữa kết hợp. Dùng novocain phong
bế phối hợp với điều trị bằng kháng sinh cho kết quả tốt. Để phong bế thần
kinh tuyến sữa, tác giả đã dùng dung dịch Novocain 0,5 % liều từ 30 - 40 ml
cho mỗi túi vú. Thuốc tiêm vào mỗi thuỳ vú bệnh, sâu 8 - 10cm. Dung dịch
Novocain còn được bổ sung 100 - 200 ngàn đơn vị Penicillin hay kháng sinh
khác. Đồng thời, lợn nái còn được tiêm bắp cùng một loại kháng sinh trong
Novocain này, từ 400 - 600 đơn vị, mỗi ngày 2 - 3 lần.
Theo Smith và cs (1995) [28], chữa bệnh viêm tử cung bằng cách sử
dụng phương pháp tiêm kháng sinh vào màng treo cổ tử cung của lợn nái,
điều trị viêm tử cung đạt hiệu quả cao. Streptomycin 0,25g, Penicillin 500.000
UI, dung dịch KMnO4 1% 40 ml + vitamin C.
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Theo Smith và cs (1995) [28], Taylor (1995) [29], tăng cường vệ sinh
chuồng trại, vệ sinh thân thể lợn nái là yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa
nhiễm trùng sau khi sinh. Khi mổ khám những lợn vô sinh đã xác định được
nguyên nhân do cơ quan sinh sản là 52,5 %, lợn nái đẻ lứa đầu là 32,1 %,lợn
nái cơ bản có những biến đổi bệnh lý: viêm vòi tử cung có mủ.
Theo Urban và cs (1983) [30], điều trị viêm vú trong thời kỳ cho sữa là
một yếu tố cơ bản trong khống chế bệnh viêm vú. Nó phải được tiến hành
sớm và đạt kết quả. Xác định nguyên nhân không chỉ dựa vào triệu chứng
lâm sàng mà phải tính đến các chỉ tiêu chăn nuôi và có thể dựa vào các
kết quả của phòng thí nghiệm. Sự hiểu biết đầy đủ các phương pháp điều
trị, nhất là về dược lực học và dược độc học cho phép đáp ứng tốt hơn
phương pháp điều trị.
Theo Trekaxova và cs (1983) [23], về chữa bệnh viêm vú cho lợn nái
hướng vào việc đưa ra các phương pháp chữa kết hợp. Dùng novocain phong
bế phối hợp với điều trị bằng kháng sinh cho kết quả tốt. Để phong bế thần
kinh tuyến sữa, tác giả đã dùng dung dịch Novocain 0,5 % liều từ 30 - 40 ml
cho mỗi túi vú. Thuốc tiêm vào mỗi thuỳ vú bệnh, sâu 8 - 10cm. Dung dịch
Novocain còn được bổ sung 100 - 200 ngàn đơn vị Penicillin hay kháng sinh
khác. Đồng thời, lợn nái còn được tiêm bắp cùng một loại kháng sinh trong
Novocain này, từ 400 - 600 đơn vị, mỗi ngày 2 - 3 lần.
Theo Smith và cs (1995) [28], chữa bệnh viêm tử cung bằng cách sử
dụng phương pháp tiêm kháng sinh vào màng treo cổ tử cung của lợn nái,
điều trị viêm tử cung đạt hiệu quả cao. Streptomycin 0,25g, Penicillin 500.000
UI, dung dịch KMnO4 1% 40 ml + vitamin C.
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
29
Phần 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU
3.1. Đối tượng
Lợn nái sinh sản nuôi tại trang trại Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên,
tỉnh Bắc Giang.
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành
- Địa điểm: Trại lợn Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.
- Thời gian tiến hành: từ ngày 18/5/2018 đến ngày 20/11/2018
3.3. Nội dung thực hiện
- Điều tra tình hình chăn nuôi tại trại Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên,
tỉnh Bắc Giang.
- Thực hiện qui trình chăm sóc nuôi dưỡng lợn nái sinh sản.
- Phòng và trị một số bệnh cho lợn nái sinh sản.
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1. Các chỉ tiêu thực hiện
- Tình hình chăn nuôi lợn tại trại Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc
Giang trong 3 năm (2016 - 2018)
- Cơ cấu của đàn nái sinh sản tại trại.
- Tình hình sinh sản của lợn nái tại trại.
- Một số chỉ tiêu về sinh sản của lợn nái.
- Biện pháp vệ sinh phòng bệnh.
- Lịch tiêm phòng vắc xin cho đàn lợn nái tại trại.
- Tình hình mắc bệnh trên đàn lợn nái của trại
- Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh trên đàn lợn nái của trại.
3.4.2. Phương pháp thực hiện
- Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi: để đánh giá tình hình chăn
nuôi tại trại chúng em tiến hành thu thập thông tin từ trại, kết hợp với kết quả
theo dõi tình hình thực tế tại trang trại. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Phần 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU
3.1. Đối tượng
Lợn nái sinh sản nuôi tại trang trại Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên,
tỉnh Bắc Giang.
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành
- Địa điểm: Trại lợn Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang.
- Thời gian tiến hành: từ ngày 18/5/2018 đến ngày 20/11/2018
3.3. Nội dung thực hiện
- Điều tra tình hình chăn nuôi tại trại Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên,
tỉnh Bắc Giang.
- Thực hiện qui trình chăm sóc nuôi dưỡng lợn nái sinh sản.
- Phòng và trị một số bệnh cho lợn nái sinh sản.
3.4. Các chỉ tiêu và phương pháp thực hiện
3.4.1. Các chỉ tiêu thực hiện
- Tình hình chăn nuôi lợn tại trại Chu Bá Thơ, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc
Giang trong 3 năm (2016 - 2018)
- Cơ cấu của đàn nái sinh sản tại trại.
- Tình hình sinh sản của lợn nái tại trại.
- Một số chỉ tiêu về sinh sản của lợn nái.
- Biện pháp vệ sinh phòng bệnh.
- Lịch tiêm phòng vắc xin cho đàn lợn nái tại trại.
- Tình hình mắc bệnh trên đàn lợn nái của trại
- Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh trên đàn lợn nái của trại.
3.4.2. Phương pháp thực hiện
- Phương pháp đánh giá tình hình chăn nuôi: để đánh giá tình hình chăn
nuôi tại trại chúng em tiến hành thu thập thông tin từ trại, kết hợp với kết quả
theo dõi tình hình thực tế tại trang trại. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
30
- Phương pháp áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái
sinh sản nuôi tại trại: thực hiện các quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng lợn nái chửa,
lợn nái nuôi con và lợn con theo mẹ theo qui trình chăn nuôi của trang trại.
- Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn: để xác định tình hình
nhiễm bệnh trên đàn lợn, chúng em tiến hành theo dõi hàng ngày, thông qua
phương pháp chẩn đoán lâm sàng. Quan sát các biểu hiện như: trạng thái cơ
thể, bộ phận sinh dục ngoài, dịch rỉ viêm, phân.... ghi chép vào sổ theo dõi
hàng ngày. Từ các triệu chứng thu thập được tiến hành chẩn đoán và điều trị
bệnh cho lợn dưới sự hướng dẫn của kỹ sư trại.
3.4.3. Phương pháp xác định các chỉ tiêu theo dõi
Số liệu thu được được xử lý trên phần mềm Microsoft Excel 2010 của
Nguyễn Văn Thiện và cs (2002) [21] với các tham số như sau:
- Tỷ lệ lợn mắc bệnh:
Tỷ lệ lợn mắc bệnh (%) = × 100
- Tỷ lệ lợn khỏi:
Tỷ lệ khỏi (%) = ×100
- Tỷ lệ tiêm phòng:
Tỷ lệ tiêm phòng (%) = ×100
- Tỷ lệ lợn con được thực hiện thao tác phẫu thuật:
Tỷ lệ thực hiện (%) = ×100
∑ số lợn mắc bệnh
∑ số con theo dõi
∑ số con khỏi bệnh
∑ số con điều trị
∑số con được tiêm phòng
∑ số con lợn
∑số con thực hiện phẫu thuật
∑ lợn con https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Phương pháp áp dụng quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng cho đàn lợn nái
sinh sản nuôi tại trại: thực hiện các quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng lợn nái chửa,
lợn nái nuôi con và lợn con theo mẹ theo qui trình chăn nuôi của trang trại.
- Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn: để xác định tình hình
nhiễm bệnh trên đàn lợn, chúng em tiến hành theo dõi hàng ngày, thông qua
phương pháp chẩn đoán lâm sàng. Quan sát các biểu hiện như: trạng thái cơ
thể, bộ phận sinh dục ngoài, dịch rỉ viêm, phân.... ghi chép vào sổ theo dõi
hàng ngày. Từ các triệu chứng thu thập được tiến hành chẩn đoán và điều trị
bệnh cho lợn dưới sự hướng dẫn của kỹ sư trại.
3.4.3. Phương pháp xác định các chỉ tiêu theo dõi
Số liệu thu được được xử lý trên phần mềm Microsoft Excel 2010 của
Nguyễn Văn Thiện và cs (2002) [21] với các tham số như sau:
- Tỷ lệ lợn mắc bệnh:
Tỷ lệ lợn mắc bệnh (%) = × 100
- Tỷ lệ lợn khỏi:
Tỷ lệ khỏi (%) = ×100
- Tỷ lệ tiêm phòng:
Tỷ lệ tiêm phòng (%) = ×100
- Tỷ lệ lợn con được thực hiện thao tác phẫu thuật:
Tỷ lệ thực hiện (%) = ×100
∑ số lợn mắc bệnh
∑ số con theo dõi
∑ số con khỏi bệnh
∑ số con điều trị
∑số con được tiêm phòng
∑ số con lợn
∑số con thực hiện phẫu thuật
∑ lợn con https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
31
Tính tổng mẫu: S = sum(x1,xn)
Tính số trung bình: = average(x1,xn)
Tính độ lệch chuẩn: = stdev(x1,xn)
Sai số trung bình: = Sx/sqrt(n-1)
Chú giải:
n : Dung lượng mẫu
: Số trung bình cộng
: Sai số trung bình
x1, x2, …xn : Giá trị của các biến số
: Độ lệch chuẩn X X
S X
m X X
S X
m https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Tính tổng mẫu: S = sum(x1,xn)
Tính số trung bình: = average(x1,xn)
Tính độ lệch chuẩn: = stdev(x1,xn)
Sai số trung bình: = Sx/sqrt(n-1)
Chú giải:
n : Dung lượng mẫu
: Số trung bình cộng
: Sai số trung bình
x1, x2, …xn : Giá trị của các biến số
: Độ lệch chuẩn X X
S X
m X X
S X
m https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
32
Phần 4
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm từ 2016 - 2018
Trong thời gian thực tập em đã tìm hiểu và thu thập được một số thông
tin về tình hình chăn nuôi lợn tại trại qua 3 năm từ (2016 - 2018) và được
trình bày cụ thể trong bảng 4.1.
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm
2015 - 2018
STT Loại lợn 2016 2017
Tháng
10/2018
1 Lợn đực giống 5 5 4
2 Lợn nái sinh sản 730 598 190
3 Lợn hậu bị 77 60 60
4 Lợn con 19.376 16.445 5.677
5 Lợn thịt 18.986 15.989 5.612
Tổng 39.167 33.107 11.443
(Nguồn: Bộ phận thống kê của trại lợn Chu Bá Thơ )
Số liệu bảng 4.1 cho thấy, trang trại chỉ sản xuất lợn giống, do đó cơ cấu
của trại chủ yếu là lợn nái và lợn con theo mẹ và vẫn có nuôi lợn thịt. Số
lượng lợn đực năm 2016 và năm 2017 vẫn giữ ở mức 5 con, sang năm 2018
còn lại 4 con. Trong 2 năm này, lợn nái sinh sản dao động trong khoảng 598 -
730 con, lợn hậu bị dao động trong khoảng 60 - 77 con và lợn con dao động
trong khoảng 16.445 – 19.376con.
Năm 2018 số lượng lợn nái sinh sản của trại giảm do thị trường lợn trong
nước có sự biến động mạnh, trại phải giảm số lượng lợn của trại để đáp ứng thị
trường cũng như là vấn đề kinh tế phục vụ cho khả năng chăn nuôi của trại. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Phần 4
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm từ 2016 - 2018
Trong thời gian thực tập em đã tìm hiểu và thu thập được một số thông
tin về tình hình chăn nuôi lợn tại trại qua 3 năm từ (2016 - 2018) và được
trình bày cụ thể trong bảng 4.1.
Bảng 4.1. Tình hình chăn nuôi lợn tại trại lợn Chu Bá Thơ qua 3 năm
2015 - 2018
STT Loại lợn 2016 2017
Tháng
10/2018
1 Lợn đực giống 5 5 4
2 Lợn nái sinh sản 730 598 190
3 Lợn hậu bị 77 60 60
4 Lợn con 19.376 16.445 5.677
5 Lợn thịt 18.986 15.989 5.612
Tổng 39.167 33.107 11.443
(Nguồn: Bộ phận thống kê của trại lợn Chu Bá Thơ )
Số liệu bảng 4.1 cho thấy, trang trại chỉ sản xuất lợn giống, do đó cơ cấu
của trại chủ yếu là lợn nái và lợn con theo mẹ và vẫn có nuôi lợn thịt. Số
lượng lợn đực năm 2016 và năm 2017 vẫn giữ ở mức 5 con, sang năm 2018
còn lại 4 con. Trong 2 năm này, lợn nái sinh sản dao động trong khoảng 598 -
730 con, lợn hậu bị dao động trong khoảng 60 - 77 con và lợn con dao động
trong khoảng 16.445 – 19.376con.
Năm 2018 số lượng lợn nái sinh sản của trại giảm do thị trường lợn trong
nước có sự biến động mạnh, trại phải giảm số lượng lợn của trại để đáp ứng thị
trường cũng như là vấn đề kinh tế phục vụ cho khả năng chăn nuôi của trại. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
33
Cụ thể năm 2016 là 730 con tới năm 2017 giảm 132 con và năm 2018
giảm mạnh so với năm 2016 là 540 con. Số lượng lợn hậu bị năm 2017 và
năm 2018 giảm 17 con vì có một số con bị loại thải do không lên giống và
thay thế những con lợn nái bị loại thải. Số lượng lợn con năm 2018 giảm so
với năm 2016 và năm 2017 là do số lợn nái giảm mạnh.
4.2. Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng đàn lợn nái sinh sản
4.2.1. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua 6 tháng
thực tập
Qua 6 tháng thực tập tại trại số lượng lợn nái mà em trực tiếp chăm sóc nuôi
dưỡng trong giai đoạn từ 100 - 114 ngày, kết quả được trình bày ở bảng 4.2.
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng
tại trại qua 6 tháng thực tập
(Đơn vị: con)
Tháng Nái chửa
Nái đẻ,
nuôi con
Lợn con đẻ
ra
Lợn con cai
sữa
6 37 37 489 473
7 19 0 0 290
8 17 0 0 177
9 34 34 408 392
10 36 33 450 443
11 47 46 620 597
Tổng 190 150 1.967 2.372
Số liệu bảng 4.2.cho thấy, số lượng lợn nái và số lượng lợn con mà em
trực tiếp chăm sóc trong 6 tháng là 190 con lợn nái, đây là những lợn nái chửa
ở giai đoạn cuối 100 - 114 ngày, đã được chuyển lên chuồng nái đẻ để chờ đẻ
và tập làm quen với chuồng đẻ. Khi lợn chuyển lên chuồng đẻ thì thẻ nái được
gắn vào mỗi bảng cám đầu ô chuồng, ghi ngày đẻ dự kiến, ghi bảng cám để https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Cụ thể năm 2016 là 730 con tới năm 2017 giảm 132 con và năm 2018
giảm mạnh so với năm 2016 là 540 con. Số lượng lợn hậu bị năm 2017 và
năm 2018 giảm 17 con vì có một số con bị loại thải do không lên giống và
thay thế những con lợn nái bị loại thải. Số lượng lợn con năm 2018 giảm so
với năm 2016 và năm 2017 là do số lợn nái giảm mạnh.
4.2. Thực hiện quy trình chăm sóc nuôi dưỡng đàn lợn nái sinh sản
4.2.1. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng tại trại qua 6 tháng
thực tập
Qua 6 tháng thực tập tại trại số lượng lợn nái mà em trực tiếp chăm sóc nuôi
dưỡng trong giai đoạn từ 100 - 114 ngày, kết quả được trình bày ở bảng 4.2.
Bảng 4.2. Số lượng lợn nái trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng
tại trại qua 6 tháng thực tập
(Đơn vị: con)
Tháng Nái chửa
Nái đẻ,
nuôi con
Lợn con đẻ
ra
Lợn con cai
sữa
6 37 37 489 473
7 19 0 0 290
8 17 0 0 177
9 34 34 408 392
10 36 33 450 443
11 47 46 620 597
Tổng 190 150 1.967 2.372
Số liệu bảng 4.2.cho thấy, số lượng lợn nái và số lượng lợn con mà em
trực tiếp chăm sóc trong 6 tháng là 190 con lợn nái, đây là những lợn nái chửa
ở giai đoạn cuối 100 - 114 ngày, đã được chuyển lên chuồng nái đẻ để chờ đẻ
và tập làm quen với chuồng đẻ. Khi lợn chuyển lên chuồng đẻ thì thẻ nái được
gắn vào mỗi bảng cám đầu ô chuồng, ghi ngày đẻ dự kiến, ghi bảng cám để https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
34
tiện cho ăn và chuẩn bị đỡ đẻ. Khi chăm sóc lợn nái bầu giai đoạn 2 tuần
trước khi đẻ phải chú ý về khẩu phần ăn của từng con lợn, khi tra cám lợn
phải nhìn vào bảng cám của từng con, nếu cho ăn quá nhiều hoặc quá ít đều
ảnh hưởng tới bào thai. Tổng số lợn con em trực tiếp chăm sóc trong 5 tháng
tại chuồng đẻ (từ 19/5-18/7 và từ 17/8- 20/11) là 1.967 con.
Hàng ngày, ngoài các công việc trên, em còn tham gia vào vệ sinh
chuồng trại, sát trùng chuồng nuôi với các công việc cụ thể như sau: rắc vôi ở
đường đi và hai đường tra cám để tiêu diệt mầm bệnh, vi khuẩn. Vệ sinh
máng ăn: khi lau máng ăn của lợn mẹ phải chú ý vét hết cám thừa, lau thật
sạch để tránh cám thừa còn trên máng bị thiu, mốc, con mẹ ăn phải sẽ ảnh
hưởng sức khỏe, nếu lợn bầu ăn phải thức ăn mốc, ôi thiu dễ bị sảy thai. Cần
xịt gầm hàng ngày để tránh mùi hôi bốc lên và giữ chuồng trại sạch sẽ hơn,
khi xịt gầm cần chú ý không để nước bắn lên trên, làm ẩm ướt chuồng nuôi,
không nên xịt gầm quá sớm vào mùa đông, nên xịt gầm sau 9 giờ để tránh lợn
con bị lạnh sẽ dễ mắc bệnh hô hấp, tiêu chảy.
4.2.2. Thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng lợn con
Trong thời gian thực tập tại trại, em vừa tham gia chăm sóc, nuôi dưỡng
đàn lợn nái đẻ vừa được học và làm một số các thao tác trên lợn con như mài
nanh, bấm số tai, cắt đuôi, thiến lợn đực.
* Đỡ đẻ lợn con: Kỹ thuật đỡ đẻ cho lợn con được em thực hiện như sau
- Sau khi lợn mẹ đẻ, lấy lợn con từ trong chuồng ra.
- Vuốt hết dịch vùng đầu và mặt. Vỗ nhẹ vào thân để kích thích hô hấp.
- Vuốt hết màng bọc và nhớt ở phần thân và chân lợn. Dùng khăn lau
khô người lợn, lợn con phải khô và sạch trước khi cắt dây rốn.
- Cầm lợn con và dây buộc rốn, thắt dây rốn ở vị trí cách cuống rốn
2,5cm, dùng kéo cắt phần bên ngoài nút thắt một đoạn bằng 1/2 bên trong nút
buộc khoảng 1,5 cm. Sát trùng dây rốn, vùng cuống rốn bằng cồn iod.
- Cho lợn con vào lồng úm tº = 33 - 35ºC https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
tiện cho ăn và chuẩn bị đỡ đẻ. Khi chăm sóc lợn nái bầu giai đoạn 2 tuần
trước khi đẻ phải chú ý về khẩu phần ăn của từng con lợn, khi tra cám lợn
phải nhìn vào bảng cám của từng con, nếu cho ăn quá nhiều hoặc quá ít đều
ảnh hưởng tới bào thai. Tổng số lợn con em trực tiếp chăm sóc trong 5 tháng
tại chuồng đẻ (từ 19/5-18/7 và từ 17/8- 20/11) là 1.967 con.
Hàng ngày, ngoài các công việc trên, em còn tham gia vào vệ sinh
chuồng trại, sát trùng chuồng nuôi với các công việc cụ thể như sau: rắc vôi ở
đường đi và hai đường tra cám để tiêu diệt mầm bệnh, vi khuẩn. Vệ sinh
máng ăn: khi lau máng ăn của lợn mẹ phải chú ý vét hết cám thừa, lau thật
sạch để tránh cám thừa còn trên máng bị thiu, mốc, con mẹ ăn phải sẽ ảnh
hưởng sức khỏe, nếu lợn bầu ăn phải thức ăn mốc, ôi thiu dễ bị sảy thai. Cần
xịt gầm hàng ngày để tránh mùi hôi bốc lên và giữ chuồng trại sạch sẽ hơn,
khi xịt gầm cần chú ý không để nước bắn lên trên, làm ẩm ướt chuồng nuôi,
không nên xịt gầm quá sớm vào mùa đông, nên xịt gầm sau 9 giờ để tránh lợn
con bị lạnh sẽ dễ mắc bệnh hô hấp, tiêu chảy.
4.2.2. Thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng lợn con
Trong thời gian thực tập tại trại, em vừa tham gia chăm sóc, nuôi dưỡng
đàn lợn nái đẻ vừa được học và làm một số các thao tác trên lợn con như mài
nanh, bấm số tai, cắt đuôi, thiến lợn đực.
* Đỡ đẻ lợn con: Kỹ thuật đỡ đẻ cho lợn con được em thực hiện như sau
- Sau khi lợn mẹ đẻ, lấy lợn con từ trong chuồng ra.
- Vuốt hết dịch vùng đầu và mặt. Vỗ nhẹ vào thân để kích thích hô hấp.
- Vuốt hết màng bọc và nhớt ở phần thân và chân lợn. Dùng khăn lau
khô người lợn, lợn con phải khô và sạch trước khi cắt dây rốn.
- Cầm lợn con và dây buộc rốn, thắt dây rốn ở vị trí cách cuống rốn
2,5cm, dùng kéo cắt phần bên ngoài nút thắt một đoạn bằng 1/2 bên trong nút
buộc khoảng 1,5 cm. Sát trùng dây rốn, vùng cuống rốn bằng cồn iod.
- Cho lợn con vào lồng úm tº = 33 - 35ºC https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
35
- Trước khi cho lợn con ra bú cần lau sạch vú lợn mẹ, lót thảm cho lợn
con ra bú.
- Phải trực liên tục cho đến khi lợn nái đẻ xong hoàn toàn, nhau ra hết,
lợn nái trở về trạng thái yên tĩnh và cho con bú.
* Thao tác bấm số tai, mài nanh, cắt đuôi và tiêm chế phẩm Fe - Dextran
- B12 cho lợn con: Lợn con sau khi bú mẹ sức khỏe tốt hơn, cứng cáp hơn sẽ
được tiến hành mài nanh, bấm số tai, cắt đuôi, tiêm kháng sinh và chế phẩm
Fe- Dextran - B12. Thường thì chế phẩm Fe - Dextran - B12 sẽ được tiêm vào
3 ngày tuổi sau khi lợn con sinh với liều lượng 1 - 2 ml/con, nhưng để tránh
gây strees cho lợn con và tiện cho các thao tác kỹ thuật thì trại thực hiện các
công việc đó cùng một lúc. Chế phẩm trên sẽ được tiêm bổ sung lần 2 vào 7 -
10 ngày tuổi nếu thấy cần thiết. Số tai của lợn con sẽ được bấm theo mã số
của trại là 0016.
* Thiến lợn đực: Đối với lợn đực nuôi thịt ta cần thiến càng sớm càng
tốt. Thông thường trong chăn nuôi lợn nái sinh sản người ta thường thiến lợn
vào 7 - 10 ngày tuổi. Nhưng thực tế trại thực hiện thiến lợn đực vào ngày thứ
5 sau khi sinh.
Trước khi thiến lợn đực cần chuẩn bị dụng cụ thiến đầy đủ gồm: dao
thiến, cồn sát trùng, panh kẹp, bông gòn, khăn vải sạch, xi - lanh tiêm và
thuốc kháng sinh.
Thao tác: Đầu tiên là tiêm cho lợn con 1.5ml/con kháng sinh
(amoxicillin), sau đó người thiến ngồi ghế cao và kẹp lợn con vào giữa 2 đùi
sao cho đầu của lợn con hướng xuống dưới; một tay nặn sao cho dịch hoàn
nổi rõ, tay còn lại cầm dao rạch hai vết đứt vào chính giữa của mỗi bên dịch
hoàn; dùng 2 tay nặn dịch hoàn ra ngoài rồi lấy panh kẹp thừng dịch hoàn vào
giật dịch hoàn ra, dùng khăn sạch lau vùng dịch hoàn, bôi cồn vào vị trí thiến.
Kết quả thực hiện một số thủ thuật trên đàn lợn trong thời gian em thực tập
tại chuồng đẻ( từ 19/5- 18/7 và từ 17/8- 20/11 ) được thể hiện trong bảng 4.3. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Trước khi cho lợn con ra bú cần lau sạch vú lợn mẹ, lót thảm cho lợn
con ra bú.
- Phải trực liên tục cho đến khi lợn nái đẻ xong hoàn toàn, nhau ra hết,
lợn nái trở về trạng thái yên tĩnh và cho con bú.
* Thao tác bấm số tai, mài nanh, cắt đuôi và tiêm chế phẩm Fe - Dextran
- B12 cho lợn con: Lợn con sau khi bú mẹ sức khỏe tốt hơn, cứng cáp hơn sẽ
được tiến hành mài nanh, bấm số tai, cắt đuôi, tiêm kháng sinh và chế phẩm
Fe- Dextran - B12. Thường thì chế phẩm Fe - Dextran - B12 sẽ được tiêm vào
3 ngày tuổi sau khi lợn con sinh với liều lượng 1 - 2 ml/con, nhưng để tránh
gây strees cho lợn con và tiện cho các thao tác kỹ thuật thì trại thực hiện các
công việc đó cùng một lúc. Chế phẩm trên sẽ được tiêm bổ sung lần 2 vào 7 -
10 ngày tuổi nếu thấy cần thiết. Số tai của lợn con sẽ được bấm theo mã số
của trại là 0016.
* Thiến lợn đực: Đối với lợn đực nuôi thịt ta cần thiến càng sớm càng
tốt. Thông thường trong chăn nuôi lợn nái sinh sản người ta thường thiến lợn
vào 7 - 10 ngày tuổi. Nhưng thực tế trại thực hiện thiến lợn đực vào ngày thứ
5 sau khi sinh.
Trước khi thiến lợn đực cần chuẩn bị dụng cụ thiến đầy đủ gồm: dao
thiến, cồn sát trùng, panh kẹp, bông gòn, khăn vải sạch, xi - lanh tiêm và
thuốc kháng sinh.
Thao tác: Đầu tiên là tiêm cho lợn con 1.5ml/con kháng sinh
(amoxicillin), sau đó người thiến ngồi ghế cao và kẹp lợn con vào giữa 2 đùi
sao cho đầu của lợn con hướng xuống dưới; một tay nặn sao cho dịch hoàn
nổi rõ, tay còn lại cầm dao rạch hai vết đứt vào chính giữa của mỗi bên dịch
hoàn; dùng 2 tay nặn dịch hoàn ra ngoài rồi lấy panh kẹp thừng dịch hoàn vào
giật dịch hoàn ra, dùng khăn sạch lau vùng dịch hoàn, bôi cồn vào vị trí thiến.
Kết quả thực hiện một số thủ thuật trên đàn lợn trong thời gian em thực tập
tại chuồng đẻ( từ 19/5- 18/7 và từ 17/8- 20/11 ) được thể hiện trong bảng 4.3. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
36
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện thủ thuật trên đàn lợn con
STT Công việc thực hiện
Số con lợn
con sinh
ra (con)
Số lợn con
trực tiếp
thực hiện
(con)
Tỷ lệ
(%)
1 Đỡ đẻ 1.967 1.959 99,59
2 Mài nanh, bấm số tai, cắt đuôi 1.967 1.946 98,93
3 Thiến lợn đực 980 980 100
Trong 1.967 lợn con sinh ra, em đã đỡ đẻ 1.959 con đạt tỷ lệ 99,59 %;
tiến hành mài nanh, bấm số tai 1.946 con trong tổng số 1.967 con, đạt tỷ lệ
98,93 %; thiến lợn đực 980 con trong tổng 980 con đực đạt tỷ lệ 100 % con.
Lợn con sau khi đẻ ra nếu nằm trong bọc thì cần xé bọc ngay để tránh
lợn con bị ngạt, nếu lợn bị ngạt thì dùng tay vỗ nhẹ vào lưng lợn để kích thích
hô hấp hoặc nâng 2 chân trước và 2 chân sau con lợn lại, gập bụng để kích
thích hô hấp. Lợn con sau khi đẻ, lau sạch mình thì xoa thêm bột mistral để
lợn nhanh khô, giữ ấm và tăng cường sức đề kháng. Lợn con sau khi đẻ 30
phút thì cho bú mẹ, con nhỏ, yếu cho lên bú ở những vú đầu, những con to
khỏe hơn cho bú ở những vú sau. Nếu lợn mẹ không cho lợn con bú, cắn con
thì buộc chân lợn mẹ, cố định để cho lợn con bú sữa. Lợn con được 3 ngày
tuổi thì tiến hành lắp máng tập ăn và cho lợn con tập ăn. Vì lợn con mới sinh
nên sức đề kháng yếu với điều kiện môi trường nên cần chú ý thắp bóng sưởi
để giữ ấm, tránh các bệnh về hô hấp và phòng ngừa tiêu chảy ở lợn con. Nếu
lợn con bị lạnh hay bị tiêu chảy thì xoa thêm bột mistral lên mình lợn và rắc
lên sàn chuồng để chống rét cho lợn. Em thấy sử dụng bột mistral cho lợn rất
tốt, nhất là vào mùa đông lợn được giữ ấm tốt, người nhanh khô hơn sau khi
đỡ đẻ so với những con không được xoa bột, lợn con có sức đề kháng tốt hơn
với các bất lợi từ môi trường. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Bảng 4.3. Kết quả thực hiện thủ thuật trên đàn lợn con
STT Công việc thực hiện
Số con lợn
con sinh
ra (con)
Số lợn con
trực tiếp
thực hiện
(con)
Tỷ lệ
(%)
1 Đỡ đẻ 1.967 1.959 99,59
2 Mài nanh, bấm số tai, cắt đuôi 1.967 1.946 98,93
3 Thiến lợn đực 980 980 100
Trong 1.967 lợn con sinh ra, em đã đỡ đẻ 1.959 con đạt tỷ lệ 99,59 %;
tiến hành mài nanh, bấm số tai 1.946 con trong tổng số 1.967 con, đạt tỷ lệ
98,93 %; thiến lợn đực 980 con trong tổng 980 con đực đạt tỷ lệ 100 % con.
Lợn con sau khi đẻ ra nếu nằm trong bọc thì cần xé bọc ngay để tránh
lợn con bị ngạt, nếu lợn bị ngạt thì dùng tay vỗ nhẹ vào lưng lợn để kích thích
hô hấp hoặc nâng 2 chân trước và 2 chân sau con lợn lại, gập bụng để kích
thích hô hấp. Lợn con sau khi đẻ, lau sạch mình thì xoa thêm bột mistral để
lợn nhanh khô, giữ ấm và tăng cường sức đề kháng. Lợn con sau khi đẻ 30
phút thì cho bú mẹ, con nhỏ, yếu cho lên bú ở những vú đầu, những con to
khỏe hơn cho bú ở những vú sau. Nếu lợn mẹ không cho lợn con bú, cắn con
thì buộc chân lợn mẹ, cố định để cho lợn con bú sữa. Lợn con được 3 ngày
tuổi thì tiến hành lắp máng tập ăn và cho lợn con tập ăn. Vì lợn con mới sinh
nên sức đề kháng yếu với điều kiện môi trường nên cần chú ý thắp bóng sưởi
để giữ ấm, tránh các bệnh về hô hấp và phòng ngừa tiêu chảy ở lợn con. Nếu
lợn con bị lạnh hay bị tiêu chảy thì xoa thêm bột mistral lên mình lợn và rắc
lên sàn chuồng để chống rét cho lợn. Em thấy sử dụng bột mistral cho lợn rất
tốt, nhất là vào mùa đông lợn được giữ ấm tốt, người nhanh khô hơn sau khi
đỡ đẻ so với những con không được xoa bột, lợn con có sức đề kháng tốt hơn
với các bất lợi từ môi trường. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
37
Khi thao tác trên lợn con em đã rút ra được một số kinh nghiệm như: đỡ
đẻ phải thao tác nhanh để không làm lợn con đau đớn, kêu gây ảnh hưởng tới
con nái đang đẻ, lợn con buộc dây rốn phải chắc vì một số trường hợp em
buộc chưa chắc sau khi cắt dây rốn máu còn chảy thành tia, lợn con bị mất
máu nhiều. Khi mài nanh, bấm số tai, thiến lợn đực phải tiến hành nhẹ nhàng
vì lợn con còn rất nhỏ và yếu, nên tiến hành mài nanh, bấm số tai ngay sau
khi đẻ 1 ngày và thiến lợn đực sau đẻ 5 ngày vì nếu mài nanh, bấm số tai và
thiến quá muộn thì lợn con dễ mất máu nhiều, vết thương khó lành hơn và lợn
con quá to gây khó khăn cho việc cố định.
4.3. Tình hình sinh sản của lợn nái tại trại lợn Chu Bá Thơ
Trong suốt quá trình thực tập tại trại lợn Chu Bá Thơ em đã theo dõi được
tình hình sinh sản của lợn nái nuôi tại trại được thể hiện qua bảng 4.4.
Bảng 4.4. Tình hình sinh sản của lợn nái nuôi tại trại
Tháng
Số con đẻ
(con)
Đẻ bình
thường
(con)
Tỷ lệ (%)
Số con đẻ
khó phải
can thiệp
(con)
Tỷ lệ (%)
6 37 37 100 0 0
7 19 17 89,47 2 10,53
8 17 16 94,11 1 5,89
9 34 34 100 0 0
10 36 33 91,66 3 8,34
11 47 46 97,87 1 2,13
Tổng 190 183 96,31 7 3,69
Số liệu bảng 4.4 cho biết tổng số lượng lợn đẻ mỗi tháng, số con đẻ bình
thường và số con đẻ phải can thiệp của trại. Tỷ lệ lợn nái đẻ phải can thiệp từ
0 - 10%, trung bình là 3,69 %. Lợn nái đẻ khó phải can thiệp là do lợn đẻ ở
những lứa đầu, do lợn ăn nhiều vào giai đoạn cuối của thai kỳ làm thai quá to, https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Khi thao tác trên lợn con em đã rút ra được một số kinh nghiệm như: đỡ
đẻ phải thao tác nhanh để không làm lợn con đau đớn, kêu gây ảnh hưởng tới
con nái đang đẻ, lợn con buộc dây rốn phải chắc vì một số trường hợp em
buộc chưa chắc sau khi cắt dây rốn máu còn chảy thành tia, lợn con bị mất
máu nhiều. Khi mài nanh, bấm số tai, thiến lợn đực phải tiến hành nhẹ nhàng
vì lợn con còn rất nhỏ và yếu, nên tiến hành mài nanh, bấm số tai ngay sau
khi đẻ 1 ngày và thiến lợn đực sau đẻ 5 ngày vì nếu mài nanh, bấm số tai và
thiến quá muộn thì lợn con dễ mất máu nhiều, vết thương khó lành hơn và lợn
con quá to gây khó khăn cho việc cố định.
4.3. Tình hình sinh sản của lợn nái tại trại lợn Chu Bá Thơ
Trong suốt quá trình thực tập tại trại lợn Chu Bá Thơ em đã theo dõi được
tình hình sinh sản của lợn nái nuôi tại trại được thể hiện qua bảng 4.4.
Bảng 4.4. Tình hình sinh sản của lợn nái nuôi tại trại
Tháng
Số con đẻ
(con)
Đẻ bình
thường
(con)
Tỷ lệ (%)
Số con đẻ
khó phải
can thiệp
(con)
Tỷ lệ (%)
6 37 37 100 0 0
7 19 17 89,47 2 10,53
8 17 16 94,11 1 5,89
9 34 34 100 0 0
10 36 33 91,66 3 8,34
11 47 46 97,87 1 2,13
Tổng 190 183 96,31 7 3,69
Số liệu bảng 4.4 cho biết tổng số lượng lợn đẻ mỗi tháng, số con đẻ bình
thường và số con đẻ phải can thiệp của trại. Tỷ lệ lợn nái đẻ phải can thiệp từ
0 - 10%, trung bình là 3,69 %. Lợn nái đẻ khó phải can thiệp là do lợn đẻ ở
những lứa đầu, do lợn ăn nhiều vào giai đoạn cuối của thai kỳ làm thai quá to, https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
38
do ngôi thai không thuận, do lợn mẹ ít được vận động và do sức khỏe của con
mẹ không tốt. Số lợn nái đẻ phải can thiệp với tỷ lệ thấp là do trong quá trình
chăm sóc đã thực hiện đúng quy trình về thức ăn cho lợn nái mang thai. Tỷ lệ
đẻ khó cao nhất 10 % cho thấy sự chăm sóc thực hiện tương đối tốt quy trình
kỹ thuật cho lợn nái sinh sản.
Trong quá trình đỡ đẻ, em rút được kinh nghiệm là cần chuẩn bị tốt lồng
úm cho lợn con, vệ sinh vùng mông và âm hộ con mẹ trước khi đẻ. Khi lợn đẻ
phải chú ý từng con một để biết con nào đẻ khó thì cần phải xử lý và can
thiệp, chú ý thời gian đẻ của mỗi con để biết nhanh hay chậm. Nếu con mẹ đẻ
khó cần can thiệp sớm bằng cách dùng oxytocin để kích thích co bóp cơ trơn
tử cung, xoa bầu vú. Nếu thai quá to, con mẹ rặn đẻ không được phải nhanh
chóng can thiệp đưa con con ra ngoài để tránh ngạt, làm chết những con còn
lại trong tử cung. Khi can thiệp phải chú ý sát trùng tay, đeo găng tay sát
trùng, vệ sinh vùng mông, âm hộ, phải tiến hành nhẹ nhàng tránh gây đứt
nhau, xây sát niêm mạc tử cung con nái. Những người trực tiếp đỡ đẻ và can
thiệp đẻ khó phải cắt móng tay, nếu để móng tay dài có thể làm tổn thương
lợn con mới sinh, ảnh hưởng tới niêm mạc tử cung của lợn mẹ.
4.4. Một số chỉ tiêu về lợn con của trại
Bảng 4.5. Chỉ tiêu lợn con tại trại
Tháng
Lợn con
Số lợn theo dõi
(con)
Số lợn còn sống
(con)
Tỷ lệ
(%)
6 489 473 96,72
7 301 290 96,34
8 182 177 97,25
9 408 392 96,07
10 450 443 98,44
11 620 597 96,29
Tổng 2.450 2.372 96,81 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
do ngôi thai không thuận, do lợn mẹ ít được vận động và do sức khỏe của con
mẹ không tốt. Số lợn nái đẻ phải can thiệp với tỷ lệ thấp là do trong quá trình
chăm sóc đã thực hiện đúng quy trình về thức ăn cho lợn nái mang thai. Tỷ lệ
đẻ khó cao nhất 10 % cho thấy sự chăm sóc thực hiện tương đối tốt quy trình
kỹ thuật cho lợn nái sinh sản.
Trong quá trình đỡ đẻ, em rút được kinh nghiệm là cần chuẩn bị tốt lồng
úm cho lợn con, vệ sinh vùng mông và âm hộ con mẹ trước khi đẻ. Khi lợn đẻ
phải chú ý từng con một để biết con nào đẻ khó thì cần phải xử lý và can
thiệp, chú ý thời gian đẻ của mỗi con để biết nhanh hay chậm. Nếu con mẹ đẻ
khó cần can thiệp sớm bằng cách dùng oxytocin để kích thích co bóp cơ trơn
tử cung, xoa bầu vú. Nếu thai quá to, con mẹ rặn đẻ không được phải nhanh
chóng can thiệp đưa con con ra ngoài để tránh ngạt, làm chết những con còn
lại trong tử cung. Khi can thiệp phải chú ý sát trùng tay, đeo găng tay sát
trùng, vệ sinh vùng mông, âm hộ, phải tiến hành nhẹ nhàng tránh gây đứt
nhau, xây sát niêm mạc tử cung con nái. Những người trực tiếp đỡ đẻ và can
thiệp đẻ khó phải cắt móng tay, nếu để móng tay dài có thể làm tổn thương
lợn con mới sinh, ảnh hưởng tới niêm mạc tử cung của lợn mẹ.
4.4. Một số chỉ tiêu về lợn con của trại
Bảng 4.5. Chỉ tiêu lợn con tại trại
Tháng
Lợn con
Số lợn theo dõi
(con)
Số lợn còn sống
(con)
Tỷ lệ
(%)
6 489 473 96,72
7 301 290 96,34
8 182 177 97,25
9 408 392 96,07
10 450 443 98,44
11 620 597 96,29
Tổng 2.450 2.372 96,81 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
39
Trong quá trình nuôi dưỡng từ sau khi đẻ đến 21 ngày số lượng lợn con
cai sữa tăng dần từ tháng 6 đến tháng 11. Có nhiều nguyên nhân là do kỹ thuật
đỡ đẻ của công nhân và sinh viên thực tập ngày càng được nâng cao. Lợn con
bị lợn mẹ đè chết giảm do công tác trông lợn ngày càng được chú ý hơn. Tại
trại, trong 6 tháng theo dõi em thấy lợn con có tỉ lệ sống cao nhất là 98,44 %
vào tháng 6 và thấp nhất là 96,29 % vào tháng 11, vì tháng 11 có sự thay đổi
công nhân, người mới chưa quen việc, nên ảnh hưởng đến sức khỏe của đàn
lợn con. Để có tỷ lệ lợn con sống đến cai sữa cao phải chú ý chăm sóc, nuôi
dưỡng tốt, nếu nhiệt độ môi trường thấp phải đưa lợn con vào ô úm, không
nên để chuồng và sàn chuồng ẩm ướt để tránh lợn con bị tiêu chảy. Nên cho
lợn con tập ăn sớm lúc 3 ngày tuổi để tăng khả năng tăng trọng của lợn. Phải
tạo mọi điều kiện thích hợp, tối ưu nhất để lợn con có khả năng phát triển tốt
nhất.Vì vậy trong quá trình nuôi dưỡng cần đảm bảo số lượng công nhân
trong dãy chuồng đang đẻ để giảm tỷ lệ chết do lợn mẹ đè,đó là 2 người trên 1
dãy chuồng 56 nái đang đẻ và nuôi con. Trong quá trình đỡ đẻ, thiến, mổ
hecni phải đảm bảo sát trùng đúng kỹ thuật. Tuân thủ đúng yêu cầu trên thì
chúng ta có thể hạn chế được tỷ lệ lợn con chết, đảm bảo số lượng lợn con
xuất bán cao, mang lại hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
4.5. Kết quả thực hiện các biện pháp phòng bệnh cho lợn nái sinh sản tại
trại lợn Chu Bá Thơ
4.5.1. Thực hiện biện pháp vệ sinh phòng bệnh
Thực hiện phương châm“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, nên khâu phòng
bệnh được đặt lên hàng đầu, nếu phòng bệnh tốt thì có thể hạn chế hoặc ngăn
chặn được dịch bệnh xảy ra. Các biện pháp phòng bệnh tổng hợp được đặt lên
hàng đầu, xoay quanh các yếu tố môi trường, mầm bệnh, vật chủ. Các công
việc cụ thể về vệ sinh phòng bệnh là: dọn phân, xịt gầm, rắc vôi, phun sát
trùng chuồng trại và phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi, máng ăn.
Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, mùa vụ mà việc vệ sinh chăm sóc có những
thay đổi cho phù hợp. Các loại thuốc sát trùng mà trại sử dụng là Bioclean,
ommicide. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Trong quá trình nuôi dưỡng từ sau khi đẻ đến 21 ngày số lượng lợn con
cai sữa tăng dần từ tháng 6 đến tháng 11. Có nhiều nguyên nhân là do kỹ thuật
đỡ đẻ của công nhân và sinh viên thực tập ngày càng được nâng cao. Lợn con
bị lợn mẹ đè chết giảm do công tác trông lợn ngày càng được chú ý hơn. Tại
trại, trong 6 tháng theo dõi em thấy lợn con có tỉ lệ sống cao nhất là 98,44 %
vào tháng 6 và thấp nhất là 96,29 % vào tháng 11, vì tháng 11 có sự thay đổi
công nhân, người mới chưa quen việc, nên ảnh hưởng đến sức khỏe của đàn
lợn con. Để có tỷ lệ lợn con sống đến cai sữa cao phải chú ý chăm sóc, nuôi
dưỡng tốt, nếu nhiệt độ môi trường thấp phải đưa lợn con vào ô úm, không
nên để chuồng và sàn chuồng ẩm ướt để tránh lợn con bị tiêu chảy. Nên cho
lợn con tập ăn sớm lúc 3 ngày tuổi để tăng khả năng tăng trọng của lợn. Phải
tạo mọi điều kiện thích hợp, tối ưu nhất để lợn con có khả năng phát triển tốt
nhất.Vì vậy trong quá trình nuôi dưỡng cần đảm bảo số lượng công nhân
trong dãy chuồng đang đẻ để giảm tỷ lệ chết do lợn mẹ đè,đó là 2 người trên 1
dãy chuồng 56 nái đang đẻ và nuôi con. Trong quá trình đỡ đẻ, thiến, mổ
hecni phải đảm bảo sát trùng đúng kỹ thuật. Tuân thủ đúng yêu cầu trên thì
chúng ta có thể hạn chế được tỷ lệ lợn con chết, đảm bảo số lượng lợn con
xuất bán cao, mang lại hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
4.5. Kết quả thực hiện các biện pháp phòng bệnh cho lợn nái sinh sản tại
trại lợn Chu Bá Thơ
4.5.1. Thực hiện biện pháp vệ sinh phòng bệnh
Thực hiện phương châm“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, nên khâu phòng
bệnh được đặt lên hàng đầu, nếu phòng bệnh tốt thì có thể hạn chế hoặc ngăn
chặn được dịch bệnh xảy ra. Các biện pháp phòng bệnh tổng hợp được đặt lên
hàng đầu, xoay quanh các yếu tố môi trường, mầm bệnh, vật chủ. Các công
việc cụ thể về vệ sinh phòng bệnh là: dọn phân, xịt gầm, rắc vôi, phun sát
trùng chuồng trại và phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi, máng ăn.
Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, mùa vụ mà việc vệ sinh chăm sóc có những
thay đổi cho phù hợp. Các loại thuốc sát trùng mà trại sử dụng là Bioclean,
ommicide. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
40
Nguồn nước uống: hệ thống nước sạch được lấy từ suối đầu nguồn về bể
lớn rồi được xử lý bằng chlorine với nồng độ khoảng 3 - 5ppm.
Lịch sát trùng của trại được thực hiện như sau:
Bảng 4.6. Lịch sát trùng trại lợn nái
Thứ
Trong chuồng
Ngoài
Chuồng
Ngoài
khu
vực
chăn
nuôi
Chuồng
nái chửa
Chuồng đẻ
Chuồng
cách ly
Chuồng
cai sữa
Chuồng
Thịt
Thứ
2
Phun sát
Trùng
Phun sát trùng +
quét vôi đường
Đi
Thứ
3
Phun sát
Trùng
Phun sát
trùng
Phun sát
trùng
Phun sát
trùng
toàn
bộ khu
vực
Phun
sát
trùng
toàn
bộ khu
vực
Thứ
4
Phun sát
Trùng
Phun sát trùng
Phun sát
trùng toàn
bộ khu
vực
Thứ
5
Phun sát
Trùng
Phun sát
trùng
Phun
sát
trùng
toàn
bộ khu
vực
Thứ
6
Phun sát
Trùng
Phun sát trùng
+ quét vôi
đường
Đi
Thứ
7
Dội vôi
gầm
Phun sát trùng
+ dội vôi gầm
Phun sát
trùng+ dội
vôi đường
đi
Phun sát
trùng+
dội vôi
đường đi
Phun sát
trùng+ dội
vôi đường
đi
Vệ sinh
tổng khu
+Rắc vôi
Vệ sinh
tổng
khu
+Rắc
vôi
CN
Phun
Sát
trùng
Phun sát trùng
+ dội vôi
đường đi
Tổng vệ
sinh trong
và ngòai
trại
Khử
nước
trong bể
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Nguồn nước uống: hệ thống nước sạch được lấy từ suối đầu nguồn về bể
lớn rồi được xử lý bằng chlorine với nồng độ khoảng 3 - 5ppm.
Lịch sát trùng của trại được thực hiện như sau:
Bảng 4.6. Lịch sát trùng trại lợn nái
Thứ
Trong chuồng
Ngoài
Chuồng
Ngoài
khu
vực
chăn
nuôi
Chuồng
nái chửa
Chuồng đẻ
Chuồng
cách ly
Chuồng
cai sữa
Chuồng
Thịt
Thứ
2
Phun sát
Trùng
Phun sát trùng +
quét vôi đường
Đi
Thứ
3
Phun sát
Trùng
Phun sát
trùng
Phun sát
trùng
Phun sát
trùng
toàn
bộ khu
vực
Phun
sát
trùng
toàn
bộ khu
vực
Thứ
4
Phun sát
Trùng
Phun sát trùng
Phun sát
trùng toàn
bộ khu
vực
Thứ
5
Phun sát
Trùng
Phun sát
trùng
Phun
sát
trùng
toàn
bộ khu
vực
Thứ
6
Phun sát
Trùng
Phun sát trùng
+ quét vôi
đường
Đi
Thứ
7
Dội vôi
gầm
Phun sát trùng
+ dội vôi gầm
Phun sát
trùng+ dội
vôi đường
đi
Phun sát
trùng+
dội vôi
đường đi
Phun sát
trùng+ dội
vôi đường
đi
Vệ sinh
tổng khu
+Rắc vôi
Vệ sinh
tổng
khu
+Rắc
vôi
CN
Phun
Sát
trùng
Phun sát trùng
+ dội vôi
đường đi
Tổng vệ
sinh trong
và ngòai
trại
Khử
nước
trong bể
https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
41
Những việc em đã tham gia vào vệ sinh phòng bệnh theo lịch sát trùng
của trại là: phun sát trùng chuồng bầu, chuồng đẻ, rắc vôi đường đi, đường lấy
phân, đường tra cám, xả vôi gầm và quét dọn vệ sinh toàn chuồng. Chủ nhật
hàng tuần sau khi đã làm xong các công việc trong chuồng, em đã tham gia
cùng mọi người tiến hành tổng vệ sinh bên trong và bên ngoài chuồng, dọn
dẹp nhà tắm sát trùng và khu vực ăn uống, nghỉ trưa của công nhân.
4.5.2. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái và lợn con tại trại
Trong quá trình thực tập tại cơ sở em đã cùng cán bộ kỹ thuật của trại
tham gia vào công tác tiêm phòng cho đàn lợn nái và lợn con kết quả tiêm
phòng được thể hiện qua bảng 4.7.
Bảng 4.7. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái sinh sản và lợn
con tại trại
Loại
lợn
Thời điểm
phòng
bệnh
Bệnh được phòng Loại vắc xin
Liều
dùng
(ml/con
)
Ðường
tiêm
Số
con
tiêm
Tỷ lệ
(%)
An
toàn
(%)
Lợn
hậu
bị
Sau khi
nhập về 5
tuần
Xảy thai, khô thai
truyền nhiễm
Parvovirus 2 Tiêm bắp 60 100 100
Lợn
nái
Nái chửa
84 ngày
Lở mồm long móng Aftopor 2 Tiêm bắp 190 100 100
Nái chửa
93 ngày
Hội chứng còi cọc sau
cai sữa
circomaster
vac
2 Tiêm bắp 190 100 100
Nái chửa
70 ngày
Dịch tả Coglapest 2 Tiêm bắp 190 100 100
Tháng 6, 12 Kí sinh trùng Idectin 7 - 8 Tiêm bắp 190 100 100
Lợn
con
3 ngày tuổi Thiếu máu
Fe - Dextran
- B12
2 Tiêm bắp 2395 100 100
3 ngày tuổi Cầu trùng Toltrazuril 1 Cho uống 2395 100 100
7 ngày tuổi Suyễn Mycoplasma 2 Tiêm bắp 2388 100 100
14 ngày
tuổi
Hội chứng còi cọc sau
cai sữa
circomaster
vac
1 Tiêm bắp 2382 100 100
21 ngày
tuổi
Hội chứng còi cọc sau
cai sữa
circomaster
vac
1,5 Tiêm bắp 2372 100 100 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Những việc em đã tham gia vào vệ sinh phòng bệnh theo lịch sát trùng
của trại là: phun sát trùng chuồng bầu, chuồng đẻ, rắc vôi đường đi, đường lấy
phân, đường tra cám, xả vôi gầm và quét dọn vệ sinh toàn chuồng. Chủ nhật
hàng tuần sau khi đã làm xong các công việc trong chuồng, em đã tham gia
cùng mọi người tiến hành tổng vệ sinh bên trong và bên ngoài chuồng, dọn
dẹp nhà tắm sát trùng và khu vực ăn uống, nghỉ trưa của công nhân.
4.5.2. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái và lợn con tại trại
Trong quá trình thực tập tại cơ sở em đã cùng cán bộ kỹ thuật của trại
tham gia vào công tác tiêm phòng cho đàn lợn nái và lợn con kết quả tiêm
phòng được thể hiện qua bảng 4.7.
Bảng 4.7. Kết quả tiêm vắc xin phòng bệnh cho lợn nái sinh sản và lợn
con tại trại
Loại
lợn
Thời điểm
phòng
bệnh
Bệnh được phòng Loại vắc xin
Liều
dùng
(ml/con
)
Ðường
tiêm
Số
con
tiêm
Tỷ lệ
(%)
An
toàn
(%)
Lợn
hậu
bị
Sau khi
nhập về 5
tuần
Xảy thai, khô thai
truyền nhiễm
Parvovirus 2 Tiêm bắp 60 100 100
Lợn
nái
Nái chửa
84 ngày
Lở mồm long móng Aftopor 2 Tiêm bắp 190 100 100
Nái chửa
93 ngày
Hội chứng còi cọc sau
cai sữa
circomaster
vac
2 Tiêm bắp 190 100 100
Nái chửa
70 ngày
Dịch tả Coglapest 2 Tiêm bắp 190 100 100
Tháng 6, 12 Kí sinh trùng Idectin 7 - 8 Tiêm bắp 190 100 100
Lợn
con
3 ngày tuổi Thiếu máu
Fe - Dextran
- B12
2 Tiêm bắp 2395 100 100
3 ngày tuổi Cầu trùng Toltrazuril 1 Cho uống 2395 100 100
7 ngày tuổi Suyễn Mycoplasma 2 Tiêm bắp 2388 100 100
14 ngày
tuổi
Hội chứng còi cọc sau
cai sữa
circomaster
vac
1 Tiêm bắp 2382 100 100
21 ngày
tuổi
Hội chứng còi cọc sau
cai sữa
circomaster
vac
1,5 Tiêm bắp 2372 100 100 https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
42
Dịch tả Coglapest 2 Tiêm bắp 2372 100 100
Bảng 4.7 là quy trình phòng bệnh cho đàn lợn con, lợn hậu bị và lợn nái
bằng vắc xin của trại. Lợn con từ 3 ngày tuổi sẽ được tiêm chế phẩm Fe -
Dextran - B12 để phòng bệnh thiếu máu ở lợn con, đồng thời tăng sức đề kháng
cho lợn con và 100 % số lợn con ở trại đều phải được tiêm sắt. Trong 5 tháng
tại chuồng đẻ, em đã tiêm Fe - Dextran - B12 10 % và cho uống cầu trùng
được 1.967 con lợn con đạt tỷ lệ là 100% tổng số lợn con trực tiếp chăm sóc.
Hàng tuần, lợn nái chửa 70 ngày tiêm vắc xin Coglapest phòng dịch tả và
lợn nái chửa 84 ngày tiêm vắc xin Aftopor phòng bệnh lở mồm long móng. Vắc
xin phòng bệnh xảy thai, khô thai truyền nhiễm tiêm cho lợn nái hậu bị sau khi
nhập về trại 5 tuần, tiêm với tỷ lệ 100 % lợn hậu bị. Thuốc trị kí sinh trùng tiêm
định kỳ tháng 6, 12 và tiêm 100 % đàn.
Việc sử dụng vắcxin để phòng bệnh được thực hiện nghiêm túc theo
đúng lịch tiêm vắcxin của công ty cám Cagrill. Nhờ đó mà khả năng miễn
dịch của lợn được tăng lên, tỷ lệ số nái mắc các bệnh về sinh sản giảm, số con
sinh ra nhiều, lợn con đẻ ra khỏe mạnh ít bị bệnh, nâng cao hiệu quả kinh tế.
4.6. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại.
4.6.1. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản.
Trong thời gian 6 tháng thực tập tại trại, em đã được tham gia vào công
tác chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn nái cùng với các anh kỹ sư của trại.
Qua đó em đã được trau dồi thêm kiến thức, kinh nghiệm về chẩn đoán một
số bệnh thường gặp, nguyên nhân gây ra bệnh và cách khắc phục, điều trị
bệnh. Sau đây là kết quả của công tác chẩn đoán bệnh dựa trên biểu hiện lâm
sàng của con vật.
* Đẻ khó https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Dịch tả Coglapest 2 Tiêm bắp 2372 100 100
Bảng 4.7 là quy trình phòng bệnh cho đàn lợn con, lợn hậu bị và lợn nái
bằng vắc xin của trại. Lợn con từ 3 ngày tuổi sẽ được tiêm chế phẩm Fe -
Dextran - B12 để phòng bệnh thiếu máu ở lợn con, đồng thời tăng sức đề kháng
cho lợn con và 100 % số lợn con ở trại đều phải được tiêm sắt. Trong 5 tháng
tại chuồng đẻ, em đã tiêm Fe - Dextran - B12 10 % và cho uống cầu trùng
được 1.967 con lợn con đạt tỷ lệ là 100% tổng số lợn con trực tiếp chăm sóc.
Hàng tuần, lợn nái chửa 70 ngày tiêm vắc xin Coglapest phòng dịch tả và
lợn nái chửa 84 ngày tiêm vắc xin Aftopor phòng bệnh lở mồm long móng. Vắc
xin phòng bệnh xảy thai, khô thai truyền nhiễm tiêm cho lợn nái hậu bị sau khi
nhập về trại 5 tuần, tiêm với tỷ lệ 100 % lợn hậu bị. Thuốc trị kí sinh trùng tiêm
định kỳ tháng 6, 12 và tiêm 100 % đàn.
Việc sử dụng vắcxin để phòng bệnh được thực hiện nghiêm túc theo
đúng lịch tiêm vắcxin của công ty cám Cagrill. Nhờ đó mà khả năng miễn
dịch của lợn được tăng lên, tỷ lệ số nái mắc các bệnh về sinh sản giảm, số con
sinh ra nhiều, lợn con đẻ ra khỏe mạnh ít bị bệnh, nâng cao hiệu quả kinh tế.
4.6. Kết quả chẩn đoán và điều trị bệnh cho lợn nái sinh sản tại trại.
4.6.1. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản.
Trong thời gian 6 tháng thực tập tại trại, em đã được tham gia vào công
tác chẩn đoán và điều trị bệnh cho đàn lợn nái cùng với các anh kỹ sư của trại.
Qua đó em đã được trau dồi thêm kiến thức, kinh nghiệm về chẩn đoán một
số bệnh thường gặp, nguyên nhân gây ra bệnh và cách khắc phục, điều trị
bệnh. Sau đây là kết quả của công tác chẩn đoán bệnh dựa trên biểu hiện lâm
sàng của con vật.
* Đẻ khó https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
43
Triệu chứng: Lợn nái có biểu hiện rặn nhiều lần, rặn mạnh, thậm chí
lợn nái còn rặn căng bụng, cong lưng, chân đạp vào thành chuồng để rặn
nhưng thai vẫn không ra. Khi đưa tay vào đường sinh dục thấy khung
xoang chậu hẹp, thai to hoặc ở tư thế không bình thường nằm kẹt ở trước
cửa xoang chậu.
* Bệnh viêm tử cung
Triệu chứng: lợn đẻ 2 - 3 ngày, sốt nhẹ, giảm ăn hay bỏ ăn, có dịch nhầy
chảy ra từ âm hộ, màu trắng đục hoặc màu phớt vàng; xung quanh âm môn, gốc
đuôi, 2 bên mông dính nhiều dịch viêm. Lợn nái bỏ ăn, mệt mỏi, sốt 40,5 - 42ºC.
* Bệnh sát nhau
Triệu chứng khi lợn nái bị sát nhau: Con vật đứng nằm không yên, nhiệt
độ hơi tăng, thích uống nước, sản dịch chảy ra màu nâu.
* Bệnh viêm vú
Triệu chứng: Bệnh xảy ra sau khi đẻ 4 - 5 giờ cho đến 7 - 10 ngày, có
con đến một tháng. Viêm vú thường xuất hiện ở một vài vú nhưng đôi khi
cũng lan ra toàn bộ các vú, vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào thấy hơi nóng,
hơi cứng, ấn vào lợn nái có phản ứng đau.
Lợn nái giảm ăn, nếu bị nặng thì bỏ ăn, nằm một chỗ, sốt cao 40,5ºC -
42ºC kéo dài trong suốt thời gian viêm. Sản lượng sữa giảm, lợn nái thường
nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú.
Vắt sữa ở những vú bị viêm thấy sữa loãng, trong sữa có cặn hoặc cục sữa vón
lại, xuất hiện các cục casein màu vàng, xanh lợn cợn có mủ đôi khi có máu.
Lợn con thiếu sữa kêu, chạy vòng quanh mẹ đòi bú, lợn con ỉa chảy, xù
lông, gầy nhanh, tỷ lệ chết cao từ 30 đến 100%.
* Bệnh bại liệt sau sinh https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Triệu chứng: Lợn nái có biểu hiện rặn nhiều lần, rặn mạnh, thậm chí
lợn nái còn rặn căng bụng, cong lưng, chân đạp vào thành chuồng để rặn
nhưng thai vẫn không ra. Khi đưa tay vào đường sinh dục thấy khung
xoang chậu hẹp, thai to hoặc ở tư thế không bình thường nằm kẹt ở trước
cửa xoang chậu.
* Bệnh viêm tử cung
Triệu chứng: lợn đẻ 2 - 3 ngày, sốt nhẹ, giảm ăn hay bỏ ăn, có dịch nhầy
chảy ra từ âm hộ, màu trắng đục hoặc màu phớt vàng; xung quanh âm môn, gốc
đuôi, 2 bên mông dính nhiều dịch viêm. Lợn nái bỏ ăn, mệt mỏi, sốt 40,5 - 42ºC.
* Bệnh sát nhau
Triệu chứng khi lợn nái bị sát nhau: Con vật đứng nằm không yên, nhiệt
độ hơi tăng, thích uống nước, sản dịch chảy ra màu nâu.
* Bệnh viêm vú
Triệu chứng: Bệnh xảy ra sau khi đẻ 4 - 5 giờ cho đến 7 - 10 ngày, có
con đến một tháng. Viêm vú thường xuất hiện ở một vài vú nhưng đôi khi
cũng lan ra toàn bộ các vú, vú có màu hồng, sưng đỏ, sờ vào thấy hơi nóng,
hơi cứng, ấn vào lợn nái có phản ứng đau.
Lợn nái giảm ăn, nếu bị nặng thì bỏ ăn, nằm một chỗ, sốt cao 40,5ºC -
42ºC kéo dài trong suốt thời gian viêm. Sản lượng sữa giảm, lợn nái thường
nằm úp đầu vú xuống sàn, ít cho con bú.
Vắt sữa ở những vú bị viêm thấy sữa loãng, trong sữa có cặn hoặc cục sữa vón
lại, xuất hiện các cục casein màu vàng, xanh lợn cợn có mủ đôi khi có máu.
Lợn con thiếu sữa kêu, chạy vòng quanh mẹ đòi bú, lợn con ỉa chảy, xù
lông, gầy nhanh, tỷ lệ chết cao từ 30 đến 100%.
* Bệnh bại liệt sau sinh https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
44
Triệu chứng: Lợn đi lại khó khăn, về sau không đứng lên được mà chỉ nằm
bẹp 1 chỗ. Sau thời gian dài, vùng da tiếp xúc với nền chuồng bị thối loét.
Kết quả theo dõi tình hình mắc bệnh được trình bày ở bảng 4.8 .
Bảng 4.8. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại
Chỉ tiêu theo dõi
Tên bệnh
Số nái
theo dõi
(con)
Số nái
mắc bệnh
(con)
Tỷ lệ
(%)
Viêm tử cung 190 22 11,58
Sát nhau 190 8 4,21
Viêm vú 190 2 1,05
Bại liệt sau sinh 190 2 1,05
Đẻ khó 190 5 2,63
Số liệu bảng 4.8 cho biết, trong 190 con lợn nái theo dõi có 22 con mắc
bệnh viêm tử cung, 8 con mắc bệnh sát nhau, 5 con có hiện tượng đẻ khó, 2
con mắc bệnh viêm vú và 2 con mắc bệnh bại liệt sau sinh. Tỷ lệ lợn nái mắc
bệnh viêm tử cung cao chiếm 11,58 %, do đàn lợn nái ở đây thuộc các dòng
nái giống ngoại có năng suất sinh sản cao, nhưng lại chưa thích nghi được
hoàn toàn với điều kiện của nước ta, bên cạnh đó quá trình nuôi dưỡng, chăm
sóc chưa tốt kết hợp với khí hậu không thuận lợi. Mặt khác, do trong quá trình
phối giống và quá trình can thiệp khi lợn đẻ khó phải sử dụng thủ thuật để
móc lấy thai không đúng kỹ thuật đã làm sây sát niêm mạc tử cung, tạo điều
kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển và gây bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh đẻ khó
chiếm 2,63 % do lợn nái ít được vận động, ngôi thai không thuận, thai quá to,
sức khỏe lợn mẹ yếu. Tỷ lệ mắc bệnh sát nhau là 4,21 % nguyên nhân gây nên
bệnh này có thể do kế phát từ các ca lợn nái mắc bệnh viêm tử cung ở thể
nặng, do cho ăn quá nhiều ở giai đoạn chửa kỳ 2 làm thai to, khó đẻ, do các
thao tác đỡ đẻ không đúng làm đứt nhau, sát nhau.Tỷ lệ mắc bệnh viêm vú là https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Triệu chứng: Lợn đi lại khó khăn, về sau không đứng lên được mà chỉ nằm
bẹp 1 chỗ. Sau thời gian dài, vùng da tiếp xúc với nền chuồng bị thối loét.
Kết quả theo dõi tình hình mắc bệnh được trình bày ở bảng 4.8 .
Bảng 4.8. Tình hình mắc bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại
Chỉ tiêu theo dõi
Tên bệnh
Số nái
theo dõi
(con)
Số nái
mắc bệnh
(con)
Tỷ lệ
(%)
Viêm tử cung 190 22 11,58
Sát nhau 190 8 4,21
Viêm vú 190 2 1,05
Bại liệt sau sinh 190 2 1,05
Đẻ khó 190 5 2,63
Số liệu bảng 4.8 cho biết, trong 190 con lợn nái theo dõi có 22 con mắc
bệnh viêm tử cung, 8 con mắc bệnh sát nhau, 5 con có hiện tượng đẻ khó, 2
con mắc bệnh viêm vú và 2 con mắc bệnh bại liệt sau sinh. Tỷ lệ lợn nái mắc
bệnh viêm tử cung cao chiếm 11,58 %, do đàn lợn nái ở đây thuộc các dòng
nái giống ngoại có năng suất sinh sản cao, nhưng lại chưa thích nghi được
hoàn toàn với điều kiện của nước ta, bên cạnh đó quá trình nuôi dưỡng, chăm
sóc chưa tốt kết hợp với khí hậu không thuận lợi. Mặt khác, do trong quá trình
phối giống và quá trình can thiệp khi lợn đẻ khó phải sử dụng thủ thuật để
móc lấy thai không đúng kỹ thuật đã làm sây sát niêm mạc tử cung, tạo điều
kiện cho vi khuẩn xâm nhập phát triển và gây bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh đẻ khó
chiếm 2,63 % do lợn nái ít được vận động, ngôi thai không thuận, thai quá to,
sức khỏe lợn mẹ yếu. Tỷ lệ mắc bệnh sát nhau là 4,21 % nguyên nhân gây nên
bệnh này có thể do kế phát từ các ca lợn nái mắc bệnh viêm tử cung ở thể
nặng, do cho ăn quá nhiều ở giai đoạn chửa kỳ 2 làm thai to, khó đẻ, do các
thao tác đỡ đẻ không đúng làm đứt nhau, sát nhau.Tỷ lệ mắc bệnh viêm vú là https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
45
1,05 %, do kế phát từ bệnh viêm tử cung, do nền chuồng bẩn, vú bị tổn
thương… Tỷ lệ mắc bệnh bại liệt sau sinh là 1,05% do trong quá trình chăm
sóc, nuôi dưỡng chưa cung cấp đầy đủ các chất khoáng như: canxi, photpho…
4.6.2. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại Chu Bá Thơ
Sau 6 tháng thực tập trong quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh, em đã
thu được kết quả điều trị bệnh trên đàn lợn nái sinh sản của trại được trình bày
trong bảng 4.9.
Bảng 4.9. Kết quả trực tiếp điều trị bệnh trên đàn nái sinh sản tại trại
Chỉ tiêu
Tên
bệnh
Thuốc
điều trị
Liều lượng
Đường
tiêm
Thời gian
dùng
thuốc
(ngày)
Kết quả
Số con
điều trị
(con)
Số con
khỏi
(con)
Tỷ lệ
(%)
Viêm tử cung
Oxytocin 2ml/con
Tiêm
bắp
3 22 20 90,9
Amoxylin
1ml/10 kg
TT
Sát nhau
Oxytocin 2ml/con
Tiêm
bắp
3 8 6 75
Amoxylin
1ml/20 kg
TT
Viêm vú Amoxylin
1ml/20kg
TT
Tiêm
bắp
3 2 1 50
Bệnh bại liệt
Mg -
Calcium
60 ml/con
Tiêm
bắp
2 – 3 2 1 50
Đẻ khó Oxytocin 1,7 - 1,8 ml
Tiêm
bắp
1 5 4 80,00
Số liệu bảng 4.9 cho thấy: trong 22 con mắc bệnh viêm tử cung điều trị
khỏi 20 con đạt tỷ lệ cao nhất so với các bệnh cùng điều trị là 90,9 % do bệnh
được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó có 2 con mắc bệnh bại
liệt sau sinh, điều trị khỏi 1 con, tỷ lệ khỏi đạt 50 %. Tỷ lệ điều trị bại liệt cho
lợn chưa cao là do khi lợn đã mắc bệnh khả năng phục hồi cơ xương rất khó
nên khả năng đi lại, vận động kém hoặc mất khả năng vận động dẫn đến bị https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
1,05 %, do kế phát từ bệnh viêm tử cung, do nền chuồng bẩn, vú bị tổn
thương… Tỷ lệ mắc bệnh bại liệt sau sinh là 1,05% do trong quá trình chăm
sóc, nuôi dưỡng chưa cung cấp đầy đủ các chất khoáng như: canxi, photpho…
4.6.2. Kết quả điều trị bệnh ở đàn lợn nái sinh sản tại trại Chu Bá Thơ
Sau 6 tháng thực tập trong quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh, em đã
thu được kết quả điều trị bệnh trên đàn lợn nái sinh sản của trại được trình bày
trong bảng 4.9.
Bảng 4.9. Kết quả trực tiếp điều trị bệnh trên đàn nái sinh sản tại trại
Chỉ tiêu
Tên
bệnh
Thuốc
điều trị
Liều lượng
Đường
tiêm
Thời gian
dùng
thuốc
(ngày)
Kết quả
Số con
điều trị
(con)
Số con
khỏi
(con)
Tỷ lệ
(%)
Viêm tử cung
Oxytocin 2ml/con
Tiêm
bắp
3 22 20 90,9
Amoxylin
1ml/10 kg
TT
Sát nhau
Oxytocin 2ml/con
Tiêm
bắp
3 8 6 75
Amoxylin
1ml/20 kg
TT
Viêm vú Amoxylin
1ml/20kg
TT
Tiêm
bắp
3 2 1 50
Bệnh bại liệt
Mg -
Calcium
60 ml/con
Tiêm
bắp
2 – 3 2 1 50
Đẻ khó Oxytocin 1,7 - 1,8 ml
Tiêm
bắp
1 5 4 80,00
Số liệu bảng 4.9 cho thấy: trong 22 con mắc bệnh viêm tử cung điều trị
khỏi 20 con đạt tỷ lệ cao nhất so với các bệnh cùng điều trị là 90,9 % do bệnh
được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Bên cạnh đó có 2 con mắc bệnh bại
liệt sau sinh, điều trị khỏi 1 con, tỷ lệ khỏi đạt 50 %. Tỷ lệ điều trị bại liệt cho
lợn chưa cao là do khi lợn đã mắc bệnh khả năng phục hồi cơ xương rất khó
nên khả năng đi lại, vận động kém hoặc mất khả năng vận động dẫn đến bị https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
46
hoại tử phần tiếp xúc với nền sàn chuồng, nếu để lâu lợn mẹ gầy yếu dẫn đến
chết. Có 8 con mắc bệnh sát nhau điều trị khỏi 6 con đạt tỷ lệ 75 %. Ðẻ khó
có 5 con mắc điều trị khỏi 4 con, tỷ lệ khỏi đạt 80,00 % do có 1 con phải mổ
vì phát hiện muộn, thai quá to, ngôi thai không thuận, lợn nái không được vận
động làm cho thai to khó đẻ, sức khỏe lợn mẹ yếu và 2 con mắc bệnh viêm vú
điều trị khỏi 1 con đạt tỷ lệ 50 % do việc chẩn đoán bệnh thường khó khăn
hơn, khi chúng ta phát hiện ra bệnh thì bệnh đã ở thể viêm nặng và điều trị
khó khăn hơn.
Ðối với bệnh sát nhau, viêm tử cung sau đẻ trại dùng oxytocin liều 2
ml/con để tăng cường co bóp cơ trơn tử cung, giúp đẩy nhau thai, sản dịch ra
ngoài nhanh hơn. Kết hợp dùng kháng sinh để điều trị và phòng viêm nhiễm
tái phát bằng Amoxicillin với liều lượng là 1 ml/10 kg TT. Ðiều trị trong 3
ngày. Sau khi nhau thai, dịch tử cung ra hết em dùng nước muối sinh lý 0,9 %
để rửa tử cung trong ba ngày liên tục. Bệnh viêm vú trại em dùng Amoxicillin
liều 1ml/10 kg TT điều trị trong 3 ngày kết hợp vệ sinh sạch sẽ sàn chuồng và
vệ sinh sát trùng vùng vú bị viêm.
Với bệnh bại liệt sau sinh trại dùng Mg - calcium với liều 60 ml/con,
tiêm bắp, điều trị trong 2 - 3 ngày kết hợp với kiểm tra thức ăn, hỗ trợ con vật
trở mình thường xuyên và vệ sinh sạch sẽ nền chuồng để tránh chỗ nằm lâu bị
thối loét.
Những con nái sau quá trình điều trị nhưng không có kết quả tốt thì loại
thải theo lịch loại thải của công ty, những con chết trại xử lý bằng cách đào hố
trôn, rắc vôi xung quanh. Ðảm bảo không gây ô nhiễm môi trường. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
hoại tử phần tiếp xúc với nền sàn chuồng, nếu để lâu lợn mẹ gầy yếu dẫn đến
chết. Có 8 con mắc bệnh sát nhau điều trị khỏi 6 con đạt tỷ lệ 75 %. Ðẻ khó
có 5 con mắc điều trị khỏi 4 con, tỷ lệ khỏi đạt 80,00 % do có 1 con phải mổ
vì phát hiện muộn, thai quá to, ngôi thai không thuận, lợn nái không được vận
động làm cho thai to khó đẻ, sức khỏe lợn mẹ yếu và 2 con mắc bệnh viêm vú
điều trị khỏi 1 con đạt tỷ lệ 50 % do việc chẩn đoán bệnh thường khó khăn
hơn, khi chúng ta phát hiện ra bệnh thì bệnh đã ở thể viêm nặng và điều trị
khó khăn hơn.
Ðối với bệnh sát nhau, viêm tử cung sau đẻ trại dùng oxytocin liều 2
ml/con để tăng cường co bóp cơ trơn tử cung, giúp đẩy nhau thai, sản dịch ra
ngoài nhanh hơn. Kết hợp dùng kháng sinh để điều trị và phòng viêm nhiễm
tái phát bằng Amoxicillin với liều lượng là 1 ml/10 kg TT. Ðiều trị trong 3
ngày. Sau khi nhau thai, dịch tử cung ra hết em dùng nước muối sinh lý 0,9 %
để rửa tử cung trong ba ngày liên tục. Bệnh viêm vú trại em dùng Amoxicillin
liều 1ml/10 kg TT điều trị trong 3 ngày kết hợp vệ sinh sạch sẽ sàn chuồng và
vệ sinh sát trùng vùng vú bị viêm.
Với bệnh bại liệt sau sinh trại dùng Mg - calcium với liều 60 ml/con,
tiêm bắp, điều trị trong 2 - 3 ngày kết hợp với kiểm tra thức ăn, hỗ trợ con vật
trở mình thường xuyên và vệ sinh sạch sẽ nền chuồng để tránh chỗ nằm lâu bị
thối loét.
Những con nái sau quá trình điều trị nhưng không có kết quả tốt thì loại
thải theo lịch loại thải của công ty, những con chết trại xử lý bằng cách đào hố
trôn, rắc vôi xung quanh. Ðảm bảo không gây ô nhiễm môi trường. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
47
Phân 5
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận
Qua 6 tháng thực tập tại trại Chu Bá Thơ,Việt Yên, Bắc Giang em có
một số kết luận:
Tình hình chăn nuôi của trại trong 6 tháng thực tập
Công tác vệ sinh phòng bệnh
- Hệ thống chuồng trại luôn đảm bảo thoáng mát về mùa hè, ấm áp về
mùa đông. Hàng ngày quét dọn vệ sinh chuồng trại, thu gom phân, nước tiểu,
vệ sinh cống rãnh, đường đi trong trại được quét dọn và rắc vôi theo quy định.
- Quy trình phòng bệnh bằng vắc xin được trại thực hiện nghiêm túc, đầy
đủ và đúng kỹ thuật. Tỷ lệ tiêm phòng vắcxin cho đàn lợn đạt 100%.
Công tác chăn nuôi
- Chăm sóc, nuôi dưỡng cho 190 lợn nái, lợn nái đẻ trung bình 12,68
con/nái/lứa; có 96,31 % nái đẻ bình thường và 3,69 % nái đẻ khó phải can thiệp.
- Chăm sóc, nuôi dưỡng 1.967 con (trong 5 tháng) trên tổng số 2450 lợn
con trong 6 tháng, số con còn sống đến cai sữa là 2372 con, tỷ lệ nuôi sống
đạt 96,81 %.
- Công tác chăn nuôi của trại được thực hiện tốt và đem lại hiệu quả cao.
- Số lợn con sinh ra to, khỏe mạnh, giảm số lượng lợn con tồn lại, nâng
cao hiệu quả kinh tế.
Công tác điều trị bệnh
Căn cứ và kết quả điều tra, theo dõi khảo sát và điều trị bệnh cho lợn nái
nuôi tại trại với hiệu lực của phác đồ đạt từ 50% đến 90,9%.
5.2. Đề nghị
- Trại cần thực hiện tốt hơn công tác vệ sinh trong và ngoài chuồng nuôi,
cần quản lý chặt chẽ hơn nữa người và xe ra vào trại. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Phân 5
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận
Qua 6 tháng thực tập tại trại Chu Bá Thơ,Việt Yên, Bắc Giang em có
một số kết luận:
Tình hình chăn nuôi của trại trong 6 tháng thực tập
Công tác vệ sinh phòng bệnh
- Hệ thống chuồng trại luôn đảm bảo thoáng mát về mùa hè, ấm áp về
mùa đông. Hàng ngày quét dọn vệ sinh chuồng trại, thu gom phân, nước tiểu,
vệ sinh cống rãnh, đường đi trong trại được quét dọn và rắc vôi theo quy định.
- Quy trình phòng bệnh bằng vắc xin được trại thực hiện nghiêm túc, đầy
đủ và đúng kỹ thuật. Tỷ lệ tiêm phòng vắcxin cho đàn lợn đạt 100%.
Công tác chăn nuôi
- Chăm sóc, nuôi dưỡng cho 190 lợn nái, lợn nái đẻ trung bình 12,68
con/nái/lứa; có 96,31 % nái đẻ bình thường và 3,69 % nái đẻ khó phải can thiệp.
- Chăm sóc, nuôi dưỡng 1.967 con (trong 5 tháng) trên tổng số 2450 lợn
con trong 6 tháng, số con còn sống đến cai sữa là 2372 con, tỷ lệ nuôi sống
đạt 96,81 %.
- Công tác chăn nuôi của trại được thực hiện tốt và đem lại hiệu quả cao.
- Số lợn con sinh ra to, khỏe mạnh, giảm số lượng lợn con tồn lại, nâng
cao hiệu quả kinh tế.
Công tác điều trị bệnh
Căn cứ và kết quả điều tra, theo dõi khảo sát và điều trị bệnh cho lợn nái
nuôi tại trại với hiệu lực của phác đồ đạt từ 50% đến 90,9%.
5.2. Đề nghị
- Trại cần thực hiện tốt hơn công tác vệ sinh trong và ngoài chuồng nuôi,
cần quản lý chặt chẽ hơn nữa người và xe ra vào trại. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
48
- Công tác vệ sinh chuồng bầu và vệ sinh dụng cụ,vệ sinh gia súc trước
khi phối giống, vệ sinh máng ăn, máng uống, cần được thực hiện tốt giảm tỉ lệ
lợn mắc bệnh.
- Tăng cường công tác quản lý lợn con để hạn chế thấp nhất tình trạng
lợn con chết do bị đè và rơi xuống gầm.
- Hướng dẫn cho công nhân chi tiết về các kỹ thuật cơ bản trong chăn
nuôi, nhất là có công nhân mới.
- Thực hiện tốt hơn công tác mổ hecnia cho lợn con. Lợn cai sữa cần
được chăm sóc tốt hơn để giảm tỷ lệ mắc các bệnh.
- Cần chú ý tới việc sử dụng nước trong chuồng để chuồng luôn khô ráo,
làm giảm tỷ lệ lợn con theo mẹ mắc bệnh tiêu chảy. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
- Công tác vệ sinh chuồng bầu và vệ sinh dụng cụ,vệ sinh gia súc trước
khi phối giống, vệ sinh máng ăn, máng uống, cần được thực hiện tốt giảm tỉ lệ
lợn mắc bệnh.
- Tăng cường công tác quản lý lợn con để hạn chế thấp nhất tình trạng
lợn con chết do bị đè và rơi xuống gầm.
- Hướng dẫn cho công nhân chi tiết về các kỹ thuật cơ bản trong chăn
nuôi, nhất là có công nhân mới.
- Thực hiện tốt hơn công tác mổ hecnia cho lợn con. Lợn cai sữa cần
được chăm sóc tốt hơn để giảm tỷ lệ mắc các bệnh.
- Cần chú ý tới việc sử dụng nước trong chuồng để chuồng luôn khô ráo,
làm giảm tỷ lệ lợn con theo mẹ mắc bệnh tiêu chảy. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
49
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng Việt
1 Nguyễn Xuân Bình (2000), Phòng trị bệnh heo nái,heo con,heo thịt, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 29 - 35.
2 Trần Ngọc Bích, Nguyễn thị cẩm Loan, Nguyễn phúc Khánh (2016), “Khảo
sát tình hình viêm nhiễm đường sinh dục lợn nái sau khi sinh và hiệu quả
điều trị của một số loại kháng sinh”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật Thú y,
tập XXIII (số 5), tr. 51 - 56.
3 Trần Thị Dân (2004), Sinh sản heo nái và sinh lý heo con, Nxb Nông
nghiệp, Tp.HCM.
4 Phạm Hữu Doanh, Lưu Kỷ (2003), Kỹ thuật nuôi lợn nái mắn đẻ sai con,
Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
5 Đoàn Kim Dung, Lê Thị Tài (2002), Phòng và trị bệnh lợn nái để sản xuất
lợn thịt siêu nạc xuất khẩu, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
6 Trần Tiến Dũng , Dương Đình Long, Nguyễn Văn Thanh (2002), Sinh sản
gia súc, Nxb Nông nghiệp - Hà Nội.
7 Nguyễn Văn Điền (2015), Kinh nghiệm xử lý bệnh viêm tử cung ở lợn nái
sinh sản, Trung tâm giống vật nuôi Phú Thọ
8 Duy Hùng (2011), “Bệnh viêm vú ở lợn nái”, Báo nông nghiệp Việt Nam.
9 Nguyễn Ðức Hùng Nguyễn Mạnh Hà, Trần Huê Viên, Phan Vãn Kiểm
(2003), Giáo trình Truyền giống nhân tạo vật nuôi, Nxb. Nông nghiệp,
Hà Nội.
10 Phạm Sỹ Lăng, Phan Địch Lân, Trương Văn Dũng (2002), Bệnh phổ biến ở
lợn và biện pháp phòng trị, tập II, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 44 -52.
11 Nguyễn Ðức Lưu, Nguyễn Hữu Vũ (2004), Một số bệnh quan trọng ở lợn,
Nxb Nông nghiệp, Hà Nội. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng Việt
1 Nguyễn Xuân Bình (2000), Phòng trị bệnh heo nái,heo con,heo thịt, Nxb
Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 29 - 35.
2 Trần Ngọc Bích, Nguyễn thị cẩm Loan, Nguyễn phúc Khánh (2016), “Khảo
sát tình hình viêm nhiễm đường sinh dục lợn nái sau khi sinh và hiệu quả
điều trị của một số loại kháng sinh”, Tạp chí Khoa học kỹ thuật Thú y,
tập XXIII (số 5), tr. 51 - 56.
3 Trần Thị Dân (2004), Sinh sản heo nái và sinh lý heo con, Nxb Nông
nghiệp, Tp.HCM.
4 Phạm Hữu Doanh, Lưu Kỷ (2003), Kỹ thuật nuôi lợn nái mắn đẻ sai con,
Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
5 Đoàn Kim Dung, Lê Thị Tài (2002), Phòng và trị bệnh lợn nái để sản xuất
lợn thịt siêu nạc xuất khẩu, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
6 Trần Tiến Dũng , Dương Đình Long, Nguyễn Văn Thanh (2002), Sinh sản
gia súc, Nxb Nông nghiệp - Hà Nội.
7 Nguyễn Văn Điền (2015), Kinh nghiệm xử lý bệnh viêm tử cung ở lợn nái
sinh sản, Trung tâm giống vật nuôi Phú Thọ
8 Duy Hùng (2011), “Bệnh viêm vú ở lợn nái”, Báo nông nghiệp Việt Nam.
9 Nguyễn Ðức Hùng Nguyễn Mạnh Hà, Trần Huê Viên, Phan Vãn Kiểm
(2003), Giáo trình Truyền giống nhân tạo vật nuôi, Nxb. Nông nghiệp,
Hà Nội.
10 Phạm Sỹ Lăng, Phan Địch Lân, Trương Văn Dũng (2002), Bệnh phổ biến ở
lợn và biện pháp phòng trị, tập II, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, tr. 44 -52.
11 Nguyễn Ðức Lưu, Nguyễn Hữu Vũ (2004), Một số bệnh quan trọng ở lợn,
Nxb Nông nghiệp, Hà Nội. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
50
12 Lê Hồng Mận (2002), Chăn nuôi lợn nái sinh sản ở nông hộ, Nxb Nông
nghiệp Hà Nội.
13 Hồng Mận, Bùi Đức Lũng (2004), Kỹ thuật chăn nuôi lợn, Nxb Nông
nghiệp, Hà Nội.
14 Lê Văn Năm (1999), Cẩm nang bác sĩ thú y hướng dẫn phòng và trị bệnh
lợn cao sản, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
15 Hội chăn nuôi Việt Nam (2002), Cẩm nang chăn nuôi gia súc, gia cầm,
Nxb Nông nghiệp Hà Nội.
16 Trần Văn Phùng, Từ Quang Hiển, Trần Thanh Vân, Hà Thị Hảo (2004),
Giáo trình Chăn nuôi lợn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
II. Tài liệu tiếng Anh
17 Christensen R. V., Aalbaek B., Jensen H. E. (2007), “Pathology of udder
lesions in sows”, J. Vet. Med. A Physiol, Patho.l Clin, Med, 2007 Nov., 54(9),
tr. 491.
18 Hughes, James (1996), “Maximising pigs production and reproduction”,
Compus, hue University of Agriculture and Forestry, September.
19 Jose Bento S., Ferraz and Rodger K., Johnson (2013), Animal Model
Estimation of Genetic Parameters and Response to Selection for Litter
Size and Weight, Growth, and Backfat in Closed Seedstock Populaions of
Large White and Landrace Swine, Department of Animal Science,
December 4, 2013, University of Nebraska, Lincoln 68583 – 0908.
20 Smith B.B., Martineau G., Bisaillon A., (1995), “Mammary gland and
lactaion problems”, In disease of swine, 7
th
edition, Iowa state university
press, pp. 40 - 57.
21 Taylor D.J., (1995), Pig diseases 6
th
edition, Glasgow University, U.K,
pp. 315 - 320. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
12 Lê Hồng Mận (2002), Chăn nuôi lợn nái sinh sản ở nông hộ, Nxb Nông
nghiệp Hà Nội.
13 Hồng Mận, Bùi Đức Lũng (2004), Kỹ thuật chăn nuôi lợn, Nxb Nông
nghiệp, Hà Nội.
14 Lê Văn Năm (1999), Cẩm nang bác sĩ thú y hướng dẫn phòng và trị bệnh
lợn cao sản, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
15 Hội chăn nuôi Việt Nam (2002), Cẩm nang chăn nuôi gia súc, gia cầm,
Nxb Nông nghiệp Hà Nội.
16 Trần Văn Phùng, Từ Quang Hiển, Trần Thanh Vân, Hà Thị Hảo (2004),
Giáo trình Chăn nuôi lợn, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.
II. Tài liệu tiếng Anh
17 Christensen R. V., Aalbaek B., Jensen H. E. (2007), “Pathology of udder
lesions in sows”, J. Vet. Med. A Physiol, Patho.l Clin, Med, 2007 Nov., 54(9),
tr. 491.
18 Hughes, James (1996), “Maximising pigs production and reproduction”,
Compus, hue University of Agriculture and Forestry, September.
19 Jose Bento S., Ferraz and Rodger K., Johnson (2013), Animal Model
Estimation of Genetic Parameters and Response to Selection for Litter
Size and Weight, Growth, and Backfat in Closed Seedstock Populaions of
Large White and Landrace Swine, Department of Animal Science,
December 4, 2013, University of Nebraska, Lincoln 68583 – 0908.
20 Smith B.B., Martineau G., Bisaillon A., (1995), “Mammary gland and
lactaion problems”, In disease of swine, 7
th
edition, Iowa state university
press, pp. 40 - 57.
21 Taylor D.J., (1995), Pig diseases 6
th
edition, Glasgow University, U.K,
pp. 315 - 320. https://sangkienkinhnghiemlop5.com/
Categories
ScienceDownload
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 7
- Slides 56
- Age 416 days
Related Slideshows
23
Earthquakes_Type of Faults_Science G8.pptx
OctabellFabila1
42 views
15
Quiz #1 Science 10 in the first quarter for jhs
HendrixAntonniAmante
41 views
9
Astronomy history from long ago till doday
ssuserbd9abe
41 views
9
Great history of astronomy from long ago till today
ssuserbd9abe
40 views
20
EARTHQUAKE-DRILL.powerpoint.............
chalobrido8
43 views
9
History of astronomy from old times to the present times
ssuserbd9abe
42 views