مجلہ خیابان.pdf persian pakistan iran in

persian

1. ۔ںیرک کلک ےیل ےک ےنھڑپ ےک رکہ مجرت ینیشم ںیمں ونابی زرس دووکن ابایخ
 
Select Language​▼
تم
الع روطب نیہاش ےیل ےک لسن ناوجون ںیم ینشور یک لابقارکف
یجولانکیٹ ڈنیا سنئ  اس فآ یٹسروینوی دابآ
ٹبی
ا ،ررچکیل ۔نیدلارصان رٹکاڈ
یج ولانکیٹ ڈنیا سنئاس فآ یٹسروین وی دابآ
ٹبی
ا ،رسیف ورپ
ٹی
ا یسوسیا ۔دومحم ن اطلس رٹکاڈ
ABSTRACT
Symbolism is one of the significant characteristics of poetry. The characteristics that are
attributed to a symbol may or may not be accurate. But a symbol is chosen to represent the
qualities which are expressions of the ideals in that culture. Throughout the ages, Eagle had
remained a symbol of power, strength, freedom and elegance due to its remarkable strength,
large size, nomadic style, striking visage, graceful flight and courage. It cannot be denied that
the eagle upholds its magnificence and grandeur even in the modern times.  Iqbal has used the
eagle to symbolize the character of young Muslim. He wanted to see these qualities in the
lives of young Muslims. There is no doubt that Iqbal has used this symbol in a really inspiring
style. This study is an attempt to analyze Iqbal’s poetry in this perspective
اس=ہک=ےہ=تقیقح= یھب=ہی=اھتاور=االقنب=اک=رکمیﷺ=یبن=االقنب=ابکزاپ=اور=میظع=ےس=بس=اک=یناسنا=ِخیرات=ہک=ےہ=تقیقح=ہی=ںیہ۔=رکےت=وہا=ہثاثا=نیرت=یتمیق= اک=وقم=یھب=یسک=ونوجان
ااعتسرہ=اک=نیہاش=ہشیمہ=ےن=العہم=ےیلیک=ںیھت۔ونوجاونں=واہتسب=یہ=ےس=ونوجاونں=دیمںیُا=دہایز=ےس=بس=یھب=وک=اابقل=ایک۔=ادا=رکدار=یاینبد=ےن=ونوجاونں=ںیم=الےن=وک=دبتیلی=میظع
ربجلی=ِلاب=ںینب۔=ذرہعی=اک=رکےن=اوتسار=اطمقب=ےک=سُا=وک=یگزدن=
ِم
اظن=اور=رکےن=اعم=وک=رکف=یک=نُا= ونوجان=تفص=نیہاش=ےک=ہملسم=ِتّمُا=ہک=ےھت=رےتھک=آرزو=ےہ۔وہ=ایک=اامعتسل
ںیہ:=رکےت=امجینرت=یک=آرزو=اس=یک= اابقل= ااعشر=ذلی=دنمرہج=ےک
دے=رک= رحس=ِ آہ= یریم= وک= وجاونں
دے=رپ=و=لاب=وک=وچبں=ںیہاش= ان=رھپ
ےہ=  یہی= یریم=   آرزو=    ایادخ
)۱E=دے= رک=  اعم= ریصبت=  ِرون=  رما
=======اسن=======رف==================اش====
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 1/7

2. ےک=اس=۔=یھب=دنم=درد=ےس=ناسنا=ریقحت=اور=ےہ،=یھب=انشس=ض=رفر=اور=ےہ=یھب=میکح=وہ=یھب۔=میلک=اور=ےہ=یھب=میکح=وہ=یھب۔=رکفم=اور=ےہ=یھب=رعاش=ںیہ:"اابقل=ےتہک=دبعامیکحل=ہفیلخ
اردو=رک=ھجمس=املاپ=وک=اضمنیم=ےک=لُب
ل
ُب=اور=لگ=ںیم=الکم=اےنپ=وہ=مہ=ات=ایک=اامعتسل=ےیل=ےک=
تی
دصقم=وک=یرعاش=رطح=یک=احیل=ےن=اوہنں=۔)۲Eںیہ"=آوغش=مہ=رکفوذرک=ںیم=الکم
بس=رطح=یک=ریظن=ےن=اابقل=ےہ۔=ایک=اامعتسل=ےس=وخوصبریت=تہب=وک=ایصت=وصخ= فلتخم=یک=رپدنوں=ےیل=ےک=یرعاش=یرطف=اینپ=ےن=اوھنں=ےھت۔=اچےتہ=اکنانل=ںیہن=ےس=یرعاش
شیپ=رک=انب=ااعتسرہ=اک=روینش=یھب=وک=رپواےن=وہ=،=ےہ=اتلم=ذرک=تہب=اک=وریغہ=یرمق=،=رتیت=،=ومر=،=وطیط=،=وکچر=لبلب،=،=وکلئ=اہں=ےک=ان=ًالثم=ےہ=اترب=ںیم=یرعاش=اینپ=وک=رپدنوں=دہایز=ےس
اےنپ=ونوجان=اک=آج=ےک=اانپ=وک=وخویبں=یک=سج=ےہ=رپدنہ=ااسی=کیا=نیہاش=ںیم=یرعاش=یک=ان=ںیہن۔=وک=رپدنے=اور=یسک=وہ=ےہ=احلص=وک=نیہاش=ںیم=الکم=ےک=ان=اتیمہ=وج=رگم=ںیہ=رکےت
ااعتسرہ=وطبر=وک=نیہاش=ںیم=یرعاش=اینپ=ؒہمےہ۔الع=یک=دنیہاشن=یک=وصخایصت=امتم=یک=ومنم=ذرےعی=ےک=ذرک=ےک=نیہاش=ےن=ؒبحاص=العہم=ےہ۔=اتکس=رک=نیعت=اک=راوہں=یک=ےیللمع
اور=گکھ
ت
=اگل=ےس=داین=ےکےئل=وصحل=ےک=اقمدص=دنلب=اےنپ=ہی=ںیہ=وموجد=ںیم=املسمن=ای=ںیم=ومنم=رمد= وصخایصت=مامت=یک=رپدنے=اس=ںیم=ایخل=ےک=ںیہ۔ان=رکےت=اامعتسل
  )۳Eےہ۔=راتہ=نیچ=ےب
ںایامن=چناپ=یک=نیہاش=وہج=یک=اس=ہک= ںیہ=    ےتہک= اابقل=دیاجو=ڈارٹک= ےہ؟=ایک=اامعتسل=ویکں=ااعتسرہ=اک=نیہاش=ےیل=ےک=ونوجاونں=ےک=ہملسم=ِتّمُا=ےن=اابقل=ہک=ےہ=  وتہج=لباق=ارم=ہی
ےہ۔=دنسپ= ولخت=ہک=ہی=یےہ۔رسیت= اگنہ=زیت=ہک=ہی=یدورس=ےہ۔=رپواز=دنلب=نیہاش=ہک=ہی=ےھت۔یلہپ=آرزودنم=ےک=دےنھکی=تاّفص=ہی=ںیم=ونوجاونں=ےک=
تّم
ا=اابقل=۔=ںیہ=وصخایصت
)۴E۔اتانب=ںیہن=آایشہن=وہ=ہک=ہی=وچنںیاپ= ۔اتاھک=ںیہن=اکشر=وہا=امرا=اک=اہھت=ےک=اور=یسک= وہ=ہک=ہی=ےہ۔وچیھت=تفص=امہ= ےکےیل=
تیح
الص=یقیلخت=ولخت=اور=ےہ=االیک=یھب=ادخ
یھب=ذرا=ںیم=ےنھجمس=حیحص=وک=وہفمم=ےک=ان=اور=ااکفر=االسیم=ےن=اابقل=اچےیہ۔=وہین=وخیب=یک=ومنم=رمد=اتقیقحل=یف=وج=ےہ=ایک=ایبن=ںیم=یرعاش=اینپ=وک=وخیب=اس=رہ=یک=نیہاش=ےن=اابقل
ایک=ذرک=ںیم=یرعاش=اینپ=ےن=اابقل=اک=نج=ںیہ=اجیت=یئاپ=وخایبں=امتم=یک=رقف=االسیم=ںیم= نیہاش=تقیقح=۔در=ےہ=ںیہن=رعاہناش=ضحم=ہہیب
شت
=یک=نیہاش=اہں=ےک=اابقل=یک۔=ںیہن=یہاتوک
وج=ا
ت
گچ=ںیہن=داہن=اسھت=ےک= رمغ=وہ=ےئل=اس=ےہ=اجیت=یئاپ=یھب=ںیم=نیہاش=ےک=اابقل=وہ=ےہ=اجیت=یئاپ=یدنم=ریغت=اور=یوخدار=درہج=دح=ںیم=ومنم=رمد=املسمن=کیا=ََالثم=ےہ۔
ںیہ:=امےترف=اابقل= ےہ۔=اترک=رپواز=یچین=ںیم=التش=یک= داکن=داہن=ڑپے=رپ=زنیم=رطح=یک=روں=وکچ=وہ=یہ=ےہ۔ہن=اتلم=
ثع
اب=ےک=ااسحن=ےک=دورسوں
داین=یک=وکچروں=م
ھچ
پ
=ہی=،=وپرب=ہی
  رکیباہن=  آامسن= وگلینں=    رما
ںیم=وہں=دروشی=اک=داین=یک=رپدنوں
)۵E= آایشہن=  ںیہن=  اتانب=ںیہاش=ہک
ہلس
ن
وھگ=ےیل=اےنپ=یھب=ںیہاش=رطح=ےہ۔ایس=اتیل=رک=ریسبا=وںیہ=اجےئ=لم=ہگج=اہجں=ہکلب=اتوہ=ںیہن=نکسم=وکیئ=اانپ=اک=سج=ےہ=یس=یک=دروشی=کیا=زدنیگ=یک=ںیہاش=ہک=ںیہ=امےترف=ؒہمالع
انب=نکسم=ہگج=کیا=ہک=وج=ںیہ=اچےتہ=دانھکی=تفص=ںیہاش=وک= ونںونوجا=املسمن= ؒبحاص=العہم=ےہ۔=راتہ=اگل=ںیم=رکےن=رصف=ںیم=دیہ=ااجنم=یک  =اضئرف=اےنپ=زدنیگ=اینپ=۔اور=اتانب=ںیہن
ؒہمالع=اچےیہ۔=انوہ=ایتر=ےئل=ےک=اس=ےہ=یک=ترخآ=وت=زدنیگ=یادب=اور=اچےیہ۔دایمئ=انوہ=ںیہن=رغمور=رپ=داین=افین=اس=یھب=وک=املسمں=رمد=رطح=،ایساترک=ںیہن=دنسپ=انوہ=اامجنرب=رک
ںیہن=ہلس
ن
وھگ=ےیل=اےنپ=یھب=نیہاش=رطح=ےہ۔ایس=اتیل=رک=ریسبا=وںیہ=اجےئ=لم=ہگج=اہجں=ہکلب=اتوہ=ںیہن=نکسم=وکیئ=اانپ=اک=سج=ےہ=یس=یک=دروشی=کیا=زدنیگ=یک=ںیہاش=ہک=ںیہ=امےترف
ےہ:= اترک=اکعیس=یک=تفص=ایس=یک=نیہ=اش=رعش=ذلی=درج=اک= ربجلی=ِلاب=ےہ۔=راتہ=اگل=ںیم=رکےن=رصف=ںیم=دیہ=ااجنم=یک= اقمدص=اےنپ=زدنیگ=اینپ=۔اور=اتانب
ںیم=ایبں= و= وکہ=ہی= ےہ= اتیل=رک= اواقت= زگر
  )۶E=یدنب=آایشں=ِراک=ےہ=
تّل
ذ=ےئل=ےک=ںیہاش=ہک
ےک=آامسن=وہ=اور=اجےئ=وہ=دیپا=یرظن=دنلب=اور=اولازعلیم=ںیم=ان=ہک=ات=ےھت=اچےتہ=انرک=دیبار=وک=وخادیبہ=ِحرو=یک=ان=ےیل=ےک=ڑھچاےن=ےس=
تل
ذ=اور=یاخابکز=وک=ونوجاونں=اابقل
یک=زنیم=وک=وخد=وج=ےہ=یتنب=دقمر=اک=ایس=یھب=یدنلب=ہی=ےہ۔اور=الاب=دنلبو=یھب=رطفت=یک=اس=ےس=وہج=ےہایس=اتاڑ=ںیم=اضفؤں=دنلب=نیہاش=آںیئ۔=رظن=رونش=اور=اوےچن=رطح=یک=اتسروں
اور=یتمہ=دنلب=یک=دروشی=رمد=رطح=ایس=ےہ۔=رکیت=روانشس=ےس=تانااکم=ےئن=ےئن=وک=زعامئ=ےک=اس=ہی=ہک=ےہ=دنسپ=ےیل=اس=یرپواز=دنلب=یک=نیہاش=وک=اابقل=ےکس۔=اکنل=ےس=ویتسپں
ےہ۔=دیتی=بیغرت=یک=رکےن=ریخست=وک=دہف=ٰیلع ا=ےس=ٰیلع ا=اےس=اور=ےہ،=الیت=اسےنم=ےک=اس=وک=وگوشں=ےئن=ےئن=ےک=اکانئت=ینیرفآ=اقمدص
۔=ےہ=ایک=ااہظر=اک=تقیقح=اس=ےن=اابقل=ےس=وخوصبریت=ینتک=ںیم= رعش=ذلی=درج
ںیم=وجاونں=ےہ=وہیت=دیبار=بج=روح=اقعیب
)۷E=ںیم= آامسونں=زنمل=اینپ=وک=ان=ےہ=آیت=رظن
ںیئ:=اانپ=راہ=یک=دہج=ہدج=اکھتن=اور=رںیہ=رپزعم=و=رڈن=ہشیمہ=وہ=ہک=ےہ=اید=اغیپم=ہی=وک=لسن=ونوجان=ذرےعی=ےک=ااعتسرے=ےک=نیہاش=ےن=اابقل
اترگِ ںیہن=رک=کھت=ےس=رپواز=یھبک=ںیہاش
)E=ُا= == =
وُت= = = رُپ
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 2/7

3. )۸E=اتفدُا= رطخہ=ںیہن= وت=وُت= ارگ= ےہ= دمرُپ
اید=درہج=اک=رکف=وک=تابذج=ےن=یرعاش=یک=اابقل=ےہ۔=اتھک ر=میظع=اقمدص=اےنپ=ےہ۔ہی=راتہ=اترک=احلص=وکسن=دیل=ےک=رک=رپواز=رت=دنلب=ےس=دنلب=ہکلب=ا
ت
کھ
ت
=ںیہن=یھب=یھبک=ےس=رپواز=اینپ=ہی
اور=االسیم=ںیم=اس=ےہ۔=وہا=رھبا=ےس=احیملتت=ادیب=و=یملع=اور=راتاشا=ومزوں=،=االطصاحت=وصخمص=یک=ان=الکم=ایفسلفہن=اک=اابقل=ےہ۔=اشخب=
گن
ر=و=آب=اک=تابذج=وک=رکف=اور=ےہ
  ںیہ۔=اجےت=ےئاپ=راتاشا=اور=وحاےل=ےک=اسملئ=یملع=یئک=اور=ںیہ=وہےئ=اامعتسل=اجب=اج=اوقال=ےک=فلس=املعےئ=اور=امکح=اشمریہ=،=
ثی
ااحد=،=اینرُق=تایآ=،=االطصاحت=یک=ہفسلف=رغمیب
ےب=یوخد=ںیم=ےفسلف=ےک=اابقل=ےہ۔=احلص=اتیمہ=تہب=وک=یوخد=ںیم=نج=ےیک=شیپ=وصترات=فلتخم=ےن=اوہنں=ےیل=ےک=دصقم=اس=ےہ۔= وحمر=اک=یرعاش=یک=ان=رعوج=اک=املسمونں
دای=ذرےعی=ےک=ےفسلف=اس=وہ=ےہ۔=وصتر=اک=آدم=ِتمظع=وموضع=امہ=اک=اابقل=ےیک۔=شیپ=ےس=وخوصبریت=تہب=وریغہ=نیہاش=وصتر=،=ومنم=ِدرم=وصتر=،=قشع=و=لقع=،=دویتس=ونط=،یوخد
یونثم=،=دیجم=آنرق=ےکوسےت=رکف=یک=اابقل=۔=ےہ=ہضیرف=امہ=اک=اکانئت=ریخست=اور=رطفت=ریخست=ےکذہم=اس=اور=ےہ=اجیھب=رک=انب=بئان=اانپ=ےن=ٰیلاعت=اہلل=وک=ناسنا=ںیم=داین=ہک=ںیہ=دالےت
ایس=ےہ=اتآ=رظن=اتاڑ=رطف=یک=اواچنیئ=نیہاش=رطح=سج=ےہ۔=اتآ=رظن=اتوھچ=وک=دنلبویں=اینپ=نیہاش=وصتر=اک=اابقل=ںیم=اابقل=الکم=ںیہ۔=آےت=رظن=وھپےتٹ=ےس=االسم=رخیات=اور=روم=انٰل وم
ےہ:=زیربل=ےس=یرپواز=دنلب=یھب=رکف=یک=اابقل=رطح
ےس=
مّن
رت=ریتے=وہ=ہک=لبلب=اے=وہ=ریپا=ونا
)۹E=دیپا=رگج=اک=نیہاش=ںیم=کزان=ِنت=ےک=رتوبک
نیہاش=وہ=۔یدنسپ=ولخت=اور=درویشی=،=رقف=ےسیج=ےہ=ایک=اجب=اج=ےن=اوھنں=ذرک=اک=ان=آںیئ۔=دنسپ=تہب=وک=اابقل=ںیہ=یرضور=ےیل=ےک=رکف=اور=میلعت=االسیم=وج=افصت=وگںانوگ=یک=نیہاش
ہی=ہک=ےیل=اس=ےہ=دنسپ=یھب=اگنیہ=زیت=یک=نیہاش=وک=اابقل=ںیہ۔=اجیت=رگداین=ناش=یک=ومنم=افصت=ہی=ہک=ںیہ=رکےت=دنسپ=ےیل=اس=وک=یرپواز=دنلب=اور=یکاب=ےب=،=یاینز=ےب=،=عبط=آزاد=یک
ںیہ۔=وخااہں=ےک=دےنھکی=وک=وخیب=اس=وہ=ںیم=وجاونں=ےک=وقم=اینپ=اور=ےہ۔=وبحمب=تہب=وک=اابقل=یھب=تفص=یک=وکیش=تخس=یک=نیہاش=رطح=ایس=ےہ۔=
تم
الع=یک=ریصبت=یک=ومنم=رمد
ےئلیک=نیہاش=یہ=ںیم=اعمل=ےک=یآزاد=کیدزن=ےک=اابقل=ےہ۔=ایک=وخب=ںیم=الکم=اےنپ=ےس=وحاےل=ےک=نیہاش=ےن=اابقل=ذرک=اک=وریغہ=سسجت=،=
تی
رح=،=یئانوتا=و=وقت=ںیم=افصت=درگی
وک=ناسنا=ذتینہ=الغامہن=ریغب=ےک=سسجت=اتکس۔=ھکیس=ںیہن=ملع=وہ=ںیہن=سسجت=ادنر=ےک=سج=ےہ=ذرہعی=اک=ااشکنافت=اور=رحماکت=ےئن=ےئن=ادنر=ےک=ونںاسنا=یہ=سسجت=اور=ےہ=نکمم=سسجت
ےہ۔=انوہ=سسجت=انتج=ںیہن=احلم=ےک=اتیمہ=اینت=ےیل=رےامہ=مولع=ویریپ=کیدزن=ےک=ان=وک۔=ےکرگج=ےتیچ=ینتج=ںیہ=دےتی=اتیمہ=اینت=وک=اگنوہں=سسجت=رپ=وہ=ےہ۔=دیتی=انب=زمکور
دورنیب=رطح=یک=نیہاش=وک=ومنم=رمد=یھب۔=ےئلیک=وقت=وصحل=اور=ےہ=یرضور=یھب=ےیل=ےک=ملع=وصحل=سسجت=ہی=ےگ۔=رںیہ=رحموم=ےس=الصوتیحں=یقیلخت=مہ=ریغب=ےک=اس=ویکہکن
 دہایےسز=نف=و=ملع=ےیل=ےک=اوراقبء=رعوج=،=زعت=یک=ناسنا=ہک=ںیہ=ےتھجمس=ہی=ےہ۔اابقل=اتکس=اٹہ=رپدہ=ےس=رازوں=رسہتسب=ےک=اکانئت=وہ=ذرےعی=ےک=اس=ہک=اچےیہ=انوہ=سسجت=رپ=اور
ںیہ:=رکےت=اامعتسل=ااعتسرے=ےک=سسجت=اک=نیہاش= اور=رگج= اک=ےتیچ=اابقل=ےیل=ےک=ااہظر=ےک=تقیقح=ںیہ۔اس=امہ=اوروجتسج=أترج
سسجت=اک=نیہاش=  اچےیہ،=رگج= اک=ےتیچ
)۱۰E=گنہرفو=داشن=روینش=ےب=ںیہ=
ےتکس
=یج
یھبک=اگنہ=زیت=یک=ےہ۔اس=اتڑکپ=زدنہ=وک=اکشر=اےنپ=ںیم=وہا=ےہہی=فلتخم=تہب=ےس=رپدنوں=دورسے=ہی=ےس=احلظ=ےک=ایصت=وصخ= اینپ= ےہ۔=ابعرت=ےس=تمہ=و=زعم= زدنیگ=یک=نیہاش
ےک=ےنچنہپ=
کت
=دح=اس=یک=رمع=اےس=ےہ۔نکیل=یتکس=وہ=
کت
=اسل=70=رمع=یک=اس=ںیکس۔=رک=اقمہلب=اک=بئاصم=وہ=ہک=ےہ=اتانب=لباق=اس=یھب=وک=وچبں=اےنپ=اور=اھکیت=ںیہن=دوھہک=یھب
دار=کون=اور=یبمل=یک=ےکس۔اس=رھب=ٹیپ=اانپ=ےک=رک=اکشر=دیزم=وہ=ہک=رےتہ=ںیہن=لباق=اس=ےجنپ=دکچلار=ےک=اس=وت=ےہ=اجیت=وہ=اسل=40=رمع=یک=اس=بجےہ۔=اتڑپ=انیل=ہلصیف=ےئلتخس
آیت=شیپ=یدوشار=ںیم=اڑےن=وک=اس=ےس=سج=ںیہ=دےتی=رک=یاھبر=وک=مسج=ھکنپ=ےک=اس=اور=ںیہ=اجےت=وہ=یرپاھبر=ےک=اس=ےہ=اتاج=وہ=رشوع=انوہ=ومندار=اپاھڑب=ےہ۔اور=اجیت=ڑم=وچچن
ےک=لمع=اس=زگرے=ےس=لمع=دہ=فیلکت=کیا=ےئل=ےک=الےن=دبتیلی=ںیم=زدنیگ=اینپ=رھپ=ای=رکے=ااظتنر=اک=رمےن=وہ=وت=ای=ںیہ=اجےت=رہ=یقاب=راےتس=دو=ساپ=ےک=نیہاش=دعب=ےک=اس=ےہ۔
اترک=ااظتنر=اک=آےن=ےک=وچچن=یئن=وہ=رھپ=اور=اجیت=ںیہن=اڑھک=وہ=
کت
=بج=ےہ=اتڑگر=
کت
=
تق
و=اس=وچچن=اینپ=ہپ=اٹچونں=ےہ۔ان=اترک=رخ=اک=العوقں=واےل=اٹچونں=یرھکدر=نیہاش=ےئل
یک=نیہاش=وک= ونوجاونں=ملسم= وہ=ےہ۔=ریہ=اج=یک=اےنپ=ہک=ےہ=راہ=اج=ای=ںیہ۔=رکےت=آاگہ=ےس=رمہبت=و=اقمم=الص=ےک=اس=وک=اس=رکےک=ریبعت=ےس=نیہاش=وک=ونوجان=ملسم=اابقل=)۱۱Eےہ۔
ںیہ:=رکےت=نیقلت=یک=رےنھک=یاجر=رفس=اانپ=رطف=یک=اقمم=رت=دنلب=رکےناور=زیرگ=ےس=رپیتس=،شیع=اانپےن=زدنیگ=وکش=تخس=رطح
رپ=دبنگ=ےک=اطلسین=ِرصق=نمیشن=ریتا= ںیہن
)۱۲E=ںیم=اٹچونں=یک=اہپڑوں=رک=ریسبا=ےہ=ںیہاش=وت
ارثک=ہک=ےہ=اتوہ=رہگا=اانت=ںیم=رکف=یگتخپ=وعشر=اک=ںایوسدوز=نکیل=ےہ=رکیت=اطع=
تس
ارف=اور=ربدت=  یگتخپ=یک=رمع=ارگہچ=ںیھت۔=دہایز=ًا
ت
بس
ن
=وتاعقت=ےس=ونوجاونں=وک=اابقل=ہک=ےہ=ہی=تقیقح
ریتھک= یفخم=ادنر=اےنپ=وقںیت=انپہ=ےب=یک=لمع=ذوق=نکیل=ےہ=وہیت= 
تس
د=یہت=شیب=و=مک=ےس=ربدت=اور=رجتےب=ارگہچ=وجاین= سکع=رب=ےک=اس=ےہ۔=اتاج=وہ=رمدہ=ںیم=رپاشیین=اس=لمع=ہبذج
اتانب=ںیہن=آایشہن=ہک=ےہ=ےبقلعت=اور=تفص= دروشی=،=اتاھک=ںیہن=اکشر=وہا=امرا=اک=اہھت=ےک=اوروں=،=دنمےہ=ریغت=وخددارو=وج=ےہ=داتھکی=ںیم=نیہاش=اےنپ=اابقل=وصخایصت=یہی= ےہ۔
=اتھک =ذج==تیح===== =ات===ای==ای============
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 3/7

4. ےہ۔=اتھکر=ہبذج=و=
تیح
الص=یک=رکےن=ھچک=اور= ےہ=اتوہ=قلعت=ےب=دہایز=ےس=ںایز=و=وسد=ںیم=اعمالمت=ےک=زدنیگ=ںیم=اقمےلب=ےک=وبڑوھں=وجان=ےسیج
اک=اس=رپ=تھچ=یک=رابدر=ےک=ہاشداب=یسک=ہک=بجںیہ۔=
تم
الع=یک=یرظن=وعیس=اور=یآزاد=یک=اس=ریسبا=رپ=اہپڑوں=اک=ںیہ۔اس=اطمقب=نیع=ےک=رطفت=یک=نیہاش= ںایدنلب=یک=اہپڑوں
ےہ۔=
تم
الع=یک=الغیم=انرک=ریسبا
یدنلب=یک=ےہ۔رپواز=اتوہ=رپواز=وحم=ںیم=اضفؤں=آزاد=ہشیمہ=وہ=ہکنویک=ےہ۔=آیت=رظن=ںیم=نیہاش=وک=ان=یھب=تفص=ہی=اور=ےہ=احلص=اتیمہ=یڑب=وک=یآزاد=و=
تی
رح=ںیم=رثن=و=مظن=یک=اابقل
ورہن=ےہ۔=نکمم=ںیم=
تل
اح=یک=یآزاد=ضحم=وشنوامن=یک=اس=ای=رپواز=وتعس=یک=نیہاش=۔یآزاد=ےہ=وہ=ےہ=اجیت=یئاپ=ںیم=نیہاش=دقر=یڑب=اور=کیا=یک=ایحت=،=
ثع
اب=ےک= وتعس=اور
مظن=یک=میلک=ِبرض=اابقل=ےہ۔=دیتی=دمجنمرک=وک=لمع=ہبذج=اور= ادناھ=وک=ااکفر= ،=رحموم=ےس=ریصبت=وک=آوھکنں=الغیم=اجاگیئویکہکن=نب=دلزب=دہایز=یھب=ےسرتوبک=نیہاش=ںیم=الغیم
ےہ:=ایک=اطع=ےن=رطفت=وک=اس  =ںیہاش=ہدید=مہات=،=ےہ=راہ=اھڑچ=رپوان=وک=وسچ=الغامہن=ںیم=ونوجاونں=ےک=االسم=ِملاع=میلعت=
ِم
اظن=رغمیب=ارگہچ=ہک=ںیہ=ےتہک=ںیم='دمرہس'
اشخب=ںیہاش=ہدید=ےھجت= ےن= رطفت=ضیف
)۱۳E=افخش=اگنہ=ےن=الغیم=ےہ=ید=رھک=ںیم=سج
اور=ایل=نیھچ=ےس=ھجت=وت=ںیہاش=ہدید=ہک=ایک=کولس=ہی=اسھت=ےریت=رک=انب=الغم=اانپ=ےنےھجت=وںزیارگن=نکیل=اھت=ایامرف=اطع=نیہاش=ہدید=ےھجت=ےن=ونوجان،اہلل=املسمن=اے=ہک=ںیہ=ےتہک=اابقل
اینپ=وت=ہک=اترک=دیپا=ادنر=اےنپ=وقت=یک=اقمہلب=ےس=وںزیارگن=رک=وھچڑ=اکم=بس=وت=ونوجاں=اے=ےکس۔سپ=ہن=یہ=دھکی=وک=روینش=یک=آاتفب=وت=ہک=ات=دںی=ےھجت=آںیھکن=یک=اگمچدڑ=ہگج=یک=اس
ےکس۔=داھکی=وک=تلم=دنمش=آںیھکن=ایلص
نکمم=ےہ=ںیہن=ردپ=اجن=اے
)۱۴E=الغیم= یک= دترو=ےس= ںیہاش
ےس=یاہبدر=اور=تمہ=ہکلب=اترک=ںیہن=دنسپ=وک=الغیم=یک=دورسے=یسک=وہ=ےہ=امکل=اک=اعدات=آزاد=کیا=ںیہاش=ہک=ںیہ=ےتہک=رک=وہ=اخمبط=ےس=اابقل=دیاجو=ےٹیب=اینپ=ؒہمالع=ںیم=رعش=اس
رک=اومشرف=وک=وسچ=آزاداہن=اینپ=یھب=نیہاش=ےہ۔ورگہن=امہ=تبحص=یک=ادرفا=رطفت=آزاد=ےیل=ےک=لمع=و =رکف=یآزاد=ہک=ےھت=ےتھجمس=ہی=اابقل=ےہ۔=اتاج=چنہپ=
کت
=زنمل=اینپ=رک=ھڑب=آےگ
ںیہ:=ےتھٹُا=ہہک=اسہتخ=ےب=وت=ںیہ=دےتھکی=وک=ذتینہ=الغامہن=یک=املسمونں=ےک=دنہواتسن=اابقل=بج= ںیم= انترظ=ایس=ےہ۔=داتی
ںیم=ںوسگ
رک=وہ=الپ=ہک=ںیہاش=وخردہ=بیرف=وہ
)۱۵E= یابہزاش=ِمسر=و=رہ= ےہ= ایک=ہک= ربخ= ایک= ےسُا
زاغ= تبحص=یک=نیہاش=ےہ۔=اتوہ=اگیبہن=ےس=یابہزاش=و=رمس=راہ=نیہاش=وہا=الپ=ںیم=تبحص=یک=ںوسگ
ےہ۔رک=راتہ=ںیم=ولخت=ےک=رک=رپزیہ=ےس=تبحص=یک=رپدنوں=تمہ=مک=نیہاش=اک=اابقل
۔=ےہ=دیتی=رک=ابرخ=وک=نیہاش=رگم=الیت=ںیہن=یرپواز=دنلب=وت=ںیم
یرپواز=دنلب= دیپا= ںیم= زاغ= ہن= وہیئ
)۱۶E=زاغ=ِتبحص=وک=ےچب=ںیہاش=یئگ=رک=ابرخ
اوباالعل=رعاش=ر=وہشم=ےک=نابز=رعیب=وہ=ںیم=ربجلی=ِلاب=ےہ۔=افماجت=رمگ=زسا=یک=اس=اور=ےہ=مرجا=ڑب=ےس=بس= یک،=تمہ=و=زعم=ای=وہ=یک=دبن=اچےہ=یفیعض= داہتسن=کیدزن=ےک=اابقل
ےہ:= اتہک=ےک=رک=بط=اخم=ےسُا=وہ=وت=ےہ=اتاج=ایال=رتیت=وہا=انوھب=کیا=بج=اسےنم=ےک=رعاشںیہ۔=رکےت=ایبن=واہعق=کیا=اک=یّرعم
وت= انب=  ہن=  ںیہاش=  ہک= اوسفس=دص= اوسفس،
راتاشا=ےک=رطفت=ےن=آھکن=یرت=ہن =ےھجمس
ےس= ازل= ےہ=ٰیوتف=ہی=اک=اقیض=ےک=ریدقت
)۱۷E=افماجت=رمگ=زسا=یک= یفیعض= مرج= ےہ
رہوج=وہ=اور=اکس=نب=ہن=رطح=یک=نیہاش=ےکےیلوت=دےنھکی=راتاشوا=امکالت=اسرے=ےک=رطفت=ہک=ںیہ=رکرےہ=وکشہ=ےس=نونوجا=املسمن =العہم= رکےک=اامعتسل=ااعتسرہ=اک=نیہاش=اہیں
راتاشا=و=امکالت=اسرے=ےک=ےہ۔رطفت=یاعر=ےس=افصت=امتم=یسیج=یرپواز=دنلب=اور=ییتمہ،وخددار=دنلب=ُوتںیہ۔=وہیت=ادنر=ےک=نیہاش=کیا=وج=اکس=رک=دیپا=ہن=ادنر=اےنپ=وخایبں=اور
اکس۔=ال=ادنر=اےنپ=رہوج=اور= وخایبں=یک=اس=یہ=ہن=اکس۔اور=نب=ہن=رطح=یک=ںیہاش=ادنر=اےنپ=ووجداب=ےک=دےنھکی
اقمدص=دنلب=
تق
و=ہمہ=ںیہن۔وہ=نپ=وھباک=ںیم=اعدات=یک=ےہ۔اس=اتممز=ےس=رپدنوں=وھچےٹ=دورسے=ےہ۔اور=دنسپ=یدآزا=ہک=وج=ےہ=رپدنہ=ااسی=کیا=ںیہاش=ہک=ےھت=ےتھجمس=ہی=اابقل
ےہ:=راتہ=لمع=رسرگم=ںیم=دیہ=ااجنم=یک
ںیم=ںیہن=وھباک=اک=رتوبک=و=امحم
==اب===
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 4/7

5. زادہاہن=یک=زاب=زدنیگ=ےہ=ہک
ا
نٹ
پھج
=رک=ٹلپ=،انٹلپا
نٹ
پھج
)۱۸Eاہبہن=کا=ےہ=اک=رےنھک=رگم=وہل
ےس=ہذتااس=اےسی=رکںی۔وہ=دیپا=ہبذج=اک=ودہجدج=یک=یرسدنلب=یک=االسم=ںیم=ان= اور=رکںی=وکشش=یک=وجیرت=یک=روح=االسیم= یقیقح=ںیم=ہبلط=ہذتااس=املسمن=یک=ےھت=رےتھک= وتعق=ؒہمالع
ںیہ۔=رےہ= دے=وغرف=وک=وسچ=الغامہن=ںیم=ان=ہکلب=دےتی=ںیہن=میلعت=یک=دمتن=و=بیذہت=االسیم=وک=وچبں=اےنپ=وج=ںیہ=رےہ=رک=ہلگ
ےس=بتکم=اودناندخ= رب=ای=ےھجم=ےہ=
تی
اکش
)۱۹Eاک=یزاب=کاخ=ںیہ=رےہ=دے=وک=وچبں=نیہاش=قبس
واسپ=رک=وہ=اکرمان=و=اکایمب=اور=ےھت=وہےت=آزام=ربند=ےس=اررج=رکشل=ےک=افکر=ےڑب=ےڑب=ووجداب=ےک=اسزواسامں=مک=تہب=ای=ےک=اہحلس=ریغب=وت=االسف=رےامہ=ہک=ںیہ=امےترف=ؒلاابق
یک=دن=  ااسی=ہک=اچےیہ=انوہ=ولعمم=ہی=ںیہ۔رگم=ےتگل=اےھچ=وک=بس=رپ=داین=آامسں=ںیہ۔اور=وہےت=ومندار=وہےئ=ےتکمچ=دعب=ےک=ینابرق=یک=دن=اور=رسیخ=یک=ماش=اتسرے=ےھت۔ےسیج=وہےت
ےہ۔=وہیت=بیصن=اکرماین=دعب=ےک=ینابرقےہ۔=رسیخ=یک=ماش=دلیل=یک=ےہ۔سج=وہا=نکمم=دعب=ےک=ینابرق
    ےلکن=ورپ=لاب=وج،ےب=ےھت=ے
ٹ
پ
ھج
=ےس=ناش=اقعیب
)۲۰Eےلکن=رک=ڈوب=ںیم=قفش=وخن=ےک=ماش=اتسرے
وک=الکشمت=اور=دوشارویں=یک=زدنیگ=وہ=ہک=ات=ںیہ=وخااہں=ےک=دےنھکی=وک=وخیب= یک=وکیش=تخس=ںیم=ونوجاونں=ےک=وقم=اینپ=وہ=اور=دنسپےہ۔=تہب=وک=اابقل= تفص=یک=وکیش=تخس=یک=نیہاش
العہم=ںیہ۔=اچےتہ=انرک=وک=ونوجاونں=ےک=وقم=اینپ=اابقل=وج=ےہ=اترک=تحیصن=وہ=وک=وچبں=اےنپ=اقعب=وبڑاھ=کیا=رکںی۔=وکشش=یک=ےنچنہپ=
کت
=انیعل=بصن=اےنپ=ریغب=الےئ=ںیم=اخرط
ہےاپن=و تیانو ج۔ے ہی سکتو ہے سیانآس=یڑ بزاور پی کںاآسم=اال بو=د بلنے سںور پےڑ بےڑ بےر تیہ کا تھارہ=ہ کہے سے بچ ںاہی شبا عقہددی=ںا جہروا=را کہرب تجہ کں ہیےاترمؒفی
ےہ۔=رمضم=ںیم=لسلسم=دہج= اور=وکیش=تخس=اکرماین=و=اکایمیب=یک=زدنیگ=ےہ۔=مان=اک=ےنلج=ںیم=وہل=رگم
اسوخلرد= اقعب= اھت= اتہک= ےس= ںیہاش= ٍٍّہچب
ںیرب=رچخ=رتعف=آاسں=ہپ=رپہش=ےرت=اے
مان=اک=ےنلج=ںیم=آگ=یک=وہل= اےنپ= ابشب=ےہ
اںیبگن= زدناگین= خلت= ےہ=  ےس=  یش=وک=تخس
رسپ!=اے= ےہ=ازم= ںیم= ے
نٹ
پ
ھج
=رپ= رتوبک= وج
)۲۱E= ںیہن=یھب=ںیم=وہل=ےک=رتوبک=دیاش=ازم=وہ
امےترف=بحاص=العہم=ےہ۔=اتاٹم=یہ=رک=رہ=دنلب=ےس=یتسپ=یک=داین=اس=یھب=ایپس=کوھب=اینپ=ےہ۔اور=اترک=التش=رزق=اانپ=رک=رہ=ںیم=اضفؤں=یک=داین=اس=ںیہاش=ہک=ںیہ=امےترف=ؒلاابق=العہم
نیعت=اک=زنمل=اینپ=رک=دھکی=وک=اواچنیئ=یک=آامسن=اور=رےھک=دنلب=چوس=وہ۔اینپ=نزماگ=رطف=یک=دنلبویں=رک=اکنل=ےس=ویتسپں=یک=زنیم=وک=وخد=وہ=ہک=اچےیہ=یھب=وک=ومنم=کیا=ہک=ںیہ
رکے۔
           انکرا=ےس=داں=کاخ=اس=ےن=ںیم=ایک
)۲۲E=داہن=و=آب=ےہ=مان=اک=رزق=اہجں
اںیہن=نکیل=ںیہ۔=دان=دقر=ےک=ایحت=ِتوق= اابقل= ےہ۔=دنسپ=تہب=تفص=ہی=یک=اس=وک=اابقل=ےیل=اس=ےہ=اطوتقر=دہایز=اور=انوتا=دہایز=ںیم=اقمےلب=ےک=رپدنوں=دورسے=نیہاش=وچہکن
رطف=یک=دنلبویں=اگنہ=اینپ=وک=املسمں=رمد=کیا=ہک=ںیہ=ےتہک= ںیم=ہمان=دیاجو=وہاگ۔=انرک=دنباپ=اک=طبض=و=مظن=االخیق=ےیل=ےک=رہھٹاےن=بناجب=قح=وک=وقت=ہک=ےہ=ااسحس=دیدش=اک=اس
و=تمہ=یھب=وک=املسمں=رمد=کیا=رطح=ایس=ےہ=ا
ت
کھ
ت
=یھبک=یہ=ہن=اور=ےہ=اتاربھگ=ہن=ےس=رپواز=اینپ=ںیہاش=رطح=اچںیہ۔سج=وہےن=ہتخپ=ارادے=اور=دنلب=زعامئ=ےک=اس=اچےیہ=رینھک
اچےیہ۔=انیل=اکم=ےس=یاہبدر
ریتا=اکم=ےہ=رپواز=ےہ،=ںیہاش=وت
ںیہ=یھب=اور=آامسں=اسےنم=ریتے
         اج=رہ=ہن=رک=اھجل=ںیم=بش=و=روز=ایس
)۲۳E= ںیہ=یھب=اور=اکمں=و=زامن=ریتے=ہک
=======ڑب============اب=====تق=رہ==========ؒہم
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 5/7

6. زنمںیل=اور=ںیہ=تہب=اقمدص=ےک=اس=ےھ۔ویکہکنڑب=آےگ=اور=انبےئ=وبضمط=وک=رکف=و=وسچ=اینپ=ہکلب=رےہ=ابڈو=ہن=یہ=ںیم=وسچ=
تق
و=رہ=وہ=ہک=ںیہ=رےہ=ہہک=ہی=ےس=املسمں=رمد=ؒہمالع
ول۔=اپ=ےس=روتعفں=یک=آامسں=وک=دصقم=اےنپ=ہک=اجؤ=وہ=رپواز=دنلب=دقر=اس=رطح=یک=ںیہاش=ہک=ںیہ=امےترف=ؒہمالع= ںیہ۔=رکین=ےط=ےن=اس=وج=ںیہ=تہب=یھب
ہکلب=دےتی=وہےن=ںیہن=دحمود=
کت
=زامےن=کیا=یسک=وک=یرعاش=یک=اابقل=اابسق=یہی=ںیہ،=
ےتکس
=اج=ےئک=ذخا=اابسق=الدعتاد=ےسیج=یوخد=اور=رعافن=و=ااقین=لمع،=و=دہج=ےس=یرعاش=یک=اابقل
رگاں=یھب=ےئل=ےک=یدنب=ریشازہ=یک=
تم
ا=ملسم=اور=یقرت=یک=وقم=و=کلم=ہکلب=ےہ=اتکس=ونسار=داین=و=دنی=رصف=ہن=املسمن=اک=جآ=ےک=رک=لمع=رپ=نج=ںیہ،=انبےت=یرعاش=یک=دور=رہ=اےس
وک=وجاونں=اور=اجےئ=وہ=اعم=اغیپم=اک=ان=ہک=ںیہ=آےت=رظن=رکےت=داع=ےس=یدرددنم=
تی
اہن=یھب=ںیم=یرعاش=اینپ=اابقل=العہم=ہک=ےہ=وہج=یہی=دیاش=۔=ےہ=اتکس=دے=ااجنم=امتدخ=دقر
وہ۔=
تی
انع=ےس=ی
ہٰل
ا=ِہراگاب=یھب=وتقیف=یک=لمع=رپ=اغیپم=اس
!
کت
=بک=نمچ=ِغرمِ تبحص=اسخراںاش=ِنایم
)۲۴E=ینا
ت
سہک
=ِنیہاش=ِزرپوا=ےہ=ںیم=زواب=ریتے
رک=ڈٹ=اک=تبیصم=رہ=اور=ںیل=رک=احلص=وک=اقمدص=اےنپ= اجںیئ،=چنہپ=
کت
=روتعفں=او=دنلبویں=وہ=وت=اجںیئ=وہ=دیپا=ںیم=ونوجاونں=بج=افصت=یک=نیہاش=ہک=ںیہ=امےترف=بؒحاص=العہم
ںیہ:=ےتہک=ںیم=مجع=ِرزوب=رطح=ایس=ںیکس۔=رک=اقمہلب
تسہ=رپوازے=رس=ربدرخ=ںیہاش=رگہچ
)۲۵Eتسہ=ادنازے=دقر=اہنپں=دہیاب=ادنرںی
ہک:=ںیہ=امےترف=ہگج=کیا=دیزمےہ۔=وپدیشہ=ےیل=ےک=اکشر=ےک=لقع=یھب=ی= رپواز=زیت=ںیم=ںاب=ایب=اس=رگم=ےہ=ایتر=ےیل=ےک=رپواز=ںیہاش=اک=لقع=ہک= ںیہ=امےترف=ؒ اابقل
دنارم=آرزو=درگ=دردل=ہک=وت=الجبل
)۲۶E=اقعیب=اںرتوبکب=یشخب=ہک=داع=اںی=زجب
اتلم=ذرک=اک=افصت=امتم=ان=ںیم=نیہاش=وصتر=ےک=اابقل=ےہ۔=ریتھک=درہج=اک=ارسالیف=وصر=کیا=وصخلصاب=ےیل=ےک=دنہ=ناناملسم=اور=ومعلماب=ےیل=ےک=ملسم=اوقام=یرعاش=یک=اابقل=العہم
سفن=لبل
ُب=ںیم=ان=ےھت=رےہ=اڈم=رطف=یک=رشمق=رک=اھٹ=ےس=رغمب=االقنب=وج=ہک=اھت=ایل=دھکی=ےن=رظنوں=دورنیب=یک=اابقل=ںیہ۔=اجیت=یئاپ=ںیم=دروشی=ِدرم=ای=ومنم=رمد=ہک=وج=ےہ
یسیج=اقعب=ادنر=اےنپ=وہ=ہک=ںیہ=اخمبط=وجاونں=ون=بحاص=العہم= ےیل=اس=ےگ۔=ںیلکن=چب=ےس=االقنوبں=ان=یہ=رپدنے=لاب=دنلب=تفص=نیہاش=رصف=ںیتکس=رہ=ںیہن=زدنہ=وقںیم
رےہ=رک=داع=ےس=رب=اےنپ=ںیم=رعش=اس= اےنپ=ؒلاابق=رںیہ۔العہم=نزماگ=رطف=یک=اس=ےک=رک=نیعت=اک=زنمل=دنلب=اینپ=رںیھک۔ہکلب=ہن=وخف= اک=دورسوں=ادنر=رکںی۔اےنپ=دیپا=تمہ
دے۔=امرف=اطع=ناش=اقعیب=وک=ونوجاونں=املسمن=ےک=احرضِردو=ینعی= وںرتوبک=ہک=ےک=اس=ہک،وساےئ=ںیہن=آرزو=اور=وکیئ=ںیم=دل=ریمے=ہک=ےہ=مسق=یک=الجل=ریتے=:=ہک=ںیہ
اجےئ۔=وہ=ہن=وفالد=وصرت=یوخد=یک=ونوجان=
کت
=بج=اتکس=وہ=ںیہن=دیپا=
کت
=
تق
و=اس=ہبذج=اک=رکھٹاےن=ےس=اقحرت=وک=تایروا=طلغ=اور=ظفحت=ےک=تایروا=اینپ=ہک=ےھت=ےتھجمس=اابقل
اتاج=نب=ایدر=وت=وہ=ہر
ظ
ق
ےہ،=اتاج=نب=ذرہ=رحصا=رھپ=وہ=ںیہ۔وت=اجےت=لھک=رپ=اس=دروازے=ےک=ی
ہٰل
ا=رعمتف=وت=ےہ=اتوہ=وافق=ےس=وخد=ناسنا=بج=اور=ےہ=مان=اک=اچہپےنن=وک=وخد=یوخد
رطقہ=ےس=سج=ےہ=وت=یہ=انشیس=وخد=اور=یےہ۔وخد=داتی=رک=اپرب=اگنہہم =رطح=یک=وطافں=ہکلب=اتاگ=ںیہن=تیگ=رطح=یک=وموجں=وہ=ےہ۔رھپ=اتیل=ٹیمس=وک=شبات=یک=آاتفب=وت=وہ=ےہ،رکن
ےہ۔=اتاج=نب=ومیت=رک=چنہپ=ںیم=ہہت=یک=دنمسروں=رک=وہ=دالخ=ںیم=دصف=ہکلب=اترک=ںیہن=مگ=ںیم=دنمسر=وک=وخد
ےک=یرسدنلب=اور=زعت=ہک=ےھت=ےتھجمس=وہ=ںیہ۔=اچےتہ=انرکا=نیشن=ذنہ=ینعم= ےک=یدنم=ریغت=اور=یوخدار=،=رقف=االسیم=ںیم=ونوجاونں=ملسم=ذرےعی=ےک=ااعتسرے=ےک=نیہاش=اابقل
ںیہ:=یرضور=انرک=دیپا=تاّفص=یک=نیہاش=ےیل=ےک=ےنیج=اسھت
رک=دیپا=دنلب=
ِم
زع=وت=ےہ=رس=ہنہ=رب
)۲۷E=الکہ=ےہ=واےطس=ےک=نیہاش=ِرس=طقف=اہیں
ںیم=یقرت=یک=تلم=و=کلم=ےلکن،=رہابےس=ویتسپں=یک=زنیم=وہ=ہک=ںیہ=رےہ=اچہ= اناتب=رمہبت=و=اقمم=الص=اک=اس=وک=اس=وہےئ=ےترک=ریبعت=ےس=ںیہاش=وک=ونوجان=املسمں=کیا=ؒبحاص=العہم
تق
اط=و=تمہ=وہ=ہک=ںیہ=رےہ=دے=قبس=وک=لسن=ونوجاں=یک=کلم=اس=ےس=ذرےعی=ےک=یرعاش=اینپ= رکے۔اابقل=وپرا=اںیھن=اور=ےھجمس=وک=اضئرف=و=وقحق=اےنپ=رےہ،=ںاشوک=
تق
و=رہ
ںیم=ویتسپں=وک=آپ=رکے،اےنپ= اقمہلب=رک=ڈٹ=اک=بئاصم=اور=اجےئ=نب=دویار=وہیئ=الپیئ=ہسیس=آےگ=ےک=لکشم=یھب=رکے۔یسک=وپرا=اںیھن=اور=ےھجمس=وک=اقمدص=ےل،اےنپ=اکم=ےس
رےھک۔=وک=دنلبویں=یک=آامسں=زنمل=اینپ=اور=وہ=رپواز=وحم=رطف=یک=دنلبویں=رک=اکنل=ےس
 
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 6/7

7.  
تاج ہلاوح
۴۱۱=ص=،۲۰۰۴=اتسکن،اپ=ااکدیم=اابقل=الوہر:=اابقل،=ِتای
ّلک =العہم۔=اابقل،=دمحم= =       ۔ ۱
۱۹۵۸=،=اابقل=مزب=الوہر:=،=اابقل=رکف=۔=ڈارٹک= امیکحل،=دبع=ہفیلخ=      ۔ ۲
۹=،ص۱۹۸۹ااکدیم،=اابقل=اسل،الوہر:=وس=ےک=اابقایلت=رشعت۔=ودیح= =      ۔ ۳
. https://www.youtube.com/watch?v=8IKGdumSsV4, Accessed on December 19, 2017=      ۔۴
۴۹۵=ص= اابقل،=ِتای
ّلک= =      ۔۵
۳۵۳=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =       ۔۶
۴۴۷=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =      ۔۷
۵۸۶=ص= ،)میلک=ِبرضEاابقل=ِتای
ّلک= =      ۔۸
۲۹۹=ص= ،)درا=ِگنابEاابقل=ِتای
ّلک= =       ۔۹
۷۷=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۱۰
. https://www.youtube.com/watch?v=Yh64CVM6cuk ,Accessed on December 21, 2017=      ۔۱۱
۴۴۸=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۱۲
۵۹۶=ص= ،)=میلک=ِبرضEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۱۳
۸۳=ص= ااکدیم،= اابقل=الوہر:=اابقل،=ِلاوحا=رشح=و=میلک=ِبرض= رعافین،=دبعادیمحل=وخاہج= =     ۔ ۱۴
۳۵۵=ص= ،)ربجلی=ِلابE=اابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۱۵
۴۴۳=ص= ،)ربجلی=ِلابE=اابقل=ِتای
ّلک= =      ۔۱۶
۴۸۷=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۱۷
۴۹۵=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۱۸
۷۳=اتسکن،صاپ=ااکدیم=،الوہر:اابقل= ۵۴=دلج=دصیقی،اابقایلت=نیسح=ایتخبر= =      ۔ ۱۹
۳۰۲=،ص=)درا=ِگنابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۲۰
۴۴۸ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۲۱
۴۹۵=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =     ۔۲۲
۸=دااینل،ص=ہم،ہبتکمان=دی،اجدؒلاابق=دمحم= العہم= =     ۔ ۲۳
۳۰۰=،ص=)درا=ِگنابEاابقل=ِتای
ّلک=  =     ۔۲۴
۲۰=،ص۱۹۲۷،=یدیرف=ہبتکم=:=رکایچ=مجع،=،،زوبرؒلاابق=دمحم=العہم= =     ۔ ۲۵
۵۶=،ص۱۹۲۷،=یدیرف=ہبتکم=:=رکایچ=مجع،=،،زوبرؒلاابق=دمحم=العہم= =     ۔ ۲۶
۳۷۸=ص= ،)ربجلی=ِلابEاابقل=ِتای
ّلک= =    ۔۲۷
ِے
ئجیک ٹنرپ   |  ںیئاج رپاو
4/27/25, 2:45 PMنابایخ ہلجم
khayaban.uop.edu.pk/Shumaray/38_Bahar_2018/12_faqar_e_iqbal.html 7/7