Модернизм және ХХ ғасыр басындағы жаңа ағымдар (кубизм, фовизм, футуризм)..pptx

(кубизм, фовизм, футуризм

1. Модернизм және ХХ ғасыр басындағы жаңа ағымдар Кубизм, Фовизм, Футуризм Бұл презентацияда біз ХХ ғасыр басындағы өнер әлеміндегі ең ірі төңкерістердің бірі – модернизм және оның негізгі авангардтық бағыттары: Кубизм, Фовизм, Футуризмді қарастырамыз.

2. Модернизм: Жаңа дәуірдің рухани дағдарысы Философиялық негіз Модернизм — XX ғасырдың басында, дәстүрлі құндылықтар мен реализмге қарсы реакция ретінде пайда болған ауқымды философиялық-эстетикалық қозғалыс. Ол индустрияландыру мен әлеуметтік өзгерістерден туындаған ішкі дағдарысты бейнеледі. Әсер еткен ойшылдар Қозғалысқа Анри Бергсонның интуитивизмі, Эдмунд Гуссерльдің феноменологиясы, Зигмунд Фрейдтің психоанализі және Сёрен Кьеркегордың экзистенциализмі сияқты бағыттар үлкен ықпал етті. Басты тақырыптар Модернизм өнерде адамның жалғыздығы, ішкі әлемнің күрделілігі, әлемнің мағынасыздығы және дәстүрлі құрылымдардың бұзылуы туралы идеяларды зерттеді. Дәстүрлі көркемдік тіл бұзылып, жаңа формалар ізделді.

3. Кубизм: Геометрия мен көпбұрыштардың төңкерісі Кубизм – модернизмнің ең радикалды және интеллектуалды ағымдарының бірі. Оны 1907 жылдан бастап Пабло Пикассо мен Жорж Брак дамытты. Көркемдік Әдіс Кубизм нысандарды бірнеше бұрыштан бір уақытта көрсету арқылы көп өлшемді кеңістік жасауға ұмтылды. Нысан кішкене геометриялық фрагменттерге бөлініп, қайта құрастырылады. Сатылары Аналитикалық кубизм (1909–1912): Нысан бөлшектеледі, түстер шектеулі (сұр, қоңыр, охра). Синтетикалық кубизм (1912–1914): Жарқын түстер пайда болады, коллаж және аппликация әдістері қолданылады. Авиньон қыздары (1907) – Кубизмнің бастау алған және оның негізгі принциптерін көрсететін Пикассоның алғашқы ірі туындысы.

4. Кубизмнің шыңы: "Авиньон қыздары" Пикассоның "Авиньон қыздары" (1907) – бұл кубизмнің ғана емес, бүкіл модернизм дәуірінің бетбұрыс нүктесі болды. Бұл туындыда суретші дәстүрлі перспективадан бас тартып, бес әйел фигурасын көпбұрышты фигуралармен және бұрыштармен көрсетті. Бұл абсолюттік көркемдік төңкеріс еді, ол өнердегі жаңа кеңістік пен форма туралы түсінікті өзгертті. Фигуралардың бұрмалануы және маска тәрізді бет-әлпеттер. Кеңістік пен фигураның бір-біріне енуі арқылы форманың бөлшектенуі . Суреттің жазықтығын және көпбұрышты құрылымын баса көрсету.

5. Фовизм: Түс пен эмоцияның жарқын төңкерісі Фовизм (фр. Fauvisme , "жабайы аңдар") – 1905 жылы Парижде Анри Матисс, Андре Дерен және Морис де Вламинк жетекшілігімен пайда болған қысқа мерзімді, бірақ өте маңызды ағым. Эмоциялық Түс Фовистер түсті заттардың табиғи реңктерін беру үшін емес, жеке эмоцияны және ішкі сезімді білдіру үшін қолданды. Олар түсті барынша қанық, ашық және контрастты етіп көрсетуге ұмтылды. Еркін Қылқалам Сурет салу техникасы өте еркін, жылдам әрі батыл болды. Олар ашық қылқалам соққыларын пайдаланып, суреттің фактурасын және динамикасын арттырды. «Жабайы Аңдар» Атауы 1905 жылы Күзгі салонда сыншы Луи Воксельдің олардың шығармаларын көріп, "Доннателлоның мүсіні жабайы аңдардың (fauves) ортасында тұр" деп айтуынан шыққан. Бұл дәстүрлі өнерге қарсы бас көтеруді білдірді. "Мен түстердің қалай әрекет ететініне қызықтым, бұл тек көшірме жасау емес, сезімді білдіру әдісі." - Анри Матисс

6. Футуризм: Қозғалыс пен технологияны мадақтау Динамика Өткенді жоққа шығару Технология Қозғалыс Футуризм – Кубизм мен Фовизмнен кейін пайда болған, бірақ олардан мүлдем өзгеше философиялық негізге сүйенген, итальяндық авангардтық қозғалыс. Ол ХХ ғасырдың жылдамдығы мен күшін дәріптеді. 1909 Манифест Филиппо Томмазо Маринетти Футуризм манифесін жариялап, өткеннің барлық нысандарын, оның ішінде мұражайлар мен кітапханаларды жоққа шығаруға шақырды. Динамизм Футуристер қала өмірін, машинаны, жылдамдықты, соғысты және индустриялық прогресті мадақтады. Олар қозғалыстың, дыбыстың және жарықтың динамикасын суреттеуге тырысты. Көрнекті Өкіл Умберто Боччонидің "Қозғалыстағы бірегей формалар" мүсіні (1913) күштің, жылдамдықтың және фигураның айналадағы кеңістікпен бірігуінің символына айналды.

7. Модернизмнің қазақ әдебиеті мен өнеріне ықпалы Әдебиеттегі Іздер Трагедия және Ішкі Әлем: Мұхтар Әуезовтің «Қилы заман» немесе Жүсіпбек Аймауытовтың «Ақбілек» сияқты шығармаларында кейіпкердің ішкі трагедиясы, жалғыздығы және дәстүрлі әлемнің күйреуі сипатталады – бұл модернизмге тән тақырыптар. Импрессионистік Стиль: Шәкәрім Құдайбердіұлының кейбір философиялық өлеңдері мен прозалық үзінділерінде сана ағымы мен субъективті пайымдаулар байқалады. Формалық Іздестірулер: XX ғасырдың 60-70 жылдарындағы қазақ поэзиясы мен прозасында жаңа формаларды, символизмді және метафораларды қолдану арқылы модернистік тенденциялар күшейді. Бейнелеу Өнеріндегі Даму Авангардтық Бағыттар: Қазақ өнерінде абстрактілі өнер мен авангардтық бағыттардың дамуы XX ғасырдың ортасынан бастап (мысалы, Әбілхан Қастеевтің кейінгі кезеңдегі және одан кейінгі суретшілердің шығармашылығы) байқалады. Жаңғыру: Қазақ мәдениетіндегі жаңғыру процесі ұлттық дәстүрлерді модернистік әдістермен ұштастыру арқылы өзіндік ерекшелікке ие болды.

8. Авангардтық Өнердің Визуалды Коллажы Кубизм, Фовизм және Футуризмнің басты көркемдік элементтері, олардың өнер тарихындағы орнын көрсетеді. Кубизм Геометриялық фрагментация, көпбұрышты перспектива, түстердің шектеулілігі. Нысанның интеллектуалды талдауы. Фовизм Табиғи емес, жарқын түстер , эмоцияны білдіру, еркін қылқалам соққылары. Түстің басымдығы. Футуризм Қозғалыстың динамикасы, жылдамдықты суреттеу, машиналар мен қаланың энергиясы . Уақыттың бейнеленуі.

9. Модернизмнің Әлемдік және Қазақ Мәдениетіндегі Маңызы Әлемдік Мәдени Төңкеріс Модернизм қазіргі заман өнерінің негізін қалады. Бұл дәстүрлі қағидалардан бас тартып, субъективтілік пен формаға баса назар аударған мәдени төңкеріс болды. Ол Абстракционизм, Сюрреализм сияқты кейінгі ағымдарға жол ашты. Жаңа Көркем Тіл Авангардтық эксперименттер, әсіресе кубизмнің, фовизмнің және футуризмнің арқасында өнерде жаңа көркем тіл мен визуалды лексика қалыптасты. Бұл суретшілерге бұрын мүмкін болмаған тәсілдермен ойларын жеткізуге мүмкіндік берді. Қазақ Өнеріндегі Синтез Қазақ өнерінде модернизм идеялары жергілікті дәстүрлермен және ұлттық мәдениетпен ұштасып, өзіндік ерекшелікке ие болды. Бұл ұлттық өнердің жаһандық контекстке енуіне септігін тигізді.

10. Қорытынды: Модернизм – Жаңалық пен Дәстүрдің Күресі Модернизм XX ғасыр басындағы рухани дағдарыстың көркемдік көрінісі. Кубизм Геометрия арқылы нысандарды бөлшектеу және қайта құру. Фовизм Эмоцияны білдіру үшін таза, ашық түстерді қолдану. Футуризм Қозғалыс, жылдамдық және технологияны мадақтау. Модернистік ағымдар – өнердегі төңкеріс пен жаңашылдықтың символы болып қала береді. Олар тек өз дәуіріне ғана емес, бүгінгі заманғы өнерге де терең әсер еткен мәдени феномен болып табылады.