Rënia e Lirë – Fizika Kuptimi i lëvizjes së objekteve nën ndikimin e gravitetit.
Rendi i ditës • Çfarë është rënia e lirë? • Forca e gravitetit • Karakteristikat e lëvizjes • Rënia e lirë dhe masa • Formulat kryesore
Çfarë është rënia e lirë? Rënia e lirë përshkruan lëvizjen e një objekti vetëm nën ndikimin e gravitetit. Rezistenca e ajrit dhe forcat e tjera janë të papërfillshme.
Forca e Gravitetit Në rënie të lirë, graviteti është e vetmja forcë që vepron mbi objektin, duke e përshpejtuar poshtë me rreth 9.8 m/s².
Karakteristikat e Lëvizjes • Përshpejtim konstant për shkak të gravitetit (g) • Shpejtësia rritet me kohën • Supozohet mungesë e rezistencës së ajrit
Shpejtësia në Rënie të Lirë Për një objekt që bie nga qetësia: v = gt. ‘g’ është përshpejtimi për shkak të gravitetit (9.8 m/s²).
Lartësia e Përshkuar Distanca që bie objekti: h = ½gt². ‘h’ është lartësia, ‘g’ përshpejtimi, ‘t’ koha.
Kuptimi i Shpejtësisë Fillestare Objektet mund të nisin me shpejtësi fillestare lart ose poshtë. Përdoren ekuacionet kinematike v = u + at, s = ut + ½at².
Shembull Praktik Llogarit shpejtësinë dhe lartësinë e një objekti në rënie për të kuptuar ekuacionet kinematike.
Rënia e Lirë dhe Masa Në vakum, të gjitha objektet bien me të njëjtën shpejtësi pavarësisht nga masa e tyre.
Eksperimenti i Galileos Galileo tregoi se objektet bien me të njëjtën shpejtësi, pavarësisht masës, nga Kulla e Pizës.
Rënia e Lirë në Vakum Në mungesë të ajrit, të gjitha objektet bien njësoj sepse graviteti vepron njëtrajtshëm.
Rezistenca e Ajrit Rezistenca e ajrit është forcë që kundërshton lëvizjen. Varet nga shpejtësia, forma dhe sipërfaqja.
Shpejtësia Terminale Kur rezistenca e ajrit barazohet me gravitetin, objekti arrin një shpejtësi të qëndrueshme terminale.
Formulat Kryesore a = -g v_f = v_i + at Δy = v_i t + ½at² v_f² = v_i² + 2aΔy
Kohë Rënieje Formula: t = √(2h/g) Këtu ‘h’ është lartësia, ‘g’ përshpejtimi për shkak të gravitetit.