Rak trzonu macicy - artykuł

Rak endometrium

2. 1
Jakzbudowanajestmacica? 2
Czymjestrakendometrium? 2
TypI-gruczolakendometrialny 3
TypII 3
Jakiesąobjawyrakaendometrium? 3
Stopniezaawansowaniachoroby 4
Czyistnieją„stanyprzedrakowe”wrakuendometrium? 5
Jakiesączynnikiryzyka 5
Profilaktyka 6
Jakustalasięrozpoznanierakatrzonumacicy? 6
Jakleczysięchorychnarakaendometrium? 7
Leczenieoperacyjne 7
Radioterapia 8
Chemioterapia 8
Hormonoterapia 9
Jakiesąszansewyleczeniarakaendometrium? 9
Opiekapozakończeniuleczenia 9

3. 2
Jakzbudowanajestmacica?
Macicajestnieparzystymnarządemmięśniowym,któregozadaniepolegana
dostarczeniustosownychwarunkówdorozwojuzapłodnionejkomórkijajowejażdo
czasurozwiązania.Kształtjejprzypominaodwróconągruszkę;wymiaryzaś-poza
okresemciąży-wyglądająmniejwięcejtak:
Długość:7cm
Szerokość:4cm
Grubość:2,5cm
Waga:50-60g
Narządtendzielimynadwieczęści:dolną(szyjkę)orazgórną(trzon).Trzonmacicy
stanowiwiększąjejczęść,boaż2/3;odgórytworzytzw.dnomacicy,zaśoddołu
łączysięzszyjką.Poobustronachdnadomacicyuchodząjajowody.
Macicaposiadadwiepowierzchnie:przednią,sąsiadującązpęcherzemmoczowym
oraztylną,graniczącązodbytnicą.Wewnątrztrzonuleżyszczelinowatajamamacicy,
okształcietrójkątazpodstawąodwróconąkugórze.
Jeślichodziopołożeniemacicy-wfizjologicznychwarunkachtrzonjestzgiętydo
przoduwstosunkudoszyjkimacicy,tworzączniąkątrozwarty,zwany
przodozgięciem.Ponadtoośdługamacicypozostajewprzodonachyleniu-czyli
pochylasiękuprzodowiwstosunkudoosidługiejciała.
Macicajestzabezpieczonaaparatemwięzadłowym,składającymsięz:więzadła
szerokiegomacicy,więzadłaodbytniczo-macicznego,więzadłapęcherzowo-
macicznego,więzadłapodstawowegomacicy,atakżewięzadłaobłegomacicy.
Czymjestrakendometrium?
Raktrzonumacicy,znanyteżjakorakendometrium,tonowotwórzłośliwy
wywodzącysięzwewnętrznejwarstwywyściełającejjamęmacicy.Występuje
przeważniewśródkobietmiędzy55,a70rokiemżyciaizajmujewysokie,bo4
miejscepodwzględemzachorowalnościnanowotworyzłośliweużeńskiejczęści
populacji.W2020rokuodnotowano9869nowychzachorowańoraz2195zgonówz

4. 3
powodutejchoroby.Zewzględunawydłużenieżyciaizwiększenieodsetkaotyłości
wEuropieliczbytestalewzrastają.Chociażskutecznośćleczeniapozostajena
względniewysokimpoziomie,arozpoznanienastępujezazwyczajpodczasniskiego
zaawansowanianowotworu,liczbazgonówwPolscejestwyższaniżśrednia
europejska.
Incydentyprzedmenopauzalnestanowiąok.10do15%wszystkichprzypadków;
zazwyczajsąnastępstwemdługotrwałychcyklibezowulacyjnych(PCOS),a3%
wiążesięzmutacjągerminalnągenówmutatorowychMMR(MLH1,PMS2,MSH2,
MSH6),którawarunkujewystąpieniezespołuLyncha.Wystąpienietegowłaśnie
nowotworuprzed40rokiemżyciajestbardzorzadka-nieprzekraczabowiem4%
wszystkichzachorowań.
Rozróżniamydwatypyrakatrzonumacicy;różniąsięmiędzysobąprzyczynami
molekularnymi,poziomemagresji,wiekiem,wktórymwystępują,atakże
rokowaniami.
Stanowiaż80-90%wszystkichprzypadkówzachorowań.Występujeukobietw
wiekuokołomenopauzalnym.Jegorozwójodbywasięnapodłożurozrostu
endometrium.StopieńzróżnicowaniawynosiG1(rakwysokozróżnicowany,rokuje
dobrze)/G2(rakśredniozróżnicowany).
Dotyczykobietw6.i7.dekadzieżycia,niemazwiązkuzestymulacjąhormonalną,
histologiczniejestgruczołowymrakiemsurowiczym,jasnokomórkowym,
endometrialnym(owysokimstopniuzłośliwościG3)irokujegorzej(maonpodobne
cechyjakraksurowiczyjajnika).
Jakiesąobjawyrakaendometrium?
Niestetynieistniejąskutecznebadaniaprofilaktycznewkierunkurakaendometrium;
naszczęściejednaknowotwórtendośćszybkozaczynasięmanifestowaćwpostaci

5. 4
charakterystycznychobjawów:plamieniaorazkrwawieniazdrógrodnych.Ajakoże
przeważniewystępujejużpookresiemenopauzalnym,prezentowaneobjawy
wzbudzająniepokójpacjentekiskłaniajądowizytyulekarza,cowefekciepozwala
nawczesnewykryciejegoobecnościworganizmie.Zdarzasięteż,żerak
endometriumobjawiasiędopierowtedy,gdyprzybierzezaawansowanąformęizdąży
poczynićprzerzutydonarządówjamybrzusznejbądźwęzłówchłonnych.
Innymiobjawamirakaendometriumsą:
Ropneupławy
Krwistopodbarwioneupławy
Bólewpodbrzuszuiokolicykrzyżowej
Spadekwagi
Osłabienie
Wokresierozrodczym-krwawieniamiędzymiesiączkami
Bóllubtrudnościpodczasoddawaniamoczu
Bólpodczaswspółżyciapłciowego
Uczuciepełnościwmiednicy

6. 5
Czyistnieją„stanyprzedrakowe”wrakuendometrium?
Możnatakpowiedzieć.GdymamynamyślimorfologicznytypI,zastan
przedrakowyuważaćbędziemyatypowyrozrostendometrium.Tozaśznaczy,iżz
dużymprawdopodobieństwemmożemydomniemywaćrozwójrakanatymwłaśnie
podłożuwprzyszłości.Tenstanwymagazdecydowanieleczenia.
WprzypadkutypuIIdotejporyniestwierdzonowsposóbjednoznacznyistnienia
stanówprzedrakowych-znacznyodseteknowotworówtegorodzajurozwijasię
bezpośredniozprawidłowegoendometrium.
Jakiesączynnikiryzyka?
Czynnikówzwiększającychprawdopodobieństwowystąpieniarakaendometriumjest
kilka:
Nadmiernastymulacjaestrogenowa
Długotrwałepodawanietamoksyfenupodczasleczeniarakapiersi
Wczesnewystąpieniepierwszejmiesiączkiipóźnamenopauza
Niepłodność
Otyłość
Nadciśnienietętnicze
Cukrzycaiinsulinoodporność
Przebytenapromieniowanienaobszarmiednicymniejszej
Zaburzeniaowulacji
Antykoncepcjahormonalnawyłącznienabazieestrogenów
Brakpotomstwa
ZespółLyncha

7. 6
ZespółCowdena
Występowaniewrodzinienowotworówjelitagrubego,piersiiendometrium
Hiperplazjazłożona
Guzyhormonalneczynne
Efektyubocznestosowanejhormonoterapii
Wiekpomenopauzalny
Profilaktyka
Niestety-niestosujesiępowszechnychbadańmającychnaceluwczesnewykrycie
tegonowotworu.Gdykobietaznajdziesięwgrupieryzykazachorowania,powinnaco
rokupoddawaćsiębadaniuginekologicznemuzbadaniemultrasonograficznym
przezpochwowym(USG-TV).
Ponadtokobietompowyżej35rokużycia,dotkniętymdodatkowozespołemLyncha,
zalecasięcorocznebadanieginekologicznepołączonezUSG-TVorazbiopsją
aspiracyjnąendometrium.
Proponujesiętakże-pozakończeniuplanówreprodukcyjnych-profilaktyczną
histerektomięzobustronnąadneksektomią.Naturalnie,takdrastycznerozwiązanie
wymaga,abypacjentceprzedstawićwpierwwszystkieargumenty-zarównoza,jaki
przeciw;wmiaręmożliwościnależydążyćdozabiegówmałoinwazyjnychi
proponowaćpacjentkomwwiekuprzedmenopauzalnymhormonalnąterapię
zastępczą.
Jakustalasięrozpoznanierakatrzonumacicy?
Najistotniejszymbadaniempozwalającymnazdiagnozowanierakatrzonumacicyjest
abrazjajamymacicyznastępującymponiejbadaniemhistopatologicznym.Za
pomocąspecjalnegonarzędziazeskrobujesięwarstwękomórekendometrium;
zabiegudokonujesięwznieczuleniuogólnym.
Kolejnymbadaniemjesthisteroskopia-tj.wprowadzeniedomacicymaleńkiej
kamery,dziękiktórejmożnaujrzećendometriumwdużympowiększeniu,atakże
pobraćstosownewycinkidodalszegobadania.

8. 7
Istniejeteżmożliwośćbadaniaginekologicznegowykonanegoprzezginekologa-
onkologa.Przeprowadzajezapomocąplastikowychwzierników,przezpochwęi
odbyt.Dziękitemujestwstanieocenićmożliwośćoperacjinowotworuorazłatwiej
stwierdzićstopieńjegozaawansowania.Jakouzupełnienietejopcjimożnaskorzystać
zprzezpochwowegoUSG.
RTGpłucczyTKjamybrzusznejorazmiednicysłużyzkoleidookreśleniaczy
doszłodoprzerzutów.Zdarzasię,żewykonujesięrównieżbadanierezonansu
magnetycznegonarządurodnegolubbadaniePET.
Naturalnie,powinnosiętakżekorzystaćzmożliwościwykonaniapodstawowych
badańkrwioceniającychwydolnośćszpikukostnego,nerekorazwątroby.
Dodatkowomożnawykonaćcystokopięczyrektoskopię.
Jakleczysięchorychnarakaendometrium?
Istniejewielemetodleczeniarakatrzonumacicy;wybraniejednejznichzależyod
paruczynników:
Obecnościnaciekaniamięśniamacicy;
Obecnościnaciekanianowotworowegotkanekpozamacicą;
Obecnościprzerzutówwinnychnarządach;
Stopniazróżnicowanianowotworu;
Wiekuiogólnegostanuzdrowia.

9. 8

Tutajkorzystasięzlekówunicestwiającychkomórkinowotworowe.Możnają
stosowaćpooperacji,gdymamydoczynieniazpodwyższonymryzykiemnawrotu
chorobypozakończeniuleczenia.Stosujesięjątakżeukobiet,uktórychrak
endometriumniemożezostaćcałkiemusuniętypodczasoperacji.Wprzypadku
zaawansowanegorakamożnastosowaćtylkochemioterapię,ewentualnieskojarzyćją
zradioterapią.
Zazwyczajpodajesięjądożylnie,wcyklach.Każdyznichskładasięzokresu
leczeniaznastępującymponimokresemodpoczynku.Efektyubocznezależą
przeważnieodrodzajupodawanychlekówiichdawki.Chociażchemioterapiazabija
komórkinowotworu,touszkadzarównieżtezdrowe:
Komórkikrwi
Komórkiwcebulkachwłosów
Komórkiwyściełająceukładpokarmowy

10. 9
Niektórenowotworyendometriumpotrzebująhormonów,byrosnąć.Mająonedla
nichdedykowanereceptory.Jeślibadanialaboratoryjnewykażą,żedanynowotwór
takowereceptoryposiada,będziemożnaskorzystaćzterapiihormonalnej.Stosujesię
jątakżewzaawansowanychstadiachchoroby.Najczęściejlekistosowanewterapii
hormonalnejzawierająpochodneprogesteronu.Domożliwychefektówubocznych
należą:przybieranienawadze,puchnięcieidrażliwośćpiersi.
Jakiesąszansewyleczeniarakaendometrium?
Ponieważwiększośćprzypadkówzachorowańwychwytujesięwcześnie,szanse
wyleczeniasądużeisięgają80-90%przeżyć5-letnich.Wprzypadkuzaś
zaawansowanegostadiumrokowaniejestniestetygorsze,udajesiębowiemwyleczyć
30-50%chorych.Ogromnieistotnejest,byleczenierakatrzonumacicyprowadzićw
specjalistycznymośrodkuonkologicznym-zwiększatoszansenawyleczenie,
zwłaszczadziękiszybkiemuustaleniuwłaściwegorozpoznaniaidostosowaniudo
niegoleczenia.
Opiekapozakończeniuleczenia
Gdyleczeniedobiegniekońca,pacjentkizobligowanesądoodbywaniaregularnych
wizytkontrolnychulekarza.Pomagająoneupewnićsię,żeewentualneponowne
zmianyworganizmiezostanąwystarczającoszybkozauważoneiwyleczone.
Nakonsultacjęlekarską,bezwzględunawyznaczonytermin,powinnyudaćsię
pacjentki,którezauważąusiebiejakikolwiekzponiższychobjawów:
Krwawieniazpochwy,pęcherzamoczowegolubodbytu;
Wzdętepodbrzuszelubopuchniętenogi;
Bólpodbrzuszalubwokolicymiednicy;
Płytkioddechlubkaszel;
Utrataapetytulubwagiciałabezwidocznegopowodu.

11. 10
Bibliografia
1.Zarysanatomiiczłowieka,drn.med.MałgorzataBujnowska,CentrumRozwoju
EdukacjiEDICONsp.zo.o.
2.Cowartowiedzieć.Raktrzonumacicy,prof.drhab.n.med.KazimierzKarolewski,
KlinikaGinekologiiOnkologicznej,PRIMOPRO
3.Onkologia,drhab.med.ArkadiuszJeziorski,drhab.med.JacekFijuth,prof.dr
hab.med.RadzisławKordek,doc.drhab.med.MaciejKrzakowski,drmed.Janusz
Piekarski,PZWL
4.Pooperacyjneleczenierakatrzonumacicy.Przeglądbadańzlosowymdoborem
chorych,drhab.med.KrystynaSerkiesiwsp.,KatedraiKlinikaOnkologiii
Radioterapii,GdańskiUniwersytetMedyczny
5.www.zwrotnikraka.pl
6.Onkologia.org.pl
7.www.onkonet.pl
8.www.mp.pl
9.Zabiegidavinci.pl
10.Prostowraka.pl