The Origins of AIDS 1st Edition Jacques Pepin

The Origins of AIDS 1st Edition Jacques Pepin
The Origins of AIDS 1st Edition Jacques Pepin
The Origins of AIDS 1st Edition Jacques Pepin

1. Visit ebookfinal.com to download the full version and
explore more ebooks or textbooks
The Origins of AIDS 1st Edition Jacques Pepin
_____ Click the link below to download _____
https://ebookfinal.com/download/the-origins-of-aids-1st-
edition-jacques-pepin/
Explore and download more ebooks or textbook at ebookfinal.com

2. Here are some recommended products that we believe you will be
interested in. You can click the link to download.
The Vatican Mythographers an English translation Ronald E.
Pepin
https://ebookfinal.com/download/the-vatican-mythographers-an-english-
translation-ronald-e-pepin/
The neurology of AIDS 3rd ed. Edition Gendelman
https://ebookfinal.com/download/the-neurology-of-aids-3rd-ed-edition-
gendelman/
Textbook of the Neurogenic Bladder 1st Edition Jacques
Corcos
https://ebookfinal.com/download/textbook-of-the-neurogenic-
bladder-1st-edition-jacques-corcos/
The Infant Mind Origins of the Social Brain Origins of the
Social Brain 1st Edition Maria Legerstee Phd
https://ebookfinal.com/download/the-infant-mind-origins-of-the-social-
brain-origins-of-the-social-brain-1st-edition-maria-legerstee-phd/

3. The Flesh of Words The Politics of Writing 1st Edition
Jacques Ranciere
https://ebookfinal.com/download/the-flesh-of-words-the-politics-of-
writing-1st-edition-jacques-ranciere/
At the Origins of Islam Wakeley
https://ebookfinal.com/download/at-the-origins-of-islam-wakeley/
Textbook of the Neurogenic Bladder Second Edition Jacques
Corcos
https://ebookfinal.com/download/textbook-of-the-neurogenic-bladder-
second-edition-jacques-corcos/
Reflections on America by Jacques Maritain Jacques
Maritain
https://ebookfinal.com/download/reflections-on-america-by-jacques-
maritain-jacques-maritain/
The Politics Of Aesthetics The Distribution of the
Sensible SCAN Jacques Ranciere
https://ebookfinal.com/download/the-politics-of-aesthetics-the-
distribution-of-the-sensible-scan-jacques-ranciere/

5. The Origins of AIDS 1st Edition Jacques Pepin Digital
Instant Download
Author(s): Jacques Pepin
ISBN(s): 9780521186377, 0521186374
Edition: 1
File Details: PDF, 3.89 MB
Year: 2011
Language: english

6. The Origins of AIDS
It is now thirty years since the discovery of AIDS but its origins continue to
puzzle doctors and scientists. Inspired by his own experiences working as an
infectious diseases physician in Africa, Jacques Pepin looks back to the early
twentieth-century events in Africa that triggered the emergence of HIV/
AIDS (human immunodeficiency virus/acquired immune deficiency syn-
drome) and traces its subsequent development into the most dramatic and
destructive epidemic of modern times. He shows how the disease wasfirst
transmitted from chimpanzees to man and then how urbanisation, prosti-
tution and large-scale colonial medical campaigns intended to eradicate
tropical diseases combined to disastrous effect to fuel the spread of the
virus from its origins in Léopoldville to the rest of Africa, the Caribbean
and ultimately worldwide. This is an essential new perspective on HIV/
AIDS and on the lessons that must be learned if we are to avoid provoking
another pandemic in the future.
jacques pepinis a Professor in the Department of Microbiology and
Infectious Diseases at the Université de Sherbrooke, Canada, where he is
also Director of the Center for International Health. He has conducted
research on infectious diseases in sixteen African countries and, during the
1980s, worked for four years as a medical officer in a Zaire bush hospital.

8. TheOriginsofAIDS
jacques pepin

9. cambridge university press
Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town,
Singapore, São Paulo, Delhi, Tokyo, Mexico City
Cambridge University Press
The Edinburgh Building, Cambridge CB2 8RU, UK
Published in the United States of America by Cambridge University Press,
New York
www.cambridge.org
Information on this title: www.cambridge.org/9780521186377
© Jacques Pepin 2011
This publication is in copyright. Subject to statutory exception
and to the provisions of relevant collective licensing agreements,
no reproduction of any part may take place without the written
permission of Cambridge University Press.
First published 2011
Printed in the United Kingdom at the University Press, Cambridge
A catalogue record for this publication is available from the British Library
Library of Congress Cataloguing in Publication data
Pepin, Jacques, 1958–
The origins of AIDS / Jacques Pepin.
p. ; cm.
Includes bibliographical references and index.
ISBN 978-1-107-00663-8 (hardback)–ISBN 978-0-521-18637-7 (pbk.
1. HIV infections–Africa. 2. HIV infections–Etiology. 3. AIDS (Disease)–
Africa. 4. Emerging infectious diseases–Africa. I. Title.
[DNLM: 1. HIV Infections–etiology–Africa. 2. HIV Infections–history–
Africa. 3. Acquired Immunodeficiency Syndrome–history–Africa.
4. Communicable Diseases, Emerging–history–Africa. 5. Disease Vectors–
Africa. 6. HIV-1–pathogenicity–Africa. 7. History, 20th Century–Africa.
WC 503.3]
RA643.86.A35P465 2011
362.196
0
97920096–dc22
2011007350
ISBN 978-1-107-00663-8 Hardback
ISBN 978-0-521-18637-7 Paperback
Cambridge University Press has no responsibility for the persistence or
accuracy of URLs for external or third-party internet websites referred to
in this publication, and does not guarantee that any content on such
websites is, or will remain, accurate or appropriate.

10. Contents
List offigures, maps and table page vii
Acknowledgements ix
List of abbreviations xi
Note on terminology xiii
Map of Africa xv
Introduction 1
1 Out of Africa 6
2 The source 18
3 The timing 32
4 The cut hunter 43
5 Societies in transition 59
6 The oldest trade 84
7 Injections and the transmission of viruses 103
8 The legacies of colonial medicine I: French Equatorial
Africa and Cameroun 118
9 The legacies of colonial medicine II: the Belgian Congo 143
10 The other human immunodeficiency viruses 168
11 From the Congo to the Caribbean 180
12 The blood trade 197
13 The globalisation 209
v

11. 14 Assembling the puzzle 221
15 Epilogue: lessons learned 235
References 238
Appendix 282
Index 284
vi Contents

12. Figures, maps and table
Figures
1 Phylogenetic analysis showing the relationship between
SIV
cpz-USand SIV
cpz-gab1and isolates from humans infected
with HIV-1 page25
2 Phylogenetic analysis showing the relatively distant
relationship between SIV
cpzisolates obtained in Tanzania
fromP.t. schweinfurthiichimpanzees and isolates from
humans infected with HIV-1 27
3 Phylogenetic analysis showing the relationship between
SIV
cpzfromP.t. troglodyteschimpanzees in Cameroon or
Gabon and isolates from humans infected with HIV-1 28
4 Population of colonies of central Africa, 1922–60 69
5 Léopoldville’s population, 1923–59: (a
women and children; (b
6 Age pyramids of Léopoldville in 1955 77
7 Migrations and births in Léopoldville–Kinshasa 80
8 Satellite photograph of Kinshasa and Brazzaville, early
twenty-first century 81
9 Prevalence of HCV infection at various sites in Cameroon
by year of birth 112
10 Incidence of African trypanosomiasis (sleeping sickness) in
Cameroun Français and AEF-3, and use of trypanocidal
drugs 126
11 Incidence rates (per 1,000 inhabitants per year) of African
trypanosomiasis, yaws and syphilis in Cameroun Français,
AEF-3 and Tchad 129
12 New cases of yaws and syphilis and consumption of
antitreponemal drugs in Cameroun Français and AEF-3 132
13 Cases of leprosy under treatment, and new cases of
tuberculosis diagnosed in Cameroun Français and AEF-3 135
vii

13. 14 Number of individuals vaccinated against smallpox and
yellow fever in Cameroun Français and AEF-3 139
15 Number of new cases of endemic diseases in the Belgian
Congo 147
16 Annual incidence of endemic diseases in the Belgian Congo 149
17 Annual incidence of yaws in various regions of the Belgian
Congo 149
18 Number of new cases of gonorrhoea and syphilis,
injections of various drugs and number of visits for free
women at the Dispensaires Antivénériens of Léopoldville 161
Maps
1 Map of Africa xv
2 Genetic diversity of HIV-1 in sub-Saharan Africa 15
3 Distribution of the four subspecies ofPan troglodytesand
thePan paniscusbonobo 19
4 Itinerary of the Brazzaville–Pointe-Noire and Léopoldville–
Matadi railways 35
5 Map of Cameroun Français and the four colonies that
comprised the Afrique Équatoriale Française federation 113
6 Map of the Belgian Congo (current names in brackets) 144
7 Historical range of the sooty mangabey (Cercocebus atys
atys) in West Africa 171
Table
1 HIV-2 prevalence in Guinea-Bissau by age, 1987–2007 174
viii List offigures, maps and table

14. Acknowledgements
I am grateful to several persons who helped me through the various steps
of writing up this book. I will list them in chronological order.
At a very proximal stage, my career in the tropics (and thus my interest
and competence in writing this book) would not have been possible
without the support and patience of the late Christian Fisch and Jean-
Louis Lamboray. I am also indebted to my former mentors and colleagues
at the Université de Sherbrooke (especially Raymond Duperval), the
University of Manitoba, where I learned respectively to practise medicine
and infectious diseases, the Medical Research Council Laboratories in
The Gambia, where I understood how to do research, and the London
School of Hygiene and Tropical Medicine, where I studied epidemiology.
For more thanfifteen years, the Canadian International Development
Agency (CIDA) sponsored public health interventions in Africa during
which I discovered a lot about sex workers. CIDA had also funded the
primary healthcare project in Zaire where I became fascinated by African
trypanosomiasis and other tropical diseases.
Over the seven years that I ultimately spent collecting the historical
documents listed in the references section, I was assisted in an ever
friendly way by the librarians of the following institutions (also in
chronological order): Widener Library of Harvard University; Canada
Institute for Scientific and Technical Information in Ottawa; British
Library and School of Oriental and African Studies in London;
Institute of Tropical Medicine in Lisboa (when I was mostly interested
in HIV-2); Institut de Médecine Tropicale du Service de Santé des
Armées in Marseilles (where I discovered that what was true for HIV-
2 also applied to HIV-1 and suddenly realised that there was enough
material for a book, rather than a few standard 3,000-word scientific
papers, which had been my initial goal); Archives Nationales d’Outre-
Mer in Aix-en-Provence; Belgian Ministry of Foreign Affairs, the Royal
Library and Université Libre de Bruxelles, in Brussels; Louvain
University and Université Catholique de Louvain; Institute of Tropical
ix

15. Medicine in Antwerp; United Nations Library and the World Health
Organization in Geneva; Bibliothèque Nationale de France in Paris;
University of Ottawa, Université Laval in Quebec City, Université de
Montréal and Université du Québec à Montréal and my own institu-
tion, the Université de Sherbrooke.
During the lengthy process of writing up the manuscript, I became
especially indebted to Bernadette Wilson, who expertly edited the many
chapters that I had written in English, and translated a few more written
in French, and to Christian Audet, who professionally designed the
illustrations.
When Ifinally reached the stage of seeking a publisher, Michael
Watson of Cambridge University Press was kind enough to look at
my manuscript and tofind it worthy of publication. He then guided
me through the difficult but necessary process of further editing the
work. Like most academic authors, I initially saw this last step as a
multi-organ amputation, but it turned out to be just a long-overdue
haircut. Chloe Howell assisted with thefinishing touches.
This having been said, the most important person who helped me
through this whole adventure will be acknowledged in the Introduction.
x Acknowledgements

16. Abbreviations
AEF Afrique Équatoriale Française
AIDS Acquired immune deficiency syndrome
CDC Centers for Disease Control and Prevention
CFA Colonies Françaises d’Afrique/Communauté Financère
Africaine
CFCO Chemin de Fer Congo–Océan
CIA Central Intelligence Agency
CRF circulating recombinant forms
DNA desoxyribonucleic acid
DRC Democratic Republic of the Congo
EIC État Indépendant du Congo (Congo Free State)
GPA Global Programme on AIDS
HBV hepatitis B virus
HCV hepatitis C virus
HIV human immunodeficiency virus
HTLV human T-cell lymphotropic virus
ID intradermal(ly)
IDU injection drug user or intravenous drug user
IM intramuscular(ly)
IV intravenous(ly)
KS Kaposi’s sarcoma
MMWR Morbidity and Mortality Weekly Report
NIBSC National Institute for Biological Standards
and Control
ONUC Organisation des Nations-Unies au Congo
OPV oral polio vaccine
SC subcutaneous(ly)
SFV simian foamy virus
SIV simian immunodeficiency virus
STD sexually transmitted disease
xi

17. UNESCO United Nations Education, Science and Culture
Organization
WHO World Health Organization
WWI World War I
WWII World War II
xii List of abbreviations

18. Note on terminology
Before we move on, I want to point out that for readers unfamiliar with
virology, the Appendix provides a brief overview of the viruses that we
will be discussing. In a few chapters where this is necessary, elements of
molecular biology will be discussed. I aimed to explain them succinctly
to readers who have no training in thisfield.
With regard to toponymy, in English-language publications West
Africa generally encompasses all countries on the Atlantic coast of
Africa, plus some in the corresponding hinterland. I will rather use
French terminology whereby West Africa starts in Mauritania, ends
with Nigeria and also includes the corresponding hinterland. Central
Africa (in colonial times, Equatorial Africa) starts with Cameroon and
Chad, goes all the way to Rwanda and Burundi and also encompasses
the two Congos, Gabon, the Central African Republic and Equatorial
Guinea. Most of the story told in this book occurred in central Africa.
In former French colonies, city names did not change much after
independence. Gabon’s major port is still called Port-Gentil, despite
the latter character’s dubious human rights record. However, in the
former Belgian Congo, these traces of the colonisers were enthusiasti-
cally erased so that Léopoldville became Kinshasa, Stanleyville became
Kisangani, Elisabethville was renamed Lubumbashi, and so on. The
country itself was successively known as the Congo Free State, the
Belgian Congo, the Democratic Republic of Congo (DRC
(or Congo-Léopoldville, and then Congo-Kinshasa), Zaire under
Mobutu’s dictatorship and then DRC again after Mobutu was
overthrown.
The federation of Afrique Équatoriale Française (AEF) included four
distinct colonies: Moyen-Congo (present day Republic of Congo, or
Congo-Brazzaville), Oubangui-Chari (Central African Republic),
Gabon and Tchad. AEF disappeared as a geographic entity shortly before
1960 when independence was granted to the four countries. To avoid
confusion between the two Congos, I will use the term Congo-Brazzaville
xiii

19. (it also changed names a few times) to designate the independent country
that succeeded Moyen-Congo. Cameroun Français, or just Cameroun
with the French spelling, refers to the part of current day Cameroon that
was administered by France under a mandate from the League of Nations
after World War I (WWI) and the United Nations after World War II
(WWII), until the country became independent in 1960. The maps in this
book use the names of countries and cities as they were known at the time
of the events in question, and in principle the location of each city, district,
region, river or park mentioned anywhere in the book should be shown
on at least one of the maps.
xiv Note on terminology

20. Map 1 Map of Africa.

22. Introduction
June 1981 is the official birth date of the AIDS epidemic. In a short
article published in the Centers for Disease Control’sMorbidity and
Mortality Weekly Report(MMWR), American clinicians described a
cluster offive cases ofPneumocystis cariniipneumonia, an infection of
the lungs hitherto seen only in patients with severe impairment of their
immune system. Thesefive initial cases had been diagnosed in 1980–1
among gay men, all living in Los Angeles, who had been previously
healthy and were not receiving drugs that suppressed the body’s
immune response. At the time, the standard treatment for
Pneumocystispneumonia was an old drug called pentamidine, devel-
oped during WWII for the treatment of sleeping sickness, which hap-
pened to be highly active againstPneumocystis. Pentamidine was not
commercially available and had to be distributed centrally from the
CDC in Atlanta. An astute CDC technician found it strange to have
received several requests for pentamidine within a short period of time
from hospitals in California and, a bit later, from New York as well.
This became thefirst step in the identification of the new syndrome by
this federal agency.
1–2
Nobody could have imagined that, within three decades, more than
twenty-nine million individuals would have died of AIDS, leaving in the
process sixteen million orphans. By 2009, another thirty-three million
were living with its HIV aetiological agent, making it by far the most
dramatic epidemic since the Black Plague devastated Europe 500 years
ago. Since that fateful day in 1981, more than 300,000 scientific articles
and thousands of books have been published on HIV/AIDS. Most are
biomedical but others analyse the psychosocial, historical, economic,
geographic and even photographic features of AIDS. Thus the history of
HIV/AIDS from 1981 to 2011 has been described in great detail. Randy
Shilts’And the band played onand Laurie Garrett’sThe coming plague
contain captivating descriptions of the early years of the pandemic in the
US and Europe. Some books have chronicled the AIDS epidemic in
1

23. Africa after the initial description of the disease, its devastating impact
on the lives of so many, a few success stories and unfortunately many
more failures in the response to HIV/AIDS, most tragically in South
Africa. For a summary of the dissemination of the virus between 1981
and 2006, I recommend John Illiffe’sThe African AIDS epidemic. A
history.
2–10
However, what happened before 1981–how did the human race
reach that point?–has, to my knowledge, only been addressed in
Edward Hooper’sThe river.A journey back to the source of HIV and
AIDS. This book was written in support of the hypothesis that the
emergence of HIV/AIDS was triggered by the contamination of an
oral polio vaccine with a simian immunodeficiency virus through the
use of chimpanzee cells during vaccine production. There is now over-
whelming evidence that this did not happen, as we will see later.
11
This book will summarise and assemble various pieces of the puzzle
that have gradually been delineated over the last decade by a small
group of investigators, to which I have added historical research of
my own. Some elements are irrefutable, such as the notion that the
Pan troglodytes troglodyteschimpanzee is the source of HIV-1. Other
elements are less clear, for example the exact moment of the cross-
species transmission (sometime in thefirst three decades of the twentieth
century). My own contribution focused around the idea that medical
interventions requiring the massive use of reusable syringes and needles
jumpstarted the epidemic by rapidly expanding the number of infected
individuals from a handful to a few hundred or a few thousand. This set
the stage for the sexual transmission of the virus, starting in core groups
of sex workers and their male clients and later spreading to the rest of
the adult population. Some parts of the story rely on circumstantial
evidence, such as the links between the Congo and Haiti and the
potential contribution of the blood trade in triggering the epidemic in
Port-au-Prince, from where it moved into the US. Potentially sceptical
readers should look at the whole story before making a judgement. I
believe it is coherent, and that the weaker parts are supported by a
strong body of evidence immediately before or after these uncertain
areas.
My own background is that of an infectious diseases physician and
epidemiologist. I started my career in the early 1980s as a medical
officer in a bush hospital in Zaire, where I spent the four most challeng-
ing years of my life. The type of medicine that I practised there was not
2 Introduction

24. much different from that of my colonial-era predecessors: approximate
diagnoses, empirical treatments, lack of human and material resources,
systematic re-use of syringes, needles and other medical supplies. I
developed a fascination with sleeping sickness, a disease which hap-
pened to be epidemic in my district and around which I conducted
research for the next twenty years. After completing my training in
infectious diseases in Canada, I wentback to Africa, this time as a clinical
researcher at the Medical Research Council Laboratories in The Gambia,
working on the epidemiology of HIV-2 infection and its interaction with
sexually transmitted diseases (STDs). I returned to Canada in 1990 as an
academic infectious diseases physician, but I also coordinated AIDS control
projects in central and West Africa, which provided preventive and curative
care to a large number of sex workers. During a sabbatical, I studied for a
master’s degree in epidemiology. Epidemiology is a science which connects
exposures (for instance, to some infectious agent) and outcomes (develop-
ing AIDS or cancer, death, etc.). I will not use much epidemiology in this
book though I confess to an inborn love of numbers which, Mark Twain
notwithstanding, can often prove or disprove an argument.
Eventually, these various professional interests coalesced, when I
belatedly understood that there was probably a link between HIV-2
infection in Guinea-Bissau, its epicentre, and programmes to control
sleeping sickness during the colonial era, when that country was known
as Portuguese Guinea. An epidemiological study among elderly individ-
uals in Bissau confirmed that subjects who had been treated for sleeping
sickness or tuberculosis decades before were more likely than others to
be HIV-2-infected (in contrast with HIV-1, HIV-2 infection is compat-
ible with prolonged survival, which enabled us to document such
associations).
12
I realised that during my time in Zaire patients under my care
were probably infected with HIV-1 during health care. In the rather
primitive 110-bed Nioki hospital, in the Mai-Ndombe region about 500
kilometres north-east of Kinshasa, we used glass syringes and reusable
needles. Normally, these would go through the hospital’s autoclave
after each use, which should have killed all pathogens, including
viruses. However, I did not pay too much attention to how long they
were boiled for by the nurses in between patients when the hospital ran
out of electricity so that the autoclave could not be used. Power outages
could last up to two months at a time, when the whole country was
short of the diesel fuel needed for generators.
Introduction 3

25. For sleeping sickness patients (up to 400 per year), we mostly relied
on 6–12 intravenous (IV) injections of an old arsenical drug called
melarsoprol. Melarsoprol was in short supply, so that even 0.1 ml
remaining in the vial after administering the dose for afirst patient
would be used for the next. I also remember the unfortunate tuber-
culosis patients, who were given intramuscular (IM
tomycin every day for sixty days (or even longer for those who did not
tolerate one of the oral antituberculous drugs), with fairly dramatic
adverse effects (the drug was toxic to the inner ear, and many patients
had a hard time walking, some of them permanently). At the time,
‘international health’resources were an order of magnitude lower
than they are today, and the much more effective and less toxic treat-
ment for tuberculosis, comprising only oral meds, was deemed far too
expensive at $50 per patient, compared to $10 for the streptomycin-
based regimen. Potentially even worse, in the twenty or so rural health
centres which I supervised, several of which could only be reached by
dugout canoe, formol tablets were put into a metal box along with the
syringes and needles as a sterilisation measure. Abscesses following
injections were rare, so this process killed the bacteria, but what about
the viruses?
I do not believe that transmission via medical interventions plays an
important role in HIV dynamics today and I agree with the experts who
maintain that it contributes to less than 5% of recent HIV infections,
although even a single case is unacceptable. However, I became con-
vinced that transmission during health care contributed to the simulta-
neous emergence of HIV-1 and HIV-2 in different parts of the African
continentfifty to seventy-five years ago.
13
These were sobering thoughts, and I started trying to connect the dots
in the history of HIV. This book is the result of these efforts over the last
five years. It would not have been possible without the support of my
wife Lucie, a Congolese nurse, who kept my interest for Africa very
much alive. Several friends and relatives died of an AIDS-like illness
before and after the disease was identified in Africa.
Some may say that understanding the past is irrelevant, what really
matters is the future. I disagree. There are at least two good reasons for
attempting to elucidate the factors behind the emergence of the HIV
pandemic. First, we have a moral obligation to the millions of human
beings who have died, or will die, from this infection. Second, this
tragedy was facilitated (or even caused) by human interventions:
4 Introduction

26. Discovering Diverse Content Through
Random Scribd Documents

27. Bij een kuiken van acht weken vond Eimer soortgelijke kleurschakeeringen.
(2) De Hoenderachtige Vogels (Gallinaceae) zijn een Orde, geen Familie.
(3) Men zou ze in het Nederlandsch loophoenders kunnen noemen, zoo deze
naam niet reeds door sommige schrijvers (b.v. Harting, „Leerboek”,II, 1, blz.
433) voor de Familie der Megapodii was gebruikt. Zoo men echter deze laatsten
Grootpoothoenders geliefde te noemen, zou men den naam [223]Loophoenders
voor het geslacht Turnix kunnen bewaren, dat zich van de eigenlijke Kwartels
(het geslacht Coturnix) onderscheidt door het ontbreken van den duim en van
een verbindingsvlies tusschende teenen. W ellicht zou ook de naam
Loopkwartels voor het geslacht Turnix niet ongeschikt zijn.
(4) „Den 14den Mei”, verhaalt Swinhoe, „joeg ik een loopkwarteltje op, dat door
zijneigenaardig gedrag bewees, dat ik het ’t zij van zijn eieren, ’t zij van zijn
jongenmoest hebben verdreven. Ik deed nasporingen en bemerkte spoedig een
jong, later ookde drie anderen die zich onder dorre bladeren hadden verborgen.
Een van de jongenzette ik in een knip en beval een Chineeschen knaap,
daarop te letten. De oude vogelontdekte het jong spoedig, doch wilde niet in de
kooi loopen. Toen het jong schreeuwde,antwoordde een ergerlijk knorrend
geluid uit het naburige kreupelhout, en spoedigdaarop kwam de oude vogel
aanloopen, evenals een hen klokkend. Hij kwam tot vlak bij de kooi, doch wilde
die ook nu nietbinnengaan, maar liep onder gestadig klokken achteruit en
vooruit naar het kreupelhouttoe. T oen mijn helper hem onder zijn hoed trachtte
te vangen, kroop hij formeel overden grond; maar slechts zelden kwam hij tot
het besluit om te vliegen. Het werd eindelijkdonker en ik moest hem, om hem
niet te verliezen, dooden. Tot mijn zeer groote verwonderingvond ik bij de
ontleding, dat ik een mannetje had gedood. Hij was de eenige van debeide
ouders geweest, en ik kan dus slechts aannemen, dat het wijfje òf te gronde
was gegaan òf bezig moest zijn een tweede broedsel uit te broeden; want de
vermeldejongen bezaten reeds bijna al hun vederen .” (Brehm, „Thierleben”, Bd.
IV, blz. 431.)
(5) Bij de Amphibiën vindt men treffende bewijzen hoe de ontwikkeling van het
individueen verkorte herhaling is van de ontwikkeling der soort. De Proteus
anguineus b.v. behoudt het geheele leven door kieuwen. De Axolotl plant zich
voort in het zelfdeontwikkelingsstadium, waarin P. anguineus zijn geheele leven
verkeert, maar kan zich onder gunstige omstandigheden soms verder
ontwikkelen tot een alleen door longen ademend dier (vergelijk mijn aant. op

28. HoofdstukX). Bij den gewonen watersalamander heeft die ontwikkeling steeds
plaats en deze kanzich zoolang hij kieuwen bezit, in den regel niet voortplanten,
zoodat de bij Proteus altijd en bij den axolotl gewoonlijk blijvende vorm, hier de
normale larvenvorm wordt. Die larve stelt den voormaligen volwassen toestand
der soort (met dien van Proteus overeenkomende) voor. Bij Salamandra atra
gaat de ontwikkeling nog een stap verder en wordt de larve embryo; het dier
wordtin plaats van eierleggend, gelijk de vorige, levendbarend en wordt in
volkomen toestandals een alleen door longen ademend wezen geboren. T och
kan die embryo zijn nog voorde geboorte verloren gaande en dus in de natuur
nooit tot ademhalen dienende kieuwennog gebruiken om in het water te
ademen, als men hem gewelddadig uit het lichaam dermoeder snijdt, en kan
het kunstmatig buiten het moederlichaam tot volkomen ontwikkelingworden
gebracht, d.i. kunstmatig worden teruggebracht tot het vroegere
ontwikkelingsstadiumder soort waarin het een vrij levende larve was.
Bij de levendbarende zoogdieren wordt de vereeniging tusschen moeder en
embryo noginniger en heeft de embryo op zeker stadium van ontwikkeling wel
kieuwen, maar kanniet van de moeder worden gescheiden en kunstmatig groot
gebracht, en kunnen de kieuwendus nimmer tot ademhaling dienen. V oor het
oog onzes geestes zien wij, dat de zoogdierenafstammen van vormen waarbij
dit wel mogelijk was (evenals bij S. atra), deze van vormen waarbij de kieuwen
bezittende embryo larve was (gelijk bij dengewonen [224]watersalamander),
maar zich niet kon voortplanten, deze van vormen waarbij de larvezich kon
voortplanten en slechts bij uitzondering zich tot een alleen door longenademend
dier ontwikkelde (gelijk de axolotl), deze van vormen die hun geheele leven
zoowel kieuwen als longen bezaten (gelijk Proteus), deze van vormen (gelijk de
longvisschen in verband met de andere visschen ons leeren),die alleen door
kieuwen ademden, in het water leefden en in plaats van longen eenzwemblaas
bezaten.
Als wij verder nagaan, dat de ringslang (Coluber natrix) kortweg door den dwang
der omstandigheden levendbarend wordt, wanneer zij haar eierenniet in het
zand kan leggen, dat bij Hylodes martinicensis de larventoestanden der andere
kikvorschen binnen het ei worden doorloopen en dusook bij dit eierleggende
dier de larve embryo is geworden, dat ook de vogelembryokieuwen bezit, en
dat de oorzaak van ’t verdwijnen van den larvenvorm bij laatstgenoemddier
moet worden gezocht in het gebrek aan stilstaand water in zijn vaderland, enbij
S. atra in de verandering van een vlak, waterrijk land in een waterarme
bergvlakte door uiterstlangzame (seculaire) rijzing van den bodem, dan wordt

29. 1
2
ook veel licht geworpen op deoorzaken die de door kieuwen ademende
voorouders der reptielen, vogels en zoogdierenlangzamerhand hebben
veranderd in alleen door longen ademende dieren bij welke alleende embryo
nog kieuwen bezit, en ook den zoowel kieuwen als longen bezittenden
larvenvormwelke ook de voorouders der vogels en zoogdieren op zeker
stadium van ontwikkelinghebben moeten bezeten, in een embryonalen vorm
hebben veranderd, en op de oorzakendoor welke eierleggende dieren in
levendbarende kunnen veranderen. De longvisschendie het warme jaargetijde
in volkomen uitgedroogd slijk blijven leven, geven een vingerwijzing,hoe een
alleen door kieuwen ademend dier (gelijk bijna alle visschen) naast die kieuwen
longen kan verkrijgen.
(6) De Gapers (Anastomus) zijn een geslacht van Reigerachtige Vogels, dat
slechts twee soorten omvat, waarvande eene ( A. oscitans) Indië, de andere (A.
lamelligerus) Afrika bewoont, en zijn naam daaraan ontleent, dat, ten gevolge
van de krommingder kaken, deze slechts aan den wortel en aan de punt op
elkander sluiten, doch inhet midden van elkander zijn verwijderd (gapen).
(7) Het geslacht Sula.
(8) Het geslacht Phaëton.
(9) Cygnus nigricollis, een Zuid-Amerikaansche vogel. [225]
Omtrent lijsters, klauwieren en spechten, zie den heer Blyth in Charlesworth’s „Mag. of Nat.
Hist.”, vol. I, 1837, blz. 304, ook de noot in zijn vertaling van Cuvier’s „Règne Animal”, blz.
159. Ik geef het geval van Loxia volgens een mededeeling van den heer Blyth. Omtrent lijsters,
zie ook Audubon, „Ornith. Biography”, vol. II, blz. 195. Omtrent Chrysococcyx en Chalcophaps,
Blyth, aangehaald in Jerdon’s „Birds of India”, vol. III, blz. 485. Omtrent Sarkidiornis, Blyth, in
„Ibis”, 1867, blz. 175. ↑
Zie bij voorbeeld de mededeeling van den heer Gould („Handbook of the Birds of Australia”,
vol. I, blz. 133) omtrent Cyanalcyon (één der ijsvogels), bij wien echter het jonge mannetje,
hoewel op het volwassenwijfje gelijkende, minder schitterend is gekleurd. Bij sommige soorten
van Dacelo hebben de mannetjes blauwe, en de wijfjes bruine staarten; en de heer R. B. Sharpe
meldt mij, dat de staart van het jonge mannetje van D. Gaudichaudii in het eerst bruin is. De
heer Gould heeft (ibid., vol. II, blz. 14, 20, [180]37) de jongen van sommige zwarte kakatoes en
van den koningslori beschreven, bij welkede zelfde regel doorgaat. Ook Jerdon („Birds of India”,
vol. I, blz. 260) omtrent Palaeornis rosea bij welke de jongen meer op het wijfje dan op het
mannetje gelijken. Zie Audubon(„Ornith. Biography”, vol. II, blz. 475) omtrent de beide seksen
en de jongen van Columba passerina. ↑

30. 3
5
6
8
12
14
15
20
21
4
7
9
10
11
13
16
17
18
19
22
Ik ben deze mededeeling verschuldigd aan den heer Gould die mij de voorwerpen toonde;zie
ook zijn „Introduction to the Trochilidae”, 1861, blz. 120. ↑
Macgillivray, „Hist. Brit. Birds”, vol. V, blz. 208–214. ↑
Zie zijn bewonderenswaardige verhandeling in het „Journal of the Asiatic Soc. of Bengal”, vol.
XIX, 1850, blz. 223; zie ook Jerdon, „Birds of India”, vol I, introduction, blz. XXIX. Ten opzichte
van Tanysiptera zeide Prof. Schlegel den heer Blyth, dat hij onderscheidene afzonderlijke rassen
kan onderscheiden, alleen door de kleur van hun gevederte. ↑
Zie ook den heer Swinhoe in „Ibis”, Juli, 1867, blz. 131; en een vorige verhandelingmet een
uittreksel van een aanteekening van den heer Blyth, in „Ibis”, Jan., 1861,blz. 52. ↑
Wallace, „The Malay Archipelago”, vol. II, 1869, blz. 394. ↑
Deze soorten zijn beschreven, met gekleurde figuren, door den heer F. Pollen in „Ibis”,1866,
blz. 275. ↑
„Het Varieeren der Huisdieren en Cultuurplanten”, Nederl. Vert., Deel I, blz. 291. ↑
Macgillivray, „Hist. British Birds”, vol. I, blz. 172–174. ↑
Zie over dit onderwerp, hoofdstuk XXIII in het „Varieeren der Huisdieren en Cultuurplanten.” ↑
Audubon, „Ornith. Biography”, vol. I, blz. 193. Macgillivray, „Hist. Brit. Birds”, vol. III, blz. 85.
Zie ook het vroeger vermelde geval van Indopicus carlotta. ↑
„Westminster Review”, Juli 1867, en A. Murray, „Journal of Travel”, 1868, blz. 83. ↑
Omtrent de Australische soort, zie Gould’s „Handbook” enz., vol. II, blz. 178, 180, 186 en 188.
In het Britsch Museum kan men voorwerpenvan den Australischen trapkwartel (Pedionomus
torquatus) zien, die soortgelijke seksueele verschillen vertoonen. ↑
Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 596. De heer Swinhoe in „Ibis”, 1865, blz. 542; 1866, blz.
405. ↑
Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 677. ↑
Gould’s „Handbook to the Birds of Australia”, vol. II, blz. 273. ↑
„The Indian Field”, Sept. 1858, blz. 3. ↑
„Ibis”, 1866, blz. 298. ↑
Omtrent deze verschillende opgaven, zie Gould’s „Birds of Great Britain”. Prof. Newton meldt
mij, dat hij reeds sinds lang overtuigd is geweest, wegens zijneigen waarnemingen en die
van anderen, dat de mannetjes van de bovengenoemde soortenden plicht der uitbroeiing hetzij
geheel of grootendeels op zich nemen, en dat zij„veel meer toewijding aan hun jongen
vertoonen, als deze in gevaar zijn, dan de wijfjes.”Evenzoo is het, naar hij mij meldt, bij de rosse
Grutto (Limosa Lapponica) en eenige andere Moerasvogels bij welke de wijfjes grooter zijn en
sterker tegenelkander afstekende kleuren bezitten dan de mannetjes. ↑
De inboorlingen van Ceram (Wallace, „Malay Archipelago”, vol. III, blz. 150) verzekeren, dat
het mannetje en het wijfje beurtelings op deeieren zitten; maar deze meening kan, naar de
heer Bartlett denkt, worden verklaard,doordat het wijfje het nest bezoekt om haar eieren te
leggen. ↑
„The Student”, April 1870, blz. 124. ↑

31. 23
25
27
32
33
34
35
24
26
28
29
30
31
Zie het uitnemend verslag omtrent de gewoonten van dezen vogel in haar gevangen staat,
door den heer A. W. Bennet, in „Land and Water” Mei 1868, blz. 233. ↑
De heer Sclater, over het broeien der Struthiones, „Proc. Zool. Soc.”, 9 Juni 1863. ↑
Omtrent de Milvago, zie „Zoology of the Voyage of the „Beagle”, Birds”, 1841, blz. 16.
Omtrent den Climacteris en de Nachtzwaluw (Eurostopodus), [195]zie Gould’s „Handbook of
the Birds of Australia”, vol. I, blz. 602 en 97. De Nieuw-Zeelandsche schildeend (Tadorna
variegata) levert een geheel afwijkend geval op; de kop van het wijfje is zuiver wit en haarrug
rooder dan die van het mannetje; de kop van het mannetje is van een rijke donkerebronskleur
en zijn rug is bekleed met fijn gepenseelde leikleurige vederen, zoodathij, alles te zamen
genomen, als de schoonste van de twee kan worden beschouwd. Hijis grooter en strijdlustiger
dan het wijfje, en zit niet op de eieren. Zoodat in aldeze opzichten deze soort tot onze eerste
klasse van gevallen behoort; de heer Sclater(„Proc. Zool. Soc.”, 1866, blz. 150) was echter zeer
verwonderd waar te nemen, dat de jongen van beideseksen, wanneer zij ongeveer drie
maanden oud waren, in hun donkere koppen en halzenop de volwassen mannetjes, in plaats
van op de volwassen wijfjes geleken, zoodat indit geval de wijfjes schijnen te zijn gewijzigd,
terwijl de mannetjes en de jongeneen vroegeren toestand van het gevederte hebben
behouden. ↑
Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 598. ↑
Jerdon, „Birds of India”, vol. I, blz. 222, 228, Gould’s „Handbook of the Birds of Australia”, vol.
I, blz. 124, 130. ↑
Gould, ibid., vol. II, blz. 37, 46, 56. ↑
Audubon, „Ornith. Biography”, vol. II, blz. 55. ↑
„Het Varieeren der Huisdieren en Cultuurplanten”, Ned. vert., deel II, blz 60. ↑
Charlesworth, „Mag. of Nat. Hist.”, vol. I, 1837, blz. 305, 306. ↑
„Bulletin de la Soc. Vaudoise des Sc. Nat.”, vol. X, 1869, blz. 132. De jongen van de Poolsche
zwaan (Cygnus immutabilis) van Yarrell, zijn altijd wit; doch men gelooft, gelijk de heer Sclater
mij mededeelt,dat deze soort niets meer is dan een verscheidenheid van de tamme zwaan
(Cygnus olor). ↑
Ik ben den heer Blyth inlichtingen omtrent dit geslacht verschuldigd. De musch vanPalaestina
behoort tot het ondergeslacht Petronia. ↑
Zoo gebruiken, bijvoorbeeld, de mannetjes van Tanagra aestiva en Fringilla cyanea drie
jaren, het mannetje van Fringilla ciris vier jaren, om hun schoon gevederte volkomen te
maken (zie Audubon, „Ornith. Biography”, vol. I, blz. 233, 280, 378). De harlekijn-eend gebruikt
daartoe drie jaren (ibid.,vol. III, blz. 614). Het mannetje van den goudlakenschen fazant kan,
naar [201]ik van den heer J. Jenner Weir hoor, van het wijfje worden onderscheiden, als het
omtrent drie maanden oud is, maar het verkrijgt zijn volkomen vederpracht niet voorhet einde
van September van het volgende jaar. ↑
Zoo hebben de Ibis tantalus en Grus Americanus vier, de Flamingo verscheidene jaren, en de
Ardea Ludoviciana twee jaren noodig, voor zij hun volkomen gevederte verkrijgen. Zie
Audubon, ibid.,vol. I, blz. 221; vol. III, blz. 133, 139, 211. ↑

32. 36
37
39
40
41
42
43
38
De heer Blyth, in Charlesworth’s „Mag. of Nat. Hist.”, vol. I, 1837, blz. 300. De heer Bartlett
heeft mij inlichtingen gegeven omtrentde goudlakensche fazanten. ↑
Ik heb de volgende gevallen uit Audubon’s „Ornith. Biography” opgeteekend. De roodstaart
van Amerika (Muscicapa ruticilla), vol. I, blz. 203. [202]De Ibis tantalus gebruikt vier jaren om
tot volle rijpheid te komen, maar broeit somtijds in het tweedejaar (vol. III, blz. 133). De Grus
Americana gebruikt den zelfden tijd; maar broeit, voor zij haar volkomen gevederte verkrijgt(vol
III, blz. 211). De volwassenen van Ardea coerulea zijn blauw en de jongen wit; en men kan witte,
gevlekte en volwassen blauwe vogelsallen te zamen zien broeien (vol. IV, blz. 58); de heer Blyth
deelt mij echter mede,dat sommige reigersoorten tweevormig (dimorphisch) schijnen te zijn,
want dat menwitte en gekleurde vogels van den zelfden leeftijd kan waarnemen. De harlekijn-
eend (Anas histrionica, Linn.) heeft drie jaren noodig om haar gevederte te verkrijgen, hoewel
vele vogelsin het tweede jaar broeien. De witkoppige adelaar (Falco leucocephalus, vol III, blz.
210) is eveneens op onvolwassen leeftijd broeiende waargenomen. Sommigesoorten van
Wielewalen (Oriolus) broeien (volgens den heer Blyth en den heer Swinhoe, in „Ibis”, Juli, 1863,
blz.68) eveneens, voor zij hun volkomen gevederte verkrijgen. ↑
Zie de vorige noot. ↑
Andere dieren, tot geheel verschillende klasse behoorende, zijn, hetzij gewoonlijk,of slechts
nu en dan in staat om zich voort te planten, voor zij volkomen hun volwassenkenmerken
hebben verkregen. Dit is het geval met de jonge mannetjes van den zalm.Men heeft
onderscheidene Amphibiën (5) waargenomen, die zich voortplantten, terwijl zij hun larvenvorm
behielden. FritzMüller heeft aangetoond („Facts and Arguments for Darwin”, Eng. vert., 1869,
blz. 79), dat verscheidene tot de vlookreeften (Amphipoda) behoorende schaaldieren
(Crustacea) seksueel rijp worden, terwijl zij nog jong zijn, en ik kom tot het besluit, datdit een
geval van voortplanting op onvolwassen leeftijd is, omdat dan hun knijpersnog niet tot volkomen
ontwikkeling zijn gekomen. Alle dergelijke feiten zijn hoogstbelangrijk, daar zij [203]betrekking
hebben op één der middelen waardoor soorten groote wijzigingen in kenmerkenkunnen
ondergaan, in overeenstemming met de meeningen van den heer Cope, uitgedruktmet de
woorden van „vertraging en versnelling van generische kenmerken”; ik kan echterde
beschouwingen van dien uitstekenden natuuronderzoeker niet in haar geheele uitgestrektheid
volgen. Zie den heer Cope, „On the Origin of Genera”, in de „Proc. of Acad. Nat. Sc. of
Philadelphia”, Oct. 1868. ↑
Jerdon, „Birds of India”, vol. III, blz. 507, omtrent den pauw. Audubon, ibid., vol. III, blz 139,
omtrentde Ardea. ↑
Voor gevallen die tot voorbeeld kunnen strekken, zie vol. IV van Macgillivray’s „Hist. Brit.
Birds”; over strandloopers (Tringa) enz., blz. 229, 271; over den kemphaan (Machetes), blz.
172; over den bontbek-plevier (Charadrius hiatacula), blz. 119; over den goudplevier (Charadrius
pluvialus), blz. 94. ↑
Omtrent den distelvink van Noord-Amerika (Fringilla tristis, Linn.), zie Audubon, „Ornith.
Biography”, vol. I, blz. 172. Omtrent de Maluri, Gould’s „Handbook of the Birds of Australia”,
vol. I, blz. 318. ↑
Ik ben den heer Blyth inlichtingen verschuldigd omtrent Buphus; zie ook Jerdon, „Birds of
India”, vol. III, blz. 742. Omtrent den Anastomus, zie Blyth, in „Ibis”, 1867, blz. 173. ↑

33. 44
46
49
52
54
55
58
45
47
48
50
51
53
56
57
Over de alk, zie Macgillivray, „Hist. Brit. Birds”, vol. V, blz. 347. Over de Fringilla leucophrys,
Audubon, ibid., vol. II, blz. 89. Ik zal hier beneden nog moeten terugkomen op dewitte kleur
der jongen van sommige reigers en zilverreigers. ↑
„History of British Birds”, vol. I, 1839, blz. 159. ↑
Blyth, in Charlesworth’s „Mag. of Nat. Hist.”, vol. I, 1837, blz. 362, en volgens aan mij door
hem gedane mededeelingen. ↑
Audubon, „Ornithological Biography”, vol. I blz. 113. ↑
De heer C. A. Wright in „Ibis”, vol. VI, 1864, blz. 65. Jerdon, „Birds of India”, vol. I, blz. 515. ↑
De volgende gevallen mogen hier nog aan worden toegevoegd: de jonge mannetjes van
Tanagra rubra kunnen van de jonge wijfjes worden onderscheiden (Audubon, „Ornith.
Biography”, vol. IV, blz. 392), en evenzoo is het met de nestvogeltjes van een blauwe
spechtmees(Dendrophila frontalis) van Indië (Jerdon, „Birds of India”, vol. I, blz. 389). De heer
Blyth meldt mij ook, dat de seksen van den roodborsttapuit(Saxicola rupicola) op zeer vroegen
leeftijd zijn te onderscheiden. ↑
„Westminster Review”, Juli, 1867, blz. 5. ↑
„Ibis”, 1859, vol. I, blz. 429 v.v. ↑
Er is nimmer een voldoende verklaring gegeven van de verbazende grootte en nog minder
van de levendige kleuren van den snavel van den toecan. De heer Bates („The Naturalist on
the Amazons”, vol. II, 1863, blz. 341) geeft op, dat zij hun snavel gebruiken om de vruchtenaan
de uiterste einden der takken te bereiken, en eveneens, gelijk door andere schrijverswordt
opgegeven, om eieren en jonge vogels uit de nesten van andere vogels te halen.De snavel kan
echter, gelijk de heer Bates toegeeft, „moeilijk worden beschouwd alseen werktuig, zeer
volkomen gevormd voor het doel waarvoor het wordt gebruikt.” Degroote omvang van den
snavel, die even goed het gevolg van zijn breedte en hoogte,als van zijn lengte is, is volgens
het beginsel, dat hij eenvoudig tot een grijporgaandient, niet te begrijpen. ↑
Ramphastos carinatus, Gould’s „Monograph of Ramphastidae.” ↑
Omtrent Larus, Gavia en Sterna, zie Macgillivray, „Hist. Brit. Birds”, vol. V, blz. 515, 584, 626.
Omtrent Anser hyperboreus, Audubon, „Ornith. Biography”, vol. IV, blz. 562. Omtrent den
Anastomus, den heer Blyth in „Ibis”, 1867, blz. 173. ↑
Er mag hier ook worden opgemerkt, dat bij de gieren die ver en wijd door de hoogerestreken
van den dampkring ronddwalen, gelijk zeevogels over den oceaan, drie of viersoorten bijna
geheel of grootendeels wit, en dat vele andere soorten zwart zijn. Ditfeit ondersteunt de
veronderstelling, dat deze opzichtige kleuren de seksen kunnenhelpen om elkander gedurende
den paartijd te vinden. ↑
„The Journal of Travel”, uitgegeven door A. Murray, vol. I, 1868, blz. 286. ↑
Zie Jerdon over het geslacht Palaeornis. „Birds of India”, vol. I. blz. 258–260. ↑
De jongen van Ardea rufescens en A. coerulea van de Vereenigde Staten zijn eveneens wit,
terwijl de volwassenen overeenkomstighun soortsnamen zijn gekleurd. Audubon („Ornith.
Biography”, vol. III, blz. 416; vol. IV, blz. 58) schijnt er vrij wat vermaak in te scheppen,dat deze
opmerkelijke verandering van gevederte in hooge mate „de systematici uithet veld zal slaan.” ↑

34. 59
60
Ik ben veel dank verschuldigd aan den heer Sclater die zoo vriendelijk was deze vier
hoofdstukken over Vogels en ook de beide volgende over Zoogdieren door te zien. Opdie
wijze ben ik bewaard gebleven voor het maken van fouten in de namen der soortenen voor het
mogelijk mededeelen van feiten die aan dezen uitstekenden natuuronderzoekerals onjuist
bekend waren. Hij is echter natuurlijk in het minst niet verantwoordelijkvoor de juistheid der
opgaven, door mij aan verschillende autoriteiten ontleend. ↑
„Humboldt”, Oct. 1887. ↑

35. [Inhoud]

36. ZEVENTIENDE HOOFDSTUK.

37. SECUNDAIRE SEKSUEELE KENMERKEN BIJ DE
ZOOGDIEREN.
Kampstrijd tusschen de mannetjes.—Bijzondere wapenen, tot hen alleen beperkt.
—Oorzaakvan het ontbreken der wapenen bij het wijfje.—Wapenen aan beide
seksen gemeen, tochoorspronkelijk eerst door het mannetje verkregen.—Andere
gebruiken van dergelijkewapenen.—Hun hooge belangrijkheid.—Meerdere
grootte van het mannetje.—Verdedigingsmiddelen.—Overde voorkeur, door elk
der beide seksen betoond bij de paring van viervoetige dieren.
Bij de Zoogdieren schijnt het mannetje het wijfje veel meer te verkrijgen
door denkampstrijd met zijn medeminnaars, dan door het pronken met zijn
bekoorlijkheden. Devreesachtigste dieren die volstrekt geen bijzondere
wapenen voor den strijd bezitten,leveren elkander gedurende den paartijd
wanhopige gevechten. Men heeft twee rammelaars(mannelijke hazen) met
elkander zien vechten, totdat de eene was gedood; mannelijkemollen
vechten dikwijls en niet zelden met noodlottig gevolg; mannelijke eekhoorns
„bekampen elkander dikwijls en brengen elkander daarbij meermalen zware
wonden toe”;de mannelijke bevers handelen evenzoo, „zoodat nauwelijks
een vel zonder litteekensis.”
1
Ik nam het zelfde waar bij de huiden der wilde
lama’s (1) in Patagonië; en eens waren verscheidene hunner zoo verdiept
in het gevecht, datzij zonder vrees tot in mijn onmiddellijke nabijheid
kwamen. Livingstone zegt, datde mannetjes der vele dieren van Zuid-Afrika
bijna altijd litteekens vertoonen vanin vroegere gevechten ontvangen
wonden.
De wet van den strijd heerscht zoowel bij de zoogdieren welke het water,
als bij diewelke het land bewonen. Het is bekend, hoe wanhopend de
mannelijke zeehonden, zoowelmet hun tanden als met hun [226]klauwen,
gedurende den paartijd vechten, en hun huid is ook dikwijls met litteekens
bedekt. De mannelijke cachelotten zijn in dien tijd zeer ijverzuchtig en in
hun gevechten„geraken zij dikwijls met hun kaken in elkander verward, en
gaan op hun zijde liggenen draaien zich rond”, zoodat door sommige
natuuronderzoekers wordt geloofd, dat deveelvuldig voorkomende

38. misvormingen van hun onderkaken door deze gevechten worden
veroorzaakt.
2
Van alle mannelijke dieren die van bijzondere wapenen voor het gevecht
zijn voorzien,is het bekend, dat zij elkander vinnig bevechten. De moed en
wanhopende gevechtenvan herten zijn dikwijls beschreven; in
verschillende werelddeelen heeft men hun geraamtengevonden, met de
horens onontwarbaar in elkander gestrengeld, aantoonende, hoe ellendig
overwinnaar en overwonnene waren omgekomen.
3
Geen dier ter wereld is
zoo gevaarlijk als de olifant in den bronstijd. Lord Tankervilleheeft mij een
levendige beschrijving gegeven van de gevechten tusschen de wilde stieren
van Chillingham Park, de afstammelingen ontaard in lichaamsgrootte, maar
niet in moed,van het reusachtige rund der voorwereld ( Bos primigenius).
(2) In 1861 streden verscheidene met elkander om de oppermacht; en men
nam waar, dattwee van de jongere stieren den ouden leider van de kudde
gezamenlijk aanvielen, hemoverwonnen en buiten gevecht stelden, zoodat
de boschwachters geloofden, dat hij doodelijkgewond in een naburig woud
lag. Doch eenige weinige dagen later naderde een van dejonge stieren
alleen het woud; en toen kwam de „koning der jacht” die zich slechtsom
wraak te nemen, schuil had gehouden, daaruit te voorschijn en doodde in
kortentijd zijn tegenstander. Daarna begaf hij zich wederom rustig naar de
kudde en voerdedaar nog langen tijd onbetwist de heerschappij. Admiraal
Sir B. J. Sulivan meldt mij,dat hij, toen hij op de Falklands-eilanden verblijf
hield, een jongen Engelschen hengstinvoerde, die met acht merries de
heuvels nabij Port [227]William veelvuldig bezocht. Op deze heuvels
bevonden zich twee wilde hengsten, elkmet een kleine kudde merries; „en
het is zeker, dat deze hengsten elkander nooit zoudenzijn genaderd zonder
te vechten.” Beide hadden afzonderlijk beproefd met den Engelschen
hengst te vechten en zijn merries weg te drijven, doch waren daarin niet
geslaagd.Op zekeren dag kwamen zij te zamen en vielen hem aan. Dit
werd gezien door den kapitein aan wien de zorg voor de paardenwas
opgedragen, en die, naar de plaats toe rijdende, een van de beide hengsten
metden Engelschen hengst in gevecht vond, terwijl de andere bezig was
de merries wegte drijven, en er reeds vier van de overige had gescheiden.
De kapitein maakte eeneinde aan de zaak, door het geheele gezelschap in

39. de kraal („corral”) te drijven; want de wilde hengsten wilden de merries niet
verlaten.
Mannelijke dieren die reeds met toereikend snijdende of scheurende tanden
voor degewone doeleinden van het leven zijn voorzien, zooals bij de
Verscheurende Dieren( Carnivora), Insektenvreters (Insectivora) en
Knaagdieren (Rodentia), zijn zelden van wapenen voorzien, die bijzonder
zijn ingericht voor den kamp methun medeminnaars. Met de mannetjes van
vele andere dieren is het echter een geheelander geval. Wij zien dit aan de
horens der herten en van zekere soorten van antilopen,bij welke de wijfjes
ongehorend zijn. Bij vele dieren zijn de hondstanden in de boven-of
benedenkaak, of in beide, veel grooter bij de mannetjes dan bij de wijfjes, of
ontbreken bij deze laatsten, met uitzondering somtijds van een verborgen
rudiment.Sommige antilopen, het muskusdier , de kameel, het paard, het
wilde zwijn, onderscheideneapen , robben en de walrus leveren
voorbeelden van de onderscheidene gevallen op. Bij dewijfjes van den
walrus ontbreken de slagtanden somtijds geheel.
4
Bij den mannelijken
Indischen olifant en bij den mannelijken dugong
5
vormen de snijtanden van
de bovenkaak aanvallende wapenen. Bij den mannelijken narwalof
zeeëenhoren is slechts een van de tanden der bovenkaak ontwikkeld tot
den welbekenden,spiraalvormig gewonden, zoogenaamden horen die
somtijds van 2,7 tot 3 meter lengte heeft. [228]Men gelooft, dat de mannetjes
deze horens gebruiken om met elkander te vechten; want„een ongebroken
horen kan men slechts zelden verkrijgen, en nu en dan vindt men een
waarbij de punt van een anderen in de gebroken plaats is vastgeklemd”.
6
De tand aan de tegenovergestelde zijde van den kop van het mannetje
bestaat uit eenrudiment van omstreeks 25 centimeter lengte, dat door de
kaak wordt omsloten. Hetis echter geen zeer groote zeldzaamheid om
tweehoornige narwals te vinden, bij welkebeide tanden goed zijn
ontwikkeld. Bij de wijfjes zijn beide tanden rudimentair. De mannelijke
cachelot heeft een grooterkop dan de vrouwelijke, en deze helpt
ongetwijfeld deze dieren bij hun zeegevechten.Het mannetje van het
vogelbekdier (Ornithorhynchus) eindelijk is van een merkwaardigen toestel
voorzien, namelijk van een spoor aanden achtervoet, die zeer veel gelijkt
op den gifttand van een vergiftige slang; hetgebruik daarvan is niet bekend;

40. maar wij mogen veronderstellen, dat zij tot aanvallendwapen dient.
7
Bij het
wijfje wordt zij alleen door een rudiment vertegenwoordigd. (3)
Als de mannetjes van wapens zijn voorzien, die de wijfjes niet bezitten, kan
het nauwelijksworden betwijfeld, dat zij worden gebruikt om met andere
mannetjes te vechten, endat zij door seksueele teeltkeus zijn verkregen.
Het is niet waarschijnlijk, ten minstein de meeste gevallen, dat de wijfjes
dergelijke wapenen niet hebben verkregen, omdatzij nutteloos en
overtollig, of op de eene of andere wijze nadeelig waren. Daar zijdikwijls
door de mannetjes van vele dieren voor verschillende doeleinden, meer in
het bijzonder als verdedigingsmiddel tegen hun vijanden worden gebruikt, is
het integendeeleen verwonderingwekkend feit, dat zij bij de wijfjes zoo
armelijk zijn ontwikkeldof geheel ontbreken. Ongetwijfeld zou bij de hinde
de ontwikkeling gedurende elk opeenvolgendjaar van groote vertakte
horens, en bij vrouwelijke olifanten de ontwikkeling vanverbazend groote
slagtanden, een groote verspilling van levenskracht zijn geweest,als men
aanneemt, dat zij van geen nut voor de wijfjes waren. Bij gevolg zouden
afwijkingenin de grootte dezer organen, die tot hun geheel verdwijnen
leidden, onder de heerschappijder natuurlijke teeltkeus zijn gekomen, en,
indien zij in hun overplanting tot devrouwelijke nakomelingschap waren
beperkt, hun ontwikkeling door seksueele teeltkeusbij de mannetjes niet
hebben [229]verhinderd. Hoe kunnen wij echter volgens deze
beschouwingswijze de aanwezigheid vanhorens bij de wijfjes van sommige
antilopen en van slagtanden bij de wijfjes van veledieren die slechts weinig
voor die der mannetjes in grootte onderdoen, verklaren?De verklaring
moet, geloof ik, in bijna alle gevallen in de wetten der erfelijkheidworden
gezocht.
Daar het rendier de eenige soort van de geheele Familie der Herten is,
waarvan hetwijfje horens bezit, hoewel iets kleiner , dunner en minder
getakt dan bij het mannetje,zou men van zelf op de gedachte komen, dat
zij haar in eenig opzicht van dienst moestenwezen. Er zijn echter eenige
feiten die tegen deze meening pleiten. Het wijfje behoudthaar horens van
den tijd af, waarop zij tot volkomen ontwikkeling komen, namelijkin
September, het geheele jaar door, tot Mei, wanneer zij haar jongen werpt;
terwijlhet mannetje zijn horens veel vlugger afwerpt, tegen het einde van
November. Daarbeide seksen de zelfde behoeften en de zelfde levenswijze

41. hebben, en daar het mannetjezijn gewei gedurende den winter afwerpt, is
het zeer onwaarschijnlijk, dat het aanhet wijfje eenigen bijzonderen dienst
kan bewijzen gedurende dit jaargetijde dat hetgrootste gedeelte van den
tijd gedurende welken zij horens draagt, omvat. Het is ookniet
waarschijnlijk, dat zij de horens kan hebben geërfd van den eenen of
anderenouden stamvader van de geheele Familie der Herten; want uit het
feit, dat alleen demannetjes bij zoovele soorten in alle deelen der wereld
horens bezitten, mogen wijbesluiten, dat dit een oorspronkelijk kenmerk
van de geheele groep was. Het schijntderhalve, dat de horens van het
mannetje op het wijfje moeten zijn overgeplant ineen later tijdperk dan dat
waarop de onderscheidene soorten zich uit den gemeenschappelijkenstam
in verschillende richtingen ontwikkelden; doch dat dit geen plaats greep om
haareenig bijzonder voordeel te verschaffen.
8
Wij weten, dat de horens zich bij het rendier op een ongewoon vroegen
leeftijd ontwikkelen;maar wat de oorzaak hiervan kan zijn geweest, is ons
niet bekend. Het gevolg daarvanschijnt echter de overbrenging van de
horens op beide seksen te zijn geweest. Hetis volgens de hypothese der
pangenesis begrijpelijk, dat een zeer geringe [230]verandering in het gestel
van het mannetje, hetzij in het weefsel van het voorhoofdof in de kiempjes
van de horens, tot hun vroege ontwikkeling zou kunnen leiden; endaar de
jongen van beide seksen, vóór het tijdperk waarin zij in staat zijn zich voort
te planten, omtrent het zelfde gestel bezitten, zouden de horens, indien zij
zichbij het mannetje op vroegen leeftijd ontwikkelden, een neiging
verkrijgen om gelijkelijkop beide seksen te worden overgeplant. (4) Tot
staving dezer meening moeten wij bedenken, dat de horens altijd door het
wijfjeheên worden overgeplant, en dat zij een latent vermogen tot
ontwikkeling daarvan bezit,gelijk wij bij oude of zieke wijfjes zien.
9
Daarenboven vertoonen de wijfjes van sommige andere soorten van herten
rudimentenvan horens; zoo heeft het wijfje van Cervulus moschatus „in een
knoest eindigende borstelachtige haarbossen, in plaats van een horen”; en
„bij de meeste voorwerpen van het wijfje van het Wapiti-hert (Cervus
Canadensis) is er een scherp beenachtig uitsteeksel op de plaats van den
horen.”
10
Op grond van deze verschillende overwegingen mogen wij
besluiten, dat het bezit vantamelijk goed ontwikkelde horens bij het
vrouwelijke rendier is veroorzaakt, doordatde mannetjes ze eerst verkregen

42. als wapens om met andere mannetjes te vechten en datzij zich tevens ten
gevolge van de eene of andere onbekende oorzaak bij de mannetjesop
een ongewoon vroegen leeftijd ontwikkelden en ten gevolge daarvan op
beide seksenwerden overgeplant .
Laten wij nu tot de holhoornige Herkauwende Dieren overgaan: bij de
Antilopen kanmen een trapsgewijze reeks vormen, beginnende met de
soorten waarbij de wijfjes volstrekt geen horenshebben, vervolgens eerst
overgaande tot die waarbij de wijfjes zulke kleine horenshebben, dat zij
bijna rudimentair zijn, gelijk bij Antilocapra Americana, dan tot die waarvan
de wijfjes tamelijk goed ontwikkelde horens hebben, die echterduidelijk
kleiner en dunner en somtijds anders gevormd
11
[231]zijn dan die van het
mannetje, en eindigende met die bij welke beide seksen horensvan gelijke
grootte hebben. Evenals bij het rendier, bestaat er ook bij de antilopeneen
betrekking tusschen het tijdperk van de ontwikkeling der horens en hun
overplantingop ééne of op beide seksen; het is daarom waarschijnlijk, dat
hun aanwezigheid ofontbreken bij de wijfjes van sommige soorten, en hun
meer of minder volkomen toestandbij de wijfjes van andere soorten
afhankelijk is, niet van een of ander bijzondergebruik waartoe zij dienen,
maar eenvoudig van den vorm van erfelijkheid, die de overhandheeft
behouden. Het komt met deze meening overeen, dat zelfs in één en het
zelfdegeslacht van sommige soorten beide seksen, van andere alleen de
mannetjes daarvanzijn voorzien. Het is een opmerkelijk feit, dat, hoewel de
wijfjes van Antilope bezoarctica in den regel geen horens bezitten, de heer
Blyth niet minder dan drie wijfjes heeftgezien, die er van waren voorzien;
en er was geen reden om te veronderstellen, datzij oud of ziek waren. De
mannetjes van deze soort hebben lange, rechte, spiraalvormiggewonden
horens die bijna evenwijdig aan elkander loopen en naar achteren zijn
gericht.Die van het wijfje zijn, wanneer zij aanwezig zijn, zeer verschillend
van vorm; wantzij zijn niet spiraalvormig gewonden, en, zich wijd
uiteenspreidende, buigen zij zichom, zoodat hun punten naar voren zijn.
Het is een nog merkwaardiger feit, dat bijhet gesneden (gecastreerde)
mannetje, gelijk de heer Blyth mij meldt, de horens denzelfden bijzonderen
vorm hebben als bij het wijfje, maar langer en dikker zijn. Inalle gevallen
hangen de verschillen tusschen de horens van de mannetjes en de wijfjes
en van gesneden en ongesneden mannetjes waarschijnlijk van

43. verschillende oorzakenaf,—van de meer of minder volkomen overplanting
van mannelijke kenmerken op de wijfjes,—vanden vroegeren toestand van
de stamouders der soort,—en gedeeltelijk wellicht van eenverschillende
voeding der horens omtrent op de zelfde wijze als de sporen van den
huishaan, als zij op den kam of op andere deelen van het lichaam worden
geënt, allerleiafwijkende (abnormale) vormen aannemen, omdat zij op een
andere wijze worden gevoed.
Bij al de wilde soorten van Geiten en Schapen zijn de horens bij het
mannetje grooterdan bij het wijfje, en ontbreken somtijds bij dit laatste zelfs
geheel.
12
Bij onderscheidene tamme rassen van schapen en [232]geiten zijn
alleen de mannetjes van horens voorzien; en het is een beteekenisvol feit,
dat bij één dergelijk ras aan de kust van Guinea de horens, gelijk de heer
WinwoodReade mij meldt, bij het gesneden (gecastreerde) mannetje niet
tot ontwikkeling komen,zoodat zij in dit opzicht op de zelfde wijze worden
aangedaan als de horens van herten.Bij sommige rassen, zooals bij dat
van N.-Wales, bij hetwelk eigenlijk beide seksengehorend zijn, zijn de
ooien zeer dikwijls horenloos. Bij deze zelfde schapen zijn,naar mij door
een te vertrouwen getuige is medegedeeld, die met opzet een kudde
gedurendeden lammertijd onderzocht, de horens bij de geboorte over het
algemeen veel volkomenerontwikkeld bij het mannetje dan bij het wijfje. De
heer J. Peel kruiste zijn Lonk-schapenvan welke beide seksen altijd horens
dragen, met horenlooze Leicesters en horenloozeShropshire Downs; en de
uitslag was, dat de mannelijke jongen veel kleiner horensbezaten, en deze
bij de vrouwelijke geheel ontbraken. Deze verschillende feiten bewijzen,dat
bij schapen de horens een veel minder vast geworden (gefixeerd) kenmerk
zijn bijooien dan bij rammen; en dit leidt er ons toe om de horens als een
eigenlijk mannelijkkenmerk te beschouwen. Bij den volwassen muskusos
(Ovibos moschatus) zijn de horens van het mannetje grooter dan die van
het wijfje, en bij dit laatsteraken de grondvlakken der horens elkander
niet.
13
Omtrent het gewone hoornvee merkt de heer Blyth op: „Bij de
meeste wilde runderenzijn de horens langer en dikker bij den stier dan bij
de koe, en bij de Banteng-koe( Bos sondaicus) zijn de horens opmerkelijk
klein, en hellen zeer naar achteren over. Bij de tammerunderrassen,
zoowel bij de typen met een bult als bij die zonder bult, zijn de horensbij
den stier kort en dik en bij de koe en den os langer en slanker, en bij den

44. Indischenbuf fel zijn zij bij den stier korter en dikker, bij de koe langer en
slanker. Bijden wilden gaoer (B. gaurus) zijn de horens bij den stier meestal
zoowel langer als dikker dan bij de koe.”
14
Bij de meeste holhoornige
Herkauwende Dieren zijn derhalve de horens van het mannetjehetzij langer
of sterker dan die van het wijfje. Bij den stompneuzigen neushoren
(Rhinoceros simus) zijn, gelijk ik er hier bij mag voegen, de horens van het
wijfje over het algemeenlanger maar minder krachtig dan bij het mannetje;
en bij sommige andere soorten vanneushorens [233]zijn zij, naar men zegt,
bij het wijfje korter.
15
Uit deze onderscheidene feiten mogen wij het besluit
trekken, dat horens van allesoorten, zelfs wanneer zij bij beide seksen
gelijkelijk zijn ontwikkeld, oorspronkelijkdoor de mannetjes werden
verkregen om andere mannetjes mede te overwinnen en meerof minder
volkomen op het wijfje zijn overgeplant, in verhouding tot de kracht vanden
gelijken vorm van erfelijkheid.
De uitwerkselen der ontmanning verdienen de aandacht, omdat zij licht
werpen op ditzelfde punt. Herten vernieuwen na de operatie nimmer hun
horens meer. Het mannelijkerendier maakt hierop echter een uitzondering,
daar hij hen na de castratie wel hernieuwt.Dit feit, zoowel als het bezit van
horens door beide seksen, schijnt op het eerstegezicht te bewijzen, dat de
horens bij deze soort geen seksueel kenmerk vormen
16
; maar, daar de
horens zich bij het rendier op zeer jongen leeftijd ontwikkelen, vóórdatde
seksen in gestel verschillen, is het niet te verwonderen, dat de horens niet
wordenaangedaan door de ontmanning, zelfs wanneer zij oorspronkelijk
door het mannetje werdenverkregen. Bij schapen dragen eigenlijk beide
seksen horens; en men heeft mij medegedeeld,dat bij W elshschapen de
horens van de rammen door ontmanning aanmerkelijk kleinerworden
gemaakt; maar de hoegrootheid dier afneming is zeer afhankelijk van den
leeftijdwaarop de operatie plaats heeft, gelijk eveneens het geval is met
andere dieren. Merino-rammenhebben groote horens, terwijl de ooien „over
het algemeen gesproken zonder horenszijn”; en bij dit ras schijnt castratie
een eenigszins sterker uitwerking te hebben,zoodat, wanneer die op
jeugdigen leeftijd wordt uitgevoerd, de horens „bijna onontwikkeldblijven.”
17
Op de kust van Guinea is er een ras waarbij de ooien nooit horens dragen,
en, gelijkde heer Winwood Reade mij meldt, de rammen na de ontmanning
daarvan geheel wordenontbloot. Bij runderen worden de horens der stieren

45. door de castratie zeer veranderd;want, in plaats van kort en dik te zijn,
worden zij langer dan die van [234]de koe, maar gelijken overigens op deze.
De Antilope bezoarctica levert een eenigszins soortgelijk geval op; de
mannetjes hebben lange, rechte, schroefsgewijsgedraaide horens,
ongeveer evenwijdig aan elkander loopende en naar achteren gericht;de
wijfjes bezitten soms horens; maar, als deze aanwezig zijn, hebben zij een
geheelandere gedaante, want dan zijn zij niet schroefvormig, maar
spreiden zich ver uitelkander uit, zijn rondgebogen met de punten naar
voren. Nu is het een opmerkelijkfeit, dat bij het gesneden mannetje, gelijk
de heer Blyth mij meldt, de horens vanden zelfden bijzonderen vorm zijn
als bij het wijfje, maar langer en dikker. Als wijnaar de analogie mogen
oordeelen, vertoont het wijfje ons, in deze beide gevallenvan runderen en
de antilope, den vroegeren toestand van de horens bij den eenen of
anderen voormaligen stamvader van elk der beide soorten. Maar waarom
de ontmanningten gevolge heeft, dat een vroegere toestand van de horens
opnieuw verschijnt, kanniet met eenige zekerheid worden verklaard.
Desniettemin komt het mij waarschijnlijkvoor , dat op ongeveer dezelfde
wijze, als de storing in het gestel van de jongen,veroorzaakt door de
kruising van twee verschillende soorten of rassen, dikwijls leidttot het
opnieuw verschijnen van lang verloren kenmerken
18
, zoo ook hier de storing
in het gestel van het individu, ten gevolge der ontmanning,de zelfde
uitwerking voortbrengt.
De slagtanden van den olifant verschillen bij de onderscheidene soorten of
rassenvolgens de sekse op omtrent de zelfde wijze als de horens van
Herkauwende Dieren.In Indië en Malakka zijn alleen de mannetjes van
goed ontwikkelde slagtanden voorzien.De olifant van Ceylon wordt door de
meeste natuuronderzoekers als een afzonderlijkesoort beschouwd en hier
„wordt er op een honderdtal niet één gevonden met slagtanden,terwijl de
weinige die ze bezitten, uitsluitend mannetjes zijn.”
19
De Afrikaansche
olifant is ongetwijfeld een afzonderlijke soort, en het wijfje heeftgroote,
goed ontwikkelde slagtanden, hoewel niet zoo groot als die van het
mannetje.Deze verschillen in de slagtanden bij de verschillende rassen en
soorten van olifanten,—degroote verscheidenheid bij de horens van herten
en in ’t bijzonder van het wilde rendier,—hetnu en dan aanwezig zijn van
horens bij de vrouwelijke [235]Antilope bezoartica,—de aanwezigheid van

46. twee stoottanden bij eenige weinige mannelijke narwals,—hetvolkomen
ontbreken van slagtanden bij sommige vrouwelijke walrussen,—zijn allen
voorbeeldenvan de uiterst groote vatbaarheid voor variabiliteit van
secundaire seksueele kenmerkenen van hun zeer groote geneigdheid om
bij nauw verwante vormen te verschillen.
Hoewel slagtanden en horens zich in alle gevallen oorspronkelijk als
seksueele wapenshebben ontwikkeld, dienen zij dikwijls voor andere
doeleinden. De olifant gebruiktzijn slagtanden om den tijger aan te vallen;
volgens Bruce kerft hij de stammen derboomen daarmede in, tot zij
gemakkelijk kunnen worden omvergeworpen, en haalt er ookhet melige
binnenste gedeelte van palmboomen mede uit. In Afrika gebruikt hij dikwijls
een slagtand, en wel altijd den zelfden, om den grond te beproeven en zich
daardoorte vergewissen, of deze zijn gewicht kan dragen. De gewone stier
verdedigt de kuddemet zijn horens; en volgens Lloyd heeft men in Zweden
waargenomen, dat de eland eenwolf met éénen enkelen slag van zijn
groote horens doodsloeg. Vele soortgelijke feitenzouden kunnen worden
opgesomd. Een van de merkwaardigste secundaire gebruiken waartoede
horens van eenig dier somtijds worden gebruikt, is dat hetwelk door kapitein
Hutton
20
is waargenomen bij de wilde geit (Capra aegagrus) van het
Himalayagebergte, en ook van den steenbok (5) wordt verhaald, dat
namelijk het mannetje, wanneer hij toevallig van een hoogte afvalt,zijn kop
naar binnen ombuigt en, door op zijn massieve horens te vallen, den schok
breekt. Het wijfje kan haar horens die kleiner zijn, niet op die wijze
gebruiken;maar , wegens haar rustiger aard, heeft zij die vreemde soort van
schild ook niet noodig.
Elk mannelijk dier gebruikt zijn wapenen op zijn eigen bijzondere wijze. De
gewoneram neemt een aanloop en stoot met zooveel kracht met de basis
van zijn horens, datik een sterken man daardoor met evenveel gemak heb
zien omverwerpen, alsof het eenkind was. Geiten en sommige soorten van
schapen, bij voorbeeld Ovis cycloceros van Afghanistan, gaan op hun
achterpooten staan, en stooten dan niet alleen, maar„doen een
benedenwaartschen houw en een naar boven gerichten stoot als met een
sabelmet den geribden voorkant van hun den vorm van den Turkschen
sabel hebbenden horen. Toen een O. [236]cycloceros eens een grooten
tammen ram aanviel, die een bekende vechtersbaas was, overwon hijhem

47. Welcome to our website – the ideal destination for book lovers and
knowledge seekers. With a mission to inspire endlessly, we offer a
vast collection of books, ranging from classic literary works to
specialized publications, self-development books, and children's
literature. Each book is a new journey of discovery, expanding
knowledge and enriching the soul of the reade
Our website is not just a platform for buying books, but a bridge
connecting readers to the timeless values of culture and wisdom. With
an elegant, user-friendly interface and an intelligent search system,
we are committed to providing a quick and convenient shopping
experience. Additionally, our special promotions and home delivery
services ensure that you save time and fully enjoy the joy of reading.
Let us accompany you on the journey of exploring knowledge and
personal growth!
ebookfinal.com