Windows10 in ICT technology_Module_2_Part.pptx

MutacalimMohamed 6 views 20 slides Sep 20, 2025
Slide 1
Slide 1 of 20
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20

About This Presentation

ICT windows 10


Slide Content

Page 1 107 Hordhac Kombiyuutark u si uu u shaqeeyo waxa uu u baahan yahay nidaam hawlgal (operating Systems) . Shir k ado badan ayaa sameeya nidaamyada hawlgalk a kombiyuutark a . Shirk adahaas waxaa ka mid ah M icrosoft, Apple, G oogle iyo k uwa k ale oo badan . N idaamk a hawlgalk a aan cutubk aank u baranayno waxaa sameeyey shir k adda Microsoft, waxa ayna ubixisay fi Windowsfl, waana midka ugu caansan dunida looguna adeegsibadan yahay . Cutubkaan waxaa k u baranaynaa waxa uu yahay Windows; Sida loogu k ala socdo Windows dhexdiisa; Xubnaha O ogada (D esktop) sidaS alladda (R ecycle Bin), Buttonk a Bilowga(Star t Button), G alalk a(Folders), Daaha O ogada (Desktop Background), Diilinta Hawlaha(Task bar) iyo Taar iik hda iyo Waqtiga . Waxaa k ale oo aan cutubk aan ku barandoonaa sida loo adeegsado galalk a iyo faylasha oo ah qaybo muhiim ah oo k a mid ah isticmaalka kombiyuutark a . M ar k a aad fahamto sida galk a iyo faylk a u shaqeeyaan, waxaad isticmaali doonta marar badan . Ujeeddooyinka Cutubk a D hammaadka cutubk an bare -ardaydu waxa ay awo o d u yeelanayaan in ay : 1. Sheegi karaan shir k adaha sameeya nidaamka howlgalk a 2. Q eexi k araan Windows 3. U k ala Socon k araanWindows dhexdiisa 4. K a sheegi k araan muuqaallada saaran O ogada (Desktop) sida: S alladda (Rec ycle Bin) Buttonka Bilowga(Star t Button) Cutubka 4aad: B arashadaWindows

Page 2 108 G alalka(Folders) Daaha O ogada (Desktop Background) Diilinta Hawlaha( Task bar) Taar iik hda iyo Waqtiga . 5. Tusaale ka bixiyaan aasaaska adeegsiga faylasha . 6. S amayn karaan gal 7. Dhexgelin karaan fayl gal horey loo sameeyey 8. Tir tir i karaan fay ama gal . Tusmada Cutubka Cutubkaan waxa aan ku baran donnaa casharada soo socda: Cashark a 1aad: Asaasiyaadka fi Windowsfl Cashark a 2aad: G al iyo Fayl

Page 3 109 Ujeeddooyinka Cashark a D hammaadka c asharkaan bare-ardaydu waxa ay awo o d u yeelanayaan in ay : 1. Q eexi k araan Windows 2. U k ala Socon k araanWindows dhexdiisa 3. K ala sheegi k araan muuqaallada saaran Oogada (D esktop) sida: S alladda (Rec ycle Bin) Buttonka Bilowga(Star t Button) G alalka(Folders) Daaha O ogada (Desktop Background) Diilinta Hawlaha( Task bar) Taar iik hda iyo Waqtiga . b . Waa maxay fi Windowsfl? Windows waa bar naamij k a shaqeysiiya kombiyuutar k a, waxa aana soo saaray shir k adda M icrosoft . Windows waa bar naamijyada k a shaqeysiiya kombiyuutar ka k an ugu caansan dunida looguna adeegsi badan yahay . Windows waxa uu fududeyaa adeegsiga kombiyuutar ka . Windows waxa uu suuragal k a dhigaa qabashada hawlaha k ala duwanee loo adeegsado kombiyuutar ka . Tusaale ahaan waxa uu fududeeyaa in aad adeegsatid internetk a, hubiso e -maillada k u jira sanduuqaada, dhageysatid cod duuban, kumadadaalatid cayaaro, habaysatid sawir radaada iwm . Cashark a 1aad Asaasiyaadk a fiWindowsfl

Page 4 110 Windows waxa uu fududeeyaa ama suurto geliyaa in fiS of t ware Applicationsfl shaqeeyaan oo sahlaan howlaha xa˜isyada sida jadwalka shaqada, qoraallada iyo xisaabaadk a . M iscrosoft waxa ay soo saartay xir madii 1aad ee windows bartamihii 1980 naadkii . K adib waxaa isk u xig xigay xir mooyin k ale . Xir madii ugu dambaysay Windows 12 waxa ay soo baxaday Oktoobar 2020, halk a xir madaWindows 10 ay soo baxday 2015 .

Page 5 111 Xir mada window 8 waxa ay soo baxday 2012, halk a Xir madii Window 7 ay soo baxday 2009 Xir madii Windows Vista waxa ay soo baxday 2007 halk a Xir madii Windows XP ay soo baxday 2001 Xir mooyinka Widows oo dhami waxa ay leeyihiin shaqo guud oo isk u mid ah laak iin siday u k ala danbeeyaan ayaa looga hagaajiyay cillado ama caqabado jiray, la casr iyeeyay qaabk ii ay u shaqaynayeen ama adeegyo gaar ah oo cusub lagu soo kordhiyay . Waxqabadk a 1aad: Waxa aan saaxiibkey la wadaagaya laba bar naamij oo k a shaqeysiiyakombiyuutark a oo shir k ado kale oo aan M icrosof ahayn soo saareen . Waxqabadk a 2aad: Waxa aan saaxiibkey la wadaagayaa su™aashan: M axaa dhacaya haddiikombiyuutar k a laga tiro Windows ama ay cillad ku timaaddo t . U k ala So co dk aWindows Waxaa muhiim ah in aad barato aasaask a isticmaalk akombiyuutark a . Waxa aan

Page 6 112 tallaabo tallaabo u shar xi doonnaa qaar k a mid ah wax yaabaha aasaask a ah ee aad u baahan tahay sida looadeegsado disktobk a, fur idda iyo xir ida daaqadaha, iyo damintakombiyuutarka . Oo gada (Desktop) M ar ka uu kombiyuutar ka so k aco, muuqaalk a ugu hor reeya ee aadar k i doonta waa oogada . O ogada M iisk a waa goob shaqooyink a lagamaamulo . Waxa aad k a ar k i k ar taa, k ana maamuli k ar taa faylasha, galalk a, bar naamijyada, inter netk a iwm . M uuqaalada Desktop-k a saran waxaa ka mid ah Astaamaha (icons) oogada miiska (desktop) Astaamaha (icons) dul saran ogaada miisk a (desktop) inta badan waxaa k a mid ah: gal shaqsiyeedk a (personal folder), kombiyuutar k a, shabak adda (net wor k), salladda (R ecycle bin) . Adeegsadahu wuxuu abuur i k araa ama ku soo dari k araa galal (folders) k ale . 1 . G al shaqsiyeed(personal folder) Waa halk a ay k u jiraan galalk a iyo faylak a waxaa lagu heli karaa faylalk a u gaar ah koontada adeegsadaha waana mid u gaar ah adeegsado k asta oo kombiyuutar ka k u jira . Waxaa k ale laga helayaa duk umintiyada, sawirada, maqalka iyo cododk a .

Page 7 113 2 . Kombiyuutark aaga [This personal computer(PC )] This PC( kombiyuutar k aaga): waa kombiyuutark aaga oo dhan, oo leh dhammaan cajalada uu haysto sida cajalada C iyo cajalada D marar ka qaar kooda waxaa soo galaya kuwa k ale 3 . Shabakada (Network) Waa halk a aad k a heleeysid dhamman shabakada k u xiran kombiyuurk aaga waxaa sidoo k ale ka maamuli k ar taa shabak adaha sida in aan isk a xirtid ama ogolaatid . 4 . S alladda (Rec ycle Bin) S alladdu waa meesha si k u meel gaar ah loogu keydiyo faylasha iyo galalka la tir tiro . Mar k a aad tir tir to fayl, waxa uu u wareegaa Salladda . Tani waxay k uu oggolaanaysaa in aad dib u S oo celiso feylashii ama galalkii aad tir tay haddii aad

Page 8 114 k a noqotid . Si aad si joogto ah u tir tir to feylk a, waxaad u baahan doontaa in aad faaruqiso salladda . Waxqabadk a 1aad Waa maxay farqiqa u dhexeeyo G al shaqsiyeed (personal folder) iyo Kombiyuutark aaga [ This personal computer (PC )] Waxqabadk a 2aad Waa maxay farqiqa u dhexeeyo shabakada (Networ k)iyo S alladda (Rec ycle Bin) . j . Buttonka Bilowga (Star t Button) Buttonka bilawgu asal ahaan waxa uu saaran yahay desktop -ka dhinaciisahoose ee bidixda ah . Waa bar ta laga bilaabo dalabk a bar naamijyada iyo faylasha Kombiyuutark a . M uuqaalkiisu waxa uu isla bedbedelay Xir mooyin Windows ee soo baxay . Waxaa sawir k a ka muuqda buttonk a iyo xir mada windows-ka Xir mooyinkaWindows 10, Windows 7, iyo xir mooyinka hore,botonka Bilawga waxa uu furayaa Dalabk a(start menu) . Xirmada Windows 8 waxa loo adeegsadaa in dib ugu soo celiso O ogadaMiisk a . windows 95,98,NT 4 . . ME and 2003 windows XP windowsVista and 7 windows 8 . 1 and 10

Page 9 115 x . Daaha Oo gada iyo G alalk a 1. G alalk a Waa gal weyn oo la hoos gelin k aro galal k ale ama faylal . Waxa aad saar i k ar taa oogada miiska si aad si sahlan u adeegsatomar k ii aad u baahatid . M ar k a aad laba jeer gujiso galk a waxaa k uufur maya galka, waxa aad ark aysaa faylasha ama galalk a k u dhex jira galk aas . 2 . Daaha Oo gada (Desktop B ackground) Daaha oogada waxa uu k uu saamaxayaa in aad saaratid masawirada aad rabtid O ogada M iisk a . Waxa aad dooran k artaa mid k a mid ah masawirada k u jira Windowsk a ama waxa aad saar i k ar taa masawir k uu gaar ah . k h . D iilinta Hawlaha( Taskbar) iyoTaariikhda Diilinta Hawlaha waxa ay k a kooban tahay muuqaallada bar naamijyada, taariik hda waqtiga iwm . M ar k a aad fur tid barnaamij ama fayl waxa uu k a soo muuqanayaa Diilinta Hawlaha . Waxa aad si sahlan u k ala wareegi k ar taa barnaamijyada k ala duwan adiga oo k a xulanaaya Diilinta Hawlaha .

Page 10 116 Taariikhda iyoWaqtiga (Date &Time) Dhinaca hoose midig ee Diilinta Hawlaha waxa aad k u ark i k ar taa taarik hda iyo waqtiga . Waayadan dambe, aaladaha badankood ee k u xiran inter netk a si toos ah ayey u saxaan waqtiga qalabka, si aynaan uga walwalin isbadalka waqtiga ama mar k ii batar iga gudaha kombiyuutark a uu howlgab noqdo taas oo wax badan fududaysay . B adalidda Taariik hda iyo Waqtiga Kombiyuutark a Si aad u bedesho taariik hda iyo waqtiga kumbiyuutar k aWindows 10, waa inaad k u dhaqaaqdaa talaabooyink a soo socda k ana muuqda sawirada is xig-xiga ee hoose Windows 10 - Changing the System Date andTime 1 . Ku dul qabo batoonk a midig ee mouse -kaWaqtiga ( Time) ee k a muuqata midigta hoose ee shaashadda . K a dib, guji Change date and time setting k a muuqda shaashadda yar ee soo fur maysa 2 . Daaqadda ( window) fur maysak a dooro fi Change date and time fl .... 3 . K a dib daaqada kuu furanta geli/dooro taariik h iyo waqti sax ah, k a dibna guji batoonk a OK

Page 11 117 4 . Taar iik hda iyo saacadda kombiyuutark a waxa ay qaadan doonaan k uwa aad gelisay Waxqabadk a 3aad: Baddal taariik hda iyo waqtiga kombiyuutar aad heli kar to Waxqabadk a 4aad: Cilmi Baaris M axay tahay saamaynta ay ku yeelan k ar to taar iik h iyo waqti k haldan Barnaamijyada k ala duwan ee k u jira kombiyuutar ka? G unaanad Cashar k aan waxa aan k u soo barannay : 1 . Kombiyuutark u si u u shaqeeyo waxa uu u baahan yahay nidaam hawlgal (operating systems) . 2 . Shir k ado badan ayaa sameeya nidaamyada hawlgalka kombiyuutark a . Shir k adahaas waxaa k a mid ah Microsof t Apple, G oogle iyo k uwa kale oo badan . 3 . Windows waa bar naamij k a shaqeysiiya kombiyuutark a, waxa aana soo saaray shir kadda M icrosof t . 4 . O ogada M iisk a waa goob shaqooyinka laga maamulo . Waxa aad k a ar k i k ar taa, k ana maamuli k ar taa faylasha, galalk a, bar naamijyada, inter netka iwm . 5 . S alladdu waa meesha si ku meel gaar ah loogu keydiyo faylasha iyo galalka la tir tiro . 6 . B ottonk a Bilawgu waa barta laga bilaabo dalabka barnaamijyada iyo faylasha Kombiyuutar ka . 7 . Daaha O ogada waxa uu k uu saamaxayaa in aad saaratid masawir k a aad rabtid O ogada Miisk a . 8 . Diilinta Hawlaha waxa ay ka kooban tahay muuqaallada barnaamijyada, taar ik hda iyo waqtiga iwm .

Page 12 118 L ayli 1. Waa maxay windows? 2. Q or xir mooyinka windows iyo sanadihii ay soo baxeen . 3. Cilmi baar is: R aadi magaca hal nidaam hawlgal (operating system) aan ahayn windows . 4. Cilmi baar is: Sheeg nooca nidaam hawlgal(operating sytem) ee uu adeegsado mobaylk aaga ama k an saaxiibk aaga 5. Sheeg faa™iidooyink a O ogada Diillinta hawlaha S alladda B ottonk a Bilawga Daaha O ogada 6. Q or dhammaan waxa saaran oogada kombiyuutark aaga . 7. Haddii nidaamk a hawlgaka kombiyuutark a ay wax yeello gaar to, maxaa dhacaya? Sharax .

Page 13 119 Su™aal: Waa maxay wax ta rka galalka caadiga ee wa raaqaha xa ˜isyada lagu rido? Ujeeddooyinka Cashark a D hammaadka c ashark abare -ardaydu waxa ay awo o d u yeelanayaan in ay : 1 . Tusaale ka bixiyaan aasaaska adeegsiga faylasha . 2 . Abuur i k araan gal 3 . Dhexgelin karaan fayl gal horey loo sameeyey 4 . Tir tir i karaan fayl ama gal . b . Waa maxay Fayl? Fahamk a sida loo adeegsado galalk a iyo faylasha waa qayb muhiim ah oo k a mid ah isticmaalka kombiyuutar k a . Mar k a aad fahamto sida galk a iyo faylk a u shaqeeyaan, waxaad isticmaali doonta marar badan . Fayl waa meel lagu kaydiyo macluumaadka iyo xogta . Faylasha loo isticmaalo kombiyuutarada waxa ay la mid yihiin qaababka waraaqahaee loo isticmaalo faylasha xa˜isyada iwm . Waxaa jira noocyo k ala duwan oo faylal ah oo aad isticmaali k ar to . Tusaale ahaan, duk umiintiyada, sawir rada dhijitaal k a ah, codadk adhijitaalka ah, iyo k uwo maqal iyo muuqaal ah, dhammaantood waanooc yo k a mid ah nooc yada faylasha . M ar ka aad isticmaaleyso bar naamijyada k ala duwan, badanaa waxaaad daawaneysaa, abuureysaa, ama wax k a badaleysaa fayl . Fayl waxaa badanaa u taagan Astaan (icon) muujinaysa nooca faylka . S awir k a hoose,waxa aad k u ar k i k ar taa noocyo k ala duwan oo faylal ah oo k u jira sallada (R ec ycle Bin) k uwaas oo kala ah 2 fayl oo Ms Word iyo hal Pdf fayl ah . Cashark a 2aad G al iyo Fayl

Page 14 120 Waxqabadk a 1aad: Waxa aan qorayaa magac yada galalka k a muuqda sawir k a kore Waxqabadk a 2aad: Waxa aan koox-koox uga doodaynaa oo soo bandhigeynaa faraqa udhexeeya faylasha kombiyuutar ka iyo faylasha warqadaha eexa˜isyadda No o c yada Faylasha iyo xar faha gadaal ka raac a Sidaan kor k u soo sheegnay nooc yada faylasha waxaa k a mid k uwa loo isticmaalo duk umiintiyada, sawir rada dhijitaal k a ah, codadk a dhijitaalk a ah, iyo k uwo maqal iyo muuqaal ah . Waxaa jira boqolaal nooc oo faylal oo kala duwan oo loo isticmaalo kombiyuutarada, Faylk a magaca aad u bixiso waxaa gadaal k a raaca ex tension seddex ama afar xaraf k a kooban oo tilmaamaaya nooca ˜le k a . Hoos waxaa ku yaal liiska noocayada faylalka badanaa la iscticmaalo

Page 15 121 Xar faha la raaciyo (File Ex tension) No o c a Faylka (FileTyp e) AU . Cod (Basic Audio) AV I . M aqal iyo muuqaal (Multimedia Audio/Video) BMP . S awir (Windows BitM ap) DOC or . DOCX . M icrosoft Word for Windows/Word97 EXE . Bar naamij (PC Application) GIF . Graphics Interchange For mat HTM or . HTML . B og inter net ( Web page source tex t) JPG or JPEG . S awir ( JPEG graphic) MDB . MS Access database PDF . Acrobat -Portable document format PPT or . PPTX . PowerPoint PSD . Adobe PhotoShop T XT . Notepad WA V . Cod ( Windows sound) XLS or . XLSX . Excel spreadsheet ZIP . PC Zip Compressed Archive t . Waa maxay G al? G al waa meel lagu urur iyo faylasha dokumentiyada, galal kale iwm . Waa nidaamiye k uu fududeynaya in faylashaada aad kooxdii isk u nooc ahba meel gaar ah la isugu ururiyo . Windows waxa uu adeegsadaa galalka si uu k aaga caawiyo habeynta faylasha . Waxey k a dhigan tahay sida mar k a aad duk umintiyadaada gashaneysid gal warqad k a sameysan . S awir ka hoose, waxa aad k u ar k i kar taa qaar ka mid ah galal oogada (desktop) saaran . Haddii uusan jir i lahayn G al, dhammaan faylashaada, dok umentiyadaada iyo bar naamijyada hal meel ayey k u daadsanaan lahaayeen, waxa aana adk aan lahayd in aad si fudud k u hesho faylk a aad u baahato .

Page 16 122 G alk u waxaa gudihiisa ku jir i k ara hal ama wax k a badan oo faylal ama xataa galal k ale . Waxaa dhici kar ta in aad aragto gal maran . Waxqabadk a 3aad: Waxa aan qorayaa qiyaasti 10 magacyada galalka saaran oogada kombiyuutark a Waxqabadk a 4aad: Waxa aan koox-koox uga doodeynaa oo soo bandhigeynaa faraqa u dhexeeya GAL iyo FAYL . j . Fayl M eeleye (File Explorer) Waxa aad ar k i k ar taa oo aad habeyn kar taa galalk a iyo faylasha adoo isticmaalaya bar naamijka windowsk a ee loo yaqaan ‚File Explorer™ . Si aad u furtid File Explorer, guji astaantafi icon fl File Explorer ah ee k u taal diilinta hawlaha (task bar), ama laba jeer guji gal saran desktopka . File Explorer oo cusub ayaa soo muuqan doona .

Page 17 123 File Explorer dhexdiisa, laba jeer guji gal si aad u fur to . M ar k aas k adib waad ar k i k ar taa dhammaan faylasha lagu keydiyay galk aas . Waxa aad sidoo k ale ar k i k ar taa meesha uu k u jiro galk a oo k a muuqanaya dusha sare ee daaqada .

Page 18 124 Waxqabadk a 5aad: Waxa aad habaysaa faylasha saran desktop -k a Kombiyuutark aagaa, adiga oo isu raacinaayaa sida mowduuc yada ay k a hadlaayaan isuguna gaynaaya gal leh magac laga fahmi k aro mowduuca faylasha k u jira galk a . Si aad u furto fayl (O p en a ˜le): Waxaa jira labo siyaabood oo loo furo faylka: 1. Ka raadi kombiyuutark aga faylk a aad dooneysid k adib laba jeer guji . Tani waxa ay k uu fur i doontaa faylk a bar naamijkiisa asalk a ah sababtoo ah faylk asta waxa uu leeyahay barnaamij gaar ah oo soo saara, furo ama wax k a badalo . Tusaale ahaan, waxa aan fur i doonaa duk umentiga M icrosof t Word (B dayI nvites . docx) k aas oo k u fur mi doona barnaamijk a M icrosoftWord 2. Fur bar naamijka, ka dibna isticmaal bar naamijka si aad u fur to feylk a . M ar k a uu bar naamijka furmo, waxa aad tagi k ar taa liiska faylka (File menu) ee dusha sare ee daaqada oo dooro Fur (Open) .

Page 19 125 Waxqabadk a 6aad: Waxa aad fur taa fayl adiga oo raacaaya 2da hab ee aan sare k u soo sheegnay k an 1aad D haqaajinta iyo tir tiridda faylasha Haddi aad muddo isticmaasho kombiyuutark aada, waxaa aad abuuri doontaa faylal badan iyo galal . Nasiib wanaag, Windows waxa uu k uu saamaxayaa in aad u guur iso faylashaada galal k ala duwan iyo in aad tir tir to faylasha aadan isticmaalin ama aadan u baahnayn . Si aad u rarto faylk a (move a ˜le): Waa sahlan tahay in laga qaado fayl meel lana geeyo meel kale . Tusaale ahaan, fayl ayaa saaran oogada (desktop) waxaa u rar taa dok umtiyada meeshooda . 1. Guji oo u jiid faylk a goobta aad rabtid inuu galo ama ka soo muuqdo . 2. Sii daa hagaha . Faylk a waxa uu k a muuqan doonaa goobta cusub . Tusaalahan hoose, waxa aanu fur nay galk a si aan u aragno feylk a oo yaallo goobta cusub .

Page 20 126 Sido k ale waxa aad awooddaa in aad u adeegsatid isla farsamadan dhaqaajinta gal dhan . Ogsoonow in haddii la dhaqaajiyo galka ay raacayaan dhammaan faylasha k u jira galk aas gudahiisa . x . Abuuridda File Cusub (Create new ˜le) 1. Guji File Explorer ee k a muuqda Diilinta Howlaha ( Task bar) 2. Gudaha bar naamijka File Explorer, raadi oo dooro batoonka gal cusub (New folder) ama guji dhinaca midig ee hagaha (mouse) k a dibna dooro gal cusub (New Folder) .