1. Διερευνητική Δραματοποίηση και διδασκαλία της Λογοτεχνίας.pptx

1. Διερευνητική Δραματοποίηση και διδασκαλία της Λογοτεχνίας.pptx

1. ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΑΚΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ Απρίλιος 2020

2. Ορισμός δραματοποίησης Οφείλουμε, αρχικά, να δώσουμε ένα σαφή ορισμό καθώς και ένα αναλυτικό περίγραμμα της έννοιας «δραματοποίηση». Πρόκειται για μια σύνθετη, αποτελούμενη εκ δύο άλλων, λέξη, τη λέξη δράμα και τη λέξη ποίηση (Γαργαλιάνος, 2019: 20).

3. Η ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ είναι μια μορφή θεατρικής τέχνης με καθαρά παιδαγωγικό χαρακτήρα, κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές, υποδυόμενοι ρόλους, αντιμετωπίζουν διλήμματα ή προβλήματα, δρουν, αποφασίζουν και αναστοχάζονται τις πράξεις τους. Στην περίπτωσή μας, χρησιμοποιείται ως μέσο για: να εξοικειωθούν οι μαθητές με διάφορα κοινωνικά ζητήματα και πρακτικές που σχετίζονται με τα θέματα των διδακτικών ενοτήτων που προβλέπει το νέο Π. Σ. να εκφράσουν τις εμπειρίες τους και να τις συνδέσουν με τα λογοτεχνικά κείμενα που θα διαβάσουν να εκφράσουν την ανταπόκριση και τις ερμηνείες τους για τα λογοτεχνικά κείμενα . Χρησιμοποιείται και στις τρεις φάσεις του project ( πριν από την ανάγνωση, στην κυρίως ανάγνωση , μετά την ανάγνωση).

4. Στοιχεία του θεάτρου που χρησιμοποιούνται κατά την διερευνητική δραματοποίηση Το δραματικό περιβάλλον Οι ρόλοι Η εστίαση Η δραματική ένταση Ο χρόνος και ο χώρος Ο λόγος και η κίνηση του σώματος Τα σύμβολα Το νόημα

5. Το δραματικό περιβάλλον Κατά την πρώτη φάση της διερευνητικής δραματοποίησης λογοτεχνικών κειμένων απαιτείται η δημιουργία νέου δραματικού περιβάλλοντος όπου ορίζεται ο χώρος παρουσίασης, ο χρόνος (διάρκεια), οι ρόλοι και τα πρωτογενή υλικά που θα χρειασθούν για να υποβοηθηθεί η διαδικασία (Παπαδόπουλος, 2010: 130)

6. Οι ρόλοι Μια πρώτη φάση δραματοποίησης λογοτεχνίας είναι η « διερευνητική » δραματοποίηση (inquiry drama) κατά την οποία τα παιδιά μπαίνουν σε ρόλους και δίνουν τη δική τους εκδοχή για το λογοτεχνικό κείμενο που αναλύουν, στοχάζονται κατά και μετά τη δραματοποίηση, εμβαθύνοντας τις γνώσεις τους για το μύθο αλλά και την ίδια τη ζωή (Παπαδόπουλος, 2010: 121).

7. Τα πρόσωπα-ρόλοι Οδυσσέα Ελύτη, Ο ήλιος ο ηλιάτορας Ένα ποίημα –ανάγνωσμα εύκολο για την κατανόηση της διερευνητικής δραματοποίησης Ένα ποίημα με πρόσωπα και ρόλους Ένα ποίημα-διάλογος ομάδων Ένα ποίημα-σκηνικό με χρώματα του Αιγαίου Ένα ποίημα- σχέδιο εργασίας/πρότζεκτ

8. Ο ΑΦΗΓΗΤΗΣ Ο ήλιος ο ηλιάτορας ο πετροπαιχνιδιάτορας από την άκρη των ακρώ κατηφοράει στο Ταίναρο Φωτιά 'ναι το πιγούνι του χρυσάφι το πιρούνι του Ο ΗΛΙΟΣ Εσείς στεριές και θάλασσες τ' αμπέλια κι οι χρυσές ελιές ακούτε τα χαμπέρια μου μέσα στα μεσημέρια μου «Σ' όλους τους τόπους κι αν γυρνώ μόνον ετούτον αγαπώ!»

9. ΟΙ ΑΝΕΜΟΙ Άκου κι εμάς που μόλις εγυρίσαμε νησιά και πολιτείες που γνωρίσαμε Κρήτη και Μυτιλήνη Σάμο κι Ικαριά Νάξο και Σαντορίνη Ρόδο Κέρκυρα Σπίτια μεγάλα κι άσπρα σπίτια βουερά πάνω στη μαύρη πέτρα πάνω στα νερά Ξάνθη Θεσσαλονίκη Βέροια Καστοριά Γιάννενα Μεσολόγγι Σπάρτη και Μυστρά Καμπαναριά και στέγες μες στη συννεφιά κι όλα μαζί μια λύπη και μιαν ομορφιά

10. Τα πρόσωπα και οι ρόλοι Απομονώνουμε τα πρόσωπα, τους ήρωες που συμπάσχουν στο μύθο. Παρατηρούμε τις σχέσεις που τους συνδέουν. Δύο πρόσωπα μπορεί να συγκρούονται επειδή αναζητούν τον ίδιο στόχο, ο καθένας οργανώνει τις κινήσεις του για να πλήξει τον άλλο, τότε η δράση και η κίνηση έχουν μεγάλο ενδιαφέρον ( Hopkins , 1985).

11. Ο λόγος και η κίνηση του σώματος Καλούμε τους μαθητές, από τη θέση που τους τοποθετήσαμε στον δραματικό χώρο, να εκφέρουν το λόγο του κάθε ήρωα που τους δόθηκε. Εδώ και σταδιακά επιτρέπουμε στους μαθητές να αυτοσχεδιάσουν, να κινηθούν, να χρωματίσουν την φωνή τους, με στόχο να μπουν πιο εύκολα στο ρόλο.

12. Guy de Maupassant , “La parure ” (Το κόσμημα) 1884 Η ιστορία Η Mathilde Loisel, ψευτοαριστοκράτισσα, δανείζεται ένα διαμαντένιο κολιέ από την φίλη της Jeanne Forestier για να πάει σε ένα χορό των υπαλλήλων του Υπουργείου που δουλεύει ο άντρας της ως χαμηλόμισθος. Εκεί χάνει το κολιέ και αρχίζει έναν 10χρονο επώδυνο αγώνα με τον σύζυγό της να βρουν τα χρήματα για να ξεπληρώσουν το κολιέ (αξίας 50.000 φράγκων). Όταν καταφέρνουν να το ξεπληρώσουν (έχοντας φτάσει σε μεγάλη φτώχεια) συναντούν τυχαία την Jeanne στο δρόμο η οποία τους λέει ότι το κολιέ ήταν ψεύτικο, αξίας μόνο 400 φράγκων !!…

13. Αξιοποίηση της τεχνικής κατά τη διδασκαλία Α. «Καρέκλα των αποκαλύψεων ή καυτή/ανακριτική καρέκλα» Η κεντρική ηρωίδα Mathilde κάθεται σε αυτήν την καρέκλα και οι μαθητές διαδοχικά της κάνουν ερωτήσεις : Γιατί δανείστηκες το κολιέ ; Γιατί πήγες στον χορό του Υπουργείου ; Ζηλεύεις τις φίλες σου που έχουν πιο πολλά πλούτη από εσένα ;

14. Αξιοποίηση της τεχνικής κατά τη διδασκαλία Β. «Ανίχνευση της σκέψης» Ο εμψυχωτής προτείνει στους συμμετέχοντες να παγώσουν δυο φορές τη δράση σε δυο σημεία, την στιγμή του δανεισμού του κολιέ και την στιγμή της τελικής συνάντησης Mathilde και Jeanne. Και στα δυο χρονικά σημεία υπάρχουν μόνο δυο ρόλοι και οι « παίκτες / μαθητές» παγώνουν κάθε φορά κάνοντας χαρακτηριστικές κινήσεις : α. δανεισμός κολιέ, β. αποκάλυψη της αλήθειας

15. Ανίχνευση της σκέψης Πρακτική εφαρμογή Οι υπόλοιποι μπαίνουν στη ακίνητη «δράση» και, πλησιάζοντας τις δυο βασικές ηρωίδες, κάνουν φωναχτά σκέψεις που αφορούν τις σκέψεις τους (εδώ παραδείγματα) : Για την Mathilde : Γιατί ήμουν τόσο υποκρίτρια ; Για την Jeanne : Γιατί δεν της είπα την αλήθεια όταν μου έδωσε το κολιέ ; ΣΗΜ- Όταν οι άλλοι συμμετέχοντες πλησιάζουν τους ήρωες μπορούν να κάνουν ειδικές κινήσεις και ποιοτική εκφορά του λόγου

16. Αξιοποίηση της τεχνικής κατά τη διδασκαλία Γ . «Περίγραμμα χαρακτήρα» Οι μαθητές σχεδιάζουν σε ένα μεγάλο χαρτί το περίγραμμα ενός ρόλου που τους ενδιαφέρει. Προσθέτουν στο περίγραμμα σκέψεις, συναισθήματα και χαρακτηρισμούς που αφορούν το συγκεκριμένο ρόλο, του χαρίζουν ποιήματα, τραγούδια και συμβουλές Συνθέτουν γι’ αυτόν, ατομικά ή ομαδικά, κείμενα όπως επιστολές, γράμματα, ευχές και οδηγίες.

17. Περίγραμμα χαρακτήρα Πρακτική εφαρμογή Προσδιορίζουμε τον βασικό χαρακτήρα του διηγήματος, δηλαδή την Mathilde . Σαφώς και πρόκειται για μια νεαρή κυρία, με σνομπ χαρακτήρα, ζηλιάρα, υπερόπτρια . Βοηθάμε τα παιδιά να προσεγγίσουν αυτά τα στοιχεία με ένα αδρό τρόπο, χρησιμοποιώντας εξωτερικά γνωρίσματα σώματος (κορμί, στήσιμο, τρόπος βαδίσματος, χειρονομίες, κ.ά.)

18. Περίγραμμα χαρακτήρα Πρακτική εφαρμογή - 2 Κατόπιν τον χαρακτήρα της άλλης ηρωίδας, της Jeanne . Εδώ έχουμε μια παρόμοια σχεδόν εξωτερική εμφάνιση, αλλά ένα πιο πράο χαρακτήρα. Κι αυτό διότι η Jeanne ΕΙΝΑΙ πλούσια και δεν χρειάζεται να ζηλεύει κανένα. Απλά, σύμφωνα με τον Μοπασάντ , είναι λεπτή, με φίνους τρόπους, τακτ και καλό σαβουαρ - βιβρ . Κι εδώ βοηθούμε τους συμμετέχοντες δίνοντάς τους, τους βασικούς τρόπους της κινησιολογίας της : απλό βάδισμα, λιγοστές μετρημένες κινήσεις, χαμηλών τόνων ομιλία.

19. Αξιοποίηση της τεχνικής κατά τη διδασκαλία Δ . «Χάρτης της ιστορίας» Συνήθως σχεδιάζεται από τα παιδιά, πριν ασχοληθούν με τη δράση της ιστορίας και αναλάβουν ρόλους. Σε αυτόν, εκτός από το περιβάλλον, τοποθετούν τα σημαντικότερα γεγονότα και επεισόδια.

20. Χάρτης της ιστορίας Πρακτική εφαρμογή Εδώ κάνουμε μια πρακτική εφαρμογή του διαγράμματος της ιστορίας. - ΠΩΣ ξεκινάει - ΠΟΥ διαδραματίζεται - ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ως βασική υπόθεση - ΠΩΣ προχωρά η ιστορία - ΠΟΙΟ είναι το τέλος

21. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ - Αλκηστις . (2000). Η Δραματική Τέχνη στην Εκπαίδευση . Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα - Αλκηστις - Κουρετζής Λ. (1993). Θεατρική Αγωγή 1 - Βιβλίο για τον δάσκαλο . Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. - Άλκηστις (2008). Μαύρη Αγελάδα. Άσπρη Αγελάδα. Δραματική Τέχνη στην Εκπαίδευση και Διαπολιτισμικότητα . Αθήνα: Τόπος - Altrichter H ., Posch P , Somekh , B, (1993) . Teachers investigate their Work : An introduction to the methods of action research. London : Routledge Γαργαλιάνος Σ. (2019). Δραματοποίηση στο Σχολείο. Μέθοδοι και Πρακτικές μέσω Εικόνων. Θεσσαλονίκη: Λισαβόνα Γαργαλιάνος , Σ. (1997). Δραματοποίηση στη Θεωρία και την Πράξη. στο: Ανιχνεύσεις . τ. 9. Γαργαλιάνος , Σ., Δημάση , Μ. (1996). Δραματοποίηση του Βιβλίου της Ιστορίας . στο: Παιδαγωγικός Λόγος . τ. 1/96 - Κανατσούλη , Μ., (2007). Εισαγωγή στη θεωρία και κριτική της παιδικής λογοτεχνίας, σχολικής και προσχολικής ηλικίας . Θεσσαλονίκη: University Studio Press - Κατσαρίδου , Μ. (2011). Η μέθοδος της Δραματοποίησης στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας. Διδακτορική διατριβή. Α.Π.Θ. Περίληψη της διατριβής στο Εκπαίδευση και θέατρο. τ. 13. 2012 - Kempe , A , Ashwell , M , (2000). Progression in Secondary Drama . Oxford : Heinemann

22. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - 2 - Ο.Ε.Δ.Β. (1998). Στοιχεία Θεατρολογίας . Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. - O ’ Sullivan . (2010). Συγκριτική Παιδική Λογοτεχνία. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο - Παπαδόπουλος, Σ. (2007). Με τη γλώσσα του θεάτρου: Η διερευνητική δραματοποίηση στη διδασκαλία της γλώσσας . Αθήνα: Κέδρος - Παπαδόπουλος Σ, (2010). Παιδαγωγική του Θεάτρου . Αθήνα: Αυτοέκδοση - Παπαϊωάννου, Θ. Παπαρούση Μ., Κοντογιάννη Α. (2012). Προσέγγιση λογοτεχνικού κειμένου μέσω των τεχνικών της δραματικής τέχνης στην εκπαίδευση και του κουκλοθεάτρου με σκοπό την καλλιέργεια της δημιουργικής γραφής. στο: Εκπαίδευση και Θέατρο . τ. 13. - Σέξτου , Π. (1998). Δραματοποίηση - Το βιβλίο του παιδαγωγού-εμψυχωτή . Αθήνα: Καστανιώτης