Антикалық_өнері[1].pptx Антикалық өнердің дамуы мен ерекшелігі

Антикалық өнердің дамуы мен ерекшелігі

1. АНТИКАЛЫҚ ДӘУІР ӨНЕРІНЕ САЯХАТ Мәдениет пен Өркениеттің Бастауы Антикалық дәуір өнері – бұл Ежелгі Грекия мен Римнің мәдени мұрасы ғана емес, сонымен қатар Батыс өркениетінің негізін қалаған рухани және эстетикалық қазына. Бұл саяхат бізді адамзат тарихындағы ең керемет шығармашылық кезеңдерінің біріне алып барады, онда өнер, философия және демократия қатар дамыған.

2. НЕЛІКТЕН АНТИКАЛЫҚ ӨНЕР МАҢЫЗДЫ? Батыс Өнерінің Негізі Антикалық өнер Еуропалық мәдениет пен өнердің діңгегі болып табылады. Оның классикалық принциптері (үйлесімділік, пропорция, сұлулық) Қайта өрлеу дәуірінен бастап қазіргі заманға дейінгі өнерге үлкен ықпал етті. Гуманизм Идеалдары Гректер адамды өнердің орталығына қойып, "Адам – барлық нәрсенің өлшемі" деген ұстанымды ұстанды. Бұл гуманистік көзқарас мүсін өнеріндегі нақтылық пен кемелдікке деген ұмтылыстан көрініс табады. Эстетикалық Принциптер Алтын қима, симметрия және математикалық пропорциялар сияқты эстетикалық қағидалар сәулет пен мүсінге енгізілді. Бұл принциптер классикалық сұлулықтың мәңгілік үлгісін қалыптастырды. Антикалық өнер тек әсемдік үшін ғана емес, сонымен қатар қоғамдық құндылықтарды, діни нанымдарды және саяси идеалдарды насихаттау құралы ретінде қызмет етті. Оны зерттеу арқылы біз Батыс өркениетінің қалай қалыптасқанын түсінеміз.

3. ЕЖЕЛГІ ГРЕКИЯ ӨНЕРІ: КЕМЕЛДІЛІК ПЕН ҮЙЛЕСІМДІЛІК Архаика, Классика және Эллинизм Архаикалық кезең (б.з.б. 800–480 жж.): Бұл кезеңдегі мүсіндер ( Курос пен Кора ) Мысыр өнерінің ықпалымен жасалды, бірақ гректер оған біртіндеп табиғилық енгізе бастады. Позалар қатаң және фронтальды болды. Классикалық кезең (б.з.б. 480–323 жж.): Өнердің шыңы. Мүсіншілер (Фидий, Мирон, Поликлет) адам денесінің кемелді пропорцияларын зерттеп, контрапост (бір аяққа салмақ түсіру) сияқты динамикалық позаларды қолданды. Парфенон сияқты сәулет ғажайыптары салынды. Эллиндік кезең (б.з.б. 323–31 жж.): Ұлы Александр империясынан кейінгі кезең. Өнерде эмоция, драма және қозғалыс күшейді. “Лаокоон тобы” және “Самофракия қанаты бар Ника” сияқты шығармалар осы кезеңнің экспрессивті стилін көрсетеді. Грек өнерінің басты мақсаты – физикалық және рухани сұлулықтың үйлесімін көрсету болды. Олардың өнері идеалды адам бейнесін іздеуге негізделді. Миронның "Дискобол" мүсіні (шамамен б.з.б. 450 ж.). Бұл классикалық кемелділіктің және қозғалыстың теңдессіз үлгісі.

4. ГРЕК СӘУЛЕТ ӨНЕРІНІҢ ҒАЖАЙЫПТАРЫ Ғибадатханалар мен Мүсіндер: Дори, Ионика және Коринфтік Ордерлер Парфенон Афиныдағы Акропольда орналасқан бұл Дори ордеріндегі ғибадатхана Классикалық Грекия сәулет өнерінің ең биік шыңы болып саналады. Ол пропорция мен оптикалық түзетулердің шеберлігімен ерекшеленеді. Дори Ордері Ең көне және қарапайым ордер. Колонналардың негізі жоқ, қатаң капителі бар. Ол монументалдылық пен салтанаттылықты білдіреді. Ионика Ордері Жеңіл, әсем, спираль тәрізді волюталары (бұйралары) бар капителімен ерекшеленеді. Ол сұлулық пен нәзіктікті көрсетеді. Коринфтік Ордер Ең сәнді және ең кейінгі ордер. Капителі акантус жапырақтарымен безендірілген. Римдіктер бұл стильді жиі қолданды. Грек мүсіншілері адам денесінің анатомиясын жетік меңгеріп, оны таста қатырып, мәңгілікке жеткізді. Олардың басты жетістігі – қозғалыстағы немесе күшті эмоциядағы сәтті сәттерді таңдау.

5. РИМ ӨНЕРІ: ҚУАТ ПЕН ПРАГМАТИЗМНІҢ КӨРІНІСІ Грек эстетикасынан Рим прагматизміне дейін Рим өнері Ежелгі Грекия өнерінің ықпалында болғанымен, ол өзінің айрықша сипатын қалыптастырды. Гректер идеалды сұлулыққа ұмтылса, римдіктер практикалық мақсаттарға, саяси үгіт-насихатқа және тарихи оқиғаларды құжаттауға басымдық берді. Портреттік Реализм Римдік мүсін өнерінде портрет жанры ерекше дамыды. Римдіктер өз императорлары мен көрнекті тұлғаларын еш боямасыз, олардың барлық әжімдері мен мінез-құлқын көрсете отырып, ерекше реализммен бейнеледі. Бұл олардың азаматтық құндылықтарға және ата-бабаларға деген құрметінің белгісі болды. Мозаика және Фрескалар Интерьер дизайнында римдіктер мозаика мен фрескаларды кеңінен қолданды. Помпейде табылған фрескалар бізге сол дәуірдегі тұрмыстық өмірдің, діни сахналардың және мифологиялық оқиғалардың жарқын көріністерін береді. Олар көбінесе үш өлшемді кеңістік иллюзиясын беруге тырысты.

6. РИМ СӘУЛЕТ ӨНЕРІНІҢ ЖЕТІСТІКТЕРІ Колизейден Акведуктарға дейін: Инженерлік Шеберлік 1 Аркалар, Күмбездер және Бетон Римдіктер архитектурада жаңа материалдар мен құрылымдық шешімдерді енгізді. Бетонды (opus caementicium) қолдану оларға Колизей, Пантеон сияқты алып құрылыстарды және бүкіл империяны қамтыған акведуктар жүйесін салуға мүмкіндік берді. 2 Пантеон Бұл б.з. 126 жылы салынған ғибадатхана. Оның керемет жетістігі – диаметрі 43 метрлік үлкен күмбезі, ортасындағы окулус (көз) деп аталатын тесігі арқылы табиғи жарық түседі. Бұл күмбез ғасырлар бойы ең үлкен қаланған күмбез болып саналды. 3 Акведуктар Рим инженерлерінің генийін көрсететін ең практикалық туындылар. Бұл су құбырлары қалаларды таза сумен қамтамасыз ету үшін салынды және бүкіл империя бойынша мыңдаған шақырымға созылды (мысалы, Пон-дю-Гар). 4 Триумфалды Аркалар Императорлардың әскери жеңістерін мәңгілікке қалдыру үшін салынды. Олар Римнің саяси қуаты мен әскери үстемдігін паш етті (мысалы, Константин Аркасы).

7. ЕЖЕЛГІ МЫСЫР ӨНЕРІ: МӘҢГІЛІККЕ ҰМТЫЛЫС Өнердің Діни және Функционалдық Рөлі Антикалық Грекия мен Римге хронологиялық тұрғыдан ерте болғанымен, Ежелгі Мысыр өнері де антикалық өркениеттің іргетасы болып саналады және өзінің ерекшелігімен таңғалдырады. Мысыр өнерінің басты мақсаты – мәңгілікті қамтамасыз ету және өлгеннен кейінгі өмірге дайындалу болды. Мысыр Грек және Рим Реализм пен императорлық күш Адам идеалы мен натурализм Қатаң фронтализм, символика Мәңгілік өмірге бағытталған Мысырлық суреттер мен мүсіндер қатаң канон (ереже) бойынша жасалды: дене фронтальды, ал бас пен аяқ бүйірден бейнеленді. Бұл стиль 3000 жыл бойы дерлік өзгеріссіз сақталып, оның тұрақтылығы мен дәстүрге деген беріктігін көрсетеді.

8. МЕСОПОТАМИЯ ӨНЕРІ: ӨРКЕНИЕТТЕРДІҢ БАСТАУЫ Екі өзен аралығындағы (Тигр мен Евфрат) Месопотамия өнері (Шумер, Аккад, Вавилон, Ассирия) әлемдегі ең алғашқы өркениеттердің бірі ретінде антикалық дәуірге дейінгі өнердің жарқын үлгісін көрсетеді. Шумерлер (б.з.б. 4-ші мыңжылдық) Зиккураттар (баспалдақты мұнаралар) және ғибадат етушілердің мүсіндері (көздері үлкен, дұға ету позасында). Еңбек – Урдың штандарты. Вавилондықтар (б.з.б. 18 ғ. – 6 ғ.) Сәулет өнеріндегі бай безендірулер мен рельефтер. Мысалы, Хаммурапи кодексі бейнеленген стела (заңдылық пен әділеттілік символы). Ассириялықтар (б.з.б. 9 ғ. – 7 ғ.) Сарай қабырғаларындағы әскери жеңістер мен аң аулау көріністері бейнеленген монументалды рельефтер . Ламассу (қанатты өгіздер) – қорғаушы рухтар. Месопотамия өнеріндегі басты тақырып – патшалардың құдіреті, діни рәсімдер және құдайларға деген тағзым. Олардың қол жеткізген жетістіктері, әсіресе сәулетте, кейінгі өркениеттерге, соның ішінде ежелгі антикалық әлемге ықпал етті.

9. АНТИКАЛЫҚ ӨНЕРДІҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒА ӘСЕРІ Мәңгілік Классикалық Мұра 1 Қайта Өрлеу (Ренессанс) 14-16 ғасырларда суретшілер (Микеланджело, Рафаэль, Леонардо да Винчи) антикалық мүсіндердің пропорциялары мен техникасын қайта жандандырды. Бұл Батыс өнерінің бағытын өзгертті. 2 Неоклассицизм 18 ғасырдағы Қайта Өрлеу. Антикалық формалар сәулет пен өнерде тағы да басты орын алды (мысалы, АҚШ-тың Капитолий ғимараты). Бұл кезеңде антикалық құндылықтар (ақыл, тәртіп, патриотизм) дәріптелді. 3 Қазіргі Сәулет Заманауи ғимараттарда классикалық колонналар, фронтондар және симметрия принциптері әлі де қолданылады. Үкіметтік және мәдени мекемелер көбінесе антикалық стильде салынады, бұл олардың тұрақтылығы мен маңыздылығын көрсетеді. 4 Поп Мәдениет Кинода, әдебиетте және дизайн студияларында ежелгі мифологиялық кейіпкерлер, мүсін үлгілері мен грек эстетикасы үнемі шабыт көзі болып табылады. Антикалық өнердің әсері біздің өміріміздің көптеген салаларында, соның ішінде демократиялық институттардың дизайнынан бастап, қазіргі дизайнның эстетикалық талғамына дейін көрініс табады.

10. ҚОРЫТЫНДЫ: ӨТКЕННЕН АЛЫНҒАН САБАҚТАР Мәңгілік Құндылықтарды Сақтау Тепе-теңдік пен Үйлесімділік Гректердің идеалдары бізге өмірде және өнерде пропорция мен тепе-теңдіктің маңыздылығын үйретеді. Бұл принциптер дизайннан бастап философияға дейін қолданылады. Мұраның Құндылығы Римдіктердің монументалды құрылыстары мен Мысырдың мәңгілікке ұмтылысы мәдени мұраны сақтаудың және оны ұрпақтан-ұрпаққа жеткізудің қажеттілігін көрсетеді. Адамның Орталық Рөлі Антикалық өнер әрқашан адамға, оның әлеуетіне және қадір-қасиетіне бағытталған. Бұл гуманистік көзқарас қазіргі қоғам үшін де өзекті болып қала береді. Антикалық дәуір өнері – бұл жай ғана тарихи ескерткіштер жиынтығы емес, ол бізге сұлулықты, ақылдылықты және беріктікті қалай құруға болатынын көрсететін баға жетпес оқулық. Бұл мұраны түсіну арқылы біз қазіргі әлемді тереңірек ұғынамыз.