اقتصاد پولی10 monetery economics 10.pptx

Money economics

1. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: اول استاد مضمون: احسان الله یوسفی

2. اقتصاد پولی به شاخه ای از علم اقتصاد اطلاق میشود که در آن به تجریه و تحلیل پول و عملکرد های مربوط به آن میپردازد؛

3. پول چیست؟ در زمان های مختلف، اشیای گوناگون پول محسوب می گردیده و لی در هر زمان پول برای مردم و سیستم اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است.

4. تاریخچه پول: تقریبا 500هزار سال قبل از میلاد پول را لیده ها غرب نشین کشف کردند که سکه های فل ز ی مانند طلا نقره بودند. بانکنوت اولین باردرقرن7 درچین کشف شد که نام (تنگ داینستی) که تقریبا 700سال بعدازان یعنی در سال1661در اتحادیه اروپا در کشور سویدن پول کاغذی رواج یافت. نوت: لیده ها نام از اقوام و قبایل اند که فعلا مربوط ترکیه میباشد.

5. معنی پول: پول معنی بسیار چیز ها را میتواند داشته باشد؛ ولی برای اقتصاد دانان پول یک معنی خاص دارد. هران چیزیکه در برابر اشیا و خدمات و باز پرداخت دیون به صورت عمومی مورد قبول واقع شود پول شمرده میشود.ویا پول عبارت است از وسیله تبادله است که قابل قبول همه باشد.

6. ادامه... اگر پول تنها منحیث بانکنوت و سکه تعریف گردد، این تعریف نزد اقتصاد دانان بسیار محدود است؛‌ بخاطری اینکه چک ها نیز در برابر کالا ها منحیث وسایل پرداخت قبول هستند. بنابران امانات رویتی حسابات جاری نیز پول محسوب میگردد. و اگر حسابات پس انداز به اسانی به سکه ها بانکنوت ها حسابات جاری قابل تبدیل باشد انها نیز پول شناخته شده میتواند.

7. طوریکه مطالعه گردید تعریف دقیق و واحد از پول حتی نزد اقتصاد دانان موجود نیست؛ بعضاً پول را با ثروت مترادف میدانند که به این ترتیب پیچیدگی تعریف موضوع بیشتر میگردد؛ وقتی مردم میگویند محمود ثروتمند است او پول فراوان دارد احتمالا هدف انها این است که محمود نه مقدار زیاد بانکنوت سکه و حسابات جاری دارند بلکه او ممکن او صاحب مقدار زیاد اسهام، اوراق قرضه، موتر زمین،‌ و سایر جایداد ها باشد .

8. وظایف پول: پول خوا یک صدف یک توده سنگ، چوپ، کاغذ ، یا طلا باشد دارای سه و ظیفه عمده را ایفا می نمایید: 1- وسیله تبادله؛ 2- واحد محاسبه؛ 3- ذخیره ارزش؛ 1- وسیله تبادله: تقریباً در تمام معاملات مارکیت در اقتصاد پول بشکل بانکنوت سکه یا چک وسیله تبادله مورد استفاده قرار میگیرذ یعنی وسیله پرداخت در برابر اجناس خریداری شده.

9. یک کالایی که میخواهد به حیث پول مورد استفاده قرار گیرد باید دارای مشخصات ذیل باشد:‌ 1.باید یه اسانی به اساس یک معیار سنجیده شده ارزش انرا تعیین کند. 2.باید بصورت گسترده قابل قبول باشد. 3.باید به اسانی قابل حمل باشد. 4.باید به بخش های کوچکتر قابل تقسیم باشد تا بتوان انرا به پول خرد تبدیل نمود. 5.و بالاخره به سرعت ازبین نرود.

10. 2- واحد محاسبه: دومین وظیفه پول تهیه نمودن واهد محاسبه است یعنی اندازه گیری ارزش در یک سیستم اقتصادی بوسیله پول صورت میگیرد. ارزش اجناس وخدمات را به اساس پل سنجش مینمایم. همانگونه که وزن را بر حسب کیلوگرام یا فاصله به اساس مایل سنجیش میکنیم. اگر در یک سیستم اقتصادی سه نوع کالا مثلا: سیب، درس اقتصاد و خدمات سینمایی وجود داشته باشد درین صورت باید سه قیمت را برای مبادله آنها بدانیم قیمت سیب در برابر درس اقتصاد (یعنی باید چه مقدار از دروس اقتصاد در برابر یک کیلو سیب باید داد) قیمت سیب در برابر خدمات سینمایی و قیمت درس اقتصاد در برابر خدمات سینمایی .

11. ذخیره ارزش: پول همچنان منحیث ذخیره ارزش ایفای وظیفه مینماید، یعنی عبارت از مخزن قدرت خرید در جریان زمان میباشد. یک ذخیره ارزش برای حفظ قدرت خرید از زمان دریافت عاید الی وقت مصرف مورد استفاده قرار می گیرد. از اینکه نمی خواهیم تمام عواید خود را فوراً خرچ کنیم، این وظیفه مهم است. تنها پول وسیله زخیره ارزش بشمار نمیرود بلکه هر قلم دارایی خوا بشکل پول بشکل اوراق سهام، اوراق قرضه، زمین، خانه، فعالیت های هنری و یا جواهرات میتواند منحیث زخیره ثروت استفاده گردد.

12. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: دوم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

13. تکامل سیستم پرداخت: برای ارایه تصویری بهتری از وظایف پول واشکالی که در جریان زمان بخود گرفته باید به مطالعه سیر تکاملی سیستم پرداخت بپردازم؛ یعنی شیوه ی اجرای معاملات در یک سیستم اقتصادی سیستم پرداخت ها درطول قرون تکامل نموده و پول هم گام با ان سیر تکاملی خودرا پیموده. در یک زمان فلزات گرانبها مثل طلا به عنوان وسیله پرداخت مورد استفاده قرار میگرفت و شکل اصلی پول بشمار میرفت.

14. بعدا پول های کاغذی مثل بانکنوت چک مورد استفاده قرار گرفت و در سیستم پرداخت ها نقش پول را ایفا میکردند . پول که از فلزات گرانبها یا دیگر اجناس پرارزش ساخته شده باشد پول جنسی نامیده میشود . در زمان های بسیارقدیم الی صد سال قبل پول جنسی در تمامی جوامع منحیث وسیله تبادله مورد استفاده قرار میگرفت . مشکل جدی یک سیستم متکی به فلزات گرانبها اینست که دراین شکل پول بسیار سنگین بوده و انتقال ان از یک محل به محل دیگر دشوار میباشد.

15. انکشاف بعدی در سیستم پرداخت بوجود امدن پول کاغذی از توته های کاغذ که منحیث وسیله تبادله مورد استفاده قرار میگیرد.در اغاز بانکبوت بیانگر تعهدی بود که براحتی قابل تبدیل به سکه یا مقدار معینی فلزات گرانبها بودند اما امروز پول رایج کاغذی به عنوان پول قانونی شناخته شده یعنی بانکنوت که تایید دولت رسیده وجنبه قانونی دارد میتواند به عنوان باز پرداخت قروض پذیرفته شده ولزومی ندارد که به سکه یا فلز قیمتی تبدیل شود. مزیت بانکنوت: 1. قابل انتقال. 2. قابل پرداخت برای معاملات کوچک.

16. نواقص: 1.به اسانی به سرقت میرود. 2.انتقال حجم بیشتر انها قیمت تمام خواهد شد. 3.بزودی فرسوده میشود. برای حل مشکل انتقال دادن ان قدم دیگر در تکامل سیستم پرداختها که عبارت از انکشاف بانکداری نوین بود برداشته شده وهمچنان چک جای بانکنوت را تا حدودی گرفته. چک نوع حواله قابل پرداخت است که برای پرداخت در برابرمعاملات استفاده گردیده و نیاز به حمل مقادیر عظیم سکه و بانکنوت نیست.

17. ازجانب دیگردر یک سیستم پرداخت که متکی به استفاده از چک باشد دو مشکل وجود دارد اولا: زمان بیشتری نیاز است که چک هارا از یک جا بجای دیگر انتقال داد مخصوصا اگر ضرورت باشد که در محل دور ولی به سرعت پرداخت شود برعلا اگرشما حساب جاری داشته باشید بخاطریکه بانک بلافاصله بعد از باز نمودن حساب اجازه نمیدهد که از حساب خود برداشت نماید بلکه بعد از چند روز این اجازه را کسب خواهید کرد. ثانیا: برهم زدن زیادی از اوراق به منظور استفاده انها منحیث چک پر مصرف بوده امریکاسالانه 5میلیارد دالر منحیث چک استفاده میکند. بانک مرکزی امریکا یک سیستم ارتباط الکترونکی دارد ) مینامند. Fed wire که انرا (

18. سازمانهای مالی که در بانک مرکزی حساب دارند میتوانند بدون ارسال چک پولهارا به حساب یکدیگر انتقال دهند. (Clearing House Interbank Payment System) CHIPS (Society for Worldwide Inter Telecommunication Financial Transfer) SWIFT

19. کارت های بدهی مانند کارت های اعتباری است که مشتری را قادر به خریداری اجناس از طریق انتقال وجوه الکترونکی مستقیما از حساب بانکی شان به حساب تاجر میریزد. کارت های بدهی از طریق ماشین خواننده کارد .در مرکزحساب داخل کرده و دکمه را فشار داده که در این صورت مبالغ خریداری شده فورا از حساب بانکی شما کسر میشود بسیاری از تسویه بانکها و کمپنی ها مثل( ( Visa Card & Master Card کارت های بدهی را منتشیر میسازد و کارت های

20. کارت های زخیره ارزش: این کارت ها مانند کارت بدهی وکارت اعتبار است ولی فرق ان در این است که کارت های زخیره ارزش دارای مقدار ثابت مبالغ اسمی میباشد.بهترین کارت های زخیره ارزش کارت های هوشیار ( Smart Card ) میباشد که دارای چپ کمپیوتری بوده. کارت های هوشیار( Smart Card ) میتواند از طریق ماشین های ( ATM ) کمپیوتر های شخصی وتلفون های مخصوص معاملات را انجام دهد.

21. پول نقد الکترونکی: پول نقد الکترونیکی یا (E –Cash) یک شکل ازپول الکترونیکی است که در انترنت به منظورخریداری اشیا و خدمات استعمال میشود.یک مشتری میتواند با بازنمودن حساب دربانک هایی که به انترنت وصل اند دسترسی به پولهای الکترونیکی پیدا کرده وآنرا به PC (کمپیوتر شخصی) خود انتقال دهند. زمانیکه مشتری خواهان خریداری چیزی همراه با پولهای الکترونیکی شود وی با فروشگاه های که به انترنت در ارتبات است تماس گرفته وبرای شی مشخص کلمه Buy (خریداری) را انتخاب میکند که درنتیجه پول های الکترونیکی بطور اتومات از کمپیوتر شخصی آن به کمپیوترتاجر منتقل میشود وتاجرمیتواند وجوه انتقال شده ازحساب بانکی مشتری را قبل از ارسال اجناس دریافت کند.پول های الکترونیکی دریکی ازکمپنی های هالندی بنام (Dig Cash) ابتکار شد.

22. چک های الکترونیکی: این چک ها به استفاده کنندگان انترنت اجازه میدهد که صورت حساب خودرا مستقیما بدون ارسال چک های کاغذی ‍پرداخت کنند واستفاده کننده نظیرچک را در کمپیوتر شخصی خودنوشته و آنرا به دیگری انتقال میدهد که به نوبه خود به حساب بانکی ارسال میشود.

23. آیا ما بطرف جامعه فاقد پول در حرکت هستیم؟ با درنظر داشت مفیدیت پول الکترونیکی شاید شما فکر کنید که ما سریعا به طرف جامعه فاقد پول در حرکتیم که تمام پرداخت ها الکترونیکی است.مگر جامعه واقعا فاقد پول در این نزدیکی ها نمیباشد.

24. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: سوم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

25. اندازه گیری پول: تعریف پول منحیث چیزیکه در برابر اجناس وخدمات مورد قبول واقع شود گویای این واقعیت است که پول با در نظر داشت مردم تعریف میشود. چیزیکه به یک دارایی خصوصیت پول را میدهد اینست که مردم باور دارندکه این دارایی برای تادیات از جانب سایر افراد مورد قبول واقع خواهد شد.

26. تعاریف نظری و تجربی پول : روش نظری پول را با استفاده از نظریات اقتصادی طوری تعریف مینمایند که کدام اقلام دارایی در این تعریف شامل میگردند. طوریکه ملاحظه کرده ایم ،کلیدی ترین خصوصیت پول اینست که میتوان آنرا منحیث وسیله تبادله مورد استفاده قرار داد . روش پول تنها شامل اقلامی از دارایی میشود که وسیله تبادله قرار میگیرند. پول رایج(بانکنوت وسکه)،حساب جاری وچک های مسافرتی همه میتوانند در مقابل اجناس وخدمات تادیه گردیده و حتی منحیث وسیله تبادله استفاده گردند.

27. شما ملاحظه می کنید که هیچ یک از این دو روش برای تعریف دقیق پول قانع کننده نیست. روش نظری به قدر کافی دقیق نیست که مشخص کند کدام اقلام دارایی شامل در و یا خارج از سنجش مناسب عرضه پول است. روش تجربی نیز با مشکل مواجه است زیرا مدارک سنجش آن نا منظم بوده و اگر حتی منظم هم باشد باز هم نمیتوانیم مطمین باشیم یک اندازه گیری که درگذشته نتیجه خوب داده و در آینده هم چنین باشد

28. مجموعه پولی بانک مرکزی امریکا: بانک مرکزی امریکا The Fed) )که مسئولیت مسایل پولی کشور را به عهده دارد،تحقیقات زیادی را در زمینه دریافت یک تعریف واحد برای پول انجام داده است. مشکل تعریف پول مخصوصاً بخاطر نوآوری های مالی مهمتر و جدی تر گردیده است،زیرا انواع جدیدی از دارایی ها بصورت مناسب به عنوان پول شناخته شده میتواند.از 1980) ) تا حال،بانک مرکزی امریکا چندین بار تعریف خودرا از پول تغیر داده است و بالاَخره به تعریفی رسیده است که آنرا بنام مجموعه انبوه پول نیز یاد میکنند.(به جدول 1-1 مراجعه شود)

29. تعریف بسیار دقیقی که بانک مرکزی امریکا ارایه کرده است عبارت از( M1 ) است که با تعریف ارایه شده در قالب روش نظری مطابقت داشته و شامل بانکنوت وسکه حساب جاری و چکهای مسافرتی میگردد. این دارایی ها واضحاً پول هستند زیرا میتوان آنها را منحیث وسیله تبادله استفاده نمود.تا اواسط دهه 1970) )تنها بانکهای تجارتی اجازه داشتند تا حساب جاری را باز کنند وحق پرداخت ربح را برای این حسابات نداشتند.با نوآوری های مالی بوجود آمده

30. مقررات تغیر کرده اند تا انواع دیگر بانک ها مانند صندوق پس انداز و قرضه،بانکهای پس انداز دوطرفه و اتحادیه های اعتباری بتوانند برای مشتریان خود حساب جاری باز کنند. برعلاوه موسسات بانکی میتوانند انواع دیگری ازحسابات را مانند: (Negotiated order of withdraw1): NOW (Automatic transfer from saving):ATS را برای مشتریان باز کنند و در مقابل ربح بپردازند.جدول 1) ) لیستی از دارایی هایی را که شامل سنجش انبوه پولی امریکا میگردد ارایه میکند

31. پس انداز تقاضا(حسابات جاری که برای آن ربح پرداخت نمیگردد) وهم پس انداز ها که حساب جاری دارند که شامل سنجش M1) ( میگردد. مجموعه پول M2) ) دارایی های دیگر را به M1) ) اضافه میکند که اشکال نوشتن چک را دارد (حسابات سپرده مارکیت پول و سهام صندوق دو طرفه مارکیت پول) ودارایی های دیگر(سپرده های کوتاه مدت،حساب های پس انداز،قراردادهای باز خرید یکشبه(دالرهای اروپایی یکشبه) که شدیداً سیال هستند زیرا میتوانند به آسانی به پول نقد تبدیل شوند. مجموعه پول M3) ) اقلام دیگر از دارایی ها را که قدرت نقد شوندگی کمتر را دارند به M2) ) اضافه میکنند مانند سپرده های طویل المدت،قرارداد های باز خرید دوامدار، دالر های اروپایی دوامدار وسهام موسساتی صندوق دوطرفه مارکیت پول.

32. مجموعه پول M3) ) اقلام دیگر از دارایی ها را که قدرت نقد شوندگی کمتر را دارند به M2) ) اضافه میکنند مانند سپرده های طویل المدت،قرارداد های باز خرید دوامدار، دالر های اروپایی دوامدار وسهام موسساتی صندوق دوطرفه مارکیت پول.

33. سنج ی ش آخری L) ) که واقعاً به هیچ صورت یک اندازه گیری عرضه پول بشمار نمیرود بلکه این دارایی ها از نقد شوندگی بالایی برخورداراند،اقلام دیگر را M3) ) اضافه میکند و آن عبارت اند از انواع متعدد اوراق بها دار که دارای قدرت نقد شوندگی بالایی هستند(مثل اوراق قرضه کوتاه مدت ).

34. جدول اول اندازه گیری مجموع(انبوه)پولی(ارزش مطابق دسامبر 1996 ) M1 =بانکنوت و سکه 395.2 + چکهای مسافرتی 8.6 + سپرده های تقاضایی 402.5 + سایر سپرده های حساب جاری 274.8 مجموعه M1 1081.0 M1=M2 + سپرده های کوچک کوتاه مدت 944.4 + پس انداز وسپردها(حسابات مارکیت پولی) 1271.1 + سهام صندوق دوطرفه مارکیت پولی(غیرموسسوی) 536.6 مجموع M2 3833.1 M2=M3 + سپرده های بزرگ طویل المدت 489.6 + سهام صندوق دوطرفه مارکیت پولی(موسسوی) 299.3 + قرارداد های باز خرید طویل المدت 192.7 + دالرهای اروپایی طویل المدت 112.6 مجموع M3 4927.6 L=M3 + اوراق بهادار کوتاه مدت 435.7 + اوراق تجارتی 495.5 + اوراق قرضه پس انداز 187.0 قبولی بانکها 11.8 مجموع L 6057.2

35. پول منحیث مجموعه(انبوه) موزون: اندازه گیری عرضه پول که در جدول 1) ) لیست گردیده است یک نوع تصمیم گیری در واقع تشریحی را در مورد اینکه کدام دارایی ها پول محسوب میگردند با شامل ساختن یا نساختن آن دارایی بوجود می آورد. مگر این تمایزهمیشه دارای حدود مشخص نیست.برای آنکه دارایی های مختلف دارای توانایی های نقد شوندگی متفاوتی هستند،برای سنجش مقداری پول بهتر است قسمتی از هرنوع دارایی را منحیث پول بشناسیم.

36. بطور مثال یک سهم دروجه مارکیت پول که بوسیله آن شما میتوانید چک بکشید البته یک مقدار محدودیت حدوداً 65%) ) پول بشمارمیرود،درحالیکه یک حساب پس اندازتقریباً 40%) ) منحیث پول بشمارمیرود. بدین ترتیب شما متوجه خواهید بود درتعریف عرضه پول نه تنها اقلام را که شامل M1) )است،برخواهید شمرد بلکه 60%) )ازاسهام وجه مارکیت پول و 40%) )از حساب پس انداز طویل المدت را نیز شامل تعریف نمایند. M1+6.0( اسهام وجه مارکیت ) + 40% حساب پس انداز) ) سنجش عرضه پول با استفاده از این روش بنام مجموعه پولی موزون یاد میگردد زیرا هر دارایی وزن متفاوتی را بخود دارد . مثلا( 1.00 )برای( M1 )( 6.0 )برای اسهام وجه مارکیت پول و( 4.0 ) برای حساب پس اندازها زمانی باهم جمع گردند.

37. اطلاعات پولی تا چه حد قابل اعتبار است؟ مشکلات اندازه گیری پول نه تنها به سبب اینکه یک تعریف واحد برای پول موجود نیست بروز میکند،بلکه همچنان به سبب اینکه بانک مرکزی امریکا بارها مجبور به تجدید نظر درباره مجموعه های پولی میگردد نیز بوجود میاید.این مجموعه ها قبلا منتشر میگردند. بانک مرکزی امریکا به دو دلیل این ارقام را تغیر میدهد: اولاً: اینکه سازمان های کوچک اعتباری مقادیر اعتبار خودرا با تاخیر گذارش میدهند.بانک مرکزی باید مقدار آنها را تخمین بزند تا زمانیکه این موسسات مقادیر دقیق را ارایه کنند،البته در آینده.

38. ثانیاً: تعدیل اطلاعات برای تغیرات فعلی بصورت بنیادی تجدید گردیده چنانچه معلومات بیشتر قابل دسترس گردد.برای اینکه بدانیم چرا این واقع میگردد،بیایید به یک مثال تغیر فعلی در رابطه به اطلاعات پولی درجریان کریسمس بپردازیم.مجموعه های پولی همیشه در جریان کریسمس افزایش میابد زیرا درجریان آن مصارف افزاسش قابل ملاحظه میابد.این افزایش ازیک سال تا سال دیگرمتفاوت میباشد.این بدان معنی است،عاملی که باید بر اساس آن اطلاعات فعلی را تعدیل نمود بر اساس اطلاعات چند سال گذشته تخمین زده شود و این عامل وقتی میتواند که اطلاعات مربوط به سال های بیشتری را در اختیار داشته باشیم زمانیکه اطلاعات مربوط به مجموعه های پولی تجدید میگردند.این معمولاً به این معنی است که تعدیلات فعلی بصورت جدی نسبت به سنجش های اولیه تغیر مینماید.

39. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: چهارم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

40. نظرگذاری بر تیوری های پولی 1- نظریه پولی قبل از میلاد: الف: افلاطون: افلاطون عقیده داشت که پول و فضلیت دو کفه یک ترازو هستند و ممکن نیست که یک طرف ترازو بالا رود بدون آنکه طرف دیگر آن پایین نیاید. افلاطون دلبستگی به پول و ثروت را تقبیح و ربا خوری را محکوم کرده بود. به مردم توصیه می کرد که بجای طلا و نقره برای فرزندان خود فضلیت و تقوا به ارث بگذارند.

41. ب: اندیشه ارسطو: ارسطو در مورد پول چنین نظر داشت: « اگر ما اکنون به چیزی نیاز داشته باشیم اما جز و نیازهای ما باشد یک روز به آن نیاز پیدا خواهیم کرد. پول جنبه وثیقه دارد می تواند آن چیز را در آینده در اختیار ما قرار دهد؛ چون با پول هر چه را نیاز داریم می توانیم بدست آوریم.»

42. 2- پول در اقتصاد اسلامی: نظام اقتصاد اسلامی یا خدا محور دارای اصول ذیل می باشد: 1- انسان هموار باید آزاد باشد و به کرامت انسانی اش آسیب وارد نشود. 2- مقررات الهی همواره بر محور عدالت، نیکی و داد بر نزدیکان می چرخد وبه آنچه زشت و نا پسند و بی عدالتی باشد مخالف است( سوره نحل، آیه 50). 3- زمین و هر آنچه در آن است متعلق به همه مردم است نه به گروه و طبقه خاص( سوره رحمن، آیه های10-12). 4- خداوند دوست ندارد بهرهمندی های اقتصادی در انحصار طبقه معین باشد و ثروت فقط در میان ثروتمندان دست بدست گردد( سوره حشر، آیه 7).

43. ادامه... 6- سربار بودن و ادست دیگران زندگی کردن مایه دوری ا ز رحمت خداست. 7- دست یابی به ثروت باید از راه صحیح باشد نه از راه باطل( سوره بقره،‌آیه 188) 8- بهره مندی یک فرد یا گروه هرگز نباید مستلزم زیان دیدن و رنج کشیدن دیگران باشد.

44. وظایف موسسات مالی و پولی اسلامی 1- موسسات اعتباری: تخصص در اعطای اعتبارات تولیدی- شرکت در سرمایه گذاری- نظارت و ارشاد و کمک در اجرای طرح های تولیدی- انجام تسهیلات پولی و ارزی مربوط به واردات و صادرات. 2- مرکز بیت المال: انتشار پول؛ حفظ ارزش های داخلی و خارجی پول؛ کنترول، هدایت و ارشاد موسسات مالی و موسسات اعتباری؛

45. ادامه... نظارت مستمر در وضع اقتصادی داخلی وخارجی و اعمال سیاست های پولی به منظور تنظیم وضع اعتباری کشور؛ بطور خلاصه در بیت المال اعتبار چیزی که به آن بانکداری اسلامی می گویند وجوهات مربوط به ذکات، جبران کننده و حذف سود( ربا) است.

46. تاسیسات مالی 1- جمع آوری: زکات؛ خمس؛ صدقات؛ پس انداز؛ 2- افتتاح حساب جاری/ حساب پس انداز؛ 3- خرید و فروش اوراق بهادار؛ 4- اعطای قرضه حسنه؛

47. تطبیق سیاست های مالی و اعتباری در دولت اسلامی پول در نظام اقتصاد اسلامی به مانند نظام اقتصاد لیبرال نیست؛ پول در نظام اقتصاد اسلامی یک چیزی مجرد است. در نظام اقتصاد اسلامی پول نمی تواند پول بزاید و صرف در روند تبادله و سهولت های تبادله ای را ایجاد می کند.

48. نظریات دانشمندان اسلامی 1- پول از دید امام غزالی: غزالی در مورد پول روی پنج نکته ذیل مکث کرده است: الف: تبادله کالا به صورت جنس به جنس نمی تواند روند معامله را سرعت بخشد و مشکلاتی به وجود خواهد آورد؛ در این صورت به پول نیاز است. ب: پول طلا و نقره در ذات خود عزیز است ولی مانند غذا و لباس، نیازی را برآورده نمی تواند. ج: چون پول وظیفه تبادله را به دوش داد ضرور نیست از آن در موارد دیگر استفاده شود و اگر چنین امری صورت گیرد، خلاف و ظلم است.

49. ادامه... د: پول را با پول در معامله بنشینیم این خود یک ظلم است زیرا پول وسیله معامله کردن نیست؛ و: در پاسخ به این که چرا داد و گرفت درهم به مثل آن جایز نیست می گوید:از آن رو فروختن درهم به درهم مثل آن روا نیست که هیچ عاقلی اقدام به این کار نمی کند و چیزی که نفس ها بر آن رغبت نکند معنی آن نشاید و اما فروختن درهمی به درهم دیگر روانیست و ظلم است.

50. پول از دیدگاه ابن خلدون ابن خلدون دانشمند بزرگ اسلامی نظریات اندر باب پول دارد که بعدها کلاسیک ها به آن انگشت گذاشتند؛ پاره ای از نظریات این دانشمند بزرگ اسلام را اینجا بازگو می نماییم: «سپس باید دانست که خدای تعالی دو سنگ معدنی را که عبارت از زر و سیم است برای قیمت هر محصول و ثروتی آفریده است و آنها اغلب ذخیره و میاه کسب جهانیان می باشد و اگر هم در برخی اوقات مواد دیگری، به جز زر وسیم ، می اندوزند باز هم به قصد به دست آوردن آن دو می باشد، زیرا هر ثروتی، به جز زر و سیم، در معرض نوسان های بازار و رکود آن واقع می شود.

51. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: پنجم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

52. نظریه مقداری پول بطور کلی هنگامیکه پیرامون نظریه های پولی صحبت میشود هدف، بررسی ارتباطات منظم موجود میان پول و سایر متغیرهای اقتصادی است.بعبارت دیگر مجموعه ی این نظریه ها بدنبال شناخت و تبیین رفتارهای جامعه پیرامون تقاضای پول و نحوه ی تاثیرپذیری آن از متغیرهای اقتصادی و یا تاثیرگذاری آن بر رفتار این متغیرها میباشد. در اینجا بررسی تقاضای پول را در سه حوزه بررسی میکنیم: نظریه پولی قبل از کلاسیکها،نظریه پولی کلاسیک ها،نظریه پولی بعد از کلاسیک ها.

53. تاریخچه پیدایش نظریه مقداری پول به قرن 16 میلادی باز می گردد. جین بولدین در مقاله ای که در سال 1924 چاپ مجدد شد بیان می کند که دلیل افزایش قیمت کالاها در فرانسه فراوانی عرضه طلا و نقره، انحصارات، کمیابی، تفریحات و ولخرجی شاهزادگان و ضرب سکه های تقلبی است.

54. ادامه.. بولدین معتقد بود که فراوانی عرضه نقره و طلا که برای تولید پول در آن زمان مورد استفاده قرار می گرفت، باعث افزایش عرضه پول شده و افزایش قیمتها در فرانسه به این دلیل پدید آمده است. در واقع بولدین جزو اولین افرادی است که رابطه حجم پول و قیمت را بیان داشت. ( Klein, 1970 ). بعدها جان استوارت میل در نظریه  مبادله خود با بسط نظریه دیوید هیوم عرضه پول را به ارزش پول مورد مبادله مرتبط نمود.

55. ادامه... اما نظریه مقداری پول به شکل امروزی خود توسط نیوکومب، فووایله، فیشر و میزس در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیست میلادی ارایه شد و پس از انتقاداتی که به آن وارد شد، مجدد توسط فریدمن در نظریه پولیون بازیابی شد .

56. تعریف نظریه مقداری پول در علم اقتصاد، نظریه مقداری پول (به انگلیسی Quantity theory of money) ) نظریه‌ای است که نحوه تعیین سطح قیمت‌ها را در یک سیستم اقتصادی ساده مشخص می‌کند. این نظریه پیش بینی می‌کند که سطح قیمت‌ها نسبت مستقیم با حجم پول در اقتصاد دارد.

57. نظریه های پولی قبل از کلاسیک ها این نظریه مربوط به گروهی از اقتصاددانان نظیر ویلیام پتی، جان لا،ریچارد کانتیون،دیوید هیوم میباشد که تماما در سالهای 1650-1776 میزیسته اند. مجموعه نظریات این دانشمندان بر اساس دو محور فکری اساسی یعنی پول محرک اصلی تجارت است و تاکید بر تاثیر پول بر حجم تولید واشتغال استوار بوده است.

58. ویلیام پتی: ویلیام پتی در مجموعه نظریات خود پیرامون تخمین درآمد ملی عنوان مینماید حجم بسیار کمی از پول از توانایی قابل توجهی در ایجاد معاملات تجاری برخوردار است مشروط بر آنکه سرعت گردش آن در حد کافی باشد

59. جان لا: جان لا اعتقاد داشت که تجارت داخلی تا حد قابل توجهی متاثر از حجم پول میباشد. بطوریکه حجم پول بیشتر، زمینه ی استفاده از نیروی کار بیشتر در فرایند تولید و اشتغال بیشتر را به همراه دارد .

60. ریچارد کانتیون: ریچارد کانتیون در بیان نظریات خود به ارتباط میان حجم پول و قیمت ها اشاره میکند و بر این اساس میزان تاثیرگذاری حجم پول بر سطح قیمت ها را منوط به تاثیرگذاری حجم پول بر میزان مخارج جامعه میداند. وی عنوان میکند که با تغییرات ایجاد شده در حجم پول اندازه ی متغیرهای حقیقی در اقتصاد نیز متاثر خواهد شد.

61. دیوید هیوم: دیوید هیوم معتقد بود که افزایش مقدار پول تحت شرایط خاصی موجب اقزایش فعالیت های اقتصادی میشود. وی اشاره میکند که در صورت ثبات بافت طبقاتی جامعه و عادات پس انداز و سرمایه گذاری در جامعه گردش پول، تعادل جدیدی را در اقتصاد ایجاد میکند که در این وضعیت قیمتها متناسب با افزایش حجم پول افزایش خواهند یافت

62. نظریات پولی کلاسیک ها بطور کلی مبانی و تیوری های اقتصاد کلاسیک بر اساس دو نظریه ی مقداری پول و قانون سی استوار است.

63. قانون سی: این قانون به اقتصاددان فرانسوی ژان باتیست سی منصوب است و تساوی همیشگی تقاضای کل و عرضه ی کل را تضمین میکند.عرضه تقاضای خود را بوجود میآوردیعنی معادل ارزش تولیدات بنگاه ها درآمد برای صاحبان عوامل تولید ایجاد میشود و برای کالاهای ایجاد شده تقاضا بوجود می آید.اقتصاددانان کلاسیک معتقد بودند بدلیل وجود قانون سی همواره تعادل در اقتصاد برقرار میگردد.

64. ادامه... نظریه ی مقداری پول که در ابتدا به صورت رابطه ی مقداری پول یا معادله ی مبادله مطرح گردید توسط اقتصاددانان کلاسیک در قرن 19 و اوایل قرن 20 توسعه داده شد که در ادامه به بررسی نظریاتشان میپردازیم.

65. رابطه مقداری پول از دیدگاه ریکاردو: بدون تردید ریکاردو اولین کسی بوده است که نظریه مقداری پول را در قالب فرمول بندی جدید و به منظور بیان رابطه ی میان حجم پول و سطح عمومی قیمتها معرفی نموده است.وی در نظریه خود از پول بعنوان وسیله ی مبادله و معیار سنجش ارزش نام برد.ریکاردو نظر خود را بوسیله ی معادله ی زیر توضیح میدهد: K=PT

66. ادامه... بطوریکه ارزش های مبادله بر اساس هزینه های واقعی تولید تعیین میشود. براساس نظریه ریکاردو تمام عوامل تولید به کار گماشته شده و همواره تولید با اشتغال کامل همراه است.بنابراین با توجه به ثابت بودن حجم مبادلات در سطح اشتغال کامل تغییرات حجم پول فقط منجر به تغییرات قیمت میشود و بر روی تولید و حجم مبادلات بی اثر است.(خنثایی پول)

67. رابطه مقداری پول از دیدگاه جان استوارت میل : جان استوارت میل که در اواسط قرن 19 و 30 سال بعد از ریکاردو اصول اقتصاد سیاسی را نوشت و به اصلاح و تکمیل نظریه ریکاردو پرداخت.وی بیان میکند که در بررسی نحوه تاثیرگذاری سرعت گردش پول نیز توجه نمود.وی بر این اساس رابطه ی مبادله را بصورت زیر تعریف کرد :

68. جان استورات میل جان استوارت میل همانند ریکاردو فرض میکند حجم مبادلات در سطح اشتغال کامل ثابت است.بر اساس دیدگاه میل فقط حجم پول تعیین کننده سطح عمومی قیمت ها نخواهد بود.بلکه سرعت گردش پول نیز تاثیر قابل توجهی بر سطح عمومی قیمت ها میتواند داشته باشد.بلکه سرعت گردش پول نیز تاثیر قابل توجهی بر سطح عمومی قیمت میتواند داشته باشد.در معامله ی وی حتی در صورت ثبات حجم پول در جامعه ممکن است بعلت تغییرات سرعت گردش پول سطح عمومی قیمت ها متاثر گشته و تغییر نماید یا اینکه علی رغم تغییرات حجم پول، تغییرات سرعت گردش پول به گونه ای باشد که این امر را خنثی نموده و سطح قیمت ها ثابت باقی بماند.

69. ادامه... طرف دیگر با فرض ثابت بودن تولید ( T ) بعلت نزدیک بودن به شرایط اشتغال کامل و همچنین ثبات سرعت گردش پول در یک مدت معین میتوان عنوان نمود که هرگونه افزایش در حجم پول( M ) علی القاعده باید موجب افزایش نسبی سطح قیمتها گردد.بنابراین با افزایش تقاضای کل در جامعه ارزش پولی آن که با MV نشان داده میشود افزایش یافته و ارزش پولی میزان عرضه کل جامعه که با PT نشان داده میشود نیز به همان میزان افزایش خواهد یافت تا مجددا تعادل در اقتصاد برقرار شود.حال از آنجایی که T و V ثابت فرض شده اند باید گفت که هرگونه تغییر در M مستقیما بر روی P اثر خواهد گذاشت و اگر M ثابت فرض شود و V و T نیز تغییر کنند سطح عمومی قیمتها نیز به تبع آن تغییر خواهد یافت.

70. رابطه ی مقداری پول از دید فیشر : فیشر نظریه خود را با اشاره به نقش سپرده های بانکی و سرعت گردش این سپرده ها بر اساس معادله ی مبادله ی معروف خود یعنی معرفی میکند که در آن M حجم پول(حجم پولهای مسکوک و کاغذی خارج از نطام بانکی) V سرعت گردش این پولها و ' M کل سپرده های دیداری و' V سرعت گردش سپرده های دیداری، P شاخص قیمتها و T شاخص حجم فیزیکی معاملات میباشد

71. ا دامه... معرفی میکند که در آن M حجم پول(حجم پولهای مسکوک و کاغذی خارج از نطام بانکی) V سرعت گردش این پولها و ' M کل سپرده های دیداری و' V سرعت گردش سپرده های دیداری، P شاخص قیمتها و T شاخص حجم فیزیکی معاملات میباشد

72. فروض فیشر : V و ' V ثابت هستند زیرا سرعت گردش پول در هر کشور بستگی به شرایط اقتصادی، سلیقه و عادت مردم دارد که در کوتاه مدت تغییر نمیکند. T میزان مبادلات ثابت است زیرا بر طبق نظر اقتصاددانان کلاسیک همه ی عوامل تولید و استغال کامل هستند و امکان افزایش تولید و مبادله وجود ندارد ' M که حجم پول اعتباری در گردش است به M بستگی دارد و در اینصورت کافی است که در فرمول حجم M افزایش یابد تا به موازات آن P ترقی یابد .

73. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: ششم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

74. نظریه پولی بعد از کلاسیک ها در ابتدای قرن بیستم مارشال،پیگو و کینز بعنوان رهبران مکتب کمبریج در نظریه پولی، روی درآمد و رفتارها و انگیزه های افراد تاکید کردند و معتقدند که افراد بسته به مقدار ثروت و مقدار درآمد خود و نیز بسته به نحوه و میزان دادوستد خود، بخشی از درآمد خود را برای انجام معاملات بصورت پول نگهداری میکنند و این ایده را تحت عنوان معادله ی کمبریج ارایه کردند.

75. ادامه... بر اساس این روش مردم همواره درصد معینی از درآمد خود را بصورت قدرت خرید آماده نگهداری میکنند.هرگاه برای یک شخص معین این درصد را با K نشان دهیم و از طرف دیگر درآمد و متوسط وجوه نقدی را که او بصورت پول و سپرده های بانکی در دسترس دارد با حرف Y و m نشان دهیم رابطه روبرو را خواهیم داشت:

76. نظریه پولی بعد از کلاسیک ها ---- حال اگر این رابطه را با فرض آنکه علاوه بر مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نیز وجوه نقد در دسترس دارند به کل اقتصاد تعمیم دهیم رابطه بصورت زیر میشود: رابطه (1) : این رابطه بدین معنی است که عرضه ی کل پول در یک زمان معین برابر نسبتی از درآمد ملی( Y )در همان دوره است. بنابراین رابطه ی زیر را میتوانیم بنویسیم: رابطه (2) :

77. ادامه... در این رابطه PT ارزش کالای نهایی در اقتصاد است و معادل Y در رابطه بالا. پس میتوانیم بنویسیم: رابطه (4): که از آن رابطه ی (5) نتیجه میشود: رابطه (5) :

78. نظریه پولی بعد از کلاسیک ها ---- با در نظر گرفتن رابطه 1 رابطه ی زیر را میتوان نوشت:رابطه (6): و از اینرو خواهیم داشت: رابطه (7):

79. ادامه... اگر مقدار k را در رابطه ی (5) جایگزین کنیم معادله ی مبادله حاصل میشود.معادله ی (7) بدین معنی است که هرگاه مردم در اقتصاد درصد بیشتری از درآمد خود را ( k ) بصورت پول نگهداری کنند پول بصورت درآمد با سرعت آهسته تری بین افراد جامعه گردش خواهد بود.بعبارت دیگر هرگاه وجوه نقدی کاهش یابد گردش پولی سریعتر انجام میگیرد نتیجتا k بصورت معکوس با سرعت درآمدی پول ارتباط دارد.

80. نظریه پولی فریدمن : فریدمن درکتابی که تحت عنوان "مطالعاتی در مورد نظریه مقداری پول" در سال 1956 میلادی منتشر کرد، مجددا نظریه مقداری پول را احیا کرده و ضمن ارایه و تعبیر تازه ای از آن بعنوان نظریه رجحان دارایی نظریه مقداری پولی خود را با نظریه سرمایه ادغام کرده است.بر اساس تفسیر تازه ی فریدمن، نظریه مقداری پول، نظریه تعیین سطح تولید، درآمد، یا سطح قیمت نیست، بلکه نظریه تقاضا برای پول است.

81. ادامه... تقاضا برای پول بر اساس تحلیل مارشال تابعی است از درآمد و از نظر کینز تابعی است از درآمد و نرخ بهره.ضمنا تقاضا برای پول مانند هر کالای دیگر قاعدتا باید تابعی از قیمت آن، درآمد و قیمت کالای وابسته نیز باشد.لیکن فریدمن معتقد است که چون پول یک کالای مصرفی نبوده و نوعی دارایی است، بنابراین، تقاضا برای پول را باید به صورت تقاضا برای یک نوع دارایی تلقی کرد که همان نظریه رجحان دارایی است.

82. ادامه... در تابع تقاضای پول که فریدمن ارایه میکند، سرعت گردش پول تابعی است از نرخ بازده دارایی های مالی به جز پول، نرخ تورم مورد انتظار، ترکیب ثروت فرد، درآمد واقعی و عوامل دیگری که تحت عنوان سلیقه معرفی میشوند.فریدمن اهمیت زیادی برای سیاست های پولی قایل است و معتقد است حجم پول باید با توجه به تغییرات تولید واقعی تغییر کند.فریدمن تحلیل کینز مبنی بر عدم کارایی سیاست های پولی و تاثیر غیرمستقیم و تردیدآمیز تغییرات حجم پول بر تقاضا موثر را نمیپذیرد.

83. ادامه... از دیدگاه او تاثیر پول مستقیم و بدون واسطه است.افزایش حجم پول بر فزونی عرضه بر تقاضای موجودی های واقعی منجر میشود که نهایتا موجب افزایش درآمد پولی خواهد شد.حال سوال مهم این است که آیا افزایش حجم پول، قیمت ها را بالا میبرد یا تولید را افزایش میدهد؟جواب به این سوال بستگی به سطح اشتغال و وجود ظرفیت تولیدی بیکار دارد.ولی در هر حال، افزایش تقاضا و درآمد پولی قطعی است .فریدمن معتقد است، کارایی سیاست های مالی تنها زمانی میتواند وجود داشته باشد که با تغییرات مناسبی در حجم پول همراه باشد و در غیر اینصورت این سیاست ها کارایی لازم را ندارند. در مجموع میتوان گفت پولیون با اصرار بر نقش پول، سیاست پولی را تنها سیاست موثر برای مهار تورم.

84. فرید من تئوری تقاضا به پول خویش را چنین بیان نمود: =f(yp, rb _, rm,re _(_) rm , - rm _)  

85. نظریه رجحان بر اساس این نظریه، نگرشهای افراد نسبت به پذیرش خطر متفاوت است. عدّه ای از افراد آمادگی آن را دارند که فقط خطرهایی را بپذیرند که درجه احتمال وقوع آنها کمتر است. این عدّه از افراد را می توان تحت عنوان اجتناب کنندگان از خطر نامید. عدّه  دیگری را می توان یافت که آمادگی دارند تا خطرهای بزرگتررا بپذیرند. نمونه بارز این دسته از افراد را قماربازان تشکیل می دهند.

86. نظریه رجحان را می توان  نظریه مطلوبیت نیز نام نهاد . احتمالات آماری که در تصمیم گیریها و تصمیم سازیها به کار گرفته می شود گویای آن است که هرگاه احتمال درست بودن تصمیمی 60 درصد باشد، آنگاه فرد به اتّخاذ آن خواهد پرداخت هر چند که احتمال عدم موفّقیت و درجه ریسک  آن 40 درصد می باشد و به نظر نمی رسد، اجتناب کنندگان از خطرچنین ریسکی را پذیرا باشند. اکثر مدیران از پذیرش ریسک و یا خطر اجتناب می کنند بالاخص آنکه اگر کیفر خطا و لغزش در قالب زیان پولی و ... از سنگینی قابل ملاحظه ای برخوردار باشد.

87. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: هفتم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

88. نظريه جديد مقداري پول (پوليون): پوليون اعتقاد دارند“تورم يك پديده پولي است”.اين جمله معروف فريدمن كه “تورم هميشه و همه جا يك پديده پولي است”، را مي توان به عنوان شعار واحد اقتصاددانان پولي مطرح نمود. اين ادعا كه تورم يك پديده پولي است بدان مفهوم است كه ميزان بالا و مستمر رشد پول سبب ايجاد تورم بالا مي شود.افزون بر اين، اين ادعا که تورم يک پديده پولی است بدان معناست که ميزان بالاي تورم نمي تواند مدتي طولاني بدون ميزان رشد پول ادامه يابد.اين ديدگاه كه تورم يك پديده پولي است، مفهوم ضمني نظريه مقداري پول است.

89. تیوری رجحان سیالیت کینز: در کتاب مشهور خود تیوری عمومی استخدام ربح و پول در سال 1936 جان مینارد کینز نظریه کلاسیکی را که سرعت گردش را ثابت فرض می کرد رد نموده و یک تئوری تقاضا به پول را که بر اهمیت نرخ بهره تأکید داشت انکشاف داد.

90. تیوری رجحان سیالیت کینز: سه انگیزه ای ذیل را برای تقاضا به پول را بیان نمود: 1- انگیزه معاملاتی؛ 2- انگیزه احتیاطی؛ 3- انگیزه احتکاری؛

91. با اشتقاق تابع رجحان سیالیت برای سرعت دوران Py /M می توانیم بینیم که تیوری کینز برای تقاضا به پول نشان می دهد که سرعت گردش ثابت نبوده بلکه با تغییرات نرخ بهره، تغییر می نماید. معادله رجحان سیالیت قرار ذیل باز نویسی می گردد: P/ = V= =  

92. فرق بین تیوری فریدمن و کینز: تفاوت های زیادی میان تیوری تقاضا پول فریدمن و تیوری کینز وجود دارد. یکی از آن که بوسیله شامل نمودن دارایی ها به حیث الترناتیف پول است. فرید من درک نمود که زیادتر یک نرخ ربح برای عملیات اقتصاد مجموعی مهم پنداشته می شود. اما کینز دارایی های مالی را به غیر از پول به داخل یک کتگوری بزرگ یعنی اسناد قرضه دسته بندی نمود؛

93. شواهد عملی تقاضا به پول:‌ قسمیکه مطالعه کردم تیوری های مختلف تقاضا به پول می تواند دلالت های مختلف در باره نظر ما راجع به نقش پول در اقتصاد داشته باشد. سوال اینجاست که کدام یکی از تیوری ها شرح درست از جهان و اقعی دارد. در این باره می توان به دو مساله مهم که تیوری های مختلف تقاضا به پول را از هم جدا می سازد مورد مطالعه قرار می دهیم.

94. 1- نرخ ربح و تقاضا به پول: در جلسات گذشته مطالعه نمودیم که اگر نرخ ربح تقاضا به پول ار متأثیر نسازد سرعت دوران پول بسیار محتمل است که ثابت باقی بماند و یا حد اقل قابل پیشبینی باشد. اما هر قدر تقاضا به پول بیشتر باشد در مقابل نرخ ربح حساس باشد و یا اینکه دوران پول بیشتر غیر قابل پیشبینی باشد کمتر واضح است.

95. 2- ثبات تقاضا به پول: باید دیده شود که آیا تابع تقاضا به پول ثابت است و یا خیر؟ زیرا تابع تقاضا به پول دلالت مهم بر این دارد که سیاست پولی چطور براه انداخته شود. قسمیکه( بارنر و میلتن) در مقالات شان بیان نمودند که شواهد راجع به ثبات تقاضا به پول مربوط به شواهد در مورد موجودیت دام نقدینگی است ( زمانیکه سیاست پولی تأثیری بالای نرخ ربح ندارد).

96. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: هشتم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

97. تورم ( (Inflation افزايش در سطح عمومي قيمت‌ها است . * براي محاسبه نرخ تورم از شاخص قيمت مصرف‌كننده ( قيمت خرده فروشي كالاها و خدماتي كه مصرف‌كنندگان مصرف مي‌كنند * ) استفاده مي‌شود . * CPI

98. نرخ تورم : به عنوان درصدي از تغيير در شاخص قيمت‌ها در يك دوره معين محاسبه مي‌شود . 0: سال پايه 1: سال مورد نظر =نرخ تورم( فیصدی تورم)  

99. مثال: فرض کنید که شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) در سال 1398 5000 واحد پولی می باشد و در سال 1397 4800 گزارش شده است. نرخ ( فیصدی ) تورم را سنجش نمایید؟ =نرخ تورم( فیصدی تورم)  

100. انواع تورم: 1- تورم طبیعی؛ 2- تورم کم؛ 3- تورم زیاد؛ 4- تورم لجام گسیخته؛ 5- تورم وارداتی؛ 6- تورم رکودی ؛ 7- تورم زیر بنایی

101. آثار تورم: آثار اقتصادی تورم به دو دسته ذیل قابل تقسیم اند: 1- آثار اقتصادی بی ثباتی و نوسات اقتصادی کاهش ارزش پول ملی؛ hot money کاهش قدرت خرید افراد که مزد ثابت دارند؛ 2- آثار غیر اقتصادی: -بی اعتمادی مردم نسبت به حکومت و نظام؛

102. عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی تورم: 1- فشار تقاضا: زمانیکه تقاضای کل نسبت به کالاها و خدمات تولید شده پیشی گیرد باید که منتظر تورم بود . P 1 P P Y الگوی تورم ناشی از فشار تقاضا Y0 Y1

103. P P 1 Y P Y0 Y1 2- تورم ناشی از فشار هزینه: در صورت اتفاق می افتد که قیمت عوامل تولید افزایش یابد. که منجر به تورم می شود. الگوی تورم ناشی از فشار هزینه

104. 3- تورم ناشی از فعالیت های انحصارگران بزرگ : در یک جامعه انحصارگران بخاطر در اختیار داشتن سهم بالایی از عرضه و پوشش بخشی عظیمی از تقاضا می توانند روی تورم تأثیر گزار باشند.

105. 4- اعمال تدابیر و سیاست های نادرست دولت: افزایش قیمت توسط خود بخش دولت. مثلا گران شدن آب، برق، گاز و ...

106. عوامل غیر اقتصادی تورم: عوامل غیر اقتصادی تورم را می توان قرار ذیل شمرد: 1- انقلاب ها و تحولات سیاسی

107. راه های مبارزه با تورم: 1- در کوتاه مدت: تشویق به کم مصرفی؛ کاهش و یا به صفر رسانیدن هزینه های تشریفاتی ؛ افزایش مالیات؛ مبارزه با فعالیت های انحصاری غیر طبیعی استفاده از سیاست در آمدی ( سیاست های پولی و مالی)

108. 2 - در درازمدت: حمایت مجالس قانون گذار ا زبخش خصوصی و وجود دولت منضبط و تلاش جدی در تحقق شایسته سالاری؛ زمینه سازی برای جذب سرمایه گذاری ها( داخلی و خارجی) تولید کالاها و خدمات اساسی( کالاهای استراتیژیک).

109. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: هشتم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

110. عرضه پولی در اقتصاد واژه های عرضه و تقاضا، آنقدر اهمیت دارد که زمانی ساموئلسن اقتصاددان شهیر آمریکایی گفت که کافی است، طوطی را دو واژه عرضه و تقاضا را آموزش داد و آن وقت اسم این طوطی را گذاشت اقتصاددان. در مباحث گذشته همه از تقاضای پول سخن به میان آوردیم و از عرضه پول یادی نکردیم.

111. ادامه... در آغاز عرضه پول را می توانیستیم در چوکات عرضه پول در جریان ، فلزات قیمتی در جریان، فلزات قیمتی نزد بانک مرکزی، ذخایر بانکی به اسکناس( بانکنوت) در جریان به مطالعه بنشینیم که به صورت ساده می توانیم آن را در فورمول چنین بیان کرد> M=C+R/K که در فورمول فوق: M عرضه پول در جریان C فلزات قیمتی در جریان R فلزات قیمتی نزد بانک ها K نسبت ذخایر بانکی به بانکنوت در جریان) را نشان می دهد.

112. ادامه... در این حالت به روشنی می توان دید که در اثر افزایش به تقاضای پولی، عرضه پول را از چشمه های ذیل تغذیه نمود: 1- افزایش مقدار پول در جریان در مارکیت 2- کاهش ذخایر بانکی به خصوص ذخایر احتیاطی بانک ها که زمینه تزریق بیشتر پول را در بازار بوجود می آورد.

113. پرسش اصلی در مورد عرضه پول این است که چه عواملی تعیین کننده در مورد عرضه پولی موجود است و آن را ما نمی شناسیم؟ جواب این پرسش می تواند مارا در شناخت عرضه پول یاری رساند. در مورد عرضه پول باید دو واژه کلیدی را درست فهمید: 1- High power پول پر قدرت 2- monetary bass پایه پولی پایه پولی را می توان وسیله پرداختی دانست که بانک مرکزی با استفاده از آن دارایی های مالی گوناگون خود را خریداری میکند. در اینصورت تغییرات پایه پولی را در اقتصاد می توان تابعی از تغییرات دارایی های مالی بانک مرکزی به شمار آورد.

114. مطالب فوق را می توان در بیلانس به صورت ساده چنین بیان کرد: که در آن : FA دارایی های خالص خالص بانک مرکزی( موجودی اسعار طلا+ طلبات از خارج- بدیهی های خارجی GA مطالبات خالص بانک مرکزی از بخش دولتی( مطالبات از بخش دولتی، سپرده های بخش دولتی- حساب سرمایه بانک مرکزی) BA مطالبات بانک مرکزی از بانک ها( شامل تنزیل مجدد اوراق بهادار بانک ها توسط بانک مرکزی. C بانکنوت و مسکوکات در دست مردم VC بانکنوت ها و مسکوک نزد بانک ها( نقد در صندوق بانک ها) ER سپرده های آزاد بانک ها نزد بانک مرکزی( ذخایر آزاد) RR سپرده های قانونی بانک های نزد بانک مرکزی( ذخایر قانونی بانک ها)

115. از داده های فوق می توان فورمول مورد نظرچنین به دست آورد: C+VC+ER+RR=FA+GA+BA از فورمول فوق می توان چنین نتیجه گرفت که بدهی ها مساوی به دارایی ها اند، چون طرف راست فورمول مساوی پایه پولی است، می توان فورمول خود را چنین نوشت: H=FA+GA+BA در سمت چپ فورمول رونما می گردد. به این ترتیب که: H=FA+GA+BA

116. مراجع عرضه پول: بانک مرکزی: در قدم نخست نیاز است که بانک مرکزی تعریف نمایم: بانک مرکزی نماینده دولت که ز سیستم بانکی نظارت نموده م مجری سیاست های پولی باشد. 1- بانک ها و مؤسسات وساطت کننده مالی: امانات را از افراد و موسسات پذیرفته و به افراد و موسسالت دیگر قروض را اهدا می نمایند. مانند بانک های تجارتی، شرکت های قروض و ساختمان، بانک های تعاونی پس انداز، موسسات تعاونی و غیره .

117. امانت گذاران: افراد و موسساتی که امانات خودرا در بانک می سپارند. 2- قروض گیرندگان از بانک ها: افراد و موسسای که از بانتک ها قروض می گیرند و موسساتی که اسناد قرضه را صادر می کنند و این اسناد بوسیله بانک های امان گیر خریداری می شود.

118. صرف و مسایل آن( (Change صرف از لحاظ لغت به معنی بر گردانیدن و افزودن معنی نموده اند. این واژه در حقیقت از یک واژه لاتینی change گرفته شده است. صرف در اوایل تنها محصور به تبادله پول بزرگ و پول کوچک بوده است و بعدا به تبادله طلا و نقره ارتقا نمود. ولی امروز صرف از این حیطه پا فراتر گذاشته است و تنها در عرصه اقتصاد بین المللی منحیث یک شرط حتمی عملکردهای دارد.

119. ارزش رسمی : عبارت از از آن ارزشی است که به اساس تعریف طلای پول استوار شده است و از لحاظ اقتصادی و عمللکرد های اقتصادی اهمیت درجه دوم را دارا می باشد. در این ارزش هر کشور نظر به سیاست های پولی، توانایی و استطاعت مالی و اقتصادی خویش ارزشی را در صنوق وجهی بین الملل IMF تعین نموده اند. مثلا تعریف طلایی دالر عبارت از 0.888671 گرام طلا است . در حالیکه تعریف طلایی پول افغانی عبارت از 0.000222 گرام طلا است . این ارزش هیچ رابطه با وضعیت اقتصادی گشورها ندارد. صرف سیاست اقتصاد تعیین کننده چنین ارزشی بوده است. این ارزش را به نام نرخ رسمی پول نیز یاد می نمایند.

120. 2- ارزش اقتصادی پول دراین ارزش عمدتا تعریف طلای پول به کار گرفته نمی شود، بلکه قانون عمده اقتصاد یعنی عرضه و تقاضا کارایی خود را دارد. یعنی عرضه پول ملی در مقابل پول خارجی یا بر عکس مورد بحث است. این ارزش در معاملات اقتصادی نقش درجه اول را باز می نماید و از همین روست که واحدهای اقتصادی در اثر عملکرد چنین نرخی مواجه به مفاد هنگفتی و یا بر خلاف ضرر هنگفت می گردد.

121. نرخ تبادله و صرف: تبادله کالا ها در سطح بین المللی ضرورت بودن تبادله را به وجود می آورد. می دانیم که تمامی واردات و صادرات یک کشور در بیلانس تادیات کشور ها انعکاس می یابد و بیلانس تادیات د رحقیقت آینه تمام نما داد و ستد یک کشور با کشورهای دیگر می باشد. در صورتیکه مجموع صادرات یک کشور را به Qn و واردات یک کشور را به Qe و قیمت متوسط این واردات را به pe نشان دهیم و همچنان مجموع صادرات یک کشور را به Qn با قیمت متوسط pn تصور نمایم، به منظور تبادله چنین کالاها به نرخ C ضرورت احساس می گردد. به این ترتیب از حروف داده شده صادرات و واردات می توان نظر به قوانین اقتصادی چنین نوشت که: Qe * pe *C= Qn * Pn از رابطه فوق می توان نرخ تبادله را چنین استخراج نمود که: C= در صورتیکه بخواهیم از فورمول داده شده چگونگی وضع تأثیرات نرخ تبادله را بالای جریان واردات و صادرات پیدا نمایم عمدتا فورمول ذیل دست می یابیم. =  

122. تحصیلات عالی ابن خلدون پـــــــــــوهنځــــــــــی اقتـــــــصــــــــــــــــــاد سلاید درسی مضمون: اقتصاد پولی سمستر: سوم جلسه: هشتم استاد مضمون: احسان الله یوسفی

123. انکشاف پولی در افغانستان: نکته بارز در این مورد سال 1298 هجری شمسی مطابق سال 1919 میلادی است که می توان آن را یک جهش در زندگی اقتصاد کشور دانست. مسکوکات طلایی و نقره ای در این زمانه به گونه زیرین دارای ارزش بود. مسکوکات طلایی وزن نام 6 گرام یک امانی 3 گرام نیم امانی وزن نام 10 گرام یک افغانیگی 5 گرام نیم افغانیگی مسکوکات نقره ای

124. دولت امانی به منظور رسیدن ی به یک سیستم پولی مدرن و آن هم نشر بانکنوت با دلایل زیرین دست زد: - تکامل دادن سیستم پولی کشور مطابق خواست زمان استفاده از این وسیله برای تقویه و ایجاد وحدت ملی در کشور با نشر اولین بانکنوت سلطه چندین قرنه سیستم فلزی به نکته پایانی خود رسید و کشور وارد دور جدید اقتصادی و اجتماعی خود استوار قدم نهاد.

125. مراحل تکامل پولی کشور را به گونه های زیرین می توان تقسیم بندی کرد: 1- سیستم پولی فلزی که تا سال 1298 شمسی دوام کرد و آقایی خود را بر تمامی تبادله حفظ نمود. 2- نشر بانکنوت ها و داخل این وسیله به صورت محدود در پهلوی پول فلزی 1919-1933 3- جایگزینی بانکنوت به عوض سکه های طلایی و نقره ای بعد از سال 1933 و به تاریخ سپاری سیستم پولی

126. بصورت فشرده می توان چنین تقسیم بندی نمود: مرحله اول: این مرحله با وجودیکه روشن نیست، ولی پر افتخار ترین مرحله پولی سیاسی کشور را می سازد. سکه های طلایی و سکه های نقره ای که از این دوره باقی مانده است، می تواند بیان کننده خوب دوره ای شگوفایی کشور به شمار رود. دوره های هخامنشی، کوشانی ها و غزنوی ها و غوری ها و بعدا بصورت رسمی گسترده در زمان حاکمیت مغول های هرات می تواند نمونه های از این دوره به شمار رود.

127. ادامه... سکه ها نظر به عوامل زیرین تنظیم می گردید: بالا رفتن مصارف دولت و تمویل نمودن آن کشور گشایی ها مصارف دربار که بالاترین مصارف را غیر از جنگ می ساخت.

128. ما تا هنوز به سکه های زیرین دست یافته ایم سکه برونز سکه نقره سکه طلا امپراطوری شماره + + - آریایی 1 + + + هخامنشی ها 2 _ + + لودیا 3 + + + کوشانی ها 4 + + + ساسانی ها 5 + + + ساسان کوشان 6 + + + یفتلی ها 7 + + + عرب ساسان 8 + + + اموی ها 9 + + + عباسی ها 10 + + + سامانیان 11 + + + خوارزم شاهیام 12 + + + غزنویان 13

129. ادامه... + + + غوریان 14 + + + سلجوقیان 15 + + + تیموریان 16 + + + صفوی ها 17 - + + درانی ها 18 + + + هوتکی 19 + + + سدوزایی 20 + + + محمد زایی ها 21 نباید از یاد برد که با آمدن اسلام عزیر در افغانستان سکه های ساسانی تا آن زمان در تمامی بلاد این سر زمین نگهداشته بود و مورد استفاده اعراب نیز قرار می گرفت.

130. مرحله دوم در این مورد، پا باز نمودن بانکنوت در پهلوی سکه های فلزی در روند تبادله است. در این مورد سخنان جالب را تاریخ دانان مطرح می کنند و آن اینکه: در زمان های دور 700 سال قبل از این امروز در زمان حاکمیت مغول ها یک پول کاغذی در جریان که بنام «چاو مبارک» رواج داشت پیش از آن در ساحه خراسان یک نوع چک نقدی در جریان مبادله رایج بوده؛ پیش از دوره سلطنت امیر عبدالرحمن خان در سه نقطه از افغانستان( کابل، قندهار و هرات ) پول ضرب زده می شد، که هر یک آنها دارای اهداف اجزا و اهداف جداگانه بودند، یکی از اقدامات امیر عبدالرحمن خان توحید پول مسکوک بود که بعدا تسهیلات زیادی را برای تجارت فراهم ساخت.

131. مرحله سوم: دولت در سال 1317 هجری شمسی برای تثبیت و کنترول پول افغانی در برابر ارزخارجی یک لایحه جداگانه را تدوین کرد، که بر طبق آن تبادله ارز، انتقال آن به خارج و تمام معاملات و داد وستد پولی در انحصار بانک ملی قرار داده شد، که در سال 1318 هجری شمسی با تأسیس بانک مرکزی مسایل طر، دیزاین و سیاست پولی در انحصار « د افغانستان بانک» قرار گرفت و در سال 1319 هجری شمسی پول کاغذی افغانی در دوران بود. در سال 1326 هجری شمسی حد اوسط در برابر هر 500 افغانی بانکنوت ها تحت دورن یک مثقال طلا و نقره به عنوان پشتوانه وجود داشت، با خطر تورم پولی در همین سال دولت از چاپ بانکنوت های جدید خود داری کرد؛ بعد از این تاریخ تا امروز می بینیم دارای فراز و نشیب های بوده است.