4. Côn trùng đốttttttttttttttttttttttttttttttt.pptx

y học

1. CẤP CỨU C ÁC T R Ư Ờ N G H Ợ P Đ Ộ N G VẬ T CẮ N , C Ô N T R Ù N G Đ Ố T

2. MỤC TIÊU Nắm được dấu hiệu nhận biết và nguyên tắc chung khi xử trí côn trùng đốt . Nắm được c ác biểu hiện lâm sàng do ong đốt Xử trí cấp cứu ong đốt

3. Độ n g vậ t cắ n , c ôn t r ù ng đố t l à m ộ t tai n ạ n n g o ài ý m u ố n , g â y ả n h h ư ở n g v à t ổ n t h ư ơ ng s ứ c k h o ẻ mà n g u y ê n n h â n d o đ ộ n g vật, c ô n t r ù ng c ó nọ c đ ộ c ho ặc c ó m a n g n g u ồ n b ệ n h n g u y h i ểm t i ế p x ú c và t r u y ề n n ọ c độ c và o c ơ t h ể n g ười . C ác tr ường h ợ p thường g ặ p g ồ m: m è o cà o, c hó d ại c ắ n , r ắ n đ ộ c c ắ n , o n g h a y b ọ cạ p đ ốt, … T ù y t h e o l o ài động v ật, c ô n tr ù n g, t ù y t h e o li ề u l ư ợ n g n ọ c đ ộ c và c ơ đ ị a c ủ a mỗ i n g ư ờ i mà b i ể u h i ệ n t ổ n t h ư ơ ng v à m ứ c độ ng u y h i ểm k h ác n h a u . K hi b ị đ ộ n g vật, c ôn tr ù n g c ó n ọ c độ c cắ n , đ ố t, n g o ài t ổ n t h ư ơ n g ng o ài d a n g a y tại v ế t cắ n, đố t, n ạ n nh â n c ò n c ó d ấ u h i ệ u bị n gộ đ ộ c t o à n t h â n d o nọ c đ ộ c x âm nh ậ p l a n t o ả t r o n g c ơ t h ể . ĐẠI CƯƠNG

4. CÁ C DẤ U HIỆ U N HẬ N B IẾT  D ấ u h i ệu t ạ i v ế t c ắ n , c h í c h , đ ố t :  T h ư ờ ng đ a u , c ó t h ể sư n g tấ y đỏ, c h ú ý tì m c ó t h ể t h ấ y ng ò i c ô n t r ù n g c ò n cắ m v à o d a. Có cá c vế t x ú c t u ( n ế u d o s in h vậ t bi ể n) , ...    B iể u h iệ n d ị ứng: N g ứa, n ổ i m ẩ n n g ứ a h o ặ c p hù n ề t rê n d a h o ặ c ni ê m m ạ c . M ộ t s ố t rư ờ ng h ợ p c ó t h ể d ẫ n đ ế n c h o á n g, t r ụ y t i m m ạc h, s u y t h ở. 

5. N G U Y Ê N N H Â N  D o c á c độ n g vật , c ô n t r ù n g c ó n ọ c đ ộ c h o ặ c c ó m an g ngu ồ n gâ y b ệ n h nguy hi ể m cắ n , đ ố t nh ư :     R ắ n , r ế t Bọ cạ p O ng Chó    M èo S ứa R ắ n b i ể n , … N G U Y CƠ  V ế t th ư ơ n g d o độ n g vật c ắ n/ côn t r ùn g đố t có th ể gâ y nh iễ m k h u ẩ n, nh iễ m t r ùn g , nh iễ m độc n ặ n g , sốc p h ả n vệ, .. . có n g u y cơ dẫ n đế n t ử vo n g.

6. XỬ T R Í Đ Ộ N G V Ậ T C Ắ N , C Ô N T RÙN G ĐỐT

7. N G U Y Ê N T Ắ C C HU NG Q u a n s á t x ung q u a n h và cẩ n t h ậ n trá n h n h ữ ng m ối n g u y h i ể m v ớ i b ạ n. Đ ộ n g v i ê n n ạ n nh â n và g i ả i t h í c h đ ể họ b ì nh t ĩ n h , gi ú p h ọ đỡ h o ả ng s ợ, g ó p ph ầ n p h ò n g c hố n g s ố c d o s ợ h ã i. H ạ n c h ế s ự l a n t ỏ a c ủ a n ọ c đ ộ c h o ặ c n gu ồ n g â y b ệ n h q u a v ế t cắ n, đố t b ằ ng c á c h : H ướ n g d ẫ n n ạ n n h â n h ạ n c h ế c ử động R ử a sạc h vế t t h ư ơ ng b ằ n g n ư ớ c s ạ c h và x à ph ò n g. B ă n g é p vế t t h ư ơ n g . C ố đ ị n h c h i n ế u b ị c ắ n , đố t ở c h i . Cố g ắ n g tì m h i ể u c on vậ t g â y vế t c ắ n đố t đ ể đ i ề u c h ỉ nh p h ư ơ n g p h á p s ơ c ứ u c ho ph ù h ợp Ch u y ể n đ ế n c ơ s ở y tế cà ng s ớ m cà ng t ố t c ùn g v ới c on vật.

8. N G U Y Ê N T Ắ C C HU N G ( tiếp th e o )  N g ườ i s ơ c ứu cầ n l ưu ý : • K hô n g t i ế p x ú c v ới m áu n ạn n h â n k hi t i ến h à n h s ơ c ấ p cứ u , b ằ n g cá c h đ e o gă n g t a y c a o s u, n il o n … . . R ử a t a y k ỹ t rư ớc v à s au s ơ cấ p cứ u v ết t h ư ơ n g. • K hô n g đ ư ợc m ú t ( h a y hú t ) v ế t t h ư ơn g b ằ n g m i ệ n g, v ì c ó t h ể g â y n g u y hiể m c ho n g ư ờ i s ơ cứ u . • K hô n g đ ư ợc l à m g a r o ( đ ặ c b i ệ t g ar o đ ộ n g mạc h ) . P h ần c ơ t h ể d ư ớ i v ị t r í g a-r ô có t h ể s ẽ b ị ho ạ i t ử d o g a-r ô k hông đ ú ng các h d ẫn t ới h ậu q u ả ph ả i cắ t c ụ t v ì h o ạ i t ử do thi ếu di nh d ư ỡ ng v à ô x y .

9. ONG ĐỐT

10. TỔNG QUAN Ở nước ta h àng n ăm c ó nhiều trư ờ ng hợp c ô n trù n g c á nh màng đố t chủ yếu là on g, g â y tử vo n g do không được x ử tr í kịp thời v à đúng các h . Tại M ỹ mỗi năm c ó kh o ảng 40 - 5 trường h ợp tử v o ng do ong đố t.

11. ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC LOÀI ONG Ong là loài đ ộ ng vật kh ô ng xương s ố ng , thuộc ngà n h chân đố t ( Arthr o po d a ) , bộ cánh màng (Hymen o pter a ) g ồ m 3 h ọ chính Apidae, V e spida e , F o rmi c ide Ong vỏ v ẽ của Vi ệt Nam được đị n h dan h là Vespa aff i ni s , c ó mặt ở nhiều tỉnh thành phía Nam

12. PHÂN LOẠI DỰA V ÀO BỘ CÁNH H ọ c á nh m à ng A p idae ( ong mật ) V e s p idae ( ong v ò v ẽ ) F o r micid e (kiến) P h â n họ cá n h mà n g Api n ae ( on g mậ t ) A p i n a e ( on g mậ t ) v ẽ ) P o l i tin a e ( on g vò Loài O ng ngh ệ ( bầu ), O n g đụ c gỗ , O ng mật(h o n e y bee) Ong bắ p cà y (Ong đấ t) Ong vò vẽ Ong v àng ( Y e l l ow J a ck e ts) (Pa p e r w as p s) Kiến lửa (fire a nts)

13. On g vò v ẽ (wasps) : t h ân v à bụ n g t h o n có kh o ang đen xen k ẽ màu vàng ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC LOÀI ONG

14. On g đất (h o rnets ) : còn gọi là on g bắp cà y. On g đ ấ t to hơ n , t h ân màu đen , ch ấ m vàng ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC LOÀI ONG

15. On g bầu ( b um b le bees): to t rò n , có lôn g , bay ch ậ m v à phá t r a tiếng ồ n ẩ m ĩ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC LOÀI ONG

16. Bộ phận gâ y độc : nọc độc nằm ở p hần bụng sau của con on g cái Ong mậ t : đ o ạn c uối của n gòi o ng c ó hì n h răng cư a, n g òi này s ẽ b ị đứt ra kh i o n g đ ố t . Ong c h ế t , p h ần cơ q u a n h t úi nọc sẽ t i ếp tục co b óp đ ể t ố n g nọc v ào cơ thể nạn n hân q ua n gòi tr o n g và i p hú t . Sa u 20 giây đ ầ u t i ê n c ó í t n hất k h o ả n g 90 % lượ ng n ọc được b ơm vào Các h ọ o n g cò n l ại do n gòi k h ô ng c ó h ì nh r ă n g c ưa như o ng mật nên k hi đốt n g ò i còn n gu y ê n v ẹ n, o ng có thể đốt nhiều lần ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC LOÀI ONG

17. TH À NH PHẦN CHỨA TRONG NỌC Đ Ộ C “*” Các thành phầ n hó a họ c chính t r o n g ven o m của loài Họ A pi d ae V espidae Formicide Loài O n g bầu, ong mật O n g v ò v ẽ, ong đất, ong v àng Kiến lửa Prote i ns Ado l ap i n , apa m in* , c á c am i n e si n h họ c , pept i d e gây thoái hóa hạt tế bào ma s t, m e litti n * , m i n im i ne A c et y lc ho l i n e *, ant i gen 5 *,c á c am i n si n h họ c , ki n in *,c ác pept i d gây thoái hóa hạt tế bào ma s t, s eroton i n * Cá c am i n si n h họ c , p i perid i n e *, poneratox in Enz y mes Acid phosphatas e, h y a l uronid as e *, pho s pho l i pa s e A2 * , pho s pho l i pa s e B* Acid phosphatas e, h y a l uronid as e , pho s pho l i pa s e A1 *, pho s pho l i pa s e B H y aluronida s e * , N - a c et y l - β - Glu c o s a mi n i da se , pho s pho l i pa s e A2 * , pho s pho l i pa s e B

18. LIỀU VENOM TRONG MỘT LẦN ĐỐT Lư ợ ng v e nom p hón g t h ích qu a một lầ n đốt th a y đổi t h eo loà i : Ong mật giải p h ó n g t ru n g b ì n h 50 - 1 4 µ g của p r ote i n ve n om t r ê n m ộ t vết đố t , t u y n h iên t úi ch ứ a đ ộc t ố c ủa ong có thể chứa tới 300 µ g veno m. Ong bầu giải phón g 10 - 31 µ g venom . Ngược l ại h ọ ve s pi n a e có k hả n ă n g đ ốt lại nhiề u lầ n , lượng veno m phóng th í c h í t hơn , tron g đ ó loài V e spul a phón g ra 1,7 - 3, 1 µg/ lần đốt , Dol i chovespul a 2,4 - 5 µg, Po l is t e s t ừ 4,2-17 µ g.

19. SINH BỆNH H Ọ C T Á C D Ụ NG GÂ Y DỊ ỨNG K ho ản g , 5 % d â n số có t ă n g mẫn c ảm với nọc ong Mức đ ộ mẫn cảm t ừ n h ẹ đến n ặ n g , sớm h ay muộn Bệ n h n hân c ó thể c h ết d o ch o á ng p h ản v ệ s a u và i phút bị ong đốt # 10 - 15 % d â n số có t ì nh t r ạ n g dị ứng mu ộn với nọc v e nom g ây r a c h o á n g p h ản vệ , đ a ph ần bi ể u hiệ n tụt h uyết á p , tr u ỵ m ạ ch nổi bật h ơ n là co thắt ph ế quản

20. Đ á p ứng vớ i từng nốt cắn cũng rất t h ay đổi Chỉ b ị một nốt cắn Nhạy cảm : đ áp ứ n g tại ch ổ đến c h o áng ph ản v ệ có k è m th e o k h ó th ở , t í m t á i , h ô n m ê và tử vong Triệu c hứng th ườ ng xuất hiệ n và i ph út sa u k hi b ị cắn K h ô ng n h ạy cảm : c ó t hể có nhữ n g p h ản ứ n g chậm k i ểu seru m sic k n e ss , k é o dài 10 - 14 n gày sa u kh i b ị cắn Nhiều đốt cắn : mức đ ộ m ẫn c ả m sẽ n ặ ng h ơ n và t ỷ lệ t ử von g cũng cao hơn SINH BỆNH H Ọ C

21. 2 . T Á C D Ụ NG CỦA NỌC ĐỘC D o his t am i n, 5 - h yd rox y t r y pt a m i n p h ó n g t í c h ra t ừ nọc on g : Đa u, đ ỏ , n ó n g, s ư ng p h ù t i ến t r i ển n h a n h vù n g b ị ong đốt C o t h ắt T Q , PQ c ó t h ể t ử v o n g (n hất l à k h i o n g đốt ở lưỡ i ) D ã n mạc h ,  H A, n ô n ó i , t i ê u c hả y , n hức đ ầ u , OAP, hôn mê SINH BỆNH H Ọ C

22. 2. TÁC D Ụ NG CỦA NỌC ĐỘC D o cá c peptide độc của nọc ong gây ra L y giải cơ vâ n  t i ểu myoglobin T á n huyết nội mạch  t i ểu hemoglobin Xuất huyết giảm t i ểu cầu Nhược cơ Su y thận cấ p , hội chứng thận hư Su y t ế bào gan SINH BỆNH H Ọ C

23. 2 . T Á C D Ụ NG CỦA NỌC ĐỘC M e l i t t in : 40 - 5 % thà n h p h ần độc t ố on g mật là melitt i n. Meli t t i n l à c hất h óa h ọ c d uy n hất chỉ có ở o n g mật v à l à c hất ly giải tế b à o , n ó p h á v ỡ t ế b ào t r ực t i ế p . Nó g ó p p h ần gây n g ứa , s ư ng v à g ây đa u, melitt i n cò n gây giãn mạch → huyết á p thấp . Apam i n c ũ ng l à c hất h óa h ọc chỉ có ở o ng mậ t , chiếm k h o ảng 3% l à c h ất đ ộc thần k i nh, gây độc lên sự dẫn t r uyền thần k i nh. SINH BỆNH H Ọ C

24. 2 . T Á C D Ụ NG CỦA NỌC ĐỘC P hos p hol i p ase A2 c h i ếm k h o ản g 12 % t h à n h p h ần độc t ố o n g mật ( c h ất c ó k hả năng d ị ứng n hất ) . Phos p hol i p ase A2 l à một e n z y me g i ú p m eli t t i n t i êu hủ y mà n g t ế b ào ( mà n g t ế b à o b ản t h â n có nh i ều thàn h phần phospholipid). Hya l ur oni d ase ch i ếm t ỉ lệ 2 % , l à một e nz y me phá vỡ ac i d h y alur oni c , một t r o n g nhữ n g t h à n h p hần của mô l i ê n k ết→l à m nọc o n g t h ấm n h a nh h ơ n . Ngoà i ra, Hya l ur oni d ase cũ ng g ó p p h ầ n mở r ộ n g phản ứn g phản vệ SINH BỆNH H Ọ C

25. 3. C Ơ C H Ế GÂY S U Y TH Ậ N CẤP G i ảm lượng máu đến thận do sốc phản v ệ sa u khi b ị ong đốt Tiểu myoglob i n T ắ c ngh ẽ n ống thận Tiểu hemoglobin Các peptide gây độc t r ực t i ếp lên cá c t ế bào ống thận SINH BỆNH H Ọ C

26. CHẨN ĐO Á N Bệnh sử : Xác đị n h : n g ày, s ố vế t đốt, cá c triệu chứ n g , mức đ ộ n ặng, thời gian x u ất hiện tri ệ u chứn g , v ị tr í vế t đốt, ngòi ong, môi tr ư ờn g , đ ược xử tr í sơ c ứ u . N g oài r a cần kha i thá c c ác y ếu tố nguy c ơ g ây ph ả n ứ n g n ặ ng c ũng n h ư tiền sử dị ứn g .. H ỏ i th ê m cá c thôn g t i n đ ể xá c định loài ong: màu sắ c , hình dạn g , ngòi ong trê n da Nếu b ắt đ ư ợc o ng n ê n mang th e o c ù ng bệ n h nhân và o bệnh viện đ ể xá c định loài ong

27. CHẨN ĐO Á N 2 . Lâ m sàng Ng ư ời t a thấy 5 v ết ong đ ố t c ó thể gây bệ n h trầm trọ n g , c ó thể dẫ n đ ế n su y h ô hấ p , tán huyế t nội mạc h , tăng huyế t áp ( giai đ o ạn đầ u), t ổ n thươ n g c ơ t i m , t ổ n thư ơ ng g a n , s uy thận cấ p , số c . V ới 100 v ết h o ặc h ơ n , t ử v o ng c ó t h ể xảy ra Phản ứng tại ch ổ l ớn chiếm t ỉ l ệ 2 ,4 – 2 6 , 4 % , trẻ e m l à 19 % v à ngư ờ i nuôi o ng 38 %. Phản ứng phản v ệ h ệ thống 0, 3 – 7 , 5 % , ở n g ười nuôi o ng 1 4 - 43 % , trẻ e m , 1 5 – , 3 %

28. a . Trieäu chöùng ta ï i choã: Sön g, noùn g, ñ a u n höùc t a ïi cho ã . Coù the å n h ieãm tru øng thöù p h aùt  choùa ng nhieãm truøng. Moät s o á t r ö ôø n g hôïp h i eám: nuoát h o a ë c hít ph aûi noïc ong g a â y phu ø neà t h anh q uaûn hoaëc n a ép t h a n h q u aû n , ñ e doïa söï soán g. Noát ñoát ô û t haân daây t haàn k i nh maët seõ ga â y l i eät maët the o k i eåu Charles- Bel l . CHẨN ĐO Á N

29. CHẨN ĐO Á N b. Triệu chứng toàn thân Choaùng p haûn veä toái caáp (tron g vaøi p h uùt ) hoaëc choa ù ng ph a ûn veä muoän (t höôøn g xa ûy ra vaøo n gaøy thö ù b a sau b ò ñoá t ) Suy t haän caá p , l y giaûi c ô vaâ n , tieåu myoglobine . Suy te á b a øo g a n R o ái l o aïn ñoâng maùu , taùn huyeát noäi maïc h , tieåu h emoglobin e . Hoä i chöùng t haän hö .

30. b. Triệu chứng toàn thân M ộ t b áo c áo t ại Tr u ng Quốc tr ê n 1091 trườ ng hợp ong đốt ghi nhận tổ n t hư ơ ng t h ận 21 %, tổn thươ n g g an 30% , ly g i ải c ơ 24% , tán h uy ết 1 9 , 2% ; t hiểu niệ u /vô niệu 7 , 7% ; ti ể u h uyết s ắc tố 10 , 2 %; tụt huy ết áp 4 , 5 %; rối l o ạn đ ô ng máu 2 2 , 5% ; phù ph ổi 7 , 7 %

31. CHẨN ĐO Á N c . Cá c tri ệ u chứng kh á c Í t gaëp nh ö v i eâm thaàn k i nh t h ò giaù c , beänh l y ù ñ a d a ây t haàn k i n h , nhöôïc c ô n aëng xaûy ra sau khi b ò ñoá t : b e ä nh hoïc ñ eán n ay va ãn coøn chöa ro õ.

32. Ph ân loại ph ản ứ n g dị ứ n g Cá c t y p e ph ản ứ n g qu á mẫn T h ời đ i ể m x u ất h i ệ n Lo ại Ig ph ản ứ n g Cá c đ ặc đ i ể m lâ m sà n g T ại chổ IV 4 - 48h Ig G qu a t rung g i a n tế bào Đa u , ngứ a , ph ù t h ương t ổ n nơi đố t , đường k ín h 2 , 5-10c m, khôn g qu á 24 giờ . T ại ch ổ lớn IV 4 - 48h Ig G qu a t rung g i a n tế bào Đa u , ngứ a , ph ù t h ương t ổ n nơi đố t , đường k ín h >10c m, qu á 2 4 giờ . H ệ t h ốn g - gr a de I M ề đay I 10-20 phút →72h I g E B ồn chồn, bứt rứt, m ề đay t o àn t h â n , ngứa H ệ t h ốn g - gr a de II P hù mạch I 10 - 20 phút →72h Ig E Cá c dấ u hi ệ u gr a d I t rê n , kè m th eo ≥ 2 tri ệ u chứ n g sau: phù mạc h ( g r a de II nếu một mì n h ), chón g mặt , nô n ó i , tiêu chả y , đa u bụng , căn g cứ n g ngự c … CHẨN ĐO Á N Ph â n loại p h ản ứng d ị ứng t ừ sự đố t của b ộ cánh mà n g theo Mue l l e r

33. CHẨN ĐO Á N Ph â n loại p h ản ứng d ị ứng t ừ sự đố t của b ộ cánh mà n g theo Mue l l e r Phân loại p h ản ứn g dị ứng Cá c t y pe p h ản ứng qu á mẫn T h ời điểm xuất hiện L o ại Ig p h ản ứng Cá c đặc điểm lâm sàng H ệ thốn g- grad e III Phù mạ c h I 10-2 phút →72h IgE Cá c dấ u hiệu grad e II tr ê n , k è m theo ≥ 2 triệu chứng s a u: tiếng thở rí t , k h ó th ở , thở k hò k h è(g r ad e III nếu chỉ triệu chứng nà y ), k hà n giọn g , loạn vận ngôn , nuố t k h ó, mệt mỏ i , l ú lẫn H ệ thống- grad e IV Phản vệ I 10 - 20 phút →72h IgE Cá c dấu hiệu grad e III trê n , k è m theo ≥ 2 triệu chứng s a u: hôn mê, tụt hu y ết áp, ức chế tim mạch, x an h tím, ti ê u tiểu k hôn g tự chủ

34. ĐIỀU TRỊ Cấp cứu ban đầu : Thoát kh ỏ i kh u vực ong đ ố t , c ố g ắng khô n g đ ể b ị đốt thêm Lấy cá c ngòi đốt r a khỏi da ngay tứ c khắc Chườm lạ n h tại v ị tr í đốt c ó thể 2 p h ú t /giờ kh i cầ n . Chú ý , đ ặt một miế n g vải gi ữ a d a và đ á lạnh đ ể trán h phỏng da do lạnh Rửa v ế t đ ốt với x à phòng v à nước, kh ô ng b ó p nặn vế t đ ốt v ì d ễ l àm t ổ n thương nặ n g hơ n . Thoa khán g sin h dạng thuốc m ỡ nơi vế t đốt.

35. Th u ốc k h áng h i s t a min uống (Diphe n hydramine hoặc Lorat a din e ) Th u ốc g i ảm đau nh ư Ac e taminop hen h o ặ c Ibufrofe n kh i cần Tiêm n g ừa u ống v á n n ếu l ần t i ê m n g ừa cuối cù n g đ ã hơn 1 năm Nếu đ ã t ừ ng bị đ ốt bởi ong mật h o ặc o n g v ò v ẽ và đ ã c ó ph ả n ứ ng dị ứng n ặng ở lần trước đ ó th ì c ầ n phải u ố ng khán g h i s tamine c àng sớm kh i c ó th ể , nế u triệu chứng dị ứng t i ến triể n , epi n ephrin e n ên được s ử dụng ( n ế u c ó s ẵ n ki t cấp c ứ u dị ứng EpiPen) ĐIỀU TRỊ

36. 2. Điều t r ị phản ứng toàn thân Dạng p h ản ứng Thuố c và liều G hi chú Mề đay nhẹ Kháng h istam i n e uống , t ĩ nh mạ c h Theo dõi ít nhất 60 phút Mề đa y , phù mạ c h Kiểm tra hu y ết áp, mạ c h Thiết lập đường tru y ền t ĩ nh mạ c h Khán g h istam i n e uống hoặc t ĩ nh mạch Cort ic osteroi d uốn g hoặ c t ĩ nh mạch T rong trư ờ ng hợp t r / chứng tiến triển nặng : ep i nephri n e(1mg/m l ) 0,3 -0, 5 TB Bệnh nhân phải được theo dõi s á t c h o đến k hi c á c triệu chứng hoàn toàn biến mất Phù thanh quản Ep i neph r i n e hí t và ti êm bắp Đặt NK Q , mở KQ hoặc mở sụn nhẫn g i á p c ó thể cần thiết trong trư ờ ng hợp phù thanh quản nặng nề hơn ĐIỀU TRỊ

37. ĐIỀU TRỊ Dạng p h ản ứng Thuố c và liều G hi chú C o thắt phế quản Nh ẹ v à trung bình: đồng vận β2 hít (a l butero l , terbutali n e) Nặn g : Ep i nephri ne hít, đồng vận β2 0,2 5 -0,5m g IV Tất c ả bệnh nhân với c ác triệu chứng hô hấp dai dẳng phải được nhập viện, bện h nhâ n với phù thanh quản nặng cần được điều trị nội k ho a tích cực c àn g sớm k h i c ó thể Sốc phản vệ Ep i nephri ne (1mg/m l ) 0, 3 -0,5mg IM, lập lại s a u 5 - 15ph đến k h i HA ổn, v à/hoặc duy trì tru y ền t/m ổn định HA Đặ t tư thế đầu thấp Ox y hổ tr ợ , đảm bảo thông k hí K i ểm tra M,HA, lập đường tru y ền, bù dịch tích cự c (2 0-30m l /kg L R or NaC l 0,9 % trong 30ph, nhắc lại k hi cầ n ) Kháng h istam i n e I V , Corti c o steroide IV liều nh ư tr o n g sốc phả n vệ Sự kết hợp thuốc k háng h istam i n e H 1 v à H2, c orti c o steroid, thuốc vận mạ c h để nâng HA (Epi nephri ne l à thuốc đầu ta y ), đồng vận β g i ã n PQ được khu y ến c á o c h o điều trị đầu ti ê n của phản ứng dị ứng hệ thống nặng.

38. 3 . Đi ề u t r ị h ỗ t r ợ khác Ch ố ng s uy t h ận b ằn g v i ệc bù d ị ch t í c h cự c, l ợi t i ểu cưỡng bức b ằng L a si x, duy t r ì lư ợn g n ước t i ểu 150 m l / giờ . Chạy t h ậ n n h ân t ạo kh i có c hỉ đị n h : s u y th ậ n c ấ p , thừa nước ( ph ù nã o , p h ù ph ổ i ), n hiễm to a n máu nặn g , tăng Kali / máu, tăng urê máu. Đi ề u t r ị t h ay t h ế t h â n l i ê n tục r ất có h i ệu q u ả t r o n g v i ệc đào t hải đ ộc t ố n ọc o n g và cải th i ện r ối l o ạ n chức n ăn g đ a c ơ q u an t r ê n b ệnh n h â n o ng đ ốt và g ó p p h ầ n giảm t ỉ lệ t ử v o n g bệnh n h ân o ng đốt nặng ĐIỀU TRỊ

39. TIÊN LƯỢ N G Tỉ lệ tử vong chung là 5 , 1 % v à c a o hơn tr ê n nh ó m bệnh nhân c ó nhiều hơn 1 vết đố t. Triệu c h ứng lâm s àng v à m ức độ nặng phụ thuộc vào : số mũi đố t, loại on g , ➢ ➢ ➢ v ị trí đố t, tình trạng sức khỏe của bệnh nhâ n , c ơ địa ( dị ứng) .

40. Thank you!