58_ગુજરાત રાજ્યની પ્રગતિ અને વિકાસને શક્તિ આપતા મેગા પ્રોજેક્ટ્સ.docx

Infrastructure development of Gujarat

1. ગુજરાત રાજ્યની પ્રગ
તિ અને વિકાસને શક્તિ આપતા મેગા પ્રોજેક્ટ્સ

ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સેક્ટર દ
ેશ માટે અસ્કયામતોનું નિર્માણ કરવાનું છે
. તે રાષ્ટ્ર
નિર્માણનો એક ભાગ છે
.
શ્રી ગૌતમ અદાણી
પ્રાથ
મિક માહિતી
છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં ગુજરાત હવે ભારત માટે શ્રેષ્ઠતાના હબ તરીકે
ઉભરી રહ્યું છે ત્યાર ે ઉદ્યોગોથી લઈને પ્રવાસી આક
ર્ષણો સુધી
, રાજ્ય
અકલ્પનીય દર ે
વિકાસ અને વિસ્તરણ કરી રહ્યું છે
. ગુજરાતના કેટલાક
મેગાપ્રોજેક્ટ્સ કે જ ે ગુજરાતના
વિકાસમા ં વધ ુ વધારો કરશ ે તેમજ
ગુજરાત ને આ
ર્થિક અને સામાજિક રીતે મજબૂત કરવામાં મદદરૂપ થશે
તેના
વિષે પ્રાથમિક માહિતી જાણીએ
.
તે પ્રોજેક્ટકના નામ છે ધોલેરા સર,ગિ
ફ્ટ સીટી
,મુંબઈ-અમદાવાદ હાઈ-
સ્પીડ રેલ,અમદાવાદ-રાજકોટ સેમી-હાઈ-સ્પીડ રેલ,અમદાવાદ-ધોલેરા
એક્સપ્રેસ વે, કલ્પસર પ્રોજેક્ટ,દિ
લ્હી
-મુંબઈ એક્સપ્રેસ વે,અમૃતસર
જામનગર એક્સપ્રેસ વે,દિ
લ્હી
-અમદાવાદ હાઇ-સ્પીડ રેલ, કચ્છ હાઇ
બ્રિડ
રિ
ન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક અને રાજકોટ એઈમ્સ
.ચાલો આપણે આ પ્રોજેક્ટ
ની પ્રાથ
મિક માહિતી જાણીએ
.
ધોલેરા સર
ધોલેરા સ્મા
ર્ટ સિટી રાજ્યના સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ પૈકી એક છે
.
ધોલેરા સ્પે
શિયલ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ રિજન તરીકે પણ ઓળખાય છે
, આ
પ્રોજેક્ટ નેશનલ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ કો
રિડોર ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશનના
વિ
કાસલક્ષી કાર્યક્રમનો એક ભાગ છે
. ક
થિત રીતે આ એક ટકાઉ શહેર
બનવા જઈ રહ્યું છે જેમાં
વિશ્વ કક્ષાનું ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર
, લાઈવ, વ
ર્ક અને પ્લે
સિ
સ્ટમ
, ટકાઉપણું, આંત
રિક અને બાહ્ય કનેક્ટિવિટી અને ઘણું બધું છે
.
આ અંત
ર્ગત
10 તબક્કામાં રહેણાંક પ્રોજેક્ટ બનાવવામાં આવશે. આ
રાજ્ય અને રાષ્ટ્રના
વિકાસ માટે ગુજરાતના શ્રેષ્ઠ ભાવિ મેગાપ્રોજેક્ટ્સમાંથી
એક છે.
ગિ
ફ્ટ સીટી
ગુજરાત ઇન્ટરનેશનલ ફાઇનાન્સ ટેક-સિ
ટી એ ગુજરાતમાં નિર્માણાધીન
કેન્દ્રીય
બિઝનેસ સિટી છે
. તે ખૂબ જ પ્રથમ ગ્રીન
ફિલ્ડ સ્માર્ટ સિટી અને
નાણાકીય સેવાઓ ક્ષેત્ર છે અને ભારતમાં તેના પ્રકારનો પ્રથમ પ્રોજેક્ટ છે.
આ પ્રોજેક્ટ પાછળનો પ્રાથ
મિક ઉદ્દેશ્ય રોકાણકારો અને ઉભરતા ઉદ્યોગ
સાહ
સિકોને વિસ્તરણ માટે આધાર પૂરો પાડવા માટે ગુજરાતને કોર્પોરેટ
સ્વ
ર્ગમા ં પરિવર્તિત કરવાનો છે
. હાઇ
બ્રિડ શહેરમા ં તેન ું સેટઅપ વધુ
ઉદ્યોગસાહ
સિકોને આકર્ષિત કરશે અને ભારતમાં લાંબા ગાળાના મૂલ્ય
કેપ્ચર પ્રદાન કરશે.
મુંબઈ - અમદા
વાદ હાઈ
- સ્પીડ ર
ેલ

મુંબઈ-અમદાવાદ હાઈ-સ્પીડ એ ભારતનો પ્રથમ હાઈ-સ્પીડ રેલ કો
રિડોર
છે, જે હાલમાં
નિર્માણાધીન છે
. આ રેલ કો
રિડોર પૂર્ણ થવાથી ભારતના બે
મુખ્ય શહેરો - મુંબઈ અને અમદાવાદને જોડવામાં આવશે. જોકે આ
પ્રોજેક્ટ શરૂઆતમાં 2020 માં શરૂ થવાનો હતો અને 2023 માં સમાપ્ત
થવાનો હતો, ઘણી બધી અડચણોને કારણે પ્રગ
તિમાં વિલંબ થયો છે
. આ
હાઈ-સ્પીડ રેલ કો
રિડોરનું સંચાલન મોટે ભાગે બે તબક્કામાં શરૂ થશે
.
પ્રથમ તબક્કો ગુજરાત સુધી 352 કિ
મીનું અંતર કવર કરશે
, જ ે 2027
સુધીમાં કા
ર્યરત થવાની સંભાવના છે
. તે ઉપરાંત, સુરત અને બીલીમોરા
વચ્ચેનો 50 કિ
મીનો નાનો વિસ્તાર
2026 સુધીમાં કા
ર્યરત થઈ જશે
.

2. અમદા
વાદ
- રાજકોટ સેમી - હ
ાઈ
- સ્પીડ
અન્ય સેમી-હાઈ-સ્પીડ ટ્રેન કો
રિડોર જે યાદીમાં વિશેષ ઉલ્લેખને પાત્ર છે
ત ે અમદાવાદ-રાજકોટ સેમી હાઈ-સ્પીડ ટ્રેન છે. આ અમદાવાદ અને
રાજકોટને જોડશે અને વચ્ચેના છ સ્ટેશનોમાંથી પસાર થશે. સમગ્ર પ્રોજેક્ટ
માટે અંદા
જિત ખર્ચ રૂ
. 28,291.44 કરોડ છે. પૂ
ર્ણ થયા બાદ
, આ રેલ
કો
રિડોર ટ્રેનોને મહત્તમ
160 કિ
મી પ્રતિ કલાકની ઝડપે મુસાફરી કરવા
સક્ષમ બનાવશે. આનાથી પ્રવાસીઓ અમદાવાદ અને રાજકોટ વચ્ચેનું
અંતર 2 કલાકથી ઓછા સમયમાં કાપી શકશે. તે સ્ટાન્ડ
ર્ડ ગેજ ટ્રેક છે
.
અમદા
વાદ
- ધોલેરા એક્સપ્રેસ
વે

ધોલેરાની આસપાસ જે પ્રકારનો
વિકાસ થઈ રહ્યો છે તે સાથે
, અમદાવાદ
ધોલેરા એક્સપ્રેસ વ ે માટે પ્રોજેક્ટ પ્રસ્તાવ પણ આશ્ચ
ર્યજનક ન હતો
.
એક્સપ્રેસ વ ે અંદા
જિત
109 કિ
મીનું અંતર કવર કરશ ે અને ત ે
4-લેન
એક્સેસ-નિ
યંત્રિત રોડ છે
. આ એક્સપ્રેસ વે નવાગામ ખાતે સરદાર પટેલ
રી
ંગ રોડ અને ધોલેરા સ્પેશિયલ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ રિજન
(SIR) ને જોડશે. સમગ્ર
પ્રોજેક્ટ માટે કુલ અંદા
જિત ખર્ચ રૂ
. 3,500 કરોડ છ ે અન ે હાલમાં
નિ
ર્માણાધીન છે અને તે ડિસેમ્બર
2024 સુધીમાં પૂ
ર્ણ થઈ જશે
.
કલ્પસર પ્રોજ
ેક્ટ
ગલ્ફ ઓફ ખંભાત ડેવલપમેન્ટ પ્રોજેક્ટ તરીકે ઓળખાતા, કલ્પસર ડેમ
પ્રોજેક્ટમાં ખંભાતના અખાત પર 30 કિ
મીના ડેમનું નિર્માણ સામેલ છે
. આ
પ્રોજેક્ટનો પ્રાથ
મિક ઉદ્દેશ પીવા
, સિ
ંચાઈ અને ઔદ્યોગિકીકરણ માટે પણ
સ્થિ
ર તાજા પાણીના સ્ત્રોતો ઉત્પન્ન કરવાનો છે
. બાંધવામાં આવેલા ડેમમાં
10,000 મિ
લિયન ક્યુબિક મીટર પાણીની ક્ષમતા હશે
. આ પ્રોજેક્ટની
અંદા
જિત કિંમત
INR 90,000 કરોડ છે અને તે ટાઇડલ પાવર પ્લાન્ટને
બાદ કરતા નથી. આ પ્રોજેક્ટને પૂ
ર્ણ થવામાં હજુ
20 વ
ર્ષ લાગશે
, તેથી
અમ ે તેન ે 2035 અથવા 2038 સુધીમા ં પૂ
ર્ણ કરવાનો અંદાજ લગાવી
શકીએ છીએ. ગુજરાતમાં આ ભા
વિ મેગા પ્રોજેક્ટ રાજ્યના ખેડૂતોને પાક
ઉગાડવામાં મદદ કરશે.
દિ
લ્હી
- મુંબઈ એક્સપ્રેસ
આ એક્સપ્રેસ વ ે 1350 કિ
મી લાંબો છે અને સુરત અને વડોદરા સહિત
દિ
લ્હી અને મુંબઈ વચ્ચેના વિવિધ મોટા શહેરોને જોડશે
. તે 8-લેન પહોળો
એક્સપ્રેસવે છે જ ે હાલમાં
નિર્માણાધીન છે અને ભવિષ્યમાં
12 લેન સુધી
વિ
સ્તરણ કરી શકાય છે
. આ એક્સપ્રેસ વેના
નિર્માણથી દિલ્હી અને મુંબઈ
વચ્ચે 24 કલાકની મુસાફરીનો સમય 12 કલાકનો થઈ જશે.
અમૃતસર જામનગર એક્સપ્રેસ
વે
આ એક અગ્રણી એક્સપ્રેસવે પ્રોજેક્ટ જ ે હાલમાં
નિર્માણાધીન છે તે
અમૃતસર-જામનગર એક્સપ્રેસવે છે, જે 1,257 કિ
મીનું અંતર આવરી લે છે
.
આ 4-6 લેનનો પહોળો એક્સપ્રેસ વે હશે અને અમૃતસર અને જામનગર
વચ્ચેના મુસાફરીના સમયમા ં નોંધપાત્ર ઘટાડો કરશે. આ હાલમાં

3. ભારતમાલા અન ે અમૃતસર-જામનગર ઇકોનો
મિક કોરિડોર
(EC-3)
પ્રોજેક્ટ્સ હેઠળ સબસેટ છે. એક્સપ્રેસ વે ગુજરાતમાંથી પણ પસાર થશે.
આ એક્સપ્રેસવે પરનું કામ 2019 માં શરૂ થયું હતું અને અહેવાલ મુજબ
2024 માં સમાપ્ત થશે.
દિ
લ્હી
- અમદા
વાદ હાઇ
- સ્પીડ ર
ેલ

આ
દિલ્હી અને અમદાવાદ વચ્ચેનો હાઇ
-સ્પીડ રેલ કો
રિડોર છે જે હાલમાં
નિ
ર્માણાધીન છે
. તેના પૂ
ર્ણ થવા પર
, આ ભારતનો બીજો હાઇ-સ્પીડ રેલ
કો
રિડોર હશે
. આ પ્રોજેક્ટનું બાંધકામ 2020 ના દાયકાના અંતમાં શરૂ
થયું હતું. આ પ્રોજેક્ટ ક્યારે સમાપ્ત થશે તે અંગે કોઈ સત્તાવાર પુ
ષ્ટિ અથવા
અંદાજ નથી. જો કે, 2031 સુધીમાં આને કા
ર્યરત કરવાનું લક્ષ્ય છે
. આ રૂટ
દિ
લ્હીના દ્વારકા સેક્ટર
21થી શરૂ થશે અને અમદાવાદમાં સમાપ્ત થશે.
રાજકોટ એઈમ્સ
ભારતમાં સારા ડોકટરોની વધતી જતી માંગ સાથે, રાજકોટ AIIMS ની
શરૂઆત દ
ેશમા ં અન્ય એક આવશ્યક બાબત હતી
. આ સા
ર્વજનિક
મે
ડિકલ કોલેજનું પ્રથમ શૈક્ષણિક વર્ષ ડિસેમ્બર
2020 માં શરૂ થયું હતું.
વ
ર્ષોથી
, શૈક્ષ
ણિક સંસ્થાએ હજારો વિદ્યાર્થીઓના ભવિષ્યન ે આકાર
આપીને પોતાની જાતને અગ્રેસર તરીકે સ્થા
પિત કરી છે
. તે કેન્દ્રીય આરોગ્ય
અને પ
રિવાર કલ્યાણ પ્રધાન હર્ષ વર્ધન હતા
, જેમણ ે 2020 માં પ્રથમ
શૈક્ષ
ણિક બેચનું વર્ચ્યુઅલ રીતે ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું
.
કચ્છ
હાઇબ્રિડ રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક
ગુજરાત અથવા કચ્છ હાઇ
બ્રિડ રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક ગુજરાતના કચ્છ
જિ
લ્લાના વિઘાકોટ ખાતે બનાવવામાં આવી રહ્યો છે
. આ પ્રોજેક્ટ
વિન્ડ
ટ
ર્બાઇન અને સોલાર પેનલ દ્વારા
30 ગીગાવોટ વીજળી ઉત્પન્ન કરશે.
તે
વિશ્વનો સૌથી મોટો રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક હશે
, જે 72,600 હેક્ટરમાં
ફેલાયેલો છે. અદાણી ગ્રીન એન
ર્જી
, સ
ર્જન રિયાલિટીઝ
, એનટીપીસી,
ગુજરાત ઇન્ડસ્ટ્રીઝ પાવર કંપની અન ે ગુજરાત સ્ટેટ ઇલે
ક્ટ્રિસિટી
કો
ર્પોરેશને હાઇબ્રિડ વિન્ડ
-સોલાર એન
ર્જી પાર્ક વિકસાવવા માટે ટેન્ડર
જીત્યા છે. વિ
ન્ડ એનર્જી પાર્કનું ટેન્ડર હજુ બાકી છે
. આ પા
ર્ક
2025 સુધીમાં
પૂ
ર્ણ થશે
.