Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ_ΠΕΡΙΛΗΨΗ_ΚΕΦΑΛΑΙΑ_ 6-18.docx

Περίληψη από το 6ο μέχρι και το 18ο κεφάλαιο της Β΄ ενότητας της Γεωγραφίας Ε Δημοτικού

1. Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης, στη Βαλκανική
χερσόνησο. Συγκεκριμένα είναι το νότιο άκρο της Βαλκανικής χερσονήσου.
Στα ανατολικά της Ελλάδας βρίσκεται η Ασία, ενώ στα νότια βρίσκεται η Αφρική. Στα ανατολικά,
στα δυτικά και στα νότια η Ελλάδα βρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα, που βρίσκεται ανάμεσα
στην Ευρώπη και στην Αφρική, γι’ αυτό λέμε ότι είναι μεσογειακή χώρα.
Συνορεύει στα βόρεια με τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Στα ανατολικά
συνορεύει με την Τουρκία (Ευρωπαϊκή) και στα δυτικά με την Ιταλία.
Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται ως σταυροδρόμι τριών ηπείρων, γιατί βρίσκεται εκεί που συναντώνται
τρεις ήπειροι: η Ευρώπη, η Ασία και η Αφρική. Οι χερσαίες και οι θαλάσσιες συγκοινωνίες και οι
μεταφορές των προϊόντων μεταξύ των τριών αυτών ηπείρων γίνονται διαμέσου της ηπειρωτικής
Ελλάδας ή των θαλασσών της. Επίσης χαρακτηρίζεται σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, εξαιτίας
της γεωγραφικής της θέσης. Από την Ελλάδα περνούσαν και περνούν οι λαοί αυτών των ηπείρων.
Έτσι, οι λαοί επικοινωνούν μεταξύ τους και ανταλλάσουν στοιχεία του πολιτισμού τους.
Η Ελλάδα είναι μία χερσόνησος περιτριγυρισμένη από μικρά και μεγάλα νησιά. Ο μακρόστενος
κορμός της χερσονήσου αποτελεί την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ το σύνολο των νησιών, αποτελεί τη
νησιωτική Ελλάδα.
Οριζόντιος διαμελισμός: ονομάζονται τα ακτογραφικά στοιχεία μιας χώρας. (χερσόνησοι, κόλποι,
νησιά, ακρωτήρια, πορθμοί, ισθμοί κ.λ.π.)
Κατακόρυφος διαμελισμός: περιλαμβάνονται τα όρη και οι οροσειρές, τα οροπέδια, οι λόφοι, οι
πεδιάδες, οι κοιλάδες, τα φαράγγια κ.λ.π.
Ακτογραφικά στοιχεία: είναι τα σχέδια που φτιάχνει η θάλασσα με την ακτή.
ακρωτήριο μια άκρη γης που εισχωρεί μέσα στη θάλασσα
ακτογραμμήμία γραμμή που εκεί συναντιούνται η ξηρά και η θάλασσα
διώρυγα τεχνητό μεγάλο κανάλι που ενώνει δύο θάλασσες ή δύο λίμνες ή δύο ποτάμια
ισθμός στενή λωρίδα ξηράς που ενώνει δύο στεριές και χωρίζει δύο θάλασσες
κόλπος ένα μέρος της θάλασσας που μπαίνει μέσα στην ξηρά
όρμος μικρός κόλπος
πορθμός ένα κομμάτι θάλασσας που χωρίζει δύο ξηρές και ενώνει δύο θάλασσες
Η χώρα μας είναι μία χερσόνησος που βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος, το Αιγαίο Πέλαγος και το
Λιβυκό πέλαγος, που βρίσκονται στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Άλλα πελάγη είναι: το Θρακικό, το Ικάριο, το Καρπάθιο, το Μυρτώο, το Κρητικό.

2. Περίπου το
1
5
της συνολικής επιφάνειας της Ελλάδας αποτελείται από νησιά. Τα ελληνικά νησιά
είναι περισσότερα από 2.000 και τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται στο Αιγαίο.
1.Κρήτη 2.Εύβοια 3.Λέσβος 4.Ρόδος 5.Χίος
6.Κεφαλονιά 7.Κέρκυρα 8.Σάμος 9.Λήμνος 10.Νάξος
Το έδαφος των ελληνικών νησιών είναι γενικά ορεινό, με μικρές πεδιάδες στα παράλια.
Νησιωτικό σύμπλεγμα: ομάδες νησιών που βρίσκονται στην ίδια θαλάσσια περιοχή.
Τα νησιωτικά συμπλέγματα είναι: οι Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, οι Σποράδες, Τα νησιά του
Ανατολικού Αιγαίου και τα Επτάνησα. Εκτός από τα Επτάνησα που βρίσκονται στο Ιόνιο Πέλαγος,
τα υπόλοιπα βρίσκονται στο Αιγαίο.
Οι ήπιες κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στις παραθαλάσσιες περιοχές ευνόησαν την ίδρυση
και ανάπτυξη μεγάλων πόλεων στις περιοχές.
Οι μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας: Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Βόλος,
Λάρισα, Χανιά, Ιωάννινα, Χαλκίδα, Καβάλα.
Το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας είναι ορεινό. Βουνά μικρά και μεγάλα καλύπτουν το 80% του
εδάφους της. Υπάρχουν δύο μεγάλες οροσειρές: η οροσειρά της Ροδόπης (βρίσκεται στη Θράκη και
αποτελεί το φυσικό σύνορο της χώρας με τη Βουλγαρία) και η οροσειρά της Πίνδου ( που διασχίζει
κάθετα τη χώρα και ξεκινώντας από την Ήπειρο, περνάει από τη Στερεά Ελλάδα , την
Πελοπόννησο και φτάνει μέχρι την Κρήτη).
Οροσειρά: σύνολο διαδοχικών βουνών
Φαράγγι: βαθιά και απόκρημνη χαράδρα
Το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας είναι ο Όλυμπος (2.917 μ.-Θεσσαλία). Άλλα μεγάλα βουνά είναι: ο
Βόρας (Μακεδονία), ο Σμόλικας κι ο Γράμμος (Ήπειρο), η Γκιώνα κι ο Παρνασσός (Στερεά
Ελλάδα), ο Ταΰγετος και ο Πάρνωνας (Πελοπόννησο), τα Λευκά Όρη και η Ίδη (Κρήτη).
Η μεγαλύτερη πεδιάδα της Ελλάδας είναι η Θεσσαλονίκης-Γιαννιτσών και βρίσκεται στη Μακεδονία.
Είναι μια μεγάλη εύφορη πεδιάδα που φτάνει μέχρι τη θάλασσα του Θερμαϊκού κόλπου. Είναι λοιπόν
μια παράλια πεδιάδα. Άλλες πεδιάδες: Έβρου και Ξάνθης-Κομοτηνής (Θράκη), Σερρών-Δράμας
(Μακεδονία), η πεδιάδα της Θεσσαλίας (Θεσσαλία, η οποία είναι περιτριγυρισμένη από βουνά, γι’
αυτό και είναι μια ηπειρωτική ή εσωτερική πεδιάδα), η πεδιάδα της Κωπαΐδας (Στερεά Ελλάδα) και
η πεδιάδα της Ηλείας (Πελοπόννησο).
Ηπειρωτική πεδιάδα: η πεδιάδα που περιβάλλεται από βουνά.

3. Κοιλάδα: στενό κομμάτι πεδινού εδάφους, ανάμεσα σε δύο βουνά, που συνήθως το διασχίζει ένα
ποτάμι.
Οροπέδιο: πεδινή έκταση πάνω σε βουνό.
Παράλια πεδιάδα: η πεδιάδα που είναι ανοιχτή στη θάλασσα.
Στις ορεινές περιοχές δεν μπορεί ν’ αναπτυχθεί καλό οδικό δίκτυο με αποτέλεσμα οι κάτοικοι τον
χειμώνα να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα: συγκοινωνία, επικοινωνία, υγεία, διατροφή κ.ά.
Οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, που όμως
αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Μια άλλη ασχολία που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια είναι ο
αγροτουρισμός. Χτίζονται ξενώνες και ξενοδοχεία για να απολαμβάνουν οι επισκέπτες την ομορφιά
του βουνού και να αγοράζουν παραδοσιακά προϊόντα.
Οι αγρότες φτιάχνουν αγροτικούς συνεταιρισμούς (μικρές ομάδες με κοινούς επαγγελματικούς
στόχους), για να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους, να προωθήσουν καλύτερα τα προϊόντα τους και
να πετύχουν καλύτερες τιμές.
Ορεσίβιος: κάτοικος ορεινών περιοχών (βουνίσιος)
Πεδινές πόλεις: Δράμα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πάτρα, Καρδίτσα.
Ορεινές πόλεις: Ιωάννινα, Τρίπολη, Γρεβενά, Φλώρινα, Καρπενήσι.
Καιρικές συνθήκες: η βροχή, ο άνεμος, το κρύο, η υγρασία κλπ, που παρουσιάζονται σε μια περοχή
για μικρό χρονικό διάατημα.
Καιρός: οι συνθήκες(θερμοκρασία, υγρασία, βροχή, άνεμος κά) που επικρατούν σε ένα μέρος σε μια
συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Κλίμα: οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε έναν τόπο σε κάθε εποχή κι επαναλαμβάνονται
σχεδόν ίδιες για πολλά χρόνια. Εξαρτάται από 3 παράγοντες: την απόσταση από τη θάλασσα, το
υψόμετρο και τις ειδικές τοπικές συνθήκες.
Το κλίμα της Ελλάδας είναι εύκρατο μεσογειακό (ήπιους χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια).
Πρόγνωση καιρού: οι μετεωρολόγοι συγκεντρώνουν και επεξεργάζονται μετρήσεις με σκοπό την
πρόβλεψη των αλλαγών του καιρού.
Οι καθημερινές ασχολίες των ανθρώπων εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.
Τα τελευταία χρόνια με την κλιματική αλλαγή, εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα (λιώσιμο
πάγων, παγετός και χιόνια, τυφώνες και ανεμοστρόβιλοι, πλημμύρες από βροχοπτώσεις).