8. Tik bozuklukları.pptzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz

zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz

1. TİK BOZUKLUKLARI
İLETİŞİM BOZUKLUKLARI
Dr. Öğrt. Abdülbaki ArtıkDr. Öğrt. Abdülbaki Artık
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi KliniğiÇocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniği
Uşak Üniversitesi Tıp Fakültesi Uşak Üniversitesi Tıp Fakültesi
20212021

2. UÇEP 2020

3. Amaç ve Öğrenim Hedefleri
•Amaç;
•Tik bozuklukları ve iletişim bozuklukları ile ilişkili;
•Epidemiyolojik veriler,
•Semptomlar ve klinik gidişat hakkında bilgi kazanmak
•Öğrenim Hedefleri;
•Bu dersin sonunda Dönem 4 öğrencileri Tik bozuklukları ve iletişim
bozukluklarına ait çekirdek belirtileri sayar.
•Bu bozukluklara yönelik ön tanı koyar ve sevk zincirini bilir.

4. TİK BOZUKLUKLARI

5. •Sıklık ve yoğunluk açısından dalgalanmalar gösteren, normal davranışı
andıran, ani-hızlı-ritmik olmayan-tekrarlayıcı-amaçsız-karşı
konamayan mimik, jest (motor hareketler) yada seslerdir. Genellikle
kısa süreli nöbetler halinde aralıklı olarak ortaya çıkar.
•Bedende bulunan hemen hemen her istemli motor hareket ya da
seslendirme tik olarak karşımıza çıkabilir.
•Farklı kas gruplarını tutabilir.
•Genelde basmakalıp bir örüntü taşırlar.
TİK TANIMI
5

6. •Tipler: Motor-Vokal-Bileşik
•Anatomik Yerleşim: Tekil-Çoğul
•Sayı: Zaman diliminde gerçekleşen tip/cins sayısı
•Sıklık
•Süre:genelde kısadır. Klonik(100 ms’den kısa) Tonik(300 ms’den uzun)
•Karmaşıklık: Basit-Kompleks
TİKLERİN SINIFLANDIRMASI-ÖZELLİKLERİ
6

7. •Ekolali (duyulan ses ve sözcüklerin taklidi)
•Koprolali (küfürlü konuşma)
•Ekopraksi (başkalarının hareketlerinin taklit edilmesi)
•Kopropraksi (istem dışı, açık saçık hareket ve işaretler yapma)
•Palilali (kendisinin söylediği son hece veya kelimenin taklidi)
 
TİKLERİN SINIFLANDIRMASI-ÖZELLİKLERİ
7

8. •En yoğun tik şiddeti genelde 7-15 yaş arasındandır.
•Genç yetişkinliğe geçişle yoğunluk azalır.
•Tourette sendromunda
•1/3’ünde ergenlik sonlarında ve genç yetişkinlikte hiç tik olmaz
•yarısından azında minimal düzeyde kalır
•¼’ünden azında ise süregen tikler görünür
•%5’inde yetişkinlikte çocukluk dönemine göre daha şiddetli tikler görünür.
TİKLERİN SINIFLANDIRMASI-ÖZELLİKLERİ
8

9. •Bastırılabilir olma: Diğer hareket bozukluklarından farklarından birisi
kısa süreli olarak bastırılabilmesidir. (yaşla artar.1-2 dk-1-2 saat) Sonra
patlar.
•Duyusal Fenomen: Tik öncesi hoş olmayan bir his. Ardından gelen tik
bu hissi azaltır. TS’da %90. Tedavide kullanılır!
TİKLERİN SINIFLANDIRMASI-ÖZELLİKLERİ
9

10. NÖROGELİŞİMSEL BOZUKLUKLAR KATEGORİSİNDEDİRLER.
Tourette Bozukluğu 307.23 (F95.2)
A. Eşzamanlı olmaları gerekmese de, hastalığın gidişi sırasında bir zaman,
hem çoğul motor, hem de bir ya da daha çok sesle ilgili istençdışı hareket
(tik) olmuştur.
B. İstençdışı hareketlerin sıklığı artıp azalabilir ancak ilk başladığından beri,
bir yıldan daha uzun sürmüştür.
C. On sekiz yaşından önce başlamıştır.
D. Bu bozukluk bir maddenin (örn. kokain) ya da başka bir sağlık
durumunun (örn. Huntington hastalığı, postviral ensefalit) fizyolojiyle ilgili
etkilerine bağlanamaz.
DSM V TANI KRİTERLERİ
10

11. Kronik Tik Bozukluğu 307.22 (F95.1)
A. Hastalık sırasında tekil ya da çoğul motor ya da sesle ilgili istençdışı hareketler
olmuştur, ancak bunlar hem motor, hem de sesle ilgili olmamıştır.
B. İstençdışı hareketlerin sıklığı artıp azalabilir ancak ilk başladığından beri, bir
yıldan daha uzun sürmüştür.
C. On sekiz yaşından önce başlamıştır.
D. Bu bozukluk bir maddenin (örn. kokain) ya da başka bir sağlık durumunun(örn.
Huntington hastalığı, postviral ensefalit) fizyolojiyle ilgili etkilerine bağlanamaz.
E. Tourette bozukluğu için tanı ölçütleri hiçbir zaman karşılanmamıştır.
Varsa belirtiniz;
● Yalnızca motor istençdışı hareketlerle giden
● Yalnızca sesle ilgili istençdışı hareketlerle giden
DSM V TANI KRİTERLERİ
11

12. Geçici Tik Bozukluğu 307.21 (F95.0)
A. Tekil ya da çoğul motor ve/ya da sesle ilgili istençdışı hareketler.
B. İstençdışı hareketler, ilk başladığından beri, bir yıldan daha kısa.
C. On sekiz yaşından önce başlamıştır.
D. Bu bozukluk bir maddenin (örn. kokain) ya da başka bir sağlık
durumunun(örn. Huntington hastalığı, postviral ensefalit) fizyolojiyle
ilgili etkilerine bağlanamaz.
E. Tourette bozukluğu ya da süregiden (süreğen) motor ya da sesle ilgili
istençdışı hareket bozukluğu için tanı ölçütleri hiçbir zaman
karşılanmamıştır.
DSM V TANI KRİTERLERİ
12

13. •%4-12 herhangi bir dönemde tik
•Prevalans
•Geçiçi tik boz: %5
•Kronik tik: %0,5-3
•Tourette sendromu: %1
•E/K: 2/1
EPİDEMİYOLOJİ
13

14. •Ortalama semptom başlangıcından 5 yıl sonra tanı almaktadırlar.
•Anamnez-klinik gözlem! Spesifik laboratuar testi yoktur.
•Başlangıç yaşı-seyri-stresör-tetikleyici-duysal fenomen-baskılanabilirlik-
zorlaştıran iyileştiren faktörler-dönemsellik
•Cbc,bft,kcft,tiroid,ferritin,idrarda madde
•Ani başlangıçenfeksiyon
•Ek nörolojik bulgu varsaMR-EEG
•Psikiyatrik eş tanı sorgula.
•Yale genel tik ağırlığı derecelendirme ölçeği.
•Videolar.
TANI-DEĞERLENDİRME
14

15. •Madde kullanımı sorgula
•Stereotipiler Tekrarlayıcı, amaçsız ve görünüşte istemli hareketlerdir. Otizm MR
•Kore Basit rastgele, düzensiz ve nonstereotipik hareketlerdir. Dikkat dağıtılınca artar.
Vucudun bir kısmından diğerine geçer. CP, Hungtinton, SYDENHAM KORESİ,
KERNİKTERUS, İNME
•Diskineziler Yavaş, uzatılmış bükülme hareketleridir ve kas geriliminin uzamış durumu
ile karışır. İlaca bağlı, Wilson, Hungtinton, Parkinson
•Atetoid hareketler Yavaş,düzensiz, kıvrılma hareketleridir. Genellikle parmakları ve ayak
başparmağını içerir. Nadiren boyunu da içerir. Korelerde
•Miyokloni Kısa, basit, şok benzeri kas gruplarının özelleşmiş kaslarını etkileyebilen kas
kasılmaları. Anksiyete, miyoklonik epilepsi, metabolik, wilson hipoksi
•Sinkinezis Spesifik istemli bir hareketle ilişkili istemsiz hareketler. Bir gözü kapatırken
ağzın köşesini kaldırmak. Psikojenik
AYIRICI TANI
15

16. Obsesyon-Kompülsiyon ve Tikler:
•Yapmak zorunda hissetme! ortak temel
•Dirençte gerilim artar.
•Düşünce,davranış ya da hareket sergilemekle rahatlama sağlanabilir.
•Kompulsiyonda otonomik anksiyete ve karmaşık düşünce süreçleri
eşlik eder.
•Tiklerde düşünceden ziyade duysal semptomlar tike zorlar.
•TS’li bireylerde gözlenen OKB’de girici saldırgan içerikli ya da
uygunsuz cinsel içerikli düşünce veya imajlar vardır. Klasik OKB’de
bulaşma ve zarar verme ile ilgili kaygılar ön plandadır.
AYIRICI TANI
16

17. EŞ TANI YÜZDE
DEHB- EN SIK %40-60
OKB %40-70
ÖÖG(aritmetik ve yazı) %20-25
ANKSİYETE BOZ %25-40
DEPRESYON %50
UYKU BOZ %12-44
EŞ TANILAR
17

18. •%80 ergenlikte azalır. %20 erişkinlikte devam.
•KÖTÜ PROGNOZ
•Aile öyküsü
•Tik sıklığı ve şiddeti(vokal + kompleks)
•Komorbid DEHB + OKB
•Saldırgan davranışlar
•Zayıf ince motor
•Küçük kaudat nükleus volümü
GİDİŞ
18