9.PANUKALANG-PROYEKTO. Lesson 3 2nd quarter

Filipino sa Piling Larangan

1. Republic of the Philippines
Department of Education
Region XII
Division of Sultan Kudarat
ESPERANZA NATIONAL HIGH SCHOOL
Poblacion, Esperanza, Sultan Kudarat
James Casa [email protected]
ARALIN 9:
PANUKALANG PROYEKTO

2. Alamin
Upangmas madagdaganpa ang
iyongpagkatuto, ang aralingitoay
inihandapara saiyo. Layuninnitong
magabayanka sapagbuong isang
panukalangproyektogamitang tamang
pagkakasunod-sunodnalilinangsa
kakayahanng kalkulasyon, badyetat iba
pa sapinilinglarangan.
Anobaang ibigsabihinng
Panukalaat ng Proyekto? Paanomo
masabinaitoay isangproyekto?
Nasubukanmonabang magpatayong
isanggusali? Mahalagabaang isang
maayosnapaghahandabagosimulan
ang isangproyekto? Anoang layuninng
PanukalangProyekto?

3. Alamin
Sa aralingitoay
mararanasanmongmaglahadng
isangPanukalangProyekto.
Inaasahannamas
mapalalimpa ang iyong
kasanayansamgadapatgawin
sapagbuong Panukalang
Proyekto. Naritoang angmga
iilangmgadapatmotandaansa
pag-aaralnaito.

4. Layunin
Ang layuninnitoay makamit
moang pinakamahalagang
kasanayangpampagkatutona:
Nabibigyang-kahuluganang
mgaterminongakademikona
may kaugnayansapiniling
sulatin. CS_FA11/12PT-OM-O-90

5. PANUKALA SA PAGPAPAGAWA NG MALALALIM AT
MALALAWAK NA KANAL SA BARANGAY LAGAO
Mulakay Tess F. CalledoEspinosa
Street Purok 18,
Nursery Road Barangay Lagao,
Lungsodng HeneralSantos
Ika-25 ng Mayo 2020
Habang PanahongGugulin: 3 buwanat kalahati

6. I. Pagpapahayagng Suliranin
IsaangBarangayLagaosamabilisatumunladna
barangayngLungsodHeneralSantos.Itoaynanatiling
pamayanangagrikulturalbagama’tunti-untinaring
nagsusulputanangmgagusalingpabahaysalugarnaito.
IsasamgasuliraningnararanasanngBarangay
Lagaosakasalukuyanayangpagbahasamgaiilang
bahagingbarangaytuwingpanahonngtag-ulan.Itoay
nagdudulotngmalakingproblemasamgamamamayan
tuladngpagkaantalasakanilangtrabahoatpagkasirang
mgakalsada.Angpangunahingsanhingpagbahaayang
mababawatmaliitnakanalnadinadaluyanngmalakas
nabolyumngtubig.

7. Dahildito,angbarangayaynangangailanganng
malalimatmalawaknakanalupangdi-aapawang
malakasnaagosngtubignasiyangdahilanng
pagbahasamgakalsada.Kungitoaymaisasagawa,
tiyaknahindinamagkaproblemaangmamamayansa
nasabingbahaathindinarinmaaantalaangkanilang
pagtatrabaho.Kailangangmaisagawanaang
proyektongitosamadalingpanahonparasa
kapakananatkaligtasanngmgamamamayan.

8. II.Layunin
Makapagpagawangmgamalalalimatmalalawak
nakanalnamakatutulongupangmapigilanangpag-
apawngmalakasnatubignasiyangdahilanng
pagbahasamgakalsada.Itorinaymakakatulongsa
mgamamamayanupangdimaantalaangkanilang
paghahanap-buhay.

9. III.PlanonaDapatGawin
1.Pagpapasa,pag-aaprobaatpaglalabasngbadyet(7
araw)
2.Pagsasagawangbiddingmulasamgacontractoro
mangongontratasapagpapagawangmalalalimat
malalawaknakanal.(2linggo)
3.Pagpupulongngkonsehongbarangayparasapagpili
ngcontractornggagawangkanal(1araw)
4.Pagpapagawangmalalalimatmalalawaknakanalsa
ilalimngpamamahalangkonsehongBarangayLagao.
5.Pagpapasinayaatpagbabasbasngnasabingproyekto.
(1araw)

10. Bataysabinasa.
1. Anoang
nilalamanng
teksto?
SAGOT: Ang nilalamanng tekstoay
tungkolsaplanongpagpapagawang
ngmalalalimat malalawaknakanalsa
Barangay Lagao
2. Ano-anoang mga
mahahalagangbahagi
ng panukalang
proyekto?
SAGOT: Ang ilangmahahalagang
bahaging panukalangproyektoay
ang panimula, layuninat mga
planonggagawin.

11. PANUKALANG
PROYEKTO
Ayonkay Dr. Phil Bartle, itoay isangproposal na
naglalayongilatagang mgaplanoo adhikain
para saisangkomunidado samahan.
Ito ay isangkasulatanng mungkahing
naglalamanng mgaplanong gawaingihaharap
sataoo samahangpag-uukulannitongsiyang
tatanggapat magpapatibaynito.

12. PANUKALANG
PROYEKTO
Detalyadongdeskripyonng isangserye
ng mgaaktibidadnanaglalayong
maresolbaang isangtiyaknaproblema.
Ito ay isaring paraanupangmakitaang
detalyadongpagtatalakaysadahilanat
pangangailangansaproyekto, panahonsa
pagsasagawang proyektoat kakailanganing
resources.

13. PANUKALANG
PROYEKTO
AyonnamankayBesimNebiu,ang
panukalangproyektoayisang
detalyadongdeskripsyonngmga
inihahainggawaing naglalayong
lumutasngisangproblemaosuliranin.

14. BAHAGI NG PANUKALANG
PROYEKTO
PAMAGAT
➢Tiyakingmalinawangpamagat.
Halimbawa,“Panukalaparasa
TULAAN2015saPagdiriwangng
BuwanngWika.”
PROPONENT NG PROYEKTO
➢Tumutukoyitosataooorganisasyong
nagmumungkahingproyekto.Isinusulat
ditoangaddress,e-mail,cellphoneo
telepono,atlagdangtaooorganisasyon.

15. BAHAGI NG PANUKALANG
PROYEKTO
KATEGORYA NG PROYEKTO
➢Ang proyektobaay seminar o
kumperensiya, palihan,
pananaliksik, patimpalak,
konsiyertoo outreach program?
PETSA
➢Kailanipadadalaangproposalat
anoanginaasahanghabang
panahonupangmaisakatuparan
angproyekto?

16. BAHAGI NG PANUKALANG
PROYEKTO
RASYONAL/ PANIMULA
➢Ilalahadditoang mga
pangangailangansa
pagsasakatuparanng proyektoat
kung anoang mgakahalagahan
nito.
DESKRIPSYON NG PROYEKTO
-Isusulatditoangmgapanlahatattiyak
nalayuninokunganoangnaismatamong
panukalangproyekto.Nakadetalyeritoang
mgapinaplanongparaanupangmaisagawa
angproyektoatanginaasahanghabang
panahonupangmakompletoito.

17. BAHAGI NG PANUKALANG
PROYEKTO
BADYET
➢Itatalaritoangdetalyenglahatng
inaasahanggastusinsapagkompleto
ngproyekto.
PAKINABANG
➢Anoangpakinabangngproyektosamga
direktangmaaapektuhannitosaahensiyao
indibidwalna tumutulongupang
maisagawaangproyekto.

18. PAGSULAT NG PANIMULA NG PANUKALANG
PROYEKTO
➢Ang unangmahalaganghakbangnadapatisagawaay ang
pagtukoysapangangailanganng komunidado organisasyong
pag-uukulanng project proposal.
➢Upangmakatulongat makalikhang positibongpagbabago.
➢Magigingtiyak, napapanahon, at akmakung matutumbok
ang tunaynapangangailanganng pag-uukulannito. Sa
madalingsalitaang pangangailanganang magigingbatayan
ng isusulatnapanukala.

19. Pagpapagawang SOLAR POWERED
AUTOMATED SOIL MOISTURE SENSING
WATER IRRIGATION SYSTEM AND
AUTOMATIC FERTILIZER DISTRIBUTOR sa
mgahardinng ENHS
Halimbawang Pamagat
EGIE GEPILANO
JHAN RAY FERNANDEZ
SHYRAH MANCENERO
BARY JANNZEN EUGENIO
JESSEL KAYE LADIA
CHRISTGAIL GARGOLES
KEREN EVE DORONILA
ARIANE TRUBE
BEA MARIE INOCENCIO
MgaProponent

20. Panimula
Dahil satumataasnalebelng modernisasyonat madalasnaabalanaang mgatao
samgakani-kanilangmgatrabaho, nakakalimutanng mgataoang pagbibigay-halaga
at pagdidiligsakanilangmgahalaman. Ang tubigay importantesapang araw-araw
natingbuhay. Ito rinay pangunahingpangangailanganng mgahayopat patinarinang
halaman. DitosaENHS, humigitkumulang20% ng buonglawakng paaralanay may
halaman, itoman ay nakapasongtanimo hindi. Dahil saabalanaang mgamag-aaral
samaraminggawain, hindinanilanagagawangdiliganang kanilangmgahalamanna
nagdudulotng pagkamataynakung saannaitalanabumabang 30% ang survival rate
ng mgahalamansanakalipas2 taon.
Tuwingwalangpasokat bakasyon, mas tumataaspa ang bilangng mga
namamataynahalamansapagkatwalang mgamag-aaralnanagdidiligsamga
halaman.
Isa rinsaproblemang paaralanang pagkasayangng maramingtubigdahilsa
sobra-sobrangpagdidiligng tubig. At ang sobrangpagdiligng halamannamanay
nagdudulotng pagkabulokng mgaugatng halamanat pagkamataynito.
Nakadaragdagdin ng gastusinng paaralanang di-maayosnapaggamitng tubig.
Halimbawang Panimula

21. PAGSULAT NG KATAWAN NG PANUKALANG
PROYEKTO
LAYUNIN
➢Makikitaritoangmgabagaynagustongmakamitoang
pinakaadhikainngpanukala.
➢Kailangangmagingtiyakang layuninng proyekto.
➢Isulatitobataysamgainaasahangresultang panukalang
proyektoat hindibataysakung paanomakakamitang mga
resultangito.

22. Ayonkina Jeremy Miner at Lynn Miner (2008) ang LAYUNIN
S
I
M
P
L
E
SPECIFIC-nakasaadang bagaynanaismakamito
mangyarisapanukalangproyekto
IMMEDIATE-nakasaadang tiyaknapetsakung kailan
matatapos
MEASURABLE-may basehano patunayanna
naisakatutuparanang nasabingproyekto
PRACTICAL-nagsasaadng solusyonsabinanggitna
suliranin
LOGICAL-nagsasaadng paraankung paanomakakamit
ang proyekto
EVALUABLE-masusukatkung paanomakatutulongang
proyekto

23. HALIMBAWA
Ang Pangunahinglayuninng proyektongitoay gumawang isangAutomatic water
irrigation system with fertilizer distributor sapamamagitanng paggamitng mga
kontroladongteknikpara maabotang kinakailangangmoisture ng lupapara mabuhay
ang mgahalamanat makatutulongsapagtitipidng tubig, pagbabawasng mgagawain
ng tao, at makagamitng mas malinisnapinanggagalinganng enerhiyao kuryente
Partikular, ang proyektongitoay naglalayong:
1. Bumuong isangprogramgamitang isangmicrocontrollernamagpoprosesong data
mulasasensorat kontrolinang buongsistemang patubig
2. Alaminang angkopnadaming tubignamaihatidnamakakatulongsapagpapanatili
ng antasng kahalumigmiganng lupaat subaybayanang antasng tubignanag-iimbak
satangkeat makakatulongsasistemang patubig.
3. Bumuong isangawtomatikongdispenser ng patabanaidinagdagsasystemat
ipinamahagisapamamagitanng sistemang patubigatpaghahalonito satubig.

24. PAGSULAT NG KATAWAN NG PANUKALANG
PROYEKTO
PLANONGDAPATGAWIN
➢PagbuongmgatalanggawainoPLANOFACTIONna
naglalamanngmgahakbangnaisasagawaupangmalutas
angsuliranin.
➢Ayondapatitosatamangpagkakasunod-sunodng
pagsasagawanitokasamaang mgataongkailangansa
pagsasakatuparanng mgagawain.
➢Ito rindapatay makatotohanano realistic. Kinakailangan
ikonsideradin ang badyetsapagsasagawanito

25. HALIMBAWA NG PLANO NA DAPAT GAWIN
1. Pagpapasa, pagpapaaprobaat paglalabasng badyet. (3
araw)
2. Paghahanapng taongmay kakayahangmag-assemble at
may kakayahanggumawang codes tuladng technicians at
computer programmer. (4 araw)
2.1. Dalawangtechnician ang aanyayahanpara magsumite
ng kanilangresume upangmalamanang kanilang
credentials.
2.2. Isa namangcomputer programmer ang aanyayahanna
may sapatring kakayahanat may matibaynacredentials
para sapag-eencodeng codes sanasabingestruktura.

26. HALIMBAWA NG PLANO NA DAPAT GAWIN
3. Pagpaplanong istrukturanggagawino diagram at paglilista
ng mgakakailanganingmateryales. (2 araw)
Ang napilingdisenyoo diagram at ang mganalistang
kagamitanay ibibigaysapamunuanng paaralan.
Ang disenyoo diyagramat ang badyetay ipapaskilsa
School’s Transparency and Accountability Board para sa
kaalamanng lahat.
4. Pagbiling mgakakailanganingmateryales. (3 araw)

27. HALIMBAWA NG PLANO NA DAPAT GAWIN
5. Pagpapatayong SOLAR POWERED AUTOMATED SOIL
MOISTURE SENSING WATER IRRIGATION SYSTEM AND
AUTOMATIC FERTILIZER DISTRIBUTORsailalimng
superbisyonng pamunuanng institusyon. (1 buwan)
6. Pagpapasinayaat pagbabasbasng nasabingistruktura. (1
araw)

28. PAGSULAT NG KATAWAN NG PANUKALANG
PROYEKTO
BADYET
➢Gawingsimpleatmalinawangbadgetupangmadaliitong
maunawaanngahensiyaosangayngpamahalaano
institusyonnamag-aaprubaatmagsasagawanito.
➢Pangkatinang mgagastusinayonsaklasipikasyonnito
upangmadalingsumahinang mgaito.

29. PAGSULAT NG KATAWAN NG PANUKALANG
PROYEKTO
BADYET
➢Isamasaiyongbadyetmagingang hulingsentimo. Ang mga
ahensiya, sangayng pamahalaan, o maaaringkompanyana
magtataguyodng nasabingproyektoay kadalasang
nagsasagawarinng pag-aaralpara saitataguyodnilang
proposal.
➢Siguraduhingwastoo tamaang ginawangpagkukuwentang
mgagastusin. Iwasanang mgaburao erasure sapagkatito
ay nangangahuluganng intergridadat karapat-dapatna
pagtitiwalapara saiyo.

30. BADYET

31. Kongklusyon
(Paglalahadng benepisyong proyektoat mgamakikinabangnito)
➢Nakasaad dito kung sino ang matutulungan ng proyekto at
kung paano ito makatutulong sa kanila.
➢Maaaringmakinabangnitoay mismonglahatng mamamayan
ng isangpamayanan, mgaempleyado, o kaya namanay
miyembrong isangsamahan.
➢Magingespesipikosatiyaknagrupong taoo samahang
makikinabangsapagsasakatuparanng layunin.

32. Kongklusyon
(Paglalahadng benepisyong proyektoat mgamakikinabangnito)
➢Isama na rito ang katapusan at kongklusyon ng panukala.
➢Maaariding mailahadditoang mgadahilankung bakitdapat
aprubahanang ipinasangpanukalangproyekto.

33. KONGKLUSYON

34. MgaTagubilinsaPagsulatng
PanukalangProyekto
❑Magplanonang
maagap.
❑Gawinang pagpaplano
ng pangkatan.
❑Magingrealistikosa
gagawingpanukala.
❑Matutobilangisang
organisasyon.
❑Maging
makatotohanan
at tiyak.

35. MgaTagubilinsaPagsulatng
PanukalangProyekto
❑Limitahanang paggamit
ng teknikalnajargon.
❑Piliin ang pormatng
panukalangmalinawat
madalingbasahin.
❑Alalahaninang
prayoridadng hihingian
ng suportangpinansyal.
❑Gumamitng mgasalitang
kilos sapagsulatng
panukalangproyekto.

36. MGA DAPAT GAWIN BAGO ANG PAGSULAT
NG PANUKALANG PROYEKTO
Pag-iinterbyu
sadatiat
inaasahang
tatanggapng
benepisyo.
Pagbabalik-
tanawsamga
naunang
panukalang
proyekto.
Pagbabalik-
tanawsamga
ulatsa
ebalwasyon
ng mga
proyekto.
Pag-
oorganisang
mgafocus
group.
Pagtinginsa
mgadatos
estatistika.
Pagkonsulta
samga
eksperto.
Pagsasaga-
wang mga
sarbeyat
ibapa.
Pagsasaga-
wang mga
pulongat
forumsa
komunidad

37. ISAGAWA
Ikaway nabigyanng pagkakataong
mangunasapaggawang isang
proyektonakailangang
maisakatuparan. Pumiling isang
proyektonanaismongmaipatupad
sainyongpurok o lugar. Isulatang
detalyesapapel.

38. ISAGAWA
Pormatnasusundin

39. ISAGAWA

40. Republic of the Philippines
Department of Education
Region XII
Division of Sultan Kudarat
ESPERANZA NATIONAL HIGH SCHOOL
Poblacion, Esperanza, Sultan Kudarat
James Casa [email protected]
ARALIN 9:
PANUKALANG PROYEKTO