Aholining tarkibi. Aholi qarishi va uning geografiyasi.pptx

Aholining keksayishi hozirgi davrda zamonaviy demografik hodisa hisoblanib, garchi uning rivojlanish intensivligi turlicha bo'lsa-da, barcha mamlakatlar uchun xos bo'lmoqda. Aholining keksayishi aholi umumiy sonida ulug' yoshdagilar ulushining ortishi, yoshlar salmog'ining kamayishi, shu bilan bir vaqtda o'rta yoshdagi aholi sonining ko'payishida o'z ifodasini topadi. Ta'kidlash joizki, aholining keksayishi deganda, nafaqat bu yosh guruhidagi kishilar salmog'ining, balki mutlaq sonining ham ortishi tushuniladi. Keksalik yoshi va uning chegaralari kabi masalalar atrofida baxs-munozaralar anchadan beri olib boriladi, lekin so'nggi yillardagina bu masalalar iqtisodiyot, demografiya, sotsiologiya, gerontologiya kabi fanlarning jiddiy tadqiqot ob'yektiga aylandi. Chunki, aholining keksayish jarayoni bilan bir vaqtda keksa kishilarning ijtimoiy, fiziologik va biologik xarakteristikasida tub o'zgarishlar ro'y beradi. Bu o'zgarishlarning silliqroq kechishi nafaqat sogiiqni saqlash tizimiga, balki jamiyatning boshqa tuzilmalariga — iqtisodiy, ishlab chiqarish, rekreatsiya, ijtimoiy ta'minot, oila va boshqalarga ham bog'liqdir.

1. 6- MAVZU: Aholi soni va tarkibi Reja : 1) Aholining qarishi va uning demografik omillari 2) Demografik qarish shkalasi (J. Boje – Rarn'e – E. Rosset) 3) Dunyo aholisi qarishining hududiy xususiyatlari

2. Aholi qarishining dolzarbligi Aholining keksayishi hozirgi davrda zamonaviy demografik hodisa hisoblanib , garchi uning rivojlanish intensivligi turlicha bo'lsa-da , barcha mamlakatlar uchun xos bo'lmoqda . Aholining keksayishi aholi umumiy sonida ulug ' yoshdagilar ulushining ortishi , yoshlar salmog'ining kamayishi , shu bilan bir vaqtda o'rta yoshdagi aholi sonining ko'payishida o'z ifodasini topadi . Ta'kidlash joizki , aholining keksayishi deganda , nafaqat bu yosh guruhidagi kishilar salmog'ining , balki mutlaq sonining ham ortishi tushuniladi . O'zbekistonda ham bugungi kunda jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy hayotida sodir bo'layotgan o'zgarishlar demografik jarayonlarga sezilarli darajada ta'sir ko'rsatdi : tug'ilish va o'lim ko'rsatkichlari keskin kamaydi , tug'ilganda kutilayotgan hayot davomiyligi uzaydi . Buning natijasida aholining « keksayishi » jarayoni tezlashdi .

3. Agar aholining katta yosh guruhlari ulushi yildan-yilga o'sib borayotgan bo'lsa, demografik qarish haqida gap boradi

4. Aholining demografik qarishi — muayyan joy va vaqt sharoitida keksa odamlarning umumiy aholi sonining ko'payishi . Bu uzoq davom etgan demografik o'zgarishlar , aholining ko'payishi , tug'ilish , o'lim , ularning nisbati , shuningdek qisman migratsiyaning o'zgarishi natijasidir . Demografik qarishning tendentsiyalari va oqibatlarini hisobga olish demografik siyosatning eng muhim vazifasidir .

5. Demografik qarish - "Demografik o'tish" nazariyasi nuqtai nazaridan qarish uning tabiiy va zamonaviy mahsuloti sifatida qaraladi, bu avvalgi insoniyat sivilizatsiyalarida bo'lmagan va iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar aholisining ko'p qismidir (E. Rosset va J. Beauge-Garnier).

6. So'nggi o'n yil ichida aholining qarishi haqida xabardorlikning kuchayishi turli fanlar bo'yicha tadqiqotlarning ko'payishiga olib keldi . Olimlarning tadqiqotlari sotsiologiya , gerontologiya , iqtisod va tibbiyot kabi keng ko‘lamli akademik fanlarni qamrab oladi . Sotsiologik , psixologik , siyosiy , diniy va adabiy nuqtai nazardan qarishni muhokama qilishni rag'batlantiradigan madaniy gerontologiya bo'yicha xalqaro simpoziumlar kabi boshqa fanlararo tashabbuslar ham tashkil etiladi .  Gerontologiya bo'yicha xalqaro simpozium ijtimoiy va gumanitar fanlar bilan qarish istiqbollarini birlashtiradigan tadqiqotlarni rivojlantirish uchun barqaror xalqaro hamkorlikni rag'batlantirishga chaqirdi .

7. Keksalik yoshi va uning chegaralari kabi masalalar atrofida baxs-munozaralar anchadan beri olib boriladi , lekin so'nggi yillardagina bu masalalar iqtisodiyot , demografiya , sotsiologiya , gerontologiya kabi fanlarning jiddiy tadqiqot ob'yektiga aylandi . Chunki , aholining keksayish jarayoni bilan bir vaqtda keksa kishilarning ijtimoiy , fiziologik va biologik xarakteristikasida tub o'zgarishlar ro'y beradi . Bu o'zgarishlarning silliqroq kechishi nafaqat sogiiqni saqlash tizimiga , balki jamiyatning boshqa tuzilmalariga — iqtisodiy , ishlab chiqarish , rekreatsiya , ijtimoiy ta'minot , oila va boshqalarga ham bog'liqdir .

8. Inson organizmida ro'y beradigan o'zgarishlar : jismoniy quv-vatning zaiflashuvi , ish qobiliyatining susayishi , tashqi ta'sirlarga moslashish va javob rcaktsiyalarining sekinlashuvi va boshqalar 55-60 yosh chegarasidan yuzaga chiqa boshlaydi . Demak , keksalik davrining boshlanishiga shartli ravishda O'zbekistonda belgilangan mehnatga layoqatli yoshning eng yuqori chegarasini asos sifatida olishni va mehnatga layoqatli yoshdan katta bo'lgan aholi — 55 va undan yuqori yoshdagi ayollar , 60 va undan yuqori yoshdagi erkaklarni qariyalar guruhiga kiritish mumkin , deb hisoblaymiz .

9. Aholining qarishi turlari Yuqoridan qarish - kelgusi hayotning o'rtacha davomiyligi oshishi, tug'ilishning past sharoitida katta yoshdagi o'lim darajasining pasayishi tufayli katta yosh guruhlari ulushining ko'payishi Pastdan qarish - mutlaq son va bolalar ulushining pasayishi natijasida katta yosh guruhlari ulushining ko'payishi

10. Muayyan hududda aholining keksayishi jarayonining rivoj-lanish darajasini baholashda belgilangan yosh chegarasidan yuqori yoshdagi aholi salmog'i ko'rsatkichidan foydalaniladi . Mazkur ko'rsatkichning ortib borishi bilan shu hudud aholisi demografik nuqtai nazardan qari hisoblanishi mumkin . Shu munosabat bilan ko'p mamlakatlardagi olimlar demografik qarilik to'g'risidagi masalani ko'tarmoqda . Masalan , fransuz demograflari Jaklin Bojyo-Garne va E.Rosset demografik qarilikni to'rt bosqichga ajratishni taklif qilgan

11. Demografik   qarish   shkalasi  F. _  Boje  - Garnier - E. _  Rosseta Bosqich 60  va   undan   katta   yoshdagi   shaxslar   ulushi  , % Aholining   qarish   bosqichlari   va   keksalik   darajasi 1 <8 Demografik yoshlar 2 8 - 10 Qarilikning birinchi ostonasi 3 10 - 12 Aslida qarilik ostonasi 4 12  va   undan yuqori Demografik qarilik 12 - 14 Demografik   qarilikning   boshlang'ich   darajasi 14 - 16 Demografik   keksalikning   o'rtacha   darajasi 16 - 18 Demografik   keksalikning   yuqori   darajasi 18 va undan yuqori Demografik   keksalikning   juda   yuqori   darajasi Demografik qarish jarayonini baholashda (agar mezon sifatida 60 yoshdan foydalanilsa ) frantsuz demografi J. boje -Garnier tomonidan qurilgan va E. Rosset tomonidan o'zgartirilgan shkala qo'llaniladi

12. Agar mezon sifatida 65 yosh tanlangan bo'lsa , unda BMTning demografik qarishi shkalasi qo'llaniladi : BMTning   demografik   qarish   shkalasi Bosqich 65  yosh   va   undan   katta yoshdagi   shaxslar   ulushi  , % Aholining qarish bosqichlari va keksalik darajasi 1 <4 Yosh aholi 2 4 - 7 Keksalik   yoqasidagi   aholi  _ 3 >7 Qari   aholi

13. Jadvaldan ko'rinib turibdiki , BMT demograflari aholining keksayish darajasini baholash uchun keksalik yoshining boshlanish chegarasini asos qilib olgan va unga ko'ra , aholining yosh tarkibida 65 va undan yuqori yoshdagilarning ulushi 7,0 foizdan oshsa , hudud aholisi demografik qari hisoblanadi . Agar dunyo mamlakat - larini ushbu tasnif bo'yicha guruhlarga ajratsak , quyidagi holatni ko'ramiz . Unga ko'ra : • 61 mamlakat aholisi demografik qari ; 58 mamlakat aholisi demografik qarish bo'sag'asida ; 73 mamlakat aholisi demografik yosh ;

14. 65 yoshdan oshgan aholi ulushi

15. Demografik qarish – bu jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasining o‘sishi natijasida aholi tarkibida keksa va qariyalar ( 60/65+ ) soni va ulushining ko‘payishidir .

16. Qarish jarayoni birinchi marta XIX asrda Fransiyada kuzatilgan , o‘shanda 60+ yoshdagi aholi ulushi 12% dan oshgan . 1901-yilda Shvetsiya , 1931-yilda Buyuk Britaniya , 1937-yilda Germaniya demografik qarilik chegarasini bosib o‘tdi . ФРАНЦИЯ ГЕРМАНИЯ

17. Dunyo aholisining 60 yoshdan oshgan qismi 2017-yilda 962 mln . kishini tashkil etdi , bu 1980-yilga nisbatan ikki baravar ko‘pdir . Aholi tarkibida keksa yoshdagi aholining ulushi 12,7 foizni tashkil etadi , bu global miqyosda demografik qarish bosqichining boshlanishidan dalolat beradi . BMT prognozlariga ko‘ra , 2050-yilga borib keksalar soni yana ikki baravar ko‘payib , 2,1 milliard kishiga yetishi kutilmoqda . .

18. Mamlakatning demografik qarishini tavsiflash uchun qarishning ikkita shkalasidan foydalaniladi . BMTning 65+ yoshdagi aholi uchun ishlab chiqilgan qarish shkalasiga ko‘ra , agar bu yoshdagi ulush 7% dan oshsa , mamlakat qarish bosqichiga kiradi . Polshalik olim E.Rosset shkalasiga ko‘ra , qarish chegarasi 60+ yoshdagi aholi ulushi bo‘lib , u 12% ga teng .

19. Qarish tabiiy va zamonaviy jarayon sifatida qaraladi . Bu jarayon qadimgi insoniyat sivilizatsiyalarida mavjud bo‘lmagan bo‘lib , iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar aholisiga xos xususiyatdir . Rivojlangan davlatlar aholisining yosh tarkibi juda qarigan bo‘lib , ularning 25 foizi ( har to‘rtinchi fuqarosi ) 60 yosh va undan katta yoshdagilardir .

20. 2017-yilda dunyoning demografik jihatdan eng keksa davlatlari Yaponiya (33,4%), Italiya (29,4%) va Germaniya (28%) edi . Bunda dunyodagi keksa odamlarning eng ko‘p qismi - 2/3 dan ortig‘i rivojlanayotgan mamlakatlarda istiqomat qiladi va ularning soni rivojlangan mamlakatlarga nisbatan tezroq o‘smoqda . Bashoratlarga ko‘ra , 2050-yilga kelib bu guruh mamlakatlarda ularning soni 1,7 milliard kishiga yoki dunyo aholisining 79 foizini tashkil etuvchi 60 yoshdan oshganlar soniga yetadi .

21. Turli mamlakatlardagi aholining o‘rtacha yosh kartasi 

22. O'RTACHA UMR KO'RISH

23. O'RTACHA PENSIYA YOSHI

24. PENSIONERGA TO‘G‘RI KELADIGAN ISHLOVCHILAR SONI (2009)

25. YAIMDAN DAVLAT PENSIYA BADALLARI (%)

26. Aholining qarishining ijtimoiy oqibatlari Aholining qarishi mehnatga layoqatli aholiga "demografik yukni" oshiradi Ijtimoiy yordam uchun qo'shimcha mablag ' sarflash Katta avlod ommaviy iste'molchini anglatadi. Tovarlar va xizmatlar bozori uning talabiga bo'ysunishi kerak Mehnat resurslarining qisqarishi sharoitida katta yoshdagi aholining jadal o'sishi pensiya jamg'armalarini shakllantirishni qiyinlashtiradi Yolg'izlik, yosh avlodlardan begonalashish muammosi Nikoh darajasining pasayishi Tug'ilishning pasayishi va o'limning ko'payishi

27. Dunyoning demografik qarishi tarixi - Qarish jarayoni birinchi bo'lib birinchi yarmida kuzatila boshlandi. XIX asr Frantsiyada, XX asr boshlarida. - Germaniyada. - 20-asrning ikkinchi yarmida. Aholining qarishi Yevropa, Shimoliy Amerika, Yaponiya va Avstraliyaning deyarli barcha rivojlangan mamlakatlarida o'zini namoyon qila boshladi. - 1985 yilda 65 yoshdan oshgan aholi dunyo aholisining 6 foizini, rivojlangan mamlakatlarda 11,5 foizini, rivojlanayotgan mamlakatlarda 4,2 foizini tashkil etdi. - Ushbu noyob tarixiy voqea 20-asrning oxirida tug'ilishning past darajasiga o'tish va, qoida tariqasida, undan oldingi o'lim darajasining pasayishi natijasida jadal rivojlana boshladi.

28. Demografik qarishning o'ziga xos xususiyatlari: 1) insoniyat tarixida o'xshashi bo'lmagan misli ko'rilmagan sur'at 2) global xarakterga ega bo'lib, istisnosiz dunyoning barcha davlatlariga va butun insoniyat aholisiga ta'sir qiladi 3) mintaqalar va mamlakatlar o'rtasidagi fazoviy farqlash 4) uzoq muddatli tabiat, uning tendentsiyalari 21- asr davomida davom etadi

29. Belarus Respublikasida demografik qarish

30. Ayni paytda har oy bir milliondan ortiq kishi oltmish yoshga to'ladi , ulardan 800 ming nafari rivojlanayotgan mamlakatlar aholisidir .  Bugungi kunda qariyalarning yarmidan ko'pi ushbu mamlakatlarda yashaydi va 60 yoshdan oshgan har beshinchi kishi Xitoyda yashaydi . 2050 yilga kelib , barcha keksa odamlarning qariyb 80 foizi rivojlanayotgan mamlakatlarda , shu jumladan Xitoyda 22 foizdan ortig'i yashaydi . Eng keksa aholining yosh tarkibi ham o'zgarib bormoqda - u qarib bormoqda . 21-asrning boshlarida .  qariyb 10% keksa odamlar 80 yoshdan oshgan ; 2050 yilga kelib ularning ulushi deyarli ikki barobar ortadi . Ilmiy adabiyotlarda 80 yoshdan oshgan odamlar guruhi " eng keksa " yoki " juda keksa " yoshdagi aholi sifatida belgilanadi .  Muqobil atama " to'rtinchi yosh " dir. Rus tilidagi adabiyotda " asrlik " atamasi ko'pincha ishlatiladi .

31. Kimni keksa odam deb atash mumkin ?  Aniq ta'rif yo'q , chunki qarish juda individual jarayondir .  O'z oilasi va jamiyatining faol va samarali a'zosi bo'lishni davom ettiradigan keksa odamlar bor , boshqalari esa muddatidan oldin qariydi .  Mamlakatlar o'rtasida ham katta farqlar mavjud .  O'rtacha umr ko'rishning eng yuqori darajasi (82 yil ) Yaponiyada , eng qisqasi (33 yil ) Svazilendda . Shu sababli , keksalik boshlanadigan yosh to'sig'ini aniq aniqlash mumkin emas .  Demograflar 60 yosh va undan katta yoshdagi ( ba'zi mamlakatlarda , masalan , AQShda , 65 yoshdan ) barcha odamlarni " keksalar " deb tasniflashadi ;  bolalar uchun - 15 yoshgacha bo'lgan odamlar

32. Hisob-kitoblar shuni ko'rsatadiki , 100 ta rivojlanayotgan mamlakatdan 66 tasida 60 yoshdan oshgan har bir kishiga kuniga 1 dollar ekvivalentida minimal ijtimoiy pensiya to'lash yiliga YaIMning 1 foizidan kamini tashkil qiladi .

33. Yalpi ichki mahsulotning pensiya xarajatlariga ajratilgan katta va ortib borayotgan ulushini hisobga olgan holda , milliy byudjetning boshqa qismlarini qisqartirish orqali qo'shimcha mablag'larni jalb qilish mumkin emas . Eng radikal prognozlar to'liq moliyaviy inqirozni , rivojlangan va demografik jihatdan qari mamlakatlar jamiyati iqtisodiyotining qulashini bashorat qilmoqda .

34. Ishlab chiqarishni ko'paytirish orqali moliyaviy barqarorlikni ta'minlash mumkin edi , ammo bunga ishonish qiyin : aholining qarishi ishchi kuchining o'sish sur'atlarining sekinlashishiga olib keladi . Shu bilan birga , Evropaning demografik jihatdan eng qadimgi mamlakatlarida ham sezilarli mehnat zaxiralari mavjud . Gap rasman belgilangan pensiya yoshiga etgunga qadar nafaqaga chiqqan yoki nogironlik nafaqasida bo'lgan shaxslar haqida bormoqda . Bugungi kunda Evropa Ittifoqi mamlakatlarida mehnatga layoqatli yoshdagi har beshinchi erkak " ishsiz " deb tasniflanadi va bu toifaning faqat uchdan bir qismi tom ma'noda " ishsiz ", ya'ni faol ish izlayotgan odamlardir .  Mehnat yoshidagi ishsiz ayollar soni rasmiy ish bilan band ayollar sonidan 6 barobar ko'pdir .  Umuman olganda , Yevropa Ittifoqining 25 ta davlatida ishsizlar soni 19 million kishini tashkil etadi . Bu ishlab chiqarish hajmini oshirish uchun katta zaxiradir .  Jamiyat hayotida erta pensiyaga chiqish odatiy hol bo‘lgan MDH mamlakatlarida ham xuddi shunday holat .

35. Shuni ta'kidlash kerakki , ushbu mehnat zaxirasidan foydalanish nihoyatda nozik ishdir .  Uning yechimi barcha manfaatdor tomonlarning manfaati va roziligini talab qiladi : ish beruvchilar , potentsial xodimlar va davlat . Zero, pensiya yoshiga yetgan shaxs munosib dam olish huquqiga ega va bu huquq davlat tomonidan ta’minlanishi kerak . Shu bilan birga , jamiyat unga tanlash erkinligini qoldirishi kerak - ishlashni davom ettirish yoki nafaqaga chiqish .  Jamiyat va davlatning vazifasi keksa yoshdagi odamlarni mehnat faoliyatini davom ettirishga qiziqtirish , shuningdek , ularning mehnat bozorida raqobatbardosh bo‘lib yetishishiga yordam berishdan iborat . Keksa odamlarning ish bilan bandligini oshirishga yordam beradigan chora-tadbirlar qatoriga ishlaydigan nafaqaxo'rning pensiyani saqlab qolishning qonunchilik imkoniyatlari , yangi ishlab chiqarish ko'nikmalarini egallash uchun o'qitish va bosqichma-bosqich pensiya dasturlari kiradi . Bunga bandlik jadvalini belgilashda moslashuvchanlik ham yordam beradi ( qisqaroq ish vaqti , uydan ishlash imkoniyati va boshqalar ).

36. Pensiya islohotlarini ikki guruhga bo'lish mumkin : parametrik va tarkibiy . Birinchisi , mavjud tizimning ayrim parametrlarini o'zgartirishni nazarda tutsa , tarkibiy islohotlarning mohiyati mavjud tizimni to'liq almashtirishdan iborat . Parametrik islohotlar eng ko'p amalga oshirilganlar qatoriga kiradi . Ularning asosiy maqsadi va mazmuni pensiya tizimining moliyaviy resurslarini to'ldirishdan iborat ; asosiy o'zgaruvchan parametrlar - badallar , to'lovlar miqdori , pensiya tayinlash uchun asoslar va to'lovlarni indeksatsiya qilish . Islohotlar davomida bir vaqtning o'zida bir nechta parametrlar o'zgarishi mumkin . Parametrik islohotlarning klassik namunasi - pensiya yoshining oshishi , bu muddatni uzaytiradi va badallar miqdorini oshiradi , shuningdek , to'lovlar vaqtini qisqartiradi va shunga mos ravishda xarajatlarni kamaytiradi . Bunday islohotlar har doimgidek to‘lanadigan pensiya tizimiga ega mamlakatlarda keng tarqalgan . Masalan , AQShda inson ijtimoiy pensiya olishni boshlaydigan yosh asta-sekin orqaga surilmoqda va 2027 yilga kelib u 67 yoshga etadi .

37. Aholi qarishining   ijtimoiy  -  iqtisodiy  ,  ijtimoiy  -  psixologik  ,  tibbiy  -  ijtimoiy   va   axloqiy   muammolari  : mehnat   resurslari   muammosi  ,  shuningdek  ,  o'sib borayotgan   demografik   va   iqtisodiy   bosimlar  ,  bu esa   pensiya   ta'minotida   qo'shimcha   qiyinchiliklarga   olib   keladi   va   pensiya   yoshining   oshishiga olib keladi  . ehtiyojlar   darajasi   va   xususiyatini   hisobga olish   zarurati sog'liq   muammolari  ,  bu   ijtimoiy   yordamga   qo'shimcha   mablag'larning   sarflanishiga   olib   keladi  _ _ yolg'izlik   muammosi  ,  yosh   avloddan   begonalashish

38. Makro qarish Yuqoridagi ma'lumotlar aholi tarkibida sodir bo'layotgan demografik o'zgarishlarning ko'lami va chuqurligini ko'rsatadi . Ushbu o'zgarishlar ko'pincha demografik inqilob deb ataladi va yaxshi sabablarga ko'ra . Biroq , qarish bilan bog'liq haqiqiy inqilobiy o'zgarishlar inson va jamiyat hayotining boshqa sohalarida sodir bo'ladi : shaxsiy , oilaviy , kasbiy , iqtisodiy , siyosiy , madaniy ... Ya'ni , biz zamonaviy jamiyat hayotining deyarli barcha o'lchovlari haqida gapiramiz va , katta darajada , jamiyat ertaga . Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qarish bo'yicha Ikkinchi Jahon Assambleyasida (2002) demografik qarish jamiyat uchun ahamiyati jihatidan globallashuv bilan tenglashtirildi .

39. Mustaqil tashkilot HelpAge International dunyoning 91 mamlakatidagi nafaqaxo'rlarning ahvolini baholadi va Global AgeWatch Index-2013 reytingini e'lon qildi . Ma'lum bo'lishicha , Rossiyada keksalar uchun ijtimoiylashish eng qiyin . 60 yoshida chegaradan o'tib , ular jamiyatdan ajralib , yolg'iz qolishadi .

40. Yechimlar va innovatsiyalar Keksa aholiga muvaffaqiyatli moslashish va uning muammolarini hal qilish uchun bir qator qadamlar qo'yilishi kerak : Moslashuvchan pensiya tizimlari :  Moslashuvchan pensiya yoshini joriy etish ishlashni yoki ko'ngillilikni davom ettirishni istagan keksa fuqarolarni qo'llab-quvvatlashi mumkin . Uzoq muddatli parvarishlash tizimlarini rivojlantirish :  arzon va sifatli uzoq muddatli parvarishlash xizmatlarini yaratish keksa odamlarga mustaqil bo'lish va kerakli yordamni olish imkonini beradi . Texnologik innovatsiyalar :  Texnologiyadan foydalanish keksa odamlarning hayotini ancha osonlashtirishi mumkin .  Salomatlik monitoringi tizimlari , aqlli uylar va onlayn xizmatlar hayot sifatini yaxshilashga yordam beradi . Ta'lim va madaniyat :  Keksa fuqarolar uchun ta'lim dasturlari va madaniy tadbirlarni qo'llab-quvvatlash faol turmush tarzini saqlashga va jamiyat tajribasini boyitishga yordam beradi .

41. Qarish bo'yicha XALQARO FORUMLAR (Vena 1982): ma'nosi : qarishni xalqaro ahamiyatga ega muammo sifatida tan olish; e'tibor: rivojlangan jamiyatlardagi keksa odamlar; urg'u : insonparvarlik oqibatlari; ramka : 7 ta xavfli sohada 62 ta tavsiyalar: •Salomatlik va ovqatlanish •Keksa iste'molchilarni himoya qilish • Uy-joy va atrof-muhit •Oila •Ijtimoiy Havfsizlik •Daromad xavfsizligi va bandlik •Ta'lim Qarish bo'yicha xalqaro assambleya, Vena, 1982 yil

42. Qarish bo'yicha XALQARO FORUMLAR (Berlin, 2002): ahamiyati : mintaqaviy qarorlar qabul qilish uchun eng yuqori darajadagi forum; fokus : rivojlangan jamiyatlardagi keksa odamlar; urg'u: shaxsga yaxlit yondashuv; ramka : 7 majburiyat: 1. Salomatlik va ovqatlanish 2.Keksa iste'molchilarni himoya qilish 3.Uy-joy va atrof-muhit 4.Oila 5.Ijtimoiy ta'minot 6.Daromad xavfsizligi va bandlik 7. Ta'lim Qarish bo'yicha ikkinchi xalqaro assambleya, Berlin, 2002 yil

43. E’tiboringiz uchun rahmat !