aseu-teacherfile-web-8383953494278828613_14743180131.ppt

https://youtu.be/MhpjbxcqKQI?si=w8vqOsv6PQvoaAo9

1. Makroiqtisadi modellər.
Plan:
1.Makromodellərin təyinatı və qurulması prinsipləri.
2.Leontyev makromodellərinin qurulmasının informasiya
bazası (sahələrarası balansın sxemi).
3.Statik Leontyev modeli.
4.Leontyev modelinin matris qoyuluşu. Tam məsrəf
əmsalları matrisi.
5.Dinamik Leontyev modelinin çıxarılışı.
6.Leontyev modelinin optimallaşdırma modelinə
gətirilməsi.
7.Leontyev modelinin modifikasiyaları.
8.Leontyev modelinin həll metodları.

2. Ən çox tətbiq olunan
makromodellər
1.Leontyev modeli
2.Solou modeli
3.Fon-Neyman modeli
4.Xarrod-Domop modeli

3. Leontyev makromodelinin qurulmasının
ilkin şərtləri
•Makroiqtisadiyyat sonlu sayda funksional alt
sistemlərdən – maddi istehsal sahələrindən
təşəkkül tapmışdır.
•Maddi istehsal sahələri «xalis sahələr» kimi
çıxış edirlər. Yəni sahə yalnız bir məhsul istehsal
edir və bu məhsul başqa heç bir sahə tərəfindən
istehsal edilmir.

4. Leontyev makromodelinin qurulmasının metodiki əsasını təşkil edən
funksional blokların qarşılıqlı əlaqələrini əks etdirən informasiya sxeminin
strukturu.
İstehlak edən
İstehsal ed. funk. bl.
funk. blok.
Son məhsul Məcmu
məhsul
Əmək ödənişi -
Xalis gəlir -
Məcmu məhsul
-
nj............21
n
i
............
...........
2
1
nnnjnn
inijii
nj
nj
xxxx
xxxx
xxxx
xxxx
......
................................
......
................................
......
.....
21
21
222221
111211
n
i
Y
Y
Y
Y
........
.......
2
1
n
i
X
X
X
X
..........
.........
2
1
nj
vvvv ........
21
njmmmm ......
21
nj
XXXX ......
21
son
v
sonm
X

5. - - ci funksional blokda istehsal edilən
və - cu blokda material məsrəfi şəklində
istehlak
edilən məhsulun miqdarıdır.
ij
x
j
i
i
j
ij
X

6.  


n
j
iijiiniii
njyxyxxxx
1
21
,1...
 


n
i
jjijjjnjjjj
njmvxmvxxxx
1
21
,1...
Material məsrəf.
strukturu
İstehsal sferasında
qalan məhsul
İstehsal sferasını
tərk edən məhsul
Xalis məhsulun
strukturu

7. Leontyev makromodellərində riyazi
asılılıqlar.
Makroiqtisadi sistemin funksional blokları arasındakı texnoloji
əlaqələrin riyazi təsviri olan birbaşa məsrəf əmsallarının
analitik ifadəsi.
burada: makroiqtisadiyyatın və nömrəli funksional
alt sistemləri arasındakı texnoloji əlaqəni əks
etdirən birbaşa məsrəf əmsalıdır.
həmin funksional bloklar arasındakı istehsal
vasitələri axınıdır.
cu blokun məcmu məhsuludur.

j
ij
ij
x
x
a

ija

ijx




j
x j
ij

8. Birbaşa məsrəf əmsallarının iqtisadi mənası

birbaşa məsrəf əmsalı nömrəli
funksional blokda bir vahid məhsul istehsal etmək
üçün material məsrəfi şəklində istifadə edilən

nömrəli funksional blokun məhsulunun miqdarını
göstərir.
ija j
i

9. Birbaşa məsrəf əmsalları matrisi:
















nnnn
n
n
ij
aaa
aaa
aaa
nnaa
....
....
....
,
21
22221
11211

10. Statik Leontyev modelinin çıxarılışı.
Birbaşa məsrəf əmsalının analitik ifadəsindən
u hesablayaq:


un bu qiymətini bölüşdürmə tənlikləri
sistemində yerinə yazaq:
Bu ifadə STATİK Leontyev makromodeli hesab edilir.

jijij
xax 

ij
x
),1(
1
niyxax
ij
n
j
iji 


ijx

11. Leontyev modelinin açıq şəkildə yazılışı:

Modeldə xətti tənliklərin sayı: - .
Modeldə məchulların sayı: - .










nnnnnnn
nn
nn
yxaxaxax
yxaxaxax
yxaxaxax
...
....................................................
...
...
2211
222221212
112121111
n
n2

12. Leontyev modelinin həll variantları:

1. vektoru məlumdur, vektoru tapılır
2. vektoru məlumdur, vektoru tapılır
3. Bəzi funksional bloklar üzrə -lər, digərləri
üzrə - lər məlumdur və məlum kəmiyyətlərin
sayı n-ə bərabərdir. Bu halda Leontyev
modelini həll edərək məcmu məhsulu ( )
verilmiş funksional bloklar üçün son məhsullar
( ) və son məhsulu verilmiş funksional bloklar

üçün məcmu məhsullar tapılır.
x
i
x
iy
y
ix
iy
x y

13. Statik Leontyev modelinin matris qoyuluşu.
Statik Leontyev modelini matris formasında ifadəsi:
burada - məcmu məhsul vektoru.
- son məhsul vektoru
- birbaşa məsrəf əmsalları
matrisidir.
Əgər olarsa, onda
Burada tam məsrəf əmsalları matrisidir.


 
 
yaxx 
a
y
x

1
aE
Ayx
A
A

14. Tam məsrəf
əmsallarının iqtisadi mənası
- -cu funksion. blokda 1 vahid son məhsul istehsal

etmək üçün material məsrəfi şəklində tələb
edilən -ci funksional blokun məhsulunun
miqdarıdır.

j
ij
Ai
j
i
ij
A

15. Leontyev makromodelində birbaşa və tam məsrəf
əmsallarının xarakteristikaları.
Teorem 1: Birbaşa məsrəf əmsalları matrisində hər

bir sütun elementlərinin cəmi vahiddən
kiçikdir.
Teorem 2: Birbaşa məsrəf əmsalları matrisində hər
bir sətir elementlərinin cəmi vahiddən
böyük deyil.
),1(1...
21
njaaa
njjj

),1(1...
21 niaaa
inii 

16. birbaşa məsrəf əmsalları matrisinə görə A tam məsrəf
əmsalları matrisinin qurulması qaydaları.
1. olduğundan, tam məsrəf əmsalları
matrisini qurmaq üçün tərs matrisin qurulmasının riyazi
qaydasını tətbiq etmək olar:
2. Bir vahid son məhsula görə;
3. İterativ metod.
İsbat edilir ki, matrisinin qurulması aşağıdakı matris sırasının
yığılmasına gətirilr:
a
A
1
 aEA






1
21
......)(
R
RR
aEaaaEaEA

17. Dinamik Leontyev makromodelinin
çıxarılışı
),1()(
1
1 1
1
nizxbxbax
x
b
xxx
t
i
t
j
n
j
n
j
ij
t
jijij
t
i
j
ij
ij
t
j
t
jj






 

 
