bài giảng suy hô hấp cấp. .pdf

bài giảng suy hô hấp cấp. .pdf

1. Bait
SUY HO HAP CAP

1. Trinh by pe din ghia và ci unión hin chin gi sus hô hp ep
2. Trinh bay de cáctrién ching vá chin doin esa suy ha häp ep
3. Trinh hay dirpe các nguyén tdo did tr ep ei suy hó háp ep

1. DAL CUONG

Suy hô háp cáp la tinh trang giäm cáp tinh chite náng thöng khi hogo
trao dôi Khi à phöi, din dén tinh tang giám oxy miu, tr dó giäm cung cáp
‘oxy cho các co quan cúa co thé, có thé kèm theo hof khóng km theo ting
CO; mau.

C6 hai log suy hô hép ep

- Giäm oxy mau don thuán

- Giäm oxy mau köm theo tng CO; miu.

UL. SINH LY BENH

1. Co ché gay giám oxy hod méu (giäm PaO,)
- Giäm cung ep oxy (giám nóng 49 oxy trong khi thé vio),
- Giám áp luc khi quyén.
- Giám thóng Ki phé nang,
- Mit cän bing thong khi/tuéi mäu,
- Tang shunt döng-tinh mach phéi

- Giam kha náng khuéch tán cúa mang phé nang - mao mach.

2. ca a on co

Hig ing shunt Higu img khodng chét
Hinh 1.1. Co ché gáy giám oxy hóa mdu

2. Co ché giäm thong khi (ting PaCO:)
~ Giám thé tch Ki I thong nung khöng duge bi bing ting tán só tho.
- Giäm tin 6 thé hung không duge bü bäng ting thé ich khi Jr thong.
- Tang khoëng chét khöng duge bü bing ting thöng Khi.
- Tang tgo CO2 khöng duge bi bing ting thong kh,

1. TRIEU CHONG
1. Lam sing

Kh thd han > 25 ol phit hay chm < 12 lin’ phi. Truómg hop
nguy kich hay suy hö hip cáp do nguyén nhdn trang ung có thé có com
ngimg tht

-Co kéo co he

Khong có däu hiéu nay ndu suy ho háp do nguyén
nan trung wong, do nhuge co hoëc it co ho hip.

= Tim, mite dd tim ty thude mie 46 suy hó háp. Diu higu nay khong
10 néu bénh nhän có tu mau

- Va má hôï

= Rô loan tinh thin (uy hö há cp mite dó ning), vát va, lo dö, hön
mé (suy ho hip cp nguy kich).

= Mach nhanhrén 100 ln phit, có thé ri logn nhip, huyét p ting (suy
Nö hip cáp nn), có thé tt huyée dp, mach chim (suy ho hp cáp nguy kich)

3. - Khim phöi: thly efe trigu ch tuy theo nguyén nhán gáy suy ho
háp cáp.

= Trigu chimg cia các bénh If nguyen nhán hay bénb ly kém theo.

- Lamu: höi RY tinh huóng xudt hign có thé gi 16i nguyén nhän gáy
suy ho hip

2. Xét nghigm

- Khi máu: PaO; giäm, SaO, giám, có thé có ting PaCO; (> 45 mmHg),
giám pH khi có nhiém toan hé hap.

Binh thwèmg: PaO, (mmHg) = 102 - 0,33 x

PaCO, = 35-45 mmHg

- Trén lam sing, SpO» theo döi lién tue có thé thay thé SaOz dé dänh
gif mite 49 näng cüa suy hö háp (véi diéu kign huyét äp binh thuóng, tuöi
mau dau chi 160).

- Xquang phi

tháy các hinh anh tén thuong tuÿ theo nguyén nbn:
viëm phöi, tán dich mang phi, tran khi mang phéi..
- Các xét nghigm khde tuy thude nguyén nhän gay benh

IV. CHAN DOAN
1. Chän doán xác Ajnh

Dya vio:

- Tinh trang khö thé

-Tim

- Host dóng bit thuéng ca co he hip vá co hö há phy.

- SpO; giám, PaOz
2. Chän doán phan bigt

-Suy tim: gáy khó thd, giim oxy mäu, nhung nguyén nhän do tim.

= Thiéu méu njing: Khó thé, niém mac nhgt, khöng tim. Thiéu mau cáp
có thé 66 tut huyét p.

= Thó nhanh do các nguyén nhân khäc: nhi
siao cám, hoi chimg dép img viém hé thöng

toan chuyén hoá, cubng

4. 3. Chän doán nguyén nhän
3.1. HE thing thin kink trung wong

- Thuée: qué liéu, ngó déc cäc thude có täc dung tte ché trung täm hô
hip (an thin, gay ngù, gáy mé, tude nhém opiat)

= Réi logn host dóng cüa trung täm diéu hod hô háp & hänh nao (chán
thuong so näo, bah Iy mach nfo, ting äp luc nôi so, nhiém tring he théng
thin kinh trung wong...

- Rôi logn hö háp lién quan ti gide ngü: hoi chimg ngüng thé khi ngú
nguyén nhän trung vong, höi chimg giám thóng khf do béo béu.

~ Hoi chimg giám thóng khi vó cn
3.2. Bénh I thin kink co

- Bénh ly thin kinh-co nguyén phat: hoi chimg Guillain Barré, nhuge
co, bai let, che tung hop viém tuy có tón thuomg tuy có, teo co, xo cöt bên

teo co, viém da co..
- Chän thuong côt söng (gäy tón thuong tuÿ có).
- Thude vá ngd dc: ngô dbe tht (tht hop), Ihude trirsñu phospho hüru
co, các thuéc ite ché than kinh co, aminoglycoside, rán döe cán.
= Réi loan dién gid: ha K”, ting magié, ha phospho méu.
3.3. Thanh ngye
- Gäy xuong suén, ming suón di dông.
- Gi veo côt söng, béo béu: gäy suy hó häp man tinh, có thé xuát hién

¿ot mit bi cáp vá suy bo hép
= Tang ap lye 8 bung (có chuéng mhiéa, chung bung...) anh huóng ti
host dng co hod,
3.4. Mang phöi
= Trin kh mang phéi
- Tran dich mang phöi.
3.5. Binh I mach phi
‘Ti mach phöi (do huyét Khéi, do hoi, tie mach bi,
3.6, Cie tin thong nhu mó phöi ke
- Phi phi cép

5. Pha phöi cp huyét dong (phi ph ip do tim).
Tón thuong mang mao mach pne nang: hdi chúng suy hó háp

cép tin tión (ARDS),

- Viem phöi

- Ben phöi k

Hoi ching chiy mau phé nang lan tod

- Ung th phéi: nguyén phát va di en,

- Chin thaomg phi

= Xep phi.
3.7. During din khi

- Bung hd hip wen: dm, dj vi, ph, nhiém ting, co thit

- Vim tu ph quán cáp

Hen phé quin.

-Dotckp béah phöi tie nghén man tinh,
4. Chán doán mite AP ning

Dänh gié mito d9 suy hd hip cáp 18 tung binh, ning hay nguy Rich
cân dya väo các trigu chimg cúa suy hö hap, mite dó näng cúa bénh nguyén
nhán, dong thöi xem xét dén co dia, tuöi va cde bénh man tinh km theo
¿ia bénh nhän.

- Theo GS.Vi Vin Binh dänh gid mit 4 ning cia suy hô häp nur sau

Du higu Suyhd háp ning Suy hd hép nguy kich
Xanh tim + +

Va md hoi + +

Kho the + +.
Huyétáp Ting Tut

Réi logn y thie o +

- Môt só däu higu khác giúp phán mire dó näng cia suy hó hip cáp:
+ Nhip tim: suy hö háp ning mhip tim nhanh > 120/phút, trong suy ho
háp nguy kich nhip tim cham dán.

6. + Tán só thé: suy hé háp náng bénh nhán thé nhanh > 30 — 35 län/phüt;
suy ho hp nguy kich có thé thé chm, có com ngimg tho.

+ Co kéo co hó hip: suy hé háp ning co hé háp phy co kéo nhiéu; suy
ho háp nguy kich có thé o6 hö häp ngye-byng nghich thuéng (däu higu cia
Kiét ste hó hp).

+ Tinh thn: bgnh nhän suy hó háp náng hay có kich thich, hét hoáng,
vêt va, con rói loan y thire lá dáu higu cúa suy hó háp nguy kich.

+ Sa0, < 90%, PaO, < 60 mmHg trong suy hó háp ning. Trong suy hé
hp nguy kich, PaO; có thé rit güäm näng < 50 mmHg vá khöng dép tmg véi
lieu phäp oxy.

V.DIBUTRI
- Suy hó hip cáp lá mt cáp ciru nôi khoa, trong truóng hop nguy kich
phäi ir 1y ofp cir ngay ti ch, tai nha, trén xe ván chuyén cüng nhur tai các

dom vi cáp ctu 6 cie mc d9 Khäc hau, vi thiéu oxy nöng rät nhanh dän dén
tir vong hay mât vi, mit no

- Trong phán lin tnring hop suy hó háp cáp cán phäi nhäp vién ngay
8 dida có hiéu qui

- Ki vin chuyén mót bénh nhán suy hô hip cán cha y bio dim didu ri
lien tye. Xe ván chuyén phai có trang bi hö tro ho häp: binh oxy, Óng dt nei
hi quan, máy hit dam, bé mó khi quan, có thé có máy thé kém theo.

- Luón bio dim xi tr cáp ein suy hô häp cáp song song’ véi x ri
nguyén nin
1. Câe phurong tiga cin the
LL Oy

- Hé thóng oxy (oxy tuéng, binh oxy, binh oxy nhó cho van chuyén -
cchii y: binh oxy phai có van giäm áp dúng tiéu chuán).

= Dyng cu thi oxy (gong kinh oxy, mät np, mât na có tai dy tr, binh
läm äm vá luu lugng ké).
1.2. Các máy, phıromg tign chim sóc hó häp

- Bóng ambu, máy thó.

7. - Ong nôi khí quan, canun mó khi quin va DO mó khi quär an
Guedel, Mayo, dung cu mó ming phöi
= May hit dim, mäy hit in tye (ding trong dän lu mäng ‚ht.
13. Các máy theo di, chin doán
-Máy chup X quang ta giving
= May theo doi lin ue: dign tim, huyét ap, SpO:
- Miy ét nghigm ki trong mau (néu có diéwkién)
2. Dánh gid ban du

Cin xée dinh ngey:

+ Mite dé suy hö hip: tung binh, náng hay nguy ich

+ Nguyen nhán: cin phäi xde dink hojo logi rir ngay che nguyén
hin sau

-Suy ho háp cáp do nguyén nhán trung wong.

-Suy hó háp cáp do bn 1 thin kinh-co,

-Trán kk mang phi ning (tin khi mäng phöi di p Ine)

= Di vit ding thó gy kh th than quan,
3. Xırtri cáp ciru

Nöu xc dinh mire suy hö háp cáp nguy ich, hode suy hé hip cáp do
ce nguyen nhân né tr, cin xi ti gay:

-Suy hô háp cáp nguy kjch: thong Khi nhän tgo.

= Suy hé hip cáp do nguyén nhän trung wong, do bénh ly thin kinh-ccr
thông khi nhän to.

= Tran kh mäng phôi ning: din Ir ming phöi

= Di vat dum thé gáy kh6 thé thanh quan thi thuft Heimlicn,

Trong cie tnróng hop khäe, xi tri cÉp cin tuy theo mio 46 ning vá
nguyén nhän cia suy hó háp. Bao göm các bin php sau
3.1. Tie thé bénh nhän - Khai chöng dwöng ho häp

- Tu thé dâu cao (phán thin trén cao 300 - 400 so véi mat giving),
hoë tr thé ngbi thong chin (trong phi phöi cáp huydt dng).

- Khi bénh nhán có däu higu tut Judi: nim nghiéng, dit canun Mayo
hote Guedel dé dé luc

8. = Néu có ir dong dom: ván dóng tr igu, tp cho bénh nhán ho Khac, hit
dom à hong hoëc dt nói khi quan dé hit dom néu can,

- Bit dng nôi khi quän hofe md khí quán dé kiém soát dudng hó hip
nêu có chi dinh.

32 Thé oxy

= Thé oxy luu lugng thäp (1 - 2 lit/phüt) trong dot cáp cüa suy hé hap
‘man tinh,

= Thö oxy lu lung cao trong suy hô háp cáp - lua lung oxy tuÿ theo
nguyén mhán va mie 49 suy hö häp.

= Thé oxy dui ép luc duong lien tue (CPAP, CPAP Boussignac)

+ Chi dinh khi thé oxy don thuán khéng ning dugc oxy mau,
tinh trang béoh mbán khéng qué näng, co hó háp va trung tám hó háp
binh thuèng.

- Mite CPAP thuèng duge ding: + 5 emH,0.

3.3. Thó may

‘Thong khi duge chi dinh khi thé oxy Khóng giäi quyét duge tinh trang
thidu oxy máu va/hojc ting CO, máu. Có thé chi dinh thé máy không xäm
mháp hoño thö may xm nhöp tuy tinh trang cu thé cüa bfah nhän.

3.3.1. Thó may khöng xám nhäp

- Qua mit na mii hoño mat ng mit.

- Chi dinh trong suy hö háp cáp mite 46 trung binh hofe niing, khi
khong có chóng chi dinh cia thó máy khéng xám nhép. Phuong thúe näy
khong cán dit dng nôi khi quán nén trinh duge ahing bién chimg lién quan
16i éng nôi ki quin.

- Chóng chi dinh, phuong thirc: xem thém bai Nguyen 1ÿ thong khi
nhân to.

3.3.2. Thó máy xäm nháp

- Qua óng nôi khi quán hoje mó khí quan.

- Chi dinh trong suy hó háp cáp nguy kich, các tnröng hop có chóng chi
din véi thong khí khöng xim nhfp hofc khi thong khi khöng xám mháp
Khöng higu qua.

9. - Chöng chi dinh, phuong thie: xem thém bai Nguyen IY thöng khi
hin to.
4. Xirtrí nguyén nhän

- Möt 6 truing hop, khi suy ho hip ofp khöng ning, chi cän xir tí tôt
nguyén nhän bgnh nhân cüng có thé hét suy hó háp (ví dy: com hen phé quán
rie 46 trung binh,trán dich mang phi...)

= Tuy viy, trong phán lón các suy ho háp cin xir tri nguyén nbán song
song véi höi site ho häp.
5. Các bién pháp dièu tri phói hep

-Didu tri cde bénh 1y phöi hop khée néu có (suy tim, tut huyét dp, tinh
trang sóc, sét ca0, dau, co gift.

- Bio dim thing bing nuéc -dién giäi, kiém - toan.

= Bio dim dinh duöng,

= Chiim sóc tich eve,
6. Theo döi

Tain só tho, tinh trang da - niém mge (có tim khéng? mite 492), hoat

dông cha co hô háp (co lién suén, co hoänh), co kéo co hô hap phy.

= Mach, mhip tim, huyét äp, tinh trang Y thir, cám giác cúa bénb nhän.

= $p02

- Thé tich Inu thong ty thé, dung tich sóng, lu lurgng dinh thé ra (chi
Ginih Khi cân hi),

= X quang phi

- Xét nghiém khi trong mau dóng mach

- Dign bién cha bénh nguyén nhân.

10. TAL LIEU THAM KHAO,

1. Ng@ Quy Chiu va es (2011): Suy hd hdp. Trong: Bénh ho häp, Nxb
Gio dye Vigt Nam, 638-647

2. Va Vin Dinh (2004): Suy nó hdp edp. Trong: Höi ste cáp eu todn tip,
Nxb Y hos, 82-94,

3. Chelluri L., Pousman R. (2011): Acute Respiratory Failure. In:
Textbook of critical care (Editors: Vincent J-L., Abraham E., Kochanek
P., Moore F.A., Fink M.P.), Elsevier Saunders, 6* edition, 33-35.

4. Isakow W. (2012): An approach to respiratory failure. In: The
Washington Manual of Critical Care (Editors: Kollef M. and Isakow
W). Ban dich tiéng Viet “Hdi sic cáp ein — Tiép cán theo phic 43",
INxb Khoa hoc kj huft, 59-66.

5. Vincent J-L. (2009): Classification. Approche de l'insuffisance
respiratoire aigue à PUSI. Dans: Le manuel de réanimation, soins
intensifs et médecine d'urgence, Springer-Verlag France, Paris, 3°
édition, 67-75.

TU LUQNG GIA.
1. Trong các nguyén nhän gáy suy hö hip cáp sau diy, nguyén nhän náo
Không có déu higu thé nhanh vá co kéo co hó hip (chon 1 dép án)
A- Kh tha than quin
B- Viém phöi thiy cáp
C- Bénb 1 than kinh trang wong
D- Chán thuong löng ngye
2. O bénh nhän uy hö hép cp, du higu xan tim khöng gäp khi (chon 2 dép An)
A- Bén nhân có thiéu mau ning
B- Bénh nhán tran khi mang phôi
C- Bénh nhän phi phi ip
D- Bénh nhän ngó doc khi CO

10

11. 3. Tog nhüng truóng hop náo sau day, suy hö háp có giám oxy kém theo
ting CO; mäu (chon 2 dép én)
êt co hô háp

B- Viém phöi thüy cáp

C- Dot cäp bénh phöi tie nghén man tinh

D- Bung dip phöi
4, Nhüng truóng hop náo sau day có tinh trang higu img shunt gay suy ho háp
(chon 2 dép án)

‘Ac Xep phöi

B- Viém phöi thiy

C- Tác mach phöi lon

D- Hen phé quán

5. Ó nan nhän cúa däm chäy, suy hö hi
Ac Neat khéi
B- Ngô doc cáp khi déc
C- Bong duöng ho háp
D- Pha phôi huyét dong
6. Truée möt bénh nhän có suy ho háp cáp mic 46 näng, tnuóng hop mio phäi
tién hánh thóng khi nhán tao ngay:

A- Com hen phé quän ning

B- Viém phô thiy ning

©- Bénb ly thin Kinh-co

D- Trin khi mang phöi
7. True möt bénh nhän suy hô hip cäp mito 46 nguy kich, vige dâu tién cin
Lim la gis

A- Cho bénh nhán thé oxy lu rang cao qua mât na

B- Cho bénh nhän the my khóng xám nhip

C- Dit ngi kh quán ngay vá cho thé máy

D- Bóp bóng qua mit na có oxy, sau dó dt gi Kh quán vá cho thé may

12. 8. Trade möt bénh nhän suy hó háp cáp, nhüng nguyén nhän ndo khöng thé
xù tri theo trinh ty thong thug va cán duge xác dinh hofe logi tri ngay:

D-.. =
9. Muc dich cúa dit éng nôi khi quán la gi:
A- Khai thong duöng this
B- Bio vé duöng the khdi sy trio nguge dich da day
C- Dé thong khi nhän tao
D- Tit cd cdc y trén déu düng
10. Thi thuft Heim lich Auge tin hinh trong truéng hop náo sau day
A- Ste thir An khi dang än
B- Ú dóng dom nhièu
C- Sac dich da day vio phói
D- Hit phäi khi dc

12

13. Bal2
CON TANG HUYET AP

Mye tiêu
1. Trinh bay duge các nguyén nhán, tiéu chuán chán dodn con táng huyét dp.
2. Xie ri dupe bénh nhán bj com täng huyét dp.

1. DAI CUONG
Com ting huyét ép (THA) la sy ting cáp tinh con só huyét äp gay tón
throng hoëc de doa tôn thuong các co quan dich nhu tim, nfo, déy mit, than,
6 thé xáy ra 6 bénh nhän có THA da có tir tue, hof Khóng có tng huyét
fp trade dé
inh nghía con só HA trong con THA: khi HA täm truong ting trén
120mmHg vi/hogo HA tám thu ting cao hon con só HA nén cia bénb nhiin
(ren 30 mmHg
Cäc ydu tó tim näng them con THA:
- Töc d6 gia ting HA: Su gia ting con só HA cing nhanh, tón thuong
cing ning
- HA ndn cia bénh nhin có cao hay khöng? b£nh nhán có bi ting HA
man tinh khéng?
Con só HA tim thu có ÿ nga tén lugng tuong ty nhır con só HA tim
wong, Khi con só HA tam thu ting trén 220 mmHg la rt guy hiém.
Dya wen mie dó nguy
bao gôm 2 tin trang sa

trén co quan dich, thuft ngit con ting HA

- Com THA chp ein (Hypertensive emergency: Khi c du higu tin
throng cáp tinh re tgp trén co quan dich (ión thuomg mé, döi hi
pi ha HA nhanh (the hap duöng nh mach)

= Com THA don thuin (Hypertensive urgen): Kh ch có con ting
HA, khóng có tón thuong cáp tinh cüa co quan dich, có thé ha
consó HA bing tubo uéng.

14. 8. Trude mot bénh nhán suy hö háp cáp, nhüng nguyén nhän náo khéng thé
ir tri theo trinh ty thong thuröng va cán duge xác dinh hodo loai tritngay:

Dean :
9. Muc dich cúa dit óng nôi khf quin la gl:
A- Khai thong dung tho
B- Bio vé duöng thó khöi sy tráo nguge dich da diy
C- Dé thong khi mhán tao
D- Tät cd các y trén déu ding
10. Thi thuft Heim lich duge tién hänh trong truèmg hop nao sau day:
‘Ac Sic tiro An khi dang än
B- Ü dông döm nhièu
C- Ste dich da day váo phöi
D- Hit phäi khí d9c