Định nghĩa CMTS CMTS: do GCTS ( tầng lớp quý tộc mới ) lãnh đạo nhằm lật đổ chế độ phong kiến , thiết lập nền thống trị của GCTS, mở đường cho sự phát triển của CNTB. Về bản chất : CMTS chỉ thay đổi giai cấp bóc lột từ phong kiến sang tư sản , không giải quyết được các vấn đề xã hội . Các hình thức : Nội chiến (#Anh, 1640-1688); Cách mạng quần chúng (#Pháp, 1789-1799); Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc (#Đấu tranh của các nước thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ , cuối TK18); Cải cách duy tân (#Nhật,1868), Thống nhất quốc gia (#Đức, Italia) Ý nghĩa : Chấm dứt sự thống trị của CĐPK ở hầu hết các nước trên thế giới , thiết lập nền dân chủ tư sản với sự phát triển của LLSX, QHSX TBCN.
Nguyên nhân CMTS 1 . Phát kiến địa lý Phát triển công , thương nghiệp hình thành tầng lớp thị tộc ngày càng giàu có, đông đảo và có thế lực kinh tế . 2. Phong trào Văn hóa Phục h ư ng hình thành hệ tư tưởng mới và ảnh hưởng tới xã hội . 3. Xã hội : Mẫu thuẫn giữa GC địa chủ phong kiến , quan lại , vua , quy tộc cũ >< GCTS, quần chúng nhân dân ( có kinh tế , nhưng ko có quyền chính trị ). GCTS bị thế lực phong kiến cản trở sự phát triển kinh tế . Sự bất mãn gia tăng của người dân đối với CĐPK, muốn đòi tự do, công bằng và toàn vẹn lãnh thổ . Sự thay đổi về chính trị trở thành 1 nhu cầu bức thiết các cuộc CMTS bùng nổ .
Ảnh hưởng của CMTS Là sự thắng thế của hệ tư tưởng mới và lự c lượng chính trị mới (GCTS, tầng lớp trung lưu ) T ruyền bá các lý tưởng Khai sáng, như dân chủ, bình đẳng và nhân quyền. Tác động đến kinh tế toàn cầu : CNTB trỗi dậy dẫn đến cách mạng công nghiệp , thay đổi sản xuất và tiêu thụ hàng hóa . Trỗi dậy nhà nước dân tộc , củng cố quyền lực của nhà nước , ra đời nền ngoại giao hiện đại (#ngoại giao nhà nước ) Nhà nước Tư sản : Chế độ đại nghị (#Quân chủ lập hiến hoặc Cộng hòa Đại nghị ), Nhà nước , các tầng lớp xã hội đều quan tâm và bày tỏ quan điểm về các vấn đề quốc tế (# khác Nhà nước Phong kiến )
CMTS Hà Lan (1568-1648) Cuối TK 16, Hà Lan hội tụ các điều kiện : i ) CMTS: kinh tế Công thương nghiệp phát triển mạnh nhất Châu Âu ; ii) GCTS xuất hiện từ sớm & có thế lực kinh tế Lật đổ ách thống trị Tây Ban Nha giành độc lập , xác lập vị trí thống trị của GCTS, gạt bỏ sự khống chế của Thiên Chúa Giáo , mở đường cho đạo Tin Lành . 1648: Hiệp ước Munster đem lại độc lập cho Hà Lan CMTS đầu tiên , ra đời Nhà nước Tư sản , mở đường cho CNTB phát triển , biến HL thành cường quốc thương mại , mở rộng quan hệ kinh tế với nhiều nước (#Anh ko còn là đối thủ của Hà Lan)
CMTS Anh (1640-1689) Đầu TK17, Anh có nền kinh tế phát triển nhất châu Âu . Sản xuất công trường thủ công chiếm ưu thế , khai thác than, phát triển trồng len , xuất khẩu vải , nhà nước độc quyền thương mại , thu nhiều thuế.v.v . Bộ phận địa chủ , quý tộc chuyển sang kinh doanh theo lối TBCN, giàu lên nhanh , trở thành tầng lớp tự sản , quy tộc mới >< Thế lực PK. Thể chế quân chủ chuyên chế , đứng đầu là Vua Charles I, độc đoán , cản trở kinh doanh và làm giàu của tư sản , quý tộc mới (#áp thuế ). Yêu cầu : Lật đổ CĐPK, mở đường cho CNTB phát triển , giải quyết ruộng đất cho ND.
CMTS Anh (1640-1689) Nguyên nhân sâu xa: Lực lượng SX mới (TBCN) >< QHSX cũ (PK) Nguyên nhân trực tiếp : 1640: Vua tăng thuế , vấp phải phản đối của Quốc hội ; 1642: Vua Charles I tuyên chiến vs Quốc hội , CMTS bùng nổ (#GCTS do tướng Crômoen lãnh đạo vs Thế lực PK của Vua Charles I)#Thanh giáo >< Anh giáo ) Kết quả : 1649 : Vua Sác Lơ I bị xử tử , Nước CH ra đời vs sự lãnh đạo của Crômoen . CS hiếu chiến , độc tài của Crômoen ko được lòng dân (#xâm lược Ailen 1649, Scotland 1650, Hà Lan, Tây Ban Nha…) 1658: Crômoen qua đời , con trai ko có năng lực bị phế truất , thỏa hiệp vs thế lực phong kiến . Charles II và James II (con của Charles I) trở về lãnh đạo , ko tôn trọng địa vị của GCTS. GCTS Anh mời Quốc trưởng Hà Lan Vinhem Orangiơ Nassau (con rể của James II) sang trị vì ở Anh. 1688: Nassau dẫn quân đổ bộ vào Anh đảo chính giành ngôi vua , Vua James II bỏ sang Pháp . Nassau đủ tư cách hoàng gia thay thế ngôi vua ở Anh. 1689 : Ban hành luật thiết lập chế độ Quân chủ lập hiến (#lật đổ QCCC).
CMTS Anh (1640-1689) Đánh giá : CM ko triệt để , thành phần phong kiến vẫn còn , quyền lợi của người dân lao động chưa được đáp ứng . Ý nghĩa : - Đánh dấu sự chuyển đổi từ CĐPK sang CĐ tư sản , Thúc đẩy sự phát triển của kinh tế TBCN, tạo ra sự giàu có , đặt nền tảng cho các giá trị dân chủ , tự do cá nhân => tiền đề để Anh giành bá quyền về công thương nghiệp và thuộc địa . Thúc đẩy cuộc đấu tranh chống phong kiến , chống áp bức ở châu Âu và Bắc Mỹ . cho các phong trào CM khác trên thế giới .
Oliver Cromwell (1599-1658)
CMTS Pháp (1789-1799) 4 giai đoạn : 1. GĐ chính quyền Lập hiến (1789-1792): Phái lập hiến lãnh đạo quần chúng tấn công nhà ngục Baxti trong cuộc cuộc khởi nghĩa 14/7/1789, đốt văn tự khế ước của phong kiến , lên nắm quyền và ban hành Tuyên ngôn Nhân quyền và dân quyền (Slogan Tự do- bình đẳng-bác ái ), ban hành Hiến pháp (1791), xác lập chế độ quân chủ lập hiến (#Quốc hội nắm thực quyền thay vua ). Vua Louis cầu cứu [ các LLPCM trong nước + thế lực PK bên ngoài ] để giành lại chính quyền .
CMTS Pháp (1789-1799) 2. GĐ chính quyền Girondins (1792-1793): Tầng lớp tư sản công thương lãnh đạo nhân dân làm cách mạng , lật đổ phái Lập hiến , xóa bỏ chế độ phong kiến . Tuyên bố thành lập nền Cộng hòa thứ nhất ở Pháp , xử tử vua Louis XVI (1/1793). Liên minh các nước châu Âu (#ĐQ Áo , Nga, Phổ và nước Anh tư sản ) mở đầu cuộc tiến công chống lại Cách mạng Pháp . Phái Girondins ko lo chống nội phản và ngoại xâm , chỉ lo củng cố chính quyền . Vua Louis XVI
CMTS Pháp (1789-1799) 3. GĐ chính quyền Jiacobins (1793-1794): Phái Jiacobins ( đứng đầu là Robexpie ) lãnh đạo quần chúng nhân dân lật đổ phái Gironbins (6/1793) , quét sạch bọn quân phiệt ngoại xâm , lên nắm chính quyền , lập nên chuyên chính dân chủ do Robexpie đứng đầu . CQ Jiacobins trừng trị bọn phản cách mạng , giải quyết nhu cầu của người dân như chia ruộng đất , quy định giá bán cho dân nghèo , bắt gian thương ... Nội bộ phân hóa , bất đồng về CS đối ngoại , nhân dân lại ko ủng hộ chính quyền Jiacobins . Phái tư sản phản cách mạng đã tiến hành đảo chính Tec-mi- đô , bắt và xử tử Robexpie (7/1794). 4. CM bước vào thời kỳ thoái trào : Đ ến 11/1799 GCTS đưa Napoleon lên nắm quyền , 1804 lập Đế chế thứ nhất tồn tại đến 1815 . CMTS kết thúc . Maximillien de Robespierre (1758-1794)
CMTS Pháp (1789-1799) N ghị viện Pháp đã thông qua N ghị quyết nhằm thách thức cả châu Âu: Pháp thể hiện cam kết không giới hạn về việc mở rộng sự hỗ trợ quân sự của họ với cách mạng quần chúng ở bất kì nơi nào . Người dân các nước theo trường phái tiến bộ như ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha nhiệt liệt hướng ứng cuộc cách mạng Pháp (#“tạo ra ánh sáng để soi chiếu cuộc đời đen tối ” ). G iới cầm quyền các nước đế quốc như Áo, Nga, hay vương quốc Phổ coi đó là một hiểm họa bởi họ lo sợ rằng sự ảnh hưởng của CMTS Pháp sẽ làm lung lay chế độ quân chủ . Anh cũng chống lại Pháp vì lo sợ ảnh hưởng của CMTS Pháp làm suy giảm vị thế của họ trên thương trường . Liên minh chống Pháp .
CMTS Pháp (1789-1799) Ý nghĩa : - L ật đổ chế độ phong kiến , xóa bỏ tàn dư của CĐPK chuyên chế từng thống trị nước Pháp trong nhiều thế kỷ, hoàn thành các nhiệm vụ của một cuộc CMTS, thành lập chế độ công hòa. Đưa GCTS lên cầm quyền, xóa bỏ nhiều trở ngại trên con đường phát triển của CNTB (# N ông dân được giải phóng , vấn đề ruộng đất được giải quyết , Cản trở với Công thương nghiệp bị xóa bỏ ). Mở ra thời kỳ thắng lợi và củng cố của CNTB ở các nước tiên tiến Âu – Mỹ . Cổ vũ cho phong trào đấu tranh chống PK ở châu Âu . Tư tưởng tiến bộ của trào lưu triết học Ánh sáng Pháp được đón nhận ở nhiều nơi (#TK 18 = “TK Ánh sáng ) Mở ra thời đại thắng lợi và củng cố CNTB ở các nước tiên tiến .