Bankalarda Çalışanlara Ödenen Jestiyon Primi.pdf

Bankalarda Çalışanlara Ödenen Jestiyon Primi: Çalışanlar ve Bankalar İçin Neden Önemli?
Son dönemlerde iş hukukunda tartışılan konulardan biri olan jestiyon primi, Yargıtay’ın 2023 tarihli bir kararıyla* yeniden gündeme geldi. Banka çalışanlarının, belirli performans kriterlerine dayanarak hak kazandığı bu prim, bankalar açısından da dikkatle ele alınması gereken bir yükümlülük olarak karşımıza çıkıyor. Peki, prim nedir? Jestiyon primi nedir? Yargıtay'ın bu konuda aldığı kararlar bankacılık sektörünü nasıl etkiliyor?

1. AV. AHMET CAN
BankalardaÇalışanlaraÖdenenJestiyon
Primi:ÇalışanlarveBankalarİçinNeden
Önemli?
Sondönemlerdeişhukukundatartışılankonulardanbiriolanjestiyonprimi,Yargıtay’ın
2023tarihlibirkararıyla*yenidengündemegeldi.Bankaçalışanlarının,belirli
performanskriterlerinedayanarakhakkazandığıbuprim,bankalaraçısındanda
dikkatleelealınmasıgerekenbiryükümlülükolarakkarşımızaçıkıyor.Peki,primnedir?
Jestiyonpriminedir?Yargıtay'ınbukonudaaldığıkararlarbankacılıksektörününasıl
etkiliyor?
PrimNedir?
Doktrinegöre,primücretinekikısmındaişvereninücretödemeborcuolarakyer
almaktaolup,büyükbirgayretgösterilerekyapılançalışmakarşılığıödenecekbirücret
olaraktanımlamıştır(SenyenKaplan2020,179).Prim,işçiyeyadabirgrupişçiye
yaptıklarıişinkarşılığındaişverentarafındanödüllendirirlmekamacıylaödenenek
ücrettir.(BaşbuğandYücelBodur2021,149).Primkendibaşınaveyabirekipiçinde,
olağankoşullardabekleneninüstündebirçabagöstererekveyasahipolduğunitelikler
dolayısıilebaşarılıbirbiçimdeyapmışolduğuişinödüllendirilmesiamacıylaişçiye
ödenenbirücrettir.Primişçininkendisiniveyaçevresindekiişçileribaşarılıçalışmaya
özendirmeamacınayöneliktir(Eyrencietal.2020,143).Prim,işçininbireyselolarak
veyabirgrupiçindeüstünçabagöstererekbaşarılıbirşekildeyapmışolduğuişi
ödüllendirmekiçinkendisineödenenekbirücrettir.(Çeliketal.2020,342).Prim,
işçininçalışmagücünüarttırmakvebirbakımateşviketmeküzereuygulananbirücret
ekidir.(GüvenandAydın2020,192)Yargıtay’ınçokeskibirkararınagöredeprim,özel
birçabagösterilerek,iyibirşekildeyerinegetirilenişinkarşılığındaödenenekbir
ücrettir.(GüvenandAydın2020,192,38no’ludipnot).
KârdanPayAlmaNedir?
TürkBorçlarKanunununİşinsonucundanpayalmabaşlıklı403.maddesinegöre
“Sözleşmeyleişçiyeücretlebirlikteüretilenden,cirodanveyakârdanbellibirpay
verilmesikararlaştırılmışsa,hesapdönemisonundabupay,yasalhükümlerveya
genelliklekabuledilmişticariesaslargözönündetutularakbelirlenir.”
Doktrinegöredeişçileriişletmeyebağlamakvedahaverimliçalışmalarınısağlamak
amacıylaişçilereücretbeklentisiolarakişletmeninkarındanbirpayverilebilir.(Güven
andAydın2020,193)
Genellikleişletmeninüretimiyönetimvesatışkısımlarındaönemligörevleriolanbazı
personelebazendebütünişçilereücretlebirliktekârınbelirlibiroranındaücretdağıtan
işyerlerivardır.İşçikârdanpayalmasınakarşınişsözleşmesiniişverenebağlıolarak
çalışır.Bunedenleişçininkârdanaldığıpaygerçekanlamdaücrettir.kârdanbelirlibir
orandapayalmasadecebuücretinmiktarınıbelirleyenbirölçüniteliğindedir.(Çeliket
al.2020,346)

2. AV. AHMET CAN
İşçininçalıştığıişletmeninkârındanbelirlibirorandapayalmasımümkündür.Butürbir
ödemeişçininniteliğinideğiştirmez.Sadeceücreteekolarakkarınbelirlibiroranı
kendisineverilmektedir.İşletmedeönemlipozisyondaolanpersonele,bazendetüm
personeleçokbaşarılıgeçenbirdöneminsonundakârınbelirlibiroranınınverildiği
görülmektedir.Butüruygulamalarasılücretindışındaolmaktadır(Eyrencietal.2020,
145).Kârdanpayalma,işçiye,işyerinineldeettiğikârdanbellibirpayınödenmesi
şeklindebirücrettir.(BaşbuğandYücelBodur2021,150)
JestiyonPrimiNedir?
JestiyonTürkçebirkelimeolmamaklaberaberLatinceveFransızcakaynaklaragöre
birşeyiyapmaeylemiveyasüreciniifadeedengestionkelimesindengeldiği
görülmektedir.Türkçeyededavranış,yönetimolarakçevrilebilir.(Bkz:theactor
processofcarryingon:conduct,management.Latingestion-,gestio,fromgestus(past
participleofgereretobear,act,manage)+-ion-,-io-ion.
https://www.merriam-webster.com/dictionary/gestion)
Tümbunlaragörebankalaraçısındanise,jestiyonprimi,bankaçalışanlarınınemekve
gayretinedayalıolarakbankalartarafındanyıldabirkezverilenvebankalarınveya
şubelerininkârınabağlıolarakbelirlenenbirprimçeşididir.Demekki,belirlihedeflerin
gerçekleştirilmesinebağlıolarakbankaçalışanlarınaödenenbuprim,bankalarınkâr
durumunagörefarklılıkarzetmektedir..
BankaÇalışanınaJestiyonPrimiÖdemeZorunda
mıdır?
Bankaların,çalışanlarınajestiyonprimiödemekzorundaolupolmadığıvebuprimin
hangikoşullardahakedileceğiisesıksıkhukukiihtilafkonusuolmaktadır.
Doktrininegöre,işverencebelirlidurumlardaprimödemesiyapılmasıbununişyeri
uygulamasınadönüşmesinenedenolabilir.Bugibidurumlardaişçininişyeri
uygulamasıhalinegelmişprimitalephakkıdoğar.(Eyrencietal.2020,143).
İşverenceyapılantektaraflıprimuygulamasındaçalışma(iş)koşuluhalinegelmesi
veişçiyetalephakkısağlamasımümkündür.(Çeliketal.2020,342).
Yargıtay’ın2023KararıNeDiyor?
Yargıtay9.HukukDairesi’nin2023/4586E.ve2023/7600K.sayılıkararı,bukonuda
önemlibiremsalteşkiletmektedir.Kararda,bankaçalışanınıngörevyaptığıbankanın
zararettiğiyıllariçinjestiyonprimitalepedemeyeceğine,ancakbankanınkârettiği
yıllariçinbupriminödemeyükümlülüğünündoğduğunahükmedilmiştir.Yargıtay,
2013yılıiçinbankanınkârettiğinitespitederek,oyıliçinçalışanınjestiyonpriminehak
kazandığınıifadeetmiştir.
Bukararınendikkatçekiciyönü,jestiyonpriminintamamenbankanınkârlılığınabağlı
olaraködenmesigerektiğininaltınınçizilmesidir.Yani,birbankaçalışanı,bankazarar

3. AV. AHMET CAN
etmişseprimtalebindebulunamaz,ancakkâreldeedilendönemleriçinjestiyonprimi
hakkıdoğar.
JestiyonPrimiHakkıNasılDoğar?
Jestiyonprimihakkı,bankanınprimödemepolitikalarıdoğrultusundabelirlenir.İş
sözleşmelerindeyadaişyeriuygulamalarındaprimsisteminedairaçıkbirhüküm
bulunuyorsa,bankabukurallarauymakzorundadır.Bankanınkârettiğiyıllardajestiyon
priminiödememesihalinde,çalışanlarbualacaklarıiçinyasalyollarabaşvurabilir.
Yargıtay’ınbukonudakikararında,bankanınkâr-zarardurumunudikkatealarakadilbir
şekildeprimödemesigerektiğivurgulanmaktadır.
ÖneÇıkanNoktalar:
-Jestiyonprimi,yıllıkkârüzerindenbelirlenenbirekkazançtır.
-Çalışanlar,sadecekâredilenyıllariçinbuprimitalepedebilir.
-Bankalar,jestiyonprimiödemelerindeşeffafolmalıveçalışanlarıaçıkşekilde
bilgilendirmelidir.
BankalarİçinRisklerveSorumluluklar
İşKanunu'ndadoğrudanjestiyonpriminedairbirdüzenlemebulunmasada,
bankadakiiçyönetmeliklervetopluişsözleşmeleribudurumuşekillendirebilir.Özellikle
bankalardaçalışanlarınperformansprimleri,kârlılıkdurumu,genelmüdürlükkararları
gibifaktörlerebağlıolarakbelirlenmektedir.
Butürprimlerinödenmemesiveyaeksiködenmesi,çalışanlariçinönemlibir
mağduriyetyaratabilirvebudurumişmahkemelerinetaşınabilir.
Zaten,TürkBorçlarKanunununİşinsonucundanpayalmabaşlıklı403.maddesine
göre“İşçiyebellibirpayverilmesikararlaştırılanhâllerde,payınhesaplanmasında
uyuşulamazsaişveren,işçiyeveyaonunyerine,birliktekararlaştırdıklarıyadahâkimin
atadığıbilirkişiyebilgivermekvebilginindayanağınıoluşturanişletmeyleilgilidefterve
belgeleriincelemesinesunmak;kârdanbirpayverilmesikararlaştırılmışsa,işveren
işçiye,istemiüzerineayrıcayılsonukârzararcetvelinivermekzorundadır.”
TürkBorçlarKanunuveYargıtay’ınkararıdagöstermektedirki,bankalarprimödeme
konusundanetveşeffafolmalıdır.Aksitakdirde,açıkkanunidüzenlemeveişçilehine
yorumilkesidoğrultusunda,hukukisüreçlerdebankaaleyhinekararlarçıkabilmektedir.
ÇalışanlarİçinJestiyonPrimininÖnemi
DoktrindekitanımlamalardanveYargıtaykararlarındandaanlaşılacağıüzere,banka
çalışanlarıaçısındanjestiyonprimi,sadecemaddibirkazançdeğil,aynızamandabir
motivasyonaracıdır.Bankaçalışanlarınıngösterdikleriperformansagöre
ödüllendirilmesi,hemonlarınbankadakibağlılıklarınıartırırhemdeişverimliliğini
olumluyöndeetkiler.Ancak,buprimlerinbankanınkâr-zarardurumuileilişkiliolması,
çalışanlarınprimbeklentileriniherzamankarşılayamayabilir.

4. AV. AHMET CAN
Bunoktadabankaların,çalışanlarıprimsistemihakkındadetaylışekilde
bilgilendirmeleri,olasıuyuşmazlıklarınönünegeçebilir.Yargıtaykararıda,2013yılında
kâredenbirbankanın,çalışanlarınajestiyonpriminiödemekleyükümlüolduğunu
vurgulamaktadır.
Sonuç
Jestiyonprimi,kâradayalıbirödemesistemiolmasınarağmen,hemçalışanlarhemde
bankalaraçısındanciddihukukiyükümlülüklerdoğurabilmektedir.Yargıtay’ınverdiği
karar,bankalarınkâr-zarardurumununetbirşekildeortayakoyarakçalışanlarabu
konudabilgivermesigerektiğinibirkezdahagözlerönünesermektedir.Bankalariçin
jestiyonprimiödemelerindedikkatliolmak,hembanka-çalışanilişkilerininsağlıklı
devametmesihemdeyasalrisklerinazaltılmasıaçısındanbüyükönemtaşımaktadır.
Bankaçalışanlarınıniseprimhaklarınıtakipetmeleri,gerektiğindehukukiyollarla
haklarınıaramalarıbüyükönemtaşır.Yargıtaykararları,butürhakaramasüreçlerinde
bankaçalışanlarınayolgöstericiolmayadevamedecektir.????????????
Kaynaklar:
●Başbuğ,Aydın,andMehtapYücelBodur.2021.İşHukuku.6thed.N.p.:Beta
Akademik.
●Çelik,Nuri,NurşenCanikoğlu,TalatCanbolat,andErcümentÖzkaraca.2020.İş
HukukuDersleri.33rded.N.p.:Beta.
●Eyrenci,Öner,SavaşTaşkent,DevrimUlucan,andEsraBaskan.2020.İşHukuku.10th
ed.N.p.:BetaBasımYayımDağıtımA.Ş.
●Güven,Ercan,andUfukAydın.2020.BireyselİşHukuku.6thed.N.p.:NisanYayınevi.
●SenyenKaplan,EmineT.2020.BireyselİşHukuku.11thed.Ankara:GaziKitabevi.
●Tunçomağ,Kenan,andTankutCentel.2018.İşhukukununesasları:genelkavramlar,iş
sözleşmeleri,sendikalar,topluişsözleşmeleri,arabuluculukvetahkim,grevvelokavt.
N.p.:Beta.
●https://www.merriam-webster.com/dictionary/gestion
●Yargıtay9.HukukDairesiE.2023/4586K.2023/7600T.23.5.2023Kararı
(https://karararama.yargitay.gov.tr)
*Yargıtay9.HukukDairesi2023/4586E.,2023/7600K.23.05.2023T.
MAHKEMESİ:İstanbulBölgeAdliyeMahkemesi29.HukukDairesi
I.DAVA
Davacıvekilidavadilekçesinde;müvekkilininsekizyılboyuncadavalıBankanın...şubesindebelirsizsüreli
işsözleşmesiilesorumlumüdürolarakçalışmaktaiken31.07.2014tarihindeişsözleşmesineson
verildiğini,davalıBankanınişeiadekararınarağmendavacıyıalmadığını,brütücretininaylık21.203,59TL
olduğunu;Bankaiçdüzenlemeleri,teamülhâlinialmışuygulamalarvetaraflararasındaimzalananiş

5. AV. AHMET CAN
sözleşmesiuyarıncaçalışanlaraheryılBankakârındanbelliorandajestiyonprimödemesiyapılmasına
rağmen,davacınınhakettiğijestiyonprimleriödenmedenişsözleşmesininfeshedildiğinibelirterekjestiyon
priminindavalıdantahsilinekararverilmesinitalepetmiştir.
II.CEVAP
Davalıvekilicevapdilekçesinde;davacının02.08.2007-31.07.2014arasışubemüdürüolarakçalıştığını,iş
sözleşmesinindavalıBankatarafındanperformansındakidüşüklüktenveayrıcanedenolduğuusulsüz
işlemlersebebiylefeshedildiğini,jestiyonprimininişyerindeistikrarlıveherzamanuygulananişyerişartı
mahiyetindebirödemeolmadığını,şubeninkârlılıkdurumunun,dikkatealınanenönemlikriterolduğunu,
şubeninkâr/zarardurumudikkatealındığında2010,2012,2013ve2014yıllarındaciddianlamdazarar
ettiğiningörüldüğünü,zararettiğiyıllardajestiyontalepedilemeyeceğini,şubemüdürlerininşubekârlılığı,
...düzeyleriveperformanslarıdikkatealınarakbuödemelerehakkazanabildiklerinisavunarakdavanın
reddiniistemiştir.
III.İLKDERECEMAHKEMESİKARARI
İlkDereceMahkemesininyukarıdatarihvesayısıbelirtilenkararıile;2010,2012,2013ve2014yıllarında
şubelerinkâr/zarartablolarınagörezarardaolduğugörülenşubeleriçinjestiyonödemesininyapılmadığı,
bazışubelerinyılsonundakârdaolduğugörülmekleberabertakipedenyıldaşubemüdürlerinejestiyon
primiödemesiyapılmadığı,budurumdajestiyonprimiödenendönemdeşubelerinzarardaolduğuvegenel
müdürtarafındanilgilişubemüdürlerineprimödemeyapılmasına...verilmediği,işyerinde...miktarlı
jestiyonuygulamasınınolmadığı,jestiyonödemelerinin;bütçeayrılması+davacınınbireyselperformansı
+bankakârlılığı+yöneticininonayıgibibağımlıvebağımsızdeğişkenşartlaratâbiolduğu,ödemenin
yapılabilmesiiçinbuşartlarıntümününbirliktegerçekleşmesigerektiği,yapılanbilirkişiincelemesi
neticesindebuşartlardan,bankakârlılığışartınıngerçekleşmediği,kârlılıkunsurugerçekleşmeyenhiçbir
şubedejestiyonödemesininyapılmadığı,yinedavacıylaaynıdurumdaolanemsalçalışanlarada
davacıdanfarklıbirşeklindejestiyonödemesiyapılmadığıgerekçesiiledavanınreddinekararverilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinafYolunaBaşvuranlar
İlkDereceMahkemesininyukarıdabelirtilenkararınakarşısüresiiçindedavacıvekiliistinafbaşvurusunda
bulunmuştur.
B.İstinafSebepleri
Davacıvekiliistinafdilekçesinde;davacınınmüdürüolduğuŞirketin2013yılındahedefinindeüzerindekâr
ettiğininbilirkişitarafındantespitedildiğini,2013yılıjestiyonprimininödenmediğini,davalıBankanın
jestiyonprimödemesininişyeriuygulamasıolduğunu,bununbilirkişitarafındandabelirtildiğiniilerisürerek
İlkDereceMahkemesikararınınortadankaldırılmasıistemiileistinafyolunabaşvurmuştur.
C.GerekçeveSonuç
BölgeAdliyeMahkemesininyukarıdatarihvesayısıbelirtilenkararıile;davalıBankaadınajestiyon
ödemelerininyapılmasınınbütçeayrılması,davacınıbireyselperformansı,bankakârlılığı,yöneticininonayı
gibibirtakımdeğişkenşartlaratâbiolduğu,ödemeninyapılabilmesiiçinbuşartlarıntümününbirlikte
gerçekleşmesigerektiği,davacınındahaöncedejestiyonprimlerinialmadığıyıllarolduğu,davacıileaynı
durumdaolanemsalçalışanlaradadavacıdanfarklıbirşekildejestiyonödemesininyapılmadığı
gerekçesiyleistinafbaşvurusununesastanreddinekararverilmiştir.
V.TEMYİZ
A.TemyizYolunaBaşvuranlar
BölgeAdliyeMahkemesininyukarıdabelirtilenkararınakarşısüresiiçindedavacıvekilitemyizisteminde
bulunmuştur.
B.TemyizSebepleri
Davacıvekili;istinafdilekçesindebelirttiğisebeplerlekararıtemyizetmiştir.
C.Gerekçe
1.UyuşmazlıkveHukukiNitelendirme
Uyuşmazlık;davacınınjestiyonprimalacağınınbulunupbulunmadığınoktasındadır.
2.İlgiliHukuk
1.6100sayılıHukukUsulüMuhakemeleriKanunu'nun369uncumaddesininbirincifıkrasıile371...
maddesi,
2.4857sayılıİşKanunu'nun32ncimaddesi.
3.T-BankBonusvePrimYönetmeliği4.1maddesişöyledir:
“BankanınyıllıkhedeflerineulaşmasıdikkatealınarakMüdürveüzeriunvandakiyöneticilere,bireysel
hedeflerinigerçekleştirmedüzeyivegösterdikleriperformanslarıdikkatealınarakbonusödemesiyapılır.
ÖdenecektoplamprimtutarıYönetimKurulununonaylamışolduğubütçeyiaşamaz.Ödenecektoplam
primtutarıveödemetarihiYönetimKuruluBaşkanıve...Yardımcısınınonayınatabidir.Heryöneticiye
verilecekBonustutarıilgiliGenelMüdürYardımcısınınönerisiveGenelMüdüronayıilebelirlenir.”

6. AV. AHMET CAN
3.Değerlendirme
1.Taraflarıniddia,savunmavedayandıklarıbelgelere,uyuşmazlığınhukukinitelendirilmesiile
uygulanmasıgerekenhukukkurallarına,davaşartlarına,yargılamayahâkimolanilkelere,ispatkurallarına
vetemyizolunankarardabelirtilengerekçeleregöredavacıvekilininaşağıdakibentlerinkapsamıdışındaki
temyizitirazlarıyerindegörülmemiştir.
2.Prim,çalışanıözendiriciveödüllendiricibirücretödemesiolupişverenceişçiyegarantiedilmişbir...
ücretinüzerinebelirlibirusulebağlıolaraködenenekbirücrettir.İşvereninistekvedeğerlendirmesine
bağlıolabileceğigibisözleşmegereğiolarakdaverilebilir.İşçininprimehakkazanmasıiçinişyerindeprim
ödemesinigerektirendöneminsonunakadarçalışmışolmasıgerekmez.İşyerindeçalışılansüreylesınırlı
olmaküzereişçininprimtalephakkıvardır.
3.SomutuyuşmazlıktadavacıheryılBankakârındanbelliorandajestiyonprimiödemesiyapılmasına
rağmenhakettiğijestiyonprimlerininödenmediğinibelirtmiştir.Davalıtarafisejestiyonprimiödemekiçin
enönemlikriterinşubeninkâr/zarardurumuolduğunu,davacınınşubemüdürüolarakçalıştığışubenin
zararettiğinivebunedenledavacınınbuprimitalepedemeyeceğinisavunmuştur.İlkDerece
Mahkemesincehükmeesasalınanbilirkişiraporundadavacınınjestiyonprimialmadığıyıllarbakımından
2010,2012ve2014yıllarındaşubeninzararettiği,2013yılıbakımındaniseşubeninyılıkârlakapattığı,
ancak2014Martayındakârınzararadöndüğü,priminödemesininyapıldığıNisan2014ayıitibarıylabu
priminödenmediğitespitedilmiştir.
4.Davacınınçalıştığışubeninzarardaolduğuyıllarbakımındanjestiyonpriminehakkazanmadığının
tespitiyerindedir.Ancakjestiyonprimininyıllıkkâragörebelirlendiğiveödendiği,bunagöre2013yılı
bakımındanşubeninyılıkârlakapatmasıdikkatealındığındadavacınınbuyılbakımındanjestiyonprimine
hakkazandığınınkabulügereklidir.Hâlböyleoluncadavacının2013yılıbakımındanjestiyonprim
alacağınahakkazandığınınkabulüilealacağınhükümaltınaalınmasıgerekirken,yazılıgerekçeile
davanınreddinekararverilmesihatalıolupbozmayıgerektirmiştir.
VI.KARAR
Açıklanansebeplerle;
1.Temyizolunan,İlkDereceMahkemesikararınakarşıistinafbaşvurusununesastanreddineilişkinBölge
AdliyeMahkemesikararınınORTADANKALDIRILMASINA,
2.İlkDereceMahkemesikararınınBOZULMASINA,Peşinalınantemyizkararharcınınistekhâlindeilgiliye
iadesine,DosyanınkararıverenİlkDereceMahkemesine,bozmakararınınbirörneğininkararıveren
BölgeAdliyeMahkemesinegönderilmesine,23.05.2023tarihindeoybirliğiylekararverildi.