Basic-TB-Awareness_Tagalog powerpoint.pptx

n/a

1. FELIPA G. BAEZA , RN. NTP - Coordinator

2. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Sino sino na dito ang naggamot na ng TB o kaya naman ay may kapamilya, kamaganak, kaibigan, o kakilala na naggamot na ng TB ? ANG TANONG!

3. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Sitwasyon ng TB sa Pilipinas Humigit-kumulang 1,000,000 Pilipino ang may sakit na TB (2016)

4. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Sitwasyon ng TB sa Pilipinas 85 katao ang namamatay kada araw na umaabot sa 31,000 kada taon (Global TB Report 2021) 1,627 katao ang nagkakasakit ng TB kada araw na umaabot sa 591,000 kada taon (Global TB Report 2021)

5. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Bakit kaya marami pa rin ang mga taong nagkakasakit at namamatay sa sakit sa TB? ANG TANONG!

6. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Aksyon ng mga pasyenteng may sintomas ng TB 41% Walang ginawa 40% Nag- gamot ng sarili Nagpakonsulta 19%

7. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Bakit kaya dalawa lang sa kada sampung tao o 19% lang nagpapakonsulta ? ANG TANONG!

8. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Kulang sa tamang kaalaman tungkol sa sakit na tuberculosis at anong mga pasilidad ang nagbibigay ng TB services Walang kakayanan para makakuha ng TB services

9. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Ano nga ba ang mga dapat nating malaman tungkol sa sakit ng TB? ANG TANONG!

10. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Ang TUBERKULOSIS ay isang nakahahawang sakit na dulot ng mikrobyong Mycobacterium Tuberculosis. Ang mikrobyo ay dala ng hangin ( airborne ) mula sa plemang nagmula sa baga ng maysakit Karaniwang inaatake ng mikrobyo ang Baga. Ibang bahagi ng katawan na maaaring maapektuhan ng TB: Bituka at Atay, Buto, Bato, Utak, Kulani, at iba pa.

11. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Paano nakukuha ang TB? Kapag ang isang tao ay nakalanghap ng mikrobyo mula sa isang taong may TB na: Umubo Bumahing Dumura Nagsasalita

12. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Paano nakukuha ang TB? Kapag ang isang tao ay nakalanghap ng mikrobyo mula sa isang taong may TB na: Umubo Bumahing Dumura Nagsasalita

13. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] SCREENING

14. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Mga Sintomas ng TB

15. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Mga Sintomas ng TB Basta may ubo at nabibilang sa mga sumusunod :

16. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Makikita sa CHEST X-RAY kung malusog o may tama ang baga.

17. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] DIAGNOSIS

18. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] G ene X pert Test 1 sputum specimen 1-3ml ang dami

19. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] TREATMENT

20. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] DS TB DR TB Drug-Resistant Drug-Susceptible May bisa ang pangunahing gamot tulad ng rifampicin laban sa bacteria Gamutan mula 6 – 12 na buwan. Walang bisa ang pangunahing gamot tulad ng rifampicin laban sa bacteria Gamutan mula 9 – 24 na buwan.

21. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Paano malalaman kung gumagaling na sa TB? Pagganda ng pakiramdam AT Negatibo ang plema sa TB hanggang matapos ang gamutan

22. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Paano malalaman kung di na nakakahawa? Kung negatibo ang plema sa simula ng gamutan , Hindi na nakakahawa pagkatapos ng dalawang linggong tuloy tuloy na paginom ng gamot Kung positibo ang plema sa simula ng gamutan , Hindi na nakakahawa pagkatapos ng isang buwang tuloy tuloy na paginom ng gamut at pagkakaroon ng negatibong resulta ng plema SUBALIT! Hindi dahil hindi na nakakahawa ay magaling na , kinakailangan parin tapusin ang gamutan upang tuluyang gumaling

23. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] PREVENTION

24. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Close Contact Tracing Suriin ang mga kasama sa bahay at mga nakasama ng matagal sa isang araw sa nakalipas na 3 buwan bago maggamutan TB Treatment and TB Preventive Treatment Simulan ang TB Treatment sa mga close contact na nakumpirmang meron TB at TB Preventive Treatment sa mga nakumpirmang naexpose or nainfect ng TB Infection Prevention and Control Gawin ang wastong paraan upang mapigilan ang pagkalat ng impeksiyon

25. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Wastong paraan upang mapigilan ang pagkalat ng impeksiyon Panatilihin ang di bababa sa isang (1) metrong distansya mula sa ibang tao  Iwasan ang paghawak ng iyong mata, ilong at bibig Ugaliin ang paghugas ng kamay Takpan ang bibig, ilong tuwing uubo o babahing  Kapag gumagamit ng face mask , siguraduhin na tama ang pagsuot at pagtapon nito

26. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] ALAMIN ANG MGA MALING AKALA TUNGKOL SA TB!

27. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Namamana ang TB. TAMA MALI MALI Hindi ito sakit na naipapamana sa mga anak dahil kalahi o kadugo sila .

28. MALI MGA AKALA TUNGKOL SA TB Mahahawa ka sa paggamit ng kubyertos ng isang taong may TB. TAMA MALI Naipapasa ang sakit kapag nalanghap ang hanging may bacteria ng TB .

29. MALI MGA AKALA TUNGKOL SA TB Nakukuha ang TB sa pagpapagod , pagpupuyat,o pagkatuyo ng pawis sa likod TAMA MALI Naipapasa ang sakit kapag nalanghap ang hanging may bacteria ng TB .

30. MALI MGA AKALA TUNGKOL SA TB Nakukuha ang TB sa pakikipaghalikan o pakikipagtalik TAMA MALI Naipapasa ang sakit kapag nalanghap ang hanging may bacteria ng TB .

31. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Mga payat lamang ang nagkaka TB TAMA MALI MALI Kahit sino pwedeng magkaroon ng TB

32. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Mas madaling tablan ng TB ang taong nagsisigarilyo . TAMA MALI TAMA Mas mahina ang baga o resistensiya ng isang taong nagsisigarilyo pero hindi sanhi ng TB ang pagsisigarilyo .

33. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Mas madaling tablan ng TB ang taong mahilig uminom ng alak . TAMA MALI MALI Hindi agad-agad magkakaroon ng TB kung mahilig uminom ng alak maliban na lang kung ang kainuman mo palagi ay taong may TB.

34. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Ang TB ay nakakamatay TAMA MALI TAMA ang TB ay nakamamatay kung ito ay hindi kaagad nasusuri at nagagamot , at kung ang pasyente ay hindi sumusunod sa tamang paggamot

35. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Mahal ang gastos sa pagpapagamot ng TB sa health center. TAMA MALI MALI Walang bayad ang gamot sa TB sa health center.

36. MGA AKALA TUNGKOL SA TB Ang taong may TB ay nakakahawa parin kahit nakainom na ito ng gamot ng dalawang lingo o higit pa TAMA MALI MALI hindi na nakakahawa pagkaraan ng 2 linggo hanggang 1 buwan ng tamang pag-inom ng anti-TB drugs at negatibo na ang resulta ng plema . Pero kailangan pa rin matapos ang 6-8 buwan na gamutan upang tuluyang gumaling .

37. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Paano at Saan tayo makaka -access ng TB Services ? ANG TANONG!

38. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] TB FACILITY Rapid TB Diagnostic Laboratory (RTDL) Gene Xpert Pumunta lamang sa pinakamalapit na pampublikong health center sa inyong lugar! Libre ang pagpapasuri at papagamot ng TB!

39. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] Base sa inyong natutunan , ano ang inyong dapat gawin ? ANG TANONG!

40. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected]

41. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] MagINVEST sa ating SARILI S E L F Seek Early Consultation. kung ikaw ay may ubong dalawang o higit pa; lagnat na 2 linggo o higit pa; labis-labis na pagpapawis sa gabi; o kaya naman ay hindi maipaliwanag na pagbaba ng timbang o pamamayat , magpacheck up na agad o kaya naman ay kung ikaw ay close contact ng isang taong may TB. Libre ang test and gamot sa mga Health Centers. Examination. kung walang sintomas , siguraduhing magpa chest x-ray isang beses sa isang taon Lifestyle. Health Diet and exercise such as breathing exercises Follow Infection Prevention and Control . Ugaliin and paghugas ng kamay , Takpan ang bibig , ilong tuwing uubo o babahing , gumamit ng face mask, Panatilihin ang di bababa sa isang (1) metrong distansya , Iwasan ang paghawak ng iyong mata , ilong at bibig , at higit sa lahat – simulant at tapusin ang gamutan!

42. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] MagINVEST sa mga MAHAL SA BUHAY P P P Pagpapalaganap ng tamang kaalaman tungkol sa TB Pagkumbinsi sa taong may sintomas ng TB or close contact ng taong may TB na kumonsulta sa pinakamalapit na Health Center o makapag pa X-ray isang beses sa isang taon kasama na ang pamilya Pagiging Treatment partner.

43. Central Luzon Center for Health Development Tuberculosis Prevention and Control Program [email protected] TANDAAN! Ang TB ay nakakamatay, ngunit ito ay nagagamot at hindi dapat ikahiya! MagINVEST tayo sa ating SARILI and ating MAHAL SA BUHAY upang makasagip pa ng maraming BUHAY!

44. Thank you!