Bezkręgowce polski

o polskich bezkręgowcach

1. Bezkręgowce Polski Autor: mgr Renata Jedynak

2. Bezkręgowce Przedstawicielami mięczaków są : Ślimaki; Małże. Pajęczaków: Pająki; Roztocza. Owadów: Motyle; Chrabąszcze.

3. Mięczaki Mięczaki – typ zwierząt, najliczniejszy po stawonogach. Liczbę żyjących gatunków szacuje się na ok. 130 tysięcy. Odznaczają się olbrzymią różnorodnością morfologiczną i zróżnicowaniem rozmiarów. Żyją zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Typ ten bada malakologia.

4. Mięczaki W budowie mięczaków można wyróżnić głowę (poza małżami), nogę i wór trzewiowy okryty płaszczem. Mięczaki należą do pierwoustych . Wykazują (poza głowonogami) bruzdkowanie spiralne. Należą do zwierząt dwubocznie syme-trycznych , ale wszystkie ślimaki utraciły symetrię w wyniku torsji, czyli obrotu worka trzewiowego w stosunku do nogi i głowy o 180°.

5. Mięczaki Do mięczaków należą także małże . Gromada obejmuje około 8000 gatunków mało aktywnych lub osiadłych, wyłącznie wodnych, bentosowych mięczaków ( Mollusca ) o bocznie spłaszczonym ciele okrytym dwuklapową muszlą. Małże pełzają, żyją w dnie, ryją, pływają lub przytwierdzają się bisiorem do podłoża. Liczne gatunki, np. ostrygi, wenerydowate i omułki, są jadalne.

6. Ślimak winniczek Popularny ślimak w całej Polsce, uznawany za szkodnika. Bywa eksportowany do Francji, gdzie jest uznawany za przysmak.

7. Pomrów wielki Szkodnik, występuje na terenie całej Polski. Jest obojnakiem.

8. Wstężyk gajowy Jeden z bardziej pospolitych gatunków ślimaków i jeden z trzech wstężyków występujących w Polsce.

9. Zaroślarka pospolita Jedyny występujący w Polsce przedstawiciel zaroślarkowatych .

10. Ślimak żółtawy W Polsce spotykany tylko w południowo-wschodniej części kraju, jest gatunkiem zagrożonym z powodu podobnego wyglądu do popularnego ślimaka winniczka.

11. Błotniarka uszata Ślimak słodkowodny, żyjący w wodach stojących i wolno płynących. Odporny na zanieczyszczenia, wszystkożerny .

12. Szczeżuja pospolita W Polsce szczeżuja jest gatunkiem pospolitym, niepodlegającym ochronie gatunkowej i siedliskowej, cennym przyrodniczo i łatwym do monitorowania. Żyje w wodach bieżących i stojących.

13. Omułek jadalny W Bałtyku omułek jadalny jest jedynym przedstawicielem małży nitkoskrzelnych . Jest gatunkiem jadalnym, przez człowieka poławianym komercyjnie oraz hodowanym w celach konsumpcyjnych.

14. Sercówka drobna Endemit Bałtyku, żyje tylko w Zatoce Puckiej. Najkrócej żyjący małż wód bałtyckich – do 1,5 roku.

15. Pajęczaki Pająki ( Araneae ) – najliczniejszy rząd pajęczaków, należy do niego ponad 40 tys. opisanych gatunków. Są to zwierzęta typowo lądowe, o wielkości od 0,5 mm do 12 cm ciała i do ok. 32 cm rozstawu odnóży. Często samice są większe od samców.

16. Pajęczaki Roztocze - liczny (ok. 30 tys. gatunków, wiele gatunków nadal nieopisanych) rząd pajęczaków, obejmujący zwierzęta od mikroskopijnych do 3-centymetrowych. Roztocze są saprofagiczne (jak np. mechowce), ale także są wśród nich pasożyty (głównie ektopasożyty) i drapieżniki.

17. Pajęczaki Roztocza dostosowały się do różnych środowisk: żyją w glebie, kurzu domowym, w strefie przybrzeżnej środowisk słodkowodnych (tzw. wodopójki) a nawet w gorących źródłach. Nauka o roztoczach to akarologia .

18. Tygrzyk paskowany W Polsce spotykany jest najliczniej na południu, głównie na porośniętych wysoką trawą, zarówno suchych, jak i wilgotnych łąkach.

19. Krzyżak zielony Ten pająk nie korzysta z kryjówek, ponieważ jest zakamuflowany przez swój zielony kolor. Dorosłe pająki przybierają zielony kolor na wiosnę. Świeżo wyklute młode są czerwone i brązowe.

20. Kwietnik W Polsce jest dość pospolity. Nie buduje sieci a wytworzoną nić wykorzystuje jako narzędzie do szybkiego przemieszczania się. Na swoje ofiary czatuje najczęściej na kwiatach.

21. Krzyżak ogrodowy Pająk ten zamieszkuje wszystkie typy lasów, łąki, ogrody i parki, także gospodarstwa wiejskie a nawet budynki w miastach. Krzyżaki budują koliste sieci o regularnym, promienistym układzie nici. Ich średnica wynosi do 45 cm.

22. Pajęczyna Wielofunkcyjna , długa i cienka nić, włókno powstające w efekcie zakrzepnięcia na powietrzu wydzieliny gruczołów przędnych niektórych stawonogów, zbudowane z włókien fibroinowych sklejonych serycyną. Nić przędna pająków nazywana jest nicią pajęczą, a utworzone z niej sieci łowne – pajęczyną.

23. Kleszcz Kleszcze są pasożytami zewnętrznymi głównie kręgowców. W Polsce licznie występuje kleszcz pospolity Kleszcze są wektorami dla wielu chorób; m.in. boreliozy.

24. Pchła Są kosmopolitycznymi zewnętrznymi pasożytami ptaków i ssaków. W 2005 roku znanych było 2005 gatunków i 828 podgatunków pcheł należących do 242 rodzajów.

25. Roztocze kurzu domowego Roztocze, ich odnóża oraz odchody są alergenami powodującymi reakcje alergiczne takie jak kaszel, duszności, czy swędzenie u osób uczulonych .

26. Roztocze z rodzaju Tuckerella Są poważnym szkodnikiem cytrusów w tropikach. Osobnik na zdjęciu jest na łodydze herbaty Zdjęcie z elektronowego mikroskopu skaningowego przy powiększeniu 260 razy.

27. Owady Najliczniejsza grupa zwierząt. Są to zwierzęta wszystkich środowisk lądowych, wtórnie przystosowały się też do środowiska wodnego. Były pierwszymi zwierzętami, które posiadły umiejętność aktywnego lotu. W Polsce do najliczniej reprezentowanych rzędów owadów należą motyle, chrząszcze, błonkówki i muchówki. Nauka zajmująca się owadami to entomologia.

28. Motyle Obecnie na świecie żyje około 150 tysięcy gatunków motyli, z czego w Polsce ponad 3 tysiące. Występują na wszystkich kontynen-tach , oprócz Antarktydy. Motyle należą do najbardziej zaawansowanych ewolucyjnie owadów. Ich ciało, składające się z segmen-tów , chroni chitynowy oskórek. Poszczególne segmenty połączone błoniastymi stawami, umożliwiają swobodę ruchu. Oskórek pokrywa warstwa drobnych łusek.

29. Skrzydło motyla Składa się łusek.

30. Niepylak apollo Jeden z największych w Polsce motyli dziennych. Występuje w Tatrach i Pieninach. Jest zagrożony kompletnym wyginięciem.

31. Niepylak mnemozyna Występują zarówno na nizinach, jak i w górach do wysokości 1500 m n.p.m. Typowym środowiskiem życia są nasłonecznione łąki i polany sąsiadujące z lasem liściastym lub mieszanym. Największe populacje: Beskid Niski, Bieszczady, Pieniny i Tatry.

32. Paź królowej Uważany za jednego z najpiękniejszych owadów, przez co stał się cennym łupem dla kolekcjonerów. W Polsce żyje wszędzie, z wyjątkiem wysokich gór.

33. Bielinek kapustnik Występuje w lasach, na polach, w ogrodach i sadach. Gąsienice żerują na roślinach z rodziny krzyżowych takich jak kapusta, gorczyca polna, rzodkiew świrzepa, a także nasturcja.

34. Listkowiec c ytrynek Nazwa " Listkowiec " wzięła się z tego że zimuje w opadłych listkach, a "cytrynek" nie tylko od koloru ale i zapachu, jego skrzydełka pachną cytryną.

35. Rusałka pawik Najbardziej charakterystyczną cechą tego gatunku, po której łatwo odróżnić go od innych gatunków motyli są duże, wielokolorowe (niebiesko-czarne) plamki („pawie oczka”) na końcach przednich i tylnych skrzydeł. Plamki te to mechanizm obronny; imitując oczy mają zasugerować ewentualnemu napastnikowi, że czai się tutaj groźny drapieżnik.

36. Rusałka żałobnik W Polsce jest rozpowszechniony, spotyka się go zwykle pojedynczo. Z reguły są to motyle bardzo płochliwe i trudno je oglądać z bliska.

37. Rusałka admirał Gatunek ten należy do motyli wędrownych, które znalazły się w Europie Środkowej w wyniku wędrówki z południowego wschodu. Motyla tego spotykamy najczęściej na przejrzałych owocach opadłych z drzew, na kwitnących drzewach i innych kwiatach. Składa jaja na pokrzywach. Nowe pokolenie najczęściej wędruje na południe w rejon Morza Śródziemnego, dokonując przelotów na wysokości do 2000 m

38. Chrząszcze W Polsce stwierdzono około 6200 ga-tunków . Szacuje się, że liczba nieopisanych gatunków może sięgać kilku milionów. Chrząszcze to zwierzęta kosmopolityczne, zamieszkujące najrozmaitsze środowiska i strefy klimatyczne. Mogą być roślinożerne, drapieżne, padlinożerne, wszystkożerne, mogą zamieszkiwać zarówno ląd jak i wody słodkie.

39. Biedronka siedmiokropka Jedna z 76 występujących w Polsce biedronkowatych , potocznie nazywana bożą krówką. Biedronka odżywia się mszycami oraz innymi szkodnikami roślin, takimi jak: tarczniki, wełnowce , czerwce. Z tego powodu jest mile widziana u ogrodników. Drapieżne są larwy i imago.

40. Jelonek rogacz Jelonek żyje w lasach dębowych, żywiąc się głównie sokiem wyciekającym z pni drzew. Jak większość chrząszczy, posiadają zdolność lotu, gdyż błoniaste skrzydła drugiej pary są dobrze wykształcone.

41. Świetlik świętojański Osobniki obu płci bardzo różnią się wyglądem. Samiec ma ok. 1 cm długości i jest uskrzydlony, podczas gdy przypominająca larwę samica osiąga długość 1,5-2 cm i nie jest uskrzydlona. Obie płcie mają na spodzie odwłoka narządy świetlne.

42. Stonka ziemniaczana Pospolity szkodnik upraw ziemniaków. Żywi się ich liśćmi, kwiatami i łodygami. Pochodzi z Kolorado (USA) i dlatego zwana była też żukiem z Kolorado. Do Europy została zawleczona na przełomie XIX i XX wieku.

43. Chrabąszcz majowy Płeć dorosłego osobnika można odróżnić m.in. po ilości blaszek na miotełkowato zakończonych buławkach. Samce mają ich 7, a samice 6.

44. Pszczoła Nadrodzina owadów z rzędu błonkoskrzydłych (błonkówek). Należące do niej gatunki stanowią ~20% wszystkich błonkoskrzydłych.

45. Osa Nadrodzina owadów błonkoskrzydłych należących do podrzędu trzonkówek . Badaniem os zajmuje się sfekologia , dział entomologii oraz socjobiologia.

46. Ważka równoskrzydła Są związane ze środowiskiem wodnym – larwy żyją w wodzie, a osobniki dorosłe ( imagines ) przebywają w pobliżu zbiorników z wodą stojącą lub płynącą. Ważki są bardzo dobrymi lotnikami. Latają szybko i bezgłośnie.

47. Jedwabnik morwowiec Jedwabnik morwowy został udomowiony prawdopodobnie już ok. 5500 lat temu i obecnie nie występuje w naturze. Przypuszcza się, że pochodzi z Himalajów. Tysiące lat hodowli spowodowały, że owad ten nie jest w stanie przetrwać bez opieki człowieka. Osobniki dorosłe mają zredukowane skrzydła i nie potrafią latać, są powolne, nie mają barw maskujących i nie wykazują odruchów chroniących je przed drapieżnikami.

48. Dziękuję za uwagę